2016 YILI ELEKTRİK PİYASASI ÖZET BİLGİLER RAPORU

Transkript

1 216 YILI ELEKTRİK PİYASASI ÖZET BİLGİLER RAPORU

2 GİRİŞ PTF ortalamasının 215 yılına göre % 1,8 artışla 14,6 TL/MWh olarak hesaplanması, Türkiye kurulu gücünün 4.91 MW artışla MW olması, Yıllık üretim değerinin % 3,9 artışla 272,5 TWh ve tüketim değerinin % 4,25 artışla 277,5 TWh olması, Aralık ayında doğal gaz kısıntısı nedeniyle doğal gaz santrallerinde üretimin azalması ve 23 Aralık 216 Cuma günü ortalama PTF nin 589 TL/MWh, saat 14: için ise 1.899,99 TL/MWh olarak hesaplanması, Gün Öncesi Piyasasında 114 TWh, Gün İçi Piyasasında,89 TWh işlem gerçekleşmesi, Yıllık piyasa miktarının %66 sının İkili Anlaşmalar, %27 sinin Gün Öncesi Piyasası, %7 sinin Dengeleme Güç Piyasası, %,2 sinin Gün İçi Piyasasında oluşması, Kaynak bazında üretim oranları incelendiğinde, doğal gaz-lng nin %6 azalışla %32 ye, Hidrolik kaynakların %1 azalışla %25 e gerilemesi, ithal kömürün %2 artışla %17 ye, linyitin %2 artışla %14 e ve rüzgarın %2 artışla %6 ya yükselmesi, En yüksek saatlik puantın MWh ile 11 Ağustos Perşembe günü saat 15:'te, en düşük ani puantın ise MW ile 13 Eylül Salı günü 7: de olması, 215 yılında EPDK tarafından yayımlanan nihai listeye göre MW olan YEKDEM den yararlanan santrallerin kurulu gücünün 216 yılında 9.66 MW artarak MW olması, Mayıs ayında YEKDEM Yönetmeliği nin değişmesiyle YEKDEM den yararlanan katılımcıların dengesizliklerinden sorumlu hale gelmesi ve diğer katılımcılar ile benzer yükümlülüklere sahip olması, 1 Haziran dan itibaren Piyasa Takas Fiyatlarının Yerli Gün Öncesi Piyasası yazılımı ile hesaplanması, Fiziksel teslimatın 2 saat öncesi olan Gün İçi Piyasası kapı kapanış zamanının 1,5 saate indirilmesi, Serbest Tüketicilerin tüketim noktalarına ait bilgilerine erişebildiği Serbest Tüketici Portalının 3 Aralık ta hizmete alınması, 216 yılının önemli gelişmeleridir. Bu raporda Türkiye elektrik piyasalarına ilişkin 216 yılı özet verileri kamuoyunun bilgisine sunulmuştur. Görüş ve önerilerinizi spotpiyasalar@epias.com.tr adresine bildirebilirsiniz.

3 İçindekiler 1. Gün Öncesi Piyasası Gün Öncesi Piyasası Yazılımı Geliştirmeleri Yılları Aylık Ortalama Piyasa Takas Fiyatı (PTF) Günlük Ortalama Piyasa Takas Fiyatı Saatlik Piyasa Takas Fiyatı Saat Bazında Piyasa Takas Fiyatı Ortalamaları Hafta İçi Hafta Sonu Piyasa Takas Fiyatı Dağılımı Hafta İçi Piyasa Takas Fiyatı Dağılımı Hafta Sonu Piyasa Takas Fiyatı Dağılımı Standart Sapma Analizi Volatilite Analizi Optimizasyon Süresi Yılları Aylık Piyasa Takas Miktarı Günlük Piyasa Takas Miktarı Saatlik Piyasa Takas Miktarı Saatlik - Blok Eşleşme İstatistikleri Saatlik - Blok Satış Eşleşme Oranı Saatlik - Blok Alış Eşleşme Oranı Aylık Bazda Saatlik ve Blok Satış Eşleşme Miktarı Aylık Bazda Saatlik - Blok Alış Eşleşme Miktarı Aylık Bazda Teklif Edilen- Eşleşen Blok Satış Miktarı Aylık Bazda Teklif Edilen- Eşleşen Blok Alış Aylık Bazda Fiyattan Bağımsız Alış-Satış ve Eşleşme Miktarı Gün Öncesi Piyasası Yıllık İşlem Hacmi Ortalama Teklif Sayıları Gün Öncesi Piyasasına Teklif Sunan Katılımcı Sayısı AB Enerji Borsaları (Orta-Batı ve Doğu) ve EPİAŞ Gün Öncesi Piyasası Fiyatları Orta-Batı Avrupa ve EPİAŞ Gün Öncesi Piyasası Fiyatları Doğu Avrupa ve EPİAŞ Gün Öncesi Piyasası Fiyatları Gün İçi Piyasası yılında Gün İçi Piyasasında Yapılan Güncellemeler Yılları Gün İçi Piyasası Aylık Eşleşme Miktarı Gün İçi Piyasası Saatlik Bazda Toplam Eşleşme Miktarı Gün İçi Piyasasında Teklif Sunan Katılımcı Sayısı Gün İçi Piyasasında Katılımcı Bazında Toplam Alış Miktarı... 25

4 2.6. Gün İçi Piyasasında Katılımcı Bazında Toplam Satış Miktarı Aylık Bazda Gün İçi Piyasası Ağırlıklı Ortalama Fiyatı-PTF-SMF Değerleri Gün İçi Piyasası Yıllık İşlem Hacmi Piyasa Miktarı Yılı Aylık Bazda Piyasa Miktar Dağılımı Dengeleme Güç Piyasasına İlişkin Veriler Aylık Ortalama PTF-SMF Değerleri Saatlik Sistem Marjinal Fiyatı (SMF) Saatlik PTF SMF Farkı Aylık Bazda Kodlu Talimat Miktarı Uzlaştırma ve Kayıt İşlemleri SBDT İSKK YEKDEM YEKDEM e Ödenen Bedel YEKDEM Birim Maliyeti Yılı Toplam DGP İşlem Hacmi Dengesizlik Toplam Enerji Dengesizlik Miktarı Toplam Enerji Dengesizlik Hacmi UEVM-UEÇM Serbest Tüketici Sayısı Organizasyon Sayıları TEİAŞ Verileri Yılı Üretim Tüketim Değerleri Yılı Üretim Değerleri Kuruluş Bazında Santral Sayısı Kaynak Bazında Santral Sayısı Kaynak Bazında Kurulu Güç Kuruluş Bazında Kurulu Güç Yılı Üretim Değerleri Yılı Kaynak Bazında Üretim Değerleri Yılı Kaynak Bazında Üretim Değerleri Yılı Kuruluş Bazında Üretim Değerleri İl Bazında Yıllık Üretim Miktarı Aylık Bazda Uluslararası Elektrik Ticaret Raporu... 42

5 7. Piyasa Takas Fiyatını Etkileyen Önemli Gelişmeler YEKDEM Kapasitesi Artışı Ocak Ayında Yaşanan Doğal Gaz Kısıntısı Kamu İkili Anlaşmaları (Nisan Temmuz Dönemi) TETAŞ İkili Anlaşma Satış Miktarı TETAŞ İkili Anlaşma Satış Miktarı Kasım Doğal Gaz Kısıntısı Kasım Aralık 216 Doğalgaz Üretim Değerleri... 45

6

7 1. Gün Öncesi Piyasası Piyasa işletim faaliyetleri kapsamında EPİAŞ tarafından Gün Öncesi ve Gün İçi piyasaları işletilmektedir. Piyasa katılımcıları tarafından sunulan teklifler doğrultusunda piyasa takas fiyatları ile alış ve satış miktarları ilan edilmekte, Gün İçi Piyasasında ise sürekli ticaret yöntemi ile eşleşmeler gerçekleşmektedir. Her iki piyasada gerçekleşen işlemlerde çıkabilecek itirazlar incelenerek sonuçlandırılmaktadır. Piyasa takas fiyatları 1 Haziran 216 teslim gününden itibaren, EPİAŞ öz kaynakları ile geliştirilen, çağın gerektirdiği teknolojiyi ve bilgiyi kullanan yazılım ve optimizasyon altyapısı ile hesaplanmaktadır. Gün Öncesi ve Gün İçi piyasaları yazılımlarına İngilizce dil seçeneği eklenerek piyasada işlem yapan yabancı kullanıcılar için kolaylık sağlanmıştır. İki piyasa yazılımına ilişkin kullanıcı kılavuzları hem Türkçe hem de İngilizce olarak hazırlanarak kullanıcıların hizmetine sunulmuştur. Ayrıca işletilen piyasalara ilişkin olarak piyasa katılımcılarına 7/24 etkin ve hızlı hizmet sağlamak için çağrı merkezi hizmeti sunulmaktadır. Spot Piyasaların Kesintisiz İşletiminin Sağlanması 1 Haziran 216 tarihinden itibaren teknik nedenlerden dolayı sadece 1 gün için süre uzatımı verilmiş, diğer günlerde Gün Öncesi Piyasasında piyasa takas fiyatları zamanında açıklanmıştır. 7/24 işletilen Gün İçi Piyasasında ise 216 yılı içerisinde herhangi bir sorun yaşanmamıştır. Piyasalara İlişkin Veri Yayımlama Faaliyetleri Veri yayımlama faaliyetleri kapsamında; bağımsız, şeffaf ve taraflar arasında ayrım gözetmeme amacına yönelik olarak fiyat oluşumu ve gerçekleşen işlemlere ilişkin istatistikler yayımlamaktadır. Ayrıca piyasa katılımcılarının faydalanabilecekleri bilgi ve veriler, günlük, haftalık, aylık ve yıllık raporlar şeklinde yayımlanmaktadır. Söz konusu raporlara EPİAŞ internet sitesindeki Bültenler bölümünden ulaşılabilmektedir. Yerli Gün Öncesi Piyasası Projesi EPİAŞ ın hedefleri doğrultusunda, artan piyasa katılımcı sayısına cevap verebilmek, sektör beklentilerini karşılamak ve gelişmiş piyasa işletmecileri seviyesinde bir Gün Öncesi Piyasası yazılımı oluşturmak için Yerli Gün Öncesi Piyasası Projesine başlanmıştır. Eski bir yazılım teknolojisine ve algoritmasına sahip olan, 1 Aralık 211 tarihinden itibaren kullanılan yazılımın, sektörün ihtiyaçlarını ve beklentilerini karşılamakta yetersiz olması, kaynak kodunun erişime kapalı olması, buna bağlı olarak geliştirme ve hataları giderme faaliyetlerinde dışa bağımlılık gibi sebepler yeni bir yazılımın geliştirilmesine olan ihtiyacı ortaya çıkarmıştır. Gün Öncesi Piyasası işletiminde edinilen tecrübeler Yerli GÖP Projesinin temelini oluşturmaktadır. Gün Öncesi Piyasası yazılımı ve optimizasyon modeli 18 Mart 216 tarihinde test ortamında piyasa katılımcılarının kullanımına açılmış, 1 Haziran 216 tarihinde ise test süreci tamamlanıp gerçek ortamda devreye alınmıştır. Kullanıcı dostu bir ara yüze sahip Yerli Gün Öncesi Piyasası yazılımı tamamen yerli kaynaklarımızla tasarlanmış ve geliştirilmiş olması sebebiyle esnek ve geliştirmelere açıktır. Proje; analiz, tasarım, geliştirme ve test aşamaları olmak üzere toplamda altı ay sürmüş ve yeni yazılım, 1 Haziran 216 tarihinde başarıyla devreye alınarak eski yazılımının yerini almıştır. Geliştirilen uygulama ile EPİAŞ, Gün Öncesi Piyasası yazılımının kaynak kodlarına ve bilgi birikimine sahip olmuştur. Söz konusu bilgi birikimi ile birlikte EPİAŞ işlettiği ve destek verdiği tüm piyasaları, özgün olarak kendi geliştirebilir ve bağımsız olarak etkin destek verebilir duruma gelmiştir.

8 1.1. Gün Öncesi Piyasası Yazılımı Geliştirmeleri Gün Öncesi Piyasası yazılımının kullanıcı kılavuzu hem Türkçe hem de İngilizce olarak hazırlanmıştır. İngilizce dil seçeneği yazılıma da eklenerek piyasada aktif bir şekilde işlem yapan yabancı katılımcılar için kolaylık sağlanmıştır. EPİAŞ, piyasa katılımcılarının girdikleri tekliflerde yapacakları maddi hatalar sonucunda karşılaşabilecekleri ciddi finansal risklerin önlenmesi amacıyla tedbirler almıştır. Gün Öncesi Piyasası yazılımında kullanıcıların olası hatalı teklif girişlerinin önlenebilmesi amacıyla Limit Belirleme Ekranı geliştirilmiştir. Söz konusu ekranlardan piyasa katılımcılarının, Gün Öncesi Piyasasında yapacakları işlemler için azami alış ve satış limitlerini, saatlik olarak yaptıkları işlemler oranında belirleyerek teklif girişlerindeki olası maddi hataların önüne geçilmesi amaçlanmıştır. Limit Belirleme Ekranı ve fonksiyonları 9 Ağustos 216 Salı günü saat 17: de aktif hale getirilmiştir. Teklif girmeyen piyasa katılımcılarının uyarılması ve Gün Öncesi Piyasası tekliflerinde meydana gelen değişim miktarlarının (teklif sapmalarının) bildirilmesi amacıyla e-posta gönderim hizmeti kullanıma sunulmuştur. Gün Öncesi Piyasası yazılımında bulunan ikili anlaşma ekranlarında değişikliğe gidilmiş; ikili anlaşma süreçlerine yenilikler getirilmiştir. İkili anlaşma teklifi oluşturulurken anlaşma tipi olarak Tek Taraflı ve Çift Taraflı olmak üzere yeni anlaşma tipleri geliştirilmiştir. 9 Ağustos 216 tarihi itibarıyla; Tek Taraflı anlaşma tipinde, onaylanan ikili anlaşmanın iptal edilebilmesi için, taraflardan herhangi birinin iradesi yeterli olabilmekte ve onaylanan ikili anlaşmayı taraflardan herhangi birinin diğer tarafın rızası olmaksızın iptal edebilmektedir. Çift Taraflı seçeneğinde onaylanan ikili anlaşmanın iptal edilebilmesi için her iki tarafın da onayı gerekmektedir. İki tarafın da onayı olmadan ikili anlaşma iptal edilememektedir tarihli ve sayılı Resmi Gazete de Bakanlar Kurulu tarafından Gün ışığından daha fazla yararlanmak amacıyla; bütün yurtta Pazar günü saat 3: ten itibaren bir saat ileri alınmak suretiyle başlatılan yaz saati uygulamasının, her yıl, yıl boyu sürdürülmesi kararlaştırılmıştır. Kararı yayımlanmıştır. Bu karara istinaden; tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Elektrik Piyasası Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği ne eklenen geçici maddede yer alan Yaz saati uygulamasının tüm yıl devam etmesi halinde bu Yönetmeliğin 5 nci, 52 nci, 57 nci, 58 inci, 63 üncü, 68 inci, 69 uncu, 71 inci, 88 inci ve 89 uncu maddeleri ile belirlenmiş olan süreler Piyasa İşletmecisi tarafından bir saate kadar ötelenebilir. Bu durumda belirlenen yeni süreler uygulanmaya başlamadan önce Piyasa İşletmecisi tarafından piyasa katılımcılarına duyurulur. hükmüne istinaden Gün Öncesi Piyasası ve ikili anlaşma bildirim süreçleri yeniden belirlenmiş olup Kesinleşmemiş Piyasa Takas Fiyatlarının Şeffaflık Platformu nda yayımlanması saat 13: e alınmıştır. Avans bildirim, teminat çağrıları ve Dengeleme Güç Piyasası süreçlerinde herhangi bir değişiklik yapılmamıştır. Gün Öncesi Piyasası süreçlerinin yeniden belirlenmesiyle komşu ülkeler ile enerji ithalat/ihracat faaliyetlerinde bulunan piyasa katılımcılarının mağduriyeti önlenmiştir. Detaylı süreçler aşağıda yer almaktadır.

9 Değişiklik olmadan önceki süreçler: Değişiklik olduktan sonraki süreçler: Yerli Gün Öncesi Piyasası Yazılımı İkinci Fazı Süreçler Açılış Kapanış Teklif Bildirimi :1 11:3 Teklif Doğrulama 11:3 12: Fiyat Belirleme 12: 13: İtiraz Etme 13: 13:3 Nihai Sonuç 13:3 14: İkili Anlaşma Bildirimi :1 16: Tablo 1: Gün Öncesi Piyasası Değişiklik Olmadan Önceki Süreçler Süreçler Açılış Kapanış Teklif Bildirimi :1 12:3 Teklif Doğrulama 12:3 13: Fiyat Belirleme 13: 13:3 İtiraz Etme 13:3 13:5 Nihai sonuç 13:5 14: İkili Anlaşma Bildirimi :1 17: Tablo 2: Gün Öncesi Piyasası Değişiklik Sonrası Süreçler Gün Öncesi Piyasasının ikinci fazı olarak yeni teklif tiplerinin geliştirilmesi çalışmalarına Aralık ayı itibarıyla başlanmıştır. Bu çalışmalar ile ülkemizdeki üretim tesislerinin ve talep tarafında yer alan piyasa katılımcılarının, teknik ihtiyaçlarını daha iyi karşılayan yeni teklif tipleri geliştirilerek Gün Öncesi Piyasası yazılımında yer verilmesi amaçlanmaktadır. İlgili çalışmalar kapsamında Avrupanın önemli elektrik piyasalarında ortak olarak kullanılan EUPHEMIA Gün Öncesi algoritmasında yer alan teklif tipleri incelenmiştir. Yapılan toplantılar ve piyasa katılımcılarının geri bildirimleri ile ihtiyaç belirleme çalışmaları tamamlanmış olup, ilgili tasarım, yazılım, mevzuat ve algoritma çalışmalarının 217 yılı içerisinde tamamlanması hedeflenmektedir. Mobil Uygulama EPİAŞ ın kurumsal internet sitesinde piyasa katılımcıları ve diğer kullanıcılar için sunulan Şeffaflık Platformu, Gün Öncesi Piyasası Gün İçi Piyasası Raporlama hizmetlerinin ve söz konusu piyasalara ilişkin Duyurular ve Bilgilendirme servislerine ulaşılabilirliği arttırmak amacıyla mobil uygulama projesi üzerinde çalışılmaktadır. Mobil uygulamanın devreye alınmasıyla birlikle kullanıcılar hem IOS hem de Android işletim sistemine sahip telefon ve tablet cihazları kullanarak yukarıda belirtilen hizmetlerden faydalanabileceklerdir.

10 Yılları Aylık Ortalama Piyasa Takas Fiyatı (PTF) TL/MWh Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık ,58 14,8 19,12 118,48 117,5 141,7 135,6 161,48 139,75 14,51 148,6 219, ,88 14,1 124,39 11,72 18,5 124,66 132,81 154,66 16,69 137,63 133,69 163,64 Grafik 1: Yılları Aylık Ortalama Piyasa Takas Fiyatı 216 yılı PTF ortalamaları aylık bazda incelendiğinde, en düşük fiyatın 14,8 TL/MWh ile Şubat ayında, en yüksek fiyatın ise 219,4 TL/MWh ile Aralık ayında oluştuğu gözlenmiştir. Aralık ayında yaşanan doğal gaz kısıntısı nedeni ile PTF ortalaması bir önceki aya göre %48 oranında yükselerek 219,4 TL/MWh olarak hesaplanmıştır. 215 yılında ilk 11 ayın PTF ortalaması 135,61 TL/MWh, 216 yılında ilk 11 ayın PTF ortalaması ise 133,21 TL/MWh olmuştur. 215 yılında ortalama PTF 138,1 TL/MWh olurken, 216 yılında ortalama PTF 14,6 TL/MWh hesaplanmıştır Günlük Ortalama Piyasa Takas Fiyatı TL/MWh , ,93 Grafik 2: 216 Yılı Günlük Ortalama Piyasa Takas Fiyatı Yıl genelinde günlük PTF ortalaması 2 TL/MWh nin altında gerçekleşmiştir. 216 yılında, günlük PTF ortalaması 4 kez 5 TL/MWh ve altında, 2 kez 1-15 TL/MWh arasında, 14 kez 15-2TL/MWh arasında ve 22 kez ise 2 TL/MWh ve üzerinde gerçekleşmiştir. 21 Şubat Pazar günü, özellikle gece saatlerinde yaşanan talep düşüşü nedeniyle günlük PTF ortalaması 22,93 TL/MWh ile yılın en düşük değerine ulaşırken, Aralık ayında yaşanan doğal gaz kısıntısı nedeniyle 23 Aralık Cuma günü, günlük PTF ortalaması 586,56 TL/MWh olarak hesaplanmış ve yılın en yüksek seviyesini görmüştür.

11 1 Ocak 216 : 11 Ocak : 22 Ocak 216 6: 1 Şubat : 12 Şubat : 23 Şubat 216 3: 4 Mart : 15 Mart 216 9: 26 Mart 216 : 5 Nisan : 16 Nisan 216 6: 26 Nisan : 7 Mayıs : 18 Mayıs 216 3: 28 Mayıs : 8 Haziran 216 9: 19 Haziran 216 : 29 Haziran Temmuz Temmuz Temmuz Ağustos 216 3: 21 Ağustos Eylül 216 9: 12 Eylül 216 : 22 Eylül : 3 Ekim 216 6: 13 Ekim : 24 Ekim : 4 Kasım 216 3: 14 Kasım : 25 Kasım 216 9: 6 Aralık 216 : 16 Aralık : 27 Aralık 216 6: 1.4. Saatlik Piyasa Takas Fiyatı TL/MWh , yılında saatlik PTF, Grafik 3: 216 Yılı Saatlik Piyasa Takas Fiyatı 237 saat -1 TL/MWh, saat 1-1 TL/MWh, saat 1-15 TL/MWh, saat 15-2 TL/MWh, saat 2-3 TL/MWh, 46 saat ise 3-2TL/MWh arasında hesaplanmıştır. 23 Aralık Cuma günü saat 14: te 216 yılının en yüksek PTF değeri 1.899,99 TL/MWh olarak hesaplanmıştır. Ayrıca, PTF 22 Aralık Perşembe günü saat 17: de 1.169,55 TL/MWh ile, 23 Aralık Cuma günü saat 11: de 1.159,18 TL/MWh ile, 23 Aralık Cuma günü saat 15: de 1.5,5 TL/MWh ile 3 kez daha 1 TL/MWh bandını aşmıştır Saat Bazında Piyasa Takas Fiyatı Ortalamaları TL/MWh 25, 2, 15, 1, 5, 149,86 127,8 11,1 85,55 79,75 137,17 17,42 74,73 72,43 183,2 193,3 167,5 179,16 171,18 171,78 16,22 167,4 158,57 15,42 159,65 141,93 152,33 152,27 121,17, Grafik 4: 216 Yılı Piyasa Takas Fiyatının Saatlik Ortalaması Saat bazında PTF ortalamaları incelendiğinde, PTF ortalamasının en düşük olduğu saat 72,43 TL/MWh ile 6:, PTF ortalamasının en yüksek olduğu saat ise 193,3 TL/MWh ile 11: dir.

12 : ve 9:-22: saatleri arasında PTF ortalaması yıllık ortalamanın üzerinde gerçekleşirken, 1:-8: saatleri arasında ve 23: de ise PTF ortalaması yıllık PTF ortalamasının altında gerçekleşmiştir Hafta İçi Hafta Sonu Piyasa Takas Fiyatı Dağılımı 216 yılı saatlik Piyasa Takas Fiyatlarının yıl içerinde hafta içi ve hafta sonu günlerinden nasıl bir dağılım sergiledikleri kutu grafikler vasıtası ile gösterilmiştir. Hazırlanan kutu grafikler ile hafta içi ve hafta sonu saatlik PTF değerleri * dağılımının ortalaması, sapma değerleri, dağılım çarpıklığı ve dağılım basıklığı gösterilmiştir. Grafiklerde belirtilen iki farklı renkte olan kutular sırasıyla ilgili saatin PTF dağılımının birinci ve üçüncü dörtte-birlik bölgelerini belirmekte olup, kutuların belirtiği alan ilgili saatin PTF dağılımının yoğunlaştığı %5 lik dilimi göstermektedir. Kutuların ortasındaki bant değerleri dağılımın orta değerlerini, kutuların sırasıyla başına ve sonuna eklenen hata çubukları ilgili saatteki PTF dağılımının ulaştığı asgari ve azami değerleri göstermektedir. İlgili dağılım değerleri ayrıca kutu grafiklerin altındaki tablolarda da belirtilmiştir Hafta İçi Piyasa Takas Fiyatı Dağılımı PTF (TL/MWh) 195, 18, 165, 15, 135, 12, 15, 9, 75, 6, 45, 3, 15,, Grafik 5: 216 Yılı Saatlik Hafta içi PTF Dağılımı * Pazar günü saatler 1 saat ileri alındığından ötürü ilgili gün için 3: da fiyat oluşmamıştır ve ilgili gün 23 saat üzerinden düzenlenmiştir. Tablo 3: Hafta içi - 11 Saatleri PTF Dağılımı

13 Tablo 4: Hafta içi Saatleri PTF Dağılımı Hafta Sonu Piyasa Takas Fiyatı Dağılımı PTF (TL/MWh) 255, 24, 225, 21, 195, 18, 165, 15, 135, 12, 15, 9, 75, 6, 45, 3, 15,, Grafik 6: 216 Yılı Saatlik Hafta Sonu PTF Kutu Grafiği Dağılımı Tablo 5: Hafta Sonu - 11 Saatleri PTF Dağılımı

14 1.7. Standart Sapma Analizi Tablo 6: Hafta Sonu Saatleri PTF Dağılımı Yapılan istatistiksel testlere göre 216 yılı ortalama piyasa takas fiyatlarının günlük standart sapmasının 215 yılı değerlerine göre %95 güven payı ile 8 ile 13 TL/MWh arasında artış gösterdiği görülmektedir Volatilite Analizi 216 yılı PTF aritmetik ortalaması ve volatilitesi 14 günlük hareketli pencere alınarak hesaplanarak aşağıdaki grafikte gösterilmiştir. Ortalama ve volatilite hesabında hafta-içi ve iş günleri temel alınmıştır. Gerçekleşmiş volatiliteleri günlük olarak hesaplama yöntemi benimsenerek aşağıdaki formül kullanılmıştır. Vol t,n = Günlük Aritmetik Ortalama Piyasa Takas Fiyatının t piyasa günü için geçmiş n piyasa gününe kadar gerçekleşmiş volatilitesi GAOPTF t = t piyasa günü için gerçekleşen Günlük Aritmetik Ortalama Piyasa Takas Fiyatı n= Volatilite değerinin hesaplandığı gün sayısı VOLATİLİTE(%) 18% 16% 14% 12% 1% 8% 6% 4% 2% % PTF (TL/MWh) 3, 25, 2, 15, 1, 5,, 14 GÜNLÜK HAREKETLİ VOLATİLİTE 14 GÜNLÜK HAREKETLİ ORTALAMA Grafik 7: 216 Yılı PTF Ortalaması ve Volatilitesi

15 1.9. Optimizasyon Süresi 1 Haziran 216 ile 31 Aralık 216 tarihleri arasında, GÖP fiyatlandırma süreci için ayrılan zaman içerisinde optimal sonucun bulunduğu gün yüzdesi %96 olarak hesaplanmıştır Yılları Aylık Piyasa Takas Miktarı TWh Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık 215 9,6 7,67 7,76 7,28 7,55 7,74 8,77 9,83 8,81 7,95 7,78 9, ,61 8,41 9,53 9,44 9,47 9,6 9,8 1,39 8,38 8,76 9,18 11,49 Grafik 8: Yılları Aylık Piyasa Takas Miktarı Gün Öncesi Piyasasında gerçekleşen toplam eşleşme miktarının aylık dağılımı incelendiğinde, en yüksek eşleşme miktarının 11,49 TWh ile Ağustos ayında, en düşük eşleşme miktarının ise 8,38 TWh ile Eylül ayında gerçekleştiği görülmüştür. Eylül ayı hariç diğer tüm aylarda eşleşme miktarı bir önceki yıla göre artış göstermiştir Günlük Piyasa Takas Miktarı MWh Grafik 9: 216 Yılı Günlük Bazda Piyasa Takas Miktarı 216 yılında Gün Öncesi Piyasasında günlük ortalama eşleşme miktarı MWh olurken, en yüksek günlük eşleşme miktarı MWh ile 28 Aralık Çarşamba günü, en düşük günlük eşleşme miktarı MWh ile 18 Eylül Pazar günü gerçekleşmiştir.

16 216 yılında günlük eşleşme miktarı: 14 günde (%38) -3. MWh arasında, 176 günde (%48) MWh arasında, 46 günde (%13) MWh arasında, 4 günde (tamamı Aralık ayında) (%1) 4. MWh ve üzerinde gerçekleşmiştir Saatlik Piyasa Takas Miktarı MWh Ocak 216 : 11 Ocak : 22 Ocak 216 6: 1 Şubat : 12 Şubat : 23 Şubat 216 3: 4 Mart : 15 Mart 216 9: 26 Mart 216 : 5 Nisan : 16 Nisan 216 7: 26 Nisan : 7 Mayıs : 18 Mayıs 216 4: 28 Mayıs : 8 Haziran 216 1: 19 Haziran 216 1: 29 Haziran : 1 Temmuz 216 7: 2 Temmuz : 31 Temmuz : 11 Ağustos 216 4: 21 Ağustos : 1 Eylül 216 1: 12 Eylül 216 1: 22 Eylül : 3 Ekim 216 7: 13 Ekim : 24 Ekim : 4 Kasım 216 4: 14 Kasım : 25 Kasım 216 1: 6 Aralık 216 1: 16 Aralık : 27 Aralık 216 7: 6. Grafik 1: 216 Yılı Saatlik Piyasa Takas Miktarı 216 yılında Gün Öncesi Piyasasında saatlik ortalama eşleşme miktarı MWh olurken, saatlik eşleşme miktarları incelendiğinde, 799 saatte (%9) -1. MWh arasında, saatte (%32) MWh arasında, saatte (%38) MWh arasında, 1872 saatte (%21) MWh arasında, 16 saatte (%,2) ise 2. MWh ve üzerinde gerçekleşmiştir. 216 yılında en düşük eşleşme miktarı MWh ile 18 Eylül Pazar günü saat 3: de, en yüksek eşleşme miktarı ise MWh ile 14 Haziran Salı günü saat 14: te gerçekleşmiştir. 216 yılında 374 saatte Gün Öncesi Piyasası eşleşme miktarı, Türkiye saatlik tüketim miktarının %5 ve fazlasını oluşturmaktadır. Temmuz ayında saat 7: ve 8: de Gün Öncesi Piyasası eşleşme miktarı, saatlik tüketim miktarının %66 sını oluşturmaktadır.

17 1.13. Saatlik - Blok Eşleşme İstatistikleri 216 yılında satış yönünde eşleşen miktarın %72 si saatlik tekliflerden oluşurken, %28 i blok tekliflerden oluşmaktadır. Alış yönünde eşleşen miktarın ise %98 i saatlik tekliflerden oluşurken, %2 si blok tekliflerden oluşmaktadır. Mart ayı, %11 alış yönünde en fazla blok eşleşmenin, %13 ile satış yönünde blok eşleşme miktarının en az olduğu ay olmuştur. Satış yönünde blok eşleşme miktarının en fazla olduğu ay ise %39 ile Kasım ayıdır. Blok eşleşme miktarı günlük bazda incelendiğinde, satış yönünde blok eşleşme miktarının en yüksek olduğu gün %52 ile 23 Ağustos olurken, alış yönünde ise %25 ile 6 Temmuz olmuştur. 14 Şubat 216 da ise satış yönünde eşleşen tekliflerin tamamı saatlik tekliflerden oluşurken, alış yönünde ise 119 günde sadece saatlik teklifler eşleşmiştir Saatlik - Blok Satış Eşleşme Oranı Saatlik Satış Eşleşme Oranı 72% Blok Satış Eşleşme Oranı 28% Grafik 11: 216 Yılı Saatlik - Blok Satış Teklif Miktarı Oranı Saatlik - Blok Alış Eşleşme Oranı Saatlik Alış Eşleşme Oranı 98% Blok Alış Eşleşme Oranı 2% Grafik 12: 216 Yılı Saatlik - Blok Alış Teklif Miktarı Oranı

18 Aylık Bazda Saatlik ve Blok Satış Eşleşme Miktarı Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık 7,28 7,11 8,28 7,34 6,97 6,58 7,21 6,6 5,89 5,39 5,56 8,9 Grafik 13: 216 Yılı Saatlik - Blok Satış Eşleşme Miktarı 2,33 1,29 1,25 2,1 2,5 3,2 2,58 3,79 2,49 3,37 3, Saatlik Satış Eşleşme Miktarı Blok Satış Eşleşme Miktarı 3,4 TWh Aylık Bazda Saatlik - Blok Alış Eşleşme Miktarı Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık 9,55 8,22 8,49 9,38 9,29 9,51 9,45 1,3 8,9 8,55 9,6 11,37 Grafik 14: 216 Yılı Saatlik - Blok Teklif Alış Miktarı,7,18 1,4,6,17,9,34,9,29,21, Saatlik Alış Eşleşme Miktarı Blok Alış Eşleşme Miktarı,11 TWh Aylık Bazda Teklif Edilen- Eşleşen Blok Satış Miktarı Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık %26 %3 %36 %49 %37 %43 %4 %46 %56 %51 %58 % Blok Satış Teklif Miktarı Blok Satış Eşleşme Miktarı TWh Grafik 15: 216 Yılı Blok Satış Teklif Miktarı - Eşleşen Blok Satış Miktarı

19 Aylık Bazda Teklif Edilen- Eşleşen Blok Alış Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık %1 %2 %1 %2 %1 %3 %1 %3 %2 %1 %1 %11 %98 %99 %89 %99 %98 %99 %97 %97 %98 %99 %99 % Blok Alış Teklif Miktarı Blok Alış Eşleşme Miktarı TWh Grafik 16: 216 Yılı Blok Alış Teklif Miktarı - Eşleşen Blok Alış Miktarı Aylık Bazda Fiyattan Bağımsız Alış-Satış ve Eşleşme Miktarı MWh Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık FB Alış Teklif Miktarı Eşleşme Miktarı FB Satış Teklif Miktarı Grafik 17: 216 Yılı Aylık Bazda Fiyattan Bağımsız Alış-Satış ve Eşleşme Miktar Ortalamaları 216 yılında saatlik ortalama fiyattan bağımsız alış miktarı MWh, fiyattan bağımsız satış miktarı MWh, eşleşme miktarı ise MWh olmuştur. Fiyattan bağımsız alış miktarı, eşleşme miktarının %88 ini, fiyattan bağımsız satış miktarı ise eşleşme miktarının %61 ini oluşturmaktadır. Ağustos ayında saatlik ortalama fiyattan bağımsız alış miktarı MWh ile (eşleşme miktarının %93 ü) yılın en yüksek değerine, Mart ayında fiyattan bağımsız satış miktarı MWh (Eşleşme miktarının %81 i) ile en yüksek değerine ulaşmıştır.

20 Saatlik ortalama eşleşme miktarının en yüksek değeri Aralık ayında MWh ile gerçekleşmiştir. Aralık ayında saatlik ortalama eşleşme miktarı, yıl geneline göre MWh (%19) daha fazla hesaplanmıştır. Aralık ayı fiyattan bağımsız alış ve satış miktarının eşleşme miktarındaki oranının en düşük olduğu ay olmuştur. Aralık ayında fiyattan bağımsız alış miktarı eşleşme miktarının %81 ini, fiyattan bağımsız satış miktarı eşleşme miktarının %39 unu oluşturmuştur Gün Öncesi Piyasası Yıllık İşlem Hacmi Milyar TL ,52 28,66 33, ,3 18, Grafik 18: Gün Öncesi Piyasası Yıllık İşlem Hacmi Gün Öncesi Piyasasında 216 yılı için gerçekleşen yıllık işlem hacmi bir önceki yıla göre %18,29 artarak 33,9 milyar TL olmuştur. İşlem hacmi alış ve satış tutarlarının toplamını içermektedir Ortalama Teklif Sayıları Yerli Gün Öncesi Piyasasının devreye alındığı tarih olan 1 Haziran 216 dan 31 Aralık 216 ya kadar geçen sürede ortalama teklif sayılarına ve fark tutarına aşağıda yer verilmiştir. Ortalama Saatlik Teklif Sayısı Ortalama Blok Satış Teklifi Sayısı Ortalama Blok Alış Teklifi Sayısı Ortalama Esnek Teklif Sayısı Ortalama Fark Tutarlı Kabul Edilen Teklif Sayısı Ortalama Fark Tutarı (TL) 15.28,5 128, 2,1 2,7 4, ,6 Tablo 7: Ortalama Teklif Sayıları Gün Öncesi Piyasasına Teklif Sunan Katılımcı Sayısı Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Tablo 8: Gün Öncesi Piyasasına Teklif Sunan Katılımcı Sayısı 216 yılının ilk 4 ayında Gün Öncesi Piyasasına teklif veren ortalama katılımcı sayısı 297 iken, Mayıs ayında değişen YEKDEM Yönetmeliği ile birlikte, Mayıs ayından itibaren Gün Öncesi Piyasasına teklif veren ortalama katılımcısı sayısı 638 olmuştur.

21 1.18. AB Enerji Borsaları (Orta-Batı ve Doğu) ve EPİAŞ Gün Öncesi Piyasası Fiyatları Orta-Batı Avrupa ve EPİAŞ Gün Öncesi Piyasası Fiyatları EURO/MWh 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1,, APX BPX Phelix EPEX FR GME N2EX Swissix Nord Pool EPİAŞ *Kaynak:Montel-Foreks * Döviz kur verisi TC Merkez Bankası kaynaklıdır. Grafik 19: Orta-Batı Avrupa ve EPİAŞ Gün Öncesi Piyasası Fiyatları Doğu Avrupa ve EPİAŞ Gün Öncesi Piyasası Fiyatları EURO/MWh 6, 5, 4, 3, 2, 1,, CROPEX HUPX IBEX OPCOM OTE CZ Polpx EPİAŞ *Kaynak:Montel-Foreks * Döviz kur verisi TC Merkez Bankası kaynaklıdır. Grafik 2: Doğu Avrupa ve EPİAŞ Gün Öncesi Piyasası Fiyatları

22

23 2. Gün İçi Piyasası yılında Gün İçi Piyasasında Yapılan Güncellemeler Piyasa katılımcılarından gelen geri bildirimler doğrultusunda katılımcıların Gün İçi Piyasası yazılımını verimli bir şekilde kullanabilmesi için ihtiyaç duyulan geliştirmelerin yapılması amaçlanmıştır. Ülkemiz yerli kaynakları ile geliştirilen ve 1 Temmuz 215 tarihi itibarıyla hizmete sunulan Gün İçi Piyasası Yazılımında 216 yılı içerisinde gerçekleştirilen güncellemelere aşağıda yer verilmiş olup, 217 yılı içerisinde de yazılım geliştirme çalışmaları devam edecektir. Elektrik Piyasası Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliğinin 66/A Maddesinin (f) fıkrası Gün İçi Piyasası kapı kapanış zamanı fiziksel teslimatın iki saat öncesidir. Piyasa İşletmecisi, en az bir ay öncesinden piyasa katılımcılarına ve Kuruma bildirmek koşuluyla gün içi piyasası kapı kapanış zamanını değiştirebilir. hükmüne istinaden Düzenleyici Kurum EPDK ve İletim Sistemi İşletmecisi TEİAŞ ile mutabık kalınarak fiziksel teslimattan önce işlem yapma süresi, 16 Ağustos 216 teslim gününden itibaren 2 saatten (12 dakika), 1,5 saate (9 dakika) indirilmiştir. Böylelikle piyasa katılımcılarının olası dengesizliklerini en aza indirmelerine ve fiziksel teslimat süresine daha yakın bir zaman diliminde işlem yapmalarına imkan sağlanmıştır. Özellikle portföylerinde yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisleri bulunan piyasa katılımcıları, üretim tahminlerini fiziksel teslimat saatine daha yakın bir zamana kadar güncelleyerek dengesizliklerini azaltma imkanına sahip olmuştur. Piyasa katılımcılarına daha iyi bir hizmet verebilmek ve kullanıcı dostu özeliklerini geliştirebilmek amacıyla Gün İçi Piyasası ekranları ile ilgili güncelleme çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Yapılan başlıca geliştirmeler aşağıda belirtilmiştir. o o o o Gün İçi Piyasası Teklif Defteri ekranlarına kontrat saatlerine karşılık gelen Piyasa Takas Fiyatının belirtilmesi, Katılımcıların isteğine bağlı olarak eşleşme olması durumunda e-posta veya kısa mesaj yoluyla bildirim yapılması, İsteğe bağlı olarak kontrat süresi dolduğunda kontrat özetinin e-posta veya kısa mesaj yoluyla bildirimi, Oturumun açık kalması seçeneğinin eklenmesi, Ayrıca işlem akışı tablosu, teklif işlem geçmişi tablosu, teminat durum alanında da geliştirmeler yapılmıştır.

24 Yılları Gün İçi Piyasası Aylık Eşleşme Miktarı MWh Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Grafik 21: Yılı Gün İçi Piyasası Aylık Eşleşme Miktarı 216 yılında Gün İçi Piyasasında toplam eşleşme miktarı,83 TWh olarak gerçekleşmiştir. Aralık ayında eşleşme miktarı MWh olarak gerçekleşmiş ve bu değer doğal gaz kısıntısı sebebiyle yıl içindeki maksimum değer olmuştur. 216 yılında en fazla günlük eşleşme miktarı MWh ile 17 Haziran Cuma günü, saatlik en fazla eşleşme miktarı 99 MWh ile aynı gün saat 22:'de gerçekleşmiştir Gün İçi Piyasası Saatlik Bazda Toplam Eşleşme Miktarı MWh Grafik 22: 216 Yılı Gün İçi Piyasası Saatlik Bazda Eşleşme Miktarı 216 yılında saatlik bazda maksimum eşleşme miktarı saat 18:'de MWh, minimum eşleşme miktarı ise saat 5:'te MWh olarak gerçekleşmiştir Gün İçi Piyasasında Teklif Sunan Katılımcı Sayısı 216 yılında Gün İçi Piyasasında ortalama 148 piyasa katılımcısı teklif sunmuştur. Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Tablo 9: 216 Yılı Gün İçi Piyasasına Teklif Sunan Katılımcı Sayısı

25 2.5. Gün İçi Piyasasında Katılımcı Bazında Toplam Alış Miktarı Katılımcı Grafik 23: 216 Yılı Gün İçi Piyasasında Katılımcı Bazında Toplam Alış Miktarı Yıllık toplam alış yönünde 5. MWh ve üzeri işlem yapan katılımcı sayısı 4 tır. Maksimum alış miktarı MWh olarak gerçekleşmiştir Gün İçi Piyasasında Katılımcı Bazında Toplam Satış Miktarı Katılımcı Grafik 24: 216 Yılı Gün İçi Piyasasında Katılımcı Bazında Toplam Satış Miktarı Yıllık toplam satış yönünde 5. MWh ve üzeri işlem yapan katılımcı sayısı 38 dir. Maksimum satış miktarı MWh olarak gerçekleşmiştir. MWh MWh

26 2.7. Aylık Bazda Gün İçi Piyasası Ağırlıklı Ortalama Fiyatı-PTF-SMF Değerleri TL/MWh Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Gün İçi Piyasası AOF PTF SMF Grafik 25: 216 Yılı Aylık Bazda Gün İçi Piyasası AOF - PTF - SMF Ortalamaları 216 yılı Mart ayı dışındaki tüm aylarda Gün İçi Piyasası aylık AOF, aylık PTF ile SMF ortalamalarının üzerinde hesaplanmıştır. Gün İçi Piyasası aylık AOF ile PTF arasındaki en yüksek fiyat farkı Aralık ayında görülmüştür Gün İçi Piyasası Yıllık İşlem Hacmi Milyon Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Grafik 26: 216 Yılı Gün İçi Piyasası Aylık Bazda İşlem Hacmi 216 yılında Gün İçi Piyasası toplam işlem hacmi 279 milyon TL olarak gerçekleşmiştir.

27

28 3. Piyasa Miktarı 3.1. Ay 216 Yılı Aylık Bazda Piyasa Miktar Dağılımı Toplam İkili Anlaşma Özel İkili Anlaşma EÜAŞ TETAŞ İkili Anlaşma İkili Anlaşma Satış Satış GÖP Eşleşme Miktarı Kamu Diğer GİP Eşleşme Miktarı DGP Miktarı Toplam Piyasa Miktarı Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Toplam Tablo 1: 216 Yılı Aylık Bazda Piyasa Miktar Dağılımı Yıl içerisinde en yüksek ikili anlaşma miktarı MWh ile Ağustos ayında, en yüksek EÜAŞ ikili anlaşma satış miktarı MWh ile Ocak ayında gerçekleşmiştir. 2% 7%,2% 13% 27% 48% 66% 36% Özel İA TETAŞ Satış EÜAŞ Satış Grafik 28: Yıllık İkili Anlaşma Miktar Dağılımı Kamu Diğer Toplam İA DGP Miktar GÖP Eşleşme Miktarı GİP Eşleşme Miktarı Grafik 27: Yıllık Piyasa Miktar Dağılımı Toplam İA: Alış veya satış yönünde yapılan ikili anlaşma miktarlarının toplamını, İA Özel: Özel şirketler arasında (her iki tarafı özel) yapılan ikili anlaşma miktarlarının toplamını, Kamu Diğer: TETAŞ İA alış miktarı ile EÜAŞ İA satış miktarı arasındaki farkı, GÖP Eşleşme miktarı: Gün Öncesi Piyasasında satış yönünde gerçekleşen eşleşme miktarını, GİP Eşleşme miktarı: Gün İçi Piyasasında satış yönünde gerçekleşen eşleşme miktarını, DGP Miktarı: Yerine getirilmiş YAL ve YAT talimatlarının toplamını belirtir.

29

30 4. Dengeleme Güç Piyasasına İlişkin Veriler 4.1. Aylık Ortalama PTF-SMF Değerleri TL/MWh 25, 2, 15, 1, 5,, Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık PTF SMF Grafik 29: Aylık Ortalama PTF - SMF Grafiği 216 yılında Sistem Marjinal Fiyatlarının aylık ortalaması, Piyasa Takas Fiyatlarının aylık ortalamasından daha düşük seviyede seyretmiştir. 216 yılında en yüksek aylık SMF (Sistem Marjinal Fiyatı) ve PTF ortalaması Aralık ayında gerçekleşmiş olup, SMF 225,88 TL/MWh ve PTF 219,4 TL/MWh olarak hesaplanmıştır. 216 yılında en düşük aylık SMF ortalaması 86,69 TL/MWh ile Mayıs ayında oluşmuştur Saatlik Sistem Marjinal Fiyatı (SMF) TL/MWh 2, 18, 16, 14, 12, 1, 8, 6, 4, 2,, 1899,99 Grafik 3: Saatlik Sistem Marjinal Fiyatı 216 yılı günlük SMF ortalaması 132,2 TL/MWh olmuştur. 23 Aralık Cuma günü saat 14: te 216 yılının en yüksek SMF değeri 1.899,99 TL/MWh olarak hesaplanmıştır.

