EK MALİ TABLOLAR-2 3. HAFTA NAKİT AKIM TABLOSU NET İŞLETME SERMAYESİ DEĞİŞİM TABLOSU

Transkript

1 EK MALİ TABLOLAR-2 3. HAFTA NAKİT AKIM TABLOSU NET İŞLETME SERMAYESİ DEĞİŞİM TABLOSU

2 NAKİT AKIM TABLOSU p Nakit Akım Tablosu, bir işletmede belli bir dönemde nakit hareketlerini açıklayan bir tablodur. Bu tablo, belli bir dönemde hangi kaynaklardan ne kadar nakit sağlandığını ve nerelere ne kadar nakit harcandığını gösterir. p Nakit akım tabloları işletmenin nakit yönetimini ve politikasını ifade etmektedir. p Nakit akım tablolarında sadece nakit giriş ve çıkışları yer alır. Dolayısıyla Fon Akım Tablosundan daha dar kapsamlı bir tablodur. Nakit giriş ve çıkışına sebep olmayan gider ve gelirler veya iktisadi olaylar bu tabloda yer almazlar.

3 Bir işletmenin başlıca nakit kaynaklarını şu şekilde sıralamak mümkündür: v Peşin olarak mal ve hizmet satışı v Alacaklardan tahsilat v Serbest menkul değerlerin nakde çevrilmesi v Kira ve faiz geliri elde edilmesi v Duran varlıkların peşin olarak satışı v Tahvil satışı v Nakit olarak kredi alınması v Nakit olarak sermaye arttırılması

4 Bir işletmenin başlıca nakit çıkışları da şu şekilde sıralanabilir: v Peşin olarak mal, hammadde, malzeme alınması v İşçi ücretlerinin ödenmesi v Satış ve yönetim giderlerinin ödenmesi v Genel üretim giderlerinin ödenmesi v Borç ödemeleri yapılması v Faiz ödenmesi v Vergi ödenmesi v Kar payı dağıtılması v Menkul kıymet alınması v Maddi duran varlık yatırımı yapılması

5 NAKİT AKIM TABLOSU p Belirli bir dönemde bir işletmenin nakit akım tablosunun hazırlanabilmesi için; v Dönem başı ve dönem sonu bilançoları v Döneme ait gelir tablosu v Kar dağıtımı tablosu ve v İlgili dönemde para hareketi gerektirmeyen işlemlerin bilinmesi gerekir.

6 NAKİT AKIM TABLOSU

7 NAKİT AKIM TABLOSU

8 NAKİT AKIM TABLOSU

9 TEK DÜZEN HESAP PLANINA UYGUN NAKİT AKIM TABLOSU

10 TEK DÜZEN HESAP PLANINA UYGUN NAKİT AKIM TABLOSU

11 TEK DÜZEN HESAP PLANINA UYGUN NAKİT AKIM TABLOSU

12

13 NAKİT AKIM TABLOSU-ÖRNEK p 2007 ve 2008 yıllarına ait karşılaştırmalı bilanço ve gelir tablosu verilen firmanın nakit akım tablosunu düzenleyiniz. p Ek Bilgi: Amortisman Giderleri satışların maliyeti içinde 2007 yılında TL, 2008 yılında ise TL OLARAK GERÇEKLEŞMİŞTİR.

14 Nakit Tablosu Örnek

15

16

17

18 Ödenen Vergi Tutarının Hesaplanması

19

20 Net İşletme Sermayesi Değişim Tablosu p İşletme sermayesi deyimi, bilançodaki dönen varlıklar toplamı, net işletme sermayesi ise dönen varlıklarla kısa süreli borçlar arasındaki farkı ifade etmek için kullanılır. p Net işletme sermayesindeki değişimlerin nedenlerini, kaynaklar (net işletme sermayesini artıran) ve kullanımlar (net işletme sermayesini azaltan) şeklinde belirlemek amacıyla hazırlanan tablo net işletme sermayesi değişim tablosu olarak adlandırılır.

