Kaynak Metali ve Ana Malzeme Süreksizlikleri. Prof. Dr. Vural CEYHUN Kaynak Teknolojisi Eğitim, Muayene, Uygulama ve Araştırma Merkez

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Kaynak Metali ve Ana Malzeme Süreksizlikleri. Prof. Dr. Vural CEYHUN Kaynak Teknolojisi Eğitim, Muayene, Uygulama ve Araştırma Merkez"

Ilhami Sönmez
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Kaynak Metali ve Ana Malzeme Süreksizlikleri Prof. Dr. Vural CEYHUN Kaynak Teknolojisi Eğitim, Muayene, Uygulama ve Araştırma Merkez

2 Süreksizlik Malzemenin form bütünlüğünü bozucu herhangi bir kusur anlamına gelir.

3 Süreksizlikler Kat / kademe şeklinde ve derin izler şeklinde (Ana malzemeye has süreksizlik türü) Laminasyon şeklinde Kaynak çentikleri (undercut) şeklinde Kaynak çatlakları şeklinde Kaynak gözenekleri - porozite şeklinde ve diğer değişik şekillerde oluşur.

4 Hata Oluşması kabul kriterlerini aşan süreksizlik anlamına gelmektedir. Her hata bir süreksizliktir. Fakat her süreksizlik bir hata değildir..

5 Süreksizliğin Önemini Belirleyen Faktörler Çizgisel olması ya da çizgisellikten uzak (non lineer) olması Kenar, köşe, uç geometrisi - keskinliği Yüzey altında ya da yüzeyde olması Yüklemenin düzenli ya da düzensiz olması Yorulma yaratacak bir düzende olması Darbe formunda anlık olması

6 Çatlak Keskin geometrili, yüzeye açık veya kapalı bir süreksizlik olup büyük derinlik / genişlik oranına sahip olması en karakteristik özelliğidir.

7 Çatlak Türleri Sıcak / soğuk Dikişaltı Boylamasına Enlemesine Boğaz / kenar / kök IEB / ana metal ve değişik türlerdedir.

8 Boylamasına çatlak

9 Enlemesine Çatlak

10 Boğaz Çatlağı

11 Köşe çatlağı

12 Aluminyumda krater çatlağı

13 Aluminyum kaynağında krater çatlağının yayılımı

14 Dikişaltı çatlakları

15 Dikişaltı çatlakları Genellikle zamanla ortaya çıkan çatlaklardır. Çoğunlukla hidrojen neden olur. Fark edilmeleri oldukça güçtür. Düşük H 2 li yöntemlerin kullanılması ile engellenebilir.

16 Yetersiz Ergime Kaynak metali ile ana malzemenin birleşme yüzeyleri ya da kaynak metali ile ara pasolara ait birleşme yüzeyleri arasında, kabul edilebilir bir kaynaşma ve karışma olamaması ile tanımlanabilecek süreksizlik türüdür.

17 Yetersiz Ergime Yüzeyleri

18 Yüzeye Açık Yetersiz Ergime

19 Ana Malzeme ile Kaynak Metali Arasında Yetersiz Ergime

20 Radyografik Muayenede Yetersiz Ergimenin Ana Malzeme Kaynak Ağzı Bölgesindeki Durumu

21 Yetersiz Nüfuziyet Kaynak metalinin, ana malzeme cidar kalınlığı boyunca tamamen nüfuz edememesi halinde görülen süreksizliktir. Bu terim, yalnızca kaynak ağzı açılmış oluk kaynağı denilen birleştirmelere özgü kullanılır.

22 Yetersiz Nüfuziyet Örnekleri

23 Çoklu Pasolara Ait Yetersiz Nüfuziyet Örnekleri

24 Radyografik Muayenede Dikiş Başlangıç ve Bitiş Noktalarında Görülen Nüfuziyet Hataları

25 Kısmi Nüfuziyet Tam nüfuziyetin tasarımcı tarafından zorunlu tutulmadığı durumdur. Süreksizliktir, fakat amacı karşılayan yeterliktedir.

26 Kalıntılar (İnklüzyonlar) Cüruf, kaynak pastası, tungsten veya oksit kalıntıları gibi kaynak banyosundan çıkamayan katı malzemelerdir.

27 Yüzeydeki Cüruf Kalıntılarının Oluşturduğu Poroziteler

28 Radiografik Muayenede Boylamasına Cüruf Kalıntılarının Belirlenmesi

29 Radiografik Muayenede Tungsten Kalıntıları

30 Porozite (Gözenek) Kaynak banyosunun katılaşması sırasında içeri hapsolan gazın meydana getirdiği çukur geometrili sürksizliktir.

31 Sıçrantı Halindeki Yüzey Porozitesi

32 Çizgisel Yüzey Poroziteleri ve Bunları Birleştiren Yüzey Çatlağı

33 Farklı Bölgelere Dağılmış Yüzey Poroziteleri

34 Kaynak Banyosundan Yüzeye Uzanmış Porozite

35 Sıçrantılı Porozitenin Radyografik Muayenedeki Görünüşü

36 Radyografik Muayenede Kümeleşmiş Porozitenin Görünüşü

37 Radiografik Muayenede Çizgisel Porozitenin Görünüşü

38 Kaynak Çentikleri (Undercut) Dikiş dibi veya dikiş yüzü tarafındaki kaynak ağzı bölgelerinde ergime oluşmasına karşın, kaynak metali ile tamamen doldurulamamaları sonucu oluşan çentik (Yanma Oluğu) durumudur.

