Tahvil Yatırımında Risk Anapara ve Faizin Ödenmeme Riski

Transkript

1 Tahvil Değerleme Tahvil Yatırımında Risk Anapara ve Faizin Ödenmeme Riski Tahvili çıkaran kuruluş, vadesinde anapara ve faizi ödeyeceğini taahhüt etmesine rağmen finansal durumunda ortaya çıkabilecek bir bozulma ile bu ödemeleri yapmakta güçlük çekebilir, hatta ödeyemez duruma gelebilir. Kredi derecelendirme kuruluşları bu amaçla ülkeleri ve borçlanma durumunda olan kuruluşları derecelendirmektedir. Moody s, Standard and Poors ve Fitch gibi kuruluşlar bazı temel, finansal verileri kullanarak bu derecelendirme işlemini yapmaktadır. En güvenilir kuruluşun en düşük faiz oranı üzerinden borçlanabildiği ve borçlanan ülke veya kuruluşun riskinin artması ile borçlanma faizinin de artacağı bilinmektedir.

2 Faiz Oranı Riski Ekonomide faiz oranlarının değişmesi çıkarılmış tahvillerin değerini etkiler. Faiz oranlarında bir artış, tahvilin değerini olumsuz etkilerken, bir düşüş de tahvil fiyatını olumlu etkiler. Pazar faizinde bir artış, daha önce düşük faiz oranıyla çıkarılmış tahvilin değerini pazarda yeni faiz oranıyla çıkarılan tahvillerle rekabet edebilmesi için düşürür. Bunun tersi durumda da pazar faizinin düşmesi ile tahviller prim yapar. Enflasyon Riski Gelecek dönemdeki enflasyon hızının tam olarak tahmin edilmesi halinde, tahvil faizi, satın alma gücündeki kaybı içereceğinden, teorik olarak enflasyon riski ortaya çıkmayacaktır. Enflasyon hızının önceden tam olarak tahmin edilememesi halinde ki bu gerçek hayatta karşılaşılan durumdur, tahvilden elde edilmesi beklenen verim, gerçekleşen verimden farklı olacaktır. Diğer bir deyişle, enflasyon hızının artması, tahvil verimini olumsuz yönde etkileyecektir.

3 Vade Riski Vadenin uzaması ile birlikte belirsizlik artar ve artan belirsizlik yatırımcı açısından daha yüksek bir faiz beklentisine yol açar. Yatırımcı, likiditeden vazgeçme bedeli olarak uzun vadeli tahviller için vadeye bağlı olarak daha yüksek faiz talep eder. Likidite Riski İstendiği anda kolaylıkla paraya çevrilebilmesi tahvilin likiditesine bağlıdır. Kolaylıkla paraya çevrilebilen varlıklarda veya tahvilde, likidite riski düşüktür. Likidite pazarın büyüklüğüne ve derinliğine bağlıdır. Bu risk, tahvilin alış ve satış fiyatı arasındaki fark ile ölçülür. Düşük fark, düşük riski gösterirken, yüksek fark da yüksek riski gösterir. Likidite riski, tahvili vadesinden erken nakde çevirmek durumunda olan bir yatırımcı için önemli bir risktir.

4 Tahvil Değerlemesi Kuponlu Tahvilin Değerlemesi Tahvilin değeri, yatırımcının gelecekte elde edeceği nakit akımlarının bugünkü değeridir. Kuponlu bir tahvilin nakit akımları; 1. Vadeye kadar olan dönemsel kupon faizi ödemeleri 2. Vade sonunda yatırımcıya geri ödenecek olan tahvilin nominal değeri Örneğin, 20 yıl vadeli, yılda 2 defa yıllık %9 kupon faizi ödemeli ve vade sonu değeri 1000 TL olan tahvilin nakit akımları; Kupon ödemesi = (%9 / 2) = 45 TL Vade sonundaki anapara ödemesi = 1000 TL

5 Tahvil Değerlemesi Kuponlu tahvilin piyasa değeri (P); P = C (1 + i) + C (1 + i) 2 + C (1 + i) C 1 + i t + M 1 + i n = C. 1 + i t 1 i. 1 + i t + M 1 + i n C : Tahvilin kupon tutarı ( Nominal Değer x Kupon faiz oranı) i : Dönemlik iskonto oranı ya da piyasa faiz oranı t : Dönem sayısı (Vadeye kalan süre x Periyodik Kupon ödeme sayısı) n: Vade

6 Tahvil Değerlemesi Örnek: 7 yıl vadeli, 1000 TL nominal değerli, % 11 net kupon faizli bir tahvilin değeri pazar faizi % 10 iken nedir? Örnek: Yıllık %11 faizli, 5 yıl vadeli, 1000 TL nominal değeri olan yılda iki kez faiz ödeyen bir tahvilin pazar faizinin %10 olması durumunda değeri nedir?

7 Tahvil Değerlemesi Örnek: 15 yıl vadeli, yılda 4 defa yıllık %6 kupon faizi ödemeli, vade sonu değeri 3000 TL ve olması gereken getirisi %12 olan tahvilin değerini bulunuz. Örnek: Nominal değeri 5000 TL olan 10 yıl vadeli, %20 kupon faizli tahvil için yılda 2 kupon ödemesi yapılmaktadır. Tahvilin ana para ödemesi 6000 TL ve cari faiz oranı %18 olduğuna göre tahvilin değerini bulunuz.

8 Bir süre önce çıkarılmış ve üzerinde bir miktar birikmiş faiz taşıyan bir tahvilin bugünkü değeri: Örnek:15 Haziran 2010 tarihinde çıkarılmış, 7 yıl vadeli, 1000 TL nominal değeri olan, %10 kupon faizli tahvilin 5 Ekim 2014 tarihinde % 9 pazar faizi üzerinden değeri ne kadardır? Örnek: 15 Haziran 2009 tarihinde çıkarılmış, 7 yıl vadeli, 1000 TL nominal değeri olan ve yılda iki kez faiz ödeyen %10 faizli tahvilin 5 Ekim 2014 tarihinde pazar faizi % 9 üzerinden bugünkü değeri nedir?

9 Bono Değerlemesi Bonolar iskonto esasına göre aşağıdaki formülle değerlenir: Burada P bononun satış fiyatını veya değerini, ND nominal değeri, r iskonto oranını ve n de bononun vadesini ifade etmektedir. Örnek: TL nominal değerli, 91 gün vadeli, %11 iskonto oranına sahip bir bononun değeri nedir?

10 Hazine Bonosu Değerlemesi Fiyat A = P = Nominal Değer VKG x VKGS VKG: Vadeye kadar getiri (yıllık) VKGS: Vadeye kalan gün sayısı Fiyat A ya satın alınan iskontolu DİBS lerin vadelerinden önce Fiyat B ye satılarak paraya çevrilmesi durumunda elde tutma dönemi getirisi; Dönemsel Getiri % = Fiyat B Fiyat A Fiyat A. 100 Dönemsel getiri yıllık nominal bazda ifade edilmek istendiğinde; Yıllık Getiri % = Dönemsel Getiri. 365 Elde Tutma Süresi

11 Hazine Bonosu Değerlemesi Örnek: Yatırımcı tarihinde ihraç edilen vadeli 9 aylık (272 gün) 1000 TL nominal değerli hazine bonosunu tarihinde %24 yıllık getiri oranı ile satın alıp 6 ay (182 gün) sonra tarihinde (vadesine 90 gün kala) %6 yıllık getiri oranı ile satmıştır. Yatırımcının dönemsel ve yıllık getiri oranlarını hesaplayınız.