OTOMOTİV ENDÜSTRİSİNDE DİRENÇ NOKTA KAYNAĞINA ALTERNATİF YENİ BİR YÖNTEM: SÜRTÜNEN ELEMANLA NOKTA KAYNAĞI (FSSW)

Transkript

1

2

3

4 OTOMOTİV ENDÜSTRİSİNDE DİRENÇ NOKTA KAYNAĞINA ALTERNATİF YENİ BİR YÖNTEM: SÜRTÜNEN ELEMANLA NOKTA KAYNAĞI (FSSW) Prof. Dr. Erdinç KALUÇ (1,2), Dr. Emel TABAN (2) 1 KOÜ Kaynak Teknolojisi Araştırma, Eğitim ve Uygulama Merkezi, Veziroğlu Yerleşkesi, Kocaeli 2 KOÜ Mühendislik Fakültesi, Makina Mühendisliği Bölümü, Veziroğlu Yerleşkesi, Kocaeli ÖZET: Alışılmış direnç nokta kaynağına alternatif olarak geliştirilen sürtünen eleman ile nokta kaynağı (FSSW) yöntemi, kaynak teknolojisi konusundaki son gelişmelerden biri olarak karşımıza gelmektedir. FSSW yöntemi, literatüre ilk olarak 2000 yılında girmiş ve temel prensibi hakkındaki ilk rapor 2001 yılında yayımlanmıştır, esasında yöntem 1999 yılında bir Japon otomobil kuruluşu tarafından geliştirilerek patenti alınmış ve daha sonra dünyaya tanıtılmıştır. Bindirme birleştirmesi türündeki FSSW kaynaklı bağlantılarda özel bağlama aparatına bağlanmış parçalar dönel üst takım ile düz alt takım arasına sıkıştırılarak gerekli basma kuvveti uygulanmakta, belirli devirde dönen üst takım pimi kaynak bölgesini ısıtarak metalin yumuşamasını ve noktasal olarak kaynağın oluşmasını sağlamaktadır. Daha sonra programdaki süreye bağlı olarak takımlar eksenel olarak açılmakta ve kaynak işlemi bir nokta için sonlandırılmaktadır. Yöntemi geliştiren Japon otomobil kuruluşu, yöntemin uygulanması ile elektrik tüketiminden %99 tasarruf ettiğini açıklamaktadır. Ekipman fiyatlarının alüminyumun direnç nokta kaynağında kullanılanlara göre %40 daha az yatırım masrafı gerektirdiği de belirtilmiştir. Yöntem, zaman içinde Avrupa otomotiv endüstrisinde kullanılmak üzere geliştirilmiş ve yeni bir alt türü olan yeniden doldurmalı sürtünen elemanla kaynak (RFSSW) yönteminin yanısıra geliştirilen diğer türler de uygulamaya alınmıştır. Bu çalışmada, FSSW kaynak yönteminin esasları, üstünlük ve sınırlamaları ile yöntem hakkındaki son gelişmelerin ve uygulama alanlarının ülkemiz endüstrisi ve mühendislerine sunulması amaçlanmıştır. Anahtar kelimeler: Sürtünen eleman ile kaynak (FSW) yöntemi, sürtünen eleman ile nokta kaynağı (FSSW), otomotiv endüstrisi, FSSW takımları, FSSW makinaları, FSSW yöntem değişkenleri. 1. Giriş Son yıllarda otomotiv sektöründe alışılmış çelik sacların yerine daha hafif alaşımların kullanılması yönünde kritik kararlar alınmaktadır. Otomobil gövde yapımında alüminyum alaşımı saclar ya da daha ince kesitlerde yüksek mukavemetli çelik saclar kullanılarak gövde ağırlığını azaltmak, böylece sağlığa zararlı egzost emisyonlarını düşürmek ve araç performansını yükseltmek amaçlanmaktadır. Alüminyum alaşımlarının kullanılması durumunda plastik olarak biçimlendirilmiş gövde elemanlarının birbirlerine birleştirilmesinde, çelik saclardan üretilmiş gövde elemanları durumunda oldukça yaygın olan elektrik direnç nokta kaynağı (RSW) uygulamalarında, yüksek akım gereksinimi ve uygun olmayan kalitede kaynak noktaları oluşumuna bağlı olarak problemler yaşanmaktadır (1). Dolayısı ile bu konuda yapılan çalışmalar sonucunda, alışılmış sürtünen elemanla kaynak (FSW) yönteminden yola çıkılarak geliştirilen sürtünen elemanla nokta kaynak (FSSW) yöntemi, alışılmış direnç nokta kaynağına alternatif bir kaynak yöntemi olarak, kaynak teknolojisi konusundaki son gelişmelerden biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Yöntem, bazen nokta sürtünme kaynağı (Spot Friction Welding- SFW) veya sürtünme nokta birleştirmesi (Friction Spot Joining- FSJ) olarak ta adlandırılmakta, bu yöntemde özel olarak hazırlanmış takım dönerek Kaynak Teknolojisi VI. Ulusal Kongresi ve Sergisi 9-10 Kasım

