ASTSUBAY KADROSUNA ATANAN VEYA FİİLEN BÖYLE BİR KADRODA GÖREV YAPAN PERSONELİN MALİ HAKLARI

Transkript

1 ASTSUBAY KADROSUNA ATANAN VEYA FİİLEN BÖYLE BİR KADRODA GÖREV YAPAN PERSONELİN MALİ HAKLARI ÖZET : Gerek 657 sayılı kanun ve gerek 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ilgili maddeleri ve Anayasamızda düzenlenen angarya yasağı kapsamında kendi kadrosu dışında başka bir kadroya asil veya vekil olarak atanmamış fakat fiilen bu görevi yürüten personele veya astsubay temin edilinceye kadar uzman jandarma olarak atanan personele aynı veya benzer kadrolarda görev yapan diğer personel/astsubaylar arasındaki maaş farkını dengelemek maksadıyla ödeme yapılmasının mümkün olduğuna ilişkin yasal gerekçeler. MEVZUAT 1. Uzman Jandarma Kanununda bir uzman Jandarmanın, bir astsubayın kadrosