Östrojensiz doğum kontrol hapı hakkında bilmeniz gereken her şey

Transkript

1 Bunları bilmekte fayda var: Östrojensiz doğum kontrol hapı hakkında bilmeniz gereken her şey Östrojensiz doğum kontrol hapı ile doğum kontrolü hakkında bilgiler JUBRELE Kullanıcılarınız İçin

2 İçindekiler Her doğum kontrol hapı aynı değildir Sayfa 4 5 Östrojensiz doğum kontrol hapı JUBRELE güvenilir doğum kontrolü Sayfa 6 7 Östrojensiz doğum kontrol hapı JUBRELE Sayfa 8 9 kullanım esnekliği Östrojensiz doğum kontrol hapı birçok kadın için uygundur Sayfa Doğum kontrolü ve emzirme süresi neye dikkat etmeliyiz? Sayfa Doğum kontrol hapı ve âdet döngüsüne bağlı baş ağrıları Sayfa Doğum kontrolü ve aşırı kilo neye dikkat edilmeli? Sayfa Sigara kullanımı ve doğum kontrolü önemli olan ne? Sayfa 19 Pearl indeksi çok önemli bir faktör Sayfa Kadınların âdet döngüsü doğurganlığın temeli Sayfa Âdet kanaması bu şekilde oluşuyor Sayfa Değişen bir kanama düzeni Sayfa Östrojensiz doğum kontrol hapına dair Sıkça Sorulan Sorular (SSS) Sayfa A dan Z ye terimler sözlüğü Sayfa

3 Uzun, kısa, şişman, zayıf, sarışın, kızıl veya esmer, enerjik veya sakin biz kadınlar ne kadar farklı olursak olalım, hepimizi ilgilendiren bir konu var, o da doğum kontrolü. Sevgili Okurumuz, Doktorunuz size östrojensiz doğum kontrol hapı olan JUBRELE reçetesini yazdı. Bundan sonraki sayfalarda, östrojensiz doğum kontrol hapı ile doğum kontrolü hakkında daha fazla bilgi edineceksiniz. MSD SHARP & DOHME GMBH şirketine gösterdiğiniz ilgiden dolayı mutluyuz ve doğrudan kuruluşumuzla, ilaçlarımızla veya hizmetlerimizle ile ilgili tüm sorularınızı cevaplamaktan memnuniyet duyarız. MSD Infocenter bilgi merkezine, Pazartesi Perşembe günleri arası, 08:00 ila 18:00 saatleri arasında ve Cuma günleri 08:00 ila 17:00 saatleri arasında ve ücretsiz numaralı hizmet hattımızdan ulaşabilirsiniz. Veya bize infocenter@msd.de adresine bir e-posta gönderebilirsiniz. Size keyifli okumalar diler, en iyi dileklerimizi sunarız! 3

4 Her doğum kontrol hapı aynı değildir Alışılagelmiş doğum kontrol hapları (kombine edilmiş ilaç) Alışılagelmiş doğum kontrol hapları, östrojenler ve gestajenler olmak üzere iki çeşit hormonun kombinasyonu bazında etki ederler. Bundan dolayı bunlara kombine edilmiş ilaçlar adı da verilir. Bu ilaçlar yüksek doğum kontrolü güvenliği sağlarlar ve âdet döngüsünün sabit olmasını garanti ederler. Fakat bunlar kan pıhtısı oluşması için artmış bir riski taşırlar ve bu nedenle her kadın için uygun değildirler. Bazı kadınlar, östrojene bağlı yan etkiler nedeniyle bu doğum kontrol haplarını tolere edememekte, yani bünyeleri onları kaldıramamaktadır. Bu kadınlar bunlar yerine, mini doğum kontrol hapı ya da özellikle östrojensiz doğum kontrol hapı gibi yalnızca gestajen içeren, fakat östrojen içermeyen doğum kontrol haplarını kullanabilirler. Mini doğum kontrol hapları Mini doğum kontrol hapı, hormonal doğum kontrolünü tercih eden tüm kadınlar için alışılagelmiş kombine edilmiş ilaçlara iyi bir alternatiftir. Mini doğum kontrol hapları östrojen içermezler. Etkileri büyük ölçüde, rahim ağzı mukozasını kalınlaşarak spermlerin vajinadan uterusa (rahme / dölyatağına) ve yumurta kanallarına (uterus tüplerine / Fallop tüplerine) ilerlemesini önlenmesine dayanmaktadır. İlaç yumurtlamayı (ovülasyonu) güvenilir bir şekilde önlemediğinden, her zaman hep aynı saatte (genelde +/- 3 saat) alınması gerekmektedir. Bu da son derece düzenli bir yaşam biçimini şart koşmaktadır. 4

5 Östrojensiz doğum kontrol hapı JUBRELE Östrojensiz doğum kontrol hapı, rahim ağzı mukozasının kalınlaşmasını sağlar ve yumurtlamaya engel olur. Östrojensiz doğum kontrol hapı bu sayede alışılagelmiş kombine edilmiş ilaçlara benzer yüksek bir doğum kontrolü güvenliği sunar. Östrojen içermediğinden, östrojene bağlı yan etkilerin de meydana gelmesi beklenmez. Ve almayı unuttuğunuzda, 12 saat içerisinde bunu telafi edebilirsiniz. Farklı doğum kontrol hapları aşağıdaki özellikleri içerirler: Alışılagelmiş doğum kontrol hapı (kombine edilmiş ilaç) Alışılagelmiş mini doğum kontrol hapı Östrojensiz JUBRELE doğum kontrol hapı Yumurtlamayı önler (ovülasyonun önlenmesi) Mukozayı kalınlaştırır (servikal mukusun kalınlaşması) 12 saatlik süre içinde kullanım kolaylığı sunar Evet Hayır Evet Evet Evet Evet Evet Hayır Evet 5

6 Östrojensiz doğum kontrol hapı JUBRELE güvenilir doğum kontrolü Östrojen içeren doğum kontrol haplarını tolere edemeyen veya bunları almak istemeyen kadınlar var. Östrojensiz doğum kontrol hapı bu durumlarda bir alternatif olabilir. 6

7 Sıfır östrojen güvenilir doğum kontrolü Güvenilir bir doğum kontrolü için en önemli mekanizma, yumurtlamanın önlenmesidir. Östrojensiz doğum kontrol hapı JUBRELE bunu sağlar ve buna ek olarak, rahim ağzı mukozasının kalınlaşmasını ve bu sayede spermlerin geçmemesini sağlar. Bu östrojensiz doğum kontrol hapı, saf gestajen ilacı olarak güvenilir ve genel olarak iyi tolere edilen bir doğum kontrolü sunmaktadır. Ara vermeden günde bir tane Östrojensiz doğum kontrol hapı JUBRELE, âdet kanamasının ilk günü kullanılmaya başlanır ve her gün hemen hemen aynı saatlerde alınması gerekir. Aralıksız 28 gün boyunca kullanılır. Diğer bir deyişle: Son hap kullanıldıktan sonra, aralık vermeden hemen ertesi gün bir sonraki hap döngüsüne başlanır. Bu da birçok kadın için avantajlı olabilir: İlacın sürekli kullanımı sayesinde âdet döngüsüne bağlı şikâyetler azalabilir. 7

8 Östrojensiz doğum kontrol hapı JUBRELE kullanım esnekliği Hayatta arada sırada, mini doğum kontrol hapının alınacağı saate sadık kalmayı zorlaştıran durumlarla karşılaşırız. Östrojensiz doğum kontrol hapı 12 saat esneklik sunmaktadır. 8

9 Aynı güvenirlikte kullanmak için 12 saat Östrojensiz doğum kontrol hapını bir kez kullanmayı unutursanız, bu çok vahim bir durum değil. Bu hapları mini doğum kontrol haplarından farklı olarak, asıl almanız gereken saatten itibaren 12 saat içerisinde alabilirsiniz. Etkisinde herhangi bir azalma söz konusu değildir. Doğum kontrolüne ilişkin ilave yöntemleri ancak, hapı bu 12 saatten daha geç kullanırsanız uygulamanız gerekir. Bu nedenle, östrojensiz doğum kontrol hapını da her zaman belirli bir saatte kullanmanızı tavsiye ederiz. Bu sayede her gün kullandığınız saati hatırlamanız ve unutulmasını önlemeniz daha kolay olur. Bu ayrıca, şayet kullanmayı unuttuğunuz bir hapı 12 saat içerisinde telafi ederseniz, bunu takip eden haplar için de geçerlidir. Doğurganlığa dönecek olursak Çocuk sahibi olmak istediğinizde östrojensiz doğum kontrol hapını herhangi bir zamanda kullanmayı bırakabilirsiniz. Çoğu kadında normal âdet döngüsü kısa bir sürede tekrar belli bir düzene girer ve hamile kalmaları yine mümkün olur. 9

10 Östrojensiz doğum kontrol hapı birçok kadın için uygundur Östrojeni tolere edememe sorunu yaşayan kadınlar, östrojene bağlı yan etkileri önlemek amacıyla östrojen kullanmak istemiyorlar ve kullanmaktan da vazgeçmeliler. 10

11 Östrojensiz doğum kontrol hapı, her yaştan kadın ve bilhassa aşağıda sayılı kadınlar için, güvenilir ve genel olarak iyi tolere edilen hormonal bir doğum kontrol yöntemidir: Örneğin emzirdikleri, sigara kullandıkları veya aşırı kilolu oldukları için östrojen kullanmaması gereken veya östrojenli ilaçları tolere edemeyen kadınlar. Âdet döngüsüne bağlı baş ağrıları, migren veya diğer âdet sıkıntıları yaşayan kadınlar. Bünyelerine mümkün olduğunca sadece tek bir hormon almak istemeleri nedeniyle östrojen kullanmak istemeyen kadınlar. Östrojensiz doğum kontrol hapı kimin için uygun değildir? Östrojensiz doğum kontrol hapı, tromboz (damar tıkanıklığı) rahatsızlığı olan kadınlar için, ağır karaciğer rahatsızlığı olan kadınlar için, kötü huylu belirli kanser hastalıklarında ve vajinadan aydınlığa kavuşturulmayan kanamalarda uygun değildir. Östrojensiz doğum kontrol hapı diğer birçok hapta olduğu gibi süt şekeri de denilen laktoz içermektedir. Laktoz muhteviyatı düşük olmak birlikte, belirgin şekilde, özellikle kalıtsal türden laktoz intoleransı olan kadınların östrojensiz doğum kontrol hapını kullanmamaları gerekmektedir. 11

12 Doğum kontrolü ve emzirme süresi neye dikkat etmeliyiz? Eskiden emzirmek güvenilir bir doğum kontrol yöntemi olarak kabul edilirdi. Bugün ise kadınların emzirme süresinde dâhi yeni bir hamileliğe karşı yüzde yüz korunmadığı bilinmektedir. 12

13 Emzirme süresinde daha da dikkatli olunması gerekiyor Emziren kadınlar için doğum kontrolünün her şekli uygun değildir. Östrojen ve gestajen içeren kombine edilmiş ilaçların emzirme süresinde kullanılmaması gerekir. Zira östrojen içeren haplar, anne sütünün bileşimini etkileyebilir ve süt miktarını azaltabilir. Bebeğin büyümesi ve gelişmesi olumsuz etkilenebilir. Emzirme süresi boyunca östrojensiz Östrojensiz doğum kontrol hapı, yalnızca tek bir gestajen içerdiğinden doğumdan sonra 6 hafta sonra, emzirme süresi içinde de kullanılabilir. Anne sütünün miktarı ve bileşimi bundan etkilenmez. Östrojensiz doğum kontrol hapının kullanılması, emzirilen bebeğin büyümesi ve gelişimi üzerinde herhangi olumsuz bir etki yarattığı gözlemlenmemiştir. Emzirme süresinden sonra da, buna herhangi bir durumun engel olmaması halinde östrojensiz doğum kontrol hapı ile güvenilir bir doğum kontrolü sağlanabilir. 13

14 Doğum kontrol hapı ve âdet döngüsüne bağlı baş ağrıları Düzenli baş ağrısı nöbetleri, birçok kadın için son derece sıkıntı verici Alışılagelmiş doğum kontrol hapının kullanımında, her ay tekrarlayan ve bu arada âdet kanamasının gerçekleştiği, hap molası denilen, hapın alınmadığı bir boşluk söz konusudur. Bu esnada âdet döngüsüne bağlı baş ağrıları ve migren meydana gelebilir. Bu sorunu yaşayanlar bilhassa âdet kanamasının başlaması ile birlikte, tekrarlayan baş ağrısı nöbetlerinden yakınmaktadırlar. Ağrılar, zonklama ve kalp atışı şeklinde ve çoğu zaman tek taraflı olabilmektedir ve saatlerce ve hatta günlerce sürebilmektedir. Buna migrene işaret edebilecek belirtiler olan bulantı, kusma ve de ışığa ve gürültüye karşı hassasiyet de eklenmektedir. 14

15 Östrojensiz bir alternatif Doğum kontrol hapı kullanımı dolayısıyla hormonlarda, âdet döngüsüne bağlı baş ağrılarına, migrene ve diğer âdet sıkıntılarına yol açan bir dengesizlik ortaya çıkıyorsa, östrojensiz doğum kontrol hapı bir alternatif olabilir. Aralıksız ve mola vermeden kullanıldığından, birçok kadın için âdet döngüsüne bağlı baş ağrılarının ve migrenin iyileşmesi anlamına gelen hormon seviyesinde bir değişiklik yaşanmaz. Dünya Sağlık Örgütü (WHO*) Yönergesi Doğum kontrol haplarının kullanımı için tıbbi seçim kriteri Alışılagelmiş doğum kontrol hapı (kombine edilmiş ilaç) Mini doğum kontrol hapı / östrojensiz doğum kontrol hapı Kullanımdan önce aşağıdaki şikâyetlerle karşılaşırsanız ne yapmalı? Baş ağrıları (migren değil) 1 1 Aurasız migren (35 yaş altı) 2 1 Aurasız migren (35 yaş üzeri) 3 1 Auralı migren (her yaşta) 4 2 Kullanım esnasında aşağıdaki şikâyetlerle karşılaşırsanız ne yapmalı? Baş ağrıları (migren değil) 2 1 Aurasız migren (35 yaş altı) 3 2 Aurasız migren (35 yaş üzeri) 4 2 Auralı migren (her yaşta) 4 3 Klinik değerlendirmelere göre sınıflandırmalar: 1 Yöntem her zaman uygulanabilir; 2 Yöntem genelde uygulanabilir; 3 Yöntem tavsiye edilmez; 4 Yöntemin uygulanması yasak * World Health Organization 15

16 Doğum kontrolü ve aşırı kilo neye dikkat edilmeli? Aşırı kilo ve doğum kontrolü, birçok kadını endişelendiren bir konudur. Zira doğum kontrolü ilacının seçiminde kilo da bir rol oynayabilir. Sorunlar üst üste gelirse Tabii ki kilolu kadınlar da doğum kontrol hapı kullanabilirler. Fakat bununla birlikte, birden fazla risk faktörü aynı anda ortaya çıkarsa dikkatli olunması gerekmektedir örneğin: aşırı kilo, sigara kullanımı ve 35 in üzerinde olmak. Zira bu durumda alışılagelmiş doğum kontrol hapının kullanılması ile birlikte inme, tromboz ve kalp krizi riski artmaktadır. Bundan dolayı bu durumlarda östrojen içeren kombine edilmiş ilaçların kullanılmaması tavsiye edilmektedir. Diğer taraftan östrojensiz ilaçlar, gerek jinekologlara gerekse Dünya Sağlık Örgütü ne (WHO) göre iyi bir tedavi seçeneği teşkil etmektedirler. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Yönergesi Doğum kontrol haplarının kullanımı için tıbbi seçim kriteri Alışılagelmiş doğum kontrol hapı (kombine edilmiş ilaç) Mini doğum kontrol hapı / östrojensiz doğum kontrol hapı Aşırı kilo / Obezite Vücut Kitle İndeksi (BMI) 30 un üzerinde ise 2 1 İlk âdet kanamasından itibaren, 18 yaş altında ve BMI 30 ve üzeri ise 2 1 Klinik değerlendirmelere göre sınıflandırmalar: 1 Yöntem her zaman uygulanabilir; 2 Yöntem genel olarak uygulanabilir 16

17 Aşırı kilo ve zayıflık için ölçü olarak BMI Bir yetişkinin kilosunu aşırı kilo ya da zayıflık olarak değerlendirebilmek için, boyla orantılanır. Standart olarak Vücut Kitle İndeksi adı verilen (BMI) ve aşağıdaki şekilde hesaplanan indeks bilinmektedir: Vücut ağırlığı (kilo bazında), boyun (metre bazında) karesine bölünür arasındaki BMI de aşırı kilo tanımlanır, BMI 30 un üzerindeyse obeziteden (şişmanlıktan) bahsedilir. BMI, profesyonel sporcularda, vücut geliştiricilerinde, hamilelerde, emziren annelerde ve çocuklarda uygulanmaz. 17

18 İlâve kilolardan daha az korkun Bazı kadınlar, doğum kontrol hapını kullandıklarında kilo alacaklarından korkarlar. Bu korku, birinci kuşak doğum kontrol hapları ile edinilen deneyimlere dayanmaktadır. O tarihlerde kullanılan gestajenler, kadınların daha fazla yemelerine ve bu nedenle kilo almalarına yol açan iştah açıcı bir etki yaparlardı. Buna sıklıkla, çoğu zaman yüksek östrojen payı sebebiyle, dokuda su toplaması da eklenirdi. Günümüzün çağdaş ilaçlar için bu deneyimler artık pek geçerli değildir, zira östrojen payı önemli ölçüde daha düşüktür. Bu ilaçları alan çoğu kadın kilo almamaktadır. 18

19 Sigara kullanımı ve doğum kontrolü önemli olan ne? Dünya Sağlık Örgütü (WHO), sigara kullanan kadınlar da dâhil olmak üzere birçok farklı kadın için, kombine edilmiş ilaçlar yerine gestajen ilaçlarının kullanılmasını önermektedir. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Yönergesi Doğum kontrol haplarının kullanımı için tıbbi seçim kriteri Sigara kullanan kadınlar Alışılagelmiş doğum kontrol hapı (kombine edilmiş ilaç) Mini doğum kontrol hapı / östrojensiz doğum kontrol hapı 35 yaş altı yaş üstü Günde 15 sigaradan az 35 yaş üstü Günde 15 veya daha fazla sigara Klinik değerlendirmelere göre sınıflandırmalar: 1 Yöntem her zaman uygulanabilir; 2 Yöntem genelde uygulanabilir; 3 Yöntem tavsiye edilmez; 4 Yöntemin uygulanması yasak 19

20 Pearl indeksi çok önemli bir faktör Uygun doğum kontrol yönteminin seçimi söz konusuysa, güvenirlik önemli bir rol oynamaktadır. Fakat güvenirlik nasıl ölçülür? Küçük Pearl indeksi, büyük doğum kontrol güvenirliği Bir doğum kontrol yönteminin güvenirliği, Pearl indeksi adı verilen indeks ile bildirilmektedir. Bu indeks, her defasında belirli bir doğum kontrolü yöntemi uygulayan 100 kadına dayanmaktadır. 1 indeksi, bu 100 kadından birinin her yıl doğum kontrolüne rağmen hamile kaldığı anlamına gelmektedir. Pearl indeksi, 20 ila 30 yaş arası ilave doğum kontrolü uygulamayan kadınlarda yaklaşık 80 dir. Bu da, bir yıl içerisinde doğum kontrolü uygulamayan 20 ila 30 yaş arası kadınların yaklaşık %80 inin hamile kaldığı anlamına gelmektedir. Sonuç: Pearl indeksi ne kadar düşükse, doğum kontrol yöntemi o kadar güvenilirdir. 20

21 Östrojensiz doğum kontrol hapı JUBRELE nin güvenirliğine dair Östrojensiz doğum kontrol hapı, ovülasyon önleyici olarak yumurtlamayı engeller. Buna ek olarak rahim ağzının mukozasını (servikal mukus) yoğunlaştırır ve spermlerin geçişini neredeyse olanaksız kılar. Ayrıca döllenen dişi yumurtanın yerleşmesini önleyecek şekilde, rahim mukozasının tekrar yapılanmasını önler. Bu sayede östrojensiz doğum kontrol hapı, 1 den düşük bir Pearl indeksi ile değerlendirilen, yüksek bir doğum kontrolü güvenirliği sunar. Östrojensiz doğum kontrol yöntemleri Doğum kontrol yöntemi Pearl indeksi (PI) Östrojensiz doğum kontrol hapı (doğru uygulandığında) < 1 Mini doğum kontrol hapı < 1 Korunma çubuğu 0,05 Hormon spirali < 1 3 aylık aşı < 1 Kombine edilmiş doğum kontrol yöntemleri Doğum kontrol halkası < 1 Kombine edilmiş doğum kontrol hapı < 1 Hormon bandı < 1 Hormonsuz doğum kontrol yöntemleri Bakır spiral < 1 Prezervatif 2,00 5,00 21

22 Kadınların âdet döngüsü doğurganlığın temeli Bir âdet döngüsü genelde 26 ila 32 gün arasında devam eder. Âdet kanamasının ilk günü başlar ve bir sonraki âdet kanamasından bir gün önce sona erer. Âdet döngüsü iki aşamaya ayrılır: 1. Aşama Âdet kanamasının ilk gününden yumurtlamaya kadar. Bu süre zarfında ovum, folikül denilen keseciklerin içerisinde olgunlaşır (folikül aşaması) ve rahim ağzı mukozası, bir kadınlık hormonu olan östrojenin etkisiyle oluşturulur. 2. Aşama Yumurtlamadan sonra bir sonraki âdet kanamasına kadar. Rahim şimdi döllenmiş yumurtanın yerleşmesine hazırlanmıştır. Kadınlar sadece yumurtlama öncesi ve sonrası birkaç günlük süre zarfında hamile kalabilir. Döllenme meydana gelmezse, rahim mukozası dökülür ve artıkları âdet kanaması (regl) ile birlikte dışarı atılır. 22

23 Hipotalamus Hipofiz Hipotalamusta bulunan GnRH hormonu, hipofizin FSH ve LH salgılamasına neden olur. FSH, ovumun olgunlaşması için önemlidir ve LH yumurtlamanın tetiklenmesine yarar. Östrojensiz doğum kontrol hapı GnRH hormonunun serbest bırakılmasını ve bu sayede FSH ve LH nin de salgılanmasını önler. Yumurtlama gerçekleşmez. Hipotalamus GnRH Hipofiz LH FSH Yumurtalıkta oluşturulan östrojenler ve gestajenler, rahim mukozasını döllenmiş yumurtanın yerleşmesi için hazırlarlar. Yumurtlamadan sonra ovumlu uterus tüpü Yumurtalık Rahim Yumurtlama olmaz Buna ek olarak rahim ağzındaki mukozanın değişimi sebebiyle, sperm hücreleri için bir bariyer oluşturulur. 23

24 Âdet kanaması bu şekilde oluşuyor Normal aylık âdet döngüsü Resimde hormonal bir doğum kontrolü olmadan aylık âdet döngüsünün şematik bir tablosu gösterilmektedir. Âdet döngüsünün ilk yarısında ovum folikül içerisinde olgunlaşır ve rahim mukozası oluşturulur. Âdet döngüsünün ortasında yumurtlama gerçekleşir. Sonra folikülden, progesteron adlı kadınlık hormonunu üreten bir sarı kütle oluşur. Burada, rahim mukozasını dönüştüren ve bir hamileliğe hazırlayan bir gestajen söz konusudur. Döllenme gerçekleşmezse, rahim mukozası ayrılır ve bir sonraki âdet kanaması ile birlikte vücuttan atılır. Yeni bir âdet döngüsü başlar. Yumurtlama Âdet kanaması Oluşma aşaması Dönüşme aşaması Âdet kanaması 36,9 36,5 Bazal vücut ısısı: C Yumurta hücresinin olgunlaşması (folikül aşaması) Yumurtlama (ovülasyon) Sarı kütle (sarı kütle aşaması) Yumurtalık Rahim mukozası döngü günü 24 Normal âdet döngüsü

25 Östrojensiz, yumurtlamayı önleyici doğum kontrol hapı altında aylık döngü Östrojensiz doğum kontrol hapı JUBRELE içerisinde bulunan gestajen, yumurtlamayı bastırmaktadır. Folikülün gelişmesi, rahim mukozasının hiç veya çok az oluşacağı şekilde frenlenir. Kanamalar bundan dolayı düzensizleşir, daha sık ya da daha ender olur, hatta tamamen görülmez. Östrojensiz doğum kontrol hapına uyum sağlanması bazı kadınlarda biraz daha uzun sürer, kullanılmaya başlandığı ilk birkaç ay içerisinde kanamada, ileriki zamanlarda çoğunlukla rayına oturan düzensizlikler meydana gelebilir. Yumurtlama yok Âdet kanaması Âdet kanaması 36,9 36,5 Bazal vücut ısısı: C Olgunlaşmamış yumurta hücresi (düşük folikül gelişimi) Yumurtalık Rahim mukozası döngü günü Östrojensiz doğum kontrol hapı JUBRELE ile âdet döngüsü 25

26 Değişen bir kanama düzeni Östrojensiz doğum kontrol hapının kullanılması ile birlikte, aylık âdet kanamasının hafiflemesi, hatta tamamen görülmemesi veya ara kanamaların ortaya çıkması mümkündür. Alışılagelmiş doğum kontrol haplarında düzenli kanamalar Doğum kontrol hapı kullanırken düzenli âdet kanamasına alışkın olan bir kadın, büyük ihtimalle 21 günlük, kombine edilmiş bir ilaç (östrojen ve gestajen) kullanmaktadır. Doğum kontrol hapının kullanılmadığı 7 günlük süre içerisinde düzenli âdet kanaması meydana gelir. Bu kanamaya, doğum kontrol hapının alınmadığı süre içerisinde vücuda hormon (östrojen ve gestajen) girmediğinden, hormondan arınma kanaması adı da verilir. Östrojensiz doğum kontrolünde hormondan arınma yok Aralıksız östrojensiz doğum kontrolünde, hormondan arınma olduğu kadar her zaman düzenli kanamalar da meydana gelmez. Bu nedenle kanama düzeni, kombine edilmiş ilaçların kullanımından daha az öngörülebilmektedir. Fakat biraz düzenin dışına çıkan bir kanama düzeni anormal bir şey veya endişelenilecek bir durum değildir. Tam aksine bu sayede âdet sıkıntılarında bir iyileşme görülmesi de mümkündür. 26

27 Östrojensiz doğum kontrol hapı ile bireysel olarak değişen kanama düzeni Östrojensiz doğum kontrol hapı aylarca kullanılmaya devam edilirse kanamalar nadirleşir veya hafifler, hatta tamamen görülmezler ki, birçok kadın da aslında bunu olumlu karşılar. Keza özellikle kullanmaya başlanıldığı ilk aylarda ara kanamaların görülmesi mümkündür. Münferit durumda, kişisel kanama düzeninin nasıl gelişeceği öngörülememektedir. Fakat her halükârda, tıbbi açıdan her ay bir kanama yaşanmasının gerekli olmadığı söylenebilir. Ve âdet kanamasının görülmemesi, otomatik olarak hamileliğe işaret etmemektedir. Östrojensiz doğum kontrol hapının yan etkileri Östrojensiz doğum kontrol hapı bir ilaçtır ve yan etkilere yol açabilir. Gestajen içeren hormonal doğum kontrolü yöntemlerinde en sık görülen yan etkiler arasında kilo değişiklikleri, baş ağrıları, depresyonlar, libidonun zayıflaması, akne, göğüs ağrıları, bulantı ve yorgunluk sayılmaktadır. Hormonal doğum kontrolü yöntemleri, cinsel hastalıklara karşı bir koruma sağlamamaktadırlar. Riskler ve yan etkiler hakkında daha fazla bilgi almak için, prensip olarak kullanmadan önce lütfen ilaç prospektüsünü okuyun veya kadın doktorunuza danışın. 27

28 Östrojensiz doğum kontrol hapına dair Sıkça Sorulan Sorular (SSS) Östrojensiz doğum kontrol hapı ne zamandan itibaren etki eder? İlk hapı âdet kanamanızın ilk günü kullanırsanız, yumurtlamayı önleyen östrojensiz doğum kontrol hapı ile, ilk günden itibaren güvenilir bir şekilde hamile kalmaya karşı korunursunuz. Daha sonra kullanmaya başlarsanız, bir hafta boyunca ek olarak bir prezervatif kullanmak zorundasınız. Bununla ilgili daha fazla bilgi edinmek için lütfen ilaç prospektüsünü okuyun ve sorularınız olursa kadın doktorunuza danışın. Östrojensiz doğum kontrol hapını almayı unuttuğunuzda ne yapacaksınız? Şayet bir gün hapı almayı unuttuysanız ve bunu almanız gereken saatten sonra 12 saat içerisinde fark ettiyseniz, almayı unuttuğunuz hapı hemen alın ve daha sonraki hapları yine alışık olduğunuz saatlerde almaya devam edin. Östrojensiz doğum kontrol hapı JUBRELE eskisi gibi güvenilir bir şekilde etki etmeye devam eder. Fakat 12 saatten fazla süre geçmişse, içerisinde bulunduğunuz âdet döngüsü için doğum kontrolü güvenirliği azalır. Lütfen bu durumda kadın doktorunuzla iletişime geçin, o size bundan sonra nasıl bir yöntem uygulayacağınızı açıklayacaktır. 28

29 Âdet kanaması görülmezse ne yapılması gerekiyor? Östrojensiz doğum kontrolü alırken âdet kanaması görmemeniz, çok nadiren hamile olduğunuza dair bir işarettir. Şayet östrojensiz doğum kontrol hapını kullanma talimatlarına eksiksiz uyarak kullandıysanız, hamile kalmanız ihtimal dışıdır. Yaklaşık beş kullanıcıdan birinde kanamalar daha nadir görülmektedir veya âdet kanaması zamanla tamamen görülmez. Fakat bundan tamamen emin olmak için kısa sürede kadın doktorunuza danışın. Östrojensiz doğum kontrol hapının daha sonraki doğurganlık üzerinde etkisi var mı? Doğum kontrol hapını kullanmayı bıraktıktan sonra çoğu kadın tekrar normal âdet döngülerine kavuşurlar. Yine hamile kalabilirler. Östrojensiz doğum kontrol hapının düşük dozajı, vücudun hapı kullanmayı bıraktıktan sonra tekrar hızla doğal süreçlere dönmesine katkı sağlamaktadır. Östrojensiz doğum kontrol hapını alırken ara kanamalarım olursa ne yaparım? Bu haplar östrojen içermediğinden ve aralıksız alındığından, kanama düzeni tıpkı kombine edilmiş ilaçlarda olduğu kadar düzenli değildir. Bazı kadınlarda kanama tamamen ortadan kalkarken, diğerleri öncesinden daha nadir veya daha sık âdet görebiliyorlar. 29

30 Zaman içerisinde normalde kanama düzeni yine düzene giriyor. Kanamaların düzenli olup olmaması, gebeliği önleyici etkisi üzerinde bir tesir yaratmamaktadır. Yaşadığınız bu hafif kanamalar çoğunlukla hapı kullanmaya başladığınız ilk aylar içerisinde kaybolacağından, östrojensiz doğum kontrol hapını paket sona erene kadar düzenli olarak kullanmaya devam edin. Şayet kanlı akıntılar daha uzun sürerse veya artarsa, bu konuyu kadın doktorunuzla konuşmanız gerekir. Östrojensiz doğum kontrol hapı şişmanlatır mı? Çoğu kadının kilosunda, östrojensiz doğum kontrol hapının kullanıldığında kayda değer değişiklikler yaşanmamaktadır. Ben zaten doğum kontrol hapı kullanıyorum. Kolayca diğerine geçebilir miyim? Bu konuyu kadın doktorunuzla konuşun. O size kullanmaya hangi gün başlamanız gerektiğini söyleyecektir. Bu tercihen hapı kullanmaya ara verdiğiniz dönemin ilk günü olacaktır. 30

31 Bebeğim var ve emziriyorum. Östrojensiz doğum kontrol hapını kullanabilir miyim? Evet, bu doğum kontrol hapı anne sütü üzerinde olumsuz etki eden östrojen içermediğinden emzirme süresi içindeki doğum kontrolüne gayet uygundur. Doğumdan altı hafta sonra östrojensiz doğum kontrol hapını kullanmaya başlayabilirsiniz. Emzirme süresinde östrojensiz doğum kontrol hapı ile korundum. Bu hapı almaya devam edebilir miyim? Şayet emzirme süresinde östrojensiz doğum kontrol hapı kullandıysanız ve iyi tolere ettiyseniz, onu bundan sonra da güvenilir bir şekilde korunmak için kullanmaya devam edebilirsiniz. 31

32 Başka ilaçlarla etkileşimler oluyor mu? Şayet östrojensiz doğum kontrolü ile birlikte aynı zamanda başka ilaçlar da alıyorsanız, mutlaka kadın doktorunuza danışmanız gerekir, zira bazı ilaçlar doğum kontrol hapının etkisini olumsuz etkileyebilirler. Bunlar arasında epilepsi, tüberküloz ve HIV tedavisinde kullanılan belirli ilaçlar ve de antibiyotikler, sarı kantaron ilaçları, müshiller ve tıbbi kömür (aktif karbon) sayılmaktadır. Kusma ve ishalde ne yapmalı? Şayet östrojensiz doğum kontrol hapını kullandıktan sonra ilk 3 4 saat içerisinde kusarsanız veya ishal olursanız, derhal başka bir doğum kontrol hapı daha almanız gerekiyor, zira ilki büyük olasılıkla vücudunuz tarafından yeterli şekilde kabul edilmemiştir ve bu yüzden korunma güvenliği tehlikeye düşmüş olabilir. Bundan sonraki hapları yine alıştığınız saatlerde almanız gerekiyor. Ayrıca kadın doktorunuza da danışın. 32

33 Daha başka sorularınız mı var? Notlarınızı alın ve bir sonraki randevunuzda kadın doktorunuzla görüşün: 33

34 A dan Z ye terimler sözlüğü Âdet döngüsü Kadının bedeninde her ay meydana gelen değişikliktir. Aylık âdet döngüsünün ilk yarısında yumurtalıklarda bir yumurta hücresi (ovum) olgunlaşır. Yumurtlamadan sonra bu ovum 24 saate kadar döllenebilir durumdadır. Döllenme gerçekleşirse, döllenmiş ovum rahme doğru yol alır. Yaklaşık 6 gün sonra genel olarak rahim boşluğuna ulaşır ve oraya yerleşir. Döllenme olmazsa, ovum 24 saat sonra ölür. Kadının vücudundaki hormonal değişiklik sayesinde yumurtlamadan yaklaşık 14 gün sonra âdet kanaması gerçekleşir. Rahim mukozası ayrılır ve bir sonraki âdet kanaması ile birlikte vücuttan atılır, ve âdet döngüsü baştan başlar. Androjenler Erkeklik hormonlarının grubudur. Gestajenler Gestajenler (sarı kütle hormonları), östrojenlerin yanı sıra kadınlık hormonlarının ikinci önemli sınıfıdır. En önemli temsilcileri progesterondur. Gestajenler, yapay olarak da üretilirler ve hormonal doğum kontrolünde kullanılırlar. Hormonlar Birçok bedensel süreçleri kontrol eden, vücuda ait etki maddeleridir. Östrojenler ve gestajenler, önemli kadınlık hormonlarıdır. Erkeklik hormonları androjenlerdir, aralarındaki en önemli hormon ise testosterondur. Her iki cins, farklı oranlarda hem kadınlık hem erkeklik hormonu üretirler. Kontrendikasyon Uygun olmayan tedavidir. Belirli bir ilacın neden kullanılmaması gerektiğinin tıbbi nedenidir. Kontrasepsiyon Doğum kontrolü, gebeliği önleme, bir hamileliğin önlenmesi için alınan tedbirler. Menstrüasyon Kadınların, çoğu zaman âdet kanaması, regl veya aybaşı olarak tanımlanan aylık kanaması. Östrojenler Östrojen, en önemli kadınlık hormonlarının üst terimidir 30 un üzerinde bu türden hormon vardır. Östrojenler yapay olarak da üretilirler ve hormonal doğum kontrolünde kullanılırlar. 34

35 Ovülasyon Ovülasyon = Yumurtlama (bkz. âdet döngüsü). Ovülasyonun önlenmesi = Yumurtlama önlenir. Pearl indeksi Bir doğum kontrol yönteminin güvenirlik veya başarısızlık oranını bildiren bir ölçüdür. Bir ilacın Pearl indeksi 1 ise bu, 100 kadından birinin bir yıl içerisinde bu doğum kontrol yöntemini uygularken ve düzenli cinsel ilişkide hamile kaldığı anlamına gelmektedir. Yani Pearl indeksi ne kadar düşükse, doğum kontrol yöntemi o kadar güvenilirdir. Serviks Rahim ağzının tıbbi terimidir. Uterus Rahmin ya da dölyatağının tıbbi terimidir. Vulva Dış vulva, rahim ağzının döl yoluna (vajinaya) doğru dış açıklığıdır. Progesteron Kadının âdet döngüsünü yöneten kadınlık hormonudur. Gestajenler hormon grubuna aittir. Servikal mukus / Serviks sekresyonu Rahim ağzı mukozasıdır. Rahim ağzı kanalında bir sekresyon oluşur. Bu doğal bariyer, rahmi dışarıdan gelebilecek mikroplara karşı korur. Yumurtlama döneminde bu mukoza, sperm hücrelerinin geçmesini sağlamak için akışkanlaşır. Yumurtlamadan sonra mukoza yine katılaşır. Hamilelikte de servikal mukus, rahmi dışarıya yönelik kapatmak amacıyla sertleşir. 35

36 Muayenehane kaşesi Daha başka sorularınız mı var? MSD Infocenter bilgi merkezine numaralı ücretsiz telefondan bize ulaşmanız bizi memnun edecektir. Pazartesi Perşembe günleri size 8:00 ila 18:00 saatleri arasında ve Cuma günleri 8:00 ila 17:00 saatleri arasında hizmet vermekteyiz. Veya bize adresine bir e-posta gönderebilirsiniz. MSD SHARP & DOHME GMBH Lindenplatz 1, Haar / Almanya WOMN /15