39 Undercut Durumunun Tipik Görünümü

40 Dolgu Metaline Bitişik Olan Dikiş Yüzü Tarafındaki Undercut

41 Yüzeye Açık Undercut Durumunun Radyografik Testi Tipik olarak yüzeye açık oluşan undercut hatasında RT yanıltıcıdır. VT undercut lar için daha belirleyicidir.

42 Dolgu Azlığı (Underfill) Kaynak yüzeyinin ya da kök yüzeyinin bitişik ana malzeme yüzeyinden aşağıda olduğu eksik dolgu malzemesi ergitmeden kaynaklanan hatadır.

43 Underfill hatasının alın kaynaklarında görülmesi

44 Overlap (Soğuk Yığılma) Kaynak metalinin taşarak, kök ana malzeme ya da kaynak yüzeyinde ana malzeme- dolgu metali çizgisinden çıkıntı yapmasıdır. Overlap hatası ; ya dolgu metalinin gerekenden çok verilmesinden ya da belirli dolgu miktarına uygun gerilimden daha düşük bir gerilimle kaynak yapılmamasından kaynaklanır.

45 Köşe ve alın kaynaklarında overlap hatası

46 Overlap örnekleri Overlap Overlap

47 Köşe Kaynağında Undercut & Overlap Undercut Overlap

48 Köşe Kaynağında Dışbükeylik Yüzeyde, kaynak köşelerini birleştirdiği kabul edilen çizginin, dikiş yüzeyindeki en yüksek noktaya mesafesi dışbükeylik miktarını vermektedir.

49 Kaynak Dikişi Dışbükeyliği

50 Kaynaklı Birleştirmede Takviye Amaçlı Dışbükeyliğin Arttırılması Gereğinden fazla miktarda metal yığılarak dışbükeyliğin arttırılması her zaman takviye yapıldığı sonucunu doğurmamaktadır. Dışbükeyliğin artması çentik etkisinin de artmasına sebep olmaktadır.

51 Yüzey ve Kökte Gereğinden Fazla Metal Yığılması

52 Takviye Olarak Kabul Edilebilecek Çift Taraflı Besleme

53 Destek Açısının Artması ile Yorulma Dayanımının Azalması

54 Kabul edilebilir ve kabul edilemez takviye geometrileri

55 Ark Patlamaları Bölgesel tekrar ergiyen metal oluşumu, ısıdan etkilenmiş yeni bölgeler oluşumu ya da yüzey profilinin değişimi ile sonuçlanan arkın ani değişimleri ile meydana gelen süreksizliklerdir.

56 Ark Patlamaları ile Oluşan Martenzitik Yapının Mikro Fotoğrafı

57 Sıçrantı Kaynak sırasında kaynak banyosundan çıkan ve o andan sonra artık kaynak dolgusuna ait olamayan ergimiş metaldir.

58 Çukurcuk Meydana Getiren Sıçrantı

59 Laminasyon Genellikle ana metalin çalışma yüzeyine paralel olarak meydana gelen, zayıf katman ya da ayrık katman oluşturan süreksizliktir.

60 Laminasyona bağlı çatlak oluşumu ve katmanların birbirinden ayrılması

61 Katmanların Ayrılması (Delaminasyon) Yük altında meydana gelen ve katmanların yüzeye paralel olarak parçalanmasıdır.

62 Katmanların Yırtılması (Lameler Yırtılma) Kalınlık doğrultusunda çekme gerilmelerine maruz kalan yüzey altı basamak benzeri kademelerin ya da yüzey altı katmanlarının aralarında yırtık benzeri formlar oluşmasıdır.

63 Lameler Yırtılma

64 Kat / Kademeler ve Derin İzler Haddeden çıkan ana malzemenin yüzeyinde karşılaşılan haddeleme doğrultusunda meydana gelen hatalardır.

65 Bir Yarı Mamulün Yüzeyindeki Derin İzler

66 Yarı Mamul Halindeki Malzemedeki Kümelenmiş Derin İzler

67 Çelik Kütüğündeki Yüzey Kademeleri

68 Boyutsal Hatalar Büyüklük düzensizlikleri Şekil kusurları Çarpılmalar (distorsiyonlar)

EBW (Elektron Işın Kaynağı) ve LBW (Laser Işın Kaynağı) süreksizlikleri Bu süreksizlikler yüksek enerji gerektiren dar genişlikli kaynaklara

69 EBW (Elektron Işın Kaynağı) ve LBW (Laser Işın Kaynağı) süreksizlikleri Bu süreksizlikler yüksek enerji gerektiren dar genişlikli kaynaklara mahsustur. Dikiş sapması (birleşim yerini ıskalama) Kök gözenekliliği Çekme boşukları Sıcak çatlak Delme tehlikesinden dolayı oluşan nüfuziyet eksikliği

Benzer belgeler

Kaynak Hataları Çizelgesi

Kaynak Hataları Çizelgesi Referans No Tanıtım ve Açıklama Resimli İzahı 1 2 3 Grup No: 1 Çatlaklar 100 Çatlaklar Soğuma veya gerilmelerin etkisiyle ortaya çıkabilen katı halde bir mevzii kopma olarak meydana