5 bindirilmiş sac parçalara daldırılmasına karşın eksenel yönde ilerleme yapmamaktadır. FSSW yöntemi, ilk olarak literatüre 2000 yılında girmiş ve 2001 de temel prensibi hakkındaki ilk rapor yayımlanmıştır, aslında yöntem 1999 yılında bir Japon otomobil kuruluşu tarafından geliştirilmeye başlanmış, daha sonra patenti alınarak ve literatürde yayımlanarak dünyaya tanıtılmıştır. Prensibi Şekil 1 de verilen bindirme birleştirmesi türündeki FSSW bağlantılarında özel bağlama aparatına yerleştirilmiş parçalar dönel üst takım ile düz alt takım arasına sıkıştırılarak, gerekli basma kuvveti uygulanmakta, belirli devirde dönen üst takım pimi aşağıya doğru daldırılarak kaynak bölgesini ısıtmakta böylece metalin yumuşamasını ve belirli bir süre sonra yukarıya kaldırılarak nokta biçimindeki kaynağın oluşumunu sağlamaktadır (2;3). Şekil 1.- Sürtünen elemanla nokta kaynak (FSSW) yönteminin prensibi (3). Yöntemi geliştiren ve ilk kullanan Japon otomobil kuruluşu, yöntemin uygulanmasında bu yöntem için özel olarak geliştirilen kaynak robotunu kullanarak üretmekte olduğu spor model otomobillerin arka kapılarını ve motor kaputlarını üretmekte (Şekil 2 ve 3) ve yöntemin uygulanması ile elektrik tüketiminden %99 tasarruf ettiğini açıklamaktadır. Ekipman fiyatlarının alüminyumun direnç nokta kaynağında kullanılanlara göre %40 daha az yatırım masrafı gerektirdiği de belirtilmektedir(4). Şekil 2.- Japon otomobil üreticisi kuruluş tarafından geliştirilen FSSW yönteminin spor model bir otomobilin gövde panellerinin ve arka kapılarının sürtünen elemanla nokta kaynağında kullanımı (4). 52 Kaynak Teknolojisi VI. Ulusal Kongresi ve Sergisi 9-10 Kasım 2007

6 Şekil 3.- Japon otomobil kuruluşu tafından FSSW yöntemi ile kaynak edilerek üretilmiş alüminyum motor kaputu ve arka kapılar (5). 2. Yöntemin Kontrolü ve Yöntem Değişkenleri Sürtünen elemanla nokta kaynak yöntemi iki kontrol türüyle uygulanmaktadır: (i) Takım baskı kuvvetinin kontrolü, (ii) Takım yerdeğişiminin (pozisyon) kontrolü. Şekil 4a da takım baskı kuvveti kontrollü FSSW yönteminin temel uygulanış çevrimi görülmektedir. Takım dönmeye başladıktan sonra takıma dik yöndeki kuvvetin artan oranı ile pim malzemeye doğru bastırılır. Takım baskı kuvveti önceden saptanan bir seviyeye ulaştıktan sonra yöntem süresince sabit tutulur ve önceden belirlenen kaynak süresine kadar da takım malzeme içinde daldırılmış konumda döner, daha sonra işlem durdurularak pim yukarı çekilir. Şekil 4b de de takım yerdeğişiminin (pozisyon) kontrol edildiği kaynak çevrimi görülmektedir. Burada, takım dönmeye başladıktan sonra önceden belirlenen maksimum derinliğe erişilene kadar kontrollü bir biçimde parçalara daldırılır. Daha sonra işlem durur ve takım geri çekilir. Takım baskı kuvveti pim parçaya ilk daldırıldığı zaman nispeten daha düşük bir değerdedir, takım omuzu parça üst yüzeyine tam temas ettiğinde ise kuvvet daha yüksek sabit bir değere ulaştırılır. Bu iki kontrol türü de otomotiv uygulamaları için robot kullanımına uygundur. FSSW yöntemi ile oluşturulan kaynak bağlantılarının kesme makaslama mukavemeti üzerine yapılan çalışmalarda, bağlantıların mukavemetinin kaynak süresi, uygulanan basma kuvveti ve takım dönme hızına bağlı olduğu belirtilmiştir (2). Bunların yanısıra, kaynak uygulanacak malzemelerin kalınlıkları, malzemenin türü, takımın omuz çapı ve takım piminin biçimi ve pimin uygulama derinliği de bağlantıların performansı üzerindeki etkili kaynak değişkenleridir (1-3, 6-12). Şekil 4.- FSSW yönteminde kullanılan çevrim diyagramları (2). Kaynak Teknolojisi VI. Ulusal Kongresi ve Sergisi 9-10 Kasım

7 Optimum yöntem değişkenlerini saptamak amacıyla takım dönme hızının, pim dalma derinliğinin, pim dalma hızının, kaynak süresinin ve pim geometrisinin bağlantının kesme makaslama mukavemeti üzerine etkilerini incelemek üzere çeşitli kalınlıklardaki farklı alüminyum alaşımı sacların sürtünen elemanla nokta kaynağı (FSSW) üzerine yapılan çalışmalarda çok farklı sonuçlar elde edildiği görülmektedir. Bu çalışmaların çoğundan alınan ortak sonuç; düşük takım dönme hızlarında ( d/d) daha iyi bağlantı mukavemetlerinin elde edildiğinin belirtilmesidir(2). 3. Sürtünen eleman ile nokta kaynağı (FSSW) takımları Bindirme birleştirmelere uygulanan bu yöntemin ilk uygulamalarında alışılmış omuz geometrisine sahip vidalı pim içeren takımlar kullanılmış ve halen kullanılmaktadır (Şekil 5). Zaman içinde pim geometrisindeki geliştirmeler Flared- Triflute TM ve MX- Triflute TM türü konik ve helisel veya konik düz yapıya sahip takımların da bu yöntemde kullanılmasına yol açmıştır. Hatta bazı araştırmalarda MX-Triflute TM takım ile daha iyi bağlantı mukavemeti elde edildiği belirtilmektedir (2). Son yıllarda FSSW takımları üzerine yapılan bir araştırma da da Şekil 6 da görülen takım ile daha iyi bağlantı performansı elde edildiği belirtilmektedir. Günümüzde bu yöntemde kullanılan takımlar üzerine yapılan araştırma ve geliştirme çalışmaları süregelmektedir. Şekil 5.- FSSW yönteminde kullanılan vidalı pimli takım, MX-Triflute TM ve Flared-Triflute TM ve konik düz takımlar (13, 14, 15). Şekil 6.- FSSW yöntemi için geliştirilmiş mikser tür araları boşaltılmış çevresel dört pimli takım (10). 54 Kaynak Teknolojisi VI. Ulusal Kongresi ve Sergisi 9-10 Kasım 2007

