Sosyo-Ekonomik Veri Analizi. PROJE Güz yarıyılı

Transkript

1 Sosyo-Ekonomik Veri Analizi PROJE Güz yarıyılı

2 Doğal Çevre Yapılaşmış Çevre Sosyo-ekonomik Çevre Analiz Yöntemleri Sentez Hedefler Öncelikler Senaryolar

3 BİR BÖLGENİN TANINMASI İÇİN DOĞAL YAPI ÖZELLİKLERİ- KAYNAK VE POTANSİYELLER BÖLGEDE YAŞAYAN İNSANLAR ÜRETİM İŞLEVLERİ GELECEĞE İLİŞKİN ÖNGÖRÜLER (NÜFUS VE İŞGÜCÜ KESTİRİMLERİ)

4 SOSYO-EKONOMİK (BEŞERİ) ÇEVRE VERİLERİNİN ÖNEMİ VE ROLÜ DEMOGRAFİK YAPI -NÜFUS ARTIŞ EĞİLİMLERİ -KENT/KIR NÜFUS ORANLARI -KENTLEŞME ORANLARI -YAŞ VE CİNSİYET DAĞILIMI -GÖÇ HAREKETLERİ -OKULLAŞMA ORANI-EĞİTİM DURUMU -DOĞURGANLIK ORANI -YOĞUNLUK EKONOMİK YAPI -AKTİVİTE ORANI (Yaş Gruplarına Göre Çalışabilir Nüfus/Gerçek Çalışan Nüfus) -BAĞIMLILIK ORANI -İŞGÜCÜNÜN SEKTÖREL DAĞILIMI VE UZMANLAŞMA (Tarım, Sanayi, Hizmet) -MAL AKIMLARI, TİCARİ İLİŞKİLER -YATIRIMLAR

5 BİR YERLEŞME YA DA BÖLGEYİ DİĞER BÖLGELERE GÖRE NASIL TANIMLAYABİLİRİZ? BAŞKA BİRİMLERLE KARŞILAŞTIRARAK ÇALIŞMA ALANININ GÖRELİ OLARAK ÖNEMİ ORTAYA KONABİLİR. (EKONOMİK TEMEL VE YERLEŞTİRME KATSAYISI)

6

7

8 NÜFUS KESTİRİMLERİ Nüfusun önceki dönemlerde gösterdiği değişim gelecek için de geçerli kabul edilir. Nüfus kestirimi için mevcut verilerde uzun bir dönem gerekir. Nüfusun artış oranına göre kestirim Nüfusun farklı bileşenlerine göre kestirim

9 1. Nüfusun Artış Oranı ile yapılan kestirimler: Lineer artış Eksponansiyel artış 2. Nüfusun bileşenlere ayrılması ile yapılan kestirimler: Ölüm oranı Doğurganlık İç ve dış göç Okullaşma oranı

10

11 Nüfus Gelişim Tablosu YILLAR NUFUS INDEX 5 YILLIK (M) YILLIK ORT. YILLIK ORTALAMA ARTIS (KISI) ARTIS (KISI) N.ARTIS HIZI (LOG) ,6 0, ,6 0, ,8 0, ,4 0, O R T A L A M A : 0,

12 IV USSEL YONTEM Bu yontemde Po = ILK NUFUS t = ZAMAN r = YILLIK ORTALAMA NUFUS ARTIS HIZI Pt = PROJEKTE NUFUS P = Po x e^rt YILLAR Projeksiyon Nüfusu

13 IV EN KUCUK KARELER YONTEMI YILLAR NUFUS(y) (x) (x²) xy y² TOPLAM : r = 0, y = a + bx YILLAR Projeksiyon Nüfusu a = y/ n = 98491, b = xy/ x² = 20278,

14 IV ARITMETIK YONTEM Pt = Projeksiyon yili nufusu Po = Baslangic yili nufusu n = Nufus araligi b = Aritmetik nufus artis orani Pt1 = Son sayim yili nufusu Pt = Po + bn formulu kullanilarak b = (Pt1 - Po) / n = 4009, YILLAR Projeksiyon Nüfusu

