ARES 1-ASİTLER. MADDENĠN YAPISI VE ÖZELLĠKLERĠ 4-ASĠTLER ve BAZLAR 8.SINIF FEN BĠLĠMLERĠ

Transkript

1 ARES EĞĠTĠM [Metni yazın] MADDENĠN YAPISI VE ÖZELLĠKLERĠ 4-ASĠTLER ve BAZLAR 8.SINIF FEN BĠLĠMLERĠ 1-ASİTLER Suda çözündüklerinde ortama H + iyonu verebilen bileşiklere asit denir. ASİTLERİN ÖZELLİKLERİ Yakıcı özelliğe sahiptir. Cilde temas ettiğinde yaralar oluşturabilir. Tatları ekşidir. Mavi turnusol kâğıdının rengini kırmızıya çevirir. Sulu çözeltileri elektrik akımını iletir. Metallerle tepkimeye girerek hidrojen (H 2 ) gazı açığa çıkarırlar. Bazlarla birleşerek tuz ve su oluştururlar. 1 Asit özelliği taşıyan maddelere asidik maddeler denir. Limon suyu, domates suyu, peynir, çay, meyve suları ve gazlı içecekler günlük hayatta kullandığımız asidik maddelerdirler. Yiyecek ve İçeceklerimizde Bulunan Bazı Asitler ; maddelerdir. ÖNEMLİ ASİTLER HCl : Hidroklorik asit H 2 SO 4 : Sülfürik asit HNO 3 : Nitrik asit CH 3 COOH : Asetik asit H 2 CO 3 : Karbonik asit H 3 PO 4 : Fosforik asit

2 Asitleri Ayırt Etmek İçin Kullanılan Bazı Ayıraçlar; İçeriğinde H (Hidrojen) atomu bulunduran her madde asit değildir. Amonyak (NH 3 ), Metan gazı (CH 4 ) ve Su(H 2 O) vb. Turnusol Kâğıdı Asitlerle Kırmızı Renk Verir. Metil Oranj Asitler İle Kırmızı Renk Verir. Kimya Endüstrisinde Kullanılan Bazı Asitler Şunlardır ; Fenolftalein Asitler İle Renksiz Hal Alır. : Tuz ruhu diye bilinir. Banyo ve tuvalet temizliğinde kullanılır. Asitler metal kaplarda saklanamazlar. Çünkü metallerle tepkimeye girerek hidrojen gazı çıkışı olur. Bu nedenle asitler plastik veya cam kaplarda saklanırlar. Asitler mermer yüzeyleri aşındırırlar. 2 : Zaç yağı diye bilinir. Boya sanayinde, akülerde, patlayıcı yapımında kullanılır. : Kezzap diye bilinir. Temizlik maddesi, gübre ve patlayıcı madde yapımında kullanılır. : Kolalı içeceklerde, gıdaları koruyucu olarak kullanılır.

3 2-BAZLAR Suda çözündüklerinde ortama hidroksit iyonu (OH) - verebilen bileşiklere baz denir. BAZLARIN ÖZELLİKLERİ Tatları acıdır. Ele kayganlık hissi verir. Sulu çözeltileri elektrik akımını iletir. Kırmızı turnusol kağıdının rengini maviye çevirir. Fenolftalein ile pembe renk verir. Asitlerle birleşerek tuz ve su oluştururlar. Metil oranj ile sarı renk verir. ÖNEMLİ BAZLAR NaOH : Sodyum hidroksit KOH : Potasyum hidroksit LiOH : Lityum hidroksit Mg(OH) 2 : Magnezyum hidroksit Ca(OH) 2 : Kalsiyum hidroksit 3 Baz özelliği taşıyan maddelere bazik maddeler denir. Sabun, diş macunu, şampuan günlük yaşamımızda kullandığımız bazik maddelerdir. Günlük Hayatta Kullanılan Bazı Bazlar ; : Sud- Kostik olarak bilinir.sabun, kağıt, tekstil, boya ve deterjan endüstrisinde,petrol rafinerilerinde, ayrıca tıkanmış boruların açılmasında kullanılır. Potas-Kostik olarak bilinir.deterjan ve arap sabunu yapımında, pil ve gübre yapımında kullanılır. Sönmüş kireç olarak bilinir. Kireç ve çimento yapımında, deri üretiminde kullanılır.