8 Japon kuruluşu tarafından geliştirilen FSSW yönteminde pimli üst takımın yukarıya çekilmesi sonucu bir delik kalmaktadır. Şekil 7 de alışılmış FSSW yöntemi takımı kullanlarak oluşturulan bir deney parçasındaki noktanın üst ve arka görünümü verilmektedir. Şekil 8 de de FSSW yöntemi ile elde edilmiş bir bağlantının kesiti ve kaynak bölgesinde oluşan metalurjik değişimler verilmiştir. Şekil 7.- Alışılmış FSSW yönteminde elde edilen kaynak noktasının üst ve alttan görünümü (9). Şekil 8.- Alışılmış FSSW yöntemi ortaya çıkan noktanın enine kesiti ve kaynak bölgesi (9). Alışılmış FSSW yönteminde oluşan bu deliğin ileriye dönük olarak yorulmaya zorlanan birleştirme yerlerinde çatlak başlamasına neden olacağı dikkate alınarak daha sonra geliştirilen ve patenti alınan yeniden doldurmalı (refill friction stir spot welding- RFSSW) FSSW yöntemi bir Alman kuruluşu tarafından geliştirilmiştir ve bu amaç için üretilen kaynak makinaları ile gerçekleştirilmektedir. Yeniden doldurmalı FSSW yönteminde alışılmış sürtünen eleman ile nokta kaynağına göre daha farklı bir takım kullanılır (Şekil 9). Şekil 9.- Yeniden doldurmalı FSSW yöntemi için geliştirilmiş takım (15). Kaynak Teknolojisi VI. Ulusal Kongresi ve Sergisi 9-10 Kasım

9 Burada, tek parçalı dönel takım yerine üç parçalı bir üst takım ve alttan basmayı sağlayan tek parçalı bir alt takım kullanılmaktadır. Üst takım en dışta parçalara baskı kuvveti uygulayan kalın cidarlı bir dış bilezikten oluşur, bu kısmın içinde dönen bir bilezik ve bu bilezik içinde de yine dönen pimi bulunduran iki parçalı takım vardır. Bu takımın çalışma prensibi ve kaynağın gerçekleştirilme aşamaları Şekil 10 da gösterilmiştir. Oluşturulan kaynak dikişi boşluksuz olup tamamen doludur, bu şekilde oluşturulan nokta kaynağı bağlantılarının kayma ve yorulma mukavemet değerleri alışılmış FSSW bağlantılarına ve direnç nokta kaynak bağlantılarına göre daha üstündür. Bu yöntem kullanılarak oluşturulan noktanın üstten görünüşü Şekil 11 de verilmiştir. (a) Parçaların üst ve alttan sıkıştırılması, merkez pim ve bileziğin dönerek aşağıya hareketi ile malzemeyi yumuşatması. (b) Pim ve bileziğin eksenel olarak birbirlerine zıt hareketi, bileziğin malzeme içine dalması, pimin geri çekilerek yumuşamış malzemeye yer açması. (c) Bileziğin alt levhaya girmesi ve daha sonra yukarı hareketi ile pimin aşağıya doğru yumuşamış malzemeyi yeniden bastırarak doldurması. (d) Birleştirmenin tamamlanması ile pim ve bileziğin ilk pozisyonlarına dönmesi, kaynak tamamlandıktan sonra sıkıştırıcıların yukarı kalkması. Şekil 10.- Yeniden doldurmalı FSSW yönteminin gerçekleştirilme aşamaları (15, 16). 56 Kaynak Teknolojisi VI. Ulusal Kongresi ve Sergisi 9-10 Kasım 2007

10 Şekil 11.- RFSSW yöntemi ile ile oluşturulan nokta bağlantısının üstten görünüşü (16). Robot üreten bir Japon- Amerikan ortak kuruluşunca geliştirilen ve Şekil 12 de görülen ileri hareketli (Swing-FSSW) sürtünen eleman ile nokta kaynağının yapılış prensibi ve takım hareketleri de farklı olarak tasarlanmıştır. Bu yöntemde parçaya dönerek daldırılan takım noktayı oluşturduktan sonra bir miktar eksenel yönde ilerleyerek bir yumruk hareketi yörüngesiyle yukarı kaldırılır. Normal noktaya göre daha fazla bir bölgenin kaynak edilmesi sağlandığından bağlantıların mekanik değerlerinin daha iyi olduğu bildirilmiştir. Yöntemin prensibi ve alışılmış FSSW yöntemi ile karşılaştırılması Şekil 12 de gösterilmiştir. Bu uygulama ile oluşturulan bağlantıların mekanik değerlerinin karşılaştırılması da Şekil 13 de verilmiştir. Şekil 12.- Swing-FSSW nin prensibi ve normal FSSW ile karşılaştırılması (17). Şekil 13.- Çeşitli yöntemler ile oluşturulan nokta kaynak bağlantılarının mekanik özeliklerinin karşılaştırılması (17). Kaynak Teknolojisi VI. Ulusal Kongresi ve Sergisi 9-10 Kasım