15 Nüfus, konut ve demografi Demografik istatistikler Göç istatistikleri Konut istatistikleri Nüfus istatistikleri ve projeksiyonlar Cinsiyet oranı Çocuk-kadın oranı (%0) Doğurganlık, bebek ve çocuk ölüm hızları Doğurganlık durumuna göre 12 ve daha yukarı yaştaki kadın nüfus ve cinsiyete göre canlı doğan ve yaşayan çocuk sayısı Medeni durum ve cinsiyete göre nüfus Nüfus artış hızı Nüfus yoğunluğu Okuryazarlık, eğitim durumu ve cinsiyete göre nüfus Şehir ve köy nüfusu Toplam hanehalkı nüfusu, hanehalkı sayısı ve ortalama hanehalkı büyüklüğü Yaş bağımlılık oranı Yıl ortası nüfus tahminleri

16 İŞGÜCÜ KESTİRİMLERİ Sabit Artış Yöntemi Çalışan Nüfus kestiriminin nüfus kestiriminden ayrı yapılması (ort.yıllık artışın geleceğe uyarlanması) İşgücünün yaş gruplarına göre kestirim yapılması (Aktivite oranı) Yatırımlara bağlı işgücü talebinin belirlenmesi

17 Ekonomik Temel Kavramı Temel aktiviteler- bölgenin dışa ihracatı Temel olmayan aktiviteler- bölgenin kendi içinde tükettiği aktiviteler Her bölge, göreli olarak daha bol olan faktörlerde yoğunlaşır ve uzmanlaşır (işgücü, kapital yoğun sanayi veya hammadde türüne göre)

18 Toplam Ekonomik faaliyetlerdeki istihdam Temel Faaliyetler Temel olmayan faaliyetler

19 Tİ=TFİ+TOFİ TFİ=Temel faaliyetlerdeki istihdam TOFİ= Temel olmayan faaliyetlerdeki istihdam V=TFİ/TOFİ (Temel-Temel olmayan faaliyetler oranı) TFİ=V.TOFİ Tİ=TFİ+(1/V)TFİ= (1+1/V)TFİ m=(1+1/v) temel ekonomik çarpan

20 V=1/3 ise temel faaliyetlerdeki 10 birimlik bir artış Tİ=TFİ(1+1/V)=10(1+3)=40 Ekonomik çarpan (nüfusu in altındaki yerleşmelerde; Mudurnu da 1.74 Amasra da 1.70

21 Yerleşim Katsayısı BİR BÖLGENİN EKONOMİK ALANDA UZMANLAŞMA DERECESİ HERHANGİ BİR SEKTÖRÜN BİRİM ALANDA NE ÖLÇÜDE YOĞUNLAŞTIĞI (ULUSAL EKONOMİYE GÖRE BÖLGE EKONOMİLERİ)

22 Y=[R(a)/R]/[N(a)/N] [R(a)/R]= a sanayi işgücünün bölge toplam işgücüne oranı [N(a)/N]= a sanayi işgücünün ülke toplam işgücüne oranı Y>1 a sanayi ihracatçı Y<1 a sanayi ithalatçı Y=1 üretim bölge içinde tüketiliyor.

23 Nüfus ve işgücü tahminlerinin değerlendirilmesi YERLEŞMELERİN EKONOMİK VE DEMOGRAFİK BÜYÜME SEÇENEKLERİ SEÇENEK : 1 - Eğilimlerin Devamı/Müdahalesiz Gelişme SEÇENEK : 2 - Türkiye Sektörel Gelişme Hızlarına Benzetim SEÇENEK : 3 - İller Bütününde Temel Sektörleri İşgücü Artış

24 . Sektörel Büyüme Seçenekleri ve Değerlendirmeler GELECEKTEKİ EKONOMİK YAPIYA İLİŞKİN KESTİRİMLER GELECEKTEKİ DEMOGRAFİK YAPIYA İLİŞKİN ÖNGÖRÜLER GELECEKTEKİ MEKANSAL YAPI VE OLUŞUMLAR İŞGÜCÜ VE NÜFUSUN MEKANSAL DAĞILIMI - FARKLI GELİŞME BÖLGELERİ

25 Urla nüfus projeksiyonu

26 Urla nüfus projeksiyonu

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37