Osteoartrit Tedavisi ile İlgili ACR ve EULAR Önerileri. Dr. Ayşe Çefle Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları AD Romatoloji Bilim Dalı

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Osteoartrit Tedavisi ile İlgili ACR ve EULAR Önerileri. Dr. Ayşe Çefle Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları AD Romatoloji Bilim Dalı"

Transkript

1 Osteoartrit Tedavisi ile İlgili ACR ve EULAR Önerileri Dr. Ayşe Çefle Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları AD Romatoloji Bilim Dalı

2

3 En sık görülen eklem hastalığıdır. Kadın ve erkeklerde, sıklıkla el, diz, kalça ve vertebra eklemlerini tutar.

4 Otopsi serilerinde diz OA sıklığı % tir. 75 yaş üzerindeki bireylerin %80 inde OA nın radyografik bulgusu vardır. Sıklığı yaşla artmaktadır ve 50 yaş üzerinde kadınlarda daha yüksektir. Ağrı ve fiziksel aktivitenin kısıtlanması nedeniyle ileri yaşlarda görülen maluliyetin en önemli sebebidir.

5 TEDAVİ Ağrının kontrolu Eklem fonksiyonlarının korunması ve iyileştirilmesi Kas gücünün korunması Sakatlıkların önlenmesi/düzeltilmesi Yaşam kalitesinin arttırılması Tedaviye bağlı komplikasyonların önlenmesi

6

7 AMAÇ Kalça ve diz osteoartriti için ACR 2000 önerilerinin güncellenmesi ve el osteoartriti için yeni tedavi önerilerinin geliştirilmesi

8 YÖNTEM Sistematik literatür taramaları Institute of Population Health, University of Ottawa daki bir çalışma grubu tarafından başlatıldı (2008 üçüncü çeyreği). Sistematik literatür taramaları daha önce tanımlanmış olan 50 den fazla farmakolojik ve non-farmakolojik metod için uygulandı. Tramadol opioid analjeziklerden ayrı değerlendirildi. Konu başlıkları ve ilgili anahtar sözcükler Medline, Embase ve Cochrane Library gibi veri tabanlarına girildi. Yayınlanmış arama filtreleri kullanıldı.

9 YÖNTEM Sistematik review ve meta-analizlere öncelik verildi. Bunlara ulaşılamadığında randomize kontrollü çalışmalar (RKÇ) tarandı. Birden fazla yayın bulunduğunda kalitelerine göre değerlendirildi. Review, meta-analiz, RKÇ yoksa gözlemsel çalışmalar kullanıldı. Romatologlar, birinci basamak hekimleri, psikiyatristler, geriatristler, ortopedik cerrahlar, mesleki ve fiziksel terapistlerden oluşan bir teknik uzman paneli (TUP, technical expert panel) oluşturuldu. TUP, semptomatik el, diz ve kalça OA olan hastalardan oluşan klinik senaryolar hazırladı.

10 YÖNTEM Mevcut önerilerin geliştirilmesinde GRADE (Grades of Recommendation Assessment, Development and Evaluation) yaklaşımı kullanıldı. GRADE formal bir proses olup mümkün olduğunca kanıta dayalı öneriler geliştirilmesini sağlamaktadır. WHO, AHRQ, ACP ve ACR tarafından benimsenmiştir. TUP üyeleri her bir klinik senaryoya uygun olarak kullanılabilir kuvvetli öneri, kullanılabilir durumsal öneri, öneri yok, kullanılamaz durumsal öneri ve kullanılamaz kuvvetli öneri olarak oy kullandılar. Görüş birliği, bir öneri için oy oranının %75 ve üzeri olması olarak tanımlandı.

11 YÖNTEM Başlangıç literatür taraması 31 Aralık 2010 dan başlayarak 2011 ilk çeyreğinde ACR görevlileri tarafından güncellendi yılı ikinci çeyreğinde TUP güncellenmiş literatür taraması sonuçlarını değerlendirdi. Yazı hazırlandıktan sonra ACR Guideline Subcommittee, ACR Quality of Care Committee ve ACR Board of Directors tarafından onaylandı.

12 EL OSTEOARTRİTİ OLGU: Semptomatik el osteoartriti olan erişkin hasta tedavi için birinci basamak hekimine başvuruyor. Kardiyovasküler hastalık, mevcut ya da geçirilmiş üst GIS problemi, kronik böbrek hastalığı anamnezi yok. Çok sayıda parmakta uzun zamandır ağrısı mevcut. Günde 3 gram parasetamol tedavisine çok az yanıt vermiş. Radyografide bir çok DIF ve PIF eklemde osteofitler ve daralma var fakat erozyon yok.

13 EL Farmakolojik Olmayan Öneriler Kullanılabilir kuvvetli öneriler bulunmamaktadır. Kullanılabilir durumsal öneriler şunlardır: Günlük yaşam aktivitelerini yerine getirme yetenekleri açısından bir sağlık profesyoneli tarafından değerlendirilmelidir. Eklem koruma teknikleri öğretilmelidir. Gereğinde yardımcı aygıtlar sağlanmalıdır. Termal ajanlar kullanılmalıdır. Trapeziometakarpal eklem OA olanlara splint verilmelidir.

14 EL- Farmakolojik Öneriler Kullanılabilir kuvvetli öneriler bulunmamaktadır. Kullanılabilir durumsal öneriler şunlardır: Topikal kapsaisin Topikal NSAID (trolamin salisilat dahil) Oral NSAID (COX-2 selektif inhibitörleri dahil) Tramadol Kullanılamaz durumsal öneriler şunlardır: İntaartiküler enjeksiyon Opioidler 75 olan hastalarda topikal NSAID orale tercih edilmelidir. Eroziv el OA olan hastalarda hidroksiklorokin kullanımı ile ilgili öneride bulunmamıştır.

15 DİZ OSTEOARTRİTİ OLGU: Semptomatik diz osteoartriti olan kadın hasta tedavi için birinci basamak hekimine başvuruyor. Kardiyovasküler hastalık, mevcut ya da geçirilmiş üst GIS problemi, kronik böbrek hastalığı anamnezi yok. Dizlerde ve çevresinde ağrısı var. Parasetamol, NSAID ve nütrisyonel destek (kondroitin sülfat, glukozamin) tedavisine yeterli yanıt vermemiş.

16 DİZ- Farmakolojik Olmayan Öneriler Kullanılabilir kuvvetli öneriler şunlardır: Kardiyovasküler (aerobik) ve/veya yerde direnç egzersizlerine katılmalıdır. Suda yapılan egzersizlere katılmalıdır. Kilo vermelidir.

17 DİZ- Farmakolojik Olmayan Öneriler Kullanılabilir durumsal öneriler şunlardır: Self-management programlarına katılmalıdır. Gözetim altında egzersizle kombine manuel terapi almalıdır. Psikososyal yardım almalıdır. Medial patellar bant kullanmalıdır. Medial kamalı tabanlık kullanmalı (lateral kompartman OA varsa) Lateral kamalı subtalar destekli tabanlık kullanmalı (medial kompartman OA varsa) Termal ajanlar kullanımı konusunda bilgilendirilmelidir. Gereğinde yürüme cihazı kullanılmalıdır. Tai chi programlarına katılmalıdır Geleneksel Çin akupunkturu ile tedavi edilmelidir.* Transkutanöz elektrik stimülasyonu konusunda eğitilmelidir.*

18 DİZ- Farmakolojik Öneriler Kullanılabilir durumsal öneriler şunlardır: Parasetamol Oral NSAID Topikal NSAID Tramadol İntraartiküler steroid enjeksiyonu Kullanılamaz durumsal öneriler şunlardır: Kondroitin sülfat Glukozamin Topikal kapsaisin İntraartiküler hyaluronat, duloksetin ve opioid analjezik kullanımı ile ilgili öneride bulunmamıştır.

19 75 yaş Kullanılabilir kuvvetli öneriler şunlardır: Topikal NSAID kullanımı oral kullanıma tercih edilmelidir. Kullanılabilir durumsal öneriler şunlardır: Tramadol Duloksetin İntraartiküler hyaluronan enjeksiyonu

20 Semptomatik veya komplike üst GI ülser Kullanılabilir kuvvetli öneriler şunlardır: COX-2 selektif inhibitör NSAID Non-selektif NSAID ile birlikte proton pompası inhibitörü

21 Son 1 yıl içinde üst GI kanama anamnezi Kullanılabilir kuvvetli öneriler şunlardır: COX-2 selektif inhibitör ile birlikte proton pompası inhibitörü

22 Düşük doz ( 325 mg) aspirin kullanan hasta Kullanılabilir kuvvetli öneriler şunlardır: Non-selektif NSAID ile birlikte proton pompası inhibitörü verilmelidir. İbuprofen kullanılmamalıdır. COX-2 selektif inhibitör kullanılmamalıdır.

23 Kronik böbrek hastalığı GFR 30 ml/d altında ise oral NSAID kullanılmamalıdır. GFR ml/d arasında ise fayda ve zararlar düşünülerek oral NSAID kullanımına karar verilmelidir.

24 Non-farmakolojik ve farmakolojik tedavilere yetersiz yanıt veren semptomatik diz OA olan hasta Kullanılabilir kuvvetli öneri: Opioid kullanımı Kullanılabilir durumsal öneri: Duloksetin kullanımı

25 Opioid Kullanımı America Pain Society/American Academy of Pain Medicine önerilerine uyulmalıdır. Hasta seçimi ve riskin değerlendirilmesi Bilgilendirilmiş olur ve opioid tedavi planı Kronik opioid tedavinin başlanması ve dozunun ayarlanması Kronik opioid tedavinin planlaması, doz değişimi, yüksek doz kullanımı, ilacın değiştirilmesi ve tedaviyi kesme endikasyonları Opioid ilişkili yan etkilerin önlenmesi ve tedavisi

26 KALÇA OSTEOARTRİTİ OLGU: Semptomatik kalça osteoartriti olan kadın hasta tedavi için birinci basamak hekimine başvuruyor. Kardiyovasküler hastalık, mevcut ya da geçirilmiş üst GIS problemi, kronik böbrek hastalığı anamnezi yok.

27 KALÇA- Farmakolojik Olmayan Öneriler Kullanılabilir kuvvetli öneriler şunlardır: Kardiyovasküler (aerobik) ve/veya yerde direnç egzersizlerine katılmalıdır. Suda yapılan egzersizlere katılmalıdır. Kilo vermelidir.

28 KALÇA- Farmakolojik Olmayan Öneriler Kullanılabilir durumsal öneriler şunlardır: Self-management programlarına katılmalıdır. Gözetim altında egzersizle kombine manuel terapi almalıdır. Psikososyal yardım almalıdır. Termal ajanların kullanımı konusunda bilgilendirilmelidir. Gereğinde yürüme cihazı kullanılmalıdır.

29 KALÇA- Farmakolojik Öneriler Kullanılabilir durumsal öneriler şunlardır: Parasetamol Oral NSAID Tramadol İntraartiküler steroid enjeksiyonu Kullanılamaz durumsal öneriler şunlardır: Kondroitin sülfat Glukozamin Topikal NSAID, intraartiküler hyaluronat enjeksiyonu, duloksetin ve opioid analjezik kullanımı ile ilgili öneride bulunmamıştır.

30

31 AMAÇ Diz ve kalça osteoartritinin non-farmakolojik yönetimi için kanıta dayalı önerilerin geliştirilmesi ve bir araştırma-eğitsel ajanda oluşturulması

32 YÖNTEM 10 Avrupa ülkesi 21 uzman 2 hemşire, 3 fizyoterapist, 2 uğraşı terapisti, 1 diyetisyen, 5 romatolog, 2 ortopedi uzmanı, 1 pratisyen, 2 hasta, 1 klinik epidemiyolog, 1 fellow, 1 psikolog Literatür taramalarında Medline ve diğer 8 veri tabanı kullanıldı. Şubat 2012 ye kadar olan literatürler değerlendirildi.

33 YÖNTEM İlk toplantıdan sonra uzmanlar tarafından 168 öneri yapıldı. 5 Delphi toplantısından sonra 11 öneri üzerinde görüş birliğine varıldı. Kanıt düzeyi kategori I-IV arasında ve uzlaşı (uyuşma) düzeyi 0-10 arasında derecelendirildi.

34 Kanıt Düzeyi Kategorileri

35 Kalça ve diz osteoartritinin non-farmakolojik yönetimi ile ilgili EULAR önerileri kanıt düzeyleri (level of evidence=loe), uzlaşı düzeyleri (level of agreement=loa) Sayı Öneri LOE I-IV LOA (%95 CI) 1 Kalça ve diz osteoartriti olan kişilerde ilk değerlendirmede biyopsikososyal yaklaşım bulunmalıdır a. Fiziksel durum (ağrı; halsizlik; uyku kalitesi; alt ekstremite eklem durumu (ayak, diz kalça); mobilite; güç; eklem bütünlüğü, propriosepsiyon ve postür; komorbiditeler; kilo b. Günlük yaşam aktiviteleri c. Katılım (iş/eğitim,serbest vakit, sosyal roller d. Duygu durum e. Sağlık eğitimi ihtiyacı, sağlık inanışları ve bireysel yönetim motivasyonu Ib,karma 8.6 ( )

36 Kalça ve diz osteoartritinin non-farmakolojik yönetimi ile ilgili EULAR önerileri kanıt düzeyleri (level of evidence=loe), uzlaşı düzeyleri (level of agreement=loa) Sayı Öneri LOE I-IV LOA (%95 CI) 2 Kalça ve diz osteoartriti kişinin beklentileri ve istekleri, osteoartritin lokalizasyonu, risk faktörleri (yaş, cinsiyet, ko-morbiditeler, obezite ve istenmeyen mekanik faktörler), inflamasyon varlığı, yapısal değişikliğin ciddiyeti, ağrı düzeyi ve günlük aktivitelerin kısıtlanması, sosyal katılım ve yaşam kalitesi doğrultusunda bireyselleştirilmelidir. Ib,karma Ib, diz 8.7 ( )

37 Kalça ve diz osteoartritinin non-farmakolojik yönetimi ile ilgili EULAR önerileri kanıt düzeyleri (level of evidence=loe), uzlaşı düzeyleri (level of agreement=loa) Sayı Öneri LOE I-IV LOA (%95 CI) 3 Kalça/diz osteoartriti olan herkesin ana nonfarmakolojik yaklaşımları içeren bireyselleştirilmiş yönetim planı olmalıdır a. Osteoartrit hakkında bilgi ve eğitim b. Aktivitenin başlatılması ve sürdürülmesine yönlendirme c. Düzenli bir kişisel egzersiz programına yönlendirme d. Aşırı kilolu veya obez ise kilo vermenin sağlanması e. İstenmeyen mekanik etkenlerin azaltılması (uygun ayakkabı gibi) f. Yardımcı yürüme araçlarının ve teknolojilerinin kullanılması Ib,kalça Ib, diz 8.7 ( )

38 Kalça ve diz osteoartritinin non-farmakolojik yönetimi ile ilgili EULAR önerileri kanıt düzeyleri (level of evidence=loe), uzlaşı düzeyleri (level of agreement=loa) Sayı Öneri LOE I-IV LOA (%95 CI) 4 Yaşam tarzı değişiklikleri önerildikten sonra, kalça ve diz osteoartriti olan kişilere, uzun dönem ve kısa dönem hedefler, uygulama ve faaliyet planları, program uyumu için düzenli değerlendirme ve takiplerin olduğu kişisel olarak uyarlanmış bir program verilmelidir Ib,kalça Ib, diz 8.0 ( )

39 Kalça ve diz osteoartritinin non-farmakolojik yönetimi ile ilgili EULAR önerileri kanıt düzeyleri (level of evidence=loe), uzlaşı düzeyleri (level of agreement=loa) Sayı Öneri LOE I-IV LOA (%95 CI) 5 Etkili olması için kalça ve diz osteoartriti olan kişilere verilecek bilgi ve eğitim a. Kişinin hastalık algısı ve eğitim kapasitesine göre bireyselleştirilmeli b. Yönetimin her yönünü içermeli c. Osteoartritin doğasına, sebeplerine, sonuçlarına ve prognozuna yönlenmeli d. Müteakip klinik buluşmalarda pekiştirilmeli ve geliştirilmelidir. e. Kişi tarafından seçilmiş yazılı ve/veya diğer bilgilendirme tipleri ile desteklenme lidir. f. Uygunsa, eşleri veya bakıcıları da kapsamalıdır. Ia,karma 8.4 ( )

40 Kalça ve diz osteoartritinin non-farmakolojik yönetimi ile ilgili EULAR önerileri kanıt düzeyleri (level of evidence=loe), uzlaşı düzeyleri (level of agreement=loa) Sayı Öneri LOE I-IV 6 Egzersiz eğitiminin koşulları ve havuz veya diğer tesislerin kullanımı kalça veya diz osteoartritli kişilerin tercihlerine ve olanaklarına göre verilmelidir. Tüm eğitimlerin önemli kuralları: a. Sıkça az miktarda (diğer aktivitelerle birlikte başlatma) b. Egzersizleri diğer günlük aktivitelerle birleştirme (sabah duşundan veya kahvaltıdan hemen önce), böylece ek aktivitelerden ziyade yaşam tarzının parçası haline getirmek c. Kişinin kapasitesine uygun egzersiz seviyeleri ile başlama ve birkaç ay sonra belirgin şekilde dozu artırmak Ia,diz Ia,karma,su bazlı egzersiz LOA (%95 CI) 8.9 ( )

41 Kalça ve diz osteoartritinin non-farmakolojik yönetimi ile ilgili EULAR önerileri kanıt düzeyleri (level of evidence=loe), uzlaşı düzeyleri (level of agreement=loa) Sayı Öneri LOE I-IV 7 Kalça ve diz osteoartriti olan kimselere düzenli bireyselleştirilmiş bir egzersiz rejimi anlatılmalıdır a. Her iki bacak için güçlendirme egzersizi (izometrik) kuadrisepsler ve kalça kuşağı kaslarını içermelidir (etkilenen büyük ekleminlerin sayı ve yerinden bağımsız) b. Aerobik egzersiz c. Yardımcı hareket/germe egzersizleri d. Başlangıç direktifleri gerekiyor olsa da, amaç kalça ve diz osteoartritli kişilerin bunları düzenli olarak ve kendi ortamlarında uygulamayı öğrenmeleridir Ia,kalça,tüm egzersizler Ia,diz,tüm egzersizler Ia,diz, güçlendirme Ia,diz,aerobik Ia,karma, karma program LOA (%95 CI) 8.5 ( )

42 Kalça ve diz osteoartritinin non-farmakolojik yönetimi ile ilgili EULAR önerileri kanıt düzeyleri (level of evidence=loe), uzlaşı düzeyleri (level of agreement=loa) Sayı Öneri LOE I-IV LOA (%95 CI) 8 Kilo verme eğitimi başarılı kilo vermeyi ve bunu sürdürmeyi sağlayan bireysel stratejileri kapsamalıdır a. Düzenli kişisel takip, aylık kilo kaydı b. İlerlemeyi gözden geçirmek/tartışmak için düzenli destek toplantıları c. Fiziksel aktiviteyi artırmak d. Kahvaltı ile başlayan öğün planını takip etmek e. Yağ alımını azaltmak (özellikle sature), şekeri azaltmak, tuzu sınırlamak, meyve ve sebze alımını artırmak (günde en az 5 porsiyon) f. Porsiyon ölçüsünü küçültmek g. Yemek alışkanlıkları ve yemeği tetikleyen sebepleri bulmak (stres gibi) h. Beslenme eğitimi i. Nüks tahmini ve yönetimi (alternatif baş etme stratejileri) III,kalça Ia, diz 9.1 ( )

43 Kalça ve diz osteoartritinin non-farmakolojik yönetimi ile ilgili EULAR önerileri kanıt düzeyleri (level of evidence=loe), uzlaşı düzeyleri (level of agreement=loa) Sayı Öneri LOE I-IV LOA (%95 CI) 9 a. Uygun ve rahat ayakkabılar önerilmektedir. b. Reddedilen öneri: lateral kamalı tabanlık medial diz ağrısı semptomlarını azaltabilir. Ib,diz Ib, diz 8.7 ( ) 8.0 ( )

44 Kalça ve diz osteoartritinin non-farmakolojik yönetimi ile ilgili EULAR önerileri kanıt düzeyleri (level of evidence=loe), uzlaşı düzeyleri (level of agreement=loa) Sayı Öneri LOE I-IV LOA (%95 CI) 10 Ağrıyı azaltmak ve katılımı artırmak için yürüme araçları,yardımcı teknolojiler evde ve/veya işyerinde kullanılabilir a. Karşı tarafta kullanılan yürüme bastonu veya tekerlekli walker b. Sandalye, yatak veya tuvalet oturaklarını yükseltmek c. Merdiven trabzanları d. Banyonun düzenlenmesi e. Yüksek oturak seviyesi olan, kolay girilen otomatik vitesli araba kullanmak Ib,kalça Ib, diz 8.9 ( )

45 Kalça ve diz osteoartritinin non-farmakolojik yönetimi ile ilgili EULAR önerileri kanıt düzeyleri (level of evidence=loe), uzlaşı düzeyleri (level of agreement=loa) Sayı Öneri LOE I-IV LOA (%95 CI) 11 İş maluliyet riski olan veya işine başlamak veya geri dönmek isteyen kalça ve diz osteoartritli kişilere hızlı bir şekilde mesleki rehabilitasyon verilmelidir. Bu rehabilitasyon; iş alışkanlıklarını değiştirmek, mesleki görevlerini veya çalışma saatlerini değiştirmek, yardımcı teknolojileri kullanmak, iş ortamı değişikliği, iş değişikliği ve yönetim, iş arkadaşları ve ailenin çalışma konusunda desteği gibi modifiye edilebilir faktörler konusunda önerileri içermelidir. III,kalça III, diz Ib, karma 8.9 ( )

46

47 DİZ OSTEOARTRİTİNİN CERRAHİ DIŞI TEDAVİSİ İÇİN OARSI ÖNERİLERİ Tüm Hastalar İçin Önerilen Tedavi Egzersiz (land-based) Kilo kontrolü Mukavemet egzersizleri Suda yapılan egzersizler Öz-yönetim (self-management) ve eğitim

48 DİZ OSTEOARTRİTİ İÇİN OARSI ÖNERİLERİ Sadece Diz Osteoartriti Olan ve Ko-morbiditesi Olmayan Hasta Biomekanik müdahaleler İntra-artiküler kortikosteroid Topikal NSAID Baston kullanımı Oral COX-2 inhibitörleri Kapsaisin Oral non-selektif NSAID Duloksetin Parasetamol

49 DİZ OSTEOARTRİTİ İÇİN OARSI ÖNERİLERİ Sadece Diz Osteoartriti Olan ve Ko-morbiditesi Olan Hasta Biomekanik müdahaleler Baston kullanımı İntra-artiküler kortikosteroid Topikal NSAID

50 DİZ OSTEOARTRİTİ İÇİN OARSI ÖNERİLERİ Çok Sayıda Eklem Osteoartriti Olan ve Ko-morbiditesi Olmayan Hasta Oral COX-2 inhibitörleri İntra-artiküler kortikosteroid Oral non-selektif NSAID Duloksetin Biomekanik müdahaleler Parasetamol

51 DİZ OSTEOARTRİTİ İÇİN OARSI ÖNERİLERİ Çok Sayıda Eklem Osteoartriti Olan ve Ko-morbiditesi Olan Hasta Kaplıca tedavisi Biomekanik müdahaleler İntra-artiküler kortikosteroid Oral COX-2 inhibitörü NSAID Duloksetin

DİZ OSTEOARTRİTİ En Son Kanıtlar En Yeni Kılavuzlar. Prof. Dr. Reyhan Çeliker

DİZ OSTEOARTRİTİ En Son Kanıtlar En Yeni Kılavuzlar. Prof. Dr. Reyhan Çeliker DİZ OSTEOARTRİTİ En Son Kanıtlar En Yeni Kılavuzlar Prof. Dr. Reyhan Çeliker Akış Şeması Genel bilgiler Diz OA tedavi kılavuzları ACR 2000 Önerileri EULAR 2003 Önerileri ACR-EULAR Farklılıkları MOVE Konsensus

Detaylı

Osteoartrit. Uzm. Fzt. Kağan Yücel Ufuk Üni. SHMYO Öğrt. Grv.

Osteoartrit. Uzm. Fzt. Kağan Yücel Ufuk Üni. SHMYO Öğrt. Grv. Osteoartrit Uzm. Fzt. Kağan Yücel Ufuk Üni. SHMYO Öğrt. Grv. OSTEOARTRİT Primer nonenflamatuar artiküler kartilajın bozulması ve reaktif yeni kemik oluşumu ile karakterize,eklem ağrısı,hareket kısıtlılığı

Detaylı

Kalça ve diz osteoartriti tedavisinde güncel k lavuzlar

Kalça ve diz osteoartriti tedavisinde güncel k lavuzlar DERLEME Hacettepe T p Dergisi 2008; 39:36-44 Kalça ve diz osteoartriti tedavisinde güncel k lavuzlar Reyhan Çeliker 1 1 Prof. Dr., Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim

Detaylı

Diz Osteoartrit Tedavisinde Kanıta Dayalı Öneriler: Türkiye Romatizma Araştırma ve Savaş Derneği Uzlaşı Raporu

Diz Osteoartrit Tedavisinde Kanıta Dayalı Öneriler: Türkiye Romatizma Araştırma ve Savaş Derneği Uzlaşı Raporu Turk J Rheumatol 2012;27(1):1-17 doi: 10.5606/tjr.2012.001 Uzlaşı Önerileri Diz Osteoartrit Tedavisinde Kanıta Dayalı Öneriler: Türkiye Romatizma Araştırma ve Savaş Derneği Uzlaşı Raporu Evidence-Based

Detaylı

Aksiyal SpA da Güncellenmiş ASAS anti-tnf Tedavi Önerileri ve Hedefe Yönelik Tedavi Stratejileri

Aksiyal SpA da Güncellenmiş ASAS anti-tnf Tedavi Önerileri ve Hedefe Yönelik Tedavi Stratejileri Aksiyal SpA da Güncellenmiş ASAS anti-tnf Tedavi Önerileri ve Hedefe Yönelik Tedavi Stratejileri Prof.Dr. M.Pamir ATAGÜNDÜZ Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Romatoloji Bilim Dalı 11 Nisan 2014 Ana Başlıklar

Detaylı

BIRINCI BASAMAKTA NE ZAMAN TEDAVI, NE ZAMAN SEVK? DOÇ. DR. ÖZLEM TANRIÖVER YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ AİLE HEKİMLİĞİ VE TIP EĞİTİMİ A.D.

BIRINCI BASAMAKTA NE ZAMAN TEDAVI, NE ZAMAN SEVK? DOÇ. DR. ÖZLEM TANRIÖVER YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ AİLE HEKİMLİĞİ VE TIP EĞİTİMİ A.D. BIRINCI BASAMAKTA NE ZAMAN TEDAVI, NE ZAMAN SEVK? DOÇ. DR. ÖZLEM TANRIÖVER YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ AİLE HEKİMLİĞİ VE TIP EĞİTİMİ A.D. Amaç: Bu oturumun sonunda katılımcıların birinci basamakta

Detaylı

SAĞLIKLI VE KİŞİYE ÖZEL EGZERSİZ REÇETESİ

SAĞLIKLI VE KİŞİYE ÖZEL EGZERSİZ REÇETESİ SAĞLIKLI VE KİŞİYE ÖZEL EGZERSİZ REÇETESİ Uzm. Dr. Lütfi AKGÜN Afyonkarahisar Halk Sağlığı Müdürlüğü İnsanlara; mevcut sağlık durumları başta olmak üzere sosyoekonomik durumları ve istekleri göz önünde

Detaylı

Kanıta Dayalı Tıp ve Kan Bankacılığı

Kanıta Dayalı Tıp ve Kan Bankacılığı Kanıta Dayalı Tıp ve Kan Bankacılığı Dr. Ayşen Timurağaoğlu Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi, Hematoloji Bilim Dalı Kanıta dayalı tıp veya kanıta dayalı uygulama bilimsel metodlara dayanarak elde edilmiş

Detaylı

Türk Pediatrik Hematoloji Derneği (TPHD) Hemofilide Cerrahi Çalıştayı Uzlaşı Raporu

Türk Pediatrik Hematoloji Derneği (TPHD) Hemofilide Cerrahi Çalıştayı Uzlaşı Raporu Türk Pediatrik Hematoloji Derneği (TPHD) Hemofilide Cerrahi Çalıştayı Uzlaşı Raporu Türk Pediatrik Hematoloji Derneği Hemofili/Hemostaz/Tromboz Alt Çalışma grubu tarafından 25 Eylül 2010 tarihinde düzenlenen

Detaylı

Bir hastanın mektubundan...

Bir hastanın mektubundan... Bir hastanın mektubundan... Değerli Meltem Hocam; Size bu satırları büyük bir yorgunluk ve zorlu bir nefes alıp verme gayreti içinde yazmaya çalışıyorum. Bu gün sizin beni evde ziyaretinizden sonra size

Detaylı

SAĞLIKLI OBEZLERDE FİZYOTERAPİ VE REFLEKSOLOJİ UYGULAMALARININ ZAYIFLAMAYA ETKİSİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

SAĞLIKLI OBEZLERDE FİZYOTERAPİ VE REFLEKSOLOJİ UYGULAMALARININ ZAYIFLAMAYA ETKİSİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ SAĞLIKLI OBEZLERDE FİZYOTERAPİ VE REFLEKSOLOJİ UYGULAMALARININ ZAYIFLAMAYA ETKİSİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ HAZIRLAYAN:FZT.MELTEM ERASLAN DANIŞMAN:PROF.DR.İSMET MELEK Obezite (şişmanlık),vücutta aşırı ölçüde

Detaylı

Prof. Dr. Hayri T. ÖZBEK Çukurova Ünviversitesi, Algoloji Bilim Dalı

Prof. Dr. Hayri T. ÖZBEK Çukurova Ünviversitesi, Algoloji Bilim Dalı Prof. Dr. Hayri T. ÖZBEK Çukurova Ünviversitesi, Algoloji Bilim Dalı ĠLAÇ NEDĠR? Dünya Sağlık Örgütü ne (DSÖ) göre; Fizyolojik sistemleri, patolojik durumları alanın yararına değiştirmek, incelemek amacıyla

Detaylı

Yeni Nütrisyonel Kılavuzların Karşılaştırılması. Diyetisyen Merve DAYANIK

Yeni Nütrisyonel Kılavuzların Karşılaştırılması. Diyetisyen Merve DAYANIK Yeni Nütrisyonel Kılavuzların Karşılaştırılması Diyetisyen Merve DAYANIK Sunum Planı Nütrisyonel Kılavuzlar Nütrisyonel Kılavuzların Değerlendirilmesi Nütrisyonel Kılavuzların Karşılaştırılması; Nütrisyon

Detaylı

Klinikte Analjeziklerin Kullanımı. Dr.Emine Nur TOZAN

Klinikte Analjeziklerin Kullanımı. Dr.Emine Nur TOZAN Klinikte Analjeziklerin Kullanımı Dr.Emine Nur TOZAN Analjezikler Hastaya uygulanacak ilk ağrı kontrol yöntemi analjeziklerin verilmesidir. İdeal bir analjezik Oral yoldan kullanıldığında etkili olabilmeli

Detaylı

Klavuzlar ve Tip 2 Diyabet Tedavisi. Prof. Dr. Mustafa Kemal BALCI Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi

Klavuzlar ve Tip 2 Diyabet Tedavisi. Prof. Dr. Mustafa Kemal BALCI Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Klavuzlar ve Tip 2 Diyabet Tedavisi Prof. Dr. Mustafa Kemal BALCI Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Çıkar Çatışması Danışma Kurulu Üyelikleri Novo Nordisk, Sanofi, Lily, MSD, Astra Zeneca, Sponsor Destekli

Detaylı

Özgün Problem Çözme Becerileri

Özgün Problem Çözme Becerileri Özgün Problem Çözme Becerileri Research Agenda for General Practice / Family Medicine and Primary Health Care in Europe; Specific Problem Solving Skills ANKARA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ AİLE HEKİMLİĞİ

Detaylı

Palyatif Bakım için Eksik bir Parçanın Tamamlanması: Kamu-Üniversite-Endüstri İşbirliği. 3. TÜKED Kongresi, Mart 2016, Dalaman - Muğla

Palyatif Bakım için Eksik bir Parçanın Tamamlanması: Kamu-Üniversite-Endüstri İşbirliği. 3. TÜKED Kongresi, Mart 2016, Dalaman - Muğla Palyatif Bakım için Eksik bir Parçanın Tamamlanması: Kamu-Üniversite-Endüstri İşbirliği Doç. Dr. Murat Gültekin Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Kanser Daire Başkanı Prof. Dr. Bülent Gümüşel Hacettepe Üniversitesi

Detaylı

DİYABET HEMŞİRELİĞİ DERNEĞİ DİYABET EĞİTİMCİSİNİN EĞİTİMİ KURSU PROGRAMI

DİYABET HEMŞİRELİĞİ DERNEĞİ DİYABET EĞİTİMCİSİNİN EĞİTİMİ KURSU PROGRAMI DİYABET HEMŞİRELİĞİ DERNEĞİ DİYABET EĞİTİMCİSİNİN EĞİTİMİ KURSU PROGRAMI Hazırlayan : Julie A. KUENZİ, RN,MSN,CDE,CPT Medical College of Wisconsin Çeviren: Doç.Dr. Nermin OLGUN Marmara Üniversitesi Hemşirelik

Detaylı

HASTA/HASTA YAKINI ZORUNLU EĞİTİM İŞLEYİŞ PROSEDÜRÜ

HASTA/HASTA YAKINI ZORUNLU EĞİTİM İŞLEYİŞ PROSEDÜRÜ Sayfa No 1 / 7 1.AMAÇ: Hastanede tedavi ve bakım alan tüm hasta / hasta yakınlarının hastalık, tedavi ve bakımları, riskleri ve taburcu olduktan sonra evdeki bakımları hakkında eğitilmelerini sağlamak

Detaylı

LENFÖDEM ERKEN TANI VE ERKEN TEDAVİ GEREKTİREN BİR HASTALIKTIR!

LENFÖDEM ERKEN TANI VE ERKEN TEDAVİ GEREKTİREN BİR HASTALIKTIR! LENFÖDEM ERKEN TANI VE ERKEN TEDAVİ GEREKTİREN BİR HASTALIKTIR! Lenfödem, lenf sıvısının dolaşımındaki yetersizlik yüzünden dokular arasında proteinden zengin sıvı birikimine bağlı olarak şişlik ve ilerleyen

Detaylı

FAZ I. Değerlendirme Eğitim Fiziksel aktivite Psikososyal yaklaşım. Bileşenler. Tanım. Değerlendirme. Koroner yoğun bakım

FAZ I. Değerlendirme Eğitim Fiziksel aktivite Psikososyal yaklaşım. Bileşenler. Tanım. Değerlendirme. Koroner yoğun bakım Bileşenler KORONER YOĞUN BAKIMDA KARDİYAK REHABİLİTASYON NASIL OLMALIDIR? Prof. Dr. Mehmet Uzun GATA Haydarpaşa Hastanesi Psikososyal yaklaşım 1 4 Tanım Koroner yoğun bakım merkezi = coronary care unit

Detaylı

KANITA DAYALI UYGULAMA SÜRECİ

KANITA DAYALI UYGULAMA SÜRECİ KANITA DAYALI UYGULAMA SÜRECİ Kanıta Dayalı Uygulama Basamakları Sorunu saptama ve soru oluşturma Sistematik araştırma yapma Kanıtları eleştirel olarak değerlendirme Uygulamada yapılacak değişikliklere

Detaylı

DERLEME REVIEW ARTICLE

DERLEME REVIEW ARTICLE DERLEME OSTEOARTRİT TANI VE TEDAVİ KILAVUZLARINA GÜNCEL BAKIŞ ÖZ 14 / Özel Sayı 1 / 2011 (119-125) 14 / Suppl 1 / 2011 (119-125) Yeşim KİRAZLI Osteoartrit (OA) tanısı ile ilişkili kılavuzlar EULAR diz

Detaylı

Osteoporoz Rehabilitasyonu

Osteoporoz Rehabilitasyonu Osteoporoz Rehabilitasyonu OSTEOPOROZ Kemik kitlesinde azalma, kemik mikroyapısında bozulma sonucu kemik kırılganlığının artması olarak tanımlanır. Kemik yaşayan, dengeli bir şekilde oluşan yıkım ve yapım

Detaylı

TC. SAĞLIK BAKANLIĞI SAKARYA ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ. ERİŞKİN İSTMİK SPONDİLOLİSTEZİS (Bel Kayması) HASTA BİLGİLENDİRME BROŞÜRÜ

TC. SAĞLIK BAKANLIĞI SAKARYA ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ. ERİŞKİN İSTMİK SPONDİLOLİSTEZİS (Bel Kayması) HASTA BİLGİLENDİRME BROŞÜRÜ TC. SAĞLIK BAKANLIĞI SAKARYA ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ ERİŞKİN İSTMİK SPONDİLOLİSTEZİS (Bel Kayması) HASTA BİLGİLENDİRME BROŞÜRÜ ERİŞKİN İSTMİK SPONDİLOLİSTEZİS NEDİR? Omurga, omur adı

Detaylı

DİYABETTE İLAÇ VE İNSÜLİN TEDAVİSİ

DİYABETTE İLAÇ VE İNSÜLİN TEDAVİSİ DİYABETTE İLAÇ VE İNSÜLİN TEDAVİSİ Uz. Dr. M. Masum CANAT Şişli Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Kliniği DİYABET (ŞEKER HASTALIĞI) NEDİR? İnsülin eksikliği ya da var olan

Detaylı

LAPAROSKOPİK SLEEVE GASTREKTOMİ SONRASI METBOLİK VE HORMONAL DEĞİŞİKLİKLER

LAPAROSKOPİK SLEEVE GASTREKTOMİ SONRASI METBOLİK VE HORMONAL DEĞİŞİKLİKLER LAPAROSKOPİK SLEEVE GASTREKTOMİ SONRASI METBOLİK VE HORMONAL DEĞİŞİKLİKLER Varlık Erol, Cengiz Aydın, Levent Uğurlu, Emre Turgut, Hülya Yalçın*, Fatma Demet İnce* T.C.S.B. Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi,

Detaylı

Diyabette Bakım,Takip ve İzleme. İ.Ü Cerrahpaşa Tıp Fakültesi İç Hastalıkları ABD Endokrinoloji,Diyabet ve Metabolizma Uzm.Hem.

Diyabette Bakım,Takip ve İzleme. İ.Ü Cerrahpaşa Tıp Fakültesi İç Hastalıkları ABD Endokrinoloji,Diyabet ve Metabolizma Uzm.Hem. Diyabette Bakım,Takip ve İzleme İ.Ü Cerrahpaşa Tıp Fakültesi İç Hastalıkları ABD Endokrinoloji,Diyabet ve Metabolizma Uzm.Hem.Alev Kahraman Kan Glukozunun Diyabetli Birey Tarafından Takibi Kan glukozunun

Detaylı

Şişmanlık (obezite); sağlığı bozacak düzeyde vücutta yağ miktarının artmasıdır.

Şişmanlık (obezite); sağlığı bozacak düzeyde vücutta yağ miktarının artmasıdır. ŞİŞMANLIK (OBEZİTE) Şişmanlık (obezite); sağlığı bozacak düzeyde vücutta yağ miktarının artmasıdır. Yağ dokusunun oranı; Yetişkin erkeklerde % 12 15, Yetişkin kadınlarda %20 27 arasındadır. Bu oranların

Detaylı

Ankilozan Spondilit BR.HLİ.065

Ankilozan Spondilit BR.HLİ.065 Gençlerde Bel Ağrısına Dikkat! Bel ağrısı tüm dünyada oldukça yaygın bir problem olup zaman içinde daha sık görülmektedir. Erişkin toplumun en az %10'unda çeşitli nedenlerle gelişen kronik bel ağrıları

Detaylı

Değerlendirme. Seksüel Anamnez Detaylı bir medikal ve psikolojik anamnez Partnerle görüşme Medikal anamnez Seksüel anamnez

Değerlendirme. Seksüel Anamnez Detaylı bir medikal ve psikolojik anamnez Partnerle görüşme Medikal anamnez Seksüel anamnez Dr. MANSUR DAĞGÜLLİ Epidemiyoloji Memnun edici seksüel performansa izin verecek yeterli ereksiyonu sağlamak ve devam ettirmedeki kalıcı yetersizlik Hem etkilenen kişiler hem de onların partner ve ailelerinin

Detaylı

GÜVENLİ ANNELİK. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı 2016

GÜVENLİ ANNELİK. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı 2016 GÜVENLİ ANNELİK Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı 2016 Bu sunum; Arş. Gör. Dr. Tuğçe Şanver, Arş. Gör. Dr. Can Keskin ve Prof. Dr. Şevkat Bahar Özvarış tarafından hazırlanmıştır.

Detaylı

GONARTROZ UZM.FZT.NAZMİ ŞEKERCİ

GONARTROZ UZM.FZT.NAZMİ ŞEKERCİ GONARTROZ UZM.FZT.NAZMİ ŞEKERCİ Gonartroz, diz ekleminde progresif olarak ortaya çıkan kıkırdak yıkımı, osteofit oluşumu ve subkondral skleroz ile karakterize noninflamatuvar, kronik, dejeneretif bir hastalıktır.

Detaylı

Yatan ve Poliklinik Takipli Kanserli Hastalarda İlaç Etkileşimlerinin Sıklığı ve Ciddiyetinin Değerlendirilmesi

Yatan ve Poliklinik Takipli Kanserli Hastalarda İlaç Etkileşimlerinin Sıklığı ve Ciddiyetinin Değerlendirilmesi Yatan ve Poliklinik Takipli Kanserli Hastalarda İlaç Etkileşimlerinin Sıklığı ve Ciddiyetinin Değerlendirilmesi Dr. Ali Ayberk Beşen Başkent Üniversitesi Tıbbi Onkoloji BD Giriş Sitotoksik tedaviler herhangi

Detaylı

T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı

T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı Tüm maddeler zehirdir, ilacı zehirden ayıran dozudur 3 Akılcı İlaç Kullanımı

Detaylı

PULMONER REHABİLİTASYON ÜNİTESİ NASIL YAPILANDIRILMALI

PULMONER REHABİLİTASYON ÜNİTESİ NASIL YAPILANDIRILMALI PULMONER REHABİLİTASYON ÜNİTESİ NASIL YAPILANDIRILMALI Doç. Dr. PINAR ERGÜN Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim Araştırma Hastanesi PULMONER REHABİLİTASYON ve EVDE BAKIM MERKEZİ Pulmoner

Detaylı

YAŞLI DİYABETİK HASTADA EĞİTİM. Prof. Dr. Teslime Atlı Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Geriatri Bilim Dalı

YAŞLI DİYABETİK HASTADA EĞİTİM. Prof. Dr. Teslime Atlı Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Geriatri Bilim Dalı YAŞLI DİYABETİK HASTADA EĞİTİM Prof. Dr. Teslime Atlı Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Geriatri Bilim Dalı PURE çalışması-dm (Türkiye sonuçları) 2 Yaşlı nüfus oranındaki değişim (1935-2023) 23 Çok Yönlü

Detaylı

SERVİKAL DİSK HERNİSİ

SERVİKAL DİSK HERNİSİ TC. SAĞLIK BAKANLIĞI SAKARYA ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ SERVİKAL DİSK HERNİSİ (Boyun Fıtığı) HASTA BİLGİLENDİRME BROŞÜRÜ SERVİKAL MYELOPATİLİ HASTALARIN YAKINMALARI Omurga, omur denilen

Detaylı

TRSM de Rehabilitasyonun

TRSM de Rehabilitasyonun TRSM de Rehabilitasyonun Yeri Dr. Ayla Yazıcı BRSHH Gündüz Hastanesi ve Rehabilitasyon Merkezi Koordinatörü 7.10.2010 Şizofreni tedavisinde çok boyutlu yaklaşım Şizofreni tedavisinde çok boyutlu yaklaşım

Detaylı

Prof.Dr. Oktay Ergene. Kardiyoloji Kliniği

Prof.Dr. Oktay Ergene. Kardiyoloji Kliniği Hipertrigliseridemii id i Tedavisi i Prof.Dr. Oktay Ergene İzmir Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kardiyoloji Kliniği Hipertrigliseridemi Gelişimiş VLDL Chylomicron Liver Defective Lipolysis Remnants

Detaylı

Nöropatik Ağrı Tedavi Algoritması

Nöropatik Ağrı Tedavi Algoritması 6. ULUDAĞ NÖROLOJİ GÜNLERİ Mart 2011 - BURSA Nöropatik Ağrı Tedavi Algoritması Dr. Aslı Tuncer Kurne Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı Nöropatik Ağrı -Tanım Somatosensorial sistemi

Detaylı

TÜRK TORAKS DERNEĞİ ASTIM ALLERJİ ÇALIŞMA GRUBU EYLEM PLANI ÇALIŞMA GRUBU PROJELERİ

TÜRK TORAKS DERNEĞİ ASTIM ALLERJİ ÇALIŞMA GRUBU EYLEM PLANI ÇALIŞMA GRUBU PROJELERİ TÜRK TORAKS DERNEĞİ ASTIM ALLERJİ ÇALIŞMA GRUBU EYLEM PLANI 2018-2020 ÇALIŞMA GRUBU PROJELERİ Proje Adı tarih Hedef İzlenecek strateji Sorumlu kişiler DEVAM EDEN PROJELERİMİZ: İkinci Ve Üçüncü Basamak

Detaylı

Hasta Merkezli Standartlar - Hastaların Bakımı (COP)

Hasta Merkezli Standartlar - Hastaların Bakımı (COP) Hasta Merkezli Standartlar - Hastaların Bakımı (COP) Bir sağlık kuruluşunun temel hedefi hasta bakımıdır. Hastaların benzersiz ihtiyaçlarını destekleyen ve bunlara cevap veren bir ortamda en uygun bakımın

Detaylı

KADIN VE AİLE SAĞLIĞI HİZMETLERİ İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ SAĞLIK VE SOSYAL HİZMETLER DAİRE BAŞKANLIĞI SAĞLIK VE HIFZISSIHHA MÜDÜRLÜĞÜ

KADIN VE AİLE SAĞLIĞI HİZMETLERİ İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ SAĞLIK VE SOSYAL HİZMETLER DAİRE BAŞKANLIĞI SAĞLIK VE HIFZISSIHHA MÜDÜRLÜĞÜ KADIN VE AİLE SAĞLIĞI HİZMETLERİ İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ SAĞLIK VE SOSYAL HİZMETLER DAİRE BAŞKANLIĞI SAĞLIK VE HIFZISSIHHA MÜDÜRLÜĞÜ MENOPOZ DÖNEMİ BU EĞİTİMDE NELER PAYLAŞACAĞIZ? Menopoz nedir?

Detaylı

T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı

T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı Tüm maddeler zehirdir, ilacı zehirden ayıran dozudur 3 Akılcı İlaç Kullanımı

Detaylı

Bu kılavuz için kanıt derlemesi, daha önceki, ayrıntılı iki derleme sürecine

Bu kılavuz için kanıt derlemesi, daha önceki, ayrıntılı iki derleme sürecine Çevrimiçi Takviye Materyal YÖNTEMLER VE SÜREÇ Bu kılavuz için kanıt derlemesi, daha önceki, ayrıntılı iki derleme sürecine dayanmaktadır. Bunların birincisi 2000 yılında yapılan Ulusal Sağlık Enstitüleri

Detaylı

Fizyoterapi Rehabilitasyon da Kanıta Dayalı Uygulamalar

Fizyoterapi Rehabilitasyon da Kanıta Dayalı Uygulamalar Fizyoterapi Rehabilitasyon da Kanıta Dayalı Uygulamalar Doç. Dr. Bülent ELBASAN Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Fizyoterapi Rehabilitasyon Bölümü FİZYOTERAPİ REHABİLİTASYON Amaç: Duruş, hareket

Detaylı

14 Kasım Dünya Diyabet Günü. Kadınlar ve Diyabet: Sağlıklı bir gelecek hakkımız

14 Kasım Dünya Diyabet Günü. Kadınlar ve Diyabet: Sağlıklı bir gelecek hakkımız 14 Kasım Dünya Diyabet Günü Kadınlar ve Diyabet: Sağlıklı bir gelecek hakkımız 14 Kasım Dünya Diyabet Gününe ilişkin Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Endokrinoloji Bilim Dalımızın bilgilendirme metni:

Detaylı

Diyabetes Mellitus. Dr. İhsan ESEN Fırat Üniversitesi Hastanesi Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı

Diyabetes Mellitus. Dr. İhsan ESEN Fırat Üniversitesi Hastanesi Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı Diyabetes Mellitus Akut Komplikasyonları Dr. İhsan ESEN Fırat Üniversitesi Hastanesi Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı Diyabetes mellitus akut komplikasyonlar Hipoglisemi Hiperglisemi ilişkili ketonemi

Detaylı

Rehabilitasyon, ICF, Temel Kavramlar ICF bağlamında hasta değerlendirimi

Rehabilitasyon, ICF, Temel Kavramlar ICF bağlamında hasta değerlendirimi Rehabilitasyon, ICF, Temel Kavramlar ICF bağlamında hasta değerlendirimi Prof. Dr. Ayşe A. Küçükdeveci Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı ayse.kucukdeveci@gmail.com

Detaylı

AMBULASYONA YARDIMCI CİHAZLAR

AMBULASYONA YARDIMCI CİHAZLAR AMBULASYONA YARDIMCI CİHAZLAR DOÇ. DR. MEHMET KARAKOÇ Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi FTR AD. Diyarbakır 30.10.2013 1 YARDIMCI CİHAZLAR Mobilitenin sağlanması rehabilitasyonun en önemli hedeflerinden

Detaylı

HAFİF TRAVMATİK BEYİN HASARI (mtbi) ve GENEL TEDAVİ İLKELERİ

HAFİF TRAVMATİK BEYİN HASARI (mtbi) ve GENEL TEDAVİ İLKELERİ HAFİF TRAVMATİK BEYİN HASARI (mtbi) ve GENEL TEDAVİ İLKELERİ Doç.Dr. Cemil ÇELİK Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Gülhane Tıp Fakültesi, Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Sunumun Hedefleri Genel Bilgiler mtbi

Detaylı

AĞRI YÖNETİMİ PROSEDÜRÜ

AĞRI YÖNETİMİ PROSEDÜRÜ REVİZYON DURUMU Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No 08.04.2013 Madde 4.6 daki Algoloji Konseyi tanımlaması çıkarıldı. 01 Madde 5.6.4 teki Algoloji Konseyi konsültasyonu yerine Anesteziyoloji uzman hekimi

Detaylı

Komplikasyonların önlenmesine, erken evrede tanınmasına, tedavi edilmesine, böbrek fonksiyonunun en üst düzeyde sürdürülmesine yöneliktir.

Komplikasyonların önlenmesine, erken evrede tanınmasına, tedavi edilmesine, böbrek fonksiyonunun en üst düzeyde sürdürülmesine yöneliktir. Komplikasyonların önlenmesine, erken evrede tanınmasına, tedavi edilmesine, böbrek fonksiyonunun en üst düzeyde sürdürülmesine yöneliktir. Böbreğin tam fonksiyone olmaması nedeniyle; SIVI-ELEKTROLĠT DENGESĠZLĠĞĠ

Detaylı

Beslenme desteğinde hangi içerik kime, ne zaman, hangi yolla uygulansın?

Beslenme desteğinde hangi içerik kime, ne zaman, hangi yolla uygulansın? Beslenme desteğinde hangi içerik kime, ne zaman, hangi yolla uygulansın? Dr. Beste Atasoy Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyasyon Onkolojisi Anabilim Dalı & Sağlık Bakanlığı-Marmara Üniversitesi Pendik

Detaylı

Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp günümüzde alışılagelmiş tıbbın içinde sayılmayan farklı sağlık sistemleri ve uygulamalardan oluşan bir grup

Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp günümüzde alışılagelmiş tıbbın içinde sayılmayan farklı sağlık sistemleri ve uygulamalardan oluşan bir grup DÖNEM I İYİ KLİNİK UYGULAMALAR KAPSAMINDA ALTERNATİF TIP DERSİ DERSİN İÇERİĞİ: Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp günümüzde alışılagelmiş tıbbın içinde sayılmayan farklı sağlık sistemleri ve uygulamalardan

Detaylı

DİYABET NEDİR? Özel Klinik ve Merkezler

DİYABET NEDİR? Özel Klinik ve Merkezler DİYABET NEDİR? Özel Klinik ve Merkezler Diyabet nedir? Diyabet hastalığı, şekerin vücudumuzda kullanımını düzenleyen insülin olarak adlandırdığımız hormonun salınımındaki eksiklik veya kullanımındaki yetersizlikten

Detaylı

Ankilozan Spondilit Rehabilitasyonu. Prof. Dr.Hidayet Sarı

Ankilozan Spondilit Rehabilitasyonu. Prof. Dr.Hidayet Sarı Ankilozan Spondilit Rehabilitasyonu Prof. Dr.Hidayet Sarı Tanım Özellikle omurgayı tutan ve ankiloza götüren kronik iltihabi sistemik romatizmal hastalıktır. Sakroiliak eklem iltihabı oluşturmak ana bulgusudur.

Detaylı

Diyabet ve egzersiz TÜRKİYE ENDOKRİNOLOJİ VE METABOLİZMA DERNEĞİ DİABETES MELLİTUS ÇALIŞMA VE EĞİTİM GRUBU

Diyabet ve egzersiz TÜRKİYE ENDOKRİNOLOJİ VE METABOLİZMA DERNEĞİ DİABETES MELLİTUS ÇALIŞMA VE EĞİTİM GRUBU TÜRKİYE ENDOKRİNOLOJİ VE METABOLİZMA DERNEĞİ DİABETES MELLİTUS ÇALIŞMA VE EĞİTİM GRUBU TEMD DİABETES MELLİTUS ÇALIŞMA VE EĞİTİM GRUBU HASTA EĞİTİM KİTAPÇIKLARI SERİSİ 02 Diyabet ve egzersiz Diyabetli bireyler

Detaylı

TÜRKİYE DİYABET ÖNLEME & KONTROL PROGRAMI - UDAİS - Doç. Dr. Serdar GÜLER Türkiye Obezite ve Diyabet Koordinatörü 25/05/2012, 2.

TÜRKİYE DİYABET ÖNLEME & KONTROL PROGRAMI - UDAİS - Doç. Dr. Serdar GÜLER Türkiye Obezite ve Diyabet Koordinatörü 25/05/2012, 2. TÜRKİYE DİYABET ÖNLEME & KONTROL PROGRAMI - UDAİS - Doç. Dr. Serdar GÜLER Türkiye Obezite ve Diyabet Koordinatörü 25/05/2012, 2. UDAİS, İstanbul SERDAR GÜLER Amasya Trabzon Samsun Anadolu Lisesi Hacettepe

Detaylı

Diyabetlilerin sadece %37 sinde hedef glikoz değerine ulaşılabiliyor

Diyabetlilerin sadece %37 sinde hedef glikoz değerine ulaşılabiliyor 37 yılda (1980-2017) Her 11 kişiden 1 i diyabet İki diyabetliden biri tanı almamış Diyabetlilerin sadece %37 sinde hedef glikoz değerine ulaşılabiliyor Komplikasyonlar önlemiyor Diyabetli kişilerin üçte

Detaylı

Kronik Ağrı Tedavisinde Temel Prensipler ve Uygulama Hataları (malpraktis) Prof Dr Dilek Yörükoğlu AÜTF Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dalı

Kronik Ağrı Tedavisinde Temel Prensipler ve Uygulama Hataları (malpraktis) Prof Dr Dilek Yörükoğlu AÜTF Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dalı Kronik Ağrı Tedavisinde Temel Prensipler ve Uygulama Hataları (malpraktis) Prof Dr Dilek Yörükoğlu AÜTF Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dalı Tıbbi Uygulama Hatası (Malpraktis) Tıpta YanlıĢ Uygulama

Detaylı

TEŞHİSTEN TEDAVİYE > ALT EKSTREMİTE ATARDAMARI HASTALIĞI

TEŞHİSTEN TEDAVİYE > ALT EKSTREMİTE ATARDAMARI HASTALIĞI TEŞHİSTEN TEDAVİYE > ALT EKSTREMİTE ATARDAMARI HASTALIĞI Genç Kardiyologlar Grup Sorumlusu - Prof.Dr.Oktay Ergene Bilimsel İçeriğin Değerlendirilmesi, Son Düzenleme - Prof.Dr. Mahmut Şahin Düzenleme, Gözden

Detaylı

KANITLARIN KATEGORİSİ

KANITLARIN KATEGORİSİ EPOS 2007 AMAÇLAR VE HEDEFLER Rinosinüzit, topluma büyük bir mali yük oluşturan, önemli ve gittikçe artan bir sağlık sorunudur. Bu el kitabı, rinosinüzitin tanısı ve tedavisi hakkında kanıta dayalı öneriler

Detaylı

Herkes için Kaliteli, Koruyucu, Eşit Sağlık Hizmeti

Herkes için Kaliteli, Koruyucu, Eşit Sağlık Hizmeti Herkes için Kaliteli, Koruyucu, Eşit Sağlık Hizmeti EVDE BAKIM ve DESTEK HİZMETLERİ v Evde Doktor Muayene Hizmeti: Hekim ve hemşire tarafından hastanın evinde muayenesi, reçetesinin düzenlenmesi,tıbbı

Detaylı

ONKOLOJİ ECZACILIĞINA DOKTOR BAKIŞI

ONKOLOJİ ECZACILIĞINA DOKTOR BAKIŞI ONKOLOJİ ECZACILIĞINA DOKTOR BAKIŞI Dr. Evren Özdemir Hacettepe Üniversitesi Kanser Enstitüsü Ankara 05.04.2014 Akılcı İlaç Kullanımı İçin Sorumluluk Sahibi Taraflar Hekim Eczacı Hemşire Diğer sağlık personeli

Detaylı

ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ Eğitim Yılı Dönem V Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Stajı Eğitim Programı

ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ Eğitim Yılı Dönem V Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Stajı Eğitim Programı ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2017-2018 Eğitim Yılı Dönem V Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Stajı Eğitim Programı GENEL BİLGİLER: Staj Eğitim Sorumlusu Staj süresi AKTS kredisi : Yrd.

Detaylı

LOKOMOTOR SİSTEM SEMİYOLOJİSİ

LOKOMOTOR SİSTEM SEMİYOLOJİSİ LOKOMOTOR SİSTEM SEMİYOLOJİSİ Prof.Dr.Ayşe Kılıç draysekilic@gmeil.com AMAÇ Lokomotor sistemin temel yapılarını ve çocuklarda görülen yakınmalarını, öykü, fizik muayene ve basit tanı yöntemlerini öğrenmek

Detaylı

Mental sağlığın korunmasında etkili faktörler. Prof. Dr. Zeynep Oşar Siva İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi

Mental sağlığın korunmasında etkili faktörler. Prof. Dr. Zeynep Oşar Siva İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Mental sağlığın korunmasında etkili faktörler Prof. Dr. Zeynep Oşar Siva İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Diyabetlilerin önemli bir kısmında bulunan psikolojik bozukluklar çoğu zaman gözardı edilmekte ve

Detaylı

Bireyselleştirilmiş tip 2 diyabet tedavisinde yaklaşım

Bireyselleştirilmiş tip 2 diyabet tedavisinde yaklaşım Bireyselleştirilmiş tip 2 diyabet tedavisinde yaklaşım Dr. Erman ÇAKAL Sağlık Bilimleri Üniversitesi Dışkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim ve Araştırma Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Kliniği

Detaylı

ÖN ÇAPRAZ BAĞ TAMİRİ SONRASI REHABİLİTASYON PROGRAMI (Patellar tendon grefti uygulaması)

ÖN ÇAPRAZ BAĞ TAMİRİ SONRASI REHABİLİTASYON PROGRAMI (Patellar tendon grefti uygulaması) ÖN ÇAPRAZ BAĞ TAMİRİ SONRASI REHABİLİTASYON PROGRAMI (Patellar tendon grefti uygulaması) Maksimum Koruma Fazı POSTOPERATİF 1-2. HAFTALAR: Amaç: 1. Ağrıyı azaltmak. 2.Hareket açıklığını artırmak (0º-90º).

Detaylı

TÜRKİYE DE HASTA UYUMU VE SORUNLAR

TÜRKİYE DE HASTA UYUMU VE SORUNLAR TÜRKİYE DE HASTA UYUMU VE SORUNLAR 51. Ulusal Diyabet Kongresi 22-25 Nisan Antalya Dr. İlhan TARKUN Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Endokrinoloji ve Metabolizma Bilim Dalı Sağlık sistemi ve sağlık sunucuları

Detaylı

HEMODİYALİZ HASTALARININ HİPERTANSİYON YÖNETİMİNE İLİŞKİN EVDE YAPTIKLARI UYGULAMALAR

HEMODİYALİZ HASTALARININ HİPERTANSİYON YÖNETİMİNE İLİŞKİN EVDE YAPTIKLARI UYGULAMALAR HEMODİYALİZ HASTALARININ HİPERTANSİYON YÖNETİMİNE İLİŞKİN EVDE YAPTIKLARI UYGULAMALAR Feray Gökdoğan 1, Duygu Kes 2, Döndü Tuna 3, Gülay Turgay 4 1 British University of Nicosia, Hemşirelik Bölümü 2 Karabük

Detaylı

HASTANELERDE AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI, TEMİNİ VE SATINALMA

HASTANELERDE AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI, TEMİNİ VE SATINALMA HASTANELERDE AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI, TEMİNİ VE SATINALMA Uzm.Ecz. ÖZLEM KALSIN Türkiye Yüksek İhtisas Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Ulusal Hastane ve Kurum Eczacıları Kongresi 3-6 Nisan 2014, Girne-KKTC

Detaylı

Yapılan her öneri için bakım sürecinde önemini gösterecek açık bir sıralama verilmelidir.

Yapılan her öneri için bakım sürecinde önemini gösterecek açık bir sıralama verilmelidir. TERCİH EDİLEN YAKLAŞIM MODELİ KILAVUZLARI İÇİN ÖZET KARŞILAŞTIRMALI DEĞERLENDİRMELER Giriş Bunlar Akademinin tercih edilen yaklaşım modeli kılavuzlarının özet kriterleridir. Tercih edilen yaklaşım model

Detaylı

BİRİNCİ BASAMAKTA KORTİKOSTEROİD KULLANIMI. Dr. Gökhan Keser Reçete Günleri 19 Nisan 2012

BİRİNCİ BASAMAKTA KORTİKOSTEROİD KULLANIMI. Dr. Gökhan Keser Reçete Günleri 19 Nisan 2012 BİRİNCİ BASAMAKTA KORTİKOSTEROİD KULLANIMI Dr. Gökhan Keser Reçete Günleri 19 Nisan 2012 KORTİKOSTEROİDLERLE TEDAVİ YARAR ZARAR Kortikosteroid Endikasyonları Yerine koyma tedavisi Hidrokortizon Alerji,

Detaylı

Palyatif Bakım Felsefesi, Fiziki Yapı ve Fonksiyonları

Palyatif Bakım Felsefesi, Fiziki Yapı ve Fonksiyonları Palyatif Bakım Felsefesi, Fiziki Yapı ve Fonksiyonları Doç. Dr. Murat Gültekin Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Kanser Daire Başkanı mrtgultekin@yahoo.com 0 532 256 09 51 Palyatif Bakıma Genel Bakış DSÖ ne

Detaylı

SAĞLIKLI YAŞAM VE EGZERSİZ STAJI

SAĞLIKLI YAŞAM VE EGZERSİZ STAJI SAĞLIKLI YAŞAM VE EGZERSİZ STAJI STAJIN TANITIMI EĞİTİM DÖNEMİ STAJ SÜRESİ YERLEŞKE EĞİTİM BİRİMLERİ DERSHANE : Dönem IV : 5 iş günü : Cebeci Hastanesi : Spor Hekimliği Anabilim Dalı Polikliniği, Egzersiz

Detaylı

KEMİK VE MİNERAL YOĞUNLUĞU ÖLÇÜMÜ (KMY) Dr. Filiz Yenicesu Düzen Laboratuvarı 6 Ekim 2013

KEMİK VE MİNERAL YOĞUNLUĞU ÖLÇÜMÜ (KMY) Dr. Filiz Yenicesu Düzen Laboratuvarı 6 Ekim 2013 KEMİK VE MİNERAL YOĞUNLUĞU ÖLÇÜMÜ (KMY) Dr. Filiz Yenicesu Düzen Laboratuvarı 6 Ekim 2013 SUNUM KAPSAMI Niçin KMY yaparız? Hangi yöntemi kullanırız? KMY sonuçlarını nasıl değerlendirmemiz gerekir? Kırık

Detaylı

SAĞLIKLI YAŞAM VE EGZERSİZ STAJI

SAĞLIKLI YAŞAM VE EGZERSİZ STAJI SAĞLIKLI YAŞAM VE EGZERSİZ STAJI STAJIN TANITIMI EĞİTİM DÖNEMİ STAJ SÜRESİ YERLEŞKE EĞİTİM BİRİMLERİ DERSHANE : Dönem IV : 5 iş günü : Cebeci Hastanesi : Spor Hekimliği Anabilim Dalı Polikliniği, Egzersiz

Detaylı

TALASEMİDE OSTEOPOROZ EGZERSİZLERİ

TALASEMİDE OSTEOPOROZ EGZERSİZLERİ TALASEMİDE OSTEOPOROZ EGZERSİZLERİ DR. FZT. AYSEL YILDIZ İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ, İSTANBUL TIP FAKÜLTESİ FİZİKSEL TIP VE REHABİLİTASYON ANABİLİM DALI Talasemi; Kalıtsal bir hemoglobin hastalığıdır. Hemoglobin

Detaylı

Dr. Bekir KESKİNKILIÇ

Dr. Bekir KESKİNKILIÇ Dr. Bekir KESKİNKILIÇ 1 SAĞLIK Yalnızca hastalık veya sakatlığın olmaması değil, fiziksel, ruhsal ve sosyal yönden tam bir iyilik halidir. Irk, din, siyasi görüş, ekonomik veya sosyal durum ayrımı yapılmaksızın

Detaylı

NÖRO-REHABİLİTASYONDA HALLIWICK YAKLAŞIMI

NÖRO-REHABİLİTASYONDA HALLIWICK YAKLAŞIMI NÖRO-REHABİLİTASYONDA HALLIWICK YAKLAŞIMI Orkun Tahir ARAN, Uzm. Fzt. Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi Ergoterapi Bölümü orkunaran@gmail.com Hidroterapi, Terapötik Akuatik Rehabilitasyon,

Detaylı

İŞYERİNDE SAĞLIĞI GELİŞTİRME ve PROGRAM PLANLAMA. Prof.Dr.Ayşe Beşer Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi ayse.beser@deu.edu.

İŞYERİNDE SAĞLIĞI GELİŞTİRME ve PROGRAM PLANLAMA. Prof.Dr.Ayşe Beşer Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi ayse.beser@deu.edu. İŞYERİNDE SAĞLIĞI GELİŞTİRME ve PROGRAM PLANLAMA Prof.Dr.Ayşe Beşer Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi ayse.beser@deu.edu.tr 1 HEDEFLER.Sağlığı, koruma ve geliştirme kavramlarını bilme İşyerlerinde

Detaylı

Bipolar Bozukluk: Psikoeğitim Doç. Dr. Fisun Akdeniz Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Affektif Hastalıklar Birimi Nerede Ne zaman Ne sıklıkta Bipolar bozukluklarda psikolojik Psikoanaliz Grup

Detaylı

Yaşlanmaya Bağlı Oluşan Kas ve İskelet Sistemi Patofizyolojileri. Sena Aydın 0341110011

Yaşlanmaya Bağlı Oluşan Kas ve İskelet Sistemi Patofizyolojileri. Sena Aydın 0341110011 Yaşlanmaya Bağlı Oluşan Kas ve İskelet Sistemi Patofizyolojileri Sena Aydın 0341110011 PATOFİZYOLOJİ Fizyoloji, hücre ve organların normal işleyişini incelerken patoloji ise bunların normalden sapmasını

Detaylı

Yaşlılarda düzenli fiziksel aktivite

Yaşlılarda düzenli fiziksel aktivite Düzenli fiziksel aktivite ile kazanılmak istenen yaşam kalitesi artışı özellikle yaşlı nüfusta önemli görülmektedir. Bu kısımda yaşlılar için egzersiz programı oluşturulurken nelere dikkat edilmesi gerektiği

Detaylı

Spinal Kord Yaralanmaları ve Ağrı. Dr. Ayşegül Ketenci İstanbul Tıp Fak. FTR AD

Spinal Kord Yaralanmaları ve Ağrı. Dr. Ayşegül Ketenci İstanbul Tıp Fak. FTR AD Spinal Kord Yaralanmaları ve Ağrı Dr. Ayşegül Ketenci İstanbul Tıp Fak. FTR AD SKY- Sıklık 1 275 000 Kişi 259 000 Kişi Ağrı % 48-94 Yaşamı sınırlayan şiddetli ağrı % 11-34 Yaşam kalitesini en fazla düşüren

Detaylı

Hipertansiyon. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı. Toplum İçin Bilgilendirme Sunumları 2015

Hipertansiyon. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı. Toplum İçin Bilgilendirme Sunumları 2015 Hipertansiyon HT Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Toplum İçin Bilgilendirme Sunumları 2015 Bu sunum Arş. Gör. Dr. Neslihan Yukarıkır ve Arş. Gör. Dr. Dilber Deryol Nacar

Detaylı

Prof. Dr. Lale TOKGÖZOĞLU

Prof. Dr. Lale TOKGÖZOĞLU Yazar Ad 61 Prof. Dr. Lale TOKGÖZOĞLU Ülkemizde kalp damar hastalıkları erişkinlerde en önemli ölüm ve hastalık nedeni olup kanser veya trafik kazalarına bağlı ölümlerden daha sık görülmektedir. Halkımızda

Detaylı

HİZMETE ÖZEL. T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu DOSYA

HİZMETE ÖZEL. T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu DOSYA HİZMETE ÖZEL T.C. NORMAL Sayı : 77893119-000- Konu : Asetil salisilik asit içeren tekli veya kombine ilaçlar hk. DOSYA 19.07.2007 tarihli Asetil Salisilik Asit ve Askorbik Asit Kombinasyonu İçeren Preparatlar

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI. Adana Devlet Hastanesi 2016 Ecz. Gonca DURAK

AKILCI İLAÇ KULLANIMI AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI. Adana Devlet Hastanesi 2016 Ecz. Gonca DURAK AKILCI İLAÇ KULLANIMI AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI Adana Devlet Hastanesi 2016 Ecz. Gonca DURAK Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985 yılında Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılmıştır. Kişilerin

Detaylı

ÜÇLÜ ORAL ANTİDİYABETİK TEDAVİSİ. Derun Taner Ertuğrul KEAH Endokrinoloji

ÜÇLÜ ORAL ANTİDİYABETİK TEDAVİSİ. Derun Taner Ertuğrul KEAH Endokrinoloji ÜÇLÜ ORAL ANTİDİYABETİK TEDAVİSİ Derun Taner Ertuğrul KEAH Endokrinoloji NİYE KOMBİNE EDİYORUZ? ADA ve EASD basamak tedavisi öneriyor. Önce metformin, sonra diğer ilaçları ekle: OAD, GLP1 agonistleri veya

Detaylı

II. BÖLÜM HEMOFİLİDE KANAMA TEDAVİSİ

II. BÖLÜM HEMOFİLİDE KANAMA TEDAVİSİ HEMOFİLİ TANI VE TEDAVİ KILAVUZU Önsöz... IX-X Türk Hematoloji Derneği Yönetim Kurulu... XI Hemofili Bilimsel Alt Komitesi Üyeleri (2014-2018 dönemi)... XI Kısaltmalar... XII I. BÖLÜM HEMOFİLİ TANISI TANIM...

Detaylı

Gerilim tipi baş ağrısı erişkin yaşta % oranında yaygın görülür.

Gerilim tipi baş ağrısı erişkin yaşta % oranında yaygın görülür. En sık görülen baş ağrısıdır. Boyun baş ağrısı birlikteliği olarak da bilinir. Başta sıkışma, ağırlık tarzında künt bir ağrı mevcuttur. Başın tümünde hissedilen ağrılar genelde başın ön ve arkasında lokalizedir.

Detaylı

Sağlık Bakanlığı ve Sosyal Güvenlik Kurumu Diyabetik Ayağa Nasıl Bakıyor? Sağlık Bakanlığı Görüşü. Prof. Dr. Nurhan İNCE Türkiye Halk Sağlığı Kurumu

Sağlık Bakanlığı ve Sosyal Güvenlik Kurumu Diyabetik Ayağa Nasıl Bakıyor? Sağlık Bakanlığı Görüşü. Prof. Dr. Nurhan İNCE Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Sağlık Bakanlığı ve Sosyal Güvenlik Kurumu Diyabetik Ayağa Nasıl Bakıyor? Sağlık Bakanlığı Görüşü Prof. Dr. Nurhan İNCE Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Anahtar Gerçekler 2014 yılı, 18 yaş üzeri yetişkinlerde

Detaylı

METABOLİK CERRAHİ İLE TİP 2 DİYABET NASIL TEDAVİ EDİLİR? (VİDEO) OBEZİTE CERRAHİSİ TİP 2 DİYABETİ TEDAVİ EDEBİLİR!

METABOLİK CERRAHİ İLE TİP 2 DİYABET NASIL TEDAVİ EDİLİR? (VİDEO) OBEZİTE CERRAHİSİ TİP 2 DİYABETİ TEDAVİ EDEBİLİR! METABOLİK CERRAHİ İLE TİP 2 DİYABET NASIL TEDAVİ EDİLİR? (VİDEO) http://www.obezitecerrahisi.com/wp-content/uplo ads/2014/09/metabolik-cerrahi-ile-tip-2- diyabet-seker-hastaligi-nasil-tedaviedilir_qtp1.mp4

Detaylı

Peptik Ülser Kanamasında Tedavi Yaklaşımı

Peptik Ülser Kanamasında Tedavi Yaklaşımı Peptik Ülser Kanamasında Tedavi Yaklaşımı Plasebo? H 2 RA? PPİ? H.pilori eradikasyonu? Endoskopik tedavi? Prof.Dr. Ömer ŞENTÜRK 1 2 Her 100 000 yatıştan 10-50 üst gis kanama En sık neden p.ülser Mortalite

Detaylı

OBEZİTE Doç. Dr. Erdal Vardar 46. UPK

OBEZİTE Doç. Dr. Erdal Vardar 46. UPK YAŞAM KALİTESİ VE OBEZİTE Doç. Dr. Erdal Vardar 46. UPK Sağlıkla ilgili yaşam kalitesi Kişinin kendi sağlığını değerlendirmesi için geliştirilmiş bir ölçme metodudur. Sağlıkla ilgili yaşam kalitesi ölçümü

Detaylı

Diyabetik Ayak Yarası ve İnfeksiyonunun Tanısı, Tedavisi ve Önlenmesi: Ulusal Uzlaşı Raporu

Diyabetik Ayak Yarası ve İnfeksiyonunun Tanısı, Tedavisi ve Önlenmesi: Ulusal Uzlaşı Raporu Diyabetik Ayak Yarası ve İnfeksiyonunun Tanısı, Tedavisi ve Önlenmesi: Ulusal Uzlaşı Raporu Diyb. Hemş. Dr. Selda ÇELİK İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi Hastanesi, İç Hastalıkları Anabilim

Detaylı