Beyin Kan Akımı B.O.S. ve Beyin Metabolizması. Dr Şebnem Gülen

Transkript

1 Beyin Kan Akımı B.O.S. ve Beyin Metabolizması Dr Şebnem Gülen

2 Beyin kan akımı Kalp debisinin %15 i ml/dk Akımı regüle eden ve etkileyen üç temel faktör; Hipoksi Hiperkapni Asidoz

3 Beyin Kan Akımı ve Düzenlenmesi Uyarıcılar: CO2 h, H+ h, O2 i(<30mmhg) O2 ihtiyacı= 3.5 ml/dk/100g doku MSS İskemi Cevabı Sempatik innervasyon Damar hasarının engellenmesi?

4 Beyin Kan Akımı ve Düzenlenmesi

5 Serebral kan akımının ölçülmesi

6 Serebral aktivitenin ölçülmesi-pet oksijen karbon hidrojen Fluorine-18 Çok yüksek aktivite Yüksek aktivite Orta derece aktivite Düşük aktivite Aktivite yok

7 Beyin aktivitesi ve kan akımı ilişkisi

8 Arteryel basınç değişiminde beyin kan akımının düzenlenmesi mmhg arasında sabit kan akımı sağlanabilir Tehlike 60 mmhg altı 180 mmhg üstü

9 Arteryel basınç değişiminde beyin kan akımının düzenlenmesi

10 Beyin kan akımının düzenlenmesinde sempatik sinir sistemini rolü Superior servikal sempatik ganglion Büyük ve küçük arterlerin innervasyonu Otoregülasyona baskınlık? Arteryel basınç artışı durumunda büyük ve orta boy arterlerde daralma küçük boy arterleri koruyucu?

11 Beyin Kan Akımı ve Düzenlenmesi Mikro-dolaşım Geçirimsiz kapillerler Kan-Beyin Engeli Endotel-glia işbirliği

12 Beyin Kan Akımı ve Düzenlenmesi İnme (stroke) Dolaşım bozukluğu İnme! Damar tıkanması veya çatlaması Etkilenen bölgeye göre belirtiler... Broca, Wernicke alanları; motor felçler...

13 Beyin Kan Akımı İskemi ve Reperfüzyon İskemi: Kan akışını azalması veya kesilmesi Reperfüzyon: akışın tekrar sağlanması Gecikmiş nöronal hasar Uyarıcı toksisitesi Glutamat, kalsiyum... Süre, şiddet, yer önemli...

14 Beyin Ventrikülleri

15 Beyin Ventrikülleri

16 Beyin Zarları

17 Beyin Zarları

18 Beyin Omurilik Sıvısı

19 Ventriküller ve Beyin-Omurilik Sıvısı (B.O.S.) Koruyucu-yastık Karşı darbe Hafifletici Besleyici Çözücü Temizleme/lenfatik BOS basıncı mmh2o Ortalama 130 mmh2o

20 BOS Üretimi Koroid Pleksus

21 BOS dolanımı

22 Koroid Pleksus Her iki ventrikülün temporal boynuzları, 3. ventrikülün posterioru, 4. ventrikülün tavanı

23 Koroid Pleksus

24 BOS bileşimi Protein miktarı çok az Cl plazmadan fazla, K ve Ca plazmanın yarısı kadar Glikoz konsantrasyonu plazmadan düşük 60 mg/100 ml

25 Beyin-Omurilik Sıvısı (B.O.S.) Toplam BOS miktarı ~150 ml BOS üretimi ~500 ml/gün! BOS Geri emilimi Araknoid villusları

26 Beyin-Omurilik Sıvısı (B.O.S.) Perivasküler aralık Lenfatik sistem görevi...

27 BOS Basıncı mm H2O Yatan kişide ortalama 130 mm H2O (10 mmhg) Oluşum hızı sabit Araknoidal villusların absorbsiyonu ile düzenlenir

28 BOS basıncı artışı Venöz basıncı artıran Oturma, aksırma, ağlama BOS emilimini azaltan Beyin tümörü Kanama, enfeksiyonlar Ventriküler yollarda engel Basınç yükselmeleri Optik diske baskı yaparak papilla ödemi

29 Hidrosefali Beyinde BOS birikimi Kapalı tip: Atrezi (Akuaduktus sylvii) Açık tip: Subaraknoid vb. Kısımlarda engellenme Bebeklerde fontanel kapanmadankafanın aşırı büyümesi Yetişkinde ağır beyin hasarı-kibas

30 Hidrosefali

31 Lomber ponksiyon-lp BOS basıncı ölçümü BOS analizi Lomber 4-5 arasından

32 Kan-beyin

33 Kandaki maddeler beyne kolaylıkla geçebilir mi?

34 Kan-Beyin Engeli BOS a ve beyin interstisyel sıvısına madde geçişi sınırlı Kan-BOS bariyeri Kan-beyin bariyerleri Beyin parankiminin kapiller zarlarında Kan-beyin engelinin bulunmadığı bazı yerler (kanın kimyasal kompozisyonunu izleyen bölgeler) Hipotalamusta bazı bölgeler Pineal bez Area postrema Organum vasculosum lamina terminalis

35 Kan-Beyin Engeli Beynin sabit çevresinin sürdürülmesine yardımcı olan koruma mekanizması Nöronları kandan kaynaklanan maddelerden ayırır: Kapiller endotelin devamlılığı-sıkı bağlantılar Görece kalın bazal lamina Astrositlerin şişkin ayakları

36 Kan-Beyin Engeli

37 Kan-Beyin Engelinden geçiş Büyük moleküller geçemez Yağda eriyen moleküller ve su kolaylıkla geçer Yüksek yüklü moleküller, suda eriyen moleküller kolaylıkla geçemez Antikorların ve suda eriyen ilaçların geçişi zor

38 Kan-Beyin Engelinden geçiş Su, yağda eriyen ve küçük maddeler kolaylıkla geçebilir O2 ve CO2 L-Dopa, eroin, alkol Suda eriyen maddeler bariyeri geçemez Glikoz, amino asitler Taşıyıcı moleküller ile

39 Beynin metabolik bariyeri Dopamin geçemez L-dopa geçer Asıl etkili uyuşturucu Morfin Kan beyin bariyerini daha kolay geçen Eroin

40 Kan-Beyin Engelinin bozulduğu bazı durumlar Hipertansiyon Gelişimsel Hiperosmolarite Enfeksiyon Travma İskemi İnflamasyon

41 Beyin Ödemi Beyinde sıvı birikimi Artmış kapiller basınç Kafa yaralanmaları Yıkıcı bir kısır döngü Beyin Ödemi Ödem sıkışma iskemi arteriol genişlemesi daha çok basınç artışı... Radikal girişimler! Hiperozmotik yükleme (mannitol) Cerrahi girişim

42 Beyin Ödemi Beyin ödemi Hematom / pıhtı Hidrosefali

43 Beyin Metabolizması Ortalama vücut metabolizmasının x 7.5 katı! Aktivite durumunda % artabilir Oksijensiz metabolizma yok! Glikojen çok az... Kan kesintisi 5-10 sn içinde işlev bozukluğu!

44 Beyin Metabolizması Glikoz alımı insülinden bağımsız Şeker hastalarında beyin glikoz alımı normal Aşırı insülin koması...