2 Tarihsel, Kültürel ve Yasal/Etik Konular 35

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "2 Tarihsel, Kültürel ve Yasal/Etik Konular 35"

Eser Kurtoğlu
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 İÇİNDEKİLER Önsöz xiii K I S I M I Genel Bir Bakı ş 1 Psikolojik Test ve Değerleme 1 TEST VE DEĞERLEME 1 Psikolojik Test ve Değerleme 1 PSİKOLOJİK DEĞERLEME ARAÇLARI 5 Testler 5 Görüşme 7 Portfolyo 9 Vaka Geçmişi Verisi 10 Davranışsal Gözlem 10 Rol Yapma Testleri 11 Araç Olarak Bilgisayarlar 12 Diğer Araçlar 14 K İM, NE, NEDEN, NASIL VE NEREDE? 15 Değerleme Ekibinde Kimler Bulunur? 15 Değerlemeler Ne Tür Ortamlarda ve Nasıl Yapılır? 20 Değerleme Nasıl Yapılır? 24 Güvenilir Bilgi Nerede Aranmalı: Referans Kaynakları 30 ÖZ DEĞERLEME 34 2 Tarihsel, Kültürel ve Yasal/Etik Konular 35 TARİHSEL BAKIŞ AÇISI 35 Antik Çağdan On Dokuzuncu Yüzyıla 35 Yirminci Yüzyıl 39 KÜLTÜR VE DEĞERLEME 42 Kültürle İlgili Konulara Yönelik İlginin Artması 42 Kültür ve Değerleme ile İlgili Bazı Konular 47 Testler ve Grup Üyeliği 51 YASAL VE ETİK KONULAR 53 Halkın Kaygıları 54 Mesleki Kaygılar 61 Test Uygulanan Kişinin Hakları 66 ÖZ DEĞERLEME 70 v

2 K I S I M II Psikolojik Ölçme Bilimi 3 İstatistik Bilgilerini Tazeleme 71 ÖLÇME ÖLÇEKLERİ 72 Sınıflama/Adlandırma (Nominal) Ölçekleri 74 Sıralama (Ordinal) Ölçekleri 74 Aralık (Interval) Ölçekleri 75 Oran (Ratio) Ölçekleri 76 Psikolojide Ölçme Ölçekleri 76 VERİNİN BETİMLENMESİ 77 Frekans Dağılımları 78 Merkezi Eğilim Ölçüleri 80 Değişkenlik Ölçüleri 87 Çarpıklık 91 Basıklık 92 NORMAL EĞRİ 93 Normal Eğrinin Altındaki Alan 93 STANDART PUANLAR 96 z Puanları 96 T Puanları 97 Diğer Standart Puanlar 97 ÖZ DEĞERLEME Testler ve Sınama 101 PSİKOLOJİK TEST VE DEĞERLEMEYE İLİŞKİN BAZI VARSAYIMLAR 101 Varsayım 1: Psikolojik Özellikler ve Durumlar Vardır 101 Varsayım 2: Psikolojik Özellikler ve Durumlar Sayısallaştırılabilir ve Ölçülebilir 103 Varsayım 3: Testle İlgili Davranış, Testle İlgili Olmayan Davranışı Haber Verir 104 Varsayım 4: Testlerin ve Diğer Ölçme Tekniklerinin Güçlü ve Zayıf Yönleri Vardır 105 Varsayım 5: Çeşitli Hata Kaynakları Değerleme Sürecinin Bir Parçasıdır 105 Varsayım 6: Test ve Değerleme Tarafsız ve Yansız Bir Biçimde Yapılabilir 106 Varsayım 7: Test ve Değerleme Topluma Yararlıdır 106 İYİ TEST NEDİR? 107 Güvenirlik 107 Geçerlik 108 Diğer Hususlar 108 NORMLAR 111 Norm Geliştirmek İçin Örnekleme Yapma 112 vi

3 Norm Türleri 118 Sabit Referans Grup Puanlama Sistemleri 121 Norm Dayanaklı Değerlemeye Karşı Ölçüt Dayanaklı Değerleme 122 KORELASYON VE ÇIKARIM 124 Korelasyon Kavramı 124 Pearson r 126 Spearman Rho 128 Korelasyonun Grafik Gösterimleri 129 Regresyon 133 ÖLÇÜMDEN YAPILAN ÇIKARSAMA 136 Meta-Analiz 137 Kültür ve Çıkarsama 137 ÖZ DEĞERLEME Güvenirlik 139 GÜVENİRLİK KAVRAMI 139 Hata Varyansının Kaynakları 140 GÜVENİRLİK KESTİRİMLERİ 143 Test-Tekrar Test Güvenirlik Kestirimleri 143 Paralel Formlar ve Alternatif Formlar Güvenirliği Kestirimleri 144 İki Yarı Güvenirlik Kestirimleri 145 İç Tutarlılığı Kestirmede Kullanılan Diğer Yöntemler 147 Puanlayıcılar Arası Güvenirlik Kestirimleri 150 GÜVENİRLİK KATSAYISININ KULLANILMASI VE YORUMLANMASI 151 Güvenirlik Katsayısının Amacı 151 Testin Doğası 152 Gerçek Puan Modeline Yönelik Alternatifler 155 GÜVENİRLİK VE BİREYSEL PUANLAR 160 Ölçmenin Standart Hatası 160 İki Puan Arasındaki Farkın Standart Hatası 168 ÖZ DEĞERLEME Geçerlik 172 GEÇERLİK KAVRAMI 172 Görünüş Geçerliği 174 Kapsam Geçerliği 176 ÖLÇÜT DAYANAKLI GEÇERLİK 180 Ölçüt Nedir? 181 Eşzamanlı Geçerlik 182 Yordama Geçerliği 182 vii

4 YAPI GEÇERLİĞİ 193 Yapı Geçerliği Kanıtları 194 GEÇERLİK, YANLILIK VE YANSIZLIK 199 Test Yanlılığı 199 Test Yansızlığı 203 ÖZ DEĞERLEME Kullanışlılık 208 KULLANIŞLILIK NEDİR? 209 Bir Testin Kullanışlılığını Etkileyen Faktörler 209 KULLANIŞLILIK ANALİZİ 215 Kullanışlılık Analizi Nedir? 215 Kullanışlılık Analizi Nasıl Yapılır? 216 Bazı Pratik Düşünceler 224 KESME PUANI BELİRLEME YÖNTEMLERİ 227 Angoff Yöntemi 229 Bilinen Gruplar Yöntemi 229 MTK ya Dayanan Yöntemler 230 Diğer Yöntemler 231 ÖZ DEĞERLEME Test Geliştirme 233 TESTİN KAVRAMSALLAŞTIRILMASI 233 Test Geliştirme Sürecine İlişkin Bazı Önsel Sorular 234 Pilot Çalışma 236 TESTİN YAPILANDIRILMASI 237 Ölçekleme 237 Madde Yazımı 244 Maddelerin Puanlanması 253 TESTİN ÖN DENEMESİ/TESTİN PİLOT UYGULAMASI 254 İyi Bir Madde Nedir? 254 MADDE ANALİZİ 255 Madde Güçlük İndeksi 255 Madde Güvenirlik İndeksi 256 Madde Geçerlik İndeksi 257 Madde Ayırt Edicilik İndeksi 258 Madde Karakteristiği Eğrileri 260 Madde Analizinde Diğer Önemli Durumlar 263 Nitel Madde Analizi 265 TESTİN YENİDEN GÖZDEN GEÇİRİLMESİ 267 Yeni Testlerin Geliştirilmesinde Testin Yeniden Düzenlenme Basamağı 268 Mevcut Bir Testin Geliştirilme Döngüsünde Testin Yeniden Düzenlenmesinin Rolü 269 Testlerin Oluşturulmasında ve Yeniden Gözden Geçirilmesinde MTK nın Kullanımı 273 ÖZ DEĞERLEME 275 viii

5 K I S I M III Zekânı n Değ erlemesi 9 Zekâ ve Ölçülmesi 277 ZEKÂ NEDİR? 277 Zekânın Tanımlanması: Halkın Bakış Açısı 278 Zekânın Tanımlanması: Akademisyenlerin ve Test Uzmanlarının Görüşleri 279 Faktör Analitik Zekâ Kuramları 283 Bilgi-İşleme Yaklaşımı 288 ZEKÂNIN ÖLÇÜLMESİ 289 Zekâ Testlerinde Kullanılan Görevlerin Türleri 289 Zekâ Testi Geliştirmede ve Yorumlamada Kuram 291 ZEKÂ: BAZI KONULAR 292 Yetiştirmeye Karşı Soyaçekim 292 Zekânın Kalıcılığı 295 Zekâ Testlerinin Yapı Geçerliği 297 Diğer Unsurlar 299 BİR BAKIŞ AÇISI 308 ÖZ DEĞERLEME Zekâ Testleri 310 STANFORD-BİNET ZEKÂ ÖLÇEKLERİ 311 Stanford-Binet Zekâ Ölçekleri: Beşinci Sürümü 314 WECHSLER TESTLERİ 319 Wechsler Yetişkinler Zekâ Ölçeği-Dördüncü Sürüm (WYZÖ-IV) 321 Wechsler Çocuklar Zekâ Ölçeği-Dördüncü Sürüm (WÇZÖ-IV) 325 Wechsler Okul Öncesi ve Birinci Sınıf Zekâ Ölçeği Üçüncü Sürüm (WOBZÖ-III) 327 Wechsler, Binet ve Kısa Form 330 Bütün Olarak Wechsler Testleri 331 DİĞER ZEKÂ ÖLÇÜMLERİ 335 Münferit Uygulama İçin Tasarlanmış Testler 335 Grup Uygulamasına Yönelik Geliştirilmiş Testler 336 Özel Zihinsel Yetenek Ölçüleri 341 ÖZ DEĞERLEME Okul Öncesinde ve Eğitimde Değerleme 345 OKUL ÖNCESİ DEĞERLEME 345 Okul Öncesi Değerleme Araçları 346 BAŞARI TESTLERİ 351 Genel Başarı Ölçüleri 352 Özel Konu Alanlarında Başarının Ölçüleri 353 YETENEK TESTLERİ 357 İlköğretim Düzeyi 359 Ortaöğretim Düzeyi 360 ix

6 Yükseköğretim Düzeyi ve Sonrası 361 Dinamik Değerleme 363 TANILAYICI TESTLER 366 Okuma Testleri 366 Matematik Testleri 367 Diğer Tanılayıcı Testler 368 PSİKOEĞİTİMSEL TEST BATARYALARI 368 Kaufman Çocuklar Değerleme Bataryası (K-DBÇ) ve Kaufman Çocuklar Değerleme Bataryası İkinci Sürüm (KDBÇ-II) 368 Woodcock-Johnson III (WJ III) 371 EĞİTİMDE KULLANILAN DİĞER DEĞERLEME ARAÇLARI 373 Performans, Portfolyo ve Otantik Değerleme 373 Akran Değerleme Teknikleri 375 Çalışma Alışkanlıklarının, İlgilerin ve Tutumların Ölçülmesi 376 ÖZ DEĞERLEME 377 K I S I M IV Kiş iliğ in Değ erlemesi 12 Kişilik Değerlemesi: Genel Bir Bakış 378 K İŞİLİK VE KİŞİLİK DEĞERLEMESİNİN TANIMI 378 Kişilik 378 Kişilik Değerlemesi 379 Ayırıcı Özellik, Tür ve Durumlar 379 K İŞİLİK DEĞERLEMESİ: BAZI TEMEL SORULAR 383 Kim? 385 Ne? 389 Nerede? 391 Nasıl? 391 K İŞİLİK DEĞERLEME ARAÇLARININ GELİŞTİRİLMESİ 400 Mantık ve Muhakeme 401 Kuram 401 Veri İndirgeme Yöntemleri 402 Ölçüt Grup 404 K İŞİLİK DEĞERLEMESİ VE KÜLTÜR 418 Kültürleşme ve İlişkili Faktörler 419 ÖZ DEĞERLEME Kişilik Değerleme Yöntemleri 424 OBJEKTİF YÖNTEMLER 424 PROJEKTİF YÖNTEMLER 426 Projektif Uyaran Olarak Mürekkep Lekeleri 427 Projektif Uyaran Olarak Resimler 432 x

7 Projektif Uyaran Olan Sözcükler 440 Projektif Uyaran Olarak Sesler 443 Şekil Çizimlerinin Üretimi 444 Projektif Yönteme Bakış 448 DAVRANIŞSAL DEĞERLEME YÖNTEMLERİ 452 Kim, Ne, Ne Zaman, Nerede, Neden ve Nasıl 454 Davranışsal Değerleme İçin Yaklaşımlar 457 Davranışsal Değerlemelerdeki Sorunlar 464 BİR BAKIŞ AÇISI 467 ÖZ DEĞERLEME 468 K I S I M V Uygulamada Test ve Değ erleme 14 Klinik ve Danışmanlık Amaçlı Değerleme 469 GENEL BAKIŞ 469 Akıl Sağlığı Bozukluklarının Tanısı 471 Klinik Değerlemede Görüşme 473 Vaka Geçmişi Verisi 479 Psikolojik Testler 480 KÜLTÜREL YÖNDEN HABERDAR PSİKOLOJİK DEĞERLEME 482 Görüşmenin Kültürel Yönleri 486 Kültürel Faktörler ve Bakım Sistemi 487 KLİNİK ÖLÇÜMLERİN ÖZEL UYGULAMALARI 488 Bağımlılık ve Madde Kullanımına Yönelik Değerleme 488 Adli Psikolojik Değerleme 490 Velayet Değerlendirmeleri 498 Çocuk İstismarı ve İhmali 502 PSİKOLOJİK RAPOR 505 Barnum Etkisi 506 Mekanik Kestirime Karşı Klinik Kestirim 508 ÖZ DEĞERLEME Nöropsikolojik Değerleme 512 SİNİR SİSTEMİ VE DAVRANIŞ 512 Nörolojik Hasar ve Organiklik (Organisite - Uzviyet) Kavramı 513 NÖROPSİKOLOJİK İNCELEME 517 Geçmiş Alma, Vaka Geçmişi ve Vaka Çalışmaları 519 Görüşme 521 Fiziki İnceleme 522 Nöropsikolojik Testler 524 Genel Yetenek Testleri 524 xi

8 Soyutlama Yeteneğini Ölçen Testler 525 Yönetici Fonksiyon Testleri 526 Algısal, Motor ve Algısal-Motor Fonksiyon Testleri 530 Sözel Fonksiyon Testleri 533 Bellek Testi 534 Nöropsikolojik Test Bataryaları 538 Diğer Nörolojik Değerleme Araçları 543 ÖZ DEĞERLEME Değerleme, Kariyer ve İş 545 KARİYER SEÇİMİ VE KARİYER GEÇİŞİ 545 İlgilerin Ölçümü 546 Yetenek ve Yeterlik Ölçümleri 548 Kişiliğin Ölçülmesi 555 Diğer Ölçümler 558 TARAMA, SEÇİM, SINIFLAMA VE YERLEŞTİRME 560 Özgeçmiş ve Başvuru Mektubu 561 Başvuru Formu 561 Referans Mektupları 562 Görüşme 563 Portfolyo Ölçümü 563 Performans Testleri 563 Fiziksel Testler 567 VERİMLİLİK, MOTİVASYON, TUTUM VE ÖRGÜT KÜLTÜRÜ 570 Bilişsel Yeteneğin Ölçümü 570 Verimlilik 571 Motivasyon 575 Tutum 577 Örgütsel Kültür 578 ÖLÇME ARAÇLARININ DİĞER UYGULAMALARI 581 Tüketici Psikolojisi 581 Tutumların Ölçülmesi 582 Anketler 584 Motivasyon Araştırma Yöntemleri 586 ÖZ DEĞERLEME 591 Kaynaklar 593 İsim Dizini 621 Sözlük/Dizin 629 xii

Benzer belgeler

2 Tarihsel, Kültürel ve Yasal/Etik Konular 35

2 Tarihsel, Kültürel ve Yasal/Etik Konular 35 İçİndekİler Önsöz xiii K I S I M I Genel Bir Bakış 1 Psikolojik Test ve Değerleme 1 Test ve Değerleme 1 Psikolojik Test ve Değerleme 1 Psikolojik Değerleme Araçları 5 Testler 5 Görüşme 7 Portfolyo 9 Vaka