SORULARLA GÜMRÜK MEVZUATI REHBERİ

Transkript

1

2 İSTANBUL TİCARET ODASI YAYIN NO: SORULARLA GÜMRÜK MEVZUATI REHBERİ Hazırlayan: Namık KÜÇÜKKUTLU Ekim 2000

3 Bu kitabın tüm hakları İstanbul Ticaret Odası'na (İTO) aittir. İTO'nun ve yazarının ismi kaydedilmek koşuluyla yayından alıntı yapmak mümkündür. Ancak, İTO'nun yazılı izni olmadan yayının tamamı veya bir bölümü kopyalanamaz, çoğaltılamaz, ticari amaçlarla kullanılamaz. Bu kitapta öne sürülen fikirler yazarına aittir. İstanbul Ticaret Odası'nın görüşlerini yansıtmaz. Ekim 2000 İstanbul ISBN İTO Yayınları için ayrıntılı bilgi Ticari Dokümantasyon Şubesi'nden edinilebilir. Tel : (212) Faks : (212) (212) E. Posta : dokumantasyon@tr-ito.com Baskı: Prive Grafik & Matbaacılık San. ve Tic. Ltd. Şti. Tel: (0212) Fax: (0212)

4 ÖNSÖZ Türkiye'nin, Avrupa Birliği ile tarihinden itibaren, gümrük birliğine girişine paralel olarak, Avrupa Birliği Gümrük Kanunu, bazı küçük değişikliklerle, 4458 sayılı ve tarihli Gümrük Kanunu olarak düzenlenmiş ve tarihinde de yürürlüğe girmiştir. Yeni Gümrük Kanunu ile, gümrük mevzuatımız yenilenmiş, yeni deyim ve kavramlara yer verilmiştir. Bir çok konuda, usul ve esasların belirlenmesi, Bakanlar Kurulu Kararlarına, Gümrük Müsteşarlığı yetkisine ve Gümrük Yönetmeliği hükümlerine bağlanmıştır. Böylece, gerekli olduğunda, değişikliklerin, yeni bir kanuni düzenlemeye gidilmeden, kısa sürede, yapılabilmeleri olanağı getirilmiştir. Bu kitapçıkta, 4458 sayılı yeni Gümrük Kanunu'ndaki ana konulara, özet açıklamalarla yer verilmiştir. Gümrük Mevzuatımız ile ilgili ayrıntılar ve ileride getirilecek değişiklikler konularında Odamız'dan her zaman bilgi alınabilir. Gümrük Mevzuatı Rehberi'nin, ilgililere faydalı olmasını diler, bu çalışmayı hazırlayan Oda'mız Uluslararası İlişkiler, Fuarlar ve Turizm Şubesi Uzmanı Namık Küçükkutlu'ya teşekkür ederim. Prof.Dr.İsmail ÖZASLAN GENEL SEKRETER

5 İÇİNDEKİLER Sayfa No SORU 1. "Gümrük Mevzuatı" nedir? 13 SORU 2. Türk Gümrük Mevzuatı'nın dayandığı hukuki düzenlemeler nelerdir? 13 SORU 3. Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesi nedir? 13 SORU 4. Gümrük Müsteşarlığı ne zaman kurulmuştur? 13 SORU 5. Gümrük Teşkilatı hangi kuruluşlardan meydana gelir? 13 SORU 6. Gümrük idaresi veya idareleri nedir? 14 SORU 7. Kişi deyimi neyi ifade eder? 14 SORU 8. Karar nedir? - 14 SORU 9. Serbest dolaşımda bulunan eşya nedir? 14 SORU 10. Gümrüklü saha nedir? 14 SORU 11. Gümrük statüsü Nedir? 14 SORU 12. Gümrük vergileri nedir? 14 SORU 13. Eş etkili vergiler nedir? 15 SORU 14. Yükümlü kimdir? 15 SORU 15. Gümrük gözetimi nedir? 15 SORU 16. Gümrük denetimi nedir? 15 SORU 17. Eşyanın gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulması nedir? 15 SORU 18. Gümrük rejimi neyi ifade eder? 16 SORU 19. Gümrük beyanı nedir? 16 SORU 20. Beyan sahibi kimdir? 16 SORU 21. Eşyanın gümrüğe sunulması nedir? 16 SORU 22. Eşyanın teslimi nedir? 16 SORU 23. Rejim hak sahibi kimdir? 17 SORU 24. İzin hak sahibi kimdir? 17 SORU 25. Elleçleme nedir? 17 SORU 26. Eşya nedir? 17 SORU 27. Gümrük yetkilileri kimlerdir? 17 SORU 28. Gümrük yükümlülükleri nedir? 17 SORU 29. Sınır bölgesi nedir? 17 SORU 30. Temsil hakkı nedir? 17 I

6 Sayfa No SORU 31. Doğrudan temsil nedir? 18 SORU 32. Dolaylı temsil nedir? 18 SORU 33. İdari karar nedir? 18 SORU 34. İdari kararlara karşı itiraz süresi nedir? ve bu itirazlar nerelere yapılır? 18 SORU 35. Bağlayıcı tarife ve bağlayıcı menşe bilgileri nedir? 18 SORU 36. Bir kalem eşya nedir? 19 SORU 37. Belge saklama süresi nedir? 19 SORU 38. Süreler nasıl hesaplanır? 19 SORU 39. Gümrük Tarife Cetveli nedir? 19 SORU 40. Gümrük Tarife Cetveli İzahnamesi ve Eşya Fihristi'ni kim düzenler? 20 SORU 41. Eşyanın menşei nedir? 20 SORU 42. Eşyanın geldiği ülke nedir? 20 SORU 43. Menşe şahadetnamesi nedir? 20 SORU 44. Eşyanın tercihli menşei nedir? 20 SORU 45. İthal eşyasının gümrük kıymeti nedir? 21 SORU 46. Eşyanın brüt ağırlığı nedir? 21 SORU 47. Eşyanın net ağırlığı nedir? 21 SORU 48. Türkiye Gümrük Bölgesine giriş ve çıkış nerelerden yapılır? 21 SORU 49. Gümrük yolu nedir? 21 SORU 50. Taşıtların gözetimi ve kontrolü nedir? 21 SORU 51. Türkiye Gümrük Bölgesine giriş-çıkış zamanı nedir? 22 SORU 52. Eşya, Türkiye Gümrük Bölgesine nasıl girer? 22 SORU 53. Eşyanın gümrüğe sunulması nedir? 22 SORU 54. Eşya, beyandan önce muayene edilebilir mi? 23 SORU 55. Boş gelen taşıtların bildirimi nedir? 23 SORU 56. Özet beyan nedir? 23 SORU 57. Gümrüğe sunulan eşya nasıl boşaltılır? 23

7 Sayfa No SORU 58. Gümrüğe sunulan eşyaya, gümrükçe onaylanmışbir işlem veya kullanım belirlenmesi zorunlu mudur? Süresi Nedir? 23 SORU 59. Eşyanın geçici depolanması nedir? 24 SORU 60. Gümrük ambarları nedir? 24 SORU 61. Geçici depolama yerlerindeki eşya ne zaman tasfiye edilir? 24 SORU 62. Geçici depolama yeri açma ve işletme iznini kim verir? 25 SORU 63. Geçici depolama yerlerine alınmayacak eşya ve maddeler nelerdir? 25 SORU 64. Eşyanın başka bir geçici depolama yerine nakli nasıl yapılır? 25 SORU 65. Geçici depo giriş listesi nedir? 25 SORU 66. İç transit konusu eşyaya uygulanacak hükümler nelerdir? 25 SORU 67. Dış transit konusu eşyaya uygulanacak hükümler nelerdir? 26 SORU 68. Eşyanın re'sen imhası nedir? 26 SORU 69. Denetim dışı kalan eşyaya hangi kanun hükümleri uygulanır? 26 SORU 70. Dış ticaret serbestisi nedir? 26 SORU 71. Dış ticaret serbestisi kısıtlanabilir mi? 27 SORU 72. Misilleme nedir? 27 SORU 73. Sahte menşeli eşya ve zarflara hangi işlemler uygulanır? 27 SORU 74. Fikri ve sınai mülkiyet hakları nasıl korunur? 27 SORU 75. Eşyanın bir gümrük rejimine tabi tutulması nedir? 27 SORU 76. Gümrük beyanı hangi şekillerde yapılabilir? 28 SORU 77. Yazılı beyan nedir? 28 SORU 78. Beyannamenin kabul ve tescili nedir? 28 SORU 79. Beyannamede düzeltme yapılabilir mi? 28 SORU 80. Rejim değişikliği yapılabilir mi?29 III

