ENERJİ BÜLTENİ MAYIS SAYI 40. Edison's Jumbo Dynamo kw -1882

Transkript

1 ENERJİ BÜLTENİ MAYIS SAYI 40 Edison's Jumbo Dynamo kw -1882

2 syf.1 ENERJİ BÜLTENİ Gün Öncesi Piyasası Mayıs Değişim % , ,50-30,08% ,50 8,30% ,36 29,67% Piyasalar Elektrik Tüketimi ve Analizi Kaynaklara Göre Elektrik Üretimi Doğalgaz Tüketimi ve DGP Talimatları Hava Durumu ve Rüzgar Tahmini Sisteme dahil olan Yeni Santraller Sektörden Haberler Mayıs PTF Fiyatı 2014 Yılındaki Döneme Yaklaştı * Mayıs ayında SGÖF ortalaması 152,36 TL/MWh oldu. * Türkiye'de toplam elektrik tüketimi 22,85 TWh oldu. * Gerçekleşen rüzgar üretimi MWh oldu. * Hidroelektrik kaynaklı üretim MWh oldu. * Termik kaynaklı üretim MWh oldu. * Toplam doğalgaz tüketimi 3.661,22 milyon sm3 oldu. TETAŞ'ın maliyet bazlı optimizasyon modelini uygulaması ve Barajlara gelen su miktarlarının, yıllık planlanan su miktarının altında kalması ile Mayıs ayı değerlerinde 2016 ve 2017 arasındaki yıllık farkta yaklaşık 34,86 TL değerinde bir artış söz konusu oldu. Yüzdesel olarak artış ise 29,67 % oldu. Piyasalar - Mayıs 2017 Mayıs ayında Gün Öncesi aylık fiyat ortalaması 152,36 TL olarak gerçekleşti. En yüksek çıkan aylık gün ortalaması fiyatı 164,03 TL ile Çarşamba günü,en düşük çıkan gün ortalaması ise 133,44 TL ile Pazartesi gününde oluştu.saatlik olarak inceledeğimizde ise ;en yüksek oluşan saatlik piyasa takas fiyatı 207,83 TL ile saat 11:00-12:00 arası,en düşük ise 30,00 TL ile saat 06:00-07:00 işlem gördü.mayıs ayında birinci 7 günlük dilimde ortalama fiyat 151,39 TL,ikinci 7 günlük dilimde 147,45 TL,üçüncü 7 günlük dilimde 149,08 TL,dördüncü 10 günlük dilimde 158,78 TL oluştu. Blok alışlara baktığımızda ise günlük olarak en yüksek blok alış miktar toplamı MWh ile Pazar,en düşük blok alış miktar toplamı 96 MWh ile Cumartesi günü gerçekleşti.en yüksek toplam alış miktarındaki gün ortalaması fiyatı 142 TL,en düşük toplam alış miktarındaki gün ortalaması fiyatı ise 162 TL oluştu. Fiyattan Bağımsız Satış Teklifi miktarlarına baktığımızda ise günlük olarak en yüksek satış miktar toplamı MWh ile Pazartesi,en yüksek fiyattan bağımsız alış miktar toplamı MWh ile Perşembe günü gerçekleşti.fiyattan Bağımsız satış toplamının en yüksek miktarda olduğu gün ortalaması fiyatı 133 TL,alış toplamında en yüksek miktarda olduğu gün ortalaması fiyatı ise 156 TL oluştu. Yönetici Özeti- Mayıs 2017 Mayıs 2017 dönemi, 152 TL den oluşurken, Mayıs ayı özelinde 7 yıllık dönemdeki en pahalı ikinci Mayıs ayı oldu. En yüksek fiyatlı Mayıs dönemi kurak geçen 2014 döneminde 155 TL PTF fiyatı ile oluşmuştu. Bu sene ise beklentilerin üzerinde çıkmasının en büyük nedeni, TETAŞ ın maliyet bazlı üretim stratejisine geçmesi ve 155 TL bandında blok alım teklif girmesidir, PTF fiyat sistemini TL arasında oluşturarak, yüksek bir fiyat bandında gerçekleştirmesi, oldu. Mayıs ayı içinde yaklaşık 12 adet TL aralığında fiyatlar oluştu. Son hafta TL bandı, aralığına