1. DİŞLİ ÇARK MEKANİZMALARI. 1.1 Genel İfadeler ve Sınıflandırması

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "1. DİŞLİ ÇARK MEKANİZMALARI. 1.1 Genel İfadeler ve Sınıflandırması"

Transkript

1 1. DİŞLİ ÇARK MEKANİZMALARI 1.1 Genel İfadeler ve Sınıflandırması Dişli çarklar; aralarında bir kayma oluşmadan, iki mil arasında kuvvet ve hareket ileten elemanlardır. Güç iletme bakımından, mekanizmanın bir döndüren ve bir veya birkaç döndürülen elemanı vardır. Genellikle mekanizmanın küçük dişlisine pinyon, diğerine çark denir. Millerin konumuna göre dişli çarklar ve çark mekanizmaları şu şekilde sınıflandırılabilir. a) Eksenleri aynı düzlemde paralel olan iki mil arasında güç ve devir ileten çarklara silindirik veya alın dişli çarklar denir. Dişlerin yönü çark eksenine göre paralel ise düz silindirik (Şekil-1.1), eğik ise helisel silindirik (Şekil 1.a) veya çift helisel silindirik (ok) (Şekil-1.b) dişli çark adını alırlar. Ayrıca çarklar, birbirinin dışında veya içinde yuvarlamalarına göre dış (Şekil 1.1a) veya iç (Şekil 1.1b) silindirik dişli çarklar şeklinde adlandırılırlar. İç dişli çarklar düz (Şekil 1.1b), helisel (Şekil 1.3a) ve çift helisel (Şekil 1.3b) olabilirler. Herhangi bir dişli çarkın yarıçapı sonsuz yapıldığında kremayer denilen çubuk şeklinde bir dişli eleman elde edilir. Bu elemanın düz veya helisel silindirik dişli çarkla çalışmasına göre düz kremayer mekanizması (Şekil 1.1c) veya helisel kremayer mekanizması (Şekil 1.c) meydana gelir.

2 Şekil-1.1 Şekil-1.

3 Şekil ve modül dişler Şekil a Sikloid eğri Şekil b Evolventler

4 Şekil-1.3..a Evolvent dişlisinin mukayese profili b) Eksenleri aynı düzlemde bulunan fakat kesişen iki mil arasında güç ve devir ileten çarklara konik dişli çarklar denir. (Şekil-1.4). Dişlerin uzunluk yönündeki durumlarına göre düz (a), helisel veya eğrisel (b) konik dişliler vardır. Şekil-1.4 c) Eksenleri aynı düzlemde olmayan miller arasında güç ve devir ileten dişli çarklara spiral dişli çarklar (Şekil-1.5.a) denir. Bu dişlilerin pratikte çok kullanılan özel bir hali, uzayda eksenleri birbirine dik olan sonsuz vida mekanizmasıdır. Bu

5 mekanizmanın silindirik (Şekil1.5.b) ve globoid (Şekil 1.5.c) tipleri vardır. Ayrıca spiral dişli çark grubuna dahil olmayan fakat eksenleri aynı düzlemde olmayan ve keşismeyen hipoid konik dişliler (Şekil 1.5.d) de vardır. Şekil-1.5

6 1. Dişli Çarkların Ana Boyutları Şekil-1.6 Dişli çarka ait boyutlar Taksimat Dairesi: Üzerinde dişlerin taksimatı yapılan ve esas dişli çarkın büyüklüğünü belirleyen dairedir. Bu daire üzerinde ölçülen ve bir diş kalınlığı ile bir diş arası boşluğu kapsayan uzunluğa diş taksimatı veya hatve denir. Diş başlarından geçen daireye baş dairesi, diş tabanlarından geçen daireye de taban dairesi denir. Dişin taksimat dairesi ile baş dairesi arasındaki boyuna baş yüksekliği, taksimat dairesi ile taban dairesi arasındaki uzunluğa ise taban yüksekliği denir. Baş yüksekliği modüle eşittir. Taban yüksekliği ise dişli çarkın taban dairesi ile eş çalışacak dişli çarkın baş dairesi arasında bir boşluk olması gerektiğinden modül kadar değil, biraz daha büyük, yaklaşık 1,.m kadar alınır. Baş ve taban yüksekliklerinin toplamı diş yüksekliğini verir.

7 Taksimat P; diş kalınlığı S 0 ve diş aralığı e 0 a ayrılır. göre şöyledir: Bir dişli çarkın ana boyutları ve aralarındaki bağıntılar yukarıdaki tanımlara Taksimat dairesi çapı : d 0 Taksimat (hatve) Diş sayısı : Modül : : P π.d P Z 0 m P π Baş yüksekliği Diş başı dairesi çapı Taban yüksekliği Diş başı boşluğu Taban dairesi çapı Diş kalınlığı : Diş aralığı : : h a m : d a d 0 +. h a d 0 + m : h f m + S k 1. m : S k 0. m : d f d 0 h f d m p s 0 p e Diş Açma Şekilleri Dişli çark çifti birbirini kavradığında diş yan yüzeyleri birbiri üzerinde yuvarlanmalı (kaymalı) ve bunun yanısıra mümkün olduğu kadar az kayması ile daha az aşınma, ısınma ve gürültünün elde edilmesi gerekir. Diş yan yüzeylerine, her diş pozisyonunda iletme oranı ve buna bağlı çevresel hızın her iki dişli çarkı bölüm dairesi üstünde bir dönüş boyunca sabit kalacak şekilde biçim verilmiş olmalıdır. Ayrıca dişlerin mümkün olduğu kadar basit takımlar vasıtasıyla ucuz fiyatla imal edilmesi gerekir. Dişli yan yüzeylerinin profili bir sidloid veya bir evolvent yuvarlanma eğrisi olursa, bu şartlar sağlanır.

8 1.3.1 Diş Yan Yüzey Profilleri Sikloid bir dairenin bir düzlem veya bir silindir üstünde yuvarlanmasıyla elde edilir. (Şekil a) Sikloid dişlisi, mikro teknolojide ve saat sanayiinde takım dişli çarklar halinde kullanma alanı bulmaktadır. Evolvent örneğin gerilmiş yay bir silindirden (temel dairesinden) salınırsa, yay üzerinde alınan bir nokta evolvent eğrisini oluşturur. (Şekil b). Artan temel dairesi çapı ile evolvent eğrisi azalır. Sonsuz büyüklükteki bir temel dairesi çapında evolvent düz doğru, dişli çarka, dişli çubuğu (kramayer) haline gelir. Bundan dolayı bir evolvent dişlisi, doğrusal diş yan yüzeyi olan bir takımın yuvarlanmasıyla imal edilebilir Normal Diş Açma Dişli çarklarda dişlilerin temas noktaları, tahrik eden ve edilen dişlilerin oluşturduğu bir kavrama hattı doğrusu üstünde hareket eder. Kavrama hattı, bölüm dairesinin temas noktasındaki teğete göre α 0 º kavrama açısı kadar eğik durumdadır. (Şekil 1.3..a). Kavrama açısı α 0 º olan bir evolvent dişlisi, normal dişli adını alır. Dişin kavrama açısı, yarım diş yan yüzey açısıdır. Bir normal dişin karşılaştırılma profili, diş yan yüzey açısı α 40 º olan bir dişli çubuğu (kramayer) dir. Birbirini kavraması gereken dişli çarkların, aynı modüle ve aynı kavrama açısına sahip olmaları gerekir. 1.4 Dişli Çarkın İmalatı En yaygın talaş kaldırılarak yapılan dişli çark imalat metodu, azdırmalı, ve vargellemeli yuvarlanma metodlarıdır. CNC kumandalı diş açma tezgahları, yuvarlanmanın oluşturulması esnasında, 4 ile 5 eksenli kumandaların ayrı ayrı tahrik edilmeleriyle takımın iş parçasına göre her türlü konuma getirilmesini mümkün kılar. Bu suretle en uygun (optimum) diş profili imal edilebilir.

9 En uygun bir diş profili, * Aktarılabilen dönme momentini, * Büyük titreşimlere * Hareket düzgünlüğünü ve ömrü * Fazla ısınmaya * Verimi arttırır * Dişlerin aşınmasına engel olur. Azdırma freteleri, genellikle alın dişlerin açılması için uygulanır. Helisel şekildeki azdırma frezeleri, imal edilmesi gereken dişli çarkı işleyerek şekillendirir. İlerleme ve azdırma (yuvarlanma) hareketine klavuzluk eder ve tam olarak talaş derinliğine ayar edilir. Azdırma frezesinin helis adımı, dişli çarkın adımına karşılık gelir. Azdırma frezerinin ekseni, düz dişli çarklarda yükselme açısında, helisel dişli çarklarda ilave olarak çarkın eğiklik açısında ayarlanır. Vargellemeli frezelerde, takım ve iş parçası, dönme hareketine uyum sağladığında imalat yapılır. Aynı anda takım (kesici çark), talaş kaldırması için gerekli olan ileri geri hareketini (kesme hareketini) eksen boyunca yapar. Helisel dişlerin imal edilmeleri için kesici çark (freze çakısı), ilave bir vidalama hareketini de yapar. Vargellemeli metod sayesinde dar olarak arka arkaya bulunan çeşitli dişliler imal edilebilir. Talaşsız imalat metodu, özellikle küçük alın ve konik dişli çark imalatında uygulama alanı bulmaktadır. Yaygın olarak (örneğin mikro teknoloji, ayrıca ev ve büro makinalarında) püskürtme dökümlü plastik maddeden yapılmış dişli çarklar kullanılır. Tablo-1, dişli çark imalatı için çeşitli metodlar hakkında bir özet vermektedir.

10 . HELİSEL DİŞLİ ÇARKLAR Birbirine yakın olan (paralel, dikey ve herhangi bir açıda) bir mildeki hareket ve kuvveti diğer bir mile iletmek için kullanılan mekanik elemanlardır. Düz dişli çarkların çalışmaları diş yüzeylerinin bir doğru boyunca birbirine değmesi neticesinde, hareket ve kuvvet iletiminde vuruntu ile beraber bir ses çıkartır. Bu vuruntu ve sesi önlemek için dişliler helis olarak yapılır. Diş doğrultuları diş ekseniyle sağ ve sol eğimli olarak oluşturulur. Helisel dişliler çalışma konumunda millerin durumuna göre: * mil eksenleri paralel çalışan helisel dişliler * mil eksenleri dikey çalışan helisel dişliler *mil eksenleri herhangi bir açı altında çalışan helisel dişliler diye sınıflandırılır. Helisel dişlilere eksenel olarak gelen kuvvetleri karşılamak için dişlilerin milleri iyi yataklanmalıdır. Kaymalı ve rulmanlı yataklar kullanırken yatakların seçiminde gereken kuvvetlere dikkat edilmesi gerekir. Grup halinde çalışan helis dişlilerin birinin eğimi, sağa ise diğerinin eğimi sola olmalıdır. Böylece yataklara gelen eksenel kuvvetler yok edilmiş olur..1 İki Kademeli Helisel Dişli Çark Mekanizması Örnek Hesabı Giriş devir sayısı (n g ) Çıkış devir sayısı (n ç ) İletilecek güç (N i ) : 900 d/d : 5 d/d : 5 kw.1.1 Çevrim Oranı

11 olacaktır. i ng 900 1,89 olduğundan iki kademeli dişli kutusu yeterli n 5 1, ç i i 8 ise bir kademeli, 45 ise iki kademeli, i 00 ise üç kademeli dişli kutusu yeterli olacaktır. Z 1 kabul edelim..1. Modül Hesabı Dişli Malzemesi 16 MnCr 5 seçildi. Tablo II den; σf lim 460 N / mm² σh lim 1630 N / mm² değerleri alınır. Emniyet Katsayısı S 1.8 (1.7- arasında olmalıdır) Dişli çentik faktörü Y S 0,95 Yüzey Pürüz Faktörü Çok hassas işlenip parlatılmış dişlilerde; Z R 1 değerleri kabul edildikten sonra; σe em σ S F lim.y. Z S R 460 σe em 1.8.0,95.1 σe em 4,78 N / mm ² olarak bulunur.

12 Eğim Açısı; β15 º Diş Form Faktörü; Z 1 diş olarak alırsak; x 0 profil kaydırma yoktur. Tablo III den Y F,83 olarak bulunur. b/m oranı; Kutu şeklinde gövde içinde, iyi yataklanmış ise 15 b/m 5 arasında bir değer seçilmelidir. b/m 0 Yan yüzey form faktörü β15 º vex 0 profil kaydırma hali için; Z H 1,7 (Tablo 14) Malzeme Faktörü Tablo 4 den çelik malzeme için, Z M 71 N/mm² Yağlama Faktörü K L 1 Tablo 5 den seçildi. Yüzey Pürüz Faktörü Z R 1 seçildi. Hız Faktörü İlk hesaplamalarda Z 1 v (Tablo 6) Yüzey Basıncı Emniyet Değeri σ b em σ S H lim.k L Z R Z V [N / mm ²]

13 1630 σ b em 1, σ b 905,56 em Dönme Momenti N / mm ² M d W P M d π.900 M d 16,4643 N.m Md 16464,3 N.mm Diş Dibi Mukavemetine Göre Modül Değeri; m 3 3. M d. cos β. Y b.z1. σe em m F m ,3.cos 15., ,78 m 1,08 Yan Yüzey Mukavemetine Göre Modül Değeri; m i + 1 M d.cos β(z i b m 3.Z1. σb em H.Z M )

14 m 3 1, ,89,3. cos (1,7.71 ).905,56 m 1,18 mm Modül değeri Tablo 7 den m 1.5 seçildi Alın Modülü; m m t cos β 1,5 m t cos 15 m t 1,55 Alın Taksimatı; P t P t m. π t 1,55. π P t 4, I. Kademe Dişlilerinin Boyut Hesapları Bir Nolu Dişlinin Hesabı Taksimat Dairesi Çapı; do Z t1 1. M t do 1 t.1,55 do 1 t 34,1 mm Baş Dairesi Çapı da do t m da t 1 34,1 +.1,5

15 da 1 t 37,1 mm Taban Dairesi Çapı df do t1 1,5 m df 1 34,1,5. 1,5 df 1 30,35 mm Diş Kalınlığı hf 1,.m 1 hf 1,. 1,5 1 hf 1,8 mm İki Nolu Dişlinin Hesabı Birinci Kademe Çevrim Oranı; i 1 1,5. i T i 1 1,5 i 1 4,49. 1,88 Diş Sayısı Z i 1 Z 1 Z i 1. Z1 Z 4,49. Z 99 Taksimat Dairesi Çapı do t Z. M t do t 99. 1,55 do t 153,45 mm

16 Baş Dairesi Çapı da do t +. m da 153, ,5 da 156,45 mm Taban Dairesi Çapı df do t,5.m df 153,45-,5. 1,5 df 149,7 mm Diş Kalınlığı hf 1,. M hf 1,. 1,5 hf 1,8 Diş Genişliği b/m 0 b 1,5 0 b 0. 1,5 b 30 mm Diş Dibi Mukavemetinin Kontrolü Teğetsel Kuvvet. M F t do t1 d F t 34,1,3 F t 965,65 N

17 İşletme Faktörü Tablo 8 den K i 1,5 tablodan seçilir. Dinamik Faktör V do t1. w 34,1 V. π V 5, 18 m/sn Tablodan 9 dan DIN 8 kalitesini seçersek; K v 1,8 olur. Profil Kavrama Oranı ε p r a 1 r g 1 + t ra rg p. cos α t a o1.sin α t ra 1 da do do 1 t1 + a o1 t ra 1 37,1 ra 1 18,55 mm 34, ,45 o a 1 a o 1 93,78 mm ra da ra 156,45 ra 78,5 mm

18 r g1 do t1. cos α 34,1 rg 1. cos 0 rg 1 16,0 mm rg do t. cos α 153,45 rg. cos 0 rg 7,098 mm α t Alın kavrama açısı tan α t tan 0/cos 15 α t 0,65º ε p 18,55 16,0 + 78,5 7,098 4,87. cos 0,65 93,78. sin 0,65 ε p 1,45 Kavrama Faktörü Y 1/ ε 1/1,45 ε Y 0,69 ε Eğitim Açısı Faktörü Y β β 1 10

19 Y β Y 0,875 β Kavrama Hatası f e 1 (Tablo 10) F t 965,65 b 30 F t 3,19 b N / mm q L 0,98 (Tablo 11) K f 1,41 α (Tablo 1) Genişlik Yük Dağılım Faktörü K f 1,5 β Diş Kalitesi K f β σ e Ft b.m. K i. K v.k f α.k f β.y F. Y ε. Y β σ 965,65 e 30. 1,5. 1,5.1,8 1.,41.1,5.,83. 0,69.0,875 σ e 103,4 N / mm ² σ S σ eem e

20 4,78 S 103,4 S,35 Emniyet Açısından Uygundur Yan Yüzey Mukavemetinin Hesaplanması σ bem σ H lim K L. Z R. Z v. 1 S min Yüzeyde Hertz Basıncı σ H 1630 lim N / mm ² Yağlama Faktörü K L 1 Yüzey Pürüz Faktörü Z R 1 seçildi. Hız Faktörü Z V 1 dir. (Tablo 6) Emniyet Katsayısı S min 1,4 σ bem ,4 σ bem 1377,6 N/mm² Oluşan Yüzey Basıncı

21 σ b W do Ht t1. i z i 1 H.z M. z ε Çevresel Kuvvet W F b t Ht. K i.k v.k Hα. K Hβ Alın Yük Dağılım Faktörü K H α 1, 45 (Tablo 13) Genişlik Yük Dağılım Faktörü K H 1,50 β Diş Kalitesi K Hβ Adım Kavrama Oranı ε β b. tan Pt β 30.tan.15 4,87 1,65 Z ε 0,80 (Tablo 13) W H t 965, ,5.1,8.1,45.1,50 W H t 11,0 N / mm ² Yan Yüzey Form Faktörü Z H 1,7 (Tablo 14) Malzeme Faktörü Z M 71 N/mm² (Tablo 4) Bu tablodan seçilen değerlere göre, oluşan yüzey basıncı;

22 σ b 11,0 34,1. 4, ,49. 1,7.71.0,80 σ b 747,35 N/mm² σ S σ bem b 1377,6 S 747,35 S 1,84 Emniyet Açısından Uygundur II. Kademe Dişlilerinin Boyut Hesapları İkinci Kademe Çevrim Oranı; i i. i t i i i 1 T 1 1,89 i 4,49 i,87 Çalışma Momenti M M d d1. i M d 16464,3. 4,49 M d 7394,71 N.mm Z 3 diş olarak alalım. 1 Diş Form Faktörü Y F,83 (Tablo 3)

23 Modül Hesabı Malzeme, I. Kademe dişli malzemesiyle aynı seçildi. Buna göre; Diş Dibi Mukavemetine Göre Modül Değeri m 3 3. M d,cos β.y b. z3. σ m F eem m ,71. cos 15., ,78 m 1,78 Yan Yüzey Mukavemetine Göre Modül Değeri m i + 1 M d. cos 3.6. i b m 3. z3. σbem β. (z H.z M ) m , ,89,71.cos (1,7.71 ).905,56 m 1,94 Modül değeri tablo7 den m seçildi Alın Modülü m m t cos β m t cos 15 m t,07

24 Alın Taksimatı P t π. m t P t π.,07 P t 6,5 Dördüncü Dişlinin Diş Sayısı Z i 4. Z3 Z 4,87. Z 4 63,14 Z 4 63 diş.1.4. Üç Nolu Dişlinin Hesabı Taksimat Dairesi Çapı d m. 0 z t3 3 d 0 t 3,07. d 0 t 3 45,54 mm Diş Başı Dairesi Çapı d a d +.m d 3 3 ot 3 a 45,54 +. d a 3 49,54 mm Taban Dairesi Çapı d f d 3 ot 3,5.m d f 3 45,54,5. d f 3 40,54 mm Diş Kalınlığı h f 3 1,.m

25 h f 3 h f 3 1,.,4.mm DÖRT NOLU DİŞLİNİN HESABI Taksimat Dairesi Çapı d 4 m ot d ot 4 d ot 4 t. z 4, ,41 mm Diş Başı Dairesi Çapı d d 4 ot 4 a + d 4.m a 130,41 +. d a 4 134,41 mm Taban Dairesi Çapı d f d 4 ot 4,5.m d f 4 130,41,5. d f 4 15,41 mm Diş Kalınlığı h f 4 h 4 h f f 4 1,.m 1,.,4 mm Diş Genişliği b 0 m

