ELM 324 ELEKTROMEKANİK ENERJİ DÖNÜŞÜMÜ DERSİ LABORATUVARI

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ELM 324 ELEKTROMEKANİK ENERJİ DÖNÜŞÜMÜ DERSİ LABORATUVARI"

Erdem Keser
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 ELM 324 ELEKTROMEKANİK ENERJİ DÖNÜŞÜMÜ DERSİ LABORATUVARI Deney 1 : Histeresiz Eğrisinin Elde Edilmesi Amaç : Bu deneyin temel amacı; transformatörün alçak gerilim sargılarını kullanarak B-H (Mıknatıslanma) eğrisinin Akım-gerilim değerlerinden yararlanarak elde edilmesidir. Hazırlık Soruları: 1. Ferromanyetik, paramanyetik ve diamanyetik malzeme ne demektir? 2. Aşağıda verilen ve doğada kolaylıkla bulunup yaygın olarak kullanılan malzemelerin türünü (diamanyetik, ferromanyetik, paramanyetik) yazınız. Bakır :.. Alüminyum :.. Gümüş :. Oksijen : Demir :.. 3. Histeresis olayını açıklayınız. 4. Artık (remenans) Mıknatısiyet ne demektir, nasıl oluşur? 5. Histeresis eğrisi, bir malzemenin manyetik karakteristiği hakkında ne tür bilgiler verir? 6. Kalıcı mıknatısların üretim tekniğini açıklayınız. Deneyde Kullanılacak Malzemeler : 1-Osiloskop 2-Avometre 3-1 luk Direnç 4-3 W, 220V/2x12V luk Transformatör. 5-AC Güç kaynağı 6-Bağlantı kabloları

2 Şekilde verilen devreyi kurunuz. AC sinyal kaynağının frekansını 50 Hz e ve genliğini 0V a ayarladıktan sonra transformatörün alçak gerilim sargısına uygulayınız. Osiloskop un birinci kanalını besleme gerilimini, ikinci kanalı ise 1ohm luk direnç üzerindeki gerilimi gösterecek şekilde bağlayarak X-Y konumuna getiriniz. Avometre kullanarak Transformatör sargısının gerilimini ve direnç geriliminden yararlanarak akımını Tablo 1, birinci sütunda verilen besleme gerilimi değerleri için ölçerek kaydediniz. Besleme geriliminin her bir değeri için Osiloskoptan Akım-Gerilim (B-H) ilişkisini gözlemleyerek gerilimin 20V değeri için elde edilen grafiği bilgisayara kaydediniz. Devrede herhangi bir değişiklik yapmadan Tablo 1, dördüncü sütunda verilen gerilim değerleri için ölçümleri tekrarlayınız. Her iki durum (gerilim artışı ve gerilim azalması durumları) için elde edilen akım ve gerilim değerlerinden yararlanarak Akımın gerilime göre değişimini (B-H eğrisini) çiziniz. (Eğri uydurma yöntemlerini kullanınız) VS (V) VT= VS (V) IT (ma) VS (V) VT= VS (V) IT (ma) Sonuçlar ve İrdeleme : Gerekli formulasyonu oluşturarak ve elde ettiğiniz ölçüm sonuçlarını (eğer gerekiyorsa başka mekanik ölçüleri de) kullanarak, deneyde kullandığınız sargının sipir sayısını bulunuz. Elde ettiğiniz histeresis eğrisini yorumlayınız.

3 Deney 2 : Transformatör Karakteristiğinin Elde Edilmesi Amaç : Bu deneyin temel amacı; transformatörlerin kısa devre ve boşta çalışma durumlarını inceleyerek karakteristiğini belirlemektir. Hazırlık Soruları: 1. Transformatörlerin güç sistemlerinde, elektronik devrelerde ve diğer uygulama alanlarında, akım-gerilim değerlerini alçaltıp yükseltmekten başka ne gibi fonksiyonları vardır? kva, 4400/440 V, 50 Hz lik bir transformatörün nüvesindeki akı yoğunluğu 0.8 T (rms) dir. Sipir başına indüklenen elektromotor kuvvet 10 V ise a) Primer ve sekonder sipir sayılarını b) Nüvenin kesit alanını c) Tam yükte herbir sargının akımını bulunuz. 3. Ototransformatörün klasik transformatörlere göre üstünlükleri nelerdir? 4. Transformatörlerde kısa devre deneyi ne amaçla yapılır? 5. Endüstride ticari olarak satılan 3 fazlı transformatörlerin çıkışlarının farklı konfigrasyonlarda (yıldız-yıldız, üçgen-yıldız vs) bağlanmasının sebebi nedir? Kullanılacak Malzemeler : 1. Ayarlı transformatör (Ototransformatör) 2. 3 W 220/2*12 V luk transformatör 3. Ampermetre 4. Voltmetre 5. Wattmetre 6. Bağlantı kabloları a. Boşta Çalışma Deneyi Şekil 1. Boşta çalışma deneyi bağlantı şeması

4 Şekil 1 deki bağlantıyı kurunuz Transformatör ile gerilimi 10 kademede U1 anma değerinin %120 sine kadar artırarak, her bir kademe için aşağıdaki tabloyu doldurunuz. U1 I1 P0 Sonuçlar ve İrdeleme Pb = U1I1cosφ eşitliğinden cosφ değerini, Ie = I1cosφ ve Im = I1sinφ değerlerini hesaplayıp, bu değerlerin temsil ettiği büyüklükleri belirtiniz. Bu değerlerin büyük ve küçük olmasının transformatördeki etkilerini yorumlayınız. R1 ve X1 i biliniyor varsayarak, boşta çalışma vektör diyagramını çiziniz. b. Kısa Devre Deneyi Şekil 2 deki bağlantıyı kurunuz Şekil 2. Kısa devre deneyi bağlantı şeması Transformatör ile gerilimi 10 kademede I2 anma değerine kadar artırarak, her bir kademe için Tablo 2 i doldurunuz.

5 Uk I1k Pk I2 Sonuçlar ve İrdeleme Anma sekonder akımındaki değerleri kullanarak primere göre Ze1, Re1 ve Xe1 2 U1 Z e1 değerlerini ve U eşitliğinden yararlanarak Ze1, Re1 ve Xe1 değerlerini 2 Z e2 hesaplayınız. Bulduğunuz değerlere göre trafonun eşdeğer devresini çiziniz. Kısa devre deneyi, transformatörlerin hangi tür kayıplarını bulmak için kullanılabilir? Yorumlayınız. Turev

Benzer belgeler

DENEY-4 BİR FAZLI TRANSFORMATÖRÜN KISA DEVRE DENEYİ

DENEY-4 BİR FAZLI TRANSFORMATÖRÜN KISA DEVRE DENEYİ TRANSFORMATÖRLERİN EŞDEĞER DEVRESİ Transformatörlerin devre analizinde ve simülasyonunda gerçek modelinin yerine eşdeğer devreleri kullanılır. Eşdeğer