İÇİNDEKİLER KIRMIZI ET, SÜT VE YEM SEKTÖRÜ ANALİZİ Kırmızı Et Sektöründeki Gelişmeler Yem Sektörü Pazar Analizi... 20

Transkript

1 İÇİNDEKİLER KIRMIZI ET, SÜT VE YEM SEKTÖRÜ ANALİZİ... 2 Kırmızı Et Sektöründeki Gelişmeler... 2 Yem Sektörü Pazar Analizi Süt Sektörü Pazar Analizi MEVZUAT UKON OCAK AYI FAALİYETLERİ ŞUBAT AYI ETKİNLİKLERİ

2 KIRMIZI ET SÜT VE YEM SEKTÖR ANALİZİ 1. KIRMIZI ET SEKTÖRÜNDEKİ GELİŞMELER DÜNYA VE AVRUPA BİRLİĞİ: Grafik-1: Avrupa Birliğinde Haftalık Dana Karkas Ortalama Fiyatları / 100 KG Kaynak: Avrupa Birliği Komisyonu, (12 Aylık Dönem Şubat Ocak 2017) (AB-28) Grafik-2: Avrupa Birliğinde Haftalık Ortalama Canlı Dana Fiyatları / KG Kaynak: Avrupa Birliği Komisyonu, (12 Aylık Dönem Şubat Ocak 2017) (AB-28) 2

3 Grafik-3: Avrupa Birliğinde Haftalık Koyun Karkas Ortalama Fiyatları / 100 KG Kaynak: Avrupa Birliği Komisyonu, (12 Aylık Dönem Ocak Ocak 2017) (AB-28) Grafik-: 4 Avrupa Birliğinde Kuzu Karkas Aylık Ortalama Fiyatları / 100 KG Kaynak: Avrupa Birliği Komisyonu, Ocak 2014 Ocak 2017 Tablo-1: Dünya Yıllık Ortalama Toptan Et Fiyatları, ($/Ton) ABD SIĞIR ETİ İHRAÇ AVUSTRALYA İnek Eti Kemiksiz ABD'ye ihraç CIF YENİ ZELANDA KOYUN ETİ (dondurulmuş karkas toptan satışı Londra'ya) ABD KANATLI ETİ İhraç Broiler BREZİLYA Piliç Eti İhraç

4 Tablo-2: 2016 Yılı Dünya Toptan Et Fiyatları - Aylık Ortalama $/TON OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK ABD SIĞIR ETİ İHRAÇ AVUSTRALYA İnek Eti Kemiksiz ABD'ye ihraç CIF YENİ ZELANDA KOYUN ETİ (dondurulmuş karkas toptan satışı Londra'ya) ABD KANATLI ETİ İhraç Broiler BREZİLYA Piliç Eti İhraç Kaynak: FAO, Aylık veriler FAO Gıda Fiyat Endeksi (FFPI) 1996 yılında küresel tarım ürünleri piyasalarında yaşanan gelişmeleri izlemeye yardımcı olacak bir araç olarak kullanılmaya başlanmıştır. FAO Et Fiyatları Endeksi; 4 çeşit et türünün dünya ortalama ihracat paylarına göre ağırlıklandırılmasıyla elde edilmektedir. Son iki ayın fiyatları tahmini olup revize edilebilir niteliktedir. (Tablo: ) Tablo- 3: FAO Uluslararası Et Fiyat Endeksi ( =100) Et Kanatlı Domuz Büyükbaş Küçükbaş

5 Tablo- 4: FAO Uluslararası Et Fiyat Endeksi Aylara Göre ( =100) 2016 Et Kanatlı Domuz Büyükbaş Küçükbaş Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Ocak * *2017 Ocak ayı et endeksi rakamlarıdır. Tablo- 5: Yıllık Sığır Eti Fiyatları, ($/TON) ABD BREZİLYA AVUSTRALYA Tablo- 6: 2017 Yılı Aylık Sığır Eti Fiyatları ($/TON) 2017 ABD BREZİLYA AVUSTRALYA Ocak

6 TÜRKİYE: Hayvan Varlığı: TÜİK verilerine göre 2015 yılında 2014 yılına göre toplam hayvan sayısı % 0,6 kesilen hayvan sayısı ise %2,8 oranında artış göstermiştir. (Tablo: 7-8) Tablo-7: Ülkemizde Yılları Arasında Hayvan Varlığı ve Kesilen Hayvan Sayısı Hayvan Türleri Sayı (Baş) Sayı (Baş) Sayı (Baş) Sayı (Baş) Sayı (Baş) Sayı (Baş) Kesilen Hayvan Sayısı Kesilen Hayvan Sayısı Kesilen Hayvan Sayısı Kesilen Hayvan Sayısı Kesilen Hayvan Sayısı Kesilen Hayvan Sayısı TOPLAM Büyükbaş Sığır Kültür Kültür melezi Yerli Manda Küçükbaş Koyun Merinos Yerli Keçi Kıl keçisi Tiftik keçisi Diğer Tablo-8: Hayvan Varlığı ile Kesilen Hayvan Sayısı Değişim Oranları (%) TOPLAM Büyükbaş Sığır Manda Küçükbaş Koyun Keçi Hayvan Varlığı 36,7 23,3 23,1 57,9 42,7 36,5 65,5 Hayvan Varlığı 0,6-0,8-0,9 9,8 1,1 1,3 0,7 Kesilen Hayvan Sayısı 0,6 43,9 44,7-91,2-13,4-27,1 63,9 Kesilen Hayvan Sayısı 2,8 1,4 1,4-36,1 3,5-3,6 27,3 6

7 Grafik Yılları arası Hayvan Sayıları ile Kesilen Hayvan sayısı Değişimleri 7

8 Kesilen Sığır Sayısı Tablo-9: Ülkemizde Yılları Arasında Kesilen Hayvan ve Et Üretim Miktarı Sığır Manda Koyun Keçi Et üretim miktarı Kesilen hayvan sayısı Et üretim miktarı Kesilen hayvan sayısı Et üretim miktarı Kesilen hayvan sayısı Et üretim miktarı TOPLAM Kesilen hayvan sayısı Et üretim miktarı (baş) (ton) (baş) (ton) (baş) (ton) (baş) (ton) (baş) (ton) Hayvansal Üretim İstatistikleri, 2016 Toplam hayvan sayısı 2016 Yılında 55,8 milyon baş oldu. TÜİK verilerine göre Büyükbaş hayvan sayısı 2016 yılında bir önceki yıla göre %0,7 artarak 14 milyon 222 bin baş olarak gerçekleşti. Büyükbaş hayvanlar arasında yer alan sığır sayısı %0,6 artarak 14 milyon 80 bin baş olurken, manda sayısı %6,2 artış ile 142 bin 73 baş olarak gerçekleşti. (Tablo: 10) TÜİK verilerine göre toplam hayvan sayısı 2014 ile 2016 yılları arasında ise % 0,6 oranında azalmıştır. Küçükbaş hayvan sayısı 2016 yılında bir önceki yıla göre %1,4 oranında azalarak 41 milyon 329 bin baş olmuştur. Koyun sayısında bir önceki yıla göre %1,7 oranında bir azalma meydana gelmiş ve 30 milyon 983 bin baş olarak gerçekleşmiştir. Keçi sayısında ise yine bir önceki yıla göre %0,7 oranında bir azalma meydana gelmiş ve 10 milyon 345 bin baş olmuştur. 8

9 Tablo-10: Hayvansal Üretim İstatistikleri Karşılaştırması Değişim Değişim Değişim Hayvan türleri Sayı (Baş) Sayı (Baş) Sayı (Baş) % % Toplam ,4-0,9-0,6 a) Büyükbaş ,5 0,7-0,9 Sığır ,6 0,6-1,0 Kültür ,3 3,2 6,6 Kültür melezi ,4 0,4-5,0 Yerli ,5-7,6-12,6 Manda ,8 6,2 16,6 b) Küçükbaş ,1-1,4-0,4 Koyun ,2-1,7-0,5 Merinos ,7-2,5 2,1 Yerli ,9-1,6-0,7 Keçi ,7-0,7 0,0 Kıl keçisi ,4-0,7-0,3 Tiftik keçisi ,8 0,9 16,8 c) Diğer ,9-3,4-10,0 Kaynak: TUİK, Hayvansal Üretim İstatistikleri Kırmızı Et Üretimi: Kırmızı Et Üretim İstatistikleri, IV. Çeyrek: Ekim - Aralık, 2016 Verileri açıklandı. Toplam kırmızı et üretimi IV. çeyrek döneminde 271 bin ton olarak tahmin edildi. IV. Çeyrekte Toplam kırmızı et üretimi kurban bayramının gerçekleştiği bir önceki çeyreğe göre %31,4, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %8,8 oranında azaldı. Toplam kırmızı et üretimi içinde sadece kesimhanelerde üretilen kırmızı et miktarı ise 107 bin ton olarak gerçekleşti. Sığır eti üretimi yaklaşık 249 bin ton olarak tahmin edildi. Sığır eti üretimi bir önceki çeyreğe göre %30,8, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %3,7 oranında azaldı. Koyun eti üretimi 15 bin ton olarak tahmin edildi. Koyun eti üretimi bir önceki çeyreğe göre %34,2, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %48 oranında azaldı yılı itibarı ile toplam kırmızı et üretimi bin önceki yıla göre 23 bin 780 ton artarak (%2) 1 milyon 173 bin 42 ton olmuştur. Sığır eti üretimi ton olmuş bir önceki seneye göre % 4,36 artmıştır. Koyun eti üretimi 82 bin 484 ton olmuş bir önceki yıla göre % 17,5 oranında (18 bin ton) azalma göstermiştir. 9

10 yılları arasında toplam kırmızı et üretimi % 50, büyükbaş kırmızı et üretimi % 70 oranında artarken, küçükbaş et üretimi ise % 29 oranında azalmıştır. (Tablo- 11). TÜİK tarafından yapılan Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemine göre 2016 yılında Türkiye nüfusu 79 milyon 81 bin 871 kişi olmuştur. Buna göre kişi başı kırmızı et üretimi 2016 yılında kg, kişi başı kanatlı eti üretimi 24,13 Kg. Toplam et üretimi 38,82 kg. olmuştur. (Tablo-13) Tablo-11 Kırmızı Et Üretim Miktarı İstatistikleri Miktar ( Ton ) I.Dönem II.Dönem III.Dönem IV.Dönem Toplam TOPLAM Sığır Manda Koyun Keçi Kaynak: TUİK, Kırmızı Et Üretim İstatistikleri 10

11 Grafik-8: Yılları Arası Kırmızı Et Üretimi Grafik-9: Yılları Arası Büyükbaş ve Küçükbaş Et Üretimi Grafik Yılları Arası Dönemlere Göre Kırmızı Et Üretimi 11

12 Tablo-12: Hayvan Türlerine Göre Karkas Et Ortalama Verimi ( ) Yıllar SIĞIR MANDA KOYUN KEÇİ Tablo-13 Türkiye de Yıllar itibarı ile Kişi Başı Kırmızı Et Üretim Miktarı (Kg) Koyun Keçi Sığır Manda Toplam ,64 0,32 5,23 0,06 7, ,66 0,34 6,12 0,03 8, ,35 0,19 5,18 0,02 6, ,03 0,16 4,48 0,01 5, ,84 0,31 8,39 0,05 10, ,43 0,31 8,63 0,02 10, ,29 0,23 10,57 0,02 12, ,34 0,31 11,34 0,00 12, ,27 0,34 11,35 0,01 12, ,27 0,43 12,89 0,004 14, ,03 0,39 13,27 0,004 14, yılları arası değişim (%)

13 Perakende Dana Eti Fiyatları: TUİK TÜFE verilerine göre 2017 yılı Ocak ayında 39,60 TL/Kg. olan fiyatlar bir önceki aya göre % 1,30 oranında artmış, son 12 aylık ortalama artış oranı ise % 1,73 olmuştur (Grafik-11). Grafik-11: Perakende Dana Eti Fiyatları, 2003=100 Temel Yıllı Tüketici Fiyatları Endeksleri- Madde Sepeti ve Ortalama Fiyatlar (TL/Kg) Perakende Koyun Eti Fiyatları: TUİK TÜFE verilerine göre 2017 yılı Ocak ayında 35,55 TL/Kg. olan fiyatlar bir önceki aya göre % 1,58 oranında artmış, son 12 aylık ortalama artış oranı ise % 8,54 olmuştur (Grafik-12). Grafik-12: TUİK Perakende Koyun Eti Fiyatları (TL/Kg) Kaynak: TÜİK 13

14 Perakende sucuk fiyatları, Ocak 2017 tarihinde bir önceki aya göre % 2,79 oranında artarak 55,79 TL./Kg olmuştur. Fiyatlar son 12 ay içerisinde % 4,98 oranında artmıştır.(grafik-13). Grafik- 13 Perakende Sucuk Fiyatları (TL/Kg) Kaynak: TÜİK Perakende sosis fiyatları, 2017 yılı Ocak ayında 36,66 TL/Kg olmuş, bir önceki aya göre % 4,71 oranında artmıştır. Son on iki aylık dönemde ise bu artış % 4,38 oranında olmuştur. (Grafik-14). Grafik-14 Perakende Sosis Fiyatları (TL/Kg) Kaynak: TÜİK 14

15 Perakende salam fiyatları, 2017 yılı Ocak ayında 36,57 TL./Kg olmuştur. Bir önceki aya göre fiyat % 7,71 oranında azalmıştır. Son on iki aylık dönemde ise bu azalış % 5,41 oranında olmuştur. (Grafik-15). Grafik-15 TÜİK Perakende Salam Fiyatları (TL/Kg) TÜİK verilerine göre perakende sakatat fiyatları 2017 yılı Ocak ayında 29,68 TL./Kg olmuş, fiyat bir önceki aya göre % 1,74 oranında artmıştır. Son on iki aylık dönemde ise % 11,55 oranında bir artış görülmüştür. (Grafik-16). Grafik-16 TÜİK Perakende Sakatat Fiyatları (TL/Kg) 15

16 TÜİK verilerine göre perakende tavuk eti fiyatları Ocak 2017 tarihinde 8,43 TL/Kg olmuştur. Son on iki ay içerisinde fiyatlar % 12,73 oranında artış göstermiştir, (Grafik-17). Grafik-17 TÜİK Perakende Tavuk Eti Fiyatları (TL/Kg) Tablo-14 Et ve Et Ürünleri 2003=100 Temel Yıllı Tüketici Fiyatları Endeksleri- Madde Sepeti ve Ortalama Fiyatlar (TL/Kg) Oca.16 Şub.16 Mar.16 Nis.16 May.16 Haz.16 Tem.16 Ağu.16 Eyl.16 Eki.16 Kas.16 Ara.16 Oca.17 Perakende Dana Eti 38,42 37,93 37,04 37,34 37,67 38,04 38,73 39,06 39,21 39,26 39,22 39,09 39,60 Perakende Koyun Eti 32,17 32,75 32,84 33,19 33,08 33,47 34,06 34,19 34,36 34,61 34,81 35,00 35,55 Sucuk 53,18 53,14 53,33 53,47 52,75 53,32 53,70 53,50 54,02 54,60 54,53 54,66 55,79 Sosis 35,22 35,12 33,83 34,88 34,70 33,87 33,90 34,49 34,35 34,40 34,82 35,01 36,66 Salam 39,05 38,66 38,81 38,77 38,75 38,36 37,21 37,68 37,99 38,34 39,05 39,62 36,57 Sakatat 25,77 26,60 27,05 27,38 27,61 27,51 27,73 27,79 27,93 28,00 28,64 29,17 29,68 Tavuk Eti 7,44 7,48 7,65 7,97 8,18 8,32 8,37 8,09 7,46 7,32 7,82 8,22 8,43 Kaynak:TÜİK Tablo-15 Et ve Et Ürünlerinde Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) Ortalama Değişim Oranları (%) Ocak 2016 Bir Önceki Aya Göre Ocak 2017 Son 12 ay Perakende Dana Eti 1,30 3,06 1,73 Perakende Koyun Eti 1,58 10,51 8,54 Sucuk 2,07 4,91 4,98 Sosis 4,71 4,09 4,38 Salam -7,71-6,36-5,41 Sakatat 1,74 15,14 11,55 Tavuk Eti 2,56 13,31 12,73 Kaynak:TÜİK 16

17 KARKAS FİYATLARININ DEĞERLENDİRMESİ: Dana Karkas Ortalama Fiyatları: Ankara Ticaret Borsası verilerine göre 2016 yılı on iki ay ortalama fiyatı 24,59 TL/Kg dır yılı Ocak ayında ise ortalama fiyat 24,02 TL/Kg. olmuştur. Ocak ayında fiyatlar bir önceki aya göre % 3,50 oranında azalmış, bir önceki yılın aynı ayına göre % 0,50 oranında azalma görülmüştür.(grafik:18-19). Grafik-18 Dana Karkas Ortalama Fiyatları (TL/Kg) Kaynak: Ankara Ticaret Borsası Verileri Grafik-19 Yıllar İtibarı ile Dana Karkas Ortalama Fiyatları (ATB) Kaynak: Ankara Ticaret Borsası Verileri 17

18 Kuzu Karkas Ortalama Fiyatları: Ankara Ticaret Borsası verilerine göre 2016 yılı on iki ay ortalaması 26,95 TL/Kg dır. Ocak ayı itibarı ile fiyat 27,87 TL/Kg olmuştur. Ocak ayında fiyatlar bir önceki aya göre % 0,65 oranında artmış, bir önceki yılın aynı ayına göre bu artış % 27,87 oranında olmuştur. (Grafik: 20-21). Grafik-20 Kuzu Karkas Ortalama Fiyatları Kaynak: Ankara Ticaret Borsası Verileri Grafik-21 Yıllar İtibarı ile Kuzu Karkas Ortalama Fiyatları (ATB) Kaynak: Ankara Ticaret Borsası Verileri 18

19 Tablo- 16: Borsalardan Alınan Ortalama Dana Karkas Fiyatları Ocak 2017 Borsa Adı Miktar (Kg) En az Fiyat En çok Fiyat Ortalama Fiyat Ankara ,00 TL 26,00 TL 23,79 TL İstanbul ,00 TL 28,50 TL 24,48 TL Kars Kayseri ,50 TL 26,00 TL 24,78 TL İzmir ,60 TL 28,48 TL 24,65 TL Konya ,24 TL 25,33 TL 23,94 TL Gaziantep ,00 TL 26,15 TL 23,92 TL Diyarbakır ,50 TL 25,20 TL 24,48 TL Tokat ,00 TL 26,30 TL 24,54 TL Samsun ,00 TL 25,00 TL 25,00 TL ORTALAMA 22,76 TL 26,33 TL 24,40 TL Tablo- 17: Sanal Marketlerdeki Perakende Fiyatları Tarih CİNSİ MİGROS CARREFOURSA REAL ET VE SÜT KURUMU Kıyma ** 43,90 TL 39,50 TL 28,75 TL Kuşbaşı 41,95 TL 38,90 TL 43,90 TL 31,00 TL Biftek 49,95 TL 52,90 TL ** 36,00 TL Pirzola ** ** ** 50,00 TL Kuzu Pirzola 67,95 TL 69,90 TL ** 50,00 TL Kaynak: Ulusal Marketlerin perakende fiyatları, * Et ve Süt Kurumu Tarak Pirzola fiyatıdır. 19

20 2. YEM SEKTÖRÜ PAZAR ANALİZİ ( ilk on ay ortalaması) yılları arasında yıllık ortalama fiyatlara bakıldığında Yulaf, ATK, besi yemi, süt yemi, DDGS fiyatında düşüş görülmüş, Yemlik arpa, buğday, mısır, kepek, yemi fiyatı ise artmıştır. (Tablo 18-19) Tablo-18: Yıllar İtibarı ile Türkiye yem ve yem hammadde fiyatları (TL/TON) Yemlik Arpa *Yemlik Buğday *Yulaf Mısır Kepek ATK Besi yemi Süt yemi DDGS Kaynak: Türkiye Yem Sanayicileri Birliği KDV Dahil Nakliye Hariç Peşin Fiyatlarıdır.* TOBB Tablo- 19: 2016 Yılı İtibarı İle Yem ve Yem Hammaddeleri Aylık Fiyatları (TL/TON) Yemlik *Yemlik *Yulaf Mısır Kepek ATK 28 Besi yemi Süt yemi DDGS Arpa Buğday protein (14 P) (16 P) Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Ortalama Kaynak: Türkiye Yem Sanayicileri Birliği Nakliye Hariç Peşin Fiyatlarıdır. KDV Ocak ayında %1 Şubat ayından itibaren %0 olarak hesaplanmıştır (Yemlik arpa KDV %1 Mısır %1, DDGS %18). * TOBB fiyatlarıdır. Tablo- 19: 2017 Yılı İtibarı İle Yem ve Yem Hammaddeleri Aylık Fiyatları (TL/TON) Yemlik Arpa *Yemlik Buğday *Yulaf Mısır Kepek ATK 28 protein Besi yemi (14 P) Süt yemi (16 P) DDGS Ocak Ortalama

21 Grafik 22: Yılı İtibarı ile Yem, Yem Hammaddeleri Fiyatları (TL/Ton) Not: 2016 Yılı fiyatları on iki ayın ortalamasıdır. 3. SÜT SEKTÖRÜ PAZAR ANALİZİ Süt üretimi: TÜİK verilerine göre 2017 yılında toplanan inek sütü 9,21 milyon ton olmuştur yılı Aralık ayında 738 bin ton süt toplanmıştır. (Tablo: 20). Tablo-20: Toplanan (Sanayiye Gönderilen) İnek Sütü (Ton) Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Toplam Kaynak: TÜİK,Süt ve Süt Ürünleri Üretimi 21

22 Grafik-23: Toplanan (Sanayiye Gönderilen) İnek Sütü (Ton) Süt Fiyatları: TÜİK verilerine göre perakende ortalama süt fiyatları 2016 yılı ortalaması 2,89 TL/Kg dır yılı Ocak ayında fiyat 3 TL/Kg olmuştur. (Grafik-24). Grafik-24: Tüketici Fiyat Endeksi - Perakende Süt Fiyatları (TL/Kg.) Kaynak: TÜİK, 2003=100 Temel Yıllı TÜFE Madde Sepeti ve Ortalama Fiyatlar (TL/KG) Tablo-21: Yılı Çiğ Süt Fiyatları Dönemler Fiyat (TL/Litre) Ocak 30 Haziran 1,15 1 Temmuz 31 Aralık 1,15 22

