ANORMAL SPERM PARAMETRESİ OLAN ERKEĞİN DEĞERLENDİRİLMESİ (JİNEKOLOJİK BAKIŞ) Prof.Dr. Tayfun ÖZÇAKIR

Transkript

1 ANORMAL SPERM PARAMETRESİ OLAN ERKEĞİN DEĞERLENDİRİLMESİ (JİNEKOLOJİK BAKIŞ) Prof.Dr. Tayfun ÖZÇAKIR Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum AD Tüp Bebek Ünitesi Direktörü Manisa

2 İNFERTİLİTE NEDENLERİ DİĞER Diğer Nedenler + Erkek İnfertilitesi %50-60 Erkek İnfertilitesi %20 ASRM PRACTICE COMMITTEE, 2012

3 Erkek Partner Araştırılması Reprodüktif Öykü Semen Analizi 1-Coit sıklığı-zamanlama 2-İnfertilite süresi 3-Çocukluk çağı hastalıkları 4-Sistemik hastalıklar(dm) 5-Geçirilmiş Cerrahi Operasyon 6-İlaç kullanımı ve Allerji öyküsü 7-Sexüel yolla bulaşan hastalıklar 8-Toksinlere maruziyet (Sigara,alkol,ısı..) Temel Laboratuar Testi

4 SEMEN ANALİZİ *YENİ REFERANS DEĞERLERİ (WHO 2010) SEMEN PARAMETERS WHO 1999 WHO 2010 VOLUME(ML) COUNT(X10⁶/ML) TOTAL SPERM NUMBER PER EJECULATE(X10⁶) MOTILITY(%) 50 (A+B) 32 (A+B) VITALITY(%) MORPHOLOGY(%) (14) (4) LEUCOCYTES(X10⁶/ML) 1 1.0

5 TOTAL MOTİL SPERM SAYISI & IUI & IVF (PREDİKTİVİTE) IUI gebelik oranı (%) IVF gebelik oranı (%) Canlı doğum/toplam hasta Total Motil Sperm Sayısı (volüm x kons x %motilite) <10 milyon milyon >30 milyon X 2 P değeri 1/68(1,5) 16/152(10,5) 98/819(12) 0,03 29/71(40,9) 14/40(35) 139/313(44,4) 0,49 IUI 1/68(1,5) 13/152(8,6) 62/819(7,6) 0,15 IVF 24/71(33,8) 11/40(27,5) 120/313(38,3) 0,35 10 milyon total sperm sayısı IUI veya IVF e karar vermekte iyi bir eşik değer olarak görülmektedir. TMSS 10 milyon altına düştüğünde IVF veya ICSI uygulanması daha cost effective görülmektedir. Van Yoornis et al. Fertil Steril 75:661-8, 2001

6 TOTAL MOTİL SPERM SAYISI & IUI (PREDİKTİVİTE) Progresif Total Motil Sperm Sayımı IUI nin başarısını belirleyen önemli bir parametredir. < 10 milyon total motil sperm gebelik oranını anlamlı derecede düşürmektedir. Nedene yönelik tedavi yapılamıyorsa IUI ye alternatif yöntemlere başvurulmalıdır. Miller DC et al. Urology 60: , 2002

7 SPERM MORFOLOJİ & IUI (PREDİKTİVİTE) PR. PER CYCLE PR. PER CYCLE STRICT MORPHOLOGY %4 >%4 SUN Y ET AL, IUI CYCLE 7.6% NO PR >35YR WMN 13.3% MONTARO-GAUCI ET AL, 2001 KARABİNUS AND GELETY ET AL, % 15.6% 6.5% 9.0% LINDHELM ET AL, % 19.5% TONER ET AL, % 11.3% MATOORAS ET AL, % 13.0% TOTAL 8.7% 64/ % 208/1628 P<0.001

8 SPERM MORFOLOJİ & IVF VE ICSI (PREDİKTİVİTE) Fertilization and Pregnancy by sperm morphology subgroups in IVF %80 %60 %40 %20 %0 Fertilization Rate Pregnancy Rate Koetze et al; 1998 Fertilization and Pregnancy by sperm morphology subgroups in ICSI P<0.05 %80 %60 %40 %20 %0 %4 >%4 %4 >%4 Fertilization Rate Clinical Pregnancy Rate Miscarriage French et al; 2010

9 SPERM MORFOLOJİ & EMBRYO KALİTESİ

10 Semen Kalitesine Göre Yöntem Seçimi Azospermi <1x10 6 /ml Genetik Değerlendirme 1-10x10 6 /ml 10-20x10 6 /ml astenozoo Morfoloji ciddi orta hafif Sperm hazırlama <0,3X10 6 0,3-2X10 6 >2X10 6 TESE-MESA ICSI IVF IUI Who-laboratory 2000

11

12 Semen Kalitesi Nasıl Arttırılabilir? Ne yapabiliriz? Varikosel Tedavisi Antioksidan Tedavi Lökosit Tedavisi Yaşam Tarzı Düzenleme

13 ERKEK İNFERTİLİTESİ NEDENLERİ

14 Fertilite Restorasyonu için VARİKOSEL TEDAVİSİ GEREKLİ Mİ? Marmar et al. Fertil Steril; 2007

15 Varikosel Tedavisi ; Sperm Parametrelerine Etkisi Baazeem A Varicocele and male factor infertility treatment: a new meta-analysis and review of the role of varicocele repair. Eur Urol Conclusion: Varicocelectomy improves sperm parameters (count and total and progressive motility), reduces sperm DNA damage and seminal oxidative stress, and improves sperm ultramorphology.

16 VARİKOSEL TEDAVİSİ & SPERM DEFEKT SKORU

17 VARİKOSEL TEDAVİSİ & ICSI SONUÇARI

18 Varikosel tedavisi sonrası Sperm Retrieval Oranları Sperm Retrieval and ICSI in Men with non-obstructive azospermia, and Treated and Untreated Varicocele. K Inci et al(hacettepe Univ.), The Journal of Urology; 2009 Microsurgical varicocele repair prior to sperm retrival ICSI (n:66) Sperm retrival in the precence of varicocele (n:30) Successful sperm retrieval rate %53 %30 Treated varicocel Untreated varicocele

19 Varicocel Tedavisi * ART başarısını arttırabilir.. Fertiliteye Katkısı Fertilite Restorasyonu ICSI Sonuçları Spontan Gebelik Fertiliteye Katkısı Azospermide Sperm elde edebilme

20 Semen Kalitesi Nasıl Arttırılabilir? Ne yapabiliriz? Varikosel Tedavisi Antioksidan Tedavi Lökosit Tedavisi Yaşam Tarzı Düzenleme

21 Antioxidan kullanımı Seminal Reactive Oxygen Species(ROS) Fertil İnfertil Pasqualotto et al, Fertil Steril; 2000

22 ERKEK İNFERTİLİTESİNDE ANTİ-OXİDAN KULLANIMI AUTHOR ANTİ-OXİDANT AGENT RESULT GEVA ET AL 1996 VİT E, 200MG INCREASED FERTILIZATION IN IVF SULEİMAN ET AL, 1996 VİT E, 100MG DECREASED ROS, INCREASED SPONTANEOUS PR WONG ET AL, 2002 FOLİC AİSD 5MG, ZİNC 66MG INCREASED SPERM COUNT GRECO ET AL, 2005 GRECO ET AL, 2005 TREMELLEN ET AL, 2007 VİT C 1.0GR VİT E 1GR VİT C 1.0 GR VİT E 1 GR VİT C + E ZİNC 25MCGR, SELENİUM 26MG, LYCOPEN 6MG INCREASED SPERM DNA INTEGRITY INCREASED CPR AND IR IN ICSI CYCLES INCREASED IR/PR IN IVF/ICSI CYCLES BOXMEER ET AL, 2009 DECREASED FOLATE İN SEMİNAL PLASMA INCREASED SPERM DNA FRAGMENTATION

23 ANTİOKSİDAN TEDAVİ Cochrane Review 2011

24 ANTİOKSİDAN TEDAVİ Kimlere? Nasıl? Ne Kadar?

25 Semen Kalitesi Nasıl Arttırılabilir? Ne yapabiliriz? Varikosel Tedavisi Antioksidan Tedavi Lökosit Tedavisi Yaşam Tarzı Düzenleme

26 Lökosit Mevcudiyeti

27 Lökosit Mevcudiyeti - Tedavi

28 Semen Kalitesi Nasıl Arttırılabilir? Ne yapabiliriz? Varikosel Tedavisi Antioksidan Tedavi Lökosit Tedavisi Yaşam Tarzı Düzenleme

29 YAŞAM TARZI DÜZENLEMESİ

30 YAŞAM TARZI DÜZENLEMESİ

31 YAŞAM TARZI DÜZENLEMESİ

32 Diğer Testler 1- Sperm DNA integrite testi 2- Karyotip Analizi 3- Y kromozom mikrodelesyonu taraması

33 SPERM DNA İNTEGRİTE TESTLERİ

34 SPERM DNA İNTEGRİTE TESTLERİ & ART

35 SPERM DFI VE EMBRYO KALİTESİ

36 KARYOTİP ANALİZİ -KROMOZOMAL ANORMALİTE -%10-15 AZOSPERMİ -%5 ŞİDDETLİ OLİGOSPERMİ (<5MİLYON/ML) -%1 NORMOSPERMİ -2/3 Ü KLEİNFELTER SENDROMU (47XXY) -Dizilim kusuru infertil populasyonda daha sık (İnversiyon, Translokasyon..) Karyotip Bozukluğu; -Abortus oranları yüksek -Kromozomal anormal yapıda çocuk sahibi olma riski -Konjenital Defektli çocuk sahibi olma riski Azospermik veya şiddetli Oligospermik olgularda tedavi öncesi Karyotip Analizi yapılmalı

37 Y kromozom mikrodelesyonu - İnfertil erkeklerde ; %7 - Azospermi & Şiddetli Oligospermi ; %16

38 Yeni WHO standartları (düşük semen analiz referans değerleri) ICSI öncesi varikosel tedavisi sperm fonksiyonlarına olumlu yansıyabilir Antioxidanlar oksidatif stressi azaltabilir. Tedavi en az 60 gün devam edilmeli. Yaşam tarzı ve kötü alışkanlıklar gözden geçirilmeli Azospermik olgularda genetik inceleme TESE sonucunu öngörmemizi sağlayabilir

39 TEŞEKKÜRLER