Dr. Dursun Hakan Delibaş Sağlık Bilimleri Üniversitesi Bozyaka Eğitim ve Araştırma Hastanesi 21. KES ( /Antalya)

Transkript

1 Dr. Dursun Hakan Delibaş Sağlık Bilimleri Üniversitesi Bozyaka Eğitim ve Araştırma Hastanesi 21. KES ( /Antalya)

2 Psikosomatik Hastalıklar Travma İlişkisi Araştırmalardan örnekler Sonuç Sunum Akışı

3 Psikosomatik Hastalıklar Ekonomik kayıplar Mesleki yeti yitimi %2-3 Psikolojik ve davranışsal sorunlardan olumsuz etkileşim Diabetes mellitus Dermatolojik bozukluklar, Gastrointestinal bozukluklar Kardiyovasküler hastalıklar, Böbrek hastalıkları Onkolojik hastalıklar Nörolojik sorunlar Solunum problemleri Romatolojik problemler

4 Psikokosomatik Hastalıklar Bedensel bir hastalıkla tam olarak açıklanamayan fiziksel yakınmalar-(medically Unexplained Symptoms) Başağrısı Migren Kronik ağrı durumlar (fantom ağrısı) Fibromiyalji İrritabıl Bağırsak sendromu Allerjik durumlar (atopik dermatit, ürtiker) Psöriazis Psikojenik deri yolma

5 Travma ile ilişki Bütün psikiyatrik hastalıklar (özellikle TSSB) ile somatizasyon ve özellikle tıbben açıklanamayan ağrı ile ilişkili Birçok MUS hastası yüksek TSSB oranı var Fibromiyalji hastalarında %57 TSSB semptomları Psikojenik nonepileptik nöbette %61.5 TSSB (epilepsi %27.3) İrritabıl bağırsak sendromunda 3-46 kat daha fazla depresyon, anksiyete ve TSSB

6 Adaptif Bilgi İşleme Modeli Travma Uyumsal Bilgi İşleme Sorunları Rahatsız edici düşünceler Geçmiş yeniden yaşayışlar Kabuslar Bilgi uyarlanmış bir sonuç olarak işlenemez Beynin belli bölgeleri daha çok uyarılır

7 Travma İle İlişki Düşünce Travma İmge Kortikal Bütünleşme Somatik algının-emosyon Ağrının algılanması değişir Hatırlatıcılar Nosiseptif duyu Somatik Duygu

8 Ortak beyin bölgeleri Travma ile ilişki Anterio singulat korteks Prefrontal korteks Hipokampus Stres Travmatik bellek ve anılar Lateralizasyon varsayımı Talamik onarım varsayımı

9 ANKSİYETE BOZUKLUKLARI DEPRESYON ALERJİLER OKB TSSB Travma ile ilişki K-TSSB BAĞIMLILI K ŞİZOFRENİ KİŞİLİK BOZUKLUKLAR I PANİK BOZUKLUK TRAVMA Olumsuz Yaşam Olayları FIBROMİYALJİ FOBİLER MİGREN BORDERLINE DİSOSİYATİF BOZUKLUKLA R ASTIM OTOİMMÜN HASTALIKLAR BİPOLAR Vincent JF. Adverse Childhood Experiences and Adult Health. Academic Pediatrics 2009;9:131-2 Vincent JF. Et al. Relationship of Childhood Abuse and household Dysfunction to Many of the Leading Causes of Death in Adults The Adverse Childhood Experiences (ACE) Study. Am J Prev Med 1998;14:

10 Fantom Ağrısı ve EMDR Fantom Ağrısı (phantom limb pain) Amputasyon sonra görülme sıklığı (%85-50) Beklenmedik travma sonucu uzuv kaybında risk fazla Genç hasta EMDR tedavisi ile ilgili bir çok olgu bildirimi mevcut

11 Kronik Ağrı ve EMDR 6 aydan uzun süren ağrıdır Açıklayan fiziksel neden yok ya da abartılı ağrı Kronik ağrı yaşam kalitesini azalma Depresyon, anksiyete ve uyku bozukluğu nedeni %50 oranın intihar eğilimi (2-10 x) Kapı-kontrol kuramı Omurilik sinir hücreleri kapı görevi görür