geçti. Bakımda olan büyük santrallerin dönmesi ile yaklaşık 3000 MW lık ek bir pik gücü katkısı olacak. Bu santrallerin Haziran ayında dönmesi ile fiyatlar tekrar TL bandına gelebilir. Çok soğuk geçen bir Aralık, Ocak, Şubat dönemi geçirdik. Havzalar güzel kar aldı. Eski yıllardaki Şubat Mart dönemi uydu resimlerine baktığımızda, 2015 ten bir farkı olmadığını görmekteyiz. Fakat nitekim barajlara gelen su miktarları ilk 5 ayın toplamına baktığımızda geçen seneye göre %31 daha düşük gerçekleşti. Eğer, geçen seneye göre, barajlara gelen su miktarında ciddi artışlar bile oluşsaydı, bir şekilde fiyat bandı eski yıllarda görmüş olduğumuz TL aralığında çıkan, özel bahar fiyatları gibi zaten olmayacaktı. Bunun nedeni yukarda da bahsettiğimiz TETAŞ ın fiyat optimizasyon modeli diyebiliriz. YEKDEM bildiğiniz üzere, Serbest Tüketici fiyatlandırmasında %20 lik bir paya sahip, aylar arasında dolar kuru, üretim kapasite faktörüne bağlı olarak değişim göstermektedir. YEKDEM i de etkileyen bir diğer faktör Lisansız üreticiler. Mayıs ayı içeresinde EPDK nın almış olduğu karar ile Lisansız üretim miktarları saatlik olarak,görevli Dağıtım şirketleri tarafından, 1 Haziran 2017 tarihi itibari ile fiyattan bağımsız satış teklifi olarak gün öncesi piyasasında satılmaya başlanmıştır yılı içinde beklenen Lisansız üretim bedeli MW başına, kış aylarında 5-6 TL, yaz aylarında 7-9 TL dir. Bunun en büyük nedeni 1400 MW kapasiteye sahip olan Lisansız Güneş üretim tesisleridir. Yeni Lisanssız üretim kuralı ile YEKDEM maliyeti 2-3 TL düşüş göstermiştir. Ayrıca, EPDK referans YEKDEM fiyatlarını yayınlama kararı almıştır. 48 TL üzerinde beklenen Mayıs ayı YEKDEM beklentisinin, EPDK tarafından 37 TL olarak gösterilmesi ise dikkatleri çekti. Bildiğiniz üzere, EPDK referans YEKDEM fiyatlarını, kötü YEKDEM tahmini yapan perakendeciler için yapmıştı. Haziran ayı için, Hava model ve diyagramlarında istikrarsız sonuçlar mevcut. Mayıs ayı içinde serin modeller mevcutken, 1 Haziran itibari ile modeller ilk hafta sürprizi yaparak, Basra Alçak basıncının Türkiye üzerinde etkili olacağını gösterdi. Modeller 2-3 haftadır kararlı olan 8-10 Haziran gibi negatif endekse geçiş mevcut. Bu durumda 8-10 Haziran gibi havada serinleme mevcut olabilir. Ayrıca Kuzey yönlü esen Rüzgarların şiddeti bu periyotlarda, artış gösterecektir MW lık üretimler görebiliriz. Rüzgarların yönünün Kuzey yönlü olması, doğal klima olayının gerçekleşmesini sağlayacak. Deniz sularının da soğuk olmasına bağlı bu yaz aşırı bunaltıcı nemli havaları engelleyecektir. Kısa vade de ise Haziran ayı geçen seneki gibi sıcak geçmeyecek bunu diyebiliriz.haziran Türkiye çekişinin 22 TWh olarak gerçekleşmesini bekliyoruz. Geçen sene, mevsim normallerinin üzerinde oluşan sıcaklığa bağlı 23 TWh oluşmuştu. Piyasadaki, elektrik ürünlerinin genelinde son bir hafta da 3-4 TL lik bir puan artışı oluştu.. Şimdiden, Ramazanınız mübarek, Bayramınız kutlu olsun.