11 4. Sürtünen eleman ile nokta kaynağı (FSSW) makinaları Alışılmış direnç nokta kaynağına alternatif olarak geliştirilen sürtünen eleman ile nokta kaynağı (FSSW) yöntemi bu konudaki son gelişmelerden biri olarak karşımıza gelmektedir. Japonya da bir otomobil üreticisi tarafından geliştirilen bu yöntem zaman içinde Amerika, Japonya ve Almanya gibi çeşitli ülkelerdeki FSW makinası ve robot üreticileri tarafından da geliştirilerek patenti alınmış ve bu yeni FSSW makinaları otomobil ve tren üreticileri tarafından ilk prototiplerin oluşturulmasında ve ileriye dönük üretimlerde kullanılmak üzere devreye alınmaya başlamışlardır. Amerika, Avrupa ve Japonya da bulunan bu kuruluşlardan bazıları ilk araç prototipleri üreterek denemeler yapmaktadırlar (2). Bazı otomobil üreticileri de FSSW yöntemini ileride kullanabileceklerini ve gelecek on yılda yöntemin devreye alınabileceğini belirtmektedirler (20). Şekil 14.- Bir Amerikan kuruluşunca geliştirilen C- çerceveli robotik FSSW makinası (18). Şekil 15.- Bir Amerikan kuruluşunca geliştirilen tezgah üstü kaynak işlemleri yapabilen robotik FSSW makinası (18). Şekil 16.- Japonya da geliştirilerek patenti alınan robotik FSSW makinası (19). Şekil 17.- Bir Japon- Amerikan ortaklığı tarafından geliştirilen robotik Swing-FSSW makinası (17). 58 Kaynak Teknolojisi VI. Ulusal Kongresi ve Sergisi 9-10 Kasım 2007

12 5. FSSW Yöntemi kullanılarak kaynak edilen malzemeler FSSW yöntemi öncelikle direnç nokta kaynağı ile kaynak edilmesinde bir dizi problemle karşılaşılan alüminyum alaşımlarının birleştirilmesi üzerine geliştirilen bir yöntem olma özeliğini uzun süre korumuştur. Yöntem öncelikle 6XXX serisi alüminyum sacların nokta kaynağında kullanılmış ve zaman içinde diğer alüminyum alaşımlarının kullanıldığı endüstri kolları için olan araştırmalara konu olmuştur. Yapılan araştırmalarda 6111-T4, 5052-H32, 5754-O, 2017-T6, 5182-O, 6060-T5 alüminyum saclar kullanılmış ve başarılı kaynak bağlantılarının oluşturulduğu rapor edilmiştir. Ayrıca, yöntem yine otomotiv endüstrilerinde kullanılan AM60, AZ91, AZ31 magnezyum alaşımlarına da uygulanmıştır. Yöntemin farklı metal birleştirmelerine uygulanması yönünde yapılan bir çalışma da 1050-H alüminyum alaşımının AISI 304 paslanmaz çeliğine farklı metal kaynağı üzerine olmuştur (2). Son yıllarda otomotiv endüstrisinin ilgisini çeken ve kullanıma almakta olduğu çift fazlı yüksek mukavemetli çelikler olan DP600, DP780, DP800 ve martenzitik iç yapılı çelik saclardan M190, FSSW yöntemi ile birleştirilerek bağlantıların performansları değerlendirilmiştir (2, 21,22). Yüksek mukavemetli çeliklerin FSSW kaynağı üzerine FSW yönteminin bulunduğu ve geliştirildiği TWI tarafından da endüstriyel bazda araştırma projeleri yürütülmektedir, gelecek birkaç yıl içinde yöntemin özellikle metalik malzemeler için endüstriyel kullanımının artarak gerçekleşeceği belirtilmektedir (23). 6. SONUÇ Sürtünen elemenla kaynak (FSW) yönteminden geliştirilen ve bir Japon otomobil üreticisi kuruluş tarafından üretilen spor model otomobillerin arka kapılarının ve motor kaputlarının üretiminde kullanılan sürtünen elemanla nokta kaynak (FSSW) yöntemi, Amerika ve Avrupa da bulunan otomobil üreticilerinin ilgisini çeken ve üzerinde araştırma geliştirme çalışmaları yaptıkları bir yeni kaynak yöntemi konumuna gelmiştir. FSSW yöntemi, enerji tüketimini azaltma, ekipman yatırım maliyetlerini düşürme, iş ortamını düzeltme, uzun takım ömrü sağlama, çok az kaynak deformasyonu oluşumu, ek metal gereksinimini ortadan kaldırma, tekrarlanabilirliği yüksek basit kaynak değişkenleri ile çalışabilme, sacların delinmesi, delik merkezlenmesi gibi işlemler gerektirmemesi, perçinleme ile karşılaştırıldığında çok kısa bir çevrim süresinde yapılabilme üstünlükleri ile ön plana çıkmaktadır (2, 24). Henüz ülkemizde alışılmış FSW yönteminin bile endüstriyel uygulama alanı bulamadığı bir gerçektir. Ancak FSSW yönteminin ince çelik saclar üzerine yapılan araştırmalardan başarı ile geçtiği dikkate alınırsa önümüzdeki on yıl içinde ülkemiz otomobil ve ince sac işleyen beyaz eşya endüstrilerince devreye alınabilecek bir yöntem olduğu gözönüne alınmalıdır. Dolayısı ile bu çalışmada, ülkemiz mühendislerinin ve mühendislik öğrencilerinin FSSW yöntemi ve yöntemdeki gelişmeler konusunda bilgilendirilmesi esas alınmıştır. KAYNAKÇA (1) D. Mitlin, et al., Structure- properties Relations in Spot Friction Welded (also known as friction stir spot welded) 6111 Aluminum, Materials and Engineering A 441 (2006) (2) T.-Y, Pan, Friction Stir Spot Welding (FSSW)- A Literature Review, SAE Technical Paper Series, , 10 sayfa (2007). (3) Z. Feng, J. et al., Friction Stir Welding and Processing of Advanced Materials, FY 2005 Progress Report, High Strength Weight Reduction Materials, Oak Ridge National Laboratory, pp , (2005). (4) R. Hancock, Friction Welding of Aluminum Cuts Energy Costs by 99%, Welding Journal, Vol. 83, No. 2, p. 40. (2004). Kaynak Teknolojisi VI. Ulusal Kongresi ve Sergisi 9-10 Kasım

13 (5) S. W. Kallee, Industrieller Einsatz des Reibrührschweißverfahrens im Verkehrswesen, Paper presented at FSW Technology Days at AMAG, Ranshofen, Austria, October (6) S. Lathabai, et al., Friction Stir Joining of an extruded Al- Mg- Si Alloy, Scripta Materialia 55 (2006) (7) A. Gerlich, P. Su, T. H. North, Tool Penetration During Friction Stir Spot Welding of Al and Mg Alloys, Journal Of Materials Science 40 (2005) (8) Y. Tozaki, Y. Uematsu, K. Tokaji, Effect of Processing Parameters on Static Strength of Dissimilar Friction Stir Spot Welds Between Different Aluminium Alloys, Fatigue Fracture Engng Mater Struc 30 (2006) (9) D.-A. Wang, S.-C. Lee, Microstructures and Failure Mechanisms of Friction Stir Spot Welds of Aluminium 6061-T6 Sheets, Journal of Materials Processing Technology 186 (2007) (10) M. Valant, V. Soundararajan, R. Kovacevic, A Novel Tool Design for Friction Stir Spot Welding, asm.confex.com/asm/tw2005/techprogram/paper_5872.htm (11) T.-Y. Pan, et al., Spot Friction Welding for Sheet Aluminum Joining, gov/~webworks/cppr/y2001/pres/ pdf. (12) P. Su, et al., Intermixing in Dissimilar Friction Stir Spot Welds, Metallurgical and Materials Transactions A, DOI: /s (13) N.N., A New Method for Light Alloy Joining- Friction Spot Joining, Kawasaki Heavy Industries Ltd., (2007). (14) W.M. Thomas, et al., Friction Based Welding Technology for Aluminium, The 8th International Conference on Aluminium Alloys, 2nd to 5th July 2002, Cambridge, UK. (15) S.K. Itapu, Numerical Simulation of Modified Refill Friction Stir Spot Welding Using FEM, ME 790 Seminar pps, South Dakota School of Mines and Technology, mech.sdsmt.edu/ MEweb/ResearchPresentation/Krishna.pdf (2007). (16) (17) (18) (19) (20) J. Mortimer, Jaguar Roadmap Rethinks Self- piercing Technology, Industrial Robot: An International Journal, 32/3 (2005) (21) Z. Feng, et al., Friction stir spot welding of advanced High- strength Steels- a Feasibility Study, SAE Technical paper Series, , 7 sayfa, (2005). (22) M. L. Santella, et al, Friction stir Spot welding of High- strength Steel, FY 2005 Progress Report, Automotive Lightweighting Materials, Oak Ridge National Laboratory, pp , (2005). (23) N.N., Friction Stir Spot Welding of High strength Steels for Transport Industries, TWI Project Outline, PR10199, March (24) C. B. Smith, et al., Friction stir and Friction Stir Spot Welding- Lean, Mean and Green, (2007). 60 Kaynak Teknolojisi VI. Ulusal Kongresi ve Sergisi 9-10 Kasım 2007