12 Kronik Ağrı ve EMDR Ağrı Duyusal(Sensory) Duyumsal (Emosyonel) Motivasyonel Ayırt edici Duygusal Bilişsel

13 Kronik Ağrı ve EMDR Tekrarlayıcı Kronik Ağrı Atakları Korku (Koşullanma) Bir tür travmatik yaşantı Olumsuz Bilişler

14 Ağrıda EMDR Uygulama Basamakları Öykü Değerlendirme Hazırlama Duyarsızlaştırma Yerleştirme Bütünleştirme

15 40 vaka Travma öyküsü 20EMDR/20 TAU 10 seans EMDR 6 ay izlem Etkili Sırt Ağrısı ve EMDR

16 Postop Ağrı ve EMDR

17 Fibromiyalji ve EMDR Kronik yaygın ağrı ve yorgunluk Uyku sorunları Kognitif fonksiyon bozuklukları Depresif belirtiler yaş Kadın %1-4 Yaşam kalitesinde bozulma

18 Fibromiyalji ve EMDR

19 Fibromiyalji Etki Anketi (FIQ)

20

21 Fibromiyalji ve EMDR Fibromiyalji de travma önemli EMDR fibromiyalji de etkili olabilir İleri araştırmalara gereksinim var

22 Migren ve EMDR yaş %6-%8 erkek -%15-%18 kadın Depresyon-Anksiyete bozukluğu-ptsb daha sık Migren odaklı uygulanan EDMR pilot çalışması

23 Migren ve EMDR 11 vaka (9 kadın/2 erkek) Ort. Migren öyküsü (yıl): 12 yıl (2-30 yıl) Ortalama 8 seans EMDR 3 ay izlem Ağrı sıklığı ve süresi azalmış Ağrı kesici alma ve acil servis ziyareti azalmış

24 Dermatolojik Hastalıklar ve EMDR Psikolojik tedavilerin etkili olduğu bildirilmiş EMDR dermatolojik hastalarda etkinliği ile ilgili yayın az Atopik dermatit, sedef hastalığı, tekrarlayan idiyopatik ürtiker, akne excoriee

25 Kronik Yorgunluk Sendromu ve EMDR Nevrasteni? Viral enfeksiyon postvirütik? Kadın Ruhsal stress+/-

26 Kronik Yorgunluk Sendromu ve EMDR Aralıksız 6 ay süren yorgunluk hali Bellek sorunları Boğaz ağrısı LAP Kas ağrısı Eklem ağrısı Başağrısı Dinlendirmeyen uyku Egzersiz sonrası bitkinlik

27 Kronik Yorgunluk Sendromu ve EMDR Royle 2008 yılında tek vakalık olgu bildirimi mevcut 49 y Erkek 5 yıllık bir öykü 9 seans Enerji miktarında artış Uyku miktarında azalma (15 h 9 h) EMDR nin etkili olabileceği bildirilmiş Royle, L. (2008). EMDR as a therapeutic treatment for chronic fatigue syndrome (CFS). Journal of EMDR Practice and Research, 2,

28 Miyokard Infarktüsü sonrası Depresyon ve EMDR

29 Psikojenik Nöbet ve EMDR TSSB ve disosiyatif belirtiler çok sık Psikiyatrik komorbidite sık EMDR nin etkinliğine dönük vaka bildirimleri var. Etkili olduğu bildirilmiş Kelley SD. et al. (2007) Eye movement desensitization and reprocessing in the psychological treatment of trauma-based psychogenic nonepileptic seizures Clinical Psychology & Psychotherapy. 14:2:

30 Psikojenik Nöbet ve EMDR TSSB ve disosiyatif belirtiler çok sık Psikiyatrik komorbidite sık EMDR nin etkinliğine dönük vaka bildirimleri var. Etkili olduğu bildirilmiş Kelley SD. et al. (2007) Eye movement desensitization and reprocessing in the psychological treatment of trauma-based psychogenic nonepileptic seizures Clinical Psychology & Psychotherapy. 14:2:

31 Özet Araştırma sonuçları EMDR'nin psikosomatik hastalıklarda güvenli ve umut verici bir tedavi seçeneği olabileceğini düşündürse de, az sayıdaki yüksek kaliteli çalışma, kesin tedavi tavsiyeleri için yetersiz kanıtlara neden olmaktadır*. Tesarz J. ve ark. Effects of Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR) Treatment in Chronic Pain Patients: A Systematic Review. Pain Medicine. 2014:15: