Diyetle sodyum alımının kardiyovasküler etkileri. Dr Sadi Güleç Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı

Transkript

1 Diyetle sodyum alımının kardiyovasküler etkileri Dr Sadi Güleç Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı

2 Ne görüyorsunuz?

3 Irwin Yalom, psikiyatri profesörü ve yazar İki gönüllü üniversite öğrencisinden 15 gün aynı evde yaşayıp günlük tutmalarını istiyor... Camdan dışarı baktığınızda ne gördüğünüzü tanımlayın

4 William Hitchwood & Sarah Sullivan Camdan bakınca ne görüyorlar? Nefis bir futbol sahası olmaya namzet bir arsanın tam da ortasında her şeyi berbat eden ucube bir ev var (William). Bakımsız, işe yaramaz bir tarlanın ortasında dantelli perdelerin süslediği pencereleri ve insanın içini ısıtan pastel mavi duvarlarıyla romantik bir ev var (Sarah).

5 Ne görüyorum?

6 Fazla tuz ne yapar? Kan basıncı yüksekliği Ventirküler hipertrofi Ventirküler fibrozis Privasküler fibrozis. Kalp krizi İnme Ölüm

7 Tuz ve kan basıncı The INTERSALT Study, J Hum Hypertens, 1989

8 KV ölüm Riski 9 8 Kan basıncı ve kardiyovasküler mortalite Systolic Blood Pressure and Relative Cardiovascular Mortality Risk Sistolik Kan Basıncı Her 20 mmhg artış KV ölüm riskini 2 kat artırır.

9 Tuzu azaltmak kan basıncını düşürür mü? DASH çalışması NEJM 2001;344:3-10.

10 Genel algı: Tuz, kan basıncı, KV olay, mortlite Tuz Kan basıncı KV olay Mortalite

11 Kanıta dayalı tıp bunu doğruluyor mu?: Tuzu azaltmanın KV faydaları KV hastalık gelişimini azaltabilir (+) KV mortaliteyi azaltır (+-) Total mortaliteyi azaltır (+-) Fizyopatolojik bilgiler Kan basıncıyla olan yakın ilişki Tuz tüketen toplumlarda HT prevalansının yüksek olması KV hastalık gelişimi üzerine potansiyel olumsuz etki Toplum genelinde tuz tüketimi azaltılmalı Lancet. 2011;378:380-2

12 Sağlıklı bireyler ne kadar tuz tüketmeli? NICE WHO ACC/AHA IOM <4gr (2025 planı) <5gr <4,5 gr <6gr

13 I love you salt but you are breaking my heart 4-5 gr ın altında tuz tüketimi konusunda halkı bilinçlendiriyor

14 Tuz düşmanı Manhattan; tuz sever Brooklyn...

15 2011- Rüzgar yön değiştiriyor

16 İdrar sodyumu KB ve KV prognoz ilişkisi n= 3681 Avrupalı (KDH yok) 24 saat idrar (2 kez) 7.9 yıl takip Sodyum arttıkça sistolik KB artıyor Staessen J. JAMA 2011;305(17):

17 Kardiyovasküler mortalite Tuz ve KV prognoz gr tuz (düşük) 9.7 gr tuz (orta) 14.7 gr tuz (yüksek) 6.2 gr tuz 9.7 gr tuz 14.7 gr tuz JAMA. 2011;305(17):

18 ON TARGET Çalışması-Sodyum n= Yüksek KV riskli hasta Ortalama 4,5 yıl takip Telmisartan vs Ramipril vs T+R Alt grup çalışması (hastaların %92 si dahil edilmiş) Spot idrarda (Kawasaki formülü) sodyumun KV sonlanımla ilişkisi... JAMA 2011;306:

19 Tuz KV olay ilişkisi... Topluluk ortalaması gr tuz <5 gr gr gr gr >19 gr JAMA. 2011;306:

20 Sonuç: Tuz KV olay ilişkisinde J eğrisi Figure Legend: Urinary Sodium Excretion and Risk of Cardiovascular Events JAMA. 2011;306:

21 Günlük tuz tüketimi ile total mortalite ilişkisi 24 saat idrar, spot idrar, diyet günlükleri <6.7 gr (düşük) ( gr)(ortalama) >12.6 gr (yüksek) Am J Hypertens 2014;27:

22 Ortalama tuz / yüksek tuz tüketimi > 12.6 gr gr Am J Hypertens 2014;27:

23 Ortalama tuz / düşük tuz tüketimi gr <6.7 gr Am J Hypertens 2014;27:

24 Sonuç Günlük tuz tüketimi ile total mortalite ilişkisi Ortalama tuz tüketimi ( gr/gün) en iyisi Az tüketmek ve çok tüketmek mortaliteyi artırıyor (J eğrisi) Gradual N. Am J Hypertens 2014;27:

25 N Engl J Med Aug 2014 VE PURE-Sodyum Çalışması

26 PURE çalışması: (Prospective-Urban-Rural-Epidemiology) 5 kıta, 18 ülke, > erişkin, 12 yıl takip Türkiye (Metabolik sendrom derneği) Kanada Brezilya İsveç Güney Afrika Çin.

27 PURE çalışması: (Prospective-Urban-Rural-Epidemiology) 5 kıta, 18 ülke, > erişkin, 12 yıl takip Kan basıncı, Kan şekeri, idrar örneği, EKG, spirometre Boy, kilo, vb Eğitim durumu Evdeki beyaz eşyalar TV başında geçen zaman Yaşanan çevrenin 1 dakikalık kamera kaydı Günlük alınan kalori miktarı ve dağılımı Sokakta başıboş dolaşan köpek... Yayınlar: NEJM (3), JAMA (3), Lancet (1), Am Heart J (1)

28 PURE-Sodyum çalışması: 18 ülke; erişkin (51y, %57 kadın) Türkiye, n= saatlik idrar alımını öngörmek için sabah açlık idrarı (Kawasaki formülü) 1- İdrar Na ile Kan basıncı ilişkisi 2- Ortalama 3.7 yıl takip sonrası idrar Na ile toplam mortalite ve kardiyovasküler olay gelişmi arasındaki ilişki

29 1) Pure-Na-Kan basıncı sonuç: Fazladan 1 gr sodyumun sistolik KB na etkisi N Engl J Med Aug 2014

30 PURE: Na-KV olay (MI, İnme, KY ve mortalite) <7.5 gr tuz gr tuz >17.5 gr tuz N Engl J Med Aug 2014

31 PURE: Çok değişkenli analiz <7.5 gr tuz gr tuz >17.5 gr tuz

32 PURE: Tuz ve KV olay/ Yine J eğrisi N Engl J Med Aug 2014

33 PURE: Tuz ve tüm nedenlere bağlı ölüm N Engl J Med Aug 2014

34 PURE: Bulguların Özeti 102 bin kişinin 3.7 yıl takibi neticesinde: Tuz tüketimi ile kan basıncı arasında pozitif ilişki tespit edilmiştir (Yaş, yüksek tuz, hipertansiyon). Tuz tüketimi ortalamanın üstünde olanlarda KV olay gelişimi ve total mortalite yüksek bulunmuştur. Diğer yandan kılavuzların önerdiği düzeyde düşük tuz tüketenlerde de KV olay ve total mortalite yüksek bulunmuştur.

35 Kan basıncı daha düşük olan bu grupta neden mortalite azalmadı? ACCORD BP Çalışması: 133 / 119 mmhg Average after 1 st year: Standard vs Intensive, Delta = 14.2 N Engl J Med 2010; 362:

36 KV olay ve mortalite farksız SKB: 119 SKB:133 HR (95% CI) P Primary 208 (1.87) 237 (2.09) 0.88 ( ) 0.20 Total Mortality 150 (1.28) 144 (1.19) 1.07 ( ) 0.55 Cardiovascular Deaths 60 (0.52) 58 (0.49) 1.06 ( ) 0.74 Nonfatal MI 126 (1.13) 146 (1.28) 0.87 ( ) 0.25 Nonfatal Stroke 34 (0.30) 55 (0.47) 0.63 ( ) 0.03 Total Stroke 36 (0.32) 62 (0.53) 0.59 ( ) 0.01 Also examined Fatal/Nonfatal HF (HR=0.94, p=0.67), a composite of fatal coronary events, nonfatal MI and unstable angina (HR=0.94, p=0.50) and a composite of the primary outcome, revascularization and unstable angina (HR=0.95, p=0.40)

37 Fazla tuz ne yapar? Az tuz ne yapar? KB yüksekliği Ventirküler hipertrofi Ventirküler fibrozis Privasküler fibrozis. Renin yüksekliği Aldosteron yüksekliği Adrenalin yüksekliği İnsülin Direnci Trigliserit yüksekliği. Kalp krizi İnme Ölüm

38 Düşük tuz tüketiminin faydasını sorgulayan sert sonlanım noktalı RKÇ (ler) yapılması gereği ortadadır. Böyle bir çalışmayla desteklenmediği sürece toplum genelinde tuz kısıtlaması önerisi tartışmaya açık olacaktır. N Engj J Med Aug 2014

39 Ne görüyorsunuz?

40 Ne görüyorsunuz? Yüksek tuz tüketimi Ortalama tuz tüketimi? Düşük tuz tüketimi

41 Bitti..

42

43