31 Saatlik PTF SMF Farkı TL/MWh 3, 2, 1,, -1, -2, -3, -4, Grafik 31: Saatlik PTF - SMF Farkı 216 yılında PTF ile SMF arasındaki en yüksek fark 222,82 TL/MWh ile Perşembe günü saat 7: de olmuştur. SMF ile PTF arasındaki en yüksek fark 32,1 TL/MWh ile Perşembe günü 21: de olmuştur Aylık Bazda Kodlu Talimat Miktarı Talimat Yön YAL YAT Aylar/Talimat Etiket Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Tablo 11: Aylık Bazda Kodlu Talimat Miktarı 216 yılında YAL ve YAT yönünde en fazla talimat Haziran ayında verilmiştir. En fazla YAL talimatı Haziran ayında, en fazla YAT talimatı Mayıs ayında verilmiştir. En az YAL talimatı Şubat ayında, en az YAT talimatı Kasım ayında verilmiştir.

32 5. Uzlaştırma ve Kayıt İşlemleri Uzlaştırma faaliyetleri Gün Öncesi Piyasası, Gün içi Piyasası, Dengeleme Güç Piyasası ile Enerji Dengesizliklerinin uzlaştırılmasını ve YEKDEM uzlaştırma bildirimlerini kapsamaktadır. EPİAŞ ın işlettiği piyasalar neticesinde kar/zarar etmemesi esastır. Prensip olarak uzlaştırma işlemleri yapılırken bu faaliyetlerin hızlı, güvenilir, şeffaf ve ilgili mevzuat kurallarına uygun bir şekilde yapılması esas alınmaktadır. Gün Öncesi Piyasası ve Gün İçi Piyasasının uzlaştırmaları günlük olarak sistem alış ve sistem satış tutarları üzerinden yayımlanır. Günlük olarak katılımcıların alacak ve borç avans bildirimlerinin hesaplarının yapılması, fark fonlarının dağıtılması işlemleri yürütülmektedir. Uzlaştırma faaliyetlerinin yanı sıra piyasa katılımcılarının bulundurması gereken minimum teminatın, dengesizlik teminatının, Gün Öncesi Piyasası teminatının, Gün İçi Piyasası teminatı ve risk teminatının hesaplanıp yayımlanması ve mevzuat uyarınca gerekli yaptırımların uygulanması işlemleri sürdürülmektedir. Dengeleme Güç Piyasası kapsamında şirket bünyesinde katılımcıların bir önceki gün vermiş oldukları teklifler üzerinden ay sonunda Kesinleşmiş Yük Alma ve Yük Atma miktarları hesaplanmaktadır. Aynı zamanda aylık olarak Dengeleme Güç Piyasasında kesinleşmiş talimat miktarları ve teklif fiyatları üzerinden piyasa katılımcılarının alacak ve borç miktarları hesaplanmaktadır. Talimatlara ilişkin teslim etmeme maliyetleri hesaplanmakta ve yayımlanmaktadır SBDT Milyon Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Grafik 32: Aylık Bazda Sıfır Bakiye Düzeltme Tutarı Dengeleme Güç Piyasası, Enerji Dengesizlikleri ve Manuel Geriye Dönük Düzeltme Kalemi (GDDK) sonucunda ortaya çıkan ve aylık olarak piyasa katılımcılarına Uzlaştırmaya Esas Çekiş Miktarı oranında yansıtılan Sıfır Bakiye Düzeltme Tutarı 216 yılı itibari ile sadece TEİAŞ a yansıtılmaktadır. 216 yılı Sıfır Bakiye Düzeltme Kalemi tutarı değişimleri aylık bazda yukarıdaki grafikte gösterilmektedir.

33 5.2. İSKK 3,% 2,5% 2,% 1,5% 1,%,5%,% 2,68% 2,64% 2,63% 2,46% 2,25% 2,3% 2,5% 1,98% 2,4% 1,95% 1,98% 2,6% Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Grafik 33: Aylık Bazda İletim Sistemi Kayıp Katsayısı Oranları 216 yılı İletim Sistemi Kayıp Katsayısının (İSKK) Aylık bazda oranları yukarıdaki tabloda gösterilmektedir. 1,2 1,,8,6,4,2, 5.3. YEKDEM YEKDEM e Ödenen Bedel Milyar 1,4 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Grafik 34: YEKDEM Katılımcılarına Ödenen Toplam Bedel YEKDEM katılımcılarına ödenen toplam miktarlardaki değişimler aylık bazda yukarıdaki grafikte gösterilmektedir YEKDEM Birim Maliyeti TL/MWh 4, 37,48 32,4 32,45 34,8 35, 3, 23,25 24,56 25, 18,5 19,88 2,92 21,84 2, 15,51 15, 11,51 1, 5, - Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Grafik 35: YEKDEM Birim Maliyeti YEKDEM uzlaştırması sonucunda piyasa katılımcılarına yansıtılan aylık ortalama MWh başına birim maliyetleri yukarıdaki grafikte gösterilmiştir. YEKDEM Alacak ve Borç sonucunda aylık ortalama MWh

34 başına birim maliyet piyasa katılımcılara yansıtılmıştır. YEK maliyetinin MWh başına en yüksek olduğu ay Mart ayı, en düşük olduğu ay ise Aralık ayıdır Yılı Toplam DGP İşlem Hacmi Milyon Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Grafik 36: 216 Yılı Toplam DGP İşlem Hacmi Dengeleme Güç Piyasasında oluşan toplam DGP maliyet hacminin aylık olarak dağılımı yukarıdaki grafikte gösterilmektedir Dengesizlik Toplam Enerji Dengesizlik Miktarı TWh 3, 2,5 2, 1,5 1,,5, Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Grafik 37: 216 Yılı Toplam Enerji Dengesizlik Miktarı 216 yılı içerisinde en yüksek dengesizlik miktarı Aralık ayında, en düşük dengesizlik Ekim ayında gerçekleşmiştir Toplam Enerji Dengesizlik Hacmi Milyon Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Grafik 38: 216 Yılı Toplam Enerji Dengesizlik Hacmi 216 yılı içerisinde oluşan dengesizliklerin parasal hacminin aylık olarak dağılımı yukarıdaki grafikte gösterilmektedir. Aylık olarak YEKDEM Mekanizması uzlaştırması, YEKDEM alacak ve borç kalemleri altında yayımlanmaktadır.

35 5.6. UEVM-UEÇM TWh Uzlastırmaya Esas Veriş Miktarı Uzlaştırmaya Esas Çekiş Miktarı Grafik 39: Uzlaştırmaya Esas Veriş - Çekiş Miktarı 216 yılı uzlaştırmaya esas veriş-çekiş miktarları değişimlerini gösteren tablo yukarıda yer almaktadır Serbest Tüketici Sayısı Mayıs Nisan Mart Eylül Ekim Kasım Aralık Şubat Ocak Adet Haziran Temmuz Ağustos Grafik 4: 216 Yılı Serbest Tüketici Sayısı İşlem gören serbest tüketici adetleri yukarıdaki tabloda gösterilmiştir Organizasyon Sayıları Lisans sahibi piyasa katılımcılarının tüzel kişilik kayıt işlemleri, santral onayları katılım anlaşmaları ve serbest tüketici işlemleri yürütülmektedir. Lisans bazında mevcut katılımcı sayısı aşağıda belirtilmiştir. TOPLAM DÖNEM Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık GÖREVLİ PERAKENDE DAĞITIM İLETİM TOPTAN ÜRETİM Tablo 12: Aylık Bazda Organizasyon Sayıları

36

37 6. TEİAŞ Verileri *Bu bölümdeki veriler TEİAŞ ın 215 yılı faaliyet raporundan ve Yük Tevzi Bilgi Sisteminden alınmıştır Yılı Üretim Tüketim Değerleri 272,5 277,5 261,8 265, Grafik 42: Yıllarına ait Üretim Değerleri (TWh) Grafik 41: Yıllarına ait Tüketim Değerleri (TWh) yılları üretim-tüketim değerleri incelendiğinde, üretim değerlerinin %3,9 ve tüketim değerlerinin %4,25 oranında arttığı görülmüştür Yılı Üretim Değerleri MWh OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK Grafik 43: Yılı Aylık Bazda Üretim Değerleri 215 ve 216 yılı üretim değerleri kıyaslandığında; 216 yılı üretim değerlerindeki en fazla artış oransal olarak %8,3 ile Haziran ayında gerçekleşmiştir. 216 yılı Eylül ayındaki üretim değerleri 215 yılına göre düşüş göstermiştir. 216 yılında en fazla üretim Ağustos ayında, en az üretim Şubat ayında gerçekleşmiştir. 216 Ağustos ayında kaynak bazında üretim değerlerine bakıldığında birinci sırada %37 ile Doğal Gaz kaynaklı santraller, ikinci sırada %21 ile Hidrolik kaynaklı santraller yer almaktadır. Şubat ayında kaynak bazında üretim