8 Sayfa No SORU 81. Yazılı beyanın kontrolü nasıl yapılır? 29 SORU 82. Eşya nerede muayene edilir? 29 SORU 83. Hangi eşya laboratuvar tahliline tabi tutulur? 29 SORU 84. Tahlil raporu nedir? 29 SORU 85. Eşyanın ayniyetinin tespiti nedir?...30 SORU 86. Eşyanın teslim şartları nedir? 30 SORU 87. Takip edilmeyen beyannamelere hangi işlemler uygulanır? 31 SORU 88. Basitleştirilmiş usul nedir?...31 SORU 89. Basitleştirilmiş usulden yararlanmak için aranan genel koşullar nelerdir?...31 SORU 90. Onaylanmış ihracatçı kimdir?...32 SORU 91. Eşyanın sonradan kontrolü nedir? 32 SORU 92. Sonradan kontrole tabi ithalatçı kimdir? 32 SORU 93. Serbest dolaşıma giriş rejimi nedir? 32 SORU 94. Beyan ve uygulanacak vergi oranı nedir? 33 SORU 95. Giriş yasaklığı ve kısıntıları nedir? 33 SORU 96. Transit Rejimi nedir? 33 SORU 97. Ekonomik Etkili Gümrük Rejimleri Nedir? 34 SORU 98. Şartlı muafiyetin sona ermesi nedir? 34 SORU 99. Gümrük Antrepo Rejimi nedir? 34 SORU 100. Antrepo işleticisi kimdir? 35 SORU 101.Gümrük antreposu nedir? 35 SORU 102. Antrepo kullanıcısı kimdir? 35 SORU 103. Antrepo tiplerinin çeşitleri nedir? 35 SORU 104. Antrepo açma iznini kim verir? 36 SORU 105. Antreponun devri yapılabilir mi? 37 SORU 106. Antrepodaki eşyanın başkasına devri yapılabilir mi? 37 SORU 107.Eşyanın antrepoda kalabileceği süre ne kadardır? 37 SORU 108.Kaçak eşya antreposu nedir? 37 SORU 109.Dahilde İşleme Rejimi nedir?...37 SORU 110.Şartlı muafiyet sistemi nedir? 38 SORU 111.Geri Ödeme Sistemi nedir? 38 SORU 112.Eşdeğer eşya nedir? 38 SORU 113.Önceden ihracat nedir? =38 IV

9 Sayfa No SORU 114. Dahilde işleme üçgen trafik nedir? 38 SORU 115. Gümrük Kontrolü altında işleme rejimi nedir? 39 SORU 116. Gümrük kontrolü altında işleme iznini kim verir? 39 SORU 117. Gümrük kontrolü altında işleme kayıtları nedir? 39 SORU 118. Gümrük kontrolü altında işleme rejimi nasıl ibra olunur? 39 SORU 119. Geçici İthalat Rejimi nedir? 40 SORU 120. Tam muafiyet suretiyle geçici ithalat rejimi nedir? 40 SORU 121. Kısmi muafiyet suretiyle geçici ithalat rejimi nedir? 40 SORU 122. Geçici ithalat iznini kim verir? SORU 123. Kısmi muafiyetten faydalanmayacak eşya nelerdir? 41 SORU 124. Tam muafiyet suretiyle geçici ithalat rejimine tabi tululacak eşya ve taşıt araçları nelerdir? 41 SORU 125. Hangi eşya izin almaya gerek görülmeden geçici ithalat rejiminden yararlandırılabilir? 41 SORU 126. Geçici İthalatta kullanılan formlar nelerdir? 41 SORU 127. Hariçte İşleme Rejimi nedir? 41 SORU 128. Verimlilik oranı nedir? 42 SORU 129. Hariçte işleme izni kime verilir? 42 SORU 130. Hariçte işleme rejimi uygulanmayacak eşya nelerdir? 42 SORU 131. Nihai kullanım amacıyla indirimli veya sıfır vergi uygulaması nedir? 42 SORU 132. Hariçte işleme rejimi Üçgen Trafik nedir? 43 SORU 133. Standart Değişim Sistemine Dayalı Hariçte İşleme nedir? 43 SORU 134. İhracat Rejimi Nedir? 43 SORU 135. Fiili ihracat nedir? 43 V

10 Sayfa No SORU 136. Serbest Bölgeler nedir? 44 SORU 137. Serbest bölgelere eşya konulması nasıl yapılır? 44 SORU 138. Ön statü belgesi nedir? 44 SORU 139. Eşyanın serbest bölgede kalabileceği süre nedir? 45 SORU 140. Envanter kayıtları nedir? 45 SORU 141. Eşyanın serbest bölgeden çıkışı nedir? 45 SORU 142. Yeniden ihracat nedir? 45 SORU 143. İmha ve terk nedir? 46 SORU 144. Eşyanın yurt dışı edilmesi nedir? 46 SORU 145. Hangi eşya Gümrük Vergilerinden muaf olarak ithal edilebilir? 47 SORU 146. Posta yoluyla gelen hediyelik eşya muafiyeti nedir? 49 SORU 147. Yolcu beraberi hediyelik eşya Muafiyeti nedir? 50 SORU 148. Sabit Oranlı Vergi ile Eşya İthali nedir? 50 SORU 149. Gümrük vergilerinden muafiyet ve istisna tanınacak diğer haller nelerdir? 50 SORU 150. Geçici Olarak Çıkan Eşya ve Taşıtlara uygulanacak işlemler nelerdir 51 SORU 151. Geri Gelen Eşyaya hangi işlemler uygulanır? 52 SORU 152. Deniz Balıkçılığı Ürünleri ve Denizden Çıkartılan Diğer ürünler vergiye tabi midir? 52 SORU 153. Sınır Ticareti nedir? 52 SORU 154. Posta Gümrük İşlemleri nedir? 53 SORU 155. Akaryakıt ve Kumanya ile ilgili hükümler nedir?...53 SORU 156. Kabotaj nedir? 54 SORU 157. Hangi eşya tasfiyeye tabi tutulur? 54 SORU 158. Tasfiye nasıl gerçekleştirilir? 55 SORU 159. İthalatta gümrük yükümlülüğü hangi halde doğar? 55 SORU 160. Gümrük yükümlülüğü ne zaman başlar? 56 SORU 161. Eşyanın kanuna aykırı şekilde Türkiye Gümrük Bölgesine girmesi halinde gümrük yükümlülüğü nedir? 56 VI

11 Sayfa No SORU 162. Gümrük Vergileri Tahakkukunu İzleme Defteri nedir? 56 SORU 163. Vergilerin tebliği ve tahsili nasıl yapılır? 57 SORU 164. Teminat nedir? 58 SORU 165. Kabul olunabilecek teminat çeşitleri nelerdir? 58 SORU 166. Teminatın çözülmesi ve faiz alınması nedir? 58 SORU 167. Gümrük yükümlülüğünün sona erdiği haller nelerdir?...59 SORU 168. Vergilerin geri verilmesi veya kaldırılması nedir?..59 SORU 169. Geri verme veya kaldırma işlemine tabi olmayacak gümrük vergileri miktarı nedir? 60 SORU 170. Gümrük vergilerini geri vermeye Yetkili gümrük idareleri hangileridir? 60 SORU 171. İşletmelere ait yükümlülükler nelerdir? 60 SORU 172. Antrepo işleticilerinin yükümlülükleri nelerdir? 60 SORU 173. Çalışma zamanlarını kim belirler? 61 SORU 174. Daimi çalışan gümrük idareleri hangileridir? 61 SORU 175. Gümrük personelinin kıyafeti nasıldır? 61 SORU 176. Gümrük bayrağı ne zaman çekilir? 62 SORU 177. Gümrük Müşaviri kimdir? 62 SORU 178. Gümrüklerde iş takibini kimler yapabilir? 62 SORU 179. Gümrük müşaviri olabilme şartları nelerdir? 63 SORU 180. Gümrük müşavir yardımcısı olabilme şartları nelerdir? 63 SORU 181. Gümrük müşavirliğinin bir tüzel kişilik oluşturularak yürütülmesi şartı nedir? 64 SORU 182. Vergi Kaybına Neden Olan işlemlere uygulanacak cezalar nelerdir? 64 SORU 183. Vergi kaybına neden olan işlemlere uygulanan para cezaları nasıl dağıtılır? 65 SORU 184.Gümrük idaresinin izni alınmadan antrepodan mal çıkarılmasına hangi ceza verilir? 66 SORU 185.Gümrük antrepolarında noksan çıkan eşyaya hangi ceza uygulanır? 66 VII

12 Sayfa No SORU 186.Gümrük antrepolarında fazla çıkan eşyaya hangi ceza uygulanır? 66 SORU 187.Özet beyan ile ilgili cezalar nelerdir? 66 SORU 188.Usulsüzlüklere ilişkin cezalar nelerdir?...67 SORU 189. Gümrük Kanununda bir ceza tayin edilmiş haller dışındaki usulsüzlük cezaları nelerdir? (G.K. 241) 67 SORU 190. Ceza kararlarının re'sen düzeltilmesi nedir?...67 SORU 191. Düzeltme Talebi nedir?...68 SORU 192. İtirazların yapılacağı haller ve itiraz mercileri nereleridir? 68 SORU 193. İdari yargı mercilerine başvurma nedir? 68 SORU 194. Tahlile itiraz, ikinci tahlil nedir? 69 SORU 195. Düzeltme talebi ve itirazların karara bağlanmasından önce eşyanın çekilebilmesi mümkün müdür? 69 SORU 196. Para cezalarında indirim ve itirazın düşmesi nedir? 70 SORU 197. Gümrük Kanunu ile Yürürlükten kaldırılan hükümler nelerdir? 70 SORU 198. Kanunun Geçici maddelerinde hangi hükümlere yer verilmiştir? 70 - Gümrük Kanunu Fihristi Sayılı Gümrük Kanunu'nun Gümrük Yönetmeliği İle İlgili Maddeleri 83 VIII

13

14 SORU 1. "Gümrük Mevzuatı" Nedir? "Gümrük Mevzuatı", eşyanın, gümrük idaresinin gözetim ve denetimine girişinden, bu gözetim ve denetimden çıkışına kadar uygulanan kanuni düzenlemelerin tümüdür. SORU 2. Türk Gümrük Mevzuatı'nın Dayandığı Hukuki Düzenlemeler Nelerdir? Türk Gümrük Mevzuatı'nın temelini 4458 sayılı 27 Ekim 1999 tarihli Gümrük Kanunu teşkil etmektedir. Bu Kanun'a dayanılarak çıkarılan, Gümrük Yönetmeliği, tüzükler, kararnameler, ek yönetmelikler, genel tebliğler ve genelgeler diğer düzenlemelerdir. Türkiye siyasi sınırlarından geçen veya eşya geçiren herkes, Gümrük Mevzuatı hükümlerine ve ilgili olan diğer kanunlar ve bunlara ilişkin düzenlemelerle getirilmiş olan hükümlere de uymak zorundadır. Bu konudaki bütün uygulamalarda, gümrük idareleri yetkili kılınmıştır. SORU 3. Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesi Nedir? i Türkiye Cumhuriyeti topraklarıdır. Türkiye'nin kara suları, iç suları ve hava sahası gümrük bölgesine dahildir. SORU 4. Gümrük Müsteşarlığı Ne Zaman Kurulmuştur? Gümrük Teşkilatı'nın en üst kuruluşu olan Gümrük Müsteşarlığı, 485 sayılı tarihli Kanun Hükmünde Kararname ile Başbakanlığa bağlı olarak kurulmuştur. SORU 5. Gümrük Teşkilatı Hangi Kuruluşlardan Meydana Gelir? Gümrük Teşkilatı, Gümrük Müsteşarlığı Gümrükler Genel Müdürlüğü merkez ve taşra birimlerinden oluşur. 13

15 SORU 6. Gümrük İdaresi veya İdareleri Nedir? Gümrük mevzuatında belirtilen işlemlerin yerine getirildiği merkez veya taşra teşkilatındaki hiyerarşik yönetim birimlerinin tamamıdır. SORU 7. Kişi Deyimi Neyi İfade Eder? Kişi deyimi, gerçek kişileri, tüzel kişileri ve hukuki tasarruflar yapma yetkisi tanınan kişiler ortaklığını ifade eder. Kanuni ikametgahları Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesi'nde olan kişiler, bu bölgede yerleşik kişi kabul edilirler. SORU 8. Karar Nedir? Bağlayıcı tarife ve menşe bilgileri de dahil olmak üzere, gümrük idaresinin, gümrük mevzuatı ile ilgili olarak, belirli bir konuda, kişiler üzerinde hukuki sonuç doğuracak idari tasarrufudur. SORU 9. Serbest Dolaşımda Bulunan Eşya Nedir? Serbest dolaşıma, giriş rejimine tabi tutularak Türkiye Gümrük Bölgesine giren eşya ile Türk menşeli eşyadır. SORU 10. Gümrüklü Saha Nedir? Gümrük hizmetlerinin verildiği yerlerdir. SORU 11. Gümrük Statüsü Nedir? Eşyanın, Türkiye Gümrük Bölgesinde serbest dolaşıma girmiş olup olmadığı yönünden durumunun belirlenmiş olmasıdır. SORU 12. Gümrük Vergileri Nedir? Yürürlükteki hükümler uyarınca, eşyaya uygulanan ithalat veya ihracat vergilerinin tümüdür. 14

16 SORU 13. Eş Etkili Vergiler Nedir? Klasik gümrük vergisi dışında ek bir para alınmasıdır. SORU 14. Yükümlü Kimdir? Gümrük yükümlülüklerini yerine getirmekle sorumlu olan bütün kişilerdir. SORU 15. Gümrük Gözetimi Nedir? Gümrük mevzuatına ve gereken hallerde gümrük gözetimi altındaki eşyaya uygulanacak diğer hükümlere uyulmasını sağlamak üzere, gümrük idareleri tarafından genel olarak uygulanan işlemlerin tümüdür. SORU 16. Gümrük Denetimi Nedir? Gümrük mevzuatına ve gereken hallerde gümrük gözetimi altındaki eşyaya uygulanacak diğer hükümlere uyulmasını sağlamak üzere, eşyanın muayenesi, belgelerin incelenmesi ve benzeri diğer kontrol faaliyetlerinin yapılması gibi özel işlemlerin yerine getirilmesidir. SORU 17. Eşyanın Gümrükçe Onaylanmış Bir İşlem veya Kullanıma Tabi Tutulması Nedir? Eşyaya, gümrük idaresince, aşağıdaki işlemlerden birisinin uygulanmasıdır. - Eşyanın bir gümrük rejimine tabi tutulması. ~ Eşyanın bir serbest bölgeye girmesi. - Eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesi dışına yeniden ihracı. - Eşyanın imhası. - Eşyanın gümrüğe terkedilmesi. 15

17 SORU 18. Gümrük Rejimi Neyi İfade Eder? Eşyaya uygulanacak olan aşağıdaki rejimleri ifade eder. - Serbest dolaşıma giriş rejimi. - Transit rejimi. - Gümrük antrepo rejimi. - Dahilde işleme rejimi. (Aktif işleme.) - Gümrük kontrolü altında işleme rejimi. - Geçici ithalat rejimi. - Hariçte işleme rejimi. (Pasif işleme.) - İhracat rejimi. SORU 19. Gümrük Beyanı Nedir? Belli usul çerçevesinde, eşyanın bir gümrük rejimine tabi tutulması talebinde bulunulmasıdır. SORU 20. Beyan Sahibi Kimdir? Kendi adına beyanda bulunan kişi veya adına beyanda bulunulan kişidir. SORU 21. Eşyanın Gümrüğe Sunulması Nedir? Eşyanın, gümrük idaresince uygun görülen bir yere getirilmesi üzerine gümrük idaresine yapılan bildirimdir. SORU 22. Eşyanın Teslimi Nedir? Eşyanın, tabi tutulduğu gümrük rejimi doğrultusunda gümrük idaresi tarafından ilgilisine verilmesidir. 16

18 SORU 23. Rejim Hak Sahibi Kimdir? Gümrük beyanını yapan veya hesabına gümrük beyanı yapılan kişi veya bu kişiye ait bir gümrük rejimi ile ilgili hakların ve yükümlülüklerin devredildiği kişidir. SORU 24. İzin Hak Sahibi Kimdir? Kendisine bir izin verilen kişidir. SORU 25. Elleçleme Nedir? Gümrük gözetimi altında bulunan bir eşyanın asli niteliği değiştirilmeden, eşya üzerinde yapılan bir işlemdir. Eşyanın, istiflenmesi, kapların yenilenmesi gibi. SORU 26. Eşya Nedir? Her türlü madde, ürün ve değerdir. SORU 27. Gümrük Yetkilileri Kimlerdir? Gümrük mevzuatını uygulamakla görevli olan kişilerdir. SORU 28. Gümrük Yükümlülükleri Nedir? Gümrük idarelerine başvuran kişilerin, gümrük mevzuatı hükümlerine ve ilgili olan diğer kanun hükümlerine uymak zorunda olmalarıdır. SORU 29. Sınır Bölgesi Nedir? Kuş uçuşu olarak sınırdan içeriye 15 km.'yi geçmeyen bölgedir. SORU 30. Temsil Hakkı Nedir? Kişilerin, gümrük mevzuatı ile öngörülen işlemleri gerçekleştirmek üzere, gümrük idarelerindeki işleri için bir temsilci tayin edebilmeleridir. 17

19 SORU 31. Doğrudan Temsil Nedir? Temsilcinin, başkasının adına ve hesabına hareket etmesidir. SORU 32. Dolaylı Temsil Nedir? Temsilcinin, kendi adına, ancak başkasının hesabına hareket etmesidir. SORU 33. İdari Karar Nedir? Gümrük mevzuatının uygulanmasına ilişkin bir karar verilmesi isteği üzerine, gümrük idaresinin, 30 gün içinde karar alıp, bunu başvuru sahibine yazılı olarak bildirmesidir. SORU 34. İdari Kararlara Karşı İtiraz Süresi Nedir? Ve Bu İtirazlar Nerelere Yapılır? İdari kararların ilgilisine tebliğ edildiği tarihten itibaren: - Kararı alan gümrük müdürlüğü ise, YEDİ GÜN içinde, bu müdürlüğün bağlı bulunduğu gümrük başmüdürlüğüne, - Kararı alan idarenin gümrük başmüdürlüğü olması halinde, ONBEŞGÜN içinde Gümrük Müsteşarlığına, itiraz edilebilir. Gümrük Başmüdürlüğü ile Gümrük Müsteşarlığının verdiği kararlara karşı da, ilk kararın verildiği idarenin bulunduğu yerdeki idari yargı merciine başvurulabilir. Alınan kararlara karşı idari yargı merciine başvurulması, bu kararın idare tarafından uygulanmasına engel oluşturmaz. SORU 35. Bağlayıcı Tarife ve Bağlayıcı Menşe Bilgileri Nedir? Kişilerin yazılı talebi üzerine, Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından, 6 yıl geçerli Bağlayıcı Tarife Bilgisi (BTB), 3 yıl geçerli Bağlayıcı Menşe Bilgisi (BMB) verilmesidir. 18

20 Başvurular sadece bir kalem eşya için yapılır. Başvurularda, Gümrük Yönetmeliği'nin 1 ve 2 sayılı eklerindeki formlar kullanılır. SORU 36. Bir Kalem Eşya Nedir? Türk Gümrük Tarife Cetveli'nde aynı tarife pozisyonunda veya bu pozisyonun alt açılımında bulunan ve aynı vergi oranına tabi olan eşyadır. SORU 37. Belge Saklama Süresi Nedir? Gümrük işlemleri ile ilgili bulunan kişiler, bu işlemlerle ilgili belgeleri ve bilgileri BEŞ YIL süre ile saklamak zorundadırlar. SORU 38. Süreler Nasıl Hesaplanır? Kanunda belirtilen süreler, aksine bir hüküm bulunmadıkça uzatılamaz. Süre gün olarak belirtilmişse, başladığı gün hesaba katılmaz ve son günün mesai saati bitiminde sona erer. Süre hafta veya ay olarak belli edilmişse, başladığı güne son hafta veya ayda karşılık olan günün mesai saati bitiminde sona erer. Sürenin son gününün resmi tatile rastlaması durumunda,bu süreler, tatili izleyen ilk iş gününün mesai saati bitiminde sona erer. SORU 39. Gümrük Tarife Cetveli Nedir? Eşyanın cins, nevi ve niteliklerine göre sistematik bir şekilde numaralandırılarak sınıflandırıldığı ve alınacak gümrük vergisi oranlarının gösterildiği cetveldir. Gümrük vergileri, gümrük yükümlülüğünün doğduğu tarihte yürürlükte olan gümrük tarifesine göre hesaplanır. 19

21 SORU 40. Gümrük Tarife Cetveli İzahnamesi ve Eşya Fihristi'ni Kim Düzenler? "İzahname" ve "Eşya Fihristi", Gümrük Müsteşarlığı'nca hazırlanır ve Resmi Gazete'de yayımlanır. Bu şekilde yayımlanan metinler, idari ve kazai uygulamalarda esas tutulur. SORU 41. Eşyanın Menşei Nedir? Tümüyle bir ülkede elde edilen veya üretilen eşya, o ülke menşelidir. Üretimi birden fazla ülkede gerçekleştirilen eşyanın bir ülke menşeli sayılabilmesi için, o ülkede yeni bir ürün imal edilmesi veya imalatın önemli bir aşamasının ve ekonomik yönden gerekli görülen en son esaslı işçilik ve eylemin o ülkede yapılması gerekir. SORU 42. Eşyanın Geldiği Ülke Nedir? Eşyanın, Türkiye'ye en son gönderildiği veya getiren araca yüklendiği ülkedir. Sadece araç değiştirilerek eşyanın getirilmesi halinde eşyanın geldiği ülke değişmez. SORU 43. Menşe Şahadetnamesi Nedir? Menşe şahadetnamesi, eşyanın hangi ülke menşeli olduğunu bildiren belgedir. Bu belgenin şekli, Gümrük Yönetmeliği'nin 6 sayılı ekinde belirtilmiştir. SORU 44. Eşyanın Tercihli Menşei Nedir? Eşyanın tercihli menşei, Türkiye'nin yaptığı uluslararası anlaşmalarda belirlenir. Tek taraflı olarak, bazı ülkeler için tanınan inik tarife uygulanamalarından yararlanacak eşya, Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenir. 20

22 SORU 45. İthal Eşyasının Gümrük Kıymeti Nedir? Eşyanın satış bedelidir. Satış bedeli, fiilen ödenen veya ödenecek fiyattır. Eşyanın, gümrük vergisine esas alınacak kıymetinin Türk lirası olarak beyanı zorunludur. Fatura ve diğer belgelerde yazılı yabancı paralar, gümrük yükümlülüğünün doğduğu tarihte yürürlükte olan Merkez Bankası döviz satış kurları üzerinden Türk Lirasına çevrilir. SORU 46. Eşyanın Brüt Ağırlığı Nedir? Brüt ağırlık, eşyanın kendi ağırlığı ile tüm iç ve dış ambalajları ve kaplarının ağırlıklarının toplamından oluşur. SORU 47. Eşyanın Net Ağırlığı Nedir? Net ağırlık, eşyanın tüm iç ve dış ambalajlarından tamamıyla ayrılarak, tartılması sonucunda tespit olunan kendi ağırlığından oluşur. SORU 48. Türkiye Gümrük Bölgesine Giriş ve Çıkış Nerelerden Yapılır? Gümrük kapılarından yapılır. Bu kapılar, Müsteşarlıkça tespit edilerek Resmi Gazetede yayımlanır. SORU 49. Gümrük Yolu Nedir? Gümrük bölgesinin giriş noktasındaki gümrük kapıları ile içeride bulunan gümrük kapıları arasında izlenmesi zorunlu olan yoldur. Genel hizmete açık demiryolları gümrük yolu sayılır. SORU 50. Taşıtların Gözetimi ve Kontrolü Nedir? Gümrük Bölgesine giren veya çıkan bütün taşıtlar gümrük 21

23 gözetimine tabidir. Bunlar, gümrük idareleri tarafından kontrol edilir. Harp gemileri, içerlerinde eşya bulunmaması halinde gümrük gözetimine tabi değildir. SORU 51. Türkiye Gümrük Bölgesine Giriş-Çıkış Zamanı Nedir? Taşıtların, Gümrük Bölgesine giriş ve çıkışı ile gümrük idarelerindeki her türlü gümrük işlemleri normal çalışma saatleri içinde yapılır. Ancak: Düzenli sefer yapan taşıtlar ve demiryolu katarları ile düzensiz seferli olan yolcu taşıyan taşıtlar, gece ve gündüzün her saatinde, Gümrük Bölgesine girip çıkabilirler. İşletme teşkilatı bulunan limanlarda, gemiler gece ve gündüzün her saatinde yük ve yolcu alıp çıkabilirler. SORU 52. Eşya, Türkiye Gümrük Bölgesine Nasıl Girer? Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen eşya, bu giriş anından itibaren gümrük gözetimine tabidir. Bunlar, yürürlük hükümlerine göre, gümrük idareleri tarafından kontrol edilir; gümrük idarelerinin uygun gördüğü yerlere konur. Beklenmeyen hallerde ilgililer, en yakın gümrük idaresine, bu durumu ve eşyanın bulunduğu yeri bildirirler. SORU 53. Eşyanın Gümrüğe Sunulması Nedir? Türkiye Gümrük Bölgesine gelen eşyanın, gümrük idaresinin belirlediği veya uygun gördüğü bir yere getirildiğinin, getiren kişi veya eşyanın gelişinden sonra taşımasını üstlenen kişi tarafından gümrük idaresine sözlü olarak bildirilmesidir. Bu bildirim, gümrük idaresinde bu amaçla tutulan bir deftere kaydedilir. 22

24 SORU 54. Eşya, Beyandan Önce Muayene Edilebilir mi? Gümrüğe sunulan eşyanın, gümrükçe oyanlanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulmasından önce, yazılı istek üzerine, incelenmesine veya eşyadan numune alınmasına gümrük idarelerince izin verilebilir. SORU 55. Boş Gelen Taşıtların Bildirimi Nedir? Türkiye Gümrük Bölgesine boş olarak gelen taşıtların, bu durumu, Gümrük yönetmeliği'nin 7 numaralı eki olan formun düzenlenmesi ile gümrük idarelerine bildirilir. SORU 56. Özet Beyan Nedir? Taşıt araçları sahipleri, kaptanları ya da acenteleri tarafından, taşınan yük ile ilgili bilgilerin, gümrük idaresine bildirilmesidir. Özet beyan, Gümrük Yönetmeliği'nin 10 numaralı ekini teşkil eden "ÖZET BEYAN FORMU" ile, eşyanın gümrüğe sunulmasını izleyen ilk işgünü mesai bitimine kadar ilgili gümrük idaresine verilir. SORU 57. Gümrüğe Sunulan Eşya Nasıl Boşaltılır? Gümrük idaresine özet beyan verilmeden, taşıtlardan eşya boşaltılamaz. Zorunlu hallerde, durum en yakın gümrük idaresine bildirilmek şartı ile indirme yapılabilir. Eşya, bulunduğu taşıt araçlarından, gümrük idarelerinin belirledikleri yerlere ve bu idarelerin izni ile boşaltılabilir. SORU 58. Gümrüğe Sunulan Eşyaya, Gümrükçe Onaylanmış Bir İşlem veya Kullanım Belirlenmesi Zorunlu mudur? Süresi Nedir? Gümrüğe sunulan, dolayısıyla bir özet beyan konusunu oluşturan mallara, gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanım belirlenmesi zorunludur. 23

25 Bu zorunluluğa ilişkin işlemler: a) Denizyolu ile gelen eşya için, özet beyan verildiği tarihten itibaren 45 gün, b) Diğer bir yolla gelen eşya için, özet beyanın verildiği tarihten itibaren 20 gün, içinde bitirilir. Bu süreler, süre uzatım taleplerinin, bu sürelerin bitiminden önce yapılması şartıyla, ilgili olan gümrük müdürlüğü tarafından uzatılabilir. SORU 59. Eşyanın Geçici Depolanması Nedir? Eşyanın, gümrüğe sunulmasından sonra, gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutuluncaya kadar, gümrük idarelerinin uygun gördüğü yerlerde depolanmasıdır; bu eşya, "geçici depolanan eşya statüsünü" taşır. SORU 60. Gümrük Ambarları Nedir? Yolcu beraberinde getirilen eşyanın, gümrük idaresince bir işleme tabi tutuluncaya kadar konulduğu yerlerdir. Gümrük ambarları da geçici depolama yerleridir. Gümrük ambarlarına konulan eşya, gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutuluncaya kadar, buralarda 3 ay kalabilir. SORU 61. Geçici Depolama Yerlerindeki Eşya Ne Zaman Tasfiye Edilir? Geçici depolama yerlerindeki eşya, denizyolu ile gelen eşya için 45 gün, diğer bir yolla gelen eşya için 20 gün ve yolcu beraberi gelen eşya için de 3 ay içinde, gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanım tayini için gerekli işlemlere başlanmaması halinde (adli veya idari bir takibat konusu olması hariç) tasfiye edilir. 24

26 SORU 62. Geçici Depolama Yeri Açma ve İşletme İznini Kim Verir? Geçici depolama yeri açılması ve işletilmesi için, Gümrük Müsteşarlığından (Gümrükler Genel Müdürlüğü) izin alınması esastır. SORU 63. Geçici Depolama Yerlerine Alınmayacak Eşya ve Maddeler Nelerdir? Yanıcı, parlayıcı ve patlayıcı maddeler ile muhafazası özel tertip ve tesislere lüzum gösteren eşya, Gümrük Yönetmeliği'nin 12 sayılı ekinde belirtilmiştir. Bu liste kapsamı eşya, geçici depolama yerlerine alınmaz, niteliklerine uygun olan genel veya özel antrepolara alınır. Bir arada bulundukları eşya için tehlike ve zarar doğuran eşya ile kaçak eşya da geçici depolama yerlerine alınmaz. SORU 64. Eşyanın Başka Bir Geçici Depolama Yerine Nakli Nasıl Yapılır? Süresi içinde, aynı şehirdeki başka bir geçici depolama yerine nakli istenen eşya, ilgili olan gümrük idaresinin izni ve Gümrük Yönetmeliği'nin 15 numaralı ekinde yer alan İRSALİYE ile gümrük memuru gözetimi altında yollanır. SORU 65. Geçici Depo Giriş Listesi Nedir? Geçici depolama yerine alınan eşyayı gösteren, geçici depolama yeri işleticisi tarafından, özet beyan tarihinden itibaren en çok üç gün içinde, gümrük idaresine verilen eşya listesidir. SORU 66. İç Transit Konusu Eşyaya Uygulanacak Hükümler Nelerdir? Türkiye Gümrük Bölgesindeki bir yerden diğer bir yere transit rejimi hükümleri çerçevesinde nakledilmek üzere gümrüğe sunulan 25

27 eşyaya, eşyanın küşadı, boşaltılması, özet beyanı, geçici depolanması ve gümrük idaresince bir işlem belirlenmesi zorunluluğuna ilişkin hükümler aynen uygulanır. SORU 67. Dış Transit Konusu Eşyaya Uygulanacak Hükümler Nelerdir? İç transit konusu eşya için uygulanması öngörülen hükümler, belirlenen bir gümrük idaresine veya gümrükçe uygun görülen herhangi bir yere götürülen eşya hariç, daha önce başlamış bir transit rejimi altında Türkiye Gümrük bölgesine getirilen eşyaya uygulanmaz. SORU 68. Eşyanın Re'sen İmhası Nedir? Gümrüğe sunulan eşyanın rejim beyanında bulunulmadan önce herhangi bir nedenle bozulması, çevreye zarar verir hale gelmesi, tehlike arz etmesi gibi hallerde, gümrük idareleri, bu eşyayı, ilgilisine haber vermeden imha ettirebilir. SORU 69. Denetim Dışı Kalan Eşyaya Hangi Kanun Hükümleri Uygulanır? 4458 sayılı Gümrük Kanunu hükümlerine aykırı olarak Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesine getirildiği veya gümrük denetimine tabi tutulmadığı saptanan eşyaya, 1918 sayılı Kaçakçılığın Men ve Takibine Dair Kanun hükümleri ile, duruma göre ilgili diğer kanun hükümleri uygulanır. SORU 70. Dış Ticaret Serbestisi Nedir? Bir eşya, kanunlarla konulmuş yasaklık ve kısıntılar (ulusal mevzuatla konmuş olan yasaklar) saklı kalmak üzere, niteliğine, miktarına, menşeine, yükleme veya varış ülkesine bakılmaksızın, gümrük mevzuatı ile belirlenmiş şartlar altında, her zaman, gümrükçe onaylanmış işlem veya kullanımlardan birine tabi tutulabilir. 26

28 SORU 71. Dış Ticaret Serbestisi Kısıtlanabilir mi? Dış ticaret serbestisine, güvenlik, sağlık, ekonomik ve benzeri nedenlerle, kısıtlama ve yasaklamalar getirmeye, Bakanlar Kurulu yetkili kılınmıştır. (İthalat rejimi Kararı, İhracat Rejimi Kararı gibi.) SORU 72. Misilleme Nedir? Türkiye ile ticari ilişkilerinde, farklı işlemler getiren memleketlerin mallarına ve vasıtalarına, karşılık olarak, yasaklama veya kısıtlamalar koymak ve farklı işlemler uygulamaktır. Bu konuda Bakanlar Kurulu yetkili kılınmıştır. SORU 73. Sahte Menşeli Eşya ve Zarflara Hangi İşlemler Uygulanır? Üzerinde veya ambalajlarında, üretildiği ülkeden başka bir ülke ürünü olduğunu gösteren isim ve işaretler taşıyan eşyanın Türkiye'ye ithaline izin verilmez. Bu tür eşyanın transit geçişine Müsteşarlıkça izin verilebilir. Yerli malları iç piyasada fazla fiyata satabilmek gayesiyle, boş zarf, şerit, etiket, damga ve benzeri eşya ile boş faturaların Türkiye'ye ithaline izin verilmez. Ancak, Türkiye'de yerleşik firmalarla, lisans, royalti veya patent anlaşması imzalamış yabancı firmaların bu tür eşyası bu hükmün dışındadır. İthali yasak olan maddeler, Gümrük Yönetmeüği'nin 25 sayılı ekinde belirtilmiştir. SORU 74. Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakları Nasıl Korunur? Bu hakların korunması, hak sahibinin başvurusu üzerine, ilgili gümrük idaresinin, gerekli önlemleri alması suretiyle sağlanır. SORU 75. Eşyanın Bir Gümrük Rejimine Tabi Tutulması Nedir? Bir gümrük rejimine tabi tutulması istenilen eşya, yetkili gümrük idaresine beyan edilir. 27

29 Beyanın, ihracat, hariçte işleme, transit veya antrepo rejimi için yapılması halinde, serbest dolaşımda bulunan eşya, gümrüğe verilen beyannamenin tescil tarihinden itibaren, Türkiye Gümrük Bölgesinden çıkıncaya veya imha.edilinceye ya da gümrük beyannamesi iptal edilinceye kadar gümrük gözetimi altında kalır. SORU 76. Gümrük Beyanı Hangi Şekillerde Yapılabilir? Gümrük beyanı: yazılı olarak, sözlü olarak, bilgisayar veri işleme tekniği yoluyla, herhangi bir tasarruf yoluyla yapılabilir. SORU 77. Yazılı Beyan Nedir? Yazılı beyan, Gümrük Yönetmeliği'nin 16 numaralı ekinde yer alan "Gümrük Beyannamesi" ile yapılır. Beyannameye, "Orijinal Fatura" ve "İthal Eşyasına Ait Kıymet Bildirim Formu"nun eklenmesi zorunludur. Beyannamenin tescili sırasında, özel hükümlere göre ibrazı gereken diğer belgeler de aranır. SORU 78. Beyannamenin Kabul ve Tescili Nedir? Mal sahibi veya temsilcisi tarafından düzenlenip imzalanan beyannamenin, gümrük idaresi tarafından şartlarına uygun bulunması ve üzerine tarih ve numara konularak, ilgili deftere kaydedilmesidir. Gümrük idaresince tescil edilmiş olan beyanname, ait olduğu eşyanın vergileri ve para cezalarından dolayı taahhüt niteliğinde beyan sahibini bağlar ve vergilerin tahakkukuna esas tutulur. Bu nedenle de, beyannameler başkalarına devrolunamaz. Beyannamenin tescil tarihi, aksine hüküm bulunmadığı sürece, eşyanın beyan edildiği gümrük rejimine ilişkin tüm hükümlerin uygulanmasında esas alınacak tarihtir. SORU 79. Beyannamede Düzeltme Yapılabilir mi? Belirlenmiş koşullar dışında, miktar ve kıymet yönlerinden, gümrük idaresinin izni ile yapılabilir. 28

30 SORU 80. Rejim Değişikliği Yapılabilir mi? Gümrük idareleri, yanlış rejim beyanı yapılmış olduğunun tevsiki halinde, beyannameyi iptal ederek, gerektiğinde yeni bir rejim beyanında bulunulmasına izin verebilirler. SORU 81. Yazılı Beyanın Kontrolü Nasıl Yapılır? Gümrük idare amirleri, tescilden sonra kendilerine gelen beyannameleri, "Fiziki Muayene" veya "Belge Kontrolü" şeklinde, görevli muayene memurlarına havale ederler. Eşyanın muayene edilmesi halinde, muayene sonuçları, muayene edilmemesi halinde ise, beyannamede yer alan bilgiler, eşyanın tabi olduğu gümrük rejimi hükümlerinin uygulanmasında esas alınır. SORU 82. Eşya Nerede Muayene Edilir? Eşyanın muayenesi, geçici depolama yerlerinde, gümrük antrepolarında, gerekli bulunduğunda, gümrük idare amirinin izin verdiği yerlerde yapılır. SORU 83. Hangi Eşya Laboratuvar Tahliline Tabi Tutulur? Gümrük Yönetmeliği'nin 22 sayılı eki listede yer alan eşyanın laboratuvar tahlili yapılır. İdare amirinin, "Belge Kontrolü" havalesi verdiği hallerde, eşya bu "Yönetmelik Listesi"nde yer alsa dahi kimyevi tahlile tabi tutulmaz. Kimyevi tahliller, gümrük laboratuvarlarında yapılır; bu tahliller için ücret alınmaz. SORU 84. Tahlil Raporu Nedir? Gümrük laboratuvarlarında yapılacak tahliller için, Gümrük Yönetmeliği'nin 23 sayılı ekinde yer alan "Laboratuvar Tahlil Raporu Formu" düzenlenir. 29

31 İthalinde süreklilik bulunan eşyanın, göndericisi, alıcısı ve menşeinin aynı olması, keza eşyanın özelliklerini belirleyici belgelerinde farklılık bulunmaması ve aynı Gümrük Başmüdürlük bünyesindeki bir gümrük Laboratuvarında düzenlenmiş, beyanname tescil tarihi itibarıyla en fazla bir yıl öncesine dayanan ve aynı eşyaya ait "Tahlil Raporu Formu"nun gümrükçe tasdikli nüshasının ibraz edilmesi halinde, daha önce yapılan tahlile itibar edilir. Ancak, Gümrük Tarife Cetveli'nin 27., 28., 29. ve 39. fasıllarında yer alan eşya ile dökme olarak gelen kimyasal maddeler bu hükmün dışındadır. Laboratuvarları bulunan gümrük idareleri, Gümrük yönetmeliği'nin 233 üncü maddesinde gösterilmiştir. SORU 85. Eşyanın Ayniyetinin Tespiti Nedir? Gümrük idareleri, eşyanın beyan edildiği gümrük rejimi şartlarına uyulmasını sağlamak üzere, zorunlu olan hallerde, eşyanın başka kurumlarda ekspertizini yaptırmak da dahil olmak üzere, eşyanın ayniyetini tespite yönelik önlemleri alırlar. SORU 86. Eşyanın teslim Şartları Nedir? Gümrük idareleri, eşyanın ilgili rejime tabi tutulma şartlarının yerine getirilmesi ve eşyanın yasaklama veya kısıtlamaya tabi olmaması kaydıyla, tescilden sonra beyanname içeriği eşyanın fiziki muayenesini ya da belge kontrolünü yaptıktan sonra, eşyayı teslim ederler. Ancak, - Beyannamenin tescilinin bir yükümlülüğü doğurması halinde, gümrük vergileri ödenmedikçe veya teminata bağlanmadıkça (kısmi muafiyete tabi geçici ithalat rejimi konusu eşya hariç) beyanname konusu eşya teslim edilmez. - Beyan edilen gümrük rejimi hükümlerine göre teminat istenmesi halinde, söz konusu teminat alınmadan eşya teslim edilmez. 30

32 SORU 87. Takip Edilmeyen Beyannamelere Hangi İşlemler Uygulanır? Geçici depolanan eşya için, belirli süreler içerisinde tescil edilmiş beyanname kapsamı eşyanın, beyan sahibinden kaynaklanan sebeplerle, muayene edilememesi, gerekli belgelerin verilmemiş olması, vergilerinin ödenmemesi veya teminatın verilmemesi hallerinde, eşya, gümrük idaresi tarafından tasfiyeye tabi tutulur ve beyanname iptal edilir. Gümrük antreposunda bulunan eşya için, serbest dolaşıma giriş rejimine ilişkin beyanname verilmesi halinde, gümrük işlemlerinin, beyannamenin tescil tarihinden itibaren 30 gün içinde bitirilmesi gerekir. Bu süre içinde işlemleri bitirilemeyen eşya tasfiye edilir. SORU 88. Basitleştirilmiş Usul Nedir? Gümrük formalitelerinin mümkün olduğunca azaltılması amacıyla, eşyanın bir gümrük rejimine tabi tutulmasında: - Eksik bilgi ve eksik belge ile beyan yapılmasına, - Beyanname yerine fatura verilmesine, - Eşyanın ilgili rejime geçişinin kayıt yoluyla yapılmasına, Gümrük idarelerince izin verilmesidir. Gerekli koşulları taşıyanlara basitleştirilmiş usulleri kullanma izni, Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından verilir. SORU 89. Basitleştirilmiş Usulden Yararlanmak İçin Aranan Genel Koşullar Nelerdir? 1-Aşağıdaki kuruluşlardan biri olmak: - Dış ticaret sermaye şirketi olmak. - Sektörel dış ticaret şirketi olmak. -Anonim şirket olmak. - Limited Şirket olmak. - Kamu kuruluşu olmak. 31

33 2- Belli suçları işlememiş olmak. 3- Kaçakçılık cezası fiillerini işlememiş olmak. 4- Gümrük Kanunu'nun usulsüzlük cezalarına bir takvim yılı içinde 10 kereden fazla çarptırılmamış olmak. Her gümrük rejiminde, basitleştirilmiş usuller için aranacak özel koşullar ve ilgili diğer hususlar Gümrük Yönetmeliği'nin maddelerinde belirtilmiştir. SORU 90. Onaylanmış İhracatçı Kimdir? Basitleştirilmiş usul çerçevesinde, fatura tescili ya da gümrük idaresinin belirlediği veya uygun gördüğü yerde, kayıt yoluyla beyanı gerçekleştiren kişidir. SORU 91. Eşyanın Sonradan Kontrolü Nedir? Gümrük idaresinin, eşyanın tesliminden sonra, bu eşyaya ilişkin beyanı, kayıtlar ve belgeler üzerinden kontrol etmesi veya yükümlünün bulunduğu iş yerinde eşyayı kontrol etmesidir. SORU 92. Sonradan Kontrole Tabi İthalatçı Kimdir? Kişinin, bu statüden yararlanabilme koşulları, Gümrük Yönetmeliği'nin 255. maddesinde belirtilmiştir. Bu koşulları taşıyanların başvurusu üzerine, kendilerine, Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından, "Sonradan Kontrole Tabi İthalatçı Belgesi" verilir. SORU 93. Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi Nedir? Türkiye Gümrük Bölgesine gelen eşyaya, ticaret politikası önlemlerinin uygulanması, eşyanın ithali için öngörülen diğer işlemlerin tamamlanması ve vergilerin ödenmesiyle, eşyanın Türkiye'ye girmesine müsaade edilmiş olmasıdır. Bu uygulama sonucu, eşya, serbest dolaşımda bulunan eşya statüsünü kazanır. 32

34 SORU 94. Beyan ve Uygulanacak Vergi Oranı Nedir? Serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutulacak eşya, gümrüğe beyan edilmek zorundadır; bu eşyaya, giriş beyannamesinin tescil tarihinde yürürlükte olan vergi oranları uygulanır. İthal vergilerinin, beyannamenin tescilinden sonra, vergilerin ödenmesinden önce indirilmesi halinde, tarımsal mali yükler hariç, istek üzerine, mükellef lehine olan oran uygulanır. SORU 95. Giriş Yasaklığı ve Kısıntıları Nedir? İthali yasak maddeler; ithali belli kurum ve kuruluşlara bırakılan maddeler; ithalinde belli merciin izni aranacak maddeler, sırasıyla, Gümrük Yönetmeliği'nin, 25, 26 ve 27 numaralı eklerinde belirtilmiştir. SORU 96. Transit Rejimi Nedir? İthalat vergileri ve ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmayan serbest dolaşıma girmemiş eşya ile ihraç işlemleri tamamlanmış eşyanın, gümrük gözetimi altında Türkiye Gümrük Bölgesi içinde bir noktadan diğerine taşınması, transit rejimi hükümlerine tabidir. Transit olarak geçen taşıt ve serbest dolaşıma girmemiş eşya, transit geçişler dolayısıyla gümrük vergisine tabi tutulmaz. Yolcu beraberi eşyanın transiti irsaliye ile yapılır. Transit rejimi, eşyanın ve belgelerinin uygun olarak varış gümrük idaresine sunulması üzerine sona erer. Transit rejimi kapsamında taşınan eşyanın gümrük vergilerinin ödenmesinin garanti altına almak üzere bir teminat verilmesi zorunludur. Ancak, deniz ve havayolu, boru hattı ve demiryolu ile yapılan transit taşımalarından teminat aranmaz. Teminat, varış gümrük idaresinden gönderilecek teyid nüshası üzerine, hareket gümrük idaresince çözülür. 33

35 Zorlayıcı sebeplerden dolayı yok olan transit eşyası için vergi aranmaz. Bu durumun gerekli belgelerle kanıtlanması gerekir. SORU 97. Ekonomik Etkili Gümrük Rejimleri Nedir? Beş rejimden oluşmaktadır: - Antrepo rejimi. - Dahilde işleme rejimi. - Geçici ithalat rejimi. - Gümrük kontrolü altında işleme rejimi. - Hariçte işleme rejimi. Bu rejimler, gümrük vergilerinde muafiyetler tanıdığı için, "Şartlı Muafiyet düzenlemeleri" olarak da isimlendirilmektedir. Dahilde İşleme ve Hariçte İşleme Rejimleri ile ilgili usul ve esaslar Bakanlar Kurulunca belirlenir. Antrepo açma izni de dahil olmak üzere, ekonomik etkili gümrük rejimlerini kullanım izni yazılı olarak yapılır ve bu izin, gerekli taahhütnamelerin ve teminatların verilmesi, rejimden hedeflenen ekonomik amaçlarla orantılı olması halinde verilir. Ekonomik etkili bir gümrük rejimi izni, aynı koşulları taşıyan kişilere devredilebilir. SORU 98. Şartlı Muafiyetin Sona Ermesi Nedir? Ekonomik etkili bir şartlı muafiyet düzenlemesi, bu düzenlemeye tabi tutulmakta olan eşyaya veya eşdeğer eşyaya ya da işlenmiş ürünlere, gümrükçe onaylanmış yeni bir işlem veya kullanım tayin edilmesiyle sona erer. SORU 99. Gümrük Antrepo Rejimi Nedir? - İthalat vergilerine ve ticaret politikası önlemlerine tabi 34

36 tutulmamış ve serbest dolaşıma girmemiş eşyanın, -Gümrük antreposuna alınması halinde ihracata ilişkin önlemlerden yararlanabilecek ihraç eşyasının, Bir gümrük antreposuna konulmasına ilişkin hükümleri belirler. Muafiyet şartı, eşyanın kullanılmaması, sadece depolanmasıdır. SORU 100. Antrepo İşleticisi Kimdir? Gümrük antreposu işletmesine izin verilen kişidir. SORU 101. Gümrük Antreposu Nedir? Gümrük gözetimi altında bulunan eşyanın konulması amacıyla kurulan ve kuruluşunda aranılacak koşulları ve nitelikleri yönetmelikle belirlenen yerdir. Gümrük antrepoları genel ve özel antrepo olmak üzere ikiye ayrılır. Genel Antrepolar, eşyanın konulması için herkes tarafından kullanılabilen; Özel Antrepolar, yalnız antrepo işleticisine ait eşyanın konulması amacıyla kurulan; Gümrük antrepolarıdır. SORU 102. Antrepo Kullanıcısı Kimdir? Eşyanın antrepo rejimi beyanında bulunan kişidir. SORU 103. Antrepo Tiplerinin Çeşitleri Nedir? A Tipi Antrepo: İşleticisinin, stok kayıtlarını tuttuğu ve depolanan eşyadan sorumlu olduğu GENEL ANTREPODUR. B Tipi Antrepo: Kendi içinde bölümlere ayrılan, eşyadan kullanıcısı sorumlu olan, stok kayıtları tutulmayan, teminatını kullanıcısının verdiği GENEL ANTREPODUR. 35

37 F Tipi Antrepo: Gümrük idarelerince işletilen GENEL ANTREPODUR. Bu tip antrepo için, izin alınmaz, teminat yatırılmaz, gümrük idaresinin kayıtları esas alınır. C Tipi Antrepo: İşleticisi ve kullanıcısı aynı kişi olan ve antrepoya alınan eşyadan bu kişinin sorumlu olduğu ÖZEL ANTREPODUR. D Tipi Antrepo: İşleticisi ve kullanıcısı aynı kişi olan, eşyanın antrepoya alındığı tarihteki kıymet ve miktarı dikkate alınarak vergileri hesaplanan, buraya sokulan eşyanın basitleştirilmiş usulle serbest dolaşıma sokulabildiği ÖZEL ANTREPODUR. E Tipi Antrepo: İşleticisi ve kullanıcısı aynı kişi olan, gümrük idaresinin izniyle antrepo addedilen bir yere konularak antrepo rejimi hükümlerinin uygulandığı ÖZEL ANTREPODUR. SORU 104. Antrepo Açma İznini Kim Verir? Gümrük idareleri tarafından antrepo işletilmediği veya bu işletmelerin yeterli olmadığı hallerde, gümrük antreposu açılması ve işletilmesine izni vermeye Müsteşarlık (Gümrükler Genel Müdürlüğü) yetkilidir. Müsteşarlık, sınırları açık olarak belirtmek kaydıyla, bu yetkisini Gümrük Başmüdürlüklerine devredebilir. Serbest dolaşımda olmayan eşyanın sergilendiği fuar ve sergiler özel antrepo sayılır. Teminat alınmış olsa bile, gümrük işlemlerine başlanmadan ve bu işlemler bitirilip gümrük idaresinin izni alınmadan, antrepolardan eşya çıkartılamaz. Gümrük antrepo rejimine tabi tutulacak eşya, konulacağı antreponun bağlı olduğu gümrük idaresine sunulur. Muhafazası özel düzenek ve yapılara gerek gösteren eşya bu niteliklerine uygun genel veya özel antrepolara konulabilir. Bu tür eşyanın listesi, Gümrük Yönetmeliği'nin 31 numaralı ekindedir; bazı maddelerin fire oranları da 32 numaralı listede belirtilmiştir. 36

38 SORU 105. Antreponun Devri Yapılabilir mi? Müsteşarlığın izni ile yapılabilir. E tipi özel antrepoların işletme hakkı devredilemez. SORU 106. Antrepodaki Eşyanın Başkasına Devri Yapılabilir mi? İlgili gümrük idaresinin uygun görmesi halinde yapıbilir. SORU 107. Eşyanın Antrepoda Kalabileceği Süre Ne Kadardır? Gümrük Antrepo Rejimi altında, eşyanın gümrük antreposunda kalabileceği süre sınırsızdır. Gümrük antreposunda bulunan eşya için, gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanım tayin edilmesine ilişkin beyannamenin tescil tarihinden itibaren otuz gün içinde işlemleri bitirilmeyen eşya ile, bir süre tayin edilmiş ise bu sürede kaldırılmayan eşya tasfiye edilir. Örneğin, yolcu eşyasına mahsus gümrük ambarlarına (F tipi antrepolara) konulan eşya, gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutuluncaya kadar, buralarda 3 ay kalabilir. SORU 108. Kaçak Eşya Antreposu Nedir? Kaçak eşya, gümrük idaresince işletilen F tipi genel antrepolara konur. SORU 109. Dahilde İşleme Rejimi Nedir? Serbest dolaşımda bulunmayan eşyanın, ithalat vergilerine ve ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmaksızın, yurt içinde işleme faaliyetlerine tabi tutulmasına ve bu faaliyetler sonucu elde edilen işlem görmüş ürünlerin ihraç edilmelerine; ya da serbest dolaşımda bulunan ithal eşyasının, yurt içinde işleme faaliyetlerine tabi tutularak elde edilen işlem görmüş ürünlerin ihraç edilmesi halinde ithal sırasında alınan vergilerin geri ödenmesine imkan veren bir uygulamadır. 37

39 Dahilde işleme rejimiyle ilgili usul ve esaslar Bakanlar Kurulunca belirlenir. Dahilde İşleme Rejimi Kararı: 99/ Dahilde İşleme Rejimi Tebliği: (İhracat: 2000/4). SORU 110. Şartlı Muafiyet Sistemi Nedir? Serbest dolaşımda bulunmayan eşyanın, Türkiye Gümrük bölgesinde bir veya daha fazla işlem görmek üzere, ithalat vergilerine ve ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmadan, vergilerin teminata bağlanarak geçici olarak ithali ve bu ithal eşyaların işleme faaliyetine tabi tutulması sonucu elde edilen işlem görmüş ürünlerin ihracı halinde teminatın iade olunduğu dahilde işleme sistemidir. SORU 111. Geri Ödeme Sistemi Nedir? İşlem görmek amacıyla serbest dolaşıma giren eşyanın, işleme faaliyetlerine tabi tutularak elde edilen işlem görmüş ürünlerin ihracı halinde, kendilerine uygulanan ithalat vergilerinin geri verildiği dahilde işleme sistemidir. Bu sistemden, ithalat kısıtlamalarına tabi olan eşya yararlandırılmaz. SORU 112. Eşdeğer Eşya Nedir? İşlem görmüş ürünlerin imali için ithal eşyasının yerine kullanılan aynı tarife pozisyonunda (sekiz rakamlı) yer alan aynı ticari ve teknik özelliklere sahip serbest dolaşımda bulunan eşyadır. SORU 113. Önceden İhracat Nedir? Şartlı muafiyet sisteminde, ithal eşyasının bu sisteme tabi tutulmadan önce, eşdeğer eşyadan üretilen işlem görmüş ürünlerin Türkiye Gümrük Bölgesinden ihracına ve ithal eşyanın sonradan ithaline imkan veren uygulamadır. SORU 114. Dahilde İşleme Üçgen Trafik Nedir? İthal eşyanın, işlem görmüş ürünlerin, önceden ihracatının gerçekleştirildiği gümrük idaresi dışındaki başka bir gümrük 38

40 idaresinden sokulmasıdır. Bu uygulamada INF 5 formu kullanılır. Bu form, ihraç edilen işlem görmüş ürünlerin miktarına tekabül eden ithal eşyasının tespiti için düzenlenir. Gümrük yönetmeliği Ek: 42 SORU 115. Gümrük Kontrolü Altında İşleme Rejimi Nedir? Serbest dolaşıma girmemiş eşyanın, Türkiye Gümrük Bölgesinde, ithalat vergilerine ve ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmaksızın, niteliğini ve durumunu değiştiren işlemlere tabi tutulmaları ve bu işlemlerden elde edilen ürünlerin gümrük vergileri üzerinden serbest dolaşıma girmelerine ilişkin hükümlerin uygulandığı rejimdir. Bu rejime tabi tutulabilecek eşya ve bunlara uygulanabilecek işlemler, Gümrük Yönetmeliğinin 47 sayılı ekinde belirtilmiştir. SORU 116. Gümrük Kontrolü Altında İşleme İznini Kim Verir? Yetkili gümrük idaresine, "İzin Başvuru Formu" ile başvurulması üzerine, idarece, uygunluğunun anlaşılması halinde "İzin Belgesi" verilir. İzin süresi bu belgede belirtilir. SORU 117. Gümrük Kontrolü Altında İşleme Kayıtları Nedir? Bu kayıtlar, rejimin doğru uygulanması ve yapılacak denetimleri kolaylaştırmak amacı ile izin hak sahibi tarafınhdan tutulur. SORU 118. Gümrük Kontrolü Altında İşleme Rejimi Nasıl İbra Olunur? Rejimin uygulanması sonucu elde edilen işlenmiş ürünlerin, serbest dolaşıma sokulması veya gümrükçe onaylanmış başka bir işlem veya kullanıma tabi tutulması halinde rejim tamamlanmış olur. 39

41 SORU 119. Geçici İthalat Rejimi Nedir? Serbest dolaşıma girmemiş eşyanın, ithalat vergilerinden tamamen veya kısmen muaf olarak ve ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmaksızın, Türkiye Gümrük Bölgesi içinde kullanılması ve bu kullanım sırasındaki olağan yıpranma dışında, herhangi bir değişikliğe uğramaksızın yeniden ihracına olanak sağlayan hükümlerin uygulandığı rejimdir. Bu rejimdeki eşyanın, asli niteliğinin değişmemesi, bir işçiliğe tabi tutulmaması, belirlenen süre sonunda yeniden ihraç edilmesi esastır. SORU 120. Tam Muafiyet Suretiyle Geçici İthalat Rejimi Nedir? Bu rejimden yararlandırılan eşyanın geçici ithali, ithal vergilerinden muaftır; geçici ithal edilip süresi içinde yeniden ihraç edilen eşyadan bir vergi alınmaz. SORU 121. Kısmi Muafiyet Suretiyle Geçici İthalat Rejimi Nedir? Bu rejime tabi tutulan eşyadan her ay için, ithalat vergilerinin %3'ü alınır; bir aydan az olan süreler tam ay olarak değerlendirilir. SORU 122. Geçici İthalat İznini Kim Verir? Eşyayı kullanan veya kullandıran kişinin talebi üzerine yetkili gümrük idaresince verilir. Ancak kısmi muafiyet suretiyle geçici ithalat rejiminden yararlandırılması talep edilen eşyadan, özelliği, kullanım yeri nedeniyle ilgili Bakanlıkların görüşlerinin alınması gereken eşya ile, ayniyet tesbitinin mümkün olmadığı hallerde, ayniyet tesbiti ile ilgili önlemlerin alınmamasının rejimin kötüye kullanılmasına sebep olmayacağı durumlarda, eşyaya ilişkin müracaatlar Gümrükler genel Müdürlüğüne yapılır. 40