BAŞ BOYUN KANSELERİ. Uyarıcı işaretlerin bilinmesi:

Transkript

1 BAŞ BOYUN KANSELERİ Uyarıcı işaretlerin bilinmesi: Bir yılda Amerikalıda baş ve boyun bölgesinde kanser tesbit edildiğini, bunların ünün öldüğünü ve yine bunların önlenebileceğini biliyor muydunuz? Tütün bu ölümlerin en çok önlenebilir nedenidir. Her yıl ABD de den fazla insan sigara ile ilişkili hastalıklardan ölmektedir. İyi haber bu sayının sigarayı bırakan Amerikalı sayısındaki artışla beraber düşmesidir. Kötü haberse bazı sigara içicilerinin dumansız tütün, çiğnenebilir tütün kullanımına yönelmesidir ki bunun güvenli bir alternatif olabileceği düşünülse de bu doğru değildir. Bu yalnızca kişideki kanser riskini akciğerlerden dudağa taşır. Akciğer kanseri görülme sıklığı azalırken baş boyun kanseri sayısında artış görülmektedir. Baş boyun kanserleri erken yakalanırsa tedavi edilebilirler. Baş boyun kanseri erken belirti vermesi özelliği erken tanı konulabilmesini sağlar. Muhtemel uyarıcı işaretleri bilmeli ve doktorunuzu mümkün olan en kısa zamanda uyarmalısınız. Baş boyun kanserlerinin başarılı tedavisinin erken teşhise bağlı olduğunu unutmayın. Uyarıcı bir takım belirtilerin bilinmesi baş boyun kanserinde yaşamınızı kurtarır. Erken tespit edilmeli ve tedavi edilmeli! Neleri gözlemlemeliyiz? Boyunda bir şişlik Baş boyun kanserleri genellikle vücutta herhangi bir yere yayılmadan önce boyundaki lenf düğümlerine yayılır. Boyunda 2 haftadan uzun sürede geçmeyen şişlikler mümkün olan en kısa zamanda bir doktor tarafından görülmelidir. Tabii ki tüm şişlikler kanser demek değildir. Ancak şişlik ya da şişlikler ağız, gırtlak, guatr kanseri, bazı lenf kanserleri ve kan kanserinin ilk belirtisi olabilir. Böyle şişlikler genellikle ağrısız ve gittikçe büyüme eğilimindedir. Ses değişimi

2 Pek çok gırtlak kanseri ses değişimine neden olur. 2 haftadan uzun süren ses kısıklığı ya da ses değişimleri doktorunuzu görmeniz açısından sizi uyarmalıdır. Bir Kulak Burun Boğaz ve baş boyun uzmanı; ses tellerinizi kolay ve ağrısız yöntemlerle muayene edebilir. Her ne kadar pek çok ses değişikliğinin nedeni kanser değilse de işi şansa bırakmamalısınız. Eğer ses kısıklığınız 2 haftadan uzun sürerse gırtlak kanseri olmadığınızdan emin olmalı ve doktorunuza gitmelisiniz. Dudakta büyüme Dil ve dudak kanserlerinin çoğu geçmeyen yara ve şişliğe neden olur. Yara ve şişlikler iltihaplanmadıkça ağrısızdır. Kanama görülebilirse de sıklıkla hastalığın ileri dönemlerine kadar görülmez. Yara ya da şişlik boyundaki bir kitleye eşlik ederse bu son derece ciddiye alınmalıdır. Diş doktorunuz ya da doktorunuz biyopsi (doku örnekleme testi) gerekip gerekmediğini değerlendirip bu işlem için sizi bir baş boyun cerrahına sevk edebilir. Kanama Bu sıklıkla kanser haricinde bir nedene bağlıdır. Bununla beraber ağız, burun, boğaz ve akciğer tümörleri kanamaya neden olabilirler. Birkaç günden fazla bir süre tükürük veya balgamda kanama görülürse doktora görünmelisiniz. Yutma problemleri Boğaz ve yemek borusu kanserleri katı gıdaların ve bazen sıvıların yutulmasını zorlaştırır. Gıda belli bir noktada batma hissi uyandırıp ya mideye gider ya da ağızdan geri gelir. Bu durumda bir doktora başvurmalısınız. Genellikle X ışınlı baryum yutma filmi ya da yutturulan bir tüp yoluyla yemek borusunun direkt muayenesi ile neden ortaya konur. Ciltteki değişiklikler Baş boyunda çok sık karşılaşılan deri kanseri erken başlanan tedaviye iyi yanıt verir. En sık alın, yüz, kulak gibi cildin güneşe maruz kaldığı yerlerde görülürse de cildin herhangi bir yerinde olabilir. Deri kanseri sıklıkla küçük soluk bir yara şeklinde başlar, yavaş büyür ve ortasında gamze şeklinde bir çukur ve hatta ülser oluşur. Bu alanın

