BEYŞEHİR GÖLÜ NDEKİ GÜMÜŞİ HAVUZ BALIĞI (Carassius gibelio Bloch, 1782) POPULASYONUNUN BÜYÜME ÖZELLİKLERİ

Transkript

1 BEYŞEHİR GÖLÜ NDEKİ GÜMÜŞİ HAVUZ BALIĞI (Carassius gibelio Bloch, 1782) POPULASYONUNUN BÜYÜME ÖZELLİKLERİ ÖZET: Şakir ÇINAR 1, Hıdır ÇUBUK 2, Remziye ÖZKÖK 1,Levent TÜMGELİR 1,Soner ÇETİNKAYA 1 K.Gonca EROL 1, MUSTAFA CEYLAN 1 1-EĞİRDİR SU ÜRÜNLERİ ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ 2-TARIM İL MÜDÜRLÜĞÜ KONTROL ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ-ESKİŞEHİR sakircinar@gmail.com Bu çalışmada, Beyşehir Gölü ndeki gümüşi havuz balığı populasyonu (Carassius gibelio Bloch, 1782) nun büyüme özellikleri incelenmiştir. Ocak 2005-Aralık 2005 tarihleri arasında Beyşehir Gölü nden yakalanan toplam 482 adet gümüşi havuz balığının yaşları, 0+ ila V arasında dağılım göstermiştir. Denemelerde yakalanan örneklerin %83 ünü 0+ ve I yaş grubu bireyler oluşturmuştur. İncelenen örneklerin %52.1 i dişi, %47.9 u ise erkektir. Dişi erkek oranı 1:0.92 olarak tespit edilmiştir. Yakalanan balıkların çatal boyları dişi bireylerde cm, erkek bireylerde cm, ağırlıkları dişi bireylerde g, erkek bireylerde g arasında dağılım göstermiştir. Boy (L) ağırlık (W) ilişkisi denklemi W= L 3.186, ortalama kondisyon faktörü dişilerde 2.228±0.019, erkeklerde 2.184±0.018, dişi+erkek bireylerde ise 2.207±0.013 olarak tespit edilmiştir. Anahtar kelimeler: Beyşehir Gölü, gümüşi havuz balığı, büyüme özellikleri, kondisyon faktörü GROWTH FEATURES OF SILVER CRUCIAN CARP (Carassius gibelio Bloch, 1782) POPULATION IN LAKE BEYŞEHİR ABSTRACT In this study, the growth properties of Silver Crucian carp (Carassius gibelio Bloch, 1782) population living in Beyşehir Lake were investigated. 482 Silver Crucian carp were caught between January 2005 to December 2005, their ages ranged from 0+ to V in both sexes. The age at the 83% fish samples caught belong to silver crucian carp population was determined as 0+ and I years old. The population was composed of 52.1% females and 47.9% males. (1:0.92). The fork lengths and weights of caught samples on female and male was varied from 7.1 to 27.4 cm, and 6 to 495 g, and 7.1 to 24.8 cm, and 6 to 415 g, respectively. The length (L) weight (W) relation was determined W= L 3.186, The average of condition factor was determined 2.228±0.019 for females, 2.184±0.018 for males, and 2.207±0.013 for both of sex combined. Key words: Lake Beyşehir, Silver crucian carp, growth features, condition factor. GİRİŞ Türkiye nin en büyük tatlısu gölü olan Beyşehir Gölü Konya ve Isparta İlleri ( N E ) sınırları içerisinde yer almaktadır. Gölün yaklaşık yüzey alanı 650 km 2 (Geldiay ve Balık, 1996), deniz seviyesinden yüksekliği 1116 m (Numann 1958; Geldiay ve Balık, 1996) olan bu gölün ortalama derinliği 4-6 m olup, verimlilik bakımından oligotrofik karakterdedir. Boyu 45 km, maksimum genişliği 25 km olan göl takriben dört köşedir (Numann, 1958). Gölün su gelirini; İlıırmak ve Soğuksu dereleri, göl tabanından çıkan su kaynakları ile yağmur ve kar suları oluşturur. Su giderini ise; buharlaşma, Çarşamba Kanalı ile Apa Barajına verilen su, sulama suyu ve Beyşehir İlçesine alınan içme suyu oluşturmaktadır (Balık ve ark., 1997; Balık, 1997). 401

2 Beyşehir Gölü balıkçılığı üzerine ilk çalışma 1950 li yılların ortalarında Numann (1958) tarafından yapılmıştır. Bu çalışmada gölde 6 balık türü [Cyprinus carpio, Chondrostoma regium, Alburnus akili, Acanthorutilus anatolicus, Leuciscus lepidus ve Varicorhinus pestai] nün bulunduğu, bu türler içerisinde predatör bir türün olmadığı ve en önemli balık türünün sazan olduğu belirtilmiştir. Gümüşi havuz balığı (Carassius gibelio L.,1758) Beyşehir Gölü ne 1990 lı yılların sonlarına doğru aşılanmıştır (Balık ve ark., 1997), 2000 li yılların ilk yarısında Yeğen ve ark., (2006), Çubuk ve ark., (2006) tarafından yapılan çalışmalarda Beyşehir Gölü nde 6 familyaya ait 11 balık türü (Cyprinus carpio L.,1758), (Sander lucioperca L.,1758), (Carassius gibelio L.,1758), (Tinca tinca L.,1758), (Chondrostoma regium Heckel, 1843), (Leuciscus lepidus Heckel, 1843), (Aphanius anatoliae anatoliae (Leidenfrost, 1912)), (Atherina boyeri Risso, 1810), (Gambusia affinis Baird ve Girard, 1853), (Knipowitschia caucasica (Kawrajsky, 1899)) ve (Pseudophoxinus anatolicus anatolicus Hanko, 1924) nün yaşadığı tespit edilmiştir. Bu türlerden sudak, kadife, gümüş ve gümüşi havuz balıklarının göle sonradan aşılanan balık türleri olduğu belirlenmiştir. Bu çalışmada, Beyşehir Gölü nde ticari avcılığı başlayan gümüşi havuz balığının büyüme özellikleri ile kondisyon faktörleri incelenmiştir. MATERYAL VE METOT Beyşehir Gölü nde Ocak Aralık 2005 tarihleri arasında aylık olarak yapılan bu çalışma, üç istasyonda gerçekleştirilmiştir (Şekil 1). Bu çalışmada, avcılık denemelerinde yakalanan 482 adet gümüşi havuz balığının büyüme özellikleri incelenmiştir. Şekil 1. Beyşehir Gölü haritası ve çalışma istasyonları Figure 1. The map of Beyşehir Lake and working stations. Avcılık denemelerinde her biri 100 m uzunluğunda 32, 36, 40, 48 ve 52 mm göz açıklığında galsama ağlar ile 60, 70, 80, 90, 100, 110, 120, 140 ve 160 mm göz açıklığında fanyalı ağlar kullanılmıştır. Denemelerde yakalanan gümüşi havuz balıklarının tür teşhisleri yapılarak (Balık ve Ustaoğlu, 1984) çatal boyları (L,cm) ölçülmüş ve ağırlıkları (W,g) tartılmış, gonadların makroskobik incelenmesi suretiyle eşey durumu ile eşeysel olgunluğu belirlenmiştir. Yakalanan balıklardan alınan pul örneklerinin yaş tayinleri, Lagler (1966) ve Nikolsky (1963) de belirtilen yönteme göre yapılmıştır. Boy-ağırlık ilişkisinin belirlenmesinde, ölçümle bulunan boy ve ağırlık değerlerinden faydalanılarak Le Cren (1951) in belirtmiş olduğu Log W=Log a+b* Log L ve W=a*L b eşitlikleri kullanılmıştır. Büyüme özelliklerinin belirlenmesinde Beverton ve Holt (1957) tarafından bildirilen; Von Bertalanffy L (t) =L *(1-e -K(t-t0) ) boyca büyüme ve W (t) =W *(1-e - K(t-t0) ) b ağırlıkça büyüme denklemlerinden faydalanılarak yaş-boy ve yaş-ağırlık ilişkileri incelenmiştir. 402

3 Bireylerin besililik katsayısı olarak bilinen kondisyon faktörlerinin hesaplanmasında Ricker (1975)'in bildirmiş olduğu KF=(W/L 3 )*100 izometrik büyüme denklemi kullanılmıştır. Yaşlara göre boy, ağırlık ve kondisyon değerlerinin eşeyler arası farklılıklarının önem kontrolü t testi kullanılarak (p= 0.05) yapılmıştır. Büyüme denklemleri kullanılarak farklı yaş grupları için hesaplanan boy ve ağırlık değerleri ile aynı yaş grupları için ölçümlerde elde edilen değerler arasındaki farkların önem kontrolleri, Yurtsever (1984) ve Çömlekçi (1988)'den yararlanılarak χ 2 -testi ile araştırılmıştır. BULGULAR Boy-Ağırlık İlişkisi Denemelerde Beyşehir Gölü nden 251 adet dişi, 231 adet erkek olmak üzere toplam 482 adet gümüşi havuz balığı yakalanmıştır. Yakalanan örneklerin yaşları dişilerde 0+- V, erkeklerde ise 0+-IV arasında dağılım göstermiştir. Denemelerde yakalanan örneklerden dişi bireylerin boyları cm, ağırlıkları g, erkek bireylerin boyları cm, ağırlıkları ise g arasındadır (Çizelge 1). Çizelge 1. Gümüşi havuz balığının eşey ve yaş gruplarına göre ortalama boy (cm) ve ağırlık (g) değerleri. Table 1. According to sex and age groups, the distributions of average length and weight of silver crucian carp. Eşey Dişi Erkek Dişi+Erkek Yaş grubu 0+ I II III IV V N L SH W SH N L SH W SH N L SH W SH Çizelge 1 incelendiğinde, yaşları 0+ ile V arasında değişen gümüşi havuz balığının ortalama boy ve ağırlığı III. yaşta dişilerde, diğer yaş gruplarında ise erkek bireylerde daha yüksek bulunmuştur. Ancak, yapılan t-testleri sonucunda eşeylerin ortalama boy grupları arasında önemli bir fark bulunmazken (p>0.05), ortalama ağırlık grupları arasındaki farkın ise III yaş grubunda önemli (p<0.05) olduğu, diğer yaş gruplarında ise önemsiz (p>0.05) olduğu saptanmıştır. Yakalanan örneklerin boy ve ağırlık ilişkisini hesaplamak için kullanılan allometrik büyüme parametreleri, büyüme denklemleri ile korelasyon katsayıları Çizelge 2 de ve elde edilen boy-ağırlık ilişkisi eğrileri ise Şekil 2 de verilmiştir Çizelge 2. Gümüşi havuz balığının eşeylere göre boy-ağırlık ilişkisi denklemleri ve korelasyon katsayıları. Table 2.The equations of length-weight relation and correlation coefficients determined according to sex groups of silver crucian carp. 403

4 Eşey Büyüme parametreleri Büyüme formülleri Loga b r Dişi -4,3734 3,229 0,946 W=0,01261L 3,229 Erkek -4,1274 3,122 0,911 W=0,01612L 3,122 Dişi+ Erkek -4,2747 3,186 0,941 W=0,01392L 3,186 W= L Şekil 2. Gümüşi havuz balığında boy-ağırlık ilişki eğrisi. Figure 2. The curve of lenght and weight correlation of silver crucian carp. Yaş, Eşey ve Boy Kompozisyonu Denemelerde yakalanan 482 adet gümüşi havuz balığının yaş gruplarına ve eşey durumlarına göre dağılımları Çizelge 3 ve Şekil 3 de verilmiştir. İncelenen örneklerin %52.1 ini dişi, %47.9 unu erkek bireyler oluşturmuştur. I ve II yaşta tespit edilen birey sayısı erkeklerde daha fazla iken, diğer yaş gruplarındaki birey sayısı dişilerde daha fazladır. Gümüşi havuz balığı populasyonunda enfazla bireye 0+ ile I (%83) yaş gruplarında rastlanmıştır. Populasyon içerisindeki diğer yaş gruplarının oranı ise sadece %17 dir. Çizelge 3. Gümüşi havuz balığının yaş gruplarına göre eşey oranları (%). Table 3. According to age groups, sex rates (%) of silver crucian carp Yaş grubu Dişi Erkek Dişi+Erkek N % N N % N N % N I II III IV V Toplam Şekil 3. Gümüşi havuz balığının yaş kompozisyonu Figure 3. The age composition of silver crucian carp. 404

5 Boyları 7.1 ile 27.4 cm arasında değişen bireylerin populasyon içerisinde özellikle 7 ile 11 cm arasındaki bireylerin oranı %69.9 dur. Diğer boy gruplarındaki bireylerin oranı ise %30.1 dir (Şekil 4). Yaş-Boy İlişkisi Şekil 4. Gümüşi havuz balığının boy kompozisyonu. Figure 4. The lenght composition of silver crucian carp. Beyşehir Gölü ndeki gümüşi havuz balığı populasyonunun yaş grupları için hesaplanan ortalama boy değerlerinden elde edilen büyüme parametreleri ile Von Bertalanffy büyüme denklemleri Çizelge 4 de, dişi+erkek bireyler için hesaplanan değerlerden elde edilen yaş-boy ilişki eğrisi ise Şekil 5 de verilmiştir. Çizelge 4. Gümüşi havuz balığının eşeye göre tespit edilmiş Von Bertalanffy boyca büyüme parametreleri ve büyüme denklemleri. Table 4. The growth equations and growth parameters of Von Bertalanffy determined according to sex groups of silver crucian carp. Büyüme parametreleri Büyüme formülleri Eşey L K To Dişi Lt=37.4(1-e (t ) ) Erkek Lt=37.1(1-e (t ) Dişi+Erkek Lt=36.2(1-e (t ) ) + L =36.2; K=0.2068; t 0 = Şekil 5. Gümüşi havuz balığının yaş-boy ilişkisi. Figure 5. The curve of age and lenght correlation of silver crucian carp. Denemelerde yakalanan bireylerin yaş gruplarına göre ölçüm yoluyla bulunan ortalama boy değerleri ile elde edilen Von Bertalanffy büyüme denklemine göre hesaplanan teorik boyları eşeylere göre Çizelge 5 te verilmiştir. Tüm bireyler için ölçülen boy değerleri ile hesaplanan boy değerleri arasındaki farkların X 2 testine göre istatistiksel olarak önemsiz (p>0.05) olduğu tespit edilmiştir. 405

6 Çizelge 5. Gümüşi havuz balığının eşeylere ve yaş gruplarına göre ölçülen ve hesaplanan ortalama boy değerleri. Table 5. The measured and calculated avarega lenght values determined according to sex and age groups of silver crucian carp. Yaş Dişi Erkek Dişi+Erkek grubu N Ölçülen Hesaplanan N Ölçülen Hesaplanan N Ölçülen Hesaplanan I II III IV V Yaş-Ağırlık İlişkisi İncelenen 482 adet gümüşi havuz balığının eşeylere göre belirlenen Von Bertalanffy ağırlıkça büyüme denklemleri Çizelge 6 da, dişi+erkek bireylerde değişik yaş grupları için hesaplanan yaş-ağırlık eğrisi ise Şekil 6 da verilmiştir. Çizelge 6. Gümüşi havuz balığının eşeylere göre tespit edilmiş Von Bertalanffy ağırlıkça büyüme parametreleri ile büyüme denklemleri. Table 6. The growth equations and growth parameters of Von Bertalanffy determined according to sex groups of silver crucian carp. Büyüme parametreleri Eşey W K t o b Dişi Erkek Dişi+Erke k 8 Büyüme formülleri Wt=1511.8(1-e (t ) ) Wt=1283.7(1-e (t ) ) Wt=1285.6(1-e (t ) ) W =1285.6; K=0.2068; t 0 = Şekil 6. Gümüşi havuz balığının yaş-ağırlık ilişkisi. Figure 6. The curve of age and weight correlation of silver crucian carp. KONDİSYON FAKTÖRÜ 406

7 Denemelerde yakalanan 251 dişi ve 231 erkek bireyin yaş gruplarına göre hesaplanan ortalama kondisyon faktörleri Çizelge 7 de verilmiştir. Dişi+erkek bireylerde ortalama kondisyon faktörünün yaş ile doğru orantılı olarak artış gösterdiği saptanmıştır. Ortalama kondisyon faktörü I ve III yaş gruplarında erkeklerde, diğer yaş gruplarında ise dişilerde daha yüksek bulunmuştur. İstatistiksel açıdan, eşeylerin ortalama kondisyon faktörleri arasındaki farklar III yaşta önemli (p<0.05), diğer yaş gruplarında ise önemsiz (p>0.05) bulunmuştur. Çizelge 7. Gümüşi havuz balığının eşeylere ve yaş gruplarına göre hesaplanan ortalama kondisyon faktörü. Table 7. The average condition factors determined accordind to sex and age groups of silver crucian carp. Eşey Dişi Erkek Dişi+Erkek Yaş grubu 0+ I II III IV V N KF SH N KF SH N KF SH TARTIŞMA VE SONUÇ Beyşehir Gölü nde Ocak 2005-Aralık 2005 tarihleri arasında yapılan bu çalışmada, gümüşi havuz balığının yaş dağılımı, dişilerde 0+-V yaş, erkeklerde ise 0+-IV yaş arasında dağılım göstermiştir. İncelenen örneklerin %83 ünü 0+ ve I yaşlardaki bireyler oluştururken, diğer yaş gruplarının oranı ise sadece %17 dir. Populasyonun yaş kompozisyonu incelendiğinde her iki eşeyde de genç bireylerin oranının oldukça yüksek olduğu gözlenmiştir. Bu da Beyşehir Gölü ne yeni aşılanan bu türün ortama adaptasyonunu daha tamamlayamadığını göstermektedir. Ancak, önümüzdeki yıllarda populasyonun ileriki yaş gruplarındaki bireylerde bir artışın olacağı ve gölde dominant bir tür olacağı düşünülmektedir. Daha önce diğer göl ve baraj göllerinde yapılan araştırmalarda gümüşi havuz balığının yaş dağılımının, Eğirdir Gölü nde 0+-V (Kuşat ve ark., 2006), 0+-IV (İzci, 2004), I-VI (Balık ve ark., 2004), Keban Baraj Gölü nde I-VII (Duman ve Şen, 2002), Hamam Gölü nde I-IV (Erdem ve ark., 1994), Yedigöllerde II-V (Bulut ve ark., 1997), Karacaören I Baraj Gölünde I-IV (Balık ve ark., 2000) arasında dağılım gösterdiği tespit edilmiştir. Beyşehir Gölü için oldukça yeni olan bu türün populasyon yapısı ve büyüme parametreleri üzerine ilk defa bir değerlendirme bu çalışmada yapılmıştır. Gölde bu türün büyüklük dağılımları üzerine henüz başka bir çalışma yapılmadığından sonuçlar karşılaştırılamamıştır. Göldeki gümüşi havuz balığı populasyonunun %52.1 ini dişi, %47.9 unu ise erkek bireyler oluşturmaktadır. Eşey oranının Eğirdir Gölü nde %46.6 sı dişi, %53.4 ü erkek (Balık ve ark., 2004), %32.75 dişi, %67.25 erkek (İzci, 2004), %37.52 dişi, %62.48 erkek (Kuşat ve ark., 2006), Karacaören I Baraj Gölünde %51.17 dişi, %48.83 erkek (Becer ve ark., 1998) bireylerin oluştuğu tespit edilmiştir. Beyşehir Gölü nde gümüşi havuz balığı için bulduğumuz dişi-erkek oranları Eğirdir Gölü nde İzci ile Kuşat ve ark. 407

8 tarafından yapılan çalışmalarla farklılık gösterirken, diğer yapılan çalışmalarla benzerlik göstermektedir. Denemelerde yakalanan örneklerin çatal boyları cm, ağırlıkları ise g arasında dağılım göstermiştir. Eğirdir Gölü nde yapılan çalışmalarda populasyonun minimum ve maksimum boy ve ağırlık değerleri, cm, ağırlıkları ise g (Kuşat ve ark., 2006), cm, ağırlıkları ise g (Balık ve ark., 2002) arasında bulunmuştur. Gümüşi havuz balığının ulaşabileceği maksimum boy dişi+erkek bireyler için Eğirdir Gölü nde 58.5 cm (Kuşat ve Koca., 2004), cm (İzci, 2004), 33.3 cm. (Balık ve ark., 2004) olduğu bildirilmiştir. Bu çalışmada ise Von Betalanffy e göre gümüşi havuz balığının ulaşabileceği sonsuz boy, Balık ve ark., 2004 tarafından yapılan çalışma ile benzerlik gösterirken, Kuşat ve Koca ile İzci nin bulmuş olduğu değerlerden ise oldukça düşüktür. Beyşehir Gölü nde gümüşi havuz balığının Von Betalanffy e göre ulaşabileceği sonsuz ağırlık değeri tüm bireyler için g olarak tespit edilmiştir. Eğirdir Gölü ndeki populasyon için bulunan sonsuz ağırlık değeri g (Balık ve ark., 2004) dır. Populasyonun ortalama kondisyon faktörü dişilerde 2.228, erkeklerde 2.184, tüm bireyler için olarak bulunmuştur. Bu türün ortalama kondisyon faktörünün Eğirdir Gölü nde dişilerde 2.312, erkeklerde 2.393, tüm bireyler için ise 2.35 (Kuşat ve Koca, 2004), dişilerde 2.594, erkeklerde 2.401, tüm bireyler için ise (Balık ve ark., 2004), tüm bireyler için ise Hamam Gölü nde (Erdem ve ark., 1994), Karacaören I Baraj Gölünde (Becer ve ark.,1998), Eğirdir Gölü nde ise (İzci, 2004) olduğu bildirilmiştir. Ortalama kondisyon faktörünün bu tür üzerine yapılan diğer çalışmalardan daha düşük bulunması, populasyonun Beyşehir Gölü için yeni olması ile gölde aynı beslenme özelliği gösteren balık türünün fazla olmasından kaynaklandığı düşünülebilir. Sonuç olarak, Beyşehir Gölü ne 1990 lı yılların sonlarında aşılanan gümüşi havuz balığı, göldeki adaptasyonunu tamamlayarak, gelişme göstermiş ve gölden ticari avcılığı yapılmaya başlanmıştır. Ancak, bu tür ile aynı beslenme özelliği gösteren türler arasında besin rekabeti oluşacağından bu türün göldeki geleceği önümüzdeki yıllarda daha belirgin olarak netleşecektir. Fakat yurdumuzda aşılandığı tüm göl ve baraj göllerinde zaman içinde ortamın dominant balık türü haline geldiğinden, bu türün de zamanla Beyşehir Gölü nün dominant balık türleri arasında yer alacağı düşüncesindeyiz. KAYNAKLAR Balık, S., Ustaoğlu, R., (1984). İçsu Balıkları Sistematiği Laboratuvar Kılavuzu, Ege Üniversitesi Su Ürünleri Yüksek Okulu Yayınları No:7, İzmir, 54s. Balık, İ., (1997). Beyşehir Gölü Su Ürünleri Geliştirme Projesi, Balık Populasyonlarının Araştırılması ve Sudak Populasyonunun Göl Balıkçılığı Üzerine Etkileri, Sonuç Raporu Tarım ve Köyişleri Bak., Eğirdir Su Ürün. Araş. Ens. Müd., 93s Balık, İ., Kuşat, M., Bolat, Y., (1997). Kadife Balığının (Tinca tinca L., 1758) Beyşehir ve Eğirdir Göllerine Aşılanmasının Etkileri, IX. Ulusal Su Ürün. Semp., Cilt:II, Eğirdir, Balık, İ.. Çubuk. H.. Küçük, F., (2000). Karacaören-I Baraj Gölü Carasius carasius L ve Vimba vimba tenella Nordmann 1840 Populasyonlarının Yaş. Ağırlık ve Boy Kompozisyonları ile Kondüsyon Faktörleri. S.D.Ü. Fen Bil. Enst. Derg Balık, İ., Çubuk, H., Karaşahin, B.,Özkök, R.,Yağcı, A., (2002). Carassius auratus gibelio Bloch, 1783 nun Aşılanmasından Sonra Eğirdir Gölü Balıkçılığında Gözlenen Değişikliklerin ve Bu Balık Türünün Göl Balıkçılığı Üzerine Etkilerinin Araştırılması, Sonuç Raporu Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Eğirdir Su Ürün. Araş. Ens. Müd., 95s. 408

9 Balık, İ., Özkök, R., Çubuk, H., Uysal, R., (2004). Investigation of Some Biological Characteristics of the Silver Crucian Carp, Carassius gibelio (Bloch 1782) Population in Lake Eğirdir, Turk J. Zool., 28, Becer, Z.A., Kır, İ., Çubuk, H., (1998). Karacaören I Baraj Gölü nde Yaşayan Carassius carassius L., 1758 (Isparta-Burdur) Populasyonlarının Bazı Üreme Özellikleri, XIV. Ulusal Biyoloji Kong., Cilt:II, 7-10 Eylül, Beverton, J.E.B., HOLT, J.R., (1957). On the Dynamics of Exploited Fish Populations, Fish İnvest. Minst. Agric. Fish Food G.B, 19, pp:533. Bulut, S., Yılmaz, F., Alaş, A., Koyun, M., Solak, K., (1997). Yedigöller (Yukarı Porsuk Havzası- Kütahya) de Yaşayan Carassius carassius (L., 1758) un Büyüme Özellikleri, IX. Ulusal Su Ürünleri Semp., Eylül, Çömlekçi, N., (1988). Deney Tasarımı ve ÇözümlemesinAnadolu Üniversitesi. Eğitim. Sağlık ve Bilimsel Araştırma Çalışmaları Vakfı yayınları No:58. Eskişehir, 312s. Çubuk, H., Balık, İ., Yağcı, M., Çınar, Ş., (2006). Beyşehir Gölü ne Sonradan Aşılanan Yeni Balık Türlerinin Göl Ekosistemi Üzerine Etkileri, I. Uluslararası Beyşehir ve Yöresi Sempozyumu, Mayıs 2006 (Baskıda). Duman, E., Şen, D., (2002). Keban Baraj Gölü nde Yaşayan Carassius auratus (L., 1758) da Karşılaştırmalı Yaş Tayini, G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi Cilt:22, Sayı: 3, Erdem, Ü., Kırgız, T., Güher, H., Türeli, C., (1994). Hamam Gölünde (Kırklareli-İğneada) Yaşayan Kızılkanat (Scardinius erythophthalmus L., 1758) ve Havuz Balığı (Carassius carassius L., 1758) Türlerinin Bazı Biyolojik Özellikleri, XII. Ulusal Biyoloji Kong., 6-8 Temmuz, Geldıay, R., Balık, S., (1996). Türkiye Tatlısu Balıkları. E.Ü. Fen Fak. Kitaplar Serisi No: 97. İzmir, 519s. İzci, L., (2004). Eğirdir Gölü Carasius auratus (L., 1758) larının Bazı Populasyon Parametreleri, Turk J Vet. Anim. Sci. 28, Kuşat, M., Koca, H.U., (2004). Eğirdir Gölü nde Yaşayan Havuz Balığı Carassius auratus gibelio (Bloch, 1782) nın Kondisyon Faktörü, Büyüme Parametreleri, Üreme Dönemi ve Et Veriminin Tespiti, S.D.Ü. Eğirdir Su Ürün. Fak. Dergisi, Cilt:1, Sayı:11, 1-5. Kuşat, M., Koca, H.U., İzci, L., (2006). Eğirdir Gölü nde Avlanan Havuz Balığı Carassius auratus (Bloch, 1782) nın Balıkçılık Biyolojisi Yönünden Bazı Özelliklerinin Araştırılması, S.D.Ü. Fen Bilimleri Ens. Dergisi, Cilt:10, Sayı:1, Lagler, K. F., (1966). Freshwater Fishery Biology, W.M.C. Brown Company, Iowa, pp:471. Le Cren, E. D., (1951). The Length-Relationship and Seasonal Cycle in Gonad Weight and Condition in the Perch (Perca fluviatilis), J.Animal Ecology, 20, pp: Nıkolsky, G. V., (1963). The Ecology of Fishes. Academic Press. Newyork. London. Pp: 352. Numan, W., (1958). Anadolunun Muhtelif Göllerinde Limnolojik ve Balıkçılık İlmi Bakımından Araştırmalar ve Bu Göllerde Yaşayan Sazanlar Hakkında Özel Bir Etüd, İst. Üni. Fen. Fak. Hidrobiyoloji Araş. Ens. Yay., Sayı:7, İstanbul, 112s. Ricker, W. E., (1975). Computation and Interpretation of Biological Statistics of Fish Populations. Fish. Res. Board of Can. Bull.. 191, pp: 382. Yeğen, V., Balık, S., Bostan, H,. Uysal, R., Bilçen E., (2006). Göller Bölgesindeki Bazı Göl ve Baraj Göllerinin Balık Faunalarının Son Durumu. I. Balıklandırma ve Rezervuar Yönetimi Sempozyumu 7-9 Şubat, Yurtsever, N., (1984). Deneysel İstatistik Metotları, TOKB Genel Yayın No:1212, Teknik Yayın No:56, Ankara 409