21 NET İŞLETME(ÇALIŞMA) SERMAYESİ AKTİFLER PASİFLER DÖNEN VARLIKLAR KISA VADELİ BORÇLAR NET ÇALIŞMA SERMAYESİ DURAN VARLIKLAR ORTA VE UZUN VADELİ BORÇLAR ÖZ SERMAYE D E V A M L I S E R M A Y E

22 Net İşletme Sermayesi Kavramı p NİS nin yeterli düzeyde olması işletmeye şu yararları sağlar: v KVYK ın zamanında ödenmesini sağlar v Firmanın kredibilitesini arttırır. v NİS, üretimin devamlı ve verimli bir şekilde yürütülmesine imkan verir. v Firmanın yangın, deprem, su baskını gibi tabii afetler sonucunda finansal yönden güç duruma düşmesini önler. v Firmanın müşterilerine uygun şartlarda kredili satış yapmasına imkan verir. v Duran varlıkların tam kapasite ile çalışmasına olanak verir. v Oluşacak çeşitli finansal fırsatları değerlendirme fırsatı verir.

23 Net İşletme Sermayesi Kavramı p Aşırı işletme sermayesinin bulundurulması, işletmede atıl kaynak bulunduğunu ve gelir getirmeyen varlıklara kaynak bağlandığını gösterebilir. p Oysa işletme varlıklarının mutlaka bir finansman maliyeti olduğu bilinmelidir. İşletmelerin her birinin kendi bünyesine uygun işletme sermayesine sahip olması gerekir. p Net işletme sermayesinin yeterli olması işletmenin geleceği ve piyasadaki itibarı açısından önem arz etmektedir.

24 İşletme Sermayesi İhtiyacını Belirleyen Faktörler: v İşletmenin Faaliyet Konusu ve Türü v Üretim ve Satış için Gerekli Süre ve Birim Maliyetler v Satış Hacmi v Satınalma ve Satış Şartları v Stok Devir Hızı v Alacak Devir Hızı v Ekonomik Konjonktür v Satışların Yıl İçinde Dağılımı v Kullanılan Teknoloji

25 İşletme Sermayesi İhtiyacını Belirleyen Faktörler: p İşletmenin Faaliyet Konusu ve Türü Firmaların faaliyet konusu ve türü ihtiyaç duyulan işletme sermayesi üzerinde etkilidir. Genelde kamu hizmet işletmelerinin işletme sermayesi ihtiyaçları sanayi işletmelerine göre daha fazladır. p Üretim ve Satış İçin Gerekli Süre ve Birim Maliyetler Üretim süreci, tedarik süreci uzadıkça ve birim maliyetler arttıkça işletme sermayesi ihtiyacı artar.

26 İşletme Sermayesi İhtiyacını Belirleyen Faktörler: p Satış Hacmi Satış hacmi arttıkça işletme sermayesi ihtiyacı da artar. p Satınalma ve Satış Şartları Satın almada eğer uygun vadeler söz konusu ise stoklar için ihtiyaç duyulan fon miktarı azalacaktır. Satışlarda ise vade uzadıkça alacakların finansmanı için ihtiyaç duyulan fon miktarı artacaktır. Vade kısaldıkça azalacaktır.

27 İşletme Sermayesi İhtiyacını Belirleyen Faktörler: p Stok Devir Hızı Stok devir hızı arttıkça ihtiyaç duyulan işletme sermayesi miktarı azalır. p Alacak Devir Hızı Alacakların vadesi arttıkça işletme sermayesi ihtiyacı artmaktadır. p Ekonomik Konjonktür Ekonominin büyüdüğü dönemlerde iş ve satış hacmi artacağı için stokların ve alacakların artması işletme sermayesi ihtiyacını arttırır. Durgunluk dönemlerinde ise firmaların faaliyetleri küçüleceği için fazla stoklarını nakde çevirerek elde ettikleri nakdi; faiz kazancı amacıyla tutabilirler, menkul kıymetlere yatırabilirler, borç ödemede veya oluşabilecek zararlarını karşılamada kullanabilirler.

28 İşletme Sermayesi İhtiyacını Belirleyen Faktörler: p Satışların Yıl İçinde Dağılımı Satışları mevsimsel özellik gösteren firmalarda satışların yüksek olduğu dönemlerde işletme sermayesi ihtiyacı artmaktadır. p Kullanılan Teknoloji Emek yoğun teknoloji kullanan işletmeler genelde sermaye yoğun işletmelere göre daha fazla işletme sermayesi gereksinimi duymaktadırlar.

29 İşletme (Çalışma) Sermayesi Türleri pişletme sermayesi üçe ayrılabilir: 1. Sürekli İşletme Sermayesi 2. Mevsimlik (Değişken) İşletme Sermayesi 3. Olağanüstü İşletme Sermayesi

30 Sürekli İşletme Sermayesi p Sürekli işletme sermayesi, işletme faaliyetlerinin aksamadan yürütülmesine olanak tanıyan minimum dönen varlıklar toplamıdır. p İşletmenin faaliyet hacmi genişledikçe, sürekli işletme sermayesi gereksinimi artar, faaliyet hacmi daraldıkça, sürekli işletme sermayesi ihtiyacı azalır.

31 Mevsimlik İşletme Sermayesi p Belirli mevsimlerde, iş hacminin veya faaliyetlerin artması veya azalmasına göre ihtiyaç duyulan işletme sermayesidir. p İşletmenin belirli dönemlerde, satışları arttığında, mevsimlik işletme sermayesi söz konusu olacaktır. p Eğer, işletme faaliyetlerinde mevsimlik dalgalanmalar söz konusu değilse, mevsimlik işletme sermayesine de gereksinim duyulmayacaktır.

32 Olağanüstü İşletme Sermayesi pişletmelerin; grevler, yangınlar, sel baskınları ve savaşlar gibi olağanüstü durumlarda karşılaştıkları güçlükleri kısmen gidermek için bulundurdukları çalışma sermayesidir.

33 Sürekli ve Mevsimlik İşletme Sermayesinin Finansmanı p Mevsimlik işletme sermayesi gereksinimi, geçici bir özellik taşıdığından, kısa vadeli kaynaklarla finanse edilmelidir. p Sürekli işletme sermayesi ise, uzun vadeli kaynaklarla finanse edilmelidir. Çünkü, sürekli işletme sermayesi ihtiyacı devamlılık gösterir.

34 Net İşletme Sermayesi Değişim Tablosu p Net İşletme Sermayesi Değişim Tablosunun düzenlenebilmesi için karşılaştırmalı bilanço bilgilerine ihtiyaç vardır. p Net İşletme Sermayesi Değişim Tablosu, net işletme sermayesindeki değişimin hangi dönen varlık ve kısa süreli yabancı kaynak kalemine yansıdığını gösterir. p Bu çerçevede, dönen varlık ve kısa vadeli yabancı kaynak kalemlerindeki artış veya azalışlar hesaplanarak bunların net işletme sermayesi üzerindeki etkileri ortaya konur.

35 NET İŞLETME SERMAYESİ DEĞİŞİM TABLOSU p Örnek: Aşağıdaki işlemlerden her birisinin net işletme sermayesi üzerindeki etkisini: ARTIRIR, AZALTIR ve ETKİLEMEZ biçiminde belirtiniz: p a.)daha önce 300 milyon TL karşılık ayrılmış 900 milyon TL lik kısa vadeli şüpheli ticari alacağın 500 milyon TL lık kısmı tahsil edilmiş, kalan kısmın tahsil olanağının kalmadığı anlaşılmıştır. p YANIT : AZALTIR (Çünkü = 600 milyon karşılık ayrılmayan kısım var toplam alacağın 500 milyonu tahsil edilebiliyor. Bu durumda 100 milyon daha bir zarar söz konusudur. Alacakların nakde dönüşüm oranı azalıyor. Aynı oranda dönüşmüş olsaydı etkilemeyecekti. Çünkü alacak nakit olmuş olacaktı)

36 NET İŞLETME SERMAYESİ DEĞİŞİM TABLOSU p p b.)ödenmemiş sermayenin 10 milyar TL lık kısmı 2 ay içinde ödenmesi için ortaklara 20 Kasımda çağrı yapılmış ve bilanço tarihine kadar bunun 6 milyar TL sının ortaklarca ödenmiş olduğu görülmüştür. YANIT : ARTIRIR (Çünkü 6 milyar TL şirket kasasına girmiştir. Bunun karşılığında ise ödenmiş sermaye artmıştır.)

37 NET İŞLETME SERMAYESİ DEĞİŞİM TABLOSU p p c.)maliyeti 800 milyon TL olan mamul bozulmaya başlaması nedeniyle 100 milyon TL zararına satılmış ve karşılığında 400 milyon nakit ile 300 milyon TL tutarında 14 ay vadeli bir senet alınmıştır. YANIT : AZALTIR (Çünkü 100 milyon TL satıştan zarar var ayrıca alınan senetler 14 ay vadeli olduğundan dönen varlıklardan duran varlıklara 300 milyon TL aktarma söz konusu oluyor. Bu da toplamda 400 milyon TL tutarında net işletme sermayesinde azalış anlamına geliyor.)

38 NET İŞLETME SERMAYESİ DEĞİŞİM TABLOSU p p d.)firma satıcı A ya verdiği ve borçlusu olduğu 600 milyon TL tutarındaki senedi vadesinde ödeyemediğinden 750 milyon TL lık 3 ay vadeli yeni bir senetle değiştirmiştir. YANIT : AZALTIR (Kısa süreli borçlarda = 150 milyon TL lık bir artış olduğundan. Net çalışma sermayesi bu tutar kadar azalmış olacaktır.)

39 NET İŞLETME SERMAYESİ DEĞİŞİM TABLOSU p p e.)daha önce alınmış olan bir hastane inşaatı ihalesi ile ilgili olarak inşaatın belli bir bölümünün tamamlanması nedeniyle düzenlenen hakediş raporuna istinaden inşaatı yaptıran kurumdan 350 milyar TL hakediş tahsil edilmiştir. YANIT : ETKİLEMEZ (Çünkü hakediş tahsil edilerek kasayı artırmıştır. Ancak, alınan hakedişler kısa vadeli yabancı kaynaklar içinde yıllara yaygın inşaat ve onarım hakedişleri hesabında da izlenir. Bu durumda dönen varlıklar ile kısa süreli yabancı kaynaklar aynı düzeyde 350 milyar TL artmış olur.)

40 NET İŞLETME SERMAYESİ DEĞİŞİM TABLOSU KARŞILAŞTIRMALI BİLANÇOLAR AKTİF Hazır değerler 80,000 36,000 Menkul kıymetler 25, ,000 Ticari alacaklar 650, ,000 Stoklar 720, ,000 Diğer dönen varlıklar 85,000 90,000 DÖNEN VARLIKLAR TOPLAMI 1,560,000 1,493,000 Maddi Duran Varlıklar (Net) 1,530,000 1,840,000 Maddi Duran Varlıklar (Brüt) 3,000,000 3,640,000 Birikmiş amortismanlar -1,470,000 1,800,000 DURAN VARLIKLAR TOPLAMI 1,530,000 1,840,000 AKTİF TOPLAMI 3,090,000 3,333,000

41 NET İŞLETME SERMAYESİ DEĞİŞİM TABLOSU PASİF Mali borçlar 155, ,000 Ticari Borçlar 402, ,000 Diğer borçlar 28,000 51,000 Ödenecek vergi ve yükümlülükler 32,000 45,000 Borç ve gider karşılıkları 340, ,000 Dönem karı vergi ve diğ. Yas. Yük. Karş. 443, ,000 Dönem karının peşin öd. Ver. Ve diğer yük. 103, ,000 KISA VADELİ YABANCI KAYNAK YOPLAMI 957,000 1,111,000 Mali borçlar 500, ,000 UZUN VADELİ YABANCI KAYNAK TOPLAMI 500, ,000 Ödenmiş sermaye 800, ,000 Sermaye yedekleri 40,000 40,000 Kar yedekleri 133, ,000 Geçmiş yıllar karları 95,000 70,000 Dönem net karı 565, ,000 ÖZKAYNAKLAR TOPLAMI 1,633,000 1,772,000 PASİF TOPLAMI 3,090,000 3,333,000

42 NET İŞLETME SERMAYESİ DEĞİŞİM TABLOSU Net İşletme Sermayesi Değişim Tablosu AKTİF ARTIŞ AZALIŞ DÖNEN VARLIKLAR TOPLAMI 1,560,000 1,493,000 Hazır değerler 80,000 36,000 44,000 Menkul kıymetler 25, ,000 90,000 Ticari alacaklar 650, ,000 70,000 Stoklar 720, ,000 48,000 Diğer dönen varlıklar 85,000 90,000 5,000 KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 957,000 1,111,000 Mali borçlar 155, ,000 30,000 Ticari Borçlar 402, ,000 43,000 Diğer borçlar 28,000 51,000 23,000 Ödenecek vergi ve yükümlülükler 32,000 45,000 13,000 Borç ve gider karşılıkları 340, ,000 45,000 95, ,000 Net İşletme Sermayesindeki Azalış 221,000