23 Ocak 30 Haziran 1,21 Kaynak: Ulusal Süt Konseyi RESMİ GAZETE DE 2017 YILI OCAK AYINDA YAYIMLANAN MEVZUAT 1. DOĞU ANADOLU, GÜNEYDOĞU ANADOLU, KONYA OVASI VE DOĞU KARADENİZ PROJELERİ KAPSAMINDAKİ İLLERDE HAYVANCILIK YATIRIMLARININ DESTEKLENMESİNE İLİŞKİN PROJE UYGULAMA REHBERİ Yatırım Konularına Göre Hibe Desteği Uygulanacak İller 1) İnşaat yatırımı ile damızlık koç-teke alımı yatırım konusu Doğu Anadolu Projesi (DAP) kapsamındaki Ağrı, Ardahan, Bingöl, Bitlis, Erzincan, Erzurum, Elazığ, Hakkâri, Iğdır, Kars, Malatya, Muş, Tunceli ve Van illeri, Güney Doğu Anadolu Projesi (GAP) kapsamındaki Adıyaman, Batman, Diyarbakır, Gaziantep, Kilis, Mardin, Siirt, Şanlıurfa ve Şırnak illeri, Konya Ovası Projesi (KOP) kapsamındaki Konya, Karaman, Niğde ve Aksaray illeri ile Doğu Karadeniz Projesi (DOKAP) kapsamındaki Samsun, Ordu, Giresun, Trabzon, Rize, Artvin, Bayburt ve Gümüşhane illerinde uygulanır. 2) Damızlık boğa alımı yatırım konusu Doğu Anadolu Projesi (DAP) kapsamındaki Ağrı, Ardahan, Bingöl, Bitlis, Erzincan, Erzurum, Elazığ, Hakkâri, Iğdır, Kars, Malatya, Muş, Tunceli ve Van illeri, Güney Doğu Anadolu Projesi (GAP) kapsamındaki Adıyaman, Batman, Diyarbakır, Gaziantep, Kilis, Mardin, Siirt, Şanlıurfa ve Şırnak illeri ile Doğu Karadeniz Projesi (DOKAP) kapsamındaki Samsun, Ordu, Giresun, Trabzon, Rize, Artvin, Bayburt ve Gümüşhane illerinde uygulanır. Destekleme Konuları ve Hibe Oranları: yılları arasında; Doğu Anadolu Projesi, Güney Doğu Anadolu Projesi, Konya ovası Projesi ve Doğu Karadeniz Projesi Kapsamındaki İllerde mevcut damızlık sığır ve damızlık koyun-keçi işletmelerinin yeni inşaat veya tadilat ile damızlık erkek materyal temini desteklenmesi yatırımlarına aşağıda belirtilen oranlarda hibe desteği uygulanır. 23

24 UYGULANACAK YATIRIM KONULARI HİBE ORANI (%) İNŞAAT Yeni inşaat veya tadilat 50 HAYVAN ALIMI Damızlık boğa, koç ve teke alımı YEMLERİN RESMÎ KONTROLÜ İÇİN NUMUNE ALMA VE ANALİZ METOTLARINA DAİR YÖNETMELİK Bu yönetmeliğin hazırlanmasında 27/1/2009 tarihli ve (AT) 152/2009 sayılı Yemin Resmî Kontrolü İçin Numune Alma ve Analiz Metotları hakkında Komisyon Tüzüğü dikkate alınmış olup, 27/12/2011 tarihli ve sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Yemlerin Resmî Kontrolü İçin Numune Alma ve Analiz Metotlarına Dair Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır. 3. BAZI OVALARIN BÜYÜK OVA KORUMA ALANI OLARAK BELİRLENMESİNE İLİŞKİN BAKANLAR KURULU KARARI (2016/920) Tarımsal potansiyeli yüksek, erozyon, kirlenme, amaç dışı veya yanlış kullanımlar gibi çeşitli nedenlerle toprak kaybı ve arazi bozulmalarının hızlı geliştiği 141 büyük ova büyük ova koruma alanı olarak belirlenmiştir. 4. TÜRK GIDA KODEKSİ AROMA VERİCİLER VE AROMA VERME ÖZELLİĞİ TAŞIYAN GIDA BİLEŞENLERİ YÖNETMELİĞİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Aroma Vericiler Ve Aroma Verme Özelliği Taşıyan Gıda Bileşenleri Yönetmeliği nin Uyum zorunluluğu başlıklı Geçici 3 üncü maddesine iki yeni fıkra eklenmiştir. 24

25 Eklenen 5 inci fıkrada işletmecilerin, maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 30 gün içerisinde uyum sağlayacağı aroma vericiler sıralanırken, 6 ıncı fıkra maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce piyasaya arz edilmiş olan söz konusu aroma vericilerden bazılarını içeren gıdaların raf ömrü süresince piyasada bulunabileceği hükmünü taşımaktadır. Aynı Yönetmeliğin Ek-1 inde yer alan tabloda yapılan değişikliklerle, bazı aroma verici maddeler uygulamadan kaldırılmış, bazı aroma verici maddelerin uygulamasında değişikliğe gidilmiş, tabloya yeni FL numaralı aroma verici madde eklenmiştir. 5. TÜRK GIDA KODEKSİ GIDA ETİKETLEME VE TÜKETİCİLERİ BİLGİLENDİRME YÖNETMELİĞİ Algı farklılıkları ve bilgi gereksinimleri dâhil gıda hakkında bilgilendirme açısından tüketicilerin üst düzeyde korunmasına ilişkin kuralları belirlemek amacıyla yayınlanan yönetmeliğin bazı bölümleri aşağıda özetlenmiştir. Gıda Hakkında Bilgilendirmeye İlişkin Genel Gereklilikler MADDE 7 (1) Gıda hakkında bilgilendirme, özellikle; a) Gıdanın başta doğası, kimliği, özellikleri, bileşimi, miktarı, dayanıklılığı, menşe ülkesi, imalat veya üretim metodu olmak üzere başlıca nitelikleri açısından, b) Gıdanın sahip olmadığı etkilere veya özelliklere atıfta bulunarak, c) Tüm benzer gıdalar aynı niteliklere sahip olduğu halde, belli bir gıdanın özel niteliklere sahip olduğunu ileri sürerek ve özellikle belirli bileşenler ve/veya besin öğelerinin varlığını veya yokluğunu özel olarak vurgulayarak, ç) Gıdanın bileşiminde doğal olarak bulunan bir öğe veya gıdada normal olarak kullanılan bir bileşen farklı bir öğe veya farklı bir bileşen ile ikame edildiği halde, görünüş, tanımlama veya resimli gösterimler vasıtasıyla söz konusu gıdada o öğenin veya o bileşenin varlığını ima ederek yanıltıcı biçimde olamaz. 25

26 (2) Gıda hakkında bilgilendirmenin doğru, açık ve tüketici için kolay anlaşılır olması sağlanır. (3) Özel beslenme amaçlı gıdalar ile ilgili mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla, gıdanın bir hastalığı önleme, tedavi etme veya iyileştirme özelliğine sahip olduğuna dair bilgilendirme yapılamaz, bu tür özelliklere atıfta bulunulamaz. (4) Bu maddenin birinci, ikinci ve üçüncü fıkralarında yer alan hükümler; gıdanın reklâmı ile gıdanın tanıtımı; özellikle de şekli, görünüşü veya ambalajı, kullanılan ambalaj malzemesi, düzenlendiği biçim ve sergilenme şekli için de uygulanır. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Gıda Hakkında Zorunlu Bilgilendirmenin İçeriği ve Bildirimi Zorunlu bilgiler MADDE 9 (1) Bu Yönetmelikteki istisnalar saklı kalmak kaydıyla, aşağıdaki bilgilerin belirtilmesi zorunludur: a) Gıdanın adı. b) Bileşenler listesi. c) Ek-1 de yer alan Alerjiye veya İntoleransa Neden Olan Belirli Madde veya Ürünler. ç) Belirli bileşenlerin veya bileşen gruplarının miktarı. d) Gıdanın net miktarı. e) Tavsiye edilen tüketim tarihi veya son tüketim tarihi. f) Özel muhafaza ve/veya kullanım koşulları. g) 8 inci maddenin birinci fıkrasında bahsedilen gıda işletmecisinin adı veya ticari unvanı ve adresi. ğ) 12 nci maddede belirtilen işletme kayıt numarası veya tanımlama işareti. h) Menşe ülke. ı) Kullanım bilgisi olmadığında gıdanın uygun şekilde tüketimi mümkün değilse, gıdanın kullanım talimatı. i) Hacmen % 1,2 den fazla alkol içeren içeceklerde hacmen gerçek alkol derecesi. j) Beslenme bildirimi. Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce faaliyet göstermekte olan gıda işletmecileri 31/12/2019 tarihine kadar Yönetmelik hükümlerine uymak zorundadır. 31/12/2019 tarihinden önce etiketlenen veya piyasaya arz edilen gıdalar raf ömrü sonuna kadar piyasada bulunabilecektir. Bu hükümler, ithal edilen gıdaların etiketleri için de geçerli olacaktır. Yönetmelik ile yürürlükten kaldırılan Türk Gıda Kodeksi Etiketleme Yönetmeliğine uygun olmayan 31/12/2015 tarihinden önce tescil başvurusu yapılmış veya tescillenmiş ticari marka 26

27 veya marka bulunduran gıdalar, 31/12/2019 tarihine kadar bu Yönetmelik hükümlerine uymak zorunda olacaklardır. 6. TÜRK GIDA KODEKSİ BESLENME VE SAĞLIK BEYANLARI YÖNETMELİĞİ Türk Gıda Kodeksi Beslenme ve Sağlık Beyanları Yönetmeliği son tüketiciye ve toplu tüketim yerlerine arz edilen gıda hakkında bilgilendirme mevzuatı kapsamında etiketlenmesinde, sunumunda veya reklamında kullanılan beslenme ve sağlık beyanlarına ilişkin kuralları kapsamaktadır. (1) Beslenme ve sağlık beyanları, bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak piyasaya arz edilen gıdaların etiketi, tanıtımı ve reklâmında kullanılabilir. (2) Beslenme ve sağlık beyanlarının kullanımı: a) Belirsiz, yanlış veya yanıltıcı olamaz. b) Diğer gıdaların beslenme yönünden yeterliliği veya güvenilirliği konusunda şüpheye neden olacak şekilde olamaz. c) Belirli bir gıdanın aşırı tüketimini destekleyecek veya özendirecek şekilde olamaz. ç) Çeşitli ve dengeli beslenmenin, genelde besin öğelerini uygun miktarlarda sağlayamayacağını belirtecek, ileri sürecek veya ima edecek şekilde olamaz. Çeşitli ve dengeli beslenme ile yeterli miktarda sağlanamayan besin öğeleri ile ilgili istisnalar, bu istisnaların başvurularına ilişkin koşullar da dahil olmak üzere Bakanlık tarafından belirlenir. d) Tüketicide endişeye neden olabilecek biçimde; yazılı, resimli, grafik veya sembolik gösterimler vasıtasıyla vücut fonksiyonlarındaki değişiklere atıfta bulunacak şekilde olamaz. 7. BAŞBAKANLIK İLE ADALET, ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK, GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK, KÜLTÜR VE TURİZM VE ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIKLARINA AİT ATAMA KARARLARI İstanbul İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürü Hamit AYGÜL, Muğla İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürü Nazif EKİCİ, Ardahan İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürü Mustafa TANI, Antalya İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürü Ahmet DALLI, başka bir göreve atanmak üzere görevinden alınmıştır 27

28 UKON YÖNETİM KURULU FAALİYETLERİ OCAK ULUSAL KIRMIZI ET KONSEYİ SEKTÖRÜN SORUNLARINI 21 OCAK 2017 TARİHİNDE İZMİR DE İNCELEDİ. Türkiye de kırmızı et sektörünün tüm taraflarını aynı çatı altında buluşturan Ulusal Kırmızı Et Konseyi (UKON), İzmir de düzenlenen Agroexpo, 12. Uluslararası Tarım ve Hayvancılık Fuarı na katılım gösterirken, UKON Yönetim Kurulu da İzmir de toplandı. Yönetim Kurulu üyeleri İzmir Torbalı daki bir besi işletmesinde incelemelerde de bulundu. Daha önce Gaziantep te besicilerle bir araya gelen ve işletmelerde incelemelerde bulunan Ulusal Kırmızı Et Konseyi (UKON) Yönetim Kurulu üyeleri, sektörün sorunlarını bu kez İzmir de dinledi. UKON Agroexpo da stant açtı UKON, Ocak 2017 tarihlerinde Fuar İzmir de düzenlenen Türkiye nin en büyük, Avrupa nın dördüncü büyük 28

29 tarım fuarı olma unvanına sahip Agroexpo, 12. Uluslararası Tarım ve Hayvancılık Fuarı na çıkarma yaptı. Tarım sektörünün önde gelen kuruluşlarının katılımı ile gerçekleştirilen fuarda, Ulusal Kırmızı Et Konseyi ni temsilen bir stant açılarak, fuar ziyaretçilerine konseyin çalışmaları hakkında bilgilendirmeler yapıldı. UKON Yönetim Kurulu üyeleri de, ülke tarım ve hayvancılığında önemli bir yeri olan İzmir e 21 Ocak 2017 tarihinde bir ziyaret gerçekleştirerek Türkiye nin en tarım ve hayvancılık fuarı Agroexpo ya katıldılar. UKON Yönetim Kurulu ndan besi işletmesine ziyaret Aynı tarihte kırmızı et sektöründe bölgelerde yaşanan sorunları dinlemek ve çözüm önerilerini ele almak amacıyla UKON Yönetim Kurulu Toplantısı da, İzmir de düzenlendi. Yönetim Kurulu üyeleri, İzmir Ticaret Odası nda düzenlenen toplantının ardından İzmir, Torbalı da bulunan 250 başlık bir besi işletmesini ziyaret ederek, incelemelerde bulundular. UKON Yönetim Kurulu toplantısının ardından katkılarından dolayı İzmir Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı adına Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Cüneyt Güleç e bir plaket takdim edildi. 29

30 2. TÜRKİYE ÇEKYA TARIM İŞ FORUMU 31 OCAK 2017 TARİHİNDE ANKARA DA DÜZENLENDİ. Türkiye-Çekya Tarım İş Forumu, Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu nun (DEİK) organizasyonuyla Ankara da toplandı. Foruma, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik ile eski adı Çek Cumhuriyeti olan Çekya Tarım Bakanı Marian Jurecka nın yanı sıra iki ülke tarım ve gıda sektörleri kamu, özel sektör ve STK temsilcileri katıldı. Foruma Ulusal Kırmızı Et Konseyini temsilen Başkan Vekili Sayın Fazlı Yalçındağ ve Konsey Genel Sekreteri iştirak etti. Toplantının açılış konuşmasından önce Dış Pazar Stratejileri Çalışma Grubu Koordinatörü Dr. Uğur İLKDOĞAN moderatörlüğünde bir oturum düzenlendi. Toplantının açılış konuşmasını yapan T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Sayın Faruk Çelik, dünya genelinde 39 ülkede (29'u Afrika'da olmak üzere) gıdaya erişimde sorun olduğunu söyledi. Dünyada en zengin yüzde 20'lik kesiminin toplam tarımsal üretimin yüzde 70'ini tükettiğini vurgulayan Bakan Çelik, 2050 yılına kadar tarımsal hasılanın yüzde 60 artması gerektiğini vurguladı. Bakan Çelik, Çekya ile dış ticaret hacminin 5 milyar ABD Doları seviyesine çıkarılabileceğini söyledi. Bakan Çelik, halihazırda Çekya ile ikili tarımsal ticaret hacminin 126 milyon ABD Doları seviyesinde bulunduğunu ve iki ülke ticaretinde tarımın payının sadece 30

31 yüzde 4 oranında olduğunu, Rusya tecrübesinden hareketle, Türkiye ihracatında tarım alanındaki pazarlarda çeşitlendirmenin önemli olduğunu belirtti. Bakan Çelik, bu hedefle Çekya ile birlikte daha çok çalışarak, üçüncü ülkelerde de işbirliği potansiyelinin arttırılması gerektiğini vurguladı. Çekya Tarım Bakanı Marian Jurečka, tarımın önemli olduğunu, susuz ve gıdasız bir ülkenin; ancak 30 gün dayanabileceğine dikkat çekerek, Çekya'nın tarıma önem verdiğini söyledi. Çekya'nın tarım arazilerinin işlenmesinde önemli katkılar yaptığını belirten Jurečka, Çekya'nın tarımın her alanında önde gelen bir ülke olduğunu söyledi. Çekya'nın Türkiye'ye en fazla sığır ihraç eden ülkelerden biri olduğunu belirten Jurečka, bu iş forumu ile iki ülke firmalarının yakın ilişkiler ve dostluklar kurarak, tarım alanında işbirliklerinin artacağını umduğunu ve Çekya'nın kapılarının Türkiye'ye açık olduğunu ifade etti. DEİK Başkanı Ömer Cihad Vardan yaptığı konuşmada, Türk özel sektörünün ikili ilişkilerini geliştirmek amacıyla 127 ülke ile iş konseyleri vasıtasıyla temas halinde olduklarını söyledi. Çekya ile ikili ilişkilerin geliştirilmesinin yanı sıra dünyanın her tarafında iş hacminin geliştirilebileceğini vurgulayan Vardan, Önümüzdeki Gümrük Birliği'nin güncellenmesi gibi zorlu bir süreç var. Burada Çek dostlarımızın yardımı ve desteklerini her zaman olduğu gibi yine bekliyoruz. Özellikle tarım sektöründe ciddi bir dönüşüm bizleri bekliyor. Bunu da unutmamamız gerekiyor dedi. 31

32 3. TOPRAK MAHSULLERİ OFİSİ SEKTÖR DEĞERLENDİRME TOPLANTISI 31 OCAK 2017 TARİHİNDE DÜZENLENDİ. Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü tarafından, iç ve dış piyasadaki gelişmeleri değerlendirmek üzere tarihinde TMO Güvercinlik tesislerinde bir sektör değerlendirme toplantısı düzenlendi. TMO Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü İsmail Kemaloğlu Başkanlığında düzenlenen toplantıya, TMO yetkilileri, Ticaret Borsaları, Üretici Birlikleri, Sivil toplum kuruluşları ve Özel firma temsilcileri katılmıştır. Toplantıya Ulusal Kırmızı Et Konseyini temsilen Konsey Genel Sekreteri iştirak etmiştir. Toplantı TMO Ticaret Dairesi Başkanı Cihan Soyalp in hububat piyasalarına ilişkin bir sunum yapmıştır. Sunumda, özetle Dünya genelinde hububat üretiminde artışın olduğunu, bu artışın son 4 yılda rekor seviyelere ulaştığı, 2016 yılında TMO nun 1,6 milyon tonu ekmeklik, 979 bin tonu makarnalık olmak üzere 2,6 milyon ton buğday ve 1,7 milyon ton mısır alımı yaptığı, TMO nun stoklarında 1,4 milyon ton ekmeklik buğday, 175 bin ton arpa ile 1,7 milyon ton mısır bulunduğu, 100 bin ton AB menşeili yüksek kaliteli buğday ithalat bağlantısının yapıldığını, bu ürünlerin 15 Şubat ta limanlara geleceği ifade edilmiştir. Sunum sonrasında TMO Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü İsmail Kemaloğlu sektöre ilişkin güncel değerlendirmelerde bulunmuştur. Sayın Kemaloğlu, TMO stoklarında bulunan arpa ve mısıra yoğun bir talebin olduğunu, ödemelerini yapmış olan alıcılara arpa teslimatlarının daha hızlı bir şekilde yapılabilmesi için çalışma yürüttüklerini artan arpa fiyatları nedeniyle düzenlemeler yapacaklarını belirtmiştir. Toplantıda söz alan YEMBİR Yönetim Kurulu Başkanı Ülkü Karakuş, 2016 yılında 2015 yılına göre mısır rekoltesinin aynı seviyelerde gerçekleştiğini, arpa ve buğdayda ise düşüşün olduğunu, yaşanan sıkıntılara nedeniyle TMO nun arpa ithal etmesi gerektiğini, karma yem üretiminde 2016 yılında artış görüldüğünü buna bağlı olarak sektörün yıllık arpa 32

33 ihtiyacının bir önceki yıla oranla 250 bin ton daha arttığını, Dolar kurunda yaşanan artış nedeniyle Dahilde İşleme İzin Belgesi (DIIB) kapsamındaki mısır satış fiyatının geriye çekilmesine ihtiyaç bulunduğunu ifade etmiştir. Sayın Karakuş ayrıca, TMO nun bu yıl için sabit kur uygulaması yapmasının beklendiğini, DIIB kapsamındaki satışlarda 23 Ocak 2017 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname nin esas alınarak dolar kurunun 3,53 TL de sabitlenebileceğini, kepek fiyatlarında da rekor seviyelerde artışın olduğunu, bu fiyatların da geriye çekilmesi gerektiğini ve Sayın Kemaloğlu nun sorusu üzerine Temmuz ayına kadar 2-2,5 milyon ton mısır ihtiyacımızın oluğunu söylemiştir. Bazı Sektör Temsilcileri TMO nun piyasayı regüle edici rol oynaması gerektiğini ifade etmişlerdir. Bandırma Ticaret Borsası Başkanı Halit Sezgin, piyasanın borsalar kanalı ile regüle edilebileceğini, borsaların etkin olabilmesi için ise satış salonlarının aktif hale getirilmesi gerektiğini belirtmiştir. Nişasta ve Glikoz Üreticileri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Rint Akyüz, mısır üretiminin artışında sözleşmeli üretim modeli ve peşin alım yapılması sureti ile Sanayi sektörünün büyük katkısı olduğunu belirterek, piyasanın yeniden yapılandırılmasının önemini vurgulayarak, bunun için borsaların etkinleştirilmesinin, ürün ihtisas borsalarının kurulmasının, vadeli işlemler ve opsiyon piyasası sisteminin devreye alınmasının gerekliliğine dikkat çekmiştir. Toplantı sonunda yapılan görüş ve önerileri değerlendiren Sayın Kemaloğlu, bahsedilen Kanun Hükmünde Kararname konusunda, kararnamenin kamu kuruluşlarına yönelik borçları kapsaması nedeniyle mevcut durumda TMO satışlarında uygulanamayacağını, TMO nun daha çok küçük çiftçileri korumak adına piyasada var olduğunu, bu çiftçilerin ürününü satabilmesi için bir altyapı oluşturmayı amaçladıklarını dile getirmiştir. 33

34 ŞUBAT ETKİNLİKLERİ Şubat 13. Denizli Tarım ve Hayvancılık Fuarı /EGS Park Fuar Alanı/Denizli 34