Banka kredilerinde teminat sorunu çeken KOBİ lere hazine desteği kapsamında verilecek kredi garanti fonu kefaletleri

Transkript

1 Banka kredilerinde teminat sorunu çeken KOBİ lere hazine desteği kapsamında verilecek kredi garanti fonu kefaletleri GİRİŞ; 1. KOBİLERİN FİNANSMAN SORUNLARI KOBİ lerin sorunları arasında finansal sorunlar birinci sırada yer almaktadır. KOBİ lerin finansman sorunu işletmenin kuruluş aşamasından başlayarak, diğer dönemlerde de devam etmektedir. KOBİ lerin yatırım sermayesi ve daha sonraki aşamalarda işletme sermayesi yetersizliği, değişen üretim koşullarına uyum zorluğu, finansal yönetimdeki profesyonel yönetici eksikliği, sermaye piyasası yoluyla kaynak temin edememeleri, kredi talepleriyle ilgili olarak; kredinin miktarı, faiz oranı, orta ve uzun vadeli kredi kaynaklarının yetersiz oluşu ve teminat vermede karşılaşılan güçlükler nedeniyle finansman sorunlarıyla karşılaşmaktadırlar. Bu sorunların nedeni KOBİ lerin geleneksel aile şirketi yapısından kurtulamamaları ve ülkemizdeki ekonomik yapının yetersizliğinden kaynaklanmaktadır. Belirli periyotlarla yaşanan ekonomik krizler KOBİ lerin finansman sorunlarının artmasına neden olmaktadır. KOBİ lerin en büyük problemlerinden biri, kredi veren finans kurumlarından kolayca kredi temin edememeleridir. Büyük firmaların elinde hem geniş kredi imkân ve seçenekleri hem de bu kredileri uygun şartlarda elde edecek pazarlık güçleri vardır. Bu gücü yaratan temel nedenlerden biri de, büyük firmaların kredi karşılığı verebildiği teminat garantisi avantajıdır. KOBİ ler ise teminat sunabilme konusunda kısıtlı olanaklara sahiptir. Bu soruna çözüm bulmak ve KOBİ lerin teminat olanaklarını genişletmek amacıyla 1991 yılında Kredi Garanti Fonu İşletme ve Araştırma A.Ş. kurulmuştur. Bu tarihten itibaren de KGF A.Ş. tarafından, başvuran KOBİ lere finans kurumlarından aldıkları krediler için istenen teminat garantisi ya da kefaletleri hizmeti sunulmaktadır(

2 KOBİ lerin küresel rekabet ortamında ayakta kalabilmeleri için geleneksel aile işletmeciliğinden, çağdaş işletmecilik anlayışına geçmeleri gerekmektedir. Bunun içinde; finansman kaynaklarına ulaşmada zorluklar yaşayan KOBİ lerin finans kaynaklarına ulaşmaları kolaylaştırılmalı ve kredi maliyetleri düşürülmelidir. 2. KREDİ GARANTİ FONU Kredi Garanti Fonu A.Ş nin ortakları, % 33,18 hisse ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), % 33,17 hisse ile Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi (KOSGEB), % 1,66 şar hisse ile 20 banka ve diğer küçük ortaklardır. Amacı ise kredi başvurusunda "teminat" gösterme konusunda sıkıntı yaşayan KOBİ'lere çözüm yaratabilmektir. Kredi garanti kurumlarına 1 milyar Türk Lirası na kadar kaynak aktarılması öngörülen 14/07/2009 tarih ve 2009/15197 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı çerçevesinde, TOBB, KOSGEB ve bankaların ortak olduğu Kredi Garanti Fonu (KGF) A.Ş. ile Hazine Müsteşarlığı arasında 13 Ekim 2009 tarihinde bir protokol imzalanmıştır. Bu protokol, KGF A.Ş. ye sağlanacak Hazine desteğinin çerçevesini belirlemektedir. Söz konusu kaynağın kullanılması ile birlikte önümüzdeki dönemde toplam 10 milyar TL tutarındaki bir krediye KGF A.Ş. tarafından kefalet sağlanacaktır (. uyurular%c4%b1/kamu%20finansman%c4%b1/di%c4%9fer/kaf_ _kgf_protokol.doc). Kefalet başvuru süresi bu kararın yayımından itibaren 2 yıldır. KGF A.Ş., KOBİ lere verdiği kefalet ve üstlendiği risk ile bu işletmelerin daha çok banka kredisi kullanabilmelerini sağlamakta, uzun vadeli ve uygun maliyetli kredilerden küçük işletmelerimizin de yararlanmasını mümkün hale getirmektedir. Bu sayede girişimcilik teşvik edilmekte, KOBİ'ler lehine ek bir kredilendirme yaratılarak ekonomik büyüme ve kalkınmaya katkı sağlanmaktadır. KGF A.Ş. nin kefaletlerinde genç ve kadın girişimciliğin geliştirilmesi temel amaçtır. Yenilikçi yatırımların gerçekleştirilmesi, ileri teknoloji içeren küçük girişimler, ihracatın desteklenmesi, istihdam artışı sağlayacak yatırımlar ve bölgesel kalkınma amaçlı yatırımlar KGF A.Ş. nin kefaletlerinde öncelikli olarak değerlendirilen konulardır(

3 Çalışan sayısı 250 yi geçmeyen, yıllık cirosu 25 milyon TL nin altında olan işletmeler KGF A.Ş: kapsamında KOBİ olarak değerlendirilmekte olup bu kapsamda ticari faaliyeti bulunan üretim ve hizmet ve madencilik sektöründe faaliyet gösteren işletmeler KGF A.Ş. nin sağladığı kefaletle, bankalardan kullanacakları kredilerinin teminatlarını oluşturabilirler. KOBİ niteliğindeki işletmeler, kredi talebiyle KGF A.Ş'ye ortak olan bankalara veya bu bankaların hakim ortak oldukları finansal kiralama şirketlerine başvurabilirler. Bankalar veya finansal kiralama şirketleri, uygun gördükleri kredi taleplerini KGF A.Ş. ye ileterek, kredi tutarının azami % 65'ine kadar ki kısmı için kefalet başvurusunda bulunacaklardır. KGF A.Ş nin de onayından sonra söz konusu bankalar KGF A.Ş nin teminatı ile kredi kullandırırlar. KOBİ'lerin bankalardan sağlayacakları yeni krediler, mevcut kredilerinden yenilenenler ve ilave olarak sağlayacakları kredileri kefaletten yararlandırılır. Küçük işletmelerin bankalardan kredi kullanımlarında teminat sorunu büyük işletmelere oranla daha fazla olmaktadır. KGF A.Ş. başarılı olacağı inanılan genç ve yaratıcı girişimcilerle, küçük ve orta boy işletmelerin büyüme ve gelişmelerine destek vermek amacıyla kullanacakları banka kredilerinin teminat sorununu ortadan kaldırmaktadır. Türkiye nin bütün yörelerindeki KOBİ ler, esnaf ve sanatkârlar, tarımsal işletmeler ve çiftçiler, kadın ve genç girişimciler KGF A.Ş. ne kefaleti için başvurabilirler. Yeni kurulan ve küçük işletmelerin kredi taleplerinde yetersiz teminatlar her zaman sorun olmaktadır. Orta ve uzun vadeli yatırım kredilerinde istenen 1. dereceden ipotek tutarı özellikle KOBİ niteliğindeki firmaların bu kredileri kullanmalarına engel olmaktadır. Ayrıca KOBİ niteliğindeki firmalar, işlerini büyütürken ilave kredi taleplerinde bankalarca talep edilen ek teminatları karşılamakta güçlükler yaşamaktadır. KGF kapsamında kullandırılması amaçlanan krediler kredibilitesi yüksek, teminat sorunu çeken firmalar içindir. KGF A.Ş., KOBİ lere verdiği kefalet ve üstlendiği risk ile bu işletmelerin daha çok banka kredisi kullanabilmelerini sağlar. Ayrıca teminat yetersizliği nedeniyle KOBİ lerin ulaşamadığı uzun vadeli ve uygun maliyetli kredilerden yararlanması mümkün hale gelmektedir. Bu sayede girişimcilik teşvik edilmekte, KOBİ'ler lehine ek bir kredilendirme yaratılarak ekonomik büyüme ve kalkınmaya katkı sağlanmaktadır( KREDİ GARANTİ FONU KULLANIDIRIM ESASLARI

4 Başvuru tarihi itibarıyla kredi kullanacak işletmenin en az iki bilanço dönemi faaliyet göstermiş olması ve halen faaliyetlerine devam ediyor olması şartı aranmaktadır. KGF A.Ş. nin kefaletinden yararlanmak isteyen işletmelerin krediye başvuru sırasında iflas, fesih, iflas erteleme ve konkordato sürecinde olmaması, 30/6/2008 tarihi itibarıyla vergi dairesi ve Sosyal Güvenlik Kurumuna vadesi geçmiş borcunun olmaması, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) memzuç kayıtlarında donuk alacak niteliğinde kredisinin olmaması, finansal kiralama borçları ile sınırlı olmak üzere toplam nakit borçlarının %5 ini aşan tutarlarda donuk alacak niteliğinde kredisinin bulunmaması gerekir. Uygun görülen firmalara bankalardan ve finans kurumlarından kullanacakları krediler için kefalet verilir. Hazine Desteği Kapsamında Verilecek Kredi Garanti Fonu Kefaletleri tutarı, kredinin tazmin tarihindeki anapara bakiyesi ile temerrüt faizi hariç, faiz/kar payı/kira tutarı ödemeleri toplamının % 65 dir. Riskin paylaşımı ilkesine göre çalışan KGF u % 35 lık riski kredi veren bankaya yüklemektedir. Sağlanacak kefalet tutarı krediyi kullanacak işletme başına üst limiti TL, bu KOBİ nin doğrudan ya da dolaylı olarak risk grubu oluşturduğu işletmeler için ise kefalet üst limiti TL dir. Döviz kredilerine kefalet sağlanırken limit hesaplamalarında kefalet kararının verildiği tarihteki TCMB döviz alış kuru esas alınır. Krediler, Türk Lirası ve Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar ın 17 nci maddesi kapsamında döviz cinsinden ve dövize endeksli kredi şeklinde kullandırılabilir. Söz konusu kredilerin vadesi en az 6 ay, en çok 4 yıldır. Kullandırılan kredilerin koşulları, diğer kişi ve gruplara kullandırılan krediler için belirlenen ortalama faiz/kar payı/kira tutarı ve diğer ücretler ile teminatlar bakımından piyasa koşullarından kredi kullananlar aleyhine farklılık göstermez. Kredi kullanan işletmeler kefalet riskleri devam ettiği sürece, konsolide ve konsolide olmayan bazda istenilen her türlü bilgi ve belgeleri talep etmesi halinde KGF A.Ş ne vermek zorundadır. Kredi verenler üç ayda bir uygulama sonuçları raporunu KGF A.Ş ne sunar. 3.SONUÇ; KOBİ niteliğindeki firmaların pazarlama, yönetim, üretim gibi sorunlarının yanında en önemli sorunlarından biride finans sorunudur. Küçük ölçekli işletmeler genellikle finans işlerini dışarıdan bir kişiye bırakmak istemezler. Ayrıca çağdaş finansal teknikleri uygulayacak profesyonel yöneticilere verilecek ücretleri de çok görürler. İşletmenin

5 faaliyetlerinde kullanılan gayrimenkuller ortakların üzerinde olmasına rağmen işletmenin sabit kıymetlerinde yer almadığı için, özvarlıkları oldukça zayıftır. Kayıt dışı faaliyetler nedeniyle bilançolar gerçeği yansıtmazlar. Bankalar işletme ve ortakların iş ahlaklarına, borç ödeme alışkanlıklarına, işletmelerin piyasa paylarına ve en önemlisi bilanço verilerine göre işletmeninin kredi taleplerini değerlendirirler. Bu nedenle işletmelerin bilançolarının gerçeği yansıtması, satışlarının tamamının faturalı olması alacak ve stok devir hızlarının ve işletme sermayesinin daha yüksek çıkmasını sağlayacaktır. Ayrıca özvarlıklarının güçlü olması ise borçluluk oranlarının daha düşük çıkmasına neden olacaktır. Bu tür işletmeler kredilendirme açısından daha şanslı işletmelerdir. KGF; kredilendirilmeye uygun fakat teminat sorunu çeken işletmeler için uygundur. KGF kefaleti ile kredi kullanılabilmesi için; işletmelerin vergi dairesi ve Sosyal Güvenlik Kurumuna vadesi geçmiş borcunun olmaması, TCMB memzuç kayıtlarında donuk alacak niteliğinde kredisinin olmaması gibi şartlar aranmaktadır. Bu nedenlerle birçok KOBİ niteliğindeki işletme bu ön şartlara takılıp başvuru yapmamaktadır. Bankaların değerlendirmesi sonucunda kredibilitesi olan, KGF nun şartlarını yerine getiren KOBİ ler daha az teminatla daha çok krediye ulaşabilirler. Krediyi doğru yerlerde kullandıkları takdirde finansal kaldıraç etkisiyle karlılıkları da artabilir. Aynı zamanda aldıkları kredilerle daha çok üretim daha çok istihdam yaratarak ülke ekonomisine katkıda bulunabilirler. Kaynaklar; (Erişim tarihi: ) (Erişim tarihi: ) T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı Basın Açıklaması, Sayı: 2009/ Ekim %C4%B1%20Bas%C4%B1n%20Duyurular%C4%B1/Kamu%20Finansman%C4%B1/Di%C4%9Fer/K AF_ _KGF_protokol.doc.( Erişim tarihi: ) Kredi Garanti Kurumlarına Sağlanacak Hazine Desteğine İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Karar, 15 Temmuz 2009 Tarihli Resmi Gazete, Sayı: 27289, Karar Sayısı : 2009/15197, tarihi: ) Erişim tarihi: )