4 Ekmek, pasta yapımında kullanılan kabartma tozları baz özelliği gösterirler. NH3 bir bazdır. Asit değildir. PH DEĞERİ Maddelerin asit veya baz olduğunu anlamak için kullanılan maddelere belirteç (indikakör) adı verilir. Turnusol kağıdı Metil oranj Fenolftalein birer belirteçtirler. Bir çözeltinin asitliği veya bazlığı çözeltideki H + ve OH - iyonunun miktarına bağlıdır. H + = OH - ise çözelti nötrdür. H + > OH - ise çözelti asidiktir. H + < OH - ise çözelti baziktir. 4 Bir maddenin ne kadar asidik veya ne kadar bazik özellik taşıdığı ph ölçeği ile belirlenir. Bu ölçek 14 birime ayrılmıştır. 0 ile 7 arası asidik, 7 ile 14 arası bazik, 7 ise nötrdür. TURNUSOL KAĞIDI METİL ORANJ ASİT KIRMIZI KIRMIZI BAZ MAVİ SARI ph=7 ise Nötr ph < 7 ise asidik FENOLFTALEİN RENKSİZ KIRMIZI ph > 7 ise baziktir.

5 ph derecesi ne kadar küçük ise o asit o kadar kuvvetli asittir. ph değeri 0 a yaklaştıkça asitlik artar. HCl,H 2 SO 4 ve HNO 3 kuvvetli asitlerdir. Bir asit çözeltisine su ilave edildikçe asitliği azalır, yani ph değeri yükselir. Sulu çözeltide tamamen iyonlaşan bazlarakuvvetli baz denir. NaOH, KOH kuvvetli bazdır. ph değeri14 e yaklaştıkça bazlık artar. 5 ASİT YAĞMURU Karbondioksit (CO 2 ),Azot dioksit (NO 2 ) ve Kükürt dioksit (SO 2 ) suda asit özelliği gösteren maddelerdir. Fabrika, iş yeri,ev bacalarından ve motorlu taşıtların egzozlarından çıkan gazlar hava kirliliğine neden olur. Bugazların başlıcaları Karbondioksit (CO 2 ), Azot dioksit(no 2 ) ve Kükürt dioksit (SO 2 ) dir.

6 Asidik özellik taşıyan gazlar (CO 2,NO 2 ve SO 2 ) yağan yağmur ile birlikte asit yağmuru adını alarak yeryüzüne düşerler. ASİT YAĞMURLARINA NEDEN OLAN GAZLAR İ O 2 O 2 O 2 6 Asit Yağmurlarının Zararları; Toprağın kimyasal yapısını bozar, bazı mineralleriçözerek bunların sularla taşınm asına ve toprakta eksilmesine yol açar. Topraktaki verimi azaltır. Ormanların yavaş yavaş yok olmasına sebep olur. Göl ve akarsuların asitlik derecesini arttırır. Tarihi yapıların zaman içinde aşınmasına neden olur. Dışarıda çalışan araçların otomobillerin vb. kaportasının zamanla tahrip olması, Asit Yağmurlarının Zararlarını Azaltmak İçin; Fabrika bacalarına filtre takılmalı Motorlu taşıtların bakımı zamanında yapılmalı.içinde hava kirliliğine neden olabilecek kükürt ve azot elementleri bulunan fosil yakıtlar yerine hava kirliğine neden olmayan doğal gaz kullanılmalıdır. Güneş, rüzgâr, dalga akarsu gibi enerji kaynaklarından yararlanılmalı Ormanlık alanlar korunmalı, yeni ağaçlandırma çalışmaları yapılmalıdır.