3 00:00-01:00 01:00-02:00 02:00-03:00 03:00-04:00 04:00-05:00 05:00-06:00 06:00-07:00 07:00-08:00 08:00-09:00 09:00-10:00 10:00-11:00 11:00-12:00 12:00-13:00 13:00-14:00 14:00-15:00 15:00-16:00 16:00-17:00 17:00-18:00 18:00-19:00 19:00-20:00 20:00-21:00 21:00-22:00 22:00-23:00 23:00-24: Mayıs Sayı 40 syf.2 Mayıs 2017 Döneminde SGÖF Günlük Fiyatları 170,00 160,00 150,00 140,00 130,00 120,00 110,00 100,00 90,00 80,00 Mayıs 2017 Döneminde Saatlik SGÖF Fiyatları 250,00 200,00 150,00 100,00 50,00 - Mayıs 2017 Döneminde Gün Bazında SGÖF Fiyatları 165,00 160,00 155,00 150,00 145,00 140,00 135,00 130,00 Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma Cumartesi Pazar

4 syf.3 Elektrik Tüketimi - Mayıs 2017 Mayıs ayında Türkiye genelinde toplam 22,85 TWh elektrik tüketimi gerçekleşti.tüketimin günlük ortalaması ise MWh oldu. Mayıs ayında Türkiye genelinde termik kaynaklardan 13,88 TWh, hidroelektrik kaynaklardan 7,37 TWh,rüzgar santrallerinden 1,30 TWh,jeotermal kaynaklardan ise 0,40 TWh üretim sağlandı.toplam elektrik üretimi 22,95 TWh olurken,ithalat ile birllikte net elektrik arzı 23,18 TWh olarak belirlendi.kaynaklar bazında üretime bakıldığında Mayıs ayında kömür santrallerinden elektrik üretimi toplamı MWh oldu.aynı rakam ise Nisan ayında MWh seviyesinde gerçekleşip,geçen ay ile oluşan fark MWh artış olarak gerçekleşti.doğalgazdan elektrik üretimine baktığımızda bu ay MWh elektrik üretimi gerçekleşti.geçen aya göre MWh artış gözlemlendi.rüzgar üretimine baktığımızda ise Nisan ayından Mayıs ayına geçişte MWh'lik bir artış hesaplanmıştır.kuruluşlara göre elektrik üretimine baktığımızda EÜAŞ santrallerinden toplam MWh,Serbest Üretim Santrallerinden toplam MWh,Yap-İşlet Santrallerinden ise toplam MWh üretim gerçekleşmiştir. Mayıs ayı boyunca Türkiye genelinde toplam olarak birinci 7 günlük bölümde : 5,09 TWh,ikinci 7 günlük bölümde : 5,25 TWh,üçüncü 7 günlük bölümde : 5,16 TWh,dördüncü 10 günlük bölümde : 7,34 TWh çekiş oluşmuştur.toplam tüketimlere baktığımızda Nisan 2017 dönemine oranla %4,55 artış, Mayıs 2016 dönemine göre yani geçen yıla oranla %5,85 artış oluşmuştur. Mayıs ayında çekişlere baktığımızda, Maksimum Türkiye günlük toplam çekişi MWh ile Çarşamba günü,minimum Türkiye günlük çekişi ise MWh ile Pazar günü elde edilmiştir. Saatlik olarak baktığımızda maksimum çekiş MWh ile Perşembe 11:00-12:00 arası olup, minimum çekişe baktığımızda ise MWh ile Pazartesi 06:00-07:00 arasında olduğunu görmekteyiz.nisan ayında maksimum saatlik çekiş MWh, minimum çekiş de MWh oluşmuştur. Aylar Arasında Türkiye Çekişleri ( GWh ) vs 2017 Aylar Çekiş Aylar Çekiş Değişim Ocak ,34 Ocak ,65 5,80% , , , , , , , ,00 Şubat ,43 Şubat ,45 6,14% Mart ,77 Mart ,19 6,43% Nisan ,86 Nisan ,91 3,05% Mayıs ,39 Mayıs ,27 4,34% Haziran ,32 Haziran Temmuz ,95 Temmuz Ağustos ,44 Ağustos Eylül ,22 Eylül Ekim ,84 Ekim Kasım ,36 Kasım Aralık ,80 Aralık Toplam ,79 Toplam ,46 5,17% ( Yıllar arasındaki Toplamlar yılının en son ayına göre denklenmiştir.) Mayıs 2017 Dönemine ait Türkiye Çekişi

5 Mayıs Sayı 40 syf.4 Kaynaklara Göre Üretim - Mayıs 2017 Hidroelektrik Santraller ile Üretim & Barajlara Gelen Su Mayıs ayında toplam barajlara gelen su miktarı 6,63 milyar m3 oldu.geçen sene bu miktar, 8,81 milyar m3 olarak gerçekleşmişti.geçtiğimiz yıla göre -%24,81 altında oluştu.mayıs 2017 dönemi için planlanan su miktarı 11,7 milyar m3 kadardı.gerçekleşen değer, planlanan su gelişinin yaklaşık -%43,36 altında gerçekleşti.hidrolik santrallerden üretim miktarı ise MWh gerçekleşirken,ortalama günlük üretim ise MWh oldu.günlük olarak en fazla üretim MWh ile tarihinde,en düşük üretim ise MWh ile tarihinde gerçekleşti. Saatlik olarak baktığımızda maksimum üretim MWh ile Cuma 22:00-23:00 arası olup, minimum üretime baktığımızda ise MWh ile Pazar 07:00-08:00 arasında oluşmuştur Gerçekleşen HES Üretimi HES'LERE GELEN SU VE KARŞILAŞTIRMA AYLAR Değişim OCAK ,2% ŞUBAT ,7% MART ,3% NİSAN ,9% MAYIS ,8% HAZİRAN ,0% TEMMUZ ,0% AĞUSTOS ,0% EYLÜL ,0% EKİM ,0% KASIM ,0% ARALIK ,0% TOPLAM ,1% ( Yıllar arasındaki Toplamlar 2017 yılının en son ayına göre denklenmiştir.) Mayıs Ayında Barajlara Gelen Su Durumu

6 Mayıs Sayı 40 syf.5 Rüzgar Santralleri ile Elektrik Üretimi Mayıs ayında Rüzgar santralleri ile elektrik üretim miktarı MWh oldu.nisan ayında bu rakam, MWh olarak gerçekleşmişti.geçtiğimiz aya göre miktarda MWh artış oluştu.ortalama günlük üretime baktığımızda MWh oldu.günlük olarak en fazla üretim MWh ile tarihinde,en düşük üretim ise MWh ile tarihinde gerçekleşti. Saatlik olarak baktığımızda maksimum üretim MWh ile Cuma 16:00-17:00 arası olup, minimum üretime baktığımızda ise 67 MWh ile Perşembe 09:00-10:00 arasında olduğunu görmekteyiz. Mayıs 2017 Gerçekleşen Rüzgar Üretimi Termik Santraller ile Üretim Mayıs ayında Termik santralleri ile elektrik üretim miktarı MWh oldu.nisan ayında bu rakam, MWh olarak gerçekleşmişti.geçtiğimiz aya göre miktarda MWh artış oluştu.ortalama günlük üretime baktığımızda MWh oldu.günlük olarak en fazla üretim MWh ile tarihinde,en düşük üretim ise MWh ile tarihinde gerçekleşti. Saatlik olarak baktığımızda maksimum üretim MWh ile Salı 14:00-15:00 arası olup, minimum üretime baktığımızda ise MWh ile Pazartesi 02:00-03:00 arasında olduğunu görmekteyiz Mayıs 2017 Gerçekleşen Termik Üretimi 0

7 syf.6 Kaynaklara Göre Üretim Tipi Dağılımı Mayıs ayında kaynaklara bakıldığında arz miktar ve dağılımları aşağıdaki gibi oluşmuştur.arz kaynakları incelendiğinde en fazla üretim Doğalgaz ve LNG santralleri ile olmuştur. ÜRETİM KAYNAKLARI BİRİM(MWh) Yüzdesel % Doğalgaz ve LNG ,40% Hidroelektrik ,78% Taş Kömürü ve Linyit ,70% İthal Kömür ,26% Rüzgar ,62% Jeotermal ,72% Fuel-oil+Motorin+ Asfaltit+Lpg+Nafta ,60% Dış Enerji Ticareti ,00% Biogaz ve Diğerleri ,93% Toplam Üretim % Mayıs 2017 Üretim Grafiği Rüzgar 6% Jeotermal 2% İthal Kömür 12% Fuel-oil+Motorin+ Asfaltit+Lpg+Nafta 1% Dış Enerji Ticareti 1% Doğalgaz ve LNG 33% Taş Kömürü ve Linyit 13% Hidroelektrik 32%

8 syf.7 DGP Talimatları - Mayıs 2017 Mayıs ayında toplam gelen YAL Talimatı miktarı MWh oldu.geçen sene bu miktar, MWh olarak gerçekleşmişti.geçtiğimiz yıla göre -%35,20 azalış oluştu.toplam gelen YAT Talimatı miktarı ise MWh oldu.geçen sene bu miktar, MWh olarak gerçekleşmişti.geçtiğimiz yıla göre -%63,07 azalış oluştu Aylar YAL0 YAL1 YAL2 Toplam YAL0 YAL1 YAL2 Toplam Karşılaştırma Ocak ,0% Şubat ,6% Mart ,8% Nisan ,8% Mayıs ,2% Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Toplam ,9% YAT0 YAT1 YAT2 Toplam YAT0 YAT1 YAT2 Toplam Karşılaştırma Ocak ,2% Şubat ,3% Mart ,2% Nisan ,7% Mayıs ,1% Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Toplam ,1% YAL TALİMATLARI ÖZET 2016 Miktar Tarih DGP Fiyatı En Yüksek DGP YAL , ,00 En Yüksek DGP YAL , ,00 En Yüksek DGP YAL , , Miktar Tarih DGP Fiyatı En Yüksek DGP YAL , ,67 En Yüksek DGP YAL , ,00 En Yüksek DGP YAL2 995, ,90 YAT TALİMATLARI ÖZET 2016 Miktar Tarih DGP Fiyatı En Yüksek DGP YAT , ,05 En Yüksek DGP YAT , ,00 En Yüksek DGP YAT , , Miktar Tarih DGP Fiyatı En Yüksek DGP YAT , ,10 En Yüksek DGP YAT , ,00 En Yüksek DGP YAT , ,47 Mayıs 2017 için Saatlik Talimat Özeti 38% 14% 48% Enerji Açığı Enerji Fazlası Dengede

9 syf.8 Türkiye'de Doğalgaz Tüketimi - Mayıs 2017 Mayıs ayında toplam doğalgaz tüketim miktarı milyon sm3 oldu.geçen sene bu miktar, milyon sm3 olarak gerçekleşmişti.geçtiğimiz yıla göre %13,98 üzerinde bir tüketim oluştu.elektrik üretimi için harcanan doğalgaz miktarı ise milyon sm3 oldu.geçen sene bu miktar, 852 milyon sm3 olarak gerçekleşmişti.geçtiğimiz yıla göre %23,38 üzerinde tüketim oluştu.maksimum günlük toplam doğalgaz tüketimi olarak baktığımızda, 132 milyon sm3 ile Cuma günü olup, minimum tüketime baktığımızda ise 100 milyon sm3 ile Pazar günü olmuştur.aylık ortalama doğalgaz tüketimi ise 118 milyon sm3 olmuştur. Doğalgaz Tüketimi (milyon sm3) vs Aylar Toplam Tüketim Elektrik İçin Tüketim Toplam Tüketim Elektrik İçin Tüketim Toplam Tük. % Elek. Üret. İçin % Ocak 5.652, , , ,45 11,58% -2,55% Şubat 4.270, , , ,95 21,27% 11,85% Mart 4.151,24 947, , ,06 16,86% 22,56% Nisan 3.405, , , ,46 18,46% 7,82% Mayıs 3.149,28 851, , ,48 13,98% 23,38% Haziran 3.028, ,70 - Temmuz 3.024, ,97 - Ağustos 3.507, ,59 - Eylül 2.874,21 947,27 - Ekim 3.582, ,42 - Kasım 4.703, ,03 - Aralık 5.942,15 826,50 - Toplam , , , ,39 16,31% 12,85% Toplam Doğalgaz Tüketim Grafiği Elektrik Üretimi İçin Doğalgaz Tüketim vs. PTF Grafiği ,00 600,00 500,00 400,00 300,00 200,00 100,00 - Eleketrik Üretimi için Doğalgaz Tüketimi Doğrusal (Eleketrik Üretimi için Doğalgaz Tüketimi) PTF Doğrusal (PTF)

10 syf.9 Hava Durumu ve Rüzgar Tahmini - Mayıs 2017 Hava Durumu Modeller ve Diyagramlar birbirinden bağımsız sonuçlar vermektedir. Kararlı olan diyagram çıktıları ise Haziran ayının ilk 7-8 gününde basra üzerinden gelen sıcak hava ataklarını, 8'inden sonra negatif yöne geçiş yaparak, mevsim normalleri ve altında göstermektedir. Geçen seneki Haziran ayı gibi sıcak olmayacağı kesin diyebiliriz. 12 Haziran'a kadar, yağması beklenen yağmur yağışının toplam miktarı aşağıdaki gibidir.

11 syf.10 Rüzgar Tahmini Aşağıda 17 Haziran'a kadar beklenen Rüzgar tahminleri Mevcuttur.Bu tarihe kadar,türkiye RES portföyünde maksimum MW civarlarında bir üretim olması beklenmektedir. Havanın ilk hafta durağan olması sebepli yüksek miktarda rüzgar enerjisi üretimi beklenmektedir. 8-9 Haziran'dan sonra rüzgar kuvveti artabilir.rüzgar, yön ağırlığı kuzey olacağı için doğal klima görevi üstlenecektir. ÇATALCA HAVZASI BALIKESİR HAVZASI ÇANAKKALE HAVZASI Not : Diyagramlarda 20 adet model mevcuttur. Bu modellerin ağırlıklı ortalaması kırmızı eksen ile gösterilmiştir.ayrıca minimum ve maksimum olasılıklarda diyagramlarda gösterilmiştir.

12 syf.11 ÇEŞME HAVZASI SOMA HAVZASI

13 syf.12 Sisteme Dahil Olan Yeni Santraller - Mayıs 2017 ŞİRKET ADI SANTRAL ADI İL YAKIT CİNSİ ÜNİTE GÜCÜ MWe ÜNİTE SAYISI İLAVE KURULU GÜÇ MWe GEÇİCİ KABUL TARİHİ TAYF ENERJİ YATIRIM ÜRETİM VE TİCARET A.Ş. ÖDEMİŞ RES İZMİR RES 3, , AREL ÇEVRE YATIRIMLARI ENERJİ VE ELEKTRİK ÜRETİMİ LTD. ŞTİ. AREL ENERJİ MANAVGAT BİYOKÜTLE TESİSİ ANTALYA BİYOKÜTL E (ÇÖP GAZI) 1,20 1 GM 1, OVİT ENERJİ ÜRETİM A.Ş. ÇAYHAN 2 HES ERZURUM HES 3,09 2 6, KARGI ENERJİ ÜRETİM VE KARGI BARAJI VE ANKARA-ESKİŞEHİR HES 46, , TİC. A.Ş. HES BERGRES ELEKTRİK BERGRES RES İZMİR RES 3, , ÜRETİM A.Ş. ACWA GÜÇ ELEKTRİK ACWA POWER İŞLETME VE YÖN. SAN. VE KIRIKKALE DG 295,70 1 GT 295, KIRIKKALE DGKÇS TİC. A.Ş. ALKİM ALKALİ KİMYA A.Ş. ÇAYIRHAN SODYUM SÜLFAT TESİSLERİ KOJENERASYON PROJESİ ANKARA LİNYİT 2,66 1 BT 2, YAKIT TÜRÜ KURULU GÜCÜ MW KABUL ADET ATIK ISI 0,0 0 DG 295,7 1 BİYOKÜTLE (ÇÖP GAZI) 1,2 1 BİYOKÜTLE 0,0 0 HES 53,1 2 JEOTERMAL 0,0 0 KÖMÜR+DİĞER 0,0 0 LİNYİT 2,7 1 RES 40,8 2 TOPLAM: 393,47 7 YAKIT TÜRÜ KURULU GÜCÜ MW TERMİK 298,360 HES 53,108 RES 40,800 BİYOKÜTLE, ATIK ISI, JEOTERMAL 1,200 TOPLAM: 393,47