26 b 0 b 40 mm σ e Diş Dibi Mukavemetinin Kontrolü Ft.K b.m i.k v.k fα.k fβ.y.y. Y F β K i 1,5 olarak önceden seçilmişti. (Tablo 8) Dinamik Faktör d V ot 3.w n n 1 /i 1 n 900 / 4,49 n 645,88 d/d 45,54 π.645,88 V V1,54 m/sn Tablo 9 dan K v 1,1 seçildi. Teğetsel Kuvvet.M F t d ot 3 d.7394,71 F t 45,54 F t 346,58 N

27 Profil Kavrama Oranı ε p ra 3 rg 3 + r t a 4 rg P.cos α t 4 a 0.sin α t do t3 + do t4 m t a 0.(z3 + z 4 ) cos β,07 a 0 ( + 63).cos 15 a 0 91,08 mm da ra ,54 ra 3 ra 3 4,77 mm da ra ,41 ra 4 ra 4 67,1 mm do t3 rg 3. cos α 45,54 rg 3. cos 0

28 rg 3 1,4 mm dot 4 rg 4. cos α 130,41 rg 4. cos 0 rg 4 61,7 mm ε p 4,77 1,4 + 67,1 61,7 6,5. cos 0,65 91,08. sin 0,65 ε p 1,31 Kavrama Faktörü Y Y Y ε ε ε 1/ ε 1/1,31 0,76 Eğim Açısı Faktörü Y β 0,875 (I. Kademe hesaplarında bulunmuştu.) Kavrama Hatası fe 14 (Tablo 10) Ft b 346,58 40 Ft b 81,16 N / mm q L 0,90 (Tablo 11)

29 Alın Yük Dağılım Faktörü K Fα 1,18 (Tablo 1) Genişlik Yük Dağılım Faktörü K Fβ 1,5 olarak daha önceden bulunmuştu. Diş Form Faktörü Y F,83 olarak Tablo 3 den okunur. σ e Ft.K b.m i..k v.k f α.k f β.y.y. Y f ε β σ 346,58 e 40..1,5.1,1.1,18.1,5.,83.0,76.0,875 σ e 154,9 N / mm ² σ S σ eem e 4,78 S 154,9 S 1,57 Emniyet uygundur YAN YÜZEY MUKAVEMETİNİN KONTROLÜ Yüzeyde Hertz Basıncı σ H 1630 lim N / mm ² Yağlama Faktörü K L 1 (Tablo 5) Yüzey Pürüz Faktörü Z R 1 seçildi.

30 Hız Faktörü Z V 1 dir. (Tablo 6) Oluşan Emniyet Basıncı σ bem H lim.k L.Z R.Z V. 1 S min σ bem ,4 σ bem 1377,6 N/mm² Oluşan Yüzey Basıncı σ b W do Ht t3. i + 1. i.z H.z M. z ε Çevresel Kuvvet W F b t Ht. K i.k v.k Hα. K Hβ Alın Yük Dağılım Faktörü K H α 1, 19 (Tablo 13) Genişlik Yük Dağılım Faktörü K H 1,50 β daha önce bulunmuştu. 346,58 W Ht 40. 1,5.1,1.1,19.1,50 W Ht 199,1 N/mm

31 Adım Kavrama Oranı ε β b. tan Pt β ε ε β β 40.tan 15 6,5 1,65 Z ε 0,90 Yan Yüzey Form Faktörü Z H 1,7 (Tablo 14) Malzeme Faktörü Z M 71 N/mm² (Tablo 4) Oluşan Yüzey Basıncı σ b 199,1 45,54.,87 + 1,87. 1,7.71.0,90 σ b 1018,86 N/mm² σ S σ bem b 1377,6 S 1018,86 S 1,35 Emniyet Açısından Uygundur.

32 DİŞLİ ANA BOYUTLARI 1. DİŞLİ. DİŞLİ 3. DİŞLİ 4. DİŞLİ TAKSİMAT DAİRESİ ÇAPI BAŞ DAİRESİ ÇAPI TABAN DAİRESİ ÇAPI DİŞ SAYISI DİŞ GENİŞLİĞİ Tablo

33

34 Tablo 3 : Diş Form Faktörü YF

35 Tablo 4 : Malzeme Faktörü ZM

36 Tablo 5 : Yağlama Faktörü K L Çevre Hızı V Tablo 6 : Hız Faktörü Z V

37 Tablo 7 : Standart Modül Değerleri

38 Tablo 8 : İşletme Faktörü K İ Tablo 9 : Dinamik Faktör K V

39 Tablo 10 : DIN 867 ye göre İzin Verilen Kavrama Hataları f pe ve f e Genişlik Yük Dağılım Faktörü K F β

40 Tablo 11 : Yardımcı Faktör q L Tablo 1 : Alın Yük Dağılım Faktörü K F α

41 Tablo 13 : Kavrama Faktörü Zε Tablo 14 : Yan Yüzey Form Faktörü Z H

42

43

44 İÇİNDEKİLER TABLO LİSTESİ 1. DİŞLİ ÇARK MEKANİZMALARI Genel İfadeler ve Sınıflandırması 1 1. Dişli Çarkların Ana Boyutları 6 Taksimat Dairesi Diş Açma Şekilleri Diş Yan Yüzey Profilleri Normal Diş Açma Dişli Çarkın İmalatı 8. HELİSEL DİŞLİ ÇARKLAR 10.1 İki Kademeli Helisel Dişli Çark Mekanizması Örnek Hesabı Çevrim Oranı Modül Hesabı 11 Emniyet Katsayısı 11 Dişli çentik faktörü 11 Yüzey Pürüz Faktörü 11 Eğim Açısı 11 Diş Form Faktörü 11 Yan yüzey form faktörü 1 Malzeme Faktörü 1 Yağlama Faktörü 1 Yüzey Pürüz Faktörü 1 Hız Faktörü 1 Yüzey Basıncı Emniyet Değeri 1 Dönme Momenti 13 Diş Dibi Mukavemetine Göre Modül Değeri 13 Yan Yüzey Mukavemetine Göre Modül Değeri 13 Alın Modülü I. Kademe Dişlilerinin Boyut Hesapları Bir Nolu Dişlinin Hesabı 14

45 Taksimat Dairesi Çapı 14 Baş Dairesi Çapı 14 Taban Dairesi Çapı 15 Diş Kalınlığı İki Nolu Dişlinin Hesabı 15 Birinci Kademe Çevrim Oranı 15 Diş Sayısı 15 Taksimat Dairesi Çapı 15 Baş Dairesi Çapı 16 Taban Dairesi Çapı 16 Diş Kalınlığı 16 Diş Genişliği Diş Dibi Mukavemetinin Kontrolü 16 Teğetsel Kuvvet 16 İşletme Faktörü 17 Dinamik Faktör 17 Profil Kavrama Oranı 17 Kavrama Faktörü 18 Eğitim Açısı Faktörü 18 Kavrama Hatası 19 Genişlik Yük Dağılım Faktörü Yan Yüzey Mukavemetinin Hesaplanması 0 Yüzeyde Hertz Basıncı 0 Yağlama Faktörü 0 Yüzey Pürüz Faktörü 0 Hız Faktörü 0 Emniyet Katsayısı 0 Oluşan Yüzey Basıncı 1 Çevresel Kuvvet 1 Alın Yük Dağılım Faktörü 1 Genişlik Yük Dağılım Faktörü 1 Adım Kavrama Oranı 1

46 Yan Yüzey Form Faktörü 1 Malzeme Faktörü.1.4 II. Kademe Dişlilerinin Boyut Hesapları İkinci Kademe Çevrim Oranı Çalışma Momenti Diş Form Faktörü Modül Hesabı 3 Diş Dibi Mukavemetine Göre Modül Değeri 3 Yan Yüzey Mukavemetine Göre Modül Değeri 3 Alın Modülü 4 Alın Taksimatı 4 Dördüncü Dişlinin Diş Sayısı Üç Nolu Dişlinin Hesabı 4 Taksimat Dairesi Çapı 4 Diş Başı Dairesi Çapı 4 Taban Dairesi Çapı 5 Diş Kalınlığı Dört Nolu Dişlinin Hesabı 5 Taksimat Dairesi Çapı 5 Diş Başı Dairesi Çapı 5 Taban Dairesi Çapı 5 Diş Kalınlığı 6 Diş Genişliği Diş Dibi Mukavemetinin Kontrolü 6 Dinamik Faktör 6 Teğetsel Kuvvet 7 Profil Kavrama Oranı 7 Kavrama Faktörü 8 Eğim Açısı Faktörü 9 Kavrama Hatası 9 Alın Yük Dağılım Faktörü 9

47 Genişlik Yük Dağılım Faktörü 9 Diş Form Faktörü Yan Yüzey Mukavemetinin Kontrolü 30 Yüzeyde Hertz Basıncı 30 Yağlama Faktörü 30 Yüzey Pürüz Faktörü 30 Hız Faktörü 30 Oluşan Emniyet Basıncı 30 Oluşan Yüzey Basıncı 30 Çevresel Kuvvet 31 Alın Yük Dağılım Faktörü 31 Genişlik Yük Dağılım Faktörü 31 Adım Kavrama Oranı 31 Yan Yüzey Form Faktörü 31 Malzeme Faktörü 31 Oluşan Yüzey Basıncı 3 DİŞLİ ANA BOYUTLARI 3 KAYNAKLAR

48 TABLO LİSTESİ Tablo-1 Dişli Çarklar İçin İmalat Metodları 9 Tablo- 33 Tablo-3 Diş Form Faktörü Y F 34 Tablo-4 Malzeme Faktörü Z M 35 Tablo-5 Yağlama Faktörü K L 36 Tablo-6 Hız Faktörü Z V 36 Tablo-7 Standart Modül Değerleri 37 Tablo-8 İşletme Faktörü K İ 38 Tablo-9 Dinamik Faktörü K V 38 Tablo-10 DIN 867 ye Göre İzin Verilen Kavrama Hataları f pe ve f e 39 Tablo-11 Yardımcı Faktörü q L 40 Tablo-1 Alın Yük Dağılım Faktörü K Fα 40 Tablo-13 Kavrama Faktörü Z ε 41 Tablo-14 Yan Yüzey Form Faktörü Z H 41

49 KAYNAKLAR Kayış Kasnak ve Dişli Çark Mekanizmaları Prof. Dr. Ing. Fatih C. Babalık Makine Elemanları Cilt II- Güç ve Hareket İletim Elemanları Prof. Dr. Mustafa Akkurt

50 ÖNSÖZ Bu yıl içi projesi bir buçuk ay gibi bir sürede hazırlanmış olup projede; dişliler hakkında genel bilgiler, iki kademeli helisel dişli kutusundaki dişlilerin hesabı ve mukavemet kontrolleri yapılmıştır. Projenin beklenen yarar sağlaması dileğiyle başta hocam Yrd. Doç. Dr. Nedim GERGER olmak üzere bu çalışmamda emeği geçen tüm arkadaşlara teşekkürü bir borç bilirim. Enver KÜÇÜKDOĞAN Balıkesir Şubat 000

BURSA TECHNICAL UNIVERSITY (BTU) 2 DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ

BURSA TECHNICAL UNIVERSITY (BTU) 2 DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ Makine Elemanları 2 DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ 1 Bu bölümden elde edilecek kazanımlar Güç Ve Hareket İletim Elemanları Basit Dişli Dizileri Redüktörler Ve Vites Kutuları : Sınıflandırma Ve Kavramlar Silindirik

Detaylı

DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ

DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Dişli Çarklar Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: Güç ve Hareket İletim Elemanları Basit Dişli Dizileri

Detaylı

DİŞLİ ÇARKLAR III: HELİSEL DİŞLİ ÇARKLAR

DİŞLİ ÇARKLAR III: HELİSEL DİŞLİ ÇARKLAR DİŞLİ ÇARKLAR III: HELİSEL DİŞLİ ÇARKLAR Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Atatürk Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Helisel Dişli Çarklar Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular:

Detaylı

DİŞLİ ÇARKLAR III: HELİSEL DİŞLİ ÇARKLAR

DİŞLİ ÇARKLAR III: HELİSEL DİŞLİ ÇARKLAR DİŞLİ ÇARKLAR III: HELİSEL DİŞLİ ÇARKLAR Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Prof. Dr. Akgün ALSARAN Arş. Gör. İlyas HACISALİHOĞLU Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Helisel Dişli Çarklar Bu bölüm

Detaylı

Makine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Konik Dişli Çarklar DİŞLİ ÇARKLAR

Makine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Konik Dişli Çarklar DİŞLİ ÇARKLAR Makine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN Konik Dişli Çarklar DİŞLİ ÇARKLAR İçerik Giriş Konik dişli çark mekanizması Konik dişli çark mukavemet hesabı Konik dişli ark mekanizmalarında oluşan kuvvetler

Detaylı

DİŞLİ ÇARKLAR IV: KONİK DİŞLİ ÇARKLAR

DİŞLİ ÇARKLAR IV: KONİK DİŞLİ ÇARKLAR DİŞLİ ÇARKLAR IV: KONİK DİŞLİ ÇARKLAR Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Atatürk Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Atatürk Üniversitesi Giriş Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: ın

Detaylı

DİŞLİ ÇARKLAR IV: KONİK DİŞLİ ÇARKLAR

DİŞLİ ÇARKLAR IV: KONİK DİŞLİ ÇARKLAR Helisel Dişli Dişli Çarklar DİŞLİ ÇARKLAR IV: KONİK DİŞLİ ÇARKLAR Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Erzurum Teknik Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Erzurum Teknik Üniversitesi

Detaylı

DİŞLİ ÇARKLAR IV: KONİK DİŞLİ ÇARKLAR

DİŞLİ ÇARKLAR IV: KONİK DİŞLİ ÇARKLAR DİŞLİ ÇARKLAR IV: KONİK DİŞLİ ÇARKLAR Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Atatürk Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Atatürk Üniversitesi Giriş Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: ın

Detaylı

DİŞLİ ÇARK: Hareket ve güç iletiminde kullanılan, üzerinde eşit aralıklı ve özel profilli girinti ve çıkıntıları bulunan silindirik veya konik

DİŞLİ ÇARK: Hareket ve güç iletiminde kullanılan, üzerinde eşit aralıklı ve özel profilli girinti ve çıkıntıları bulunan silindirik veya konik DİŞLİ ÇARKLAR 1 DİŞLİ ÇARK: Hareket ve güç iletiminde kullanılan, üzerinde eşit aralıklı ve özel profilli girinti ve çıkıntıları bulunan silindirik veya konik yüzeyli makina elemanı. 2 Hareket Aktarma

Detaylı

MAKĠNE ELEMANLARI II REDÜKTÖR PROJESĠ

MAKĠNE ELEMANLARI II REDÜKTÖR PROJESĠ T.C PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKĠNE ELEMANLARI II REDÜKTÖR PROJESĠ Öğrencinin; Adı: Cengiz Görkem Soyadı: DENGĠZ No: 07223019 DanıĢman: Doç. Dr. TEZCAN ġekercġoğlu

Detaylı

GÜÇ VE HAREKET ĠLETĠM ELEMANLARI

GÜÇ VE HAREKET ĠLETĠM ELEMANLARI GÜÇ VE HAREKET ĠLETĠM ELEMANLARI P=sbt n m? n iģmak Ġġ MAKĠNASI Yapı olarak motor, güc ve hareket iletim elemanları ve iģ makinası kısmından oluģan bir makinanın esas amacı baģka bir enerjiyi mekanik enerjiye

Detaylı

DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ

DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Prof. Dr. Akgün ALSARAN Arş. Gör İlyas HACISALİHOĞLU Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Dişli Çarklar Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular:

Detaylı

DİŞLİ ÇARK MEKANİZMALARI

DİŞLİ ÇARK MEKANİZMALARI DİŞLİ ÇARK MEKANİZMALARI Bir milin dönme hareketini diğer mile dönme kaybı olmadan nakletmek için kullanılan mekanizmalardır. Bir dişli çark mekanizması biri döndüren diğeri döndürülen olmak üzere en az

Detaylı

DİŞLER; Diş Profili, çalışma sırasında iki çark arasındaki oranı sabit tutacak şekilde biçimlendirilir. Dişli profillerinde en çok kullanılan ve bu

DİŞLER; Diş Profili, çalışma sırasında iki çark arasındaki oranı sabit tutacak şekilde biçimlendirilir. Dişli profillerinde en çok kullanılan ve bu KAVRAMLAR Dişli Çarklar, eksenleri birbirine yakın veya birbirini kesen miller arasında hareket ve güç ileten makine elemanlarıdır. Çevrelerine diş açılmış iki dişli çark bir dişli çiftini oluştururlar

Detaylı

Dişli çark mekanizmaları en geniş kullanım alanı olan, gerek iletilebilen güç gerekse ulaşılabilen çevre hızları bakımından da mekanizmalar içinde

Dişli çark mekanizmaları en geniş kullanım alanı olan, gerek iletilebilen güç gerekse ulaşılabilen çevre hızları bakımından da mekanizmalar içinde DİŞLİ ÇARKLAR Dişli çark mekanizmaları en geniş kullanım alanı olan, gerek iletilebilen güç gerekse ulaşılabilen çevre hızları bakımından da mekanizmalar içinde özel bir yeri bulunan mekanizmalardır. Mekanizmayı

Detaylı

DİŞLİ ÇARKLAR SAKARYA ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜH. BÖLÜMÜ MAKİNE ELEMANLARI DERS NOTU. Doç.Dr. Akın Oğuz KAPTI

DİŞLİ ÇARKLAR SAKARYA ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜH. BÖLÜMÜ MAKİNE ELEMANLARI DERS NOTU. Doç.Dr. Akın Oğuz KAPTI DİŞLİ ÇARKLAR MAKİNE MÜH. BÖLÜMÜ MAKİNE ELEMANLARI DERS NOTU Doç.Dr. Akın Oğuz KAPTI Dişli Çarklar 2 Dişli çarklar, eksenleri birbirine paralel, birbirini kesen ya da birbirine çapraz olan miller arasında

Detaylı

DİŞLİ ÇARKLAR III: Makine Elemanları 2 HELİSEL DİŞLİ ÇARKLAR. Doç.Dr. Ali Rıza Yıldız

DİŞLİ ÇARKLAR III: Makine Elemanları 2 HELİSEL DİŞLİ ÇARKLAR. Doç.Dr. Ali Rıza Yıldız Makine Elemanları 2 DİŞLİ ÇARKLAR III: HELİSEL DİŞLİ ÇARKLAR Doç.Dr. Ali Rıza Yıldız 1 Bu bölümden elde edilecek kazanımlar Helisel ın Tanımı Helisel ın Geometrik Özellikleri Helisel da Ortaya Çıkan Kuvvetler

Detaylı

Şekil. Tasarlanacak mekanizmanın şematik gösterimi

Şekil. Tasarlanacak mekanizmanın şematik gösterimi Örnek : Düz dişli alın çarkları: Bir kaldırma mekanizmasının P=30 kw güç ileten ve çevrim oranı i=500 (d/dak)/ 300 (d/dak) olan evolvent profilli standard düz dişli mekanizmasının (redüktör) tasarlanması

Detaylı

DİŞLİ ÇARKLAR II: HESAPLAMA

DİŞLİ ÇARKLAR II: HESAPLAMA DİŞLİ ÇARLAR II: HESAPLAMA Prof. Dr. İrfan AYMAZ Atatürk Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: Dişli Çark uvvetleri Diş Dibi Gerilmeleri

Detaylı

Makine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Üretim. Dişli çarklar

Makine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Üretim. Dişli çarklar Makine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN Üretim Dişli çarklar İçerik Üretim Yöntemleri Yuvarlanma yöntemi MAAG yöntemi Fellow yöntemi Azdırma yöntemi Alt kesilme 2 Giriş 3 Üretim Yöntemleri Dişli çarklar

Detaylı

Konik Dişli Çarklar. Prof. Dr. Mehmet Fırat 89

Konik Dişli Çarklar. Prof. Dr. Mehmet Fırat 89 Prof. Dr. Mehmet Fırat 89 Konik Dişli Çarklar Hareketi, ekseni döndüren milin ekseni ile kesişen başka bir mile aktarmak ve gerektiğinde hız dönüşümü de sağlamak amacı ile kullanılan mekanizmalar konik

Detaylı

DİŞLİ ÇARKLAR II: HESAPLAMA

DİŞLİ ÇARKLAR II: HESAPLAMA DİŞLİ ÇARKLAR II: HESAPLAMA Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Prof. Dr. Akgün ALSARAN Arş. Gör. İlyas HACISALİHOĞLU Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: Dişli

Detaylı

BURSA TECHNICAL UNIVERSITY (BTU) Department of Mechanical Engineering. Makine Elemanları 2 DİŞLİ ÇARKLAR IV: KONİK DİŞLİ ÇARKLAR

BURSA TECHNICAL UNIVERSITY (BTU) Department of Mechanical Engineering. Makine Elemanları 2 DİŞLİ ÇARKLAR IV: KONİK DİŞLİ ÇARKLAR Makine Elemanları 2 DİŞLİ ÇARKLAR IV: KONİK DİŞLİ ÇARKLAR Doç.Dr. Ali Rıza Yıldız 1 Bu bölümden elde edilecek kazanımlar Konik ın Tanımı Konik dişli çark çeşitleri Konik dişli çark boyutları Konik dişli

Detaylı

ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DİŞLİ VERİMLİLİĞİNİ BELİRLEME DENEYİ FÖYÜ 2015-2016 Güz Dönemi 1.1. Deneyin Amacı DĠġLĠ VERĠMLĠLĠĞĠNĠ BELĠRLEME DENEYĠ Mevcut deney

Detaylı

KONİK DİŞLİ ÇARKLAR. Öğr. Gör. Korcan FIRAT. CBÜ Akhisar MYO

KONİK DİŞLİ ÇARKLAR. Öğr. Gör. Korcan FIRAT. CBÜ Akhisar MYO KONİK DİŞLİ ÇARKLAR Öğr. Gör. Korcan FIRAT CBÜ Akhisar MYO TANIMI Eksenleri kesişen millerde kuvvet ve hareket iletmek için kullanılan ve yanal yüzeylerinin çevresine ve kesik koni tepe noktasında birleşecek

Detaylı

DİŞLİ ÇARKLAR II. Makine Elemanları 2 HESAPLAMALAR. Doç.Dr. Ali Rıza Yıldız. BURSA TECHNICAL UNIVERSITY (BTU) Department of Mechanical Engineering

DİŞLİ ÇARKLAR II. Makine Elemanları 2 HESAPLAMALAR. Doç.Dr. Ali Rıza Yıldız. BURSA TECHNICAL UNIVERSITY (BTU) Department of Mechanical Engineering Makine Elemanları 2 DİŞLİ ÇARKLAR II HESAPLAMALAR Doç.Dr. Ali Rıza Yıldız 1 Bu Bölümden Elde Edilecek Kazanımlar Dişli Çark Kuvvetleri Diş Dibi Gerilmeleri Mukavemeti Etkileyen Faktörler Yüzey Basıncı

Detaylı

1. Kayma dirençli ( Kaymalı) Yataklar 2. Yuvarlanma dirençli ( Yuvarlanmalı=Rulmanlı ) Yataklar

1. Kayma dirençli ( Kaymalı) Yataklar 2. Yuvarlanma dirençli ( Yuvarlanmalı=Rulmanlı ) Yataklar YATAKLAR Miller, dönel ve doğrusal hareketlerini bir yerden başka bir yere nakletmek amacıyla üzerlerine dişli çark, zincir, kayış-kasnak ve kavramalara bağlanır. İşte yataklar; millerin bu görevlerini

Detaylı

Prof. Dr. İrfan KAYMAZ

Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: Kayış-kasnak mekanizmalarının türü Kayış türleri Meydana gelen kuvvetler Geometrik

Detaylı

DÜZ VE HELİS DİŞLİ ÇARKLAR ÖĞR. GÖR. KORCAN FIRAT AKHİSAR MESLEK YÜKSEKOKULU

DÜZ VE HELİS DİŞLİ ÇARKLAR ÖĞR. GÖR. KORCAN FIRAT AKHİSAR MESLEK YÜKSEKOKULU DÜZ VE HELİS DİŞLİ ÇARKLAR ÖĞR. GÖR. KORCAN FIRAT AKHİSAR MESLEK YÜKSEKOKULU DÜZ DİŞLİ ÇARKLAR TANIMI Eksenleri paralel olan miller arasında hareket ileten, dişleri mil eksenine paralel açılmış dişlilere

Detaylı

Makine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Temel bilgiler Dişli çarklar

Makine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Temel bilgiler Dişli çarklar Makine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN Temel bilgiler Dişli çarklar İçerik Basit Dişli Dizileri Dişli Çarklar: Sınıflandırma ve Kavramlar Silindirik Düz Dişli Çarklar Dişli Çark Mekanizmasının Temel

Detaylı

MAK-204. Üretim Yöntemleri. Frezeleme Đşlemleri. (11.Hafta) Kubilay ASLANTAŞ Afyon Kocatepe Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Makine Eğt.

MAK-204. Üretim Yöntemleri. Frezeleme Đşlemleri. (11.Hafta) Kubilay ASLANTAŞ Afyon Kocatepe Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Makine Eğt. MAK-204 Üretim Yöntemleri Freze Tezgahı Frezeleme Đşlemleri (11.Hafta) Kubilay ASLANTAŞ Afyon Kocatepe Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Makine Eğt. Bölümü Freze tezgahının Tanımı: Frezeleme işleminde

Detaylı

MAKİNA ELEMANLARI II HAREKET, MOMENT İLETİM VE DÖNÜŞÜM ELEMANLARI ÇARKLAR-SINIFLANDIRMA UYGULAMA-SÜRTÜNMELİ ÇARK

MAKİNA ELEMANLARI II HAREKET, MOMENT İLETİM VE DÖNÜŞÜM ELEMANLARI ÇARKLAR-SINIFLANDIRMA UYGULAMA-SÜRTÜNMELİ ÇARK MAKİNA ELEMANLARI II HAREKET, MOMENT İLETİM VE DÖNÜŞÜM ELEMANLARI ÇARKLAR-SINIFLANDIRMA SÜRTÜNMELİ DİŞLİ (Friction wheels) (Gear or Toothed Wheels) UYGULAMA-SÜRTÜNMELİ ÇARK Mekanizmayı boyutlandırınız?

Detaylı

Temas noktalarının geometrik yerine kavrama eğrisi (temas izi) denir.

Temas noktalarının geometrik yerine kavrama eğrisi (temas izi) denir. DİŞLİ ÇARK KİNEMATİĞİ : Temel Kavramlar Prof.Dr. Aybars ÇAKIR Dişli Ana Kanunu : İki yuvarlanma dairesine (sürtünmeli çark mekanizması) kinematik olarak eşdeğer ve birbirleri ile eş çalışan iki dişin yan

Detaylı

Makine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Helisel Dişli Çarklar-Flipped Classroom DİŞLİ ÇARKLAR

Makine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Helisel Dişli Çarklar-Flipped Classroom DİŞLİ ÇARKLAR Makine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN Helisel Dişli Çarklar-Flipped Classroom DİŞLİ ÇARKLAR İçerik Giriş Helisel dişli geometrisi Kavrama oranı Helisel dişli boyutları Helisel dişlilerin mukavemet

Detaylı

ZİNCİR DİŞLİ ÇARKLAR. Öğr. Gör. Korcan FIRAT CBÜ Akhisar MYO

ZİNCİR DİŞLİ ÇARKLAR. Öğr. Gör. Korcan FIRAT CBÜ Akhisar MYO ZİNCİR DİŞLİ ÇARKLAR Öğr. Gör. Korcan FIRAT CBÜ Akhisar MYO ZİNCİR DİŞLİ ÇARK NEDİR? Tanımı: Güç ve hareket iletecek millerin merkez uzaklığının fazla olduğu durumlarda, aradaki bağlantıyı dişli çarklarla

Detaylı

02.01.2012. Freze tezgahında kullanılan kesicilere Çakı denir. Çakılar, profillerine, yaptıkları işe göre gibi çeşitli şekillerde sınıflandırılır.

02.01.2012. Freze tezgahında kullanılan kesicilere Çakı denir. Çakılar, profillerine, yaptıkları işe göre gibi çeşitli şekillerde sınıflandırılır. Freze ile ilgili tanımlar Kendi ekseni etrafında dönen bir kesici ile sabit bir iş parçası üzerinden yapılan talaş kaldırma işlemine Frezeleme, yapılan tezgaha Freze ve yapan kişiye de Frezeci denilir.

Detaylı

DÜZ VE HELİSEL DİŞLİ ÇARKLAR ÖRNEK PROBLEMLER

DÜZ VE HELİSEL DİŞLİ ÇARKLAR ÖRNEK PROBLEMLER DÜZ VE HELİSEL DİŞLİ ÇARKLAR ÖRNEK PROBLEMLER 1. Evolvent profilli standart bir düz dişli çarkta diş sayısı z=19 ve modül m=4 mm olduğuna göre dişbaşı ve temel daireleri üzerindeki diş kalınlıklarını hesaplayınız

Detaylı

Vargel. Vargel düzlem ve eğik profile sahip yüzeylerin işlenmesinde kullanılır.

Vargel. Vargel düzlem ve eğik profile sahip yüzeylerin işlenmesinde kullanılır. Planya, Vargel Vargel Vargel düzlem ve eğik profile sahip yüzeylerin işlenmesinde kullanılır. Yatay ve Düşey Vargel Tezgahı Yatay vargel tezgahı Düşey vargel tezgahı Planya Tipi Vargel Tezgahı Hidrolik

Detaylı

DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ

DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Prof. Dr. Akgün ALSARAN Arş. Gör İlyas HACISALİHOĞLU Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü İçerik Dişli Çarklar Bu bölüm sonunda öğreneceğini konular:

Detaylı

ÖĞRENME FAALİYETİ-2 2. ZİNCİR DİŞLİ ÇARKLAR

ÖĞRENME FAALİYETİ-2 2. ZİNCİR DİŞLİ ÇARKLAR ÖĞRENME FAALİYETİ -2 AMAÇ TS ISO Standart çielgelerinde, incir dişli çark ile ilgili hesaplamaları yapabilecek, elde edilen verilere göre yapım resmini çiebileceksini. ARAŞTIRMA İmal edilmiş ve yapım resimleri

Detaylı

Temel bilgiler-flipped Classroom Akslar ve Miller

Temel bilgiler-flipped Classroom Akslar ve Miller Makine Elemanları I Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Temel bilgiler-flipped Classroom Akslar ve Miller İçerik Aks ve milin tanımı Akslar ve millerin mukavemet hesabı Millerde titreşim hesabı Mil tasarımı için tavsiyeler

Detaylı

Freze tezgahları ve Frezecilik. Page 7-1

Freze tezgahları ve Frezecilik. Page 7-1 Freze tezgahları ve Frezecilik Page 7-1 Freze tezgahının Tanımı: Frezeleme işleminde talaş kaldırmak için kullanılan kesici takıma freze çakısı olarak adlandırılırken, freze çakısının bağlandığı takım

Detaylı

DİŞLİ ÇARK MEKANİZMALARI

DİŞLİ ÇARK MEKANİZMALARI DİŞLİ ÇARK MEKANİZMALARI Hareket ve güç iletiminde kullanılan,üzerinde eşit aralıklı ve özel profilli girinti ve çıkıntıları bulunan silindirik veya konik yüzeyli elemanlara DİŞLİ ÇARKLAR denir. Dişli

Detaylı

DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ

DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: Güç ve Hareket İle.m Elemanları Basit Dişli Dizileri

Detaylı

SONSUZ VİDA VE KARŞILIK DİŞLİ ÇARKI. Öğr. Gör. Korcan FIRAT CBÜ Akhisar MYO

SONSUZ VİDA VE KARŞILIK DİŞLİ ÇARKI. Öğr. Gör. Korcan FIRAT CBÜ Akhisar MYO SONSUZ VİDA VE KARŞILIK DİŞLİ ÇARKI Öğr. Gör. Korcan FIRAT CBÜ Akhisar MYO TANIMI Sonsuz vida ve dişlisi bir mekanizma olup, eksenleri birbirine dik veya çapraz olan bir sonsuz vida ile bir sonsuz vida

Detaylı

A TU T R U G R AY A Y SÜR SÜ M R ELİ

A TU T R U G R AY A Y SÜR SÜ M R ELİ DÜZ DİŞLİ ÇARK AÇMA Düz Dişli Çarklar ve Kullanıldığı Yerler Eksenleri paralel olan miller arasında kuvvet ve hareket iletiminde kullanılan dişli çarklardır. Üzerine aynı profil ve adımda, mil eksenine

Detaylı

KAYIŞ-KASNAK MEKANİZMALARI

KAYIŞ-KASNAK MEKANİZMALARI KAYIŞ-KASNAK MEKANİZMALARI Müh.Böl. Makina Tasarımı II Burada verilen bilgiler değişik kaynaklardan derlemedir. Bir milden diğerine güç ve hareket iletmek için kullanılan mekanizmalardır. Döndürülen Eleman

Detaylı

Üst başlık hareket. kolu. Üst başlık. Askı yatak. Devir sayısı seçimi. Fener mili yuvası İş tablası. Boyuna hareket volanı Düşey hareket.

Üst başlık hareket. kolu. Üst başlık. Askı yatak. Devir sayısı seçimi. Fener mili yuvası İş tablası. Boyuna hareket volanı Düşey hareket. Frezeleme İşlemleri Üst başlık Askı yatak Fener mili yuvası İş tablası Üst başlık hareket kolu Devir sayısı seçimi Boyuna hareket volanı Düşey hareket kolu Konsol desteği Eksenler ve CNC Freze İşlemler

Detaylı

FREZE TEZGÂHINDA BÖLME İŞLEMLERİ

FREZE TEZGÂHINDA BÖLME İŞLEMLERİ Üniversal Bölme Aygıtları(Divizörler) Freze tezgâhında her çeşit bölme işlemleri, divizör yardımıyla yapılabilir. Divizör ile, silindirik parçalar üzerine değişik sayılarda bölme yapma, konik parçalara

Detaylı

CNC FREZE TEZGAHLARININ PROGRAMLANMASI

CNC FREZE TEZGAHLARININ PROGRAMLANMASI CNC FREZE TEZGAHLARININ PROGRAMLANMASI Frezelemenin Tanımı Çevresinde çok sayıda kesici ağzı bulunan takımın dönme hareketine karşılık, iş parçasının öteleme hareketi yapmasıyla gerçekleştirilen talaş

Detaylı

BURSA TECHNICAL UNIVERSITY (BTU) Department of Mechanical Engineering

BURSA TECHNICAL UNIVERSITY (BTU) Department of Mechanical Engineering Uygulama Sorusu-1 Şekildeki 40 mm çaplı şaft 0 kn eksenel çekme kuvveti ve 450 Nm burulma momentine maruzdur. Ayrıca milin her iki ucunda 360 Nm lik eğilme momenti etki etmektedir. Mil malzemesi için σ

Detaylı

AKSLAR ve MİLLER. DEÜ Makina Elemanlarına Giriş Ç. Özes, M. Belevi, M. Demirsoy

AKSLAR ve MİLLER. DEÜ Makina Elemanlarına Giriş Ç. Özes, M. Belevi, M. Demirsoy AKSLAR ve MİLLER AKSLAR MİLLER Eksenel kuvvetlerde her iki elemanda çekmeye veya basmaya zorlanabilirler. Her iki elemanda içi dolu veya boş imal edilirler. Eksen durumlarına göre Genel olarak düz elemanlardır

Detaylı

MAKİNA ELEMANLAR I MAK Bütün Gruplar ÖDEV 2

MAKİNA ELEMANLAR I MAK Bütün Gruplar ÖDEV 2 MAKİNA ELEMANLAR I MAK 341 - Bütün Gruplar ÖDEV 2 Şekilde çelik bir mile sıkı geçme olarak monte edilmiş dişli çark gösterilmiştir. Söz konusu bağlantının P gücünü n dönme hızında k misli emniyetle iletmesi

Detaylı

Hız-Moment Dönüşüm Mekanizmaları. Vedat Temiz

Hız-Moment Dönüşüm Mekanizmaları. Vedat Temiz Hız-Moment Dönüşüm Mekanizmaları Vedat Temiz Neden hız-moment dönüşümü? 1. Makina için gereken hızlar çoğunlukla standart motorların hızlarından farklıdır. 2. Makina hızının, çalışma sırasında düzenli

Detaylı

DİŞLİ ÇARKLAR. Makine Elemanları 2 PROFİL KAYDIRMA. Doç.Dr. Ali Rıza Yıldız. BURSA TECHNICAL UNIVERSITY (BTU) Department of Mechanical Engineering

DİŞLİ ÇARKLAR. Makine Elemanları 2 PROFİL KAYDIRMA. Doç.Dr. Ali Rıza Yıldız. BURSA TECHNICAL UNIVERSITY (BTU) Department of Mechanical Engineering Makine Elemanları 2 DİŞLİ ÇARKLAR PROFİL KAYDIRMA Doç.Dr. Ali Rıza Yıldız 1 Bu bölümden elde edilecek kazanımlar Profil kaydırmanın tanımı Profil kaydırma yapılmasındaki amaçlar Pozitif ve negatif profil

Detaylı

METAL İŞLEME TEKNOLOJİSİ. Doç. Dr. Adnan AKKURT

METAL İŞLEME TEKNOLOJİSİ. Doç. Dr. Adnan AKKURT METAL İŞLEME TEKNOLOJİSİ Doç. Dr. Adnan AKKURT Takım Tezgahları İnsan gücü ile çalışan ilk tezgahlardan günümüz modern imalat sektörüne kadar geçen süre zarfında takım tezgahları oldukça büyük bir değişim

Detaylı

HELİSEL DİŞLİ ÇARKLAR

HELİSEL DİŞLİ ÇARKLAR HELİSEL DİŞLİ ÇARKLAR Helisel Dişli Çarkların Yapısı 2 Düz dişli çarklardaki darbeli ve gürültülü çalışma koşullarının önüne geçilmesi, daha sessiz-yumuşak kavrama sağlanması ve mukavemetin artırılması

Detaylı

AKSLAR ve MİLLER. DEÜ Mühendislik Fakültesi Makina Müh.Böl.Çiçek Özes. Bu sunudaki bilgiler değişik kaynaklardan derlemedir.

AKSLAR ve MİLLER. DEÜ Mühendislik Fakültesi Makina Müh.Böl.Çiçek Özes. Bu sunudaki bilgiler değişik kaynaklardan derlemedir. AKSLAR ve MİLLER Bu sunudaki bilgiler değişik kaynaklardan derlemedir. AKSLAR MİLLER Eksenel kuvvetlerde her iki elemanda çekmeye veya basmaya zorlanabilirler. Her iki elemanda içi dolu veya boş imal edilirler.

Detaylı

DİŞLİ GEOMETRİSİ. Metin Yılmaz Arge Müdürü Yılmaz Redüktör

DİŞLİ GEOMETRİSİ. Metin Yılmaz Arge Müdürü Yılmaz Redüktör DİŞLİ GEOMETRİSİ Metin Yılmaz Arge Müdürü Yılmaz Redüktör Yuvarlanma Prensibi: Evolvent (Involute) Eğrisinin Tanımı Evolvent Dişli Formu Özellikleri Kolay imal edilebilir. Farklı diş sayılarına sahip dişliler

Detaylı

REDÜKTOR & DİŞLİ İMALATI. Ürün Kataloğu

REDÜKTOR & DİŞLİ İMALATI. Ürün Kataloğu REDÜKTOR & DİŞLİ İMALATI Ürün Kataloğu Hakkımızda 2007 yılında kurulan PARS MAKSAN, 2009 yılına kadar talaşlı imalat, alüminyum döküm, model yapımı alanlarında faaliyet göstermiştir. 2009 yılında üretim

Detaylı

Makine Elemanları I Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Temel bilgiler-flipped Classroom Akslar ve Miller

Makine Elemanları I Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Temel bilgiler-flipped Classroom Akslar ve Miller Makine Elemanları I Prof. Dr. Akgün ALSARAN Temel bilgiler-flipped Classroom Akslar ve Miller İçerik Giriş Temel kavramlar Sınıflandırma Aks ve mil mukavemet hesabı Millerde titreşim kontrolü Konstrüksiyon

Detaylı

1.Yüzey Basınç (Pitting) Kontrolü, ISO6336:2006. = Nominal yüzey basıncı K faktörleri = Çalışma şartlarına uygun düzeltme katsayıları

1.Yüzey Basınç (Pitting) Kontrolü, ISO6336:2006. = Nominal yüzey basıncı K faktörleri = Çalışma şartlarına uygun düzeltme katsayıları DİŞLİ MUKAVEMETİ 1.Yüzey Basınç (Pitting) Kontrolü, ISO6336:2006 = Nominal yüzey basıncı K faktörleri = Çalışma şartlarına uygun düzeltme katsayıları Yüzey Basınç (Pitting) Kontrolü, ISO6336:2006 Ft =

Detaylı

MAK-204. Üretim Yöntemleri. (8.Hafta) Kubilay Aslantaş

MAK-204. Üretim Yöntemleri. (8.Hafta) Kubilay Aslantaş MAK-204 Üretim Yöntemleri Vidalar-Vida Açma Đşlemi (8.Hafta) Kubilay Aslantaş Kullanım yerlerine göre vida Türleri Bağlama vidaları Hareket vidaları Kuvvet ileten vidaları Metrik vidalar Trapez vidalar

Detaylı

MAK Makina Dinamiği - Ders Notları -1- MAKİNA DİNAMİĞİ

MAK Makina Dinamiği - Ders Notları -1- MAKİNA DİNAMİĞİ MAK 0 - Makina Dinamiği - Ders Notları -- MAKİNA DİNAMİĞİ. GİRİŞ.. Konunun Amaç ve Kapsamı Makina Dinamiği, uygulamalı mekaniğin bir bölümünü meydana getirir. Burada makina parçalarının hareket kanunları,

Detaylı

Makine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Hesaplamalar ve seçim Rulmanlar

Makine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Hesaplamalar ve seçim Rulmanlar Makine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN Hesaplamalar ve seçim Rulmanlar İçerik Giriş Dinamik yük sayısı Eşdeğer yük Ömür Rulman katalogları Konstrüksiyon ilkeleri Örnekler 2 Giriş www.tanrulman.com.tr

Detaylı

DİŞLİ AÇMA USULLERİ. Mak.Müh.Sait EYİGÖZ. DAŞ Dişli San.ve Tic.A.Ş. M.M.O.İst.Şube Y.Kurulu üyesi

DİŞLİ AÇMA USULLERİ. Mak.Müh.Sait EYİGÖZ. DAŞ Dişli San.ve Tic.A.Ş. M.M.O.İst.Şube Y.Kurulu üyesi DİŞLİ AÇMA USULLERİ Mak.Müh.Sait EYİGÖZ DAŞ Dişli San.ve Tic.A.Ş. M.M.O.İst.Şube Y.Kurulu üyesi 3 Şubat 1991 O î :~4_ ± AÇHA USULLER % I, ALÎN, DÜZ ve HELiS DiSLîLERîN AÇILMASI 1) Sonsuz vida kesici takı

Detaylı

Silindirik iç ve dış yüzeyler üzerine açılan helisel girinti ve çıkıntılara vida denir.

Silindirik iç ve dış yüzeyler üzerine açılan helisel girinti ve çıkıntılara vida denir. 9. VİDALAR Silindirik iç ve dış yüzeyler üzerine açılan helisel girinti ve çıkıntılara vida denir. Vida Helisi Vida Adımı Bir kenarı silindirin çapına eşit dik bir üçgen, silindirin üzerine sarıldığında

Detaylı

REDÜKTOR & DİŞLİ İMALATI. Ürün Kataloğu

REDÜKTOR & DİŞLİ İMALATI. Ürün Kataloğu REDÜKTOR & DİŞLİ İMALATI Ürün Kataloğu Hakkımızda 2007 yılında kurulan PARS MAKSAN, 2009 yılına kadar talaşlı imalat, alüminyum döküm, model yapımı alanlarında faaliyet göstermiştir. 2009 yılında üretim

Detaylı

Küçük kasnağın merkeze göre denge şartı Fu x d1/2 + F2 x d1/2 F1 x d1/2 = 0 yazılır. Buradan etkili (faydalı) kuvvet ; Fu = F1 F2 şeklinde bulunur. F1

Küçük kasnağın merkeze göre denge şartı Fu x d1/2 + F2 x d1/2 F1 x d1/2 = 0 yazılır. Buradan etkili (faydalı) kuvvet ; Fu = F1 F2 şeklinde bulunur. F1 Kayış-kasnak ve zincir mekanizmaları Kayış-kasnak mekanizmaları Çeşitleri 1-Düz kayışlı mekanizma 2-V-kayışlı mekanizma 3-Dişli kayışlı mekanizma Avantajları: 1-Konstrüksiyonları basit imalatları ve bakımları

Detaylı

DİŞLİ AÇMA TEKNİKLERİ

DİŞLİ AÇMA TEKNİKLERİ DİŞLİ AÇMA TEKNİKLERİ Kaynaklar: 1-Kısa M., Özel üretim Teknikleri, Furkan Ofset, 2002, Bursa. 2-MEB, Megeb ve Görseller 3-http://www.guven-kutay.ch/disliler Haz.: Doç. Dr. Ahmet Demirer 1 DİŞLİLERDE GENEL

Detaylı

KOÜ. Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü (1. ve 2.Öğretim / B Şubesi) MMK208 Mukavemet II Dersi - 1. Çalışma Soruları 23 Şubat 2019

KOÜ. Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü (1. ve 2.Öğretim / B Şubesi) MMK208 Mukavemet II Dersi - 1. Çalışma Soruları 23 Şubat 2019 SORU-1) Aynı anda hem basit eğilme hem de burulma etkisi altında bulunan yarıçapı R veya çapı D = 2R olan dairesel kesitli millerde, oluşan (meydana gelen) en büyük normal gerilmenin ( ), eğilme momenti

Detaylı

MAKİNE ELEMANLARI DERS SLAYTLARI

MAKİNE ELEMANLARI DERS SLAYTLARI MAKİNE ELEMANLARI DERS SLAYTLARI AKSLAR VE MİLLER P r o f. D r. İ r f a n K A Y M A Z P r o f. D r. A k g ü n A L S A R A N A r ş. G ör. İ l y a s H A C I S A L İ HOĞ LU Dönen parça veya elemanlar taşıyan

Detaylı

RULMANLI YATAKLAR 28.04.2016. Rulmanlı Yataklar

RULMANLI YATAKLAR 28.04.2016. Rulmanlı Yataklar RULMANLI YATAKLAR MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNE ELEMANLARI-II DERS NOTU Doç.Dr. Akın Oğuz KAPTI Rulmanlı Yataklar Yataklar minimum sürtünme ile izafi harekete müsaade eden, fakat kuvvet doğrultusundaki

Detaylı

Makine Elemanları Dersi Bilgisayar ile buluşuyor: Dişli Çarkların 3D Modeli ve Kinematik Analizi (Taslak)

Makine Elemanları Dersi Bilgisayar ile buluşuyor: Dişli Çarkların 3D Modeli ve Kinematik Analizi (Taslak) Makine Elemanları Dersi Bilgisayar ile buluşuyor: ın 3D Modeli ve Kinematik Analizi (Taslak) Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Erzurum Teknik Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü

Detaylı

Klasik torna tezgahının temel elemanları

Klasik torna tezgahının temel elemanları Klasik torna tezgahının temel elemanları Devir ayar kolları Dişli Kutusu Ayna Soğutma sıvısı Siper Ana Mil Karşılık puntası Çalıştırma kolu ilerleme mili (talaş mili) Araba Acil Stop Kayıt Öğr. Gör.Ahmet

Detaylı

DİŞLİ AÇMA TEKNİKLERİ

DİŞLİ AÇMA TEKNİKLERİ DİŞLİ AÇMA TEKNİKLERİ Kaynaklar: 1-Kısa M., Özel üretim Teknikleri, Furkan Ofset, 2002, Bursa. 2-MEB, Megeb ve Görseller 3-http://www.guven-kutay.ch/disliler Haz.: Doç. Dr. Ahmet Demirer 1 DİŞLİLERDE GENEL

Detaylı

MAKINA TASARIMI I Örnek Metin Soruları TOLERANSLAR

MAKINA TASARIMI I Örnek Metin Soruları TOLERANSLAR MAKINA TASARIMI I Örnek Metin Soruları TOLERANSLAR 1. Boyut, gerçek boyut, nominal boyut ve tolerans nedir, tanımlayınız. 2. Toleransları sınıflandırınız. 3. Tasarımı yapılırken bir makine parçasının boyutları

Detaylı

Rulmanlı Yataklarla Yataklama. Y.Doç.Dr. Vedat TEMİZ. Esasları

Rulmanlı Yataklarla Yataklama. Y.Doç.Dr. Vedat TEMİZ. Esasları Rulmanlı Yataklarla Yataklama Y.Doç.Dr. Vedat TEMİZ Esasları Sabit bilyalı rulmanlar Normal uygulamalar dışında, tek rulmanın yük taşıma açısından yetersiz olduğu yerlerde veya her iki doğrultuda ön görülen

Detaylı

Kayış kasnak mekanizmaları metin soruları 1. Kayış kasnak mekanizmalarının özelliklerini, üstünlüklerini ve mahsurlarını açıklayınız. 2.

Kayış kasnak mekanizmaları metin soruları 1. Kayış kasnak mekanizmalarının özelliklerini, üstünlüklerini ve mahsurlarını açıklayınız. 2. Kayış kasnak mekanizmaları metin soruları 1. Kayış kasnak mekanizmalarının özelliklerini, üstünlüklerini ve mahsurlarını 2. Kayış kasnak mekanizmalarının sınıflandırılmasını yapınız ve kısaca her sınıfın

Detaylı

DİŞLİ VERİMLİLİĞİ BELİRLEME DENEYİ DENEY FÖYÜ

DİŞLİ VERİMLİLİĞİ BELİRLEME DENEYİ DENEY FÖYÜ T.C. ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DİŞLİ VERİMLİLİĞİ BELİRLEME DENEYİ DENEY FÖYÜ HAZIRLAYANLAR Prof. Dr. Erdem KOÇ Arş.Gör. Mahmut Can ŞENEL EKİM SAMSUN .

Detaylı

Makina Elemanları I (G3) Ödev 1:

Makina Elemanları I (G3) Ödev 1: Makina Elemanları I (G3) Ödev 1: 1. Şekilde verilen dönen aks aynı düzlemde bulunan F 1 ve F 2 kuvvetleri ile yüklenmiştir. Değişken eğilme zorlanması etkisindeki aks Fe50 malzemeden yapılmıştır. Yatakların

Detaylı

TALAŞLI İMALAT SAKARYA ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU. Doç.Dr. Akın Oğuz KAPTI. Talaşlı İmalat Yöntemleri

TALAŞLI İMALAT SAKARYA ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU. Doç.Dr. Akın Oğuz KAPTI. Talaşlı İmalat Yöntemleri TALAŞLI İMALAT MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU Doç.Dr. Akın Oğuz KAPTI Talaşlı İmalat Yöntemleri 2 Talaşlı İmalat; iş parçası üzerinden, sertliği daha yüksek bir kesici takım yardımıyla,

Detaylı

Torna tezgahının kısımları

Torna tezgahının kısımları Torna tezgahının kısımları Bu yazımızda torna tezgahının kısımları konusunu işleyeceğiz.torna tezgahı kısımları resimli anlatım şeklindedir. Tornanın kısımları her tesviyeci-tornacı tarafından bilinmelidir.tornanın

Detaylı

TORNACILIK. Ali Kaya GÜR Fırat Ün.Teknik Eğitim Fak.MetalFırat Ün.Teknik Eğitim Fak.Metal Eğ.Böl. ELAZIĞ

TORNACILIK. Ali Kaya GÜR Fırat Ün.Teknik Eğitim Fak.MetalFırat Ün.Teknik Eğitim Fak.Metal Eğ.Böl. ELAZIĞ TORNACILIK Ali Kaya GÜR Fırat Ün.Teknik Eğitim Fak.MetalFırat Ün.Teknik Eğitim Fak.Metal Eğ.Böl. ELAZIĞ TORNANIN TANIMI VE ENDÜSTRİDEKİ ÖNEMİ Bir eksen etrafında dönen iş parçalarını, kesici bir kalemle

Detaylı

Hesapların yapılması;modül,mil çapı,rulman,feder ve yağ miktarı gibi değerlerin seçilmesi isteniyor.

Hesapların yapılması;modül,mil çapı,rulman,feder ve yağ miktarı gibi değerlerin seçilmesi isteniyor. PROJE KONUSU : İKİ KADEMELİ REDÜKTÖR. VERİLEN BİLGİLER VE İSTENENLER : Giriş gücü = P giriş =,5 kw Kademe sayısı = Giriş mil devri = n g = 750 devir/dakika.kademe dişli tipi = Düz dişli çark Çıkış mil

Detaylı

MAK 305 MAKİNE ELEMANLARI-1

MAK 305 MAKİNE ELEMANLARI-1 MAK 305 MAKİNE ELEMANLARI-1 8.BÖLÜM Mil-Göbek Bağlantıları Paralel Kama, Kamalı Mil, Konik Geçme, Sıkı ve Sıkma Geçme Doç.Dr. Ali Rıza Yıldız 1 BU SLAYTTAN EDİNİLMESİ BEKLENEN BİLGİLER Şekil Bağlı Mil-Göbek

Detaylı

MAK-204. Üretim Yöntemleri

MAK-204. Üretim Yöntemleri MAK-204 Üretim Yöntemleri Taşlama ve Taşlama Tezgahı (12.Hafta) Kubilay ASLANTAŞ Afyon Kocatepe Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Makine Eğt. Bölümü Taşlama Đşleminin Tanımı: Belirli bir formda imal

Detaylı

Freze Tezgahları ve Frezecilik. Derleyen Doç. Dr. Adnan AKKURT

Freze Tezgahları ve Frezecilik. Derleyen Doç. Dr. Adnan AKKURT Freze Tezgahları ve Frezecilik Derleyen Doç. Dr. Adnan AKKURT Freze tezgahının Tanımı: Frezeleme işleminde talaş kaldırmak için kullanılan kesici takıma freze çakısı olarak adlandırılırken, freze çakısının

Detaylı

MAKİNE ELEMANLARI - (8.Hafta) VİDALAR -1

MAKİNE ELEMANLARI - (8.Hafta) VİDALAR -1 A. TEMEL KAVRAMLAR MAKİNE ELEMANLARI - (8.Hafta) VİDALAR -1 B. VİDA TÜRLERİ a) Vida Profil Tipleri Mil üzerine açılan diş ile lineer hareket elde edilmek istendiğinde kullanılır. Üçgen Vida Profili: Parçaları

Detaylı

MENGENE HESAPLARI A-VĐDALI MENGENE MĐLĐ. www.muhendisiz.net

MENGENE HESAPLARI A-VĐDALI MENGENE MĐLĐ. www.muhendisiz.net www.muhendisiz.net MENGENE HESAPLARI A-VĐDALI MENGENE MĐLĐ Hareket civatasında bir güç iletimi söz konusu olduğundan verimin yüksek olması istenir.bu nedenle Trapez profilli vida kullanılır. Yük ; F =

Detaylı

Döküm, Kaba tornalama, Ham dişlinin malafaya alıştırılması, Hassa tornalama işlemi yapılması, vida delikleri delinmesi, Diş açma işlemi yapılması, Çap

Döküm, Kaba tornalama, Ham dişlinin malafaya alıştırılması, Hassa tornalama işlemi yapılması, vida delikleri delinmesi, Diş açma işlemi yapılması, Çap Konik dişli çarklar ekseksenlerinin kesişip kesişmemesine ve profiline göre çeşitli sınıflara ayrılır. Bu sınıfların şematik gösterimi aşağıdaki gibidir ; Konik dişli çarklar Eksenleri kesişen Eksenleri

Detaylı

İÇİNDEKİLER. Bölüm 1 GİRİŞ

İÇİNDEKİLER. Bölüm 1 GİRİŞ İÇİNDEKİLER Bölüm 1 GİRİŞ 1.1 TAŞITLAR VE SOSYAL YAŞAM... 1 1.2 TARİHSEL GELİŞİM... 1 1.2.1 Türk Otomotiv Endüstrisi... 11 1.3 TAŞITLARIN SINIFLANDIRILMASI... 14 1.4 TAŞITA ETKİYEN KUVVETLER... 15 1.5

Detaylı

tanımlar, ölçüler ve açılar DIN ISO 5419 (alıntı baskı 06/98)

tanımlar, ölçüler ve açılar DIN ISO 5419 (alıntı baskı 06/98) temel bilgiler tanımlar, ölçüler ve açılar DIN ISO 5419 (alıntı baskı 06/98) helisel matkap ucu silindirik saplı/ konik saplı matkap ucu-ø kanal sırt döndürücü dil (DIN 1809' a göre) sap-ø eksen gövde

Detaylı

MAKİNE ELEMANLARI 1 GENEL ÇALIŞMA SORULARI 1) Verilen kuvvet değerlerini yükleme türlerini yazınız.

MAKİNE ELEMANLARI 1 GENEL ÇALIŞMA SORULARI 1) Verilen kuvvet değerlerini yükleme türlerini yazınız. MAKİNE ELEMANLARI 1 GENEL ÇALIŞMA SORULARI 1) Verilen kuvvet değerlerini yükleme türlerini yazınız. F = 2000 ± 1900 N F = ± 160 N F = 150 ± 150 N F = 100 ± 90 N F = ± 50 N F = 16,16 N F = 333,33 N F =

Detaylı

1 MAKİNE ELEMANLARINDA TEMEL KAVRAMLAR VE BİRİM SİSTEMLERİ

1 MAKİNE ELEMANLARINDA TEMEL KAVRAMLAR VE BİRİM SİSTEMLERİ İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ III Bölüm 1 MAKİNE ELEMANLARINDA TEMEL KAVRAMLAR VE BİRİM SİSTEMLERİ 11 1.1. SI Birim Sistemi 12 1.2. Boyut Analizi 16 1.3. Temel Bilgiler 17 1.4.Makine Elemanlarına Giriş 17 1.4.1 Makine

Detaylı

KAYMALI YATAKLAR I: Eksenel Yataklar

KAYMALI YATAKLAR I: Eksenel Yataklar KAYMALI YATAKLAR I: Eksenel Yataklar Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: Eksenel yataklama türleri Yatak malzemeleri Hidrodinamik

Detaylı

Tezgahın tablosına göre kullanılan devir hız kolları Siper (Support) Devir hız \ kutusu Ayna l i---- hareket düzeni.

Tezgahın tablosına göre kullanılan devir hız kolları Siper (Support) Devir hız \ kutusu Ayna l i---- hareket düzeni. Elektrik motoru \ Tezgahın tablosına göre kullanılan devir hız kolları Siper (Support) Devir hız \ kutusu Ayna l.------------ i---- \ \ Enine (Tabla) hareket düzeni Gezer punto Ana mil Talaş mili Şalter

Detaylı

İÇİNDEKİLER. Bölüm 1 GİRİŞ

İÇİNDEKİLER. Bölüm 1 GİRİŞ İÇİNDEKİLER Bölüm 1 GİRİŞ 1.1 TAŞITLAR VE SOSYAL YAŞAM... 1 1.2 TARİHSEL GELİŞİM... 1 1.2.1 Türk Otomotiv Endüstrisi... 5 1.3 TAŞITLARIN SINIFLANDIRILMASI... 8 1.4 TAŞITA ETKİYEN KUVVETLER... 9 1.5 TAŞIT

Detaylı

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MAKİNE TEKNOLOJİSİ DİŞLİ ÇARK AÇMAK 1 Ankara, 2013 1 Bu modül, mesleki ve teknik eğitim okul/kurumlarında uygulanan Çerçeve Öğretim Programlarında yer alan yeterlikleri kazandırmaya

Detaylı

MAKİNE MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ Ders 10

MAKİNE MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ Ders 10 Makine Elemanları MAKİNE MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ Ders 10 Makine elemanları; makine ve tesisatları oluşturan, bu sistemlerin içerisinde belirli fonksiyonları yerine getiren ve kendilerine özgü hesaplama ve

Detaylı