3 bir kısmı iyileşirken daha büyük bir bölümü ülsere kalır. Bazı deri kanserlerinde renk değişimi görülür. Baş boyunda görülen diğer kanser tipleri arasında; yassı hücreli kanser ve habis melanom sayılabilir. Yassı hücreli kanserlerin bir bölümü alt dudak ve kulakta görülür. Deri kanserine benzer ve erken teşhis edilip uygun tedavi edilirse genellikle daha tehlikeli hale gelmez. Dudakta, yüzde, kulakta iyileşmeyen bir yara varsa hemen doktora başvurun. Habis melanom klasik olarak ciltte koyu mavi siyah renkli değişime neden olur. Bununla beraber herhangi bir bendeki büyüklük, renk değişikliği, kanamanın başlaması da birer sorundur. Yüz ve boyunda özellikle büyüklük ve şekil bakımından değişiklik gösteren mavi siyah renkli bir leke varlığında mümkün olduğunca çabuk zamanda bir deri hastalıkları uzmanına ya da başka bir doktora başvurmalıdır. Devam eden kulak ağrıları Yutkunma esnasında kulak ve etrafında oluşan ağrılar boğazda büyüyen tümöre ya da enfeksiyona bağlı olabilir. Böyle bir şikayet; yutkunma güçlüğü, ses kısıklığı ya da boyunda bir şişlik ile beraberse daha da dikkat çekicidir. Bu bulguların en kısa zamanda bir Kulak Burun Boğaz Uzmanı tarafından da değerlendirilmesi gereklidir. Baş ve boyun kanserlerinde yüksek riskin tanımlanması: Baş ve boyun kanserlerinin %30 kadar bir kısmı sigara kullanımı ve alkol gibi spesifik faktörlere uzun süre maruz kalmayla yakın ilişkilidir. Sigara ve içki kullanmayan erişkinlerde ağız ve boğaz kanserine neredeyse hiç rastlanmaz. Uzun süreli güneş ışığına maruz kalma dudak kanseri ile ilişkilidir ve cilt kanserinin en büyük nedenidir. Ne yapmalısınız? Tarif edilen tüm belirti ve bulgular kanser olmayan durumlarda da varolabilir. Aslında çoğu zaman bu şikayetler kanser dışındaki diğer bazı durumlarda da görülebilir. Fakat bunu iyi bir muayene yapmaksızın söyleyemezsiniz. Bu nedenle bu şikayetlerin varlığında doktorunuza gidin ve emin olun. Hatırla!

4 Baş boyun kanserlerinin erken teşhisi ile tedavinin başarısı arasında çok büyük bir ilişki vardır. Buradaki tıbbi önerilerin çok sayıda insana ulaşmasıyla tedavi oranlarının yükseleceğine inanıyoruz GIRTLAK (LARENKS) KANSERİ Gırtlağımız boynumuzun orta kısmında yeralan kıkırdak bir kutu olup içinde setsellerini barındırır.nefes borusunun başlangıcında yeralır.haraketli kıkırdak eklemler bağlar ve kaslar sayesinde dinamik bir organdır.en çıkıntılı kısmına halk arasında adem elması denir.bayanlarda bu çıkıntı belirsizdir.temel görevi ses çıkartmak, lokmaların nefes borusuna kaçmasını önlamek ve tabi nefes almayı sağlamaktır. Gırtlak kanseri genellikle 50 li yaşlar veya sonrasında ve daha çok erkeklerde görülür. Bu kanser sigara ve yoğun alkol kullanımıyla ilişkilendirilmiş hastalıklar grubundadır. Gırtlak kanserleri erken tanı konabilirse çoğunlukla başarıyla tedavi edilebilmektedir. Bu nedenle erken tanı ve erken tedavi önemlidir. Gırtlak kanserinin belirti ve bulguları arasında uzun süren ses kısıklığı, yutma güçlüğü, nefes darlığı, öksürükle boğazdan kan gelmesi, boyunda kitle ve kilo kaybı sayılabilir. Bunların sigara içen birinde görülmesi gırtlak kanseri şüphesini daha da arttırır. Gırtlak kanseri tanısı genellikle bir Kulak Burun Boğaz Hastalıkları (KBB) Uzmanı tarafından yapılan fizik muayeneyi takiben endoskop ve kamera yardımı ile yutakgırtlak-ses tellerinin incelenmesi ile gerçekleştirilir. Tanı, KBB uzmanının gırtlak/ses teli üzerindeki lezyondan parça alıp bu örnek dokuyu patolojik olarak inceletmesi ile kesinleştirilir. Bütün bu tanı aşamaları ağız içinden özel aletler kullanılarak gerçekleştirilir, herhangi bir kesi-dikiş işlemi gerektirmez. Ek olarak bilgisayarlı tomografi, pozitron emisyon tomografisi, magnetik rezonans gibi görüntüleme yöntemleri ile hastalığın ne kadar yayıldığı tespit edilir. Gırtlak kanseri tedavisinin sonuçları diğer birçok kanser türlerine göre daha başarılıdır. Erken tanı konmuş vakalarda tedavi başarısı daha yüksektir. Cerrahi tedavinin temel hedefi gırtlağın kanserli kısmının güvenli bir şekilde çıkarılması ve boyundaki lenf bezelerine yayılım varsa bunların da temizlenmesidir. Ameliyatta mümkünse ses tellerinin tamamı ya da bir kısmı korunarak hastanın ameliyattan sonra sesini kullanabilmesi amaçlanır.

5 Günümüzde özellikle erken evrede yakalanmış ve başka bölgelere yayılmamış gırtlak kanserlerinin endoskop, kamera, lazer gibi özel ekipman ve aletlerle ağız içinden endoskopik cerrahi yani kapalı cerrahi ile herhangi bir kesi yapmadan, ağızda ya da boyunda dikiş veya iz bırakmadan tedavisi mümkündür. Geç kalındığında ise gırtlağın ve ses tellerinin tamamının alınması ve hastanın nefes alması için boyunda kalıcı bir delik açılması gerekebilir. Hastalığın yayılmış olması nedeniyle cerrahi tedaviye ek olarak ilaç ve ışın tedavisi (kemoterapi ve radyoterapi) de gerekli olabilir. Bu durumda da çeşitli ses protezleri, elektrikli gırtlak ve diğer özel tıbbi araçlar, özel eğitimler ve psikolojik yardım ile hastalara konuşabilmeleri için destek verilmektedir. Ülkemizdeki Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Kliniklerinde gırtlak kanserinin tanı ve tedavisi modern teknoloji ve tedavi yöntemleri kullanılarak başarıyla yapılmakta ve hastalara tedavi sonrası yüksek yaşam kalitesi sunulmaktadır. Bunlardan yararlanmak için görüntüleme yöntemleri ile hastalığın ne kadar yayıldığı tespit edilir. Esas olan erken tanı ve tedavidir. Bu nedenle yukarıda bahsedilen belirtilerinden herhangi biri sizde varsa mutlaka bir Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Uzmanına danışınız Gırtlak kanseri ile ilgili bir belirtinin varlığından şüpheleniyorsanız hemen bir doktora gidin.