38 değerleri incelendiğinde birinci sırada %33 ile Doğal Gaz kaynaklı santraller, ikinci sırada %24 ile Hidrolik kaynaklı santraller yer almaktadır. 216 yılında en yüksek saatlik puant MWh ile 11 Ağustos Perşembe günü saat 15:'te gerçekleşmiştir. En yüksek ani puant MW ile 11 Ağustos Perşembe günü 14:3 da, en düşük ani puant ise MW ile 13 Eylül Salı günü 7: de ölçülmüştür Kuruluş Bazında Santral Sayısı 6% 5% 1% 1% % Kuruluş Adı Santral Sayısı Serbest Üretim 165 EÜAŞ Santralleri 72 İşletme Hakkı Devri 66 Yap İşlet Devret 16 87% Yap İşlet 5 EÜAŞ'a Bağlı 1 Serbest Üretim İşletme Hakkı Devredilen Yap İşlet Santralleri EÜAŞ Santralleri Yap İşlet Devret Santralleri EÜAŞ'a Bağlı Santraller Grafik 44: 216 Yılı Kuruluş Bazında Santral Yüzdesi Tablo 13: 216 Yılı Kuruluş Bazında Santral Sayısı 6.4. Kaynak Bazında Santral Sayısı 9% 12% 7% 4% 2% 2% 1% 1% Akarsu Doğalgaz 39% Rüzgar Barajlı Biyokütle Linyit Jeotermal Fuel Oil İthal Kömür Diğer 23% Kaynak Tipi Santral Sayısı Akarsu 478 Doğal gaz 283 Rüzgar 148 Barajlı 115 Biokütle 82 Linyit 47 Jeotermal 31 Fuel Oil 2 İthal Kömür 11 Diğer 1 Grafik 45: 216 Yılı Kaynak Bazında Santral Yüzdesi Tablo 14: 216 Yılı Kaynak Bazında Santral Sayısı

39 6.5. Kaynak Bazında Kurulu Güç LİNYİT % İTHAL KÖMÜR 7.474; 1% AKARSU % BARAJLI % DOĞAL GAZ % RÜZGAR % Diğer % JEOTERMAL; 814; 1% FUEL OİL; 755; 1% TAŞ KÖMÜR; 644; 1% BİYOKÜTLE; 464; 1% ASFALTİT KÖMÜR; 45; % NAFTA; 17; % GÜNEŞ; 13; % LNG; 2; % MOTORİN; 1; % Grafik 46: 216 Yılı Kaynak Bazında Kurulu Güç (MW) itibarıyla Türkiye toplam kurulu gücü MW'tır. YEK destekleme mekanizmasından yararlanan santrallerin kurulu gücü MW olurken söz konusu santrallerin kurulu güçteki payı %19,4 olarak hesaplanmıştır. Yenilenebilir kaynaklı santrallerin kurulu güçteki payı %42,6 dır kurulu güç karşılaştırılması kaynak bazında incelendiğinde, kurulu gücünde en fazla artış gösteren kaynak tipi sırasıyla İthal Kömür ve Doğal gaz santralleridir Kuruluş Bazında Kurulu Güç 8% 2% 2% Kuruluş Adı Kurulu Güç (MW) Serbest Üretim Şirketi % Serbest Üretim Şirketi Yap İşlet Santralleri İşletme Hakkı Devredilen 62% EÜAŞ Santralleri Yap İşlet Devret Santralleri EÜAŞ Santralleri Yap İşlet Santralleri 6.12 Yap İşlet Devret Santralleri İşletme Hakkı Devredilen Toplam Grafik 47: 216 Yılı Kuruluş Bazında Kurulu Güç Yüzdesi Tablo 15: 216 Yılı Kuruluş Bazında Kurulu Güç Kurulu güç miktarının %74'ü özel (serbest üretim, YİD, Yİ ve İHD) santrallerine, %26'sı kamu santrallerine aittir.

40 Yılı Üretim Değerleri Yılı Kaynak Bazında Üretim Değerleri Diğer; ; 3% Doğalgaz-LNG; ; 38% Diğer; ; 4% Doğalgaz-LNG; ; 32% Rüzgar; ; 4% Rüzgar; ; 6% İthal Kömür; ; 15% İthal Kömür; ; 17% Taş Kömür-Linyit-Asfaltit; ; 14% Hidrolik; ; 26% Taş Kömür-Linyit-Asfaltit; ; 16% Hidrolik; ; 25% Grafik 47: 215 Yılı Kaynak Bazında Üretim Değerleri(MWh) Grafik 48: 216 Yılı Kaynak Bazında Üretim Değerleri(MWh) yılı kaynak bazında üretim oranı karşılaştırıldığında, Doğal gaz-lng kaynaklı santrallerin üretim oranı %6 azalırken, İthal Kömür kaynaklı santrallerin, Linyit kaynaklı santrallerin ve Rüzgar santrallerin üretim oranı %2 artmıştır Yılı Kaynak Bazında Üretim Değerleri MWh OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK Hidrolik İthal Kömür Rüzgar Taş Kömür-Linyit-Asfaltit Diğer Doğal gaz-lng Grafik 48: Yılı Kaynak Bazında Üretim Değerleri 216 yılı Aralık ayı kaynak bazında üretim değerleri incelendiğinde, Doğal gaz kaynaklı santrallerin üretiminin hem 215 hem de 216 yılı Kasım ayına göre azaldığı görülmektedir. 216 yılı Aralık ayında yaşanan doğal gaz kısıntısı doğal gaz santrallerin üretiminin düşmesine sebep olmuştur. Aralık ayındaki doğal gaz kaynaklı üretim miktarının azalmasıyla oluşan arz açığı İthal kömür ve Hidrolik santrallerinin üretimiyle karşılanmıştır.

41 Yılı Kuruluş Bazında Üretim Değerleri MWh OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK İŞLETME HAKKI DEVREDİLEN EÜAŞ'A BAĞLI SANTRALLER EÜAŞ SANTRALLERİ OTOPRODÜKTÖR SANTRALLER SERBEST ÜRETİM ŞİRKETİ SANTRALLERİ YAP İŞLET DEVRET SANTRALLERİ YAP İŞLET SANTRALLERİ Grafik 49: 216 Yılı Aylık Kuruluş Bazında Üretim Değerleri 216 yılında kamu kuruluşlarına ait santrallerin üretimdeki payı %17, özel santrallerin üretimdeki payı ise %83 tür İl Bazında Yıllık Üretim Miktarı Grafik 5: İl Bazında Yıllık Üretim Miktarı Yıllık üretim değerleri il bazında incelendiğinde, en fazla üretimin gerçekleştiği ilk beş il sırasıyla İzmir, Sakarya, Adana, Çanakkale ve Hatay olmuştur.

42 Aylık Bazda Uluslararası Elektrik Ticaret Raporu MWh OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK İthalat İhracat Grafik 51: 216 Yılı Aylık Bazda Uluslararası Ticaret Raporu 216 yılında en fazla ithalat MWh ile Aralık ayında, en fazla ihracat MWh ile Ekim ayında yapılmıştır. 7. Piyasa Takas Fiyatını Etkileyen Önemli Gelişmeler 7.1. YEKDEM Kapasitesi Artışı 215 yılında EPDK tarafından yayımlanan nihai listeye göre MW olan YEKDEM den yararlanan santrallerin kurulu gücü 216 yılında 9.66 MW (%278) artarak MW olmuştur. 216 YEKDEM kurulu gücünü 215 yılına göre kaynak bazında incelediğimizde sırasıyla Rezervuarlı santraller MW artarak 4.42, Kanal tipi santraller 2.94 MW artarak MW, Rüzgar santralleri MW artarak 4.32 MW olmuştur. MWh YEKDEM YEKDEM DIŞI FİYATTAN BAĞIMSIZ SATIŞ Grafik 52: YEKDEM ve YEKDEM Dışı Sunulan Fiyattan Bağımsız Satış Tekliflerin Durumu YEKDEM dışında kalan katılımcıların sunduğu fiyattan bağımsız satış miktarı 216 yılı Ocak ayında artmamıştır. 216 yılı Ocak ayındaki YEKDEM satışlarının yaklaşık 2 kat artması sonucu fiyattan bağımsız satış miktarı da artmıştır.

43 7.2. Ocak Ayında Yaşanan Doğal Gaz Kısıntısı 24 Ocak 216 tarihinde BOTAŞ, konutların gaz ihtiyacını karşılamak için gaz kesintilerine başladığını bildirmiş, elektrik santrallerine verdiği gazı yüzde 5 azaltmıştır Doğal gaz santrallerinde yapılan söz konusu kesinti, santrallerin elektrik piyasasına sunduğu arzı azaltmasına neden olmuştur. Bu azalma Gün Öncesi Piyasasında oluşan Piyasa Takas Fiyatını 25 3 Ocak tarihleri arasında arttırmıştır. Bu artış altı günlük periyodu kapsarken, ilgili günlerin PTF ortalaması 228,5 TL/MWh olarak hesaplanmıştır. TL/MWh 3, 25, 2, 15, 1, 5,, Grafik 53: Doğal Gaz Kısıntısının Yaşandığı Dönem Piyasa Takas Fiyatı 7.3. Kamu İkili Anlaşmaları (Nisan Temmuz Dönemi) MWh / / / / / / / / / / / / 12 Grafik 54: EÜAŞ İkili Anlaşma Satış Miktarı 216 Nisan ayında EÜAŞ ikili anlaşma satış miktarını bir önceki aya göre toplamda MWh (%4, saatlik ortalama MWh) azaltmıştır.

