MANDALARIN SIK KARŞILAŞILAN HASTALIKLARI. Doç. Dr. Bülent Elitok İç Hastalıkları A.B.D.

Transkript

1 MANDALARIN SIK KARŞILAŞILAN HASTALIKLARI Doç. Dr. Bülent Elitok İç Hastalıkları A.B.D.

2 Anavatanı Hindistan ve Güney Asya olan manda, boynuzlugiller familyasının sığırlar alt familyasına ait olup, genellikle evcil bir türdür. Süt, et ve çeki hayvanı olarak bilinen mandanın; Türkiye'de dombay, camız, camış ve kömüş gibi değişik isimleri vardır. Bu özeliği mandaya hem suda hem de bataklıkta kolay hareket edebilme ve yüzme olanağı sağlar.

3 Süt, et ve çeki hayvanı olarak dünyada önemli bir ekonomik etkinliğe sahip olan manda; Güneydoğu Asya ülkelerinde, Güney Amerika ülkelerinde, Kuzey Afrika'da, Fransa dışındaki bütün Akdeniz ülkelerinde, Balkan ülkeleri ile bazı Orta Avrupa ülkelerinde ve Avustralya'da yaygın bir şekilde yetiştirilmektedir.

4 ÜLKEMİZ İÇİN MANDA YETİŞTİRİCİLİĞİ ETİ VE SÜTÜ YÖNÜNDEN ÖNEMLİDİR. SÜTÜ, %10 YAĞ ORANI VE LEZZETİYLE ÖNCELİKLİ OLARAK TERCİH EDİLMEKTEDİR. İNEK SÜTÜNDEN İKİ KAT DAHA YAĞLI, DAHA BEYAZDIR VE TAZELİĞİNİ DAHA UZUN SÜRE KORUR. KOLESTEROL İÇERİĞİ DÜŞÜK, PROTEİN VE MİNERAL AÇISINDAN

5 SIK KARŞILAŞILAN HASTALIKLAR

6 KENE ENFESTASYONU Manda ile sığırın, muhtelif kene türlerine olan dayanıklılığı biribirinden farklıdır Hyalomma anatolicum la sığıra oranla çok daha fazla etkilenen mandalar, Boophilces türüne karşı sığırdan daha dayanıklıdır.

7 KAN PARAZİTLERİ Kan parazitlerinden, Theileria annuleta ile etkilenme oranı mandada, sığırdan daha düşük olup, enfeksiyon oranı yazın en yüksek seviyeye ulaşmaktadır. Theileria annulata enfeksiyon oranını sığırda %65, mandada %53 olarak bildirmektedirler.

8 HELMİNT VE PROTOZOON HAST. Barınak ve yetiştirme usullerindeki değişiklikler, manda yetiştiriciliğindeki parazitolojik paternin, önemli derecede değişmesine neden olmuştur; Helmintlerin (trematoda, cestoda, nematoda) hükümranlığının artık çok fazla olmadığı, buna karşın Eimeria coccidia nın çok ağır ekonomik kayıplara neden olduğu

9 KARACİĞER PARAZİTLERİ Mandada entansif yetiştiriciliğin artması, hastalık nedenlerini artırmıştır. Fascioliasis, bu problemlerden birisidir. Ayrıca, akut enfeksiyonlar nedeni ile ölümler, önemli derecede karaciğer zararı, süt veriminde düşme, canlı ağırlık kazancında azalma, yemden yararlanma kabiliyetinde düşme, dirençte azalma ve üreme rahatsızlıkları meydana gelmektedir. Yaş arttıkça, çıkan parazit sayısının ve enfeksiyon riskinin yükseldiği de tespit edilmiştir

10 MALAK HASTALIKLARI İshal: İshal, yeni doğmuş (Neonatal) malaklarda hastalık ve ölüme yol açan en önemli nedenlerden biridir. Neonatal ishalin ortaya çıkmasında farklı patojen ajanlar tespit edilmiştir. Viral ajanlar Dünya çapında yayılmışlardır (Özellikle Rotavirus, sık sık izole edilmiştir Neonatal ishale en fazla neden olan ajan Escherichia coli dir

11 SOLUNUM SİSTEMİ HASTALIKLARI Solunum sistemi hastalığı, malaklarda büyük ekonomik kayıplara sebep olan hastalıklardan biridir. Son zamanlarda bu hastalıkların görülme frekansı ve şiddeti, önemli düzeyde artmıştır. Solunum sistemi hastalıklarının, genç hayvanlarda görülme sıklığı yüksek olduğu gibi genç hayvanları, yaşlılara oranla daha şiddetli etkilemektedir

12 SIK KARŞILAŞILAN VİRAL HASTALIKLAR Foot-and-mouth disease Rinderpest Malignant catarrhal fever Infectious bovine rhinotracheitis/ infectious pustular vulvovaginitis Blue tongue Bovine viral diarrhea Rabies Ephemeral Fever Buffalo pox

13 SIK KARŞILAŞILAN BAKTERİYAL HASTALIKLARI Bovine brucellosis Tuberculosis Paratuberculosis Haemorrhagic septicaemia Chlamydiosis Leptospirosis Contagious bovine pleuropneumonia Anthrax Tetanus

14 SIK KARŞILAŞILAN PARAZİTER HASTALIKLARI Trypanosomiasis Ascaridiosis Fasciolosis Babesiosis Theileriosis Strongilosis Coccidiosis Echinococcosis/hydatidosis Mange

15 TEŞEKKÜRLER