Soru ve cevaplarla yeni Bireysel Emeklilik Sistemi

Transkript

1 Soru ve cevaplarla yeni Bireysel Emeklilik Sistemi Yeni Bireysel Emeklilik Sistemi ile ilgili Sıkça Sorulan Sorular aşağıda yer almaktadır. Devlet Katkısı Nedir? Bireysel Emekliliğin teşvik edilmesine yönelik olarak tarihinden itibaren devletin, tüm bireysel emeklilik katılımcılarının ilgili hesaplarına aylık olarak belirli bir oranda yapacağı destek ödemesidir. Bu oran, katılımcıların aylık ödediği katkı payı tutarının %25 i kadar olacaktır. Örnek: 100 TL katkı payı yatıran katılımcı için devlet, katılımcının hesabına 25 TL katkı payı yatıracaktır. Devlet Katkısında Bir Sınırlama Var Mı? Evet. Devletin katılımcılar adına yatıracağı katkı payı miktarı, yıllık brüt asgari ücretin %25 ini geçemeyecektir. Örnek: 2013 yılı asgari brüt ücret temel alındığında (yıllık ,2 TL) devlet, katılımcının hesabına bir yılda en fazla 3.000,15 TL ödeyecektir. Devlet Katkısından Kimler Faydalanabilecek? Devlet katkısı katılımcının vergi mükellefi olup olmadığına bakmadan tüm katılımcılara ödenmektedir. Devlet Katkı Payının Hak Ediş Süresi Nedir? Devlet katkısına kademeli olarak hak kazanılacaktır. Katılımcılardan En az 3 yıl sistemde kalanlar devlet katkısı ve getirilerinin %15 ine, En az 6 yıl kalanlar %35 ine, En az 10 yıl kalanlar %60 ına, 10 yıl sistemde kaldıktan sonra 56 yaşını dolduranlar devlet katkısının %100 üne hak kazanacaktır Örnek: 2007 yılından beri bireysel emeklilik sistemindeyim. Geçmişte bireysel emeklilik hesabına yatırdığım katkı payları için devlet katkısı alabilecek miyim? Mevcut sistemde vergi avantajı sunulmaktaydı. Devlet katkısı tarihi itibariyle uygulanmaya başlanacaktır. Bu tarihten itibaren ise ödenen devlet katkıları için hak kazanım uygulanacaktır. Örnek: Devlet katkısının başlayacağı tarihi itibariyle Bireysel Emeklilik Sistemi ne dâhil olursam, ilk 3 yıl içinde sistemden çıkabilecek miyim? Evet. İstediğiniz zaman Bireysel Emeklilik Sistemi nden ayrılabilirsiniz. Ancak,3 yıl içinde sistemden ayrılmanız durumunda devlet katkısına hak kazanmak için tanımlanan süreler

2 açısından değerlendirildiğinde 3 yıldan az süredir bulunmanız durumunda hak kazanım oranı %15 olacaktır. Örnek: 6 yıldır Bireysel Emeklilik Sistemi'ndeyim ve 4 yıl sonra 56 yaşımı dolduracağım. Bundan sonra yatıracağım katkı payları için yapılacak olan devlet katkısına hak kazanacak mıyım? Evet. 4 yıl daha düzenli ödeme yaparak emeklilik hakkı kazanılması halinde devlet katkısı uygulamasının başlayacağı tarihinden itibaren emeklilik hakkı kazanılacağı tarihe kadar geçen süre dikkate alınmaksızın, devlet katkısına %100 hak kazanılacaktır. 1 Ocak 2013 tarihinden önce Bireysel Emeklilik Sistemi'ne dâhil olmuş katılımcıların devlet katkısına hak kazanmalarına yönelik aşağıdaki düzenleme yapılacaktır. Buna göre katılımcıların tasarının yürürlüğe girdiği 1 Ocak 2013 tarihinden itibaren 3 yıl sistemde kalmaları koşuluyla tarihinde; Sistemde 3 yıldan fazla 6 yıldan az bulunan katılımcılara 1 yıl, Sistemde 6 yıldan fazla 10 yıldan az bulunan katılımcılara 2 yıl, Sistemde 10 yıldan fazla bulunan katılımcılara 3 yıl, Devlet katkısına hak ediş süresi eklenecektir. Yani itibariyle emeklilik sisteminde 5 yıldır bulunan bir kişi için devlet katkısına hak kazanım süresi 4 yıl üzerinden hesaplanacaktır. Örnek: 38 yaşındayım ve 6 yıldır Bireysel Emeklilik Sistemi'ndeyim 4 yıl sonra sistemden ayrılmak istersem, tarihi itibariyle yatıracağım katkı payları için yapılacak olan devlet katkısına hak kazanabilecek miyim? Bireysel Emeklilik Sistemi nde 6 yıldır bulunduğunuz dikkate alınarak tarihinde ek olarak 2 yıl hak ediş süresi eklenecek olup 4 yıl sonra sistemden ayrılırken En az 6 yıl sistemde kalanlar devlet katkısının %35 ine hak kazanırlar. ifadesinden yola çıkarak devlet katkısı ve getirilerinin %35 ine hak kazanacaksınız. Birden Fazla Emeklilik Sözleşmesi Olması Halinde Uygulama Nasıl Olacaktır? Katılımcı birden fazla emeklilik sözleşmesi sahibi olsa da kendisine ödenecek olan devlet katkısı, tüm sözleşmeleri için toplamda yıllık brüt asgari ücretin %25 ini geçemeyecek şekilde, yapılan ödeme tutarına bağlı olarak oransal biçimde sözleşmelere dağıtılacaktır. Örnek 1: Katılımcının;»Devlet katkısı üst limiti: 2.659,5 TL» A Emeklilik Şirketi'ne yaptığı aylık katkı payı ödemesi: 200 TL Yıllık toplam katkı payı ödemesi: TL Alacağı yıllık devlet katkısı: 600 TL

3 » B Emeklilik Şirketi'ne yaptığı aylık katkı payı ödemesi: 400 TL Yıllık toplam katkı payı ödemesi: TL Alacağı yıllık devlet katkısı: TL Katılımcının her iki sözleşmesine ödediği katkı paylarının toplamından alacağı devlet katkısı toplamı, devlet katkı payı üst limitinin altındadır. Örnek 2: Katılımcının;» Devlet katkısı üst limiti: 2.659,5 TL» A Emeklilik Şirketi'ne yaptığı aylık katkı payı ödemesi: 600 TL Yıllık toplam katkı payı ödemesi: TL» B Emeklilik Şirketi'ne yaptığı aylık katkı payı ödemesi: 900 TL Yıllık toplam katkı payı ödemesi: TL Katılımcının her iki sözleşmesine ödediği katkı paylarının toplamından alacağı devlet katkısı toplamı, devlet katkı payı üst limitini aşmaktadır. Bu durumda üst limit kadar devlet katkısı ödemesi yapılacaktır. İşverenin Çalışanı Adına Yatırmış Olduğu Katkı Payları İçin Devlet Katkısına Hak Kazanılır mı? Devlet katkısı bireyleri teşvik etmek amacıyla tasarlanmıştır. Sadece bireylerin kendi bireysel emeklilik hesaplarına yapılacak olan katkı paylarına ilişkin devlet katkısı ödenecektir. İşveren tarafından çalışan sözleşmelerine ödenen katkı payları için vergi avantajı tanımlanmıştır. İşverenler, çalışanları için ödedikleri bireysel emeklilik katkı payı tutarını, aylık brüt ücretin %15 ini ve brüt asgari ücretin yıllık tutarını geçmeyecek şekilde doğrudan gider yazarak, kurumlar vergisi matrahından indirebilecekler. Devlet Katkısı Hangi Hesapta, Nasıl Değerlendirilecek? Katılımcının bireysel emeklilik hesabına ödediği katkı payı tutarının %25 ine karşılık gelen devlet katkısı, emeklilik şirketleri tarafından Emeklilik Gözetim Merkezi ne (EGM) iletilir. EGM tarafından hesaplanan devlet katkısı, katılımcıların ilgili hesaplarına şirketler aracılığı ile aktarılır. Devlet katkısı, müsteşarlıkça belirlenen yatırım araçlarında yatırıma yönlendirilir. Katkı Payı Ödemelerinin Katılımcı Dışında Biri Tarafından Yapılması Durumunda Devlet Katkısı

4 Devlet katkısı bireysel katılımcılara ödenmektedir. İşveren katkısı hariç, katılımcı adına bir başkasının ödeme yapması durumunda Devlet Katkısı, katkı payı üzerinden katılımcının hesabına yatırılacaktır. Devlet Katkısına El Konulabilir Mi? Devlet katkısı ve getirileri haczedilemez, rehnedilemez ve iflas masasına dâhil edilemez Emeklilik Koşullarını Yerine Getirmeden Katılımcının Vefatı Durumunda Lehtar Veya Maluliyeti Katılımcılar sözleşmelerine lehtar tanımlayabilmekte ve bu lehtarları sözleşme süresi içerisinde diledikleri gibi değiştirebilmektedirler. Katılımcının vefat etmesi halinde birikimleri ve varsa hak kazanılan devlet katkısı ve getirileri, tarihli ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu hükümleri saklı kalmak kaydıyla, varsa emeklilik sözleşmesinde belirtilen lehtarlara veya kanunî mirasçılarına ödenir. Devlet Katkısı ve Getirileri Üzerinden Vergi Kesintisi Yapılacak Mı? Katılımcıların bireysel emeklilik hesaplarına yapılan devlet katkılarının hak kazanılan kısımları, veraset ve intikal vergisinden muaf tutulacaktır. Birikimlerin Ödenmesi Aşamasında Stopaj Oranları Nasıl Uygulanacak? Yeni yasal düzenlemeler kapsamında sistemden ayrılma durumunda uygulanan stopaj kesintisinin, tüm birikim üzerinden yapılması uygulaması yasanın yürürlüğe girdiği tarih olan 29 Haziran 2012 den 2 ay sonra sonlanacaktır. Bu tarihten itibaren, bireysel emeklilikte stopaj kesintisinin sadece irat (gelir) üzerinden uygulanması söz konusu olacaktır. Bireysel Emeklilik Sistemi nden Ayrılmak İstendiğinde İşlemler Ne kadar sürüyor? Katılımcının, ayrılma talep formunu imzalayarak faks veya posta ile şirkete göndermesi halinde, bireysel emeklilik hesabındaki birikim ve hak kazanılan devlet katkısı tutarları formun emeklilik şirketine ulaştığı tarihten itibaren yirmi iş günü içinde katılımcının belirttiği hesaba ödenir. Katılımcının Bireysel Emeklilik Sözleşmesi nden Cayma Hakkı Mevcut Mu? Katılımcı, teklif formunun imzalanmasını veya teklifin onaylanmasını takiben altmış gün içinde cayma hakkına sahiptir. Cayma talebi emeklilik şirketine çağrı merkezi veya faks yahut postayla bildirilebilir. Cayma bildiriminin şirkete ulaşmasını takiben verilen ödeme talimatları iptal ettirilir ve yapılan tüm ödemeler, fon toplam gider kesintisi haricinde kesinti yapılmadan, varsa yatırım gelirleriyle birlikte on iş günü içinde ödeyene iade edilir. Ayrıca, katkı payının fonlarda yatırıma yönlendirilmesi sonucunda bir değer kaybı oluşması durumunda, katılımcıya hesabında bulunan birikim tutarı ödenecektir. İşveren Açısından Yeni Yasal Düzenlemelerde Değişiklik Mevcut Mu? Mevcut uygulamada işverenler, çalışanları için ödedikleri bireysel emeklilik katkı payı tutarını, aylık brüt ücretin %10 unu ve brüt asgari ücretin yıllık tutarını geçmeyecek şekilde

5 doğrudan gider yazarak, kurumlar vergisi matrahından indirebilirken, yeni yasada %10 luk vergi avantajı oranı %15 e çıkarılmıştır. Yeni kanun değişikliği ile birlikte işveren, eğer isterse çalışanları adına ödediği katkı payı ve getirilerinin hak ediş süresini 7 yıla kadar uzatabilir. Eski kanunda bu süre 5 yıl ile sınırlıydı. Üyelerine veya çalışanlarına emekliliğe yönelik taahhütte bulunan dernek, vakıf, sandık gibi kuruluşların bireysel emeklilik sistemine aktaracağı taşınmazlar veya iştirak hissesi satışları katma değer vergisinden istisna tutulacaktır. Ayrıca bu aktarım süresi, 31 Aralık 2015 tarihine kadar uzatılmaktadır. Bireysel Emeklilik Sistemi'nden Ayrılmadan Kısmen Ödeme Alma Hakkı Söz Konusu Mu? 1 Ocak 2013 tarihi itibariyle bireysel emeklilik sözleşmelerinden ayrılmadan kısmen ödeme alma hakkı söz konusu olacaktır. Birikim oranı ile yapılacak ödemeye ilişkin esas ve usuller müsteşarlık tarafından bildirilecektir. Kaynak: