Eczacılık Uygulamalarında Akılcı İlaç Kullanımı

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Eczacılık Uygulamalarında Akılcı İlaç Kullanımı"

Transkript

1 DERLEME Eczacılık Uygulamalarında Akılcı İlaç Kullanımı Hale Zerrin TOKLU a,b a Department of Pharmacology& Therapeutics, University of Florida College of Medicine, b Geriatric Research, Education, and Clinical Center North Florida/ South Georgia Veterans Health System, Gainesville, FL, USA Yazışma Adresi/Correspondence: Hale Zerrin TOKLU University of Florida College of Medicine, Department of Pharmacology& Therapeutics, Gainesville, FL, USA haletoklu@yahoo.com ÖZET Akılcı ilaç kullanımı (AİK) hastaların ilaçları klinik ihtiyaçlarına uygun şekilde, kişisel gereksinimlerini karşılayacak dozlarda, yeterli zaman diliminde, kendilerine ve topluma en düşük maliyette almalarını sağlayan kurallar bütünüdür. Teşhis koyarak hastanın tedavisini düzenleyen kişi hekim olmakla birlikte, tedaviye başlamadan önce hastanın son muhatap olduğu kişi eczacıdır; ve bilgilendirme ve takip aşamasında eczacıların katkısı ve sorumluluğu fazladır. Birçok ülkede eczacıların kolay ulaşılır olması ve ücretsiz danışmanlık hizmeti vermesi nedeniyle serbest eczacılar tüm dünyada sağlık sisteminin temel unsurlarından birisi olarak kabul edilirler. AİK ilkeleri doğrultusunda günümüz eczacısının ilaç satan kişi olmaktan çıkıp tedavi sürecinin işbirlirlikçisi ve farmasötik bakımı da kapsayacak şekilde uygulayıcısı rolünü üstlenmesi gerekir. Eczacının doğru yönlendirmelerde bulunması tedavinin başarısı, hastanın zarar görmemesi ve gereksiz ilaç kullanımı ile artan maliyetin azaltılması açısından önemlidir. Bu nedenle fakültelerin AİK e yönelik eğitimleri müfredatlarına dahil etmeleri, meslek örgütlerinin ise mezuniyet sonrasında eczacıların bu eğitimi almalarına yönelik çaba göstermesi uygun bir adım olacaktır. Anah tar Ke li me ler: Akılcı ilaç kullanımı; eczacı; eczane; hasta; reçete karşılama; farmakoterapi; tedavi; farmasötik ABS TRACT Rational use of medicine (RUM) requires that the patients receive medicines appropriate to their clinical needs, in doses that meet their own individual requirements, for an adequate period of time, and at the lowest cost to them and their community. Although the doctors diagnose the illness and decide the treatment, pharmacists are the last health professionals that patients face before the initiation of drug therapy, thus pharmacists have more responsibility in educating and monitoring the patients. Pharmacists are the key principles of the health system all over the world, for they are more available to patients; and besides they provide information free of charge in many countries. The role of today s pharmacists needs to be expanded to include pharmaceutical care concepts, making the pharmacist a healthcare professional rather than a medicine seller in a commercial enterprise. The mission of the pharmacy practice must be to provide medication as well as other health care products and services, and to help people and the society to make the best use of them. It also involves identifying, resolving and preventing drug-related problems, as well as encouraging proper use of medications, and general health promotion and education, thus improving clinical outcome of the treatment. For this purpose, RUM trainings needs to be given to undergraduate and postgraduate pharmacists. Key Words: Rational use of medicine; pharmacist; pharmacy; patient; prescription dispensing; pharmacotherapy; treatment; pharmaceuticals :74-83 GİRİŞ VE TARİHÇE Copyright 2015 by Türkiye Klinikleri laçların irrasyonel (akılcı olmayan) kullanımı hem gelişmiş, hem de gelişmekte olan ülkelerde ciddi tıbbi ve ekonomik sorun oluşturmaktadır. Bu nedenle akılcı ilaç kullanımı (AİK) konusunda Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından

2 Eczacılık Uygulamalarında Akılcı İlaç Kullanımı yılında Nairobi de bir uzmanlar toplantısı yapılmış ve AİK tanımlanmıştır. Bu tanımlamaya göre AİK hastaların ilaçları klinik ihtiyaçlarına uygun şekilde, kişisel gereksinimlerini karşılayacak dozlarda, yeterli zaman diliminde, kendilerine ve topluma en düşük maliyette almalarını sağlayan kurallar bütünü dür. 1-4 Hastaya uygulanan tedavinin başarısı için, doğru teşhis, doğru tedavi ve uyunç ilkelerine uyulması gerekir. Doğru tedavi için ise, doğru hastaya, doğru ilacın, etkin dozda, yeterli sürede, doğru talimatlarla, uygun ambalaj ve saklama koşullarıyla sağlanması gerekir. Bu süreçte doğru hastaya, doğru endikasyon için doğru ilaçların, doğru bilgilendirme ve takiple sunulması gerekir. Bu kriterlerden ilk üçü özellikle reçete yazılması aşamasında önemlidir. Doğru bilgilendirme ve takip aşamasında ise eczacıya ve yatan hastalarda özellikle hemşirelere önemli görevler düşmektedir (Şekil 1). 5,6 Ülkemizde serbest eczacıların AİK konusundaki bilgi düzeyini, tutumunu ve davranışlarını değerlendiren kapsamlı ilk çalışmalardan biri 2002 yılında İstanbul Ümraniye deki serbest eczanelerde Toklu ve ark. tarafından yapılmıştır. Bu çalışmada ortalama reçete karşılama süresi 149 ± 72 saniye olarak bulunmuştur. Ortalama reçete karşılama puanı ise 16 üzerinden 3,7 ± 1,8 olarak tespit edilmiştir. 7 Bu çalışmada ilk kez ortaya konulan pek çok durum tespiti, eczacıların AİK eğitimine gereksinimleri olduğunu somut şekilde ortaya koymuştur. İzleyen süreçte bunu başka tespit ve önerilerin de desteklemesi ile bu konuda somut adımlar atılmış ve eczacılara yönelik Türkiye'de probleme dayalı AİK eğitimleri başlatılmıştır. ECZACININ TEMEL GÖREVLERİ Eczacı özel bir eğitim almış, ilacı hazırlama sanatını bilen ve ilacı veren kişidir. ŞEKİL 1: Eczacı/hemşire-hekim-hasta üçgeni. Eczacının temel görevleri şunlardır: 3,6-8 İlaç sağlamak: İyi kalitede ilaçların eczanede bulundurulması, gerektiğinde ilaçların stokta hazır bulunması (Eczanede zorunlu bulundurulması gereken, aşılar, serumlar ne yazık ki bazen bulunamamaktadır). İlaç dağıtımı: İlaçların eczaneye uygun şartlarda nakledildiğinden emin olmak gerekir. İlaçlar eczaneye ulaştıktan sonra da bunların uygun şekilde saklanmasını sağlamak eczacının sorumluluğudur. İlaç önerme: Eczacılar ya da diğer eczane personeli sık sık hastaya ilaç danışmanlığı yapmakta ve birçok ülkede reçetesiz satışına izin verilen ilaçları (yurt dışında OTC olarak bilinen ilaçlar) önerebilmekte ve satabilmektedir. Ülkemizde OTC ilaçlar ve sadece reçeteyle satılan ilaçlar konusunda eczacının önerisi açısından bir ayrım maalesef etkin biçimde uygulanmamaktadır. Hasta hekime danışmadan her ikisini de reçetesiz alabilmektedir. Oysaki eczacı OTC ilaçları önerebilir, ancak reçetelenme mecburiyeti olan ilaçları reçetesiz satmaması gerekir. İlaç izleme / Hasta takibi: Eczacıların kronik hastaların (diyabet, esansiyel hipertansiyon vb.) uzun süreli ilaç tedavisinde hasta ve ilaç takibi yapmaları gerekir. Hekim reçeteyi yazdıktan bir sonraki kontrole kadar hasta eczacısıyla daha sık muhatap olur. Bu aşamada ortaya çıkan etki, yan etki ve hastanın reçetesiz kullandığı ilaçlar konusunda eczacı sorumluluğu almalı; gerektiğinde karşıt etki bildirimi yapmalı; hatta mümkün olduğu kadar düzenli takip yapmalıdır. Hekimle işbirliği: Reçetenin kontrolü veya bir sorunun çözümü için eczacı hekimlerle iletişim ve işbirliği içinde olmalıdır. Hasta uyuncu: Bazı ülkelerde özellikle kanser tedavisi gibi karmaşık tedavi rejimlerinin uygulandığı merkezlerde hasta uyuncunun sağlanmasında eczacıya sorumluluk verilmektedir. Hastanın ilaçları almadan önce son muhatap olduğu sağlık uzmanı genellikle eczacı olduğundan hastanın hastalığının niteliğini anlaması, ilaçlarının ne için verildiğini, ne şekilde kullanılması gerektiğini anlaması tedaviye uyuncunu artıran en önemli faktördür. 9 İlacın yazılma aşamasından hastanın kullanım ve tedavi aşamasının sonuçlanmasına kadar olan süreç içinde akılcı kullanımın ve hasta uyuncunun artırılabileceği önemli ve kolay basamak eczanelerdir. Hasta eğitimi: Hastalar genellikle eczacılarına inanır ve güvenirler. Bu yüzden eczacı hastalara zaman zaman bireysel ya da gruplar halinde hasta eğitimi yaparak toplumu AİK konusunda bilgilendirmelidir. 75

3 Toplumdaki genel ilaç kullanım alışkanlıklarının belirlenmesi: Eczaneler toplumdaki ilaç kullanım alışkanlıklarının izlenmesi için önemli basamaktır. Bu verinin istatistiki olarak incelenmesi ve değerlendirilmesi eczacının temel görevi olmamakla birlikte, düzenli kayıtlar tutularak saklanması, ilgili makamlarca istenildiğinde sunulması uygun olur. Ülkemizde reçete yazma yetkisi sadece hekimlere verilmiştir. Reçeteler esas olarak eczacıya yönelik yazılardır. Üzerinde ilacın nasıl kullanılacağına ilişkin bilgi olmakla birlikte, doğrudan eczacıya hitaben yazılmıştır. Reçetede varsa yanlışlıkları saptayamamak veya yanlış ilaç vermek, hastayı yanlış/yetersiz bilgilendirmek eczacı için görevi ihmal ve kusur suçunu doğurur. Reçete yazma yetkisinin hekime ait olmasına karşılık ilaçları hazırlama ve/ veya hastaya verme yetkisi eczacılara aittir. Bu yetkinin sonucu olarak hastaların ilaçları uygun şekilde kullanabilmeleri için eczacılar tarafından yeterli düzeyde bilgilendirilmeleri gerekir. Reçetenin incelenmesi, varsa yanlışlıkların saptanması ve hastanın ilaçları uygun şekilde kullanabilmesi için yeterli bilgilendirilmenin yapılaması eczacının önemli görevileridir. 3,7 REÇETE KARŞILAMA SÜRECİ Eczacı özel bir eğitim almış, ilacı hazırlama sanatını bilen ve ilacı veren kişidir. Eczacının ilaç sunumunu doğru şekilde yapması çok önemlidir. Eczacı ilacın güvenilir ve uygun kullanılmasının yanı sıra ilaçların akılcı kullanımının özendirilmesinden ve hastaya eğitim verilmesinden de sorumludur. DSÖ tarafından önerilen ilaç sağlama süreci Tablo 1 deki basamaklardan oluşmaktadır. 3 HASTANIN BİLGİLENDİRİLMESİ AİK ilkeleri gereği, doğru endikasyonda, doğru hastaya, doğru ilacın, doğru bilgilendirmeyle sunulması ve tedavinin takip edilmesi gerekir. Teşhis ve te daviye karar verilmesi aşamasında hekimin rolü önemli olmakla birlikte, bilgilendirme ve takip aşamasında eczacının da belirleyici rolü bulunmaktadır. Eczacının hastasını doğru ve yeterli bilgilendirmesi teda vinin başarısı ve hasta güvenliğini de artırır. Böylece devletin sağlık giderlerinin önemli kıs mını oluşturan ilaç harcamalarının azaltılmasına da katkı sunabilir. Bu önemli konuda DSÖ nün önerdiği basamaklı yaklaşımı eczacılar için yol gösterici niteliktedir (Tablo 2). 3 Toklu ve ark.nın İstanbul Ümraniye de yaptıkları çalışmalar hastaların hem reçete yazılması sırasında hem TABLO 1: Reçete karşılama süreci. 1. Hekimin doğru teşhisi koyarak doğru ilacı doğru miktar ve süre için yazdığını kabul edersek; eczacı doğru reçeteyi (sözlü ya da yazılı) olarak hastadan alır. Reçetenin yazıldığı yer Reçetenin geçerliliği Okunaklı ve geçerli talimatlar Hasta hakkında bilgi Terapötik uygunluk Ekonomiklik Çelişkili ya da açık olmayan talimatlar söz konusuysa hekimle irtibata geçme yönünden değerlendirir. 2. Eczacı reçeteyi ve talimatları doğru olarak gözden geçirir. İlaç isimlerini kontrol eder. Doz, uygulama yolu ve kullanım süresini kontrol eder. İlaçların uygunluğunu kontrol eder. İlacı sakladığı yerden çıkarır. 3. Reçetelenen ilaçlar eczanede mevcutsa, lacın saklama koşullarını Son kullanma tarihini Ürünün adını, dozunu ve farmasötik dozaj formunu tekrar kontrol eder. 4. Eczacının bu ilaçlar ve doğru kullanımları hakkında doğru bilgiye sahip olduğunu kabul edersek, İlaçların adını, dozunu ve farmasötik dozaj formunu tekrar kontrol ederek İlaçları hazırlar. 5. Eczacı hastaya doğru kullanım şeklini anlatır. İlaç kutusunun üzerine hastanın adını, kullanım talimatlarını, günün tarihini, hekim ve eczacının adını yazar. 6. Hasta eczacıdan kullanım şeklini öğrenir ve anlar, Kullanım şeklini üzerine yazdıktan sonra sözlü olarak tekrar eder. (Mümkünse tıbbi terim kullanmaktan kaçınarak, basit ve anlaşılır halk diliyle anlatmalıdır). Eczacı hastanın doğru anladığından emin olmak için kullanım şeklini tekrarlamasını isteyebilir. Eczacı uyuncun önemini tekrar vurgular. Uyarılar ve dikkat edilmesi gereken hususları belirtir. Bazı durumlara daha fazla özen gösterir (Gebelik, fonksiyonel hastalık, görme- işitme engelliler, çocuk ve yaşlılar, birden fazla ilaç kullananlar...) 7. Hasta tedaviye uyunç gösterir. 8. Eczacı düzenli kayıt tutar ve hasta takibi yapar. Bilgisayarındaki hasta kartına ayrıntılı olarak bilgileri girerek saklar. Müdahale ettiği bir durum varsa bunu da bilgisayarındaki hasta dosyasına işler. de reçetenin karşılanması sırasında yeterli bilgilendirilmediklerini ortaya koymuştur. 7,10 Ankara da 2012 yılında yapılan bir diğer çalışma da solunum yolu hastalıklarının 76

4 TABLO 2: Hastaya ilaç tedavisiyle ilgili verilmesi gereken bilgiler. İlaçla ilgili - İlaç neden gereklidir? - Hangi semptomlar geçer, hangileri geçmez? - İlacın etkisi ne zaman başlar, ne kadar sürer? - İlaç alınmazsa ya da düzensiz alınırsa ne olması beklenir? Kullanım talimatları - İlaç nasıl alınmalı? - İlaç ne zaman alınmalı? - Tedavi ne kadar devam etmeli? - İlaç nasıl saklanmalı? - Kalan ilaçlar ne yapılmalı? Yan Etkiler - Hangi yan etkiler oluşabilir? - Hasta bunları nasıl farkeder? - Bu yan etkiler ne kadar sürer? - Ne kadar ciddidir? - Bunlar için neler yapılabilir? - Tolerans gelişir mi? Uyarılar - Kontrendikasyonlar - Hangi besinlerle/ilaçlarla etkileşebilir? - Azami doz nedir? - Tedavinin tümünün uygulanması neden gereklidir? - Hasta hekime ne zaman (tekrar) gitmeli? - Hangi durumlarda daha önce gitmeli? Doğrulama - Hasta anlatılan herşeyi anladı mı? - Hasta anlatılanları doğru şekilde tekrarladı mı? - Hastanın başka sorusu var mı? tedavisinde özellikle cihazla kullanılan ilaçların hastalara yetersiz/ hatalı anlatıldığını göstermiştir. 11 HASTA EĞİTİMİ Eczacının en önemli rollerinden biri de hastanın eğitimidir. İlaç alışılmışın dı şında değişik bir farmasötik dozaj formunda ise, eczacı ilacı kutusundan çı kararak hastaya, kısaca ilacın uygulama şeklini ve yolunu göstermelidir. Nitekim, günümüzde hala supozituvarların ağızdan alınması ya da alüminyum folyodan çıkarmadan kullanılması, antibiyotik süspansiyonlarının sulandırıl madan ya da çalkalanmadan kullanılması, efervesan tabletlerin, inhalerlerin ya da insülin preparatlarının yanlış kullanılması ve sak lanması gibi sorunlar ile karşılaşılabilmektedir. Bu sorunların yaşanmaması için, eczacıya büyük sorumluluklar düşmektedir. Damla, kaşık gibi ölçeklerle alınacak olan ilaçlarda doz hatası ile sıkça karşılaşılmaktadır. İlaç kutusunun içindeki ölçü kaşığı ile evlerde kullanılan kaşıklar farklı ha cimde olabilir. Örneğin, standart bir çay kaşığı yaklaşık 5 ml, çorba kaşığı ise 15 ml dir. Ancak visköz sıvılarda bu miktar yaklaşık +3 ml kadar değişebilir. Dolayısıyla ilacın yalnızca kendi ölçü kaşığı veya enjektörle verilmesi gerektiği ve nereye kadar doldurulacağı hastaya söylenmelidir. Eczacı, sözlü ve yazılı eğitim yöntemleri kullanarak hastaları eğit melidir. KENDİ KENDİNİ TEDAVİDE ECZACININ ROLÜ OTC; tezgah üstü anlamında olup, OTC ilaçlar, günlük hayatta sıkça rastlanan basit rahatsızlıkların giderilmesi için, hekim müdahalesi olmaksızın, gerektiğinde sadece eczacının tavsiyesiyle kullanılmasında tıbbi sakınca olmayan, kısa bir süre kullanılmak üzere, güvenli ve belirtilen endikasyonlar için etkili oldukları kabul edilmiş ilaçlardır. Kendi kendini tedavinin her sağlık sisteminde birincil kaynak olduğu şüphesizdir. Bireyler zaten hastalıklarının büyük bir kısmını herhangi bir doktor veya eczacıya danışmadan kendi kendilerine tedavi etmektedirler; ancak eczacıların, kendi kendini tedavi konusunda bireylerin bilinçli seçimler yapmasında ve bireyleri bu konuda bilgilendirmesinde önemli rolleri bulunduğu da unutulmamalıdır. Yapılan bir çalışmanın sonuçlarına göre, hastaların %75,5 i hekime danışmadan ilaç kullanmaktadır. Hastaların %13,2 si kendi kendine kullandığı ilaçları yanlış kullanmakta ve hastaların %24,5 i kendisinin kullandığı bir ilacı başkasına da önermektedir. 12 Kendi kendine tedavi uygulayacak hastalara aşağıdakine benzer bazı önerilerin yapılması AİK bağlamında fayda sağlayabilir. 6 Her zaman ilacın içeriğine bakınız. Özellikle soğukalgınlığı ilaçlarında parasetamol olabilir. Bu nedenle analjezik/antipiretik olarak parasetamol kullanan hastalar fazla doz alabilir. Yüksek doz parasetamol karaciğer hasarına yol açar. Tablet ve kapsülleri bütün olarak suyla yutunuz. Tabletleri kırmayınız, ezmeyiniz, kapsülerin içini açmayınız. Yutma güçlüğü yaşıyorsanız varsa şurup formunu tercih ediniz. Size önerilenden daha kısa/ uzun süre kullanmayınız. Birden fazla ilaç almayınız. İlacınızı kendi ölçü kaşığı ile kullanınız. 77

5 Kendi kullandığınız ilaçları çocuğunuza vermeyiniz. Çocuk yetişkinin küçüğü değildir. Çocuk vücudunun ilaçlara cevabı farklı olabilir. Yaşlı hastalarda birden fazla ilaç kullanımı söz konusu olabileceğinden ilaç etkileşmeleri sık görülebilir. Ya da ilaca yanıtlar değişebilir. İlaçları çocukların ulaşamayacağı bir yerde, önerilen saklama koşullarına göre saklayınız. Hamileyseniz veya emziriyorsanız doktor/eczacıya danışmadan ilaç kullanmayınız. Bazı ilaçlar araç/ makina kullanımını olumsuz yönde etkileyebilir. İlaçlarınızı alkol, meyve suyu gibi içeceklerle almayınız. Gereksiz ağrı kesici kullanımı rebound başağrısına yol açabilir. Kodein, kafein içeren ilaçlar bağımlılık yapabilir. Aspirin, ibuprofen gibi nonsteroidal antiinflamatuvar ilaçlar kanamayı artırabilir; ülser, astım, böbrek sorunlarını tetikleyebilir. Dekonjestan burun/ göz damlalarını bir haftadan daha uzun kullanmayınız. Stimulan laksatiflerin uzun süreli kullanımı alışkanlık yapabilir. İlaç kullanımı sırasında yan etkilerle karşılaşırsanız, hekim/ eczacıya danışınız. POTANSİYEL HATALAR / SORUNLAR İlacın hastaya sunum sürecinde eğitimli, bilinçli, sorumluluğunu bilen bireyler gerekir. Ancak, yukarıda anlatıldığı gibi ne kadar titizlikle yapılırsa yapılsın, olası hataların ortaya çıkma riski her zaman vardır. Bu hatalar şekildeki gibi özetlenebilir (Şekil 2). 13,14 Reçetenin ya da teşhisin hatalı olması Dolaptan yanlış ilaç verilmesi Doz hatası Özellikle majistral ilaçlarda ambalaj ya da etiket hatası veya eksikliği Hazırlanan ilacın terkibinde hata Eksik/fazla kutu sayısı Kutunun üzerine eksik/yanlış bilgi yazılması veya yazılmaması Hastalık süreci, ullanma, saklama talimatları hakkında yetersiz/hatalı bilgi verilmesi Hastanın doğru anladığından emin olmak için geri bildirim alınmaması Hastadan Kaynaklanan Reçeteden kaynaklanan Hekimden kaynaklanan Eczacıdan kaynaklanan Sistemden kaynaklanan Tedaviye uyunç eksikliği Hastanın reçetesiz ilaç kullanma alışkanlığı Hastanın bilgi eksikliği ve bilgilendirilme konusundaki isteksizliği Hastanın jenerik ilaçlar konusundaki ön yargıları Hastanın reçete karşılama sürecinde aceleci davranması Okunaksız yazı Piyasada bulunmayan ilaçlar Reçete eksikleri Etkin madde yazılmaması E-reçete ile ilgili sorunlar Etik sorunlar Lisans eğitiminin gerçek hayatla örtüşmemesi Firma baskısı/promosyon Eczacı ve hasta ile iletişim sorunları Zaman sorunu Bilgi güncellememe Etik sorunlar Lisans eğitiminin gerçek hayatla örtüşmemesi Hekim ve hasta ile iletişim sorunları Farmakovijilans uygulamaları konusundaki yetersizlik Zaman sorunu Ekonomik kaygılar Bilgi güncellememe Provizyon sistemi ve geri ödeme sistemi ile ilgili sorunlar Akademisyenlerin güncel eczacılık uygulamalarından uzak kalması Eczane hizmetlerinin standart olmaması İyi eczacılık/hekimlik uygulamalarının teşvik edilmemesi ŞEKİL 2: Reçete karşılama sürecinde eczacının karşılaştığı sorunlar. 6,14 78

6 JENERİK İLAÇ VERİLMESİ Ülkemizde de reçete karşılamadaki sorunlardan sıkça karşılaşılan bir tanesi de jenerik ilaç verilmesidir. Ülkemizde de reçete karşılama sırasında sıkça karşılaşılan sorunlardan bir tanesi de jenerik ilaç verilmesidir. Özellikle hekimlerin eczacının kendi başına eşdeğer vermemesi yönündeki beyanı hastalarla eczacıları sıklıkla karşı karşıya getirmektedir. Türkiye de bu yönde yapılan küçük çaplı bir araştırmada hastaların %26 sı hekim eşdeğer bir ilaç önerdiğinde doğrudan kabul edeceğini belirtirken, eczacı önerdiğinde %10 u kabul edeceğini söylemiştir. Diğer taraftan eşdeğer ilaçların orijinallerinden farkı yoktur diyen %24 lük hastaya karşılık, hekimlerin %66 sı ve eczacıların %62 si jenerik ilaçların orijinallerinden farklı etkide olduğunu düşünmektedir. Hekimlerin %82 si eczacıların %40 ı jenerik ilaçların biyoeşdeğerliliğinden emin olamamadığı için originalini vermeyi tercih etmektedir. Aynı çalışmada hekimlerin %36 sı eczacının eşdeğer verme yetkisine katılmamaktadır. Hekimlerin %40 ı, eczacıların ise %48 i hasta eşdeğer ilacı kabul etmediğinde orijinalini yazdığı/ verdiği yönünde görüş bildirmiştir Bahsi geçen çalışma küçük ölçekli olmakla birlikte, tüm bu sonuçlar birarada değerlendirildiğinde hekim, eczacı ve eşdeğer ilaç önerme/ verme, hastaların ise kullanma konusunda çekinceleri olduğunu ortaya koymaktadır. 15 UYUNÇ Uyunç, hastanın reçetelenen ilaçları hekimin önerileri doğrultusunda kullanıp kullanmadığını belirler. Uyunç ilacın verilen dozda, önerilen aralıklarla, gerekli sürede tedavi protokolüne göre kullanılmasıdır. Uyunç eksikliği ise ilacın hatalı kullanımına yol açan bir sorundur. Her ne kadar bu yazıda uyunç terimi tercih edilmiş olsa da DSÖ nün (Adherence to long-term therapies: Evidence for action) raporu bu konuda farklı terimler kullanmıştır. Literatürde, 3 farklı terim yer almaktadır: Compliance, adherence, concordance. Çok yakın anlamlar taşıyan bu 3 kelimenin temel farkları şunlardır: Compliance, hastanın tedavi talimatlarına uymasıdır. Adherence ; tedaviye uyum, hastanın ilaç kullanımının yanı sıra diyet ve/ya da yaşam tarzı değişikliklerini de kabul ederek sağlık uzmanlarıyla işbirliği (concordance) yapmasıdır. Diğer bir deyişle hastanın süreçte aktif rol almasıdır. Türkçede uyunç ya da uyum hem compliance hem de adherence terimlerinin yerine kullanılabilmektedir. 9 Uyunç eksikliği, önerilen ilacın yanlış zamanda, yanlış şekilde ya da -bilinçli ya da bilinçsiz olarak- yanlış amaçla kullanması, tedaviye reçetede olmayan bir ilacın eklemesi, birden fazla sayıda ilaç kullanılıyorsa bunların yanlış sırayla alınması, tedavinin zamansız kesilmesi vb. şeklinde karşımıza çıkabilir. Özellikle uzun süreli tedavi görenler, yaşlılar ve proflaktik amaçlı ilaç kullananların uyuncu daha zayıftır. Uyunç eksikliğinin ana nedenlerinin başında bilgi eksikliği gelmektedir. Uyuncu etkileyen diğer faktörler şematize edilmiştir (Şekil 3). İlaç kullanımıyla ilgili sık karşılaşılan bazı hatalı uygulamalar şunlardır: 6,9 İlaç dozunun gereğinden az ya da çok olması (kan basıncında yeterli düşme sağlanamadığında antihipertansif ilacın çift alınması ya da o gün kan basıncı normal bulunduğunda o günkü dozun alınmaması), İlacın yanlış zamanda ya da yanlış zaman aralıklarıyla alınması (günde 3 kez alınacak antibiyotiğin 8 saatte bir yerine, günde 3 kez yemeklerle alınması ya da 8 saatte bir alınması gereken bir antibiyotiğin 12 saatte bir kullanılması; diüretiklerin gece yatarken alınması; tok alınması gereken ilaçların aç karnına alınması gibi), Yanlış ilaç kullanılması (isim benzerliği, reçetenin okunaksız olması, vd. nedenlerle yanlış ilaç kullanılması; örnek: Prozac yerine Prosek kullanılması), Semptomatik grip tedavisi ile yetinmeyip antibakteriyel ilaç kullanılması, İlacın yanlış amaçla kullanılması (diş absesinde reçete edilen antibiyotiği, diş kamaşması için verildi zan- Hastanın birden fazla sayıda ilaç kullanması Tedavinin günlük hayata uyarlanmasında güçlük/ilaç kullanım şeklinin/zamanının karmaşıklığı Hastanın zihinsel durumu ve bilinci Uyunç ŞEKİL 3: Hasta uyuncunu etkileyen faktörler. Hastanın genel anlamdaki uyunç davranışı Hastanın tedaviye bakış açısı; (tedavinin yararına inancı) 79

7 neden ana-babanın çocuklarına her diş kamaşmasında antibiyotik kullandırtması), İlaçla tedavinin yarım bırakılması (etkisi 2-3 haftadan sonra başlayan antidepresanların ilaçların birkaç günlük kullanımdan sonra etkisiz bulunarak kesilmesi), Uygulama yolu ya da şekli ile ilgili hatalar (fitilin ağızdan alınması; antibiyotik süspansiyonunu hazırlamadan, tozunun doğrudan ağızdan alınması; hazırlanmış süspansiyonun çalkalanmadan kullanılması), Başkalarına ait ilaçların kullanılması; (komşunun tavsiyesi ile onun ilacının kullanılması), Kullanım süresi dolmuş/bozulmuş ilaçların kullanılması (oda sıcaklığında saklanacak ilacın buzdolabında saklanması; buzdolabında saklanan şurupların şekerlenmesi: Bu durumdaki ilaç son kullanma tarihi geçmemiş olsa da kullanılmamalıdır. Sulandırılmış suspansiyon yarım kaldığında aylarca buzdolabında saklanarak sonradan kullanılması, ciddi etki kayıplarına hatta toksisiteye yol açabilir), Önceden kalmış yarım kutu antibiyotiğin yeni bir enfeksiyonun tedavisi için 1-2 gün kullanılması (kutu yarım olduğu için tedavi eksik kalacaktır), Başta ağrı kesiciler olmak üzere semptomatik tedavi amaçlı ilaçların, tedavi süresine göre değil, kutudaki son ilaç bitinceye kadar kullanılması, Birbiri ardına alınacak ilaçların kullanım sırasının karıştırılması, Aç/tok karnına alınması konusunda uyarılar bulunan ilaçların kullanımında bu kurala özen gösterilmemesi ya da kamuoyundaki yaygın, ilaçların özellikle tok karnına alınması yanlış inancına göre hareket edilmesi, Ağızdan alınacak ilaçların su dışında başka içeceklerle alınması (kalsiyumla şelat oluşturan antibakteriyel ilaçların sütle alınması), İlaç-ilaç, ilaç-bitkisel/geleneksel ürün, ilaç-gıda takviyesi/ gıda etkileşimlerine yeterince dikkat edilmemesi ya da bilimsel yaklaşımdan uzak çevrelerin görüşleri/telkinleri doğrultusunda hareket edilmesi. Hekim ve eczacının AİK ilkelerine uygun tutum ve davranışları, uyuncu önemli ölçüde artırabilir. 6,9 Kutunun üzerine kullanım talimatlarının ve uyarıların açıkça yazılması (örneğin, alkolle almayınız; kullanmadan önce çalkalayınız; aç/ tok alınız vb.) Yaşlılar başta olmak üzere çok sayıda ilaç kullanan hastalara, unutkanlık sorunu yaşayanlara ilaç saklama/hatırlatma kutuları kullandırılması, hastanın ilacını doğru kullanması (eksik ya da fazla ilaç almama) olasılığını artırır. Hastanın yaşam şekli, uyku düzeni, yemek alışkanlıkları, iş saatleri, ekonomik durumu, eğitim düzeyi, etnik ve kişisel özellikleri dikkate alınmalı, hastalığının ne olduğu, genel seyri, hastalığın ve tedavinin ciddiyeti, ilacın etki şekli, hastaya ve/veya yakınlarına kısa ve açıkça anlatılmalıdır. Hasta, tedavi sırasında ortaya çıkabilecek olası yan/karşıt etkiler konusunda yeterince bilgilendirilmelidir. Bu yan/karşıt etkilerden hangilerinin normal koşullarda sıklıkla oluşabileceği, dolayısıyla telaşa kapılmaması gerektiği, hangilerinin ise hemen hekime başvurmayı gerektirecek kadar ciddi olduğu belirtilmelidir. Hasta, tedavi sırasında kullanacağı reçetesiz ilaçlar, bitkisel ürünler vb. ile oluşabilecek etkileşimler konusunda uyarılmalı, bu tür konularda dikkatli olması istenmelidir. Bazı hastaların anlama, kavrama güçlükleri bulunabilir. Özellikle eğitim seviyesi daha düşük hastalarda bu sorunla daha sık karşılaşılır. Bu tür durumlarda gerekirse ilaçlar kutusundan çıkartılarak tanıtılmalıdır. Örneğin, kalp hapı, yüksek tansiyon hapı gibi kısaca, akılda kalacak şekilde öğretiler yararlı olabilir. Tedavi hatalarından biri de hastanın ilacı bilinçsizce farklı amaçla kullanmasıdır. Eczacı şayet teknik ayrıntıdan uzak, basit ve anlaşılır ifadelerle ilacın endikasyonundan söz ederse, bu işlem sorunun giderilmesinde etkili olabilir. İlaç kutusunun üzerinde kullanım şeklini tarif ederken S:3x1 yazmak yerine eğer 8 saatte bir alınması gerekiyorsa, kullanacağı saatlerin örneğin 8:00, 16:00, 24:00 şeklinde açıkça düzenlenmesi, periyodik aralıkların süre ile ifade edilmesi daha iyi sonuç verir. İlaç karmaşık ya da alışılmışın dışında değişik bir farmasötik dozaj formunda ise, eczacı ilacı kutusundan çıkararak kısaca uygulama şeklini, yolunu göstermelidir. Bazen bu tür ilaçlar için üretici firmaların öğretici filmleri, afişleri vb. uygulamaları da söz konusu olabilir. Gerektiğinde bunlardan da yararlanılabilir. ÖZEL DURUMLAR VE İLAÇ ETKİSİNİ DEĞİŞTİREN FAKTÖRLER Teşhis ve te daviye karar verilmesi aşamasında hekimin rolü önemli olmakla birlikte, bilgilendirme ve takip aşamasında eczacının rolü önem kazanmaktadır. Ec zacıların özellikle kronik hastalığı bulunan hastaların (diyabet, 80

8 hipertansiyon vb.) uzun süreli ilaç tedavisinde, hasta takibi ve ilaç takibi yapmaları gerekir. Bazı faktörlerin ilaç etkisini değiştirebileceği hatırda tutulmalıdır. 6 Bu faktörler şunlardır: Vücut ağırlığı Yaş Gebelik Eliminasyon organlarının hastalıkları Cinsiyet Veriliş yolu Veriliş zamanı Çevresel faktörler ve diyet Genetik faktörler Önceden var olan hastalık halli İlaç etkileşmesi İlaç etkisini tamponlayan ikincil metabolik olaylar Biyolojik değişkenlik Kiralite Tolerans, taşiflaksi ve desensitizasyon ECZACILARIN KARŞIT ETKİ BİLDİRİMİNDE ROLÜ Sağlık sisteminin vazgeçilmez bir parçası olan serbest eczacılar hastayla sürekli ilişki içinde olan ve genellikle hastanın tedavisine başlamadan önce son muhatap olduğu sağlık personelidir. Hekim reçeteyi yazdıktan bir sonraki kontrole kadar hasta eczacısıyla daha sık muhatap olur. Bu aşamada, ortaya çıkan etki, yan/karşıt etki ve hastanın reçetesiz kullandığı ilaçlar konusunda eczacı sorumluluğu almalıdır. DSÖ ve FIP (International Pharmaceutical Federation) yayınlarında ilaç kullanımının olduğu her yerde sağlık sistemi çalışanlarının istenmeyen ve beklenmeyen tüm karşıt etkileri gözlemlemeye ve bildirmeye gönüllü olması gerektiğini vurgulamakta ve bu anlamda sağlık personeline büyük görevler düştüğünü belirtmektedir. 16 Eczacı karşıt etkileri ulusal farmakovijilans merkezine bildirmelidir. Bildirimlerin doğru ve eksiksiz yapılması farmakovijilans çalışmalarının düzgün işlemesi ve sürdürülmesi açısından vazgeçilmez bir gerekliliktir. 17 İstanbul Kadıköy ilçesindeki serbest eczanelerde yapılan bir çalışmanın sonuçlarına göre eczacıların %65 i son bir yılda kendilerine karşıt etki bildirimi yapıldığını belirtirken, bunların %21 i, bunu bir kuruma ilettiğini söylemiştir. Bildirim yapan eczacıların ise yalnızca %7 sinin bunu Türkiye Farmakovijilans Merkezi'ne ilettiği tespit edilmiştir. 18 Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) nde yapılan bir başka çalışma ise sadece eczacıların değil hemşire ve hekimlerin de karşıt etki bildirimini yetersiz yaptığını ortaya koymuştur. 19 TÜRKİYE DE AKILCI İLAÇ KULLANIMI EĞİTİMLERİ Günümüz eczacılık uygulamalarının ilaç odaklıdan, hasta odaklıya dönmesiyle yeni eğitim modellerine duyulan ihtiyaç artmıştır. 20 Akılcı tedavi süreci sağlık çalışanlarının işbirliğini ve takım çalışmasını gerektirir. AİK eğitimi 1996 dan beri Türkiye de tıp fakültelerinde bağımsız staj veya farmakoloji eğitim programları içerisine sıkıştırıl-mış olarak uygulanmaktadır. Bu eğitim, tıp fakülteleri arasında ilk kez Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi nde Ülkemizde ilk kez 1996 da Prof.Dr. Şule Oktay ve Prof.Dr. Ahmet Akıcı nın yoğun çabalarıyla uygulan-maya başlamıştır. Eczacılık fakülteleri arasında bu eği-timi ilk başlatan Marmara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmakoloji Anabilim Dalı olmuştur. Akılcı İlaç Kullanımı dersi ilk kez 2003 yılında Prof.Dr. Meral Keyer Uysal ın önerisiyle müfredata eklenmiş ve seçmeli ders olarak açılmıştır. Daha sonra 2008 yılında Prof.Dr. Gül Ayanoğlu Dülger ve Yrd.Doç.Dr. Hale Toklu tarafından açılan 1 saatlik seçmeli derste probleme dayalı öğrenim yöntemleri kullanılmıştır eğitim-öğretim yılında ise 1 saatlik teorik ders olan Akılcı İlaç Kullanımı dersi, 1 saat teorik, 2 saat pratik ders olacak şeklinde artırılmış-tır. Ayrıca uygulama eczanesindeki yaz stajının da 1 haftası bu uygulamaya ayrılmıştır. Bu eğitim KKTC de 2011 yılı itibarıyla Yakın Doğu Üniversitesi Eczacılık Fakültesi nde de seçmeli ders olarak verilmiştir. AİK dersinin, diğer fakülteler için örnek oluşturması ve teş-vik edilmesi amacıyla 2009 yılında Türk Farmakoloji Derneği ile ortaklaşa olarak Eczacılık Fakültelerindeki Farmakologlar İçin Akılcı İlaç Kullanımı Eğitici Eğitimi düzenlenmiştir. 21 Daha sonra 2009 da İstanbul Eczacı Odası na bağlı serbest eczacılarla, 2011 de Trabzon Eczacı Odası na bağlı eczacılarla, 2013 de ise Türk Eczacıları Birliği Akılcı İlaç Kullanımı projesi kapsamında Ankara Eczacı Odası na bağlı serbest eczacılarla bu eğitim gerçekleştirilmiştir. Bu eğitimlerde probleme dayalı öğrenim yöntemleri uygulanmıştır. Ayrıca kursun başında ve sonunda objektif yapılandırılmış pratik sınav (OSPE) temelinde yapılan değerlendirmeler eğitimin eczacıların reçete karşılama davranışına olumlu etkisi-nin olduğunu göstermiştir. 22,23 81

9 TARTIŞMA VE SONUÇ Teşhis koyarak hastanın tedavisini düzenleyen kişi hekim olmakla birlikte, tedaviye başlamadan önce hastanın son muhatap olduğu kişi genellikle eczacıdır. Özellikle aşırı hasta bakılan, iş yoğunluğunun fazla olduğu sağlık merkezlerinde çalışan hekimlerin bazılarının, muayene ve ilaç reçete ederken hasta başına yeterli zamanı ayıramadığı, dolayısıyla da tedavisi hakkında hastasına yeterli bilgiyi vermekte sorun yaşadığı bilinmektedir. AİK açısından bu kabul edilebilecek bir durum değildir. Bu yanlışlığın düzeltilmesine çaba sarf edilmesi gerekmektedir. Bu durumun yaşandığı hallerde ilaçlar konusunda çok özel bir eğitim almış olan eczacının ilaçla ilgili vermesi gereken bilgi daha da özel hale gelmektedir. Yani günümüz eczacısının görevi ilaç satan kişi olmaktan çıkıp tedavi sürecinin işbirlirlikçisi ve uygulayıcısı olmalıdır. Eczacı, tedavi ile hasta arasındaki son basamağı oluşturduğundan ilacın temininden sonra hastanın durumu ve tedavisindeki ilaçlar konusunda bilgilendirilmesi, hastanın tedaviye uyumu, ilacın doğru şekilde kullanımı, saklanması açısından eczacının rolü önemlidir. Hatta tedavisine başladıktan sonraki süreçte bir sonraki doktor kontrolüne kadar hasta eczacısıyla sıklıkla muhatap olmayı sürdürür. Bu aşamada ortaya çıkan etki, yan etki/karşıt etki takibi ve bildirimi konusunda da eczacının katkısı önemlidir. Ayrıca hastanın reçetesiz kullandığı diğer ilaçlar konusunda da eczacının sorumluluğu oldukça fazladır. Bu nedenle özellikle serbest eczacılar tüm dünyada sağlık sisteminin temel unsurlarından birisi olarak kabul edilirler. Karşıt etki ortaya çıktığında, ya da tedavisiyle ilgili başka sorunlar yaşadığında ulaşım kolaylığının yanı sıra eczacının danışmanlık ücreti almaksızın tavsiyede bulunması vb. nedenler hastaların tedavileri sırasında çoğunlukla ilk başvuru yerinin eczaneler olmasını sağlamaktadır. Eczacının doğru yönlendirmelerde bulunması bu açıdan çok önemlidir. Bu şartların sağlanmaması hastanın tedaviden alacağı azami yararı engellemek dışında, hastanın zarar görmesine de yol açabilir. Önemli bir diğer yönü de gereksiz ilaç kullanımı ile artan maliyet dolayısıyla her yıl büyük paraların ziyan olmasıdır. Dolayısıyla AİK konusunda iyileştirme için en önemli görev serbest eczacılara düşmektedir. Bu nedenle fakültelerin AİK e yönelik eğitimleri müfredatlarına dahil etmeleri, meslek örgütlerinin ise mezuniyet sonrasında eczacıların bu eğitimi almalarına yönelik çaba göstermesi uygun bir adım olacaktır. 1. Rational Use of Drugs. World Health Organization Report of the Conference of Experts, Nairobi Problems of Irrational Drug Use in Promoting Rational Drug Use. WHO Action Programme on Essential Drugs and International Network for the Rational Use of Drugs, Eğitim Programı, Nairobi, edu/prdu/default.html adresinden 05/06/2010 tarihinde erişilmiştir. 3. Role of dispensers in Promoting Rational Drug Use in Promoting Rational Drug Use: WHO Action Programme on Essential Drugs and International Network for the Rational Use of Drugs, Eğitim Programı, Nairobi, bumc.bu.edu/ prdu/session_guides/role_of_dispensers_in_rational_d.htm adresinden 05/06/ 2010 tarihinde erişilmiştir. 4. Abacıoğlu N. Akılcı (rasyonel) ilaç kullanımı Üniversite ve Toplum 2005; 5(4). 5. Toklu HZ, Dülger GA. Akılcı ilaç kullanımı ve eczacının rolü. Marmara Pharmaceutical Journal 2011;15(3): Akıcı A, Toklu HZ. Eczacılara Yönelik Akılcı İlaç Kullanımı. SGK Yayın No: 107. Ankara: KAYNAKLAR T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı; Toklu HZ, Akıcı A, Oktay S, Cali S, Sezen SF, Keyer Uysal M. The pharmacy practice of community pharmacists in Turkey. Marmara Pharm J 2010;14(1): The proffesional role of the pharmacist. Fédération Internationale pharmaceutique (FİP) Mesleki Standartlar Raporu, Hollanda Toklu HZ, Akıcı A, Keyer Uysal M, Dülger G. Akılcı ilaç kullanımı sürecinde hasta uyuncuna hekim ve eczacının katkısı. Türkiye Aile Hekimliği 2010;14(3): Akıcı A, Kalaca S, Ugurlu MU, Toklu HZ, Iskender E, Oktay S. Patient knowledge about drugs prescribed at primary healthcare facilities. Pharmacoepidemiology and Drug Safety 2004;13(12): Toklu HZ, Soybilgin K, Günay AÇ. Solunum yolu hastalıklarında kullanılan ilaçların akılcı kullanımında eczacının rolü. İlaç Haber Aktüel 2012;8(31): Ozcelikay G. Akılcı ilaç kullanımı üzerinde pilot bir çalışma. Ankara Ecz Fak Derg 2001;30(2): Akıcı A, Alp İF, Ayanoğlu Dülger G, Elçioğlu K, Gümüşel B, Gündüz Ö, ve ark. Serbest eczanelerde ilaç sunumu sürecinde karşılaşılan sorunlar: akılcı ilaç kullanımı yönünden değerlendirme. Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi 2009;29(1): Özçelikay T, Kerry Z, Beşikçi AO, Sevin G, Toklu HZ, Dülger GA, ve ark. İlaçla akılcı tedavi sürecinde eczacının karşılaştığı sorunlar, nedenleri ve çözüm önerileri. Türk Farmakoloji Derneği Bülteni 2011;109: Toklu HZ, Dülger GA, Hidiroglu S, Akici A, Yetim A, Gannemoglu HM, et al. Knowledge and attitudes of the pharmacists, prescribers and patients towards generic drug use in Istanbul-Turkey. Pharmacy Practice 2012; 10(4): The Importance of Pharmacovigilance - Safety Monitoring of Medicinal Products. UK: WHO publications, WHO Collaborating Centre for International Drug Monitoring;

10 17. Demirdamar R, Saygı Ş, Soyalan M, Toklu HZ. Farmakovijilans El Kitabı. Lefkoşa: Yakın Doğu Üniversitesi Matbaası; Toklu HZ, Uysal MK. The knowledge and attitude of the Turkish community pharmacists toward pharmacovigilance in the Kadikoy district of Istanbul. Pharmacy World Science 2008; 30(5): Toklu HZ, Soyalan M, Demirdamar R, Özpolat M, Gültekin O, Aydın MD. The knowledge and attitude of the health professionals towards pharmacovigilance and adverse drug reaction reporting. Clinic Pharmacol Biopharmaceut 2013,2:3 20. Toklu HZ, Hussain A. The changing face of pharmacy practice and the need for a new model of pharmacy education. J Young Pharm 2013; 5(2): Toklu HZ, Dülger GA. Akılcı ilaç kullanımı eğitimi ve eczacılık. Türk Eczacılar Birliği MISED 2011; 25-26: Toklu HZ. Problem based pharmacotherapy teaching for pharmacy students and pharmacists. Curr Drug Deliv 2013;10(1): Toklu HZ, Demirdamar R. The evaluation of prescription dispensingscores of the pharmacy students before and after the problembased rational drug use course: Results of the two years experience Marmara Pharmaceutical Journal 2013;17(3):

Akılcı ilaç kullanımı ve eczacının rolü

Akılcı ilaç kullanımı ve eczacının rolü Marmara Pharmaceutical Journal 15: 89-93, 2011. DERLEME Akılcı ilaç kullanımı ve eczacının rolü Hale Zerrin Toklu 1, Gül Ayanoğlu Dülger 1 ÖZET: Birçok hasta sağlığı ve kullandığı ilaçlarla ilgili olarak

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI

AKILCI İLAÇ KULLANIMI AKILCI İLAÇ KULLANIMI Sunum Planı Akılcı İlaç Kullanımı (AİK) Kavramı AİK te Paydaşlar AİK Süreç Akılcı Olmayan İlaç Kullanımı ve Problemin Boyutu Türkiye deki AİK Uygulamalarına Genel Bakış AKILCI İLAÇ

Detaylı

KAPATOKS 2017 Akılcı İlaç Kullanımı

KAPATOKS 2017 Akılcı İlaç Kullanımı KAPATOKS 2017 Akılcı İlaç Kullanımı Doc. Dr. Emine Emektar AKILCI İLAÇ KULLANIMI Kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine göre; uygun ilacı, uygun süre ve dozda, kendilerine ve topluma en

Detaylı

Akılcı İlaç Kullanımı. Uzm.Dr.M.Bünyamin GÜCÜYENER 2015

Akılcı İlaç Kullanımı. Uzm.Dr.M.Bünyamin GÜCÜYENER 2015 Akılcı İlaç Kullanımı Uzm.Dr.M.Bünyamin GÜCÜYENER 2015 Akılcı İlaç Kullanımı Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985 yılında Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılmıştır. Kişilerin klinik bulgularına

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr. M. Kürşat Tigen

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr. M. Kürşat Tigen AKILCI İLAÇ KULLANIMI Dr. M. Kürşat Tigen İLAÇLAR Hastalıklardan korunma, teşhis, tedavi veya vücudun herhangi bir faaliyetini değiştirmek amacıyla kullanılan kimyasal, bitkisel, biyolojik kaynaklı ürünler

Detaylı

AĞRIDA AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Prof. Dr. Arzu Yağız On Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon AD, İzmir

AĞRIDA AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Prof. Dr. Arzu Yağız On Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon AD, İzmir AĞRIDA AKILCI İLAÇ KULLANIMI Prof. Dr. Arzu Yağız On Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon AD, İzmir AKILCI İLAÇ KULLANIMI -Tanım- Kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine

Detaylı

Akılcı İlaç Kullanımı. Doç.Dr.Osman Raif Karabacak Dışkapı Yıldırım Beyazıt EAH

Akılcı İlaç Kullanımı. Doç.Dr.Osman Raif Karabacak Dışkapı Yıldırım Beyazıt EAH Akılcı İlaç Kullanımı Doç.Dr.Osman Raif Karabacak Dışkapı Yıldırım Beyazıt EAH 1 Akılcı İlaç Kullanımı Akılcı ilaç kullanımı tanımı ilk kez 1985 yılında DSÖ tarafından yapılmıştır Kişilerin ilaçları; Klinik

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr.Şenol Çomoğlu

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr.Şenol Çomoğlu AKILCI İLAÇ KULLANIMI Dr.Şenol Çomoğlu 2 AKILCI İLAÇ KULLANIMI Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985 yılında Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılmıştır. Kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI. Adana Devlet Hastanesi 2016 Ecz. Gonca DURAK

AKILCI İLAÇ KULLANIMI AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI. Adana Devlet Hastanesi 2016 Ecz. Gonca DURAK AKILCI İLAÇ KULLANIMI AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI Adana Devlet Hastanesi 2016 Ecz. Gonca DURAK Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985 yılında Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılmıştır. Kişilerin

Detaylı

Prof. Dr. Hayri T. ÖZBEK Çukurova Ünviversitesi, Algoloji Bilim Dalı

Prof. Dr. Hayri T. ÖZBEK Çukurova Ünviversitesi, Algoloji Bilim Dalı Prof. Dr. Hayri T. ÖZBEK Çukurova Ünviversitesi, Algoloji Bilim Dalı ĠLAÇ NEDĠR? Dünya Sağlık Örgütü ne (DSÖ) göre; Fizyolojik sistemleri, patolojik durumları alanın yararına değiştirmek, incelemek amacıyla

Detaylı

Akılcı İlaç Kullanımı ( ) Uzm. Dr. Şermin BÖREKÇİ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı

Akılcı İlaç Kullanımı ( ) Uzm. Dr. Şermin BÖREKÇİ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Akılcı İlaç Kullanımı (29.05.2016) Uzm. Dr. Şermin BÖREKÇİ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Sunu Planı 1. Akılcı İlaç Kullanımı Tanım 2. Akılcı İlaç Kullanımı Sorumluluk Sahibi

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI OTURUMLARI İÇİN ÖRNEK SUNUM. Dr. Sibel Aşçıoğlu Hayran Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları AD

AKILCI İLAÇ KULLANIMI OTURUMLARI İÇİN ÖRNEK SUNUM. Dr. Sibel Aşçıoğlu Hayran Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları AD AKILCI İLAÇ KULLANIMI OTURUMLARI İÇİN ÖRNEK SUNUM Dr. Sibel Aşçıoğlu Hayran Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları AD AKILCI İLAÇ KULLANIMI Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985

Detaylı

Akılcı İlaç Kullanımı ve İlaç Uygulama Hataları. Prof. Dr. Sinan ÇAVUN Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi

Akılcı İlaç Kullanımı ve İlaç Uygulama Hataları. Prof. Dr. Sinan ÇAVUN Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Akılcı İlaç Kullanımı ve İlaç Uygulama Hataları Prof. Dr. Sinan ÇAVUN Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi İLAÇ YÖNETİMİ Tüm ilaçlar tehlikelidir ama bazıları yararlıdır AKILCI İLAÇ KULLANIMI Kişilerin klinik

Detaylı

TIP FAKÜLTELERİNDE AKILCI İLAÇ KULLANIMI EĞİTİMİ

TIP FAKÜLTELERİNDE AKILCI İLAÇ KULLANIMI EĞİTİMİ TIP ve ECZACILIK FAKÜLTELERİNDE AKILCI İLAÇ KULLANIMI EĞİTİMİ Prof. Dr. Ersin Yarış Karadeniz Teknik Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji Anabilim Dalı Y. Doç. Dr. Hale Zerrin Toklu Marmara Üniversitesi

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI DR. PINAR DAL KONAK ESKİŞEHİR ONKOLOJİ GÜNLERİ

AKILCI İLAÇ KULLANIMI DR. PINAR DAL KONAK ESKİŞEHİR ONKOLOJİ GÜNLERİ AKILCI İLAÇ KULLANIMI DR. PINAR DAL KONAK 20.05.2017 ESKİŞEHİR ONKOLOJİ GÜNLERİ Akılcı ilaç kullanımı (AİK), ilk defa 1985 te Kenya da gerçekleştirilen Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) toplantısında, kişilerin

Detaylı

İLAÇ KULLANIMINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR

İLAÇ KULLANIMINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR İLAÇ KULLANIMINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR T.C. Sağlık Bakanlığı İlaç ve Eczacılık Genel Müdürlüğü Akılcı İlaç Kullanımı Şube Müdürlüğü Klinik Proloterapi 1. Basamak İntegratif Tıp Derneği, Proloterapi

Detaylı

Akılcı İlaç Kullanımı Prof. Dr. Mehdi Zoghi

Akılcı İlaç Kullanımı Prof. Dr. Mehdi Zoghi Akılcı İlaç Kullanımı Prof. Dr. Mehdi Zoghi http://www.cardiovascularacademy.org/ Orijinal İlaç Geliştirme Süreci Türkiye İlaç Sektörü Vizyon 2023 Raporu Akılcı İlaç Kullanımı Nedir? Kişilerin hastalığına

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr. M. Bülent Sönmez 9. Ulusal Alkol ve Madde Bağımlılığı Kongresi 10-12 Aralık 2015, Edirne

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr. M. Bülent Sönmez 9. Ulusal Alkol ve Madde Bağımlılığı Kongresi 10-12 Aralık 2015, Edirne AKILCI İLAÇ KULLANIMI Dr. M. Bülent Sönmez 9. Ulusal Alkol ve Madde Bağımlılığı Kongresi 10-12 Aralık 2015, Edirne AKILCI İLAÇ KULLANIMI Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985 yılında Dünya Sağlık

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIM REHBERİ

AKILCI İLAÇ KULLANIM REHBERİ AKILCI İLAÇ KULLANIM REHBERİ Neden Akılcı İlaç Kullanımı Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), bir insanlık hakkı olarak sağlık ve sağlığa erişmekte eşitlik ilkesinden hareketle, ilaca erişebilirliğin uzun vadeli

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Uzm. Dr. F. İlknur VAROL İnönü Ünv. T.Ö.T.M. Çocuk Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme BD.

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Uzm. Dr. F. İlknur VAROL İnönü Ünv. T.Ö.T.M. Çocuk Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme BD. AKILCI İLAÇ KULLANIMI Uzm. Dr. F. İlknur VAROL İnönü Ünv. T.Ö.T.M. Çocuk Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme BD. AKILCI İLAÇ KULLANIMI GeliĢmekte olan toplumların en büyük sorunlarından biri haline

Detaylı

Akılcı İlaç Kullanımında İlaç Uygulama Hataları. Prof. Dr. Sinan ÇAVUN Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi

Akılcı İlaç Kullanımında İlaç Uygulama Hataları. Prof. Dr. Sinan ÇAVUN Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Akılcı İlaç Kullanımında İlaç Uygulama Hataları Prof. Dr. Sinan ÇAVUN Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi İLAÇ YÖNETİMİ Tüm ilaçlar tehlikelidir ama bazıları yararlıdır AKILCI İLAÇ KULLANIMI Kişilerin klinik

Detaylı

Akılcı İlaç Kullanımı Temel İlkeleri

Akılcı İlaç Kullanımı Temel İlkeleri Akılcı İlaç Kullanımı Temel İlkeleri Doç. Dr. Kamil VURAL Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji Anabilim Dalı Akılcı İlaç Kullanımı Hastaya doğru tanı sonrası, Sorunun dikkatlice tanımlandığı,

Detaylı

Serbest Eczanelerde İlaç Sunumu Sürecinde Karşılaşılan Sorunlar: Akılcı İlaç Kullanımı Yönünden Değerlendirme*

Serbest Eczanelerde İlaç Sunumu Sürecinde Karşılaşılan Sorunlar: Akılcı İlaç Kullanımı Yönünden Değerlendirme* Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi Cilt 29 / Sayı 1 / Ocak 2009 / ss.. 75-80 Serbest Eczanelerde İlaç Sunumu Sürecinde Karşılaşılan Sorunlar: Akılcı İlaç Kullanımı Yönünden Değerlendirme*

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI

AKILCI İLAÇ KULLANIMI AKILCI İLAÇ KULLANIMI İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum ABD Perinatoloji BD Prenatal-Tanı Tedavi Ünitesi Dr. Tuğba Saraç Sivrikoz Akılcı İlaç Kullanımı Akılcı İlaç Kullanımı tanımı

Detaylı

T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı

T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı Tüm maddeler zehirdir, ilacı zehirden ayıran dozudur 3 Akılcı İlaç Kullanımı

Detaylı

Akılcı İlaç Kullanımı

Akılcı İlaç Kullanımı Prof. Dr. Alaeddin Akcasu Prof. Dr. S. Oğuz Kayaalp Akılcı İlaç Kullanımı Eğitimi ve Temel İlkeleri Doç. Dr. Kamil VURAL Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji Anabilim Dalı Akılcı İlaç Kulanımı

Detaylı

T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı

T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı Tüm maddeler zehirdir, ilacı zehirden ayıran dozudur 3 Akılcı İlaç Kullanımı

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMININ YAYGINLAŞTIRILMASI

AKILCI İLAÇ KULLANIMININ YAYGINLAŞTIRILMASI AKILCI İLAÇ KULLANIMININ YAYGINLAŞTIRILMASI Uzm. Dr. Burçak Deniz DEDEOĞLU Akılcı İlaç Kullanımı Şube Müdürü AKILCI İLAÇ KULLANIMI Kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine göre uygun ilacı,

Detaylı

Pratisyen Hekimlerin Akýlcý Ýlaç Kullanýmý Konusunda Bilgi ve Tutumlarýnýn Deðerlendirilmesi

Pratisyen Hekimlerin Akýlcý Ýlaç Kullanýmý Konusunda Bilgi ve Tutumlarýnýn Deðerlendirilmesi Pratisyen Hekimlerin Akýlcý Ýlaç Kullanýmý Konusunda Bilgi ve Tutumlarýnýn Deðerlendirilmesi Dr. Ahmet Akýcý*, Dr. M. Ümit Uðurlu*, Dr. Narin Gönüllü*, Dr. Þule Oktay*, Sibel Kalaça** Akýlcý olmayan ilaç

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Yrd. Doç Dr. Işıl Göğcegöz Gül Üsküdar Üniversitesi

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Yrd. Doç Dr. Işıl Göğcegöz Gül Üsküdar Üniversitesi AKILCI İLAÇ KULLANIMI Yrd. Doç Dr. Işıl Göğcegöz Gül Üsküdar Üniversitesi İlaç endüstrisindeki gelişmeler ile birlikte tüm dünyada yanlış, gereksiz, etkisiz ve yüksek maliyetli ilaç kullanımını artırmış

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI ÜZERİNDE BİR PİLOT ÇALIŞMA A PILOT STUDY ON RATIONAL DRUG USE

AKILCI İLAÇ KULLANIMI ÜZERİNDE BİR PİLOT ÇALIŞMA A PILOT STUDY ON RATIONAL DRUG USE Ankara Ecz. Fak. Der 30(2) 9-18,2001 J. Fac. Pharm, Ankara 30(2) 9-18,2001 AKILCI İLAÇ KULLANIMI ÜZERİNDE BİR PİLOT ÇALIŞMA A PILOT STUDY ON RATIONAL DRUG USE Gülbin ÖZÇELİKAY Ankara Üniversitesi Eczacılık

Detaylı

Akılcı İlaç Kullanımı

Akılcı İlaç Kullanımı Akılcı İlaç Kullanımı Botulinum Toksin Komplikasyonları ve Kontrendikasyonları IV. DOD Dermatoloji Gündemi 3-6 Eylül 2015-Eskişehir Prof. Dr. Kamer GÜNDÜZ Celal Bayar Üniversitesi Deri ve Zührevi Hastalıklar

Detaylı

Prof. Dr. H. Zafer Güney Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi

Prof. Dr. H. Zafer Güney Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. H. Zafer Güney Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Araştırma Serisi 9-2011 1 AİK- DSÖ TANIMI Hastaların ilaçları klinik ihtiyaçlarına uygun şekilde,

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI DR. NURİYE TAŞDELEN FIŞGIN İNFEKSİYON HASTALIKLARI VE KLİNİK MİKROBİYOLOJİ

AKILCI İLAÇ KULLANIMI DR. NURİYE TAŞDELEN FIŞGIN İNFEKSİYON HASTALIKLARI VE KLİNİK MİKROBİYOLOJİ AKILCI İLAÇ KULLANIMI DR. NURİYE TAŞDELEN FIŞGIN İNFEKSİYON HASTALIKLARI VE KLİNİK MİKROBİYOLOJİ Akılcı İlaç Kullanımı Nedir? Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985 yılında Kenya da Dünya Sağlık Örgütü

Detaylı

EĞİTİMİNDE TFD nin ROLÜ

EĞİTİMİNDE TFD nin ROLÜ İLAÇLA AKILCI TEDAVİ EĞİTİMİNDE TFD nin ROLÜ Prof. Dr. Ersin Yarış Karadeniz adeniz Teknik Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji Ab.D. Türk Farmakoloji Derneği Akılcı İlaç Eğitimi Kurulu Başkanı ICIUM

Detaylı

HASTA DEĞERLENDİRME FORMU

HASTA DEĞERLENDİRME FORMU HASTA DEĞERLENDİRME FORMU TÜRK ECZACILARI BİRLİĞİ ECZANE KONTROL VE İZLEM PROGRAMLARI 1. BAKIM GÖRÜŞMESİ Hasta Adı Soyadı: Eczane Kaşesi: Tarih: HASTALIK VE İLAÇ BİLGİ DÜZEYİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Size

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Prof.Dr. Merih BAYRAM

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Prof.Dr. Merih BAYRAM AKILCI İLAÇ KULLANIMI Prof.Dr. Merih BAYRAM AKILCI İLAÇ KULLANIMI Kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine göre; uygun ilacı, uygun süre ve dozda, en düşük fiyata ve kolayca sağlayabilmeleri

Detaylı

Eczacılara Yönelik. Akılcı İlaç Kullanımı

Eczacılara Yönelik. Akılcı İlaç Kullanımı Eczacılara Yönelik Akılcı İlaç Kullanımı 2 Akılcı İlaç Kullanımı T.C. SOSYAL GÜVENLİK KURUMU T.C. MARMARA ÜNİVERSİTESİ Eczacılara Yönelik Akılcı İlaç Kullanımı Ankara, Eylül 2013 Sahibi T.C. Sosyal Güvenlik

Detaylı

Toplum Sağlığı Açısından Akılcı İlaç Kullanımı

Toplum Sağlığı Açısından Akılcı İlaç Kullanımı Toplum Sağlığı Açısından Akılcı İlaç Kullanımı Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Toplum İçin Bilgilendirme Sunumları 2015 Bu sunum Arş. Gör. Dr. Ekin Koç tarafından Prof.

Detaylı

Akılcı İlaç Kullanımı. Prof. Dr. Rümeysa Demirdamar Lefke Avrupa Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Kurucu Dekan

Akılcı İlaç Kullanımı. Prof. Dr. Rümeysa Demirdamar Lefke Avrupa Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Kurucu Dekan Akılcı İlaç Kullanımı Prof. Dr. Rümeysa Demirdamar Lefke Avrupa Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Kurucu Dekan 23.09.2016 Akılcı İlaç Kullanımı Kişilerin uygun ilacı, uygun süre ve dozda, en düşük fiyata

Detaylı

İ.Ü. ECZACILIK FAKÜLTESİ SERBEST ECZANE STAJI STAJ DEĞERLENDİRME RAPORU

İ.Ü. ECZACILIK FAKÜLTESİ SERBEST ECZANE STAJI STAJ DEĞERLENDİRME RAPORU İ.Ü. ECZACILIK FAKÜLTESİ SERBEST ECZANE STAJI STAJ DEĞERLENDİRME RAPORU DERECELENDİRMESİ ÇOK İYİ 5 İYİ 4 ORTA 3 ZAYIF 2 YETERSİZ 1 İKİNCİ DÖNEM 1 Staj yapılan eczane hakkında genel bilgileri bilir: Eczacının

Detaylı

KULLANMA TALİMATI. Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALİMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir.

KULLANMA TALİMATI. Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALİMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir. ZİNCOPLEX 15 mg / 5 ml şurup Ağızdan alınır. KULLANMA TALİMATI Etkin madde: Her 5 ml şurupta 15 mg çinkoya eşdeğer 66 mg çinko sülfat heptahidrat Yardımcı maddeler: Gliserin, sorbitol, esans olarak raspberry

Detaylı

KEMOTERAPÖTİK İLAÇ HAZIRLAMASINDA SIK KARŞILAŞILAN SORUNLAR VE İLAÇ HATALARI

KEMOTERAPÖTİK İLAÇ HAZIRLAMASINDA SIK KARŞILAŞILAN SORUNLAR VE İLAÇ HATALARI KEMOTERAPÖTİK İLAÇ HAZIRLAMASINDA SIK KARŞILAŞILAN SORUNLAR VE İLAÇ HATALARI Uzm. Ecz. Gamze KORUBÜK Hacettepe Üniversitesi Hastaneleri Onkoloji Hastane Eczanesi Kanser tedavi yöntemlerinden biri olan

Detaylı

Akılcılık Zihnin dogustan itibaren bazı temel ilkeler ya da fikirlerle donatılmıs oldugu anlayısı

Akılcılık Zihnin dogustan itibaren bazı temel ilkeler ya da fikirlerle donatılmıs oldugu anlayısı Felsefi olarak akılcılık akımı Platon la baslamıstır Akılcılık Zihnin dogustan itibaren bazı temel ilkeler ya da fikirlerle donatılmıs oldugu anlayısı İlaç kullanımında akılcılık Deney ve gözleme dayalı

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI

AKILCI İLAÇ KULLANIMI AKILCI İLAÇ KULLANIMI AKILCI FARMAKOTERAPİ EĞİTİMİNDE GRONİNGEN MODELİ (AKILCI FARMAKOTERAPİ İLKELERİ) Yrd. Doç. Dr. İlker KELLE DİCLE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı AKILCI

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr. Ayşe S. Şahin

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr. Ayşe S. Şahin AKILCI İLAÇ KULLANIMI Dr. Ayşe S. Şahin AKILCI İLAÇ KULLANIMI (AİK) Kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine göre; uygun ilacı uygun süre ve dozda kendilerine ve topluma en düşük maliyetle

Detaylı

İLAÇ UYGULAMA HATALARININ ÖNLENMESİNDE HASTA ve YAKINLARI EĞİTİMİ

İLAÇ UYGULAMA HATALARININ ÖNLENMESİNDE HASTA ve YAKINLARI EĞİTİMİ İLAÇ UYGULAMA HATALARININ ÖNLENMESİNDE HASTA ve YAKINLARI EĞİTİMİ Hazırlayan: Lütfiye İnci BELKIZ*, Fatma ZOR** *Acıbadem Atakent Hastanesi, Bebek Bakım Odası Hemşiresi **Acıbadem Atakent Hastanesi, Yenidoğan

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIM PROSEDÜRÜ

AKILCI İLAÇ KULLANIM PROSEDÜRÜ 1. AMAÇ : Hastanedeki akılcı ilaç kullanımına yönelik uygulamaların belirlenmesi. 2. KAPSAM : Hastalara verilecek ilaç tedavilerinin uygunluğunu, bunun kontrolü için kurulan Akılcı ilaç kullanımı sorumlu

Detaylı

KULLANMA TALĐMATI. Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALĐMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir.

KULLANMA TALĐMATI. Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALĐMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir. KULLANMA TALĐMATI ZĐNCOBEST 15 mg / 5 ml şurup Ağızdan alınır. Etkin madde: Her 5 ml şurupta 15 mg çinkoya eşdeğer 66 mg çinko sülfat heptahidrat Yardımcı maddeler: Metil paraben sodyum, sükroz, portakal

Detaylı

DOĞRU BİLGİ KAYNAĞINA ERİŞİM & AKILCI İLAÇ KULLANIMI

DOĞRU BİLGİ KAYNAĞINA ERİŞİM & AKILCI İLAÇ KULLANIMI DOĞRU BİLGİ KAYNAĞINA ERİŞİM & AKILCI İLAÇ KULLANIMI Prof. Dr. Şule Rabuş Marmara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Klinik Eczacılık Anabilim Dalı 2017 Akılcı İlaç Kullanımı Akılcı İlaç Kullanımı tanımı

Detaylı

KULLANMA TALĐMATI. Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALĐMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir.

KULLANMA TALĐMATI. Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALĐMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir. KULLANMA TALĐMATI DROGSAN SODYUM BĐKARBONAT % 8.4 Ampul Sadece damar içi kullanım içindir. Etkin madde Yardımcı maddeler : 10 ml lik ampul de 0.84 g sodyum bikarbonat içerir. : Enjeksiyonluk su Bu ilacı

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr. Mert TURGAL

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr. Mert TURGAL AKILCI İLAÇ KULLANIMI Dr. Mert TURGAL AKILCI İLAÇ KULLANIMI Kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine göre; uygun ilacı, uygun süre ve dozda, en düşük fiyata ve kolayca sağlayabilmeleri olarak

Detaylı

KULLANMA TALİMATI. SINECOD depo tablet Ağız yoluyla alınır.

KULLANMA TALİMATI. SINECOD depo tablet Ağız yoluyla alınır. KULLANMA TALİMATI SINECOD depo tablet Ağız yoluyla alınır. Etkin madde: Her bir depo tablet 50 mg butamirat sitrat içerir. Yardımcı maddeler: Laktoz, tartarik asit, povidon K30, hidroksipropil metil selüloz,

Detaylı

KULLANMA TALİMATI. SINECOD depo tablet 50 mg Ağız yoluyla alınır.

KULLANMA TALİMATI. SINECOD depo tablet 50 mg Ağız yoluyla alınır. KULLANMA TALİMATI SINECOD depo tablet 50 mg Ağız yoluyla alınır. Etkin madde: Her bir depo tablet 50 mg butamirat sitrat içerir. Yardımcı maddeler: Laktoz, tartarik asit, povidon K30, hidroksipropil metil

Detaylı

KULLANMA TALİMATI. BUTAMCOD 7.5 mg/ 5ml Şurup. Ağızdan alınır.

KULLANMA TALİMATI. BUTAMCOD 7.5 mg/ 5ml Şurup. Ağızdan alınır. BUTAMCOD 7.5 mg/ 5ml Şurup Ağızdan alınır. KULLANMA TALİMATI Etkin madde: Her 5 ml şurupta 7.5 mg Butamirat sitrat Yardımcı maddeler: Sorbitol % 70, sakarin sodyum, benzoik asit, etanol, vanilin, sükroz,

Detaylı

Çekirdek Eğitim Programı (ÇEP) Hakkında Güncel Durum. Eczacılık Fakülteleri Dekanlar Konseyi Erzincan Üniversitesi Eczacılık Fakültesi, 29 Mayıs 2015

Çekirdek Eğitim Programı (ÇEP) Hakkında Güncel Durum. Eczacılık Fakülteleri Dekanlar Konseyi Erzincan Üniversitesi Eczacılık Fakültesi, 29 Mayıs 2015 Çekirdek Eğitim Programı (ÇEP) Hakkında Güncel Durum Eczacılık Fakülteleri Dekanlar Konseyi Erzincan Üniversitesi Eczacılık Fakültesi, 29 Mayıs 2015 14 Şubat 2015 Tıp Sağlık Konseyi Toplantısı Yüksek Öğretim

Detaylı

ONKOLOJİ ECZACILIĞINA DOKTOR BAKIŞI

ONKOLOJİ ECZACILIĞINA DOKTOR BAKIŞI ONKOLOJİ ECZACILIĞINA DOKTOR BAKIŞI Dr. Evren Özdemir Hacettepe Üniversitesi Kanser Enstitüsü Ankara 05.04.2014 Akılcı İlaç Kullanımı İçin Sorumluluk Sahibi Taraflar Hekim Eczacı Hemşire Diğer sağlık personeli

Detaylı

Netilmisin sülfat. Her tek dozluk kap (0.3 ml) mg netilmisin sülfat (0.900 mg Netilmisin e eşdeğer) içerir.

Netilmisin sülfat. Her tek dozluk kap (0.3 ml) mg netilmisin sülfat (0.900 mg Netilmisin e eşdeğer) içerir. KULLANMA TALİMATI NETİRA tek doz göz damlası Göze uygulanır. Etkin madde : Netilmisin sülfat. Her tek dozluk kap (0.3 ml) 1.365 mg netilmisin sülfat (0.900 mg Netilmisin e eşdeğer) içerir. Yardımcı Maddeler

Detaylı

Dr. Bekir Faruk ERDEN Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi, Farmakoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi

Dr. Bekir Faruk ERDEN Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi, Farmakoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi DOĞRU REÇETE YAZIMI ve REÇETELEMEDE KAYNAKLAR Dr. Bekir Faruk ERDEN Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi, Farmakoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi 07.08.2018 REÇETE (1) * Reçete, hekimin imzasını taşıyan

Detaylı

Etkin madde: Her bir film kaplı tablette 500 mg; saflaştırılmış mikronize flavonoid fraksiyonu bulunmaktadır. Bir fraksiyon;

Etkin madde: Her bir film kaplı tablette 500 mg; saflaştırılmış mikronize flavonoid fraksiyonu bulunmaktadır. Bir fraksiyon; KULLANMA TALİMATI VARİDOS 450 mg/50 mg film kaplı tablet Ağızdan alınır. Etkin madde: Her bir film kaplı tablette 500 mg; saflaştırılmış mikronize flavonoid fraksiyonu bulunmaktadır. Bir fraksiyon; Diosmin...450

Detaylı

Eczacılıkta Bilimsel Çalışma İlkeleri II (4 1 5)

Eczacılıkta Bilimsel Çalışma İlkeleri II (4 1 5) Eczacılıkta Bilimsel Çalışma İlkeleri II (4 1 5) 1 Çalışmanın organizasyonu 2 Çalışmanın organizasyonu 3 Ön çalışmaların yapılması 4 Ön çalışmaların yapılması 5 Ön çalışmaların yapılması 6 Çalışma ile

Detaylı

KULLANMA TALİMATI. CLARITINE, beyaz ve beyaza yakın renkte, bir yüzünde 10 yazısı olan, diğer yüzü yazısız, çentikli oval tabletlerdir.

KULLANMA TALİMATI. CLARITINE, beyaz ve beyaza yakın renkte, bir yüzünde 10 yazısı olan, diğer yüzü yazısız, çentikli oval tabletlerdir. KULLANMA TALİMATI CLARITINE 10 mg tablet Ağızdan alınır. Etkin madde: Loratadin. Her tablet 10 mg loratadin içermektedir. Yardımcı maddeler: Laktoz monohidrat, mısır nişastası ve magnezyum stearat. Bu

Detaylı

KULLANMA TALİMATI. VENDİOS 600 mg tablet Ağızdan alınır.

KULLANMA TALİMATI. VENDİOS 600 mg tablet Ağızdan alınır. KULLANMA TALİMATI VENDİOS 600 mg tablet Ağızdan alınır. Etkin madde: Her VENDİOS tablet 600 mg diosmin içermektedir. Yardımcı maddeler: Her VENDİOS tablet povidon, mikrokristalin selüloz, mısır nişastası

Detaylı

ECZACILIK FAKÜLTESİ KLİNİK ECZACILIK

ECZACILIK FAKÜLTESİ KLİNİK ECZACILIK ECZACILIK FAKÜLTESİ KLİNİK ECZACILIK PROGRAM KOORDİNATÖRÜ Prof. Dr. Rümeysa DEMİRDAMAR, rdemirdamar@neu.edu.tr YÜKSEK LİSANS DERSLERİ EKE 600 Uzmanlık Alanı Dersi Z 4 0 4 EKE 601 Klinik Eczacılık I S 5

Detaylı

GEBELİKTE VE KADIN SAĞLIĞINDA AKILCI İLAÇ KULLANIMI

GEBELİKTE VE KADIN SAĞLIĞINDA AKILCI İLAÇ KULLANIMI GEBELİKTE VE KADIN SAĞLIĞINDA AKILCI İLAÇ KULLANIMI Dr. Banu Aktaş Yılmaz Endokrinoloji/Metabolizma Hastalıkları, Kadın Sağlığı ve 4. Gebelik Sempozyumu Mart 2017 Ankara 1 AKILCI İLAÇ KULLANIMI Akılcı

Detaylı

Yakındoğu Üniversitesi Eczacılık Fakültesi FARMAKOVİJİLANS EL KİTABI

Yakındoğu Üniversitesi Eczacılık Fakültesi FARMAKOVİJİLANS EL KİTABI Yakındoğu Üniversitesi Eczacılık Fakültesi FARMAKOVİJİLANS EL KİTABI Lefkoşa 2013 Yakındoğu Üniversitesi Eczacılık Fakültesi FARMAKOVİJİLANS EL KİTABI Lefkoşa 2013 Giriş Bu kitapçık Yakındoğu Üniversitesi

Detaylı

GÜZ DÖNEMİ

GÜZ DÖNEMİ ECZ 501- ARAŞTIRMA DERSİ PROJESİ DERSİ I PERŞEMBE 09.00-12.00, DERSLİK: BİLGİSAYAR LABORATUVARI Öğretim Üyesi: Yrd. Doç. Dr. Sümeyra TUNA YILDIRIM 1. Hafta Mezuniyet Projesi Konusunun Alınması, Çalışma

Detaylı

KULLANMA TALİMATI. Etkin madde: Her bir tablet 1 mg ketotifene eşdeğer bazda 1.380 mg ketotifen hidrojen fumarat içerir.

KULLANMA TALİMATI. Etkin madde: Her bir tablet 1 mg ketotifene eşdeğer bazda 1.380 mg ketotifen hidrojen fumarat içerir. KULLANMA TALİMATI ZADİTEN 1 mg tablet Ağızdan alınır. Etkin madde: Her bir tablet 1 mg ketotifene eşdeğer bazda 1.380 mg ketotifen hidrojen fumarat içerir. Yardımcı maddeler: Magnezyum stearat, mısır nişastası,

Detaylı

KULLANMA TALİMATI. RESCUE FLOW 250 ml enfüzyon çözeltisi Damar içine uygulanır.

KULLANMA TALİMATI. RESCUE FLOW 250 ml enfüzyon çözeltisi Damar içine uygulanır. RESCUE FLOW 250 ml enfüzyon çözeltisi Damar içine uygulanır. KULLANMA TALİMATI Etkin madde: Her 1000 ml çözelti; 60 g enjeksiyonluk dekstran 70, 75 g sodyum klorür içerir. Yardımcı maddeler: Hidroklorik

Detaylı

EXELDERM KREM KULLANMA TALİMATI

EXELDERM KREM KULLANMA TALİMATI KULLANMA TALİMATI EXELDERM krem Deri üzerine uygulanır. Etkin Madde: % 1 Sulkonazol Nitrat Yardımcı Maddeler: Propilen glikol, stearil alkol, setil alkol, askorbil palmitat. Bu ilacı kullanmaya başlamadan

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr.Ahmet EVLİCE

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr.Ahmet EVLİCE AKILCI İLAÇ KULLANIMI Dr.Ahmet EVLİCE İlaç ancak doğru kullanılırsa etkilidir. Tüm dünyada ilaçların yaklaşık %50 si uygunsuz şekilde kullanılmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü bu konuda ilk düzenlemeleri 1985

Detaylı

KULLANMA TALİMATI. FEKSİNE 180 mg film tablet Ağızdan alınır. Etkin madde: Feksofenadin hidroklorür

KULLANMA TALİMATI. FEKSİNE 180 mg film tablet Ağızdan alınır. Etkin madde: Feksofenadin hidroklorür FEKSİNE 180 mg film tablet Ağızdan alınır. KULLANMA TALİMATI Etkin madde: Feksofenadin hidroklorür Yardımcı maddeler: Kroskarmeloz sodyum, mikrokristal selüloz, prejelatinize nişasta, kolloidal anhidr

Detaylı

KULLANMA TALİMATI. Etkin madde: Her bir ağızda dağılan tablet 24 mg Betahistin dihidroklorür içerir.

KULLANMA TALİMATI. Etkin madde: Her bir ağızda dağılan tablet 24 mg Betahistin dihidroklorür içerir. KULLANMA TALİMATI ROTASTİN 24 mg ağızda dağılan tablet Ağızdan alınır. Etkin madde: Her bir ağızda dağılan tablet 24 mg Betahistin dihidroklorür içerir. Yardımcı maddeler : Mannitol E421, mikrokristalin

Detaylı

KULLANMA TALİMATI. KREVAL FORTE 15 mg/5 ml Şurup Ağız yoluyla alınır.

KULLANMA TALİMATI. KREVAL FORTE 15 mg/5 ml Şurup Ağız yoluyla alınır. KULLANMA TALİMATI KREVAL FORTE 15 mg/5 ml Şurup Ağız yoluyla alınır. Etkin madde: Her 5 ml şurup, 15 mg butamirat sitrat (3 mg/ml) içerir. Yardımcı maddeler: Sodyum sakarin, benzoik asit, karboksimetilselüloz

Detaylı

: Her bir tablette, 16 mg betahistin dihidroklorür içerir.

: Her bir tablette, 16 mg betahistin dihidroklorür içerir. VERTİN 16 mg Tablet Ağızdan alınır Etkin madde Yardımcı maddeler : Her bir tablette, 16 mg betahistin dihidroklorür içerir. : Mikrokristalize selüloz, mannitol, sitrik asit monohidrat, susuz kolloidal

Detaylı

KULLANMA TALİMATI. ROBİSİD 500 mg film tablet Ağızdan alınır. Etkin madde: Bir film kaplı tablet 500 mg sodyum fusidat içerir.

KULLANMA TALİMATI. ROBİSİD 500 mg film tablet Ağızdan alınır. Etkin madde: Bir film kaplı tablet 500 mg sodyum fusidat içerir. KULLANMA TALİMATI ROBİSİD 500 mg film tablet Ağızdan alınır. Etkin madde: Bir film kaplı tablet 500 mg sodyum fusidat içerir. Yardımcı maddeler: DL-alfa tokoferol, mikrokristalin selüloz, laktoz monohidrat,

Detaylı

KULLANMA TALİMATI. Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALİMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir.

KULLANMA TALİMATI. Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALİMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir. KULLANMA TALİMATI SERUM FİZYOLOJİK İZOTONİK % 0.9 5 ml Ampul Damar içine uygulanır. - Etkin madde: 1 ml si 9 mg sodyum klorür içerir. - Yardımcı madde (ler): Enjeksiyonluk su. Bu ilacı kullanmaya başlamadan

Detaylı

Dr. Burç Aydın, Prof. Dr. Ayşe Gelal Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı, İzmir

Dr. Burç Aydın, Prof. Dr. Ayşe Gelal Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı, İzmir Akılcı İlaç Kullanımının Yaygınlaştırılmasında Tıp Fakültelerinde Eğitim Faaliyetleri Dr. Burç Aydın, Prof. Dr. Ayşe Gelal Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı, İzmir

Detaylı

KULLANMA TALİMATI. MAYFEX 180 mg Film Tablet Ağızdan alınır. Etkin madde: Feksofenadin hidroklorür

KULLANMA TALİMATI. MAYFEX 180 mg Film Tablet Ağızdan alınır. Etkin madde: Feksofenadin hidroklorür KULLANMA TALİMATI MAYFEX 180 mg Film Tablet Ağızdan alınır Etkin madde: Feksofenadin hidroklorür Yardımcı maddeler: Prejelatinize nişasta, Mikrokristalin selüloz, Sodyum kroskarmeloz, Kolloidal silisyumdioksit,

Detaylı

KULLANMA TALĐMATI. Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALĐMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir.

KULLANMA TALĐMATI. Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALĐMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir. KULLANMA TALĐMATI ANTHĐX 10 mg tablet Ağızdan alınır. Etkin madde: Her bir tablette 10 mg rupatadine eşdeğer 12,80 mg rupatadin fumarat bulunur. Yardımcı maddeler: Laktoz, mikrokristalin selüloz, kırmızı

Detaylı

KULLANMA TALİMATI. Cabral Ampul Kas içine uygulanır.

KULLANMA TALİMATI. Cabral Ampul Kas içine uygulanır. KULLANMA TALİMATI Cabral Ampul Kas içine uygulanır. Etkin madde: Her bir ampul (3 ml), 800 mg feniramidol HCl içerir. Yardımcı maddeler: Sodyum hidroksit, deiyonize su Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce

Detaylı

KULLANMA TALİMATI. DİYACURE 250 mg liyofilize toz içeren saşe Ağızdan alınır.

KULLANMA TALİMATI. DİYACURE 250 mg liyofilize toz içeren saşe Ağızdan alınır. KULLANMA TALİMATI DİYACURE 250 mg liyofilize toz içeren saşe Ağızdan alınır. Etkin madde: Her bir poşet 282.5 mg Liyofilize Saccharomyces boulardii içerir. Yardımcı maddeler: Fruktoz, karışık meyve aroması.

Detaylı

HİZMETE ÖZEL. T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu DOSYA PRENSİPLER

HİZMETE ÖZEL. T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu DOSYA PRENSİPLER HİZMETE ÖZEL NORMAL Sayı : 62820468-000- Konu : Çinko İçeren Ürünler Hk. DOSYA Çinko içeren ürünler Kurumumuz Beşeri Tıbbi Ürünler Klinik Değerlendirme Komisyonu tarafından değerlendirilmiş olup, söz konusu

Detaylı

Stepping On. Seans Altı. Mola. Altinci Seans Broşürü. Güven oluşturmak ve düşmeleri azaltmak. 1. Bugünün seans tanıtımı.

Stepping On. Seans Altı. Mola. Altinci Seans Broşürü. Güven oluşturmak ve düşmeleri azaltmak. 1. Bugünün seans tanıtımı. Stepping On Güven oluşturmak ve düşmeleri azaltmak Seans Altı 1. Bugünün seans tanıtımı. 2. Ev ödevinin gözden geçirilmesi. 3. Konuk konuşmacı: ilaçlar ve düşmeler. 4. Fizyoterapist kontrolünde yapılan

Detaylı

CABRAL 400 mg Film Tablet Ağızdan alınır.

CABRAL 400 mg Film Tablet Ağızdan alınır. CABRAL 400 mg Film Tablet Ağızdan alınır. Etkin madde: Her bir film tablet 400 mg feniramidol HCl içerir. Yardımcı maddeler: PEG 4000, Mısır Nişastası, Talk, Kollidon 30, Magnezyum Stearat, Hipromelloz,

Detaylı

KULLANMA TALİMATI. TAMİRAL 7,5 mg/5 ml Şurup Ağız yoluyla alınır.

KULLANMA TALİMATI. TAMİRAL 7,5 mg/5 ml Şurup Ağız yoluyla alınır. KULLANMA TALİMATI TAMİRAL 7,5 mg/5 ml Şurup Ağız yoluyla alınır. Etkin madde: Her 5 ml şurup 7,5 mg butamirat sitrat içerir. Yardımcı maddeler: Sodyum sakarin, benzoik asit, sodyum karboksimetil selüloz,

Detaylı

KULLANMA TALİMATI. Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALİMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir.

KULLANMA TALİMATI. Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALİMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir. LOSARTİL 50 mg film tablet Ağızdan alınır. KULLANMA TALİMATI Etkin madde: Her tablette 50 mg losartan potasyum içerir. Yardımcı maddeler: Mikrokristal selüloz, prejelatinize nişasta, koloidal anhidr silika,

Detaylı

KULLANMA TALİMATI. MUCOLATOR PLUS 600 mg Toz İçeren Saşe Ağızdan alınır.

KULLANMA TALİMATI. MUCOLATOR PLUS 600 mg Toz İçeren Saşe Ağızdan alınır. KULLANMA TALİMATI MUCOLATOR PLUS 600 mg Toz İçeren Saşe Ağızdan alınır. Etkin madde: Her bir saşede, 600 mg asetilsistein Yardımcı maddeler: Aspartam, sorbitol, betakaroten, portakal aroması. Bu ilacı

Detaylı

HİPERTANSİYON VE İLAÇLAR

HİPERTANSİYON VE İLAÇLAR HİPERTANSİYON VE İLAÇLAR Prof. Dr. Tekin AKPOLAT Hedef kan basıncı değerlerine ulaşmak için başarılı bir tedaviye gerek vardır. Başarılı tedavi 2 kısımdan oluşur: 1.Yaşam düzeninin değiştirilmesi 2.İlaç

Detaylı

KULLANMA TALİMATI. FRENAG %1 Jel Cilt üzerine uygulanır. Etkin madde: Her bir tüpte (30 g), 300 mg nimesulid.

KULLANMA TALİMATI. FRENAG %1 Jel Cilt üzerine uygulanır. Etkin madde: Her bir tüpte (30 g), 300 mg nimesulid. KULLANMA TALİMATI FRENAG %1 Jel Cilt üzerine uygulanır Etkin madde: Her bir tüpte (30 g), 300 mg nimesulid. Yardımcı maddeler: Makrogol 400, propilen glikol, Karbomer 940, Alkol (%96), Saf su Bu ilacı

Detaylı

T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik YöneAmi ve TanıBm Daire Başkanlığı

T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik YöneAmi ve TanıBm Daire Başkanlığı T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik YöneAmi ve TanıBm Daire Başkanlığı Tüm maddeler zehirdir, ilacı zehirden ayıran dozudur 3 Akılcı İlaç Kullanımı

Detaylı

İlaç Güvenliği. Prof. Dr. H. Erdal Akalın, FACP, FIDSA

İlaç Güvenliği. Prof. Dr. H. Erdal Akalın, FACP, FIDSA İlaç Güvenliği Prof. Dr. H. Erdal Akalın, FACP, FIDSA Tanımlar Epidemiyolojik veriler İlaç uygulama süreçi İlaç güvenliğinde oluşabilecek sorunlar Önleme önerileri Tanımlar Medikasyon hatası: Medikasyon

Detaylı

Nadir Hastalıklar-Yetim ilaçlar. bir sağlık sorunu. Uğur Özbek İstanbul Üniversitesi Deneysel Tıp Araştırma Enstitüsü (DETAE) Orphanet-Türkiye

Nadir Hastalıklar-Yetim ilaçlar. bir sağlık sorunu. Uğur Özbek İstanbul Üniversitesi Deneysel Tıp Araştırma Enstitüsü (DETAE) Orphanet-Türkiye Nadir Hastalıklar-Yetim ilaçlar bir sağlık sorunu Uğur Özbek İstanbul Üniversitesi Deneysel Tıp Araştırma Enstitüsü (DETAE) Orphanet-Türkiye NADİR HASTALIK Prevalansı 1/2000 den az olan hastalıklar NADİR

Detaylı

Diyabette Akılcı İlaç Kullanımı. Dr. Ahmet KAYA TRABZON

Diyabette Akılcı İlaç Kullanımı. Dr. Ahmet KAYA TRABZON Diyabette Akılcı İlaç Kullanımı Dr. Ahmet KAYA 06.10.2016 TRABZON AKILCI İLAÇ KULLANIMI Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985 yılında Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılmıştır. Kişilerin klinik bulgularına

Detaylı

KULLANMA TALİMATI. VENORUTON FORTE 500 mg tablet Ağız yoluyla alınır.

KULLANMA TALİMATI. VENORUTON FORTE 500 mg tablet Ağız yoluyla alınır. KULLANMA TALİMATI VENORUTON FORTE 500 mg tablet Ağız yoluyla alınır. Etkin madde: Her bir tablet 500 mg okserutin içerir. Yardımcı maddeler: Makrogol, magnezyum stearat Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce

Detaylı

Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALİMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir.

Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALİMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir. KULLANMA TALİMATI GRİZİNC 15 mg / 5 ml şurup Ağızdan alınır. Etkin madde: Her 5 ml şurupta 15 mg çinkoya eşdeğer 66 mg çinko sülfat heptahidrat bulunur. Yardımcı maddeler: Şeker (sükroz), gliserin, nipajin

Detaylı

İLACIM NE EKSİK, NE FAZLA! M.Ümit Uğurlu MÜTF Genel Cerrahi Ad.

İLACIM NE EKSİK, NE FAZLA! M.Ümit Uğurlu MÜTF Genel Cerrahi Ad. İLACIM NE EKSİK, NE FAZLA! M.Ümit Uğurlu MÜTF Genel Cerrahi Ad. 1948'de kabul edilen İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi'nin 25.maddesi; "1. Herkesin kendisinin ve ailesinin sağlık ve refahı için beslenme,

Detaylı

KULLANMA TALİMATI. Etkin madde: Her tablette, 10 mg rupatadine eşdeğer mg rupatadin fumarat içerir.

KULLANMA TALİMATI. Etkin madde: Her tablette, 10 mg rupatadine eşdeğer mg rupatadin fumarat içerir. KULLANMA TALİMATI RUPATEK 10 mg tablet Ağızdan alınır. Etkin madde: Her tablette, 10 mg rupatadine eşdeğer 12.79 mg rupatadin fumarat içerir. Yardımcı maddeler: Mikrokristalin selüloz, laktoz monohidrat,

Detaylı

KULLANMA TALİMATI. NETİRA göz damlası 5 ml Göze uygulanır. Etkin madde :

KULLANMA TALİMATI. NETİRA göz damlası 5 ml Göze uygulanır. Etkin madde : KULLANMA TALİMATI NETİRA göz damlası 5 ml Göze uygulanır. Etkin madde : Netilmisin sülfat. 100 ml de, 0.300 g Netilmisin e eşdeğer 0.455 g Netilmisin sülfat içerir. Yardımcı Maddeler : Sodyum klorür, Benzalkonyum

Detaylı

KULLANMA TALİMATI. Etkin madde: Her bir yumuşak kapsül, 60 mg alverin sitrat ve 300 mg simetikon içermektedir.

KULLANMA TALİMATI. Etkin madde: Her bir yumuşak kapsül, 60 mg alverin sitrat ve 300 mg simetikon içermektedir. METEOSPASMYL yumuşak kapsül Ağız yoluyla alınır. KULLANMA TALİMATI Etkin madde: Her bir yumuşak kapsül, 60 mg alverin sitrat ve 300 mg simetikon içermektedir. Yardımcı madde(ler): Sığır jelatini, gliserin

Detaylı