14 Prof. Dr. ERDİNÇ KALUÇ 1958 Istanbul Halkalı doğumlu olup ilk ve orta öğrenimini takiben lise öğrenimini Haydarpaşa Lisesi nde tamamlamıştır yılında İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü nden Doktora derecesini almıştır yılında Kocaeli Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makina Mühendisliği Bölümü nde başladığı kariyerinde 1989 da Yardımcı Doçent liğe atanmıştır tarihleri arasında bir yıl ve 1992 yılında da üç ay süre ile Belçika Kaynak Teknolojisi Enstitüsü Araştırma Merkezi ne misafir araştırmacı olarak davet edilerek bilimsel projelerde çalışmıştır tarihinde Malzeme Bilimi Anabilim Dalı nda Üniversite Doçenti ünvan ve yetkisini alan Dr. E. KALUÇ, daha sonra Doçent kadrosuna atanmış ve 1997 tarihinde de Profesör kadrosuna atanarak halen bu kadroda görev yapmaktadır. Kaynak teknolojisi, kaynak metalurjisi, üretim yöntemleri ve fabrika organizasyonu konularında yüzden fazla yerli ve yabancı dilde yazılmış makale ve bildirileri ile yurtiçi ve yurtdışı proje raporları ve kitapları bulunmaktadır ten bu yana da KOÜ Kaynak Teknolojisi Araştırma, Eğitim ve Uygulama Merkezi Müdürlüğü görevini yürütmektedir. Dr. EMEL TABAN 1980 yılında Erzurum da doğdu. İlk, orta ve lise öğrenimini takiben 1998 yılında girdiği Atatük Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makina Mühendisliği Bölümü nden 2002 yılında Makina Mühendisi olarak mezun oldu yılları arasında, Kocaeli Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Makina Mühendisliği Anabilim Dalında Prof. Dr. E. KALUÇ danışmanlığında yüksek lisans öğrenimini, 2004 yılında başladığı doktora öğrenimini Prof. Dr. E. KALUÇ ve Prof. Dr. A. DHOOGE danışmanlığında 2007 yılında tamamladı. Ağustos 2005 ve Ekim 2006 arasında Belçika Kaynak Teknolojisi Enstitüsü Araştırma Merkezi nde misafir araştırmacı ve Ghent Üniversitesi nde Prof. Dr. A. DHOOGE danışmanlığında değişim öğrencisi olarak bulundu. Alman Kaynak Cemiyeti ve Amerikan Kaynak Cemiyeti üyesi olan Dr.-Müh. Emel TABAN, 2002 yılından beri, Kocaeli Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makina Mühendisliği Bölümü, Makina Malzemesi ve İmalat Teknolojisi Anabilim Dalında Araştırma Görevlisi olarak çalışmaktadır. Kaynak teknolojisi, kaynak metalurjisi ve malzeme bilimi konularında yaklaşık 50 adet uluslararası ve ulusal makale, bildiri, seminer ve ders notları bulunmaktadır. Kaynak Teknolojisi VI. Ulusal Kongresi ve Sergisi 9-10 Kasım