44 TETAŞ İkili Anlaşma Satış Miktarı GWh / / / / / / / / / / / / 12 Grafik 55:TETAŞ İkili Anlaşma Satış Miktarı 216 Nisan ayında TETAŞ, dağıtım ve görevli tedarik lisansına sahip piyasa katılımcılarına sağladığı ikili anlaşma satış miktarını bir önceki aya göre toplamda MWh (%16, saatlik ortalama MWh) azaltmıştır. GWh 8, 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1,, 7.5. TETAŞ İkili Anlaşma Satış Miktarı TETAŞ İkili Anlaşma EÜAŞ İkili Anlaşma Yerli Kömür İkili anlaşma Grafik 56:TETAŞ İkili Anlaşma Alış Miktarları 22 Ağustos 216 tarihinde yerli kömür teşviki başlamıştır. TETAŞ ın toplam ikili anlaşma alış miktarı değişmemiştir. 22 Ağustos tan sonra TETAŞ ihtiyacı olduğu elektriğin belirli bir kısmını teşvik kapsamında yakıt olarak yerli kömür kullanan santrallerden almıştır. TETAŞ ise EÜAŞ ile olan ikili anlaşmasını saatlik ortalama 2.1 MWh (%37) azaltmıştır.

45 SAATLİK ORTALAMA SANTRAL KGÜP MİKTARI (MWh) Kasım Doğal Gaz Kısıntısı ADAPAZARI DGKÇ SANTRALI ANKARA DGKÇ SANTRALİ GEBZE DGKÇ SANTRALI İZMİR DGKÇ SANTRALI Grafik 57: Doğalgaz Kısıntısının TETAŞ'a Etkisi 24 Kasım da başlayan doğal gaz kısıntısı sebebiyle TETAŞ a bağlı Yap İşlet santrallerinde kısıntıya gidilmiştir. Bu kısıntıyla beraber santrallerin üretimi yaklaşık %5 oranında azalmıştır. Bu azalış TETAŞ ın doğal gaz santrallerinde saatlik ortalama MW kapasite kaybına neden olmuştur. 24 Kasım 14 Aralık tarihleri arasındaki PTF ortalaması 173,76 TL/MWh iken Aralık tarihleri arasındaki PTF ortalaması 267,2 TL/MWh olmuştur. MWh Kasım Aralık 216 Doğalgaz Üretim Değerleri Grafik 58: Kasım - Aralık 216 Doğalgaz Kaynaklı Santrallerin Üretim Değerleri 1 Kasım 13 Aralık 216 tarihleri arasında Doğal gaz santrallerinin günlük üretim ortalaması MWh iken Aralık tarihleri arasında üretim değerleri %35,2 azalarak ortalama MWh olmuştur.

46 GRAFİKLER Grafik 1: Yılları Aylık Ortalama Piyasa Takas Fiyatı 1 Grafik 2: 216 Yılı Günlük Ortalama Piyasa Takas Fiyatı 1 Grafik 3: 216 Yılı Saatlik Piyasa Takas Fiyatı 11 Grafik 4: 216 Yılı Piyasa Takas Fiyatının Saatlik Ortalaması 11 Grafik 5: 216 Yılı Saatlik Hafta içi PTF Dağılımı 12 Grafik 6: 216 Yılı Saatlik Hafta Sonu PTF Kutu Grafiği Dağılımı 13 Grafik 7: 216 Yılı PTF Ortalaması ve Volatilitesi 14 Grafik 8: Yılları Aylık Piyasa Takas Miktarı 15 Grafik 9: 216 Yılı Günlük Bazda Piyasa Takas Miktarı 15 Grafik 1: 216 Yılı Saatlik Piyasa Takas Miktarı 16 Grafik 11: 216 Yılı Saatlik - Blok Satış Teklif Miktarı Oranı 17 Grafik 12: 216 Yılı Saatlik - Blok Alış Teklif Miktarı Oranı 17 Grafik 13: 216 Yılı Saatlik - Blok Satış Eşleşme Miktarı 18 Grafik 14: 216 Yılı Saatlik - Blok Teklif Alış Miktarı 18 Grafik 15: 216 Yılı Blok Satış Teklif Miktarı - Eşleşen Blok Satış Miktarı 18 Grafik 16: 216 Yılı Blok Alış Teklif Miktarı - Eşleşen Blok Alış Miktarı 19 Grafik 17: 216 Yılı Aylık Bazda Fiyattan Bağımsız Alış-Satış ve Eşleşme Miktar Ortalamaları 19 Grafik 18: Gün Öncesi Piyasası Yıllık İşlem Hacmi 2 Grafik 19: Orta-Batı Avrupa ve EPİAŞ Gün Öncesi Piyasası Fiyatları 21 Grafik 2: Doğu Avrupa ve EPİAŞ Gün Öncesi Piyasası Fiyatları 21 Grafik 21: Yılı Gün İçi Piyasası Aylık Eşleşme Miktarı 24 Grafik 22: 216 Yılı Gün İçi Piyasası Saatlik Bazda Eşleşme Miktarı 24 Grafik 23: 216 Yılı Gün İçi Piyasasında Katılımcı Bazında Toplam Alış Miktarı 25 Grafik 24: 216 Yılı Gün İçi Piyasasında Katılımcı Bazında Toplam Satış Miktarı 25 Grafik 25: 216 Yılı Aylık Bazda Gün İçi Piyasası AOF - PTF - SMF Ortalamaları 26 Grafik 26: 216 Yılı Gün İçi Piyasası Aylık Bazda İşlem Hacmi 26 Grafik 27: Yıllık Piyasa Miktar Dağılımı 28 Grafik 28: Yıllık İkili Anlaşma Miktar Dağılımı 28 Grafik 29: Aylık Ortalama PTF - SMF Grafiği 3 Grafik 3: Saatlik Sistem Marjinal Fiyatı 3 Grafik 31: Saatlik PTF - SMF Farkı 31 Grafik 32: Aylık Bazda Sıfır Bakiye Düzeltme Tutarı 32 Grafik 33: Aylık Bazda İletim Sistemi Kayıp Katsayısı Oranları 33 Grafik 34: YEKDEM Katılımcılarına Ödenen Toplam Bedel 33 Grafik 35: YEKDEM Birim Maliyeti 33 Grafik 36: 216 Yılı Toplam DGP İşlem Hacmi 34 Grafik 37: 216 Yılı Toplam Enerji Dengesizlik Miktarı 34 Grafik 38: 216 Yılı Toplam Enerji Dengesizlik Hacmi 34 Grafik 39: Uzlaştırmaya Esas Veriş - Çekiş Miktarı 35 Grafik 4: 216 Yılı Serbest Tüketici Sayısı 35 Grafik 41: Yıllarına ait Tüketim Değerleri (TWh) 37 Grafik 42: Yıllarına ait Üretim Değerleri (TWh) 37 Grafik 43: Yılı Aylık Bazda Üretim Değerleri 37 Grafik 44: 216 Yılı Kuruluş Bazında Santral Yüzdesi 38

47 Grafik 45: 216 Yılı Kaynak Bazında Santral Yüzdesi 38 Grafik 46: 216 Yılı Kaynak Bazında Kurulu Güç (MW) 39 Grafik 47: 216 Yılı Kuruluş Bazında Kurulu Güç Yüzdesi 39 Grafik 48: Yılı Kaynak Bazında Üretim Değerleri 4 Grafik 49: 216 Yılı Aylık Kuruluş Bazında Üretim Değerleri 41 Grafik 5: İl Bazında Yıllık Üretim Miktarı 41 Grafik 51: 216 Yılı Aylık Bazda Uluslararası Ticaret Raporu 42 Grafik 52: YEKDEM ve YEKDEM Dışı Sunulan Fiyattan Bağımsız Satış Tekliflerin Durumu 42 Grafik 53: Doğal Gaz Kısıntısının Yaşandığı Dönem Piyasa Takas Fiyatı 43 Grafik 54: EÜAŞ İkili Anlaşma Satış Miktarı 43 Grafik 55:TETAŞ İkili Anlaşma Satış Miktarı 44 Grafik 56:TETAŞ İkili Anlaşma Alış Miktarları 44 Grafik 57: Doğalgaz Kısıntısının TETAŞ'a Etkisi 45 Grafik 58: Kasım - Aralık 216 Doğalgaz Kaynaklı Santrallerin Üretim Değerleri 45 TABLOLAR Tablo 1: Gün Öncesi Piyasası Değişiklik Olmadan Önceki Süreçler... 9 Tablo 2: Gün Öncesi Piyasası Değişiklik Sonrası Süreçler... 9 Tablo 3: Hafta içi - 11 Saatleri PTF Dağılımı Tablo 4: Hafta içi Saatleri PTF Dağılımı Tablo 5: Hafta Sonu - 11 Saatleri PTF Dağılımı Tablo 6: Hafta Sonu Saatleri PTF Dağılımı Tablo 7: Ortalama Teklif Sayıları... 2 Tablo 8: Gün Öncesi Piyasasına Teklif Sunan Katılımcı Sayısı... 2 Tablo 9: 216 Yılı Gün İçi Piyasasına Teklif Sunan Katılımcı Sayısı Tablo 1: 216 Yılı Aylık Bazda Piyasa Miktar Dağılımı Tablo 11: Aylık Bazda Kodlu Talimat Miktarı Tablo 12: Aylık Bazda Organizasyon Sayıları Tablo 13: 216 Yılı Kuruluş Bazında Santral Sayısı Tablo 14: 216 Yılı Kaynak Bazında Santral Sayısı Tablo 15: 216 Yılı Kuruluş Bazında Kurulu Güç... 39

48 Enerji Piyasaları İşletme A.Ş. Büyükdere Cad. No: Levent İstanbul Tel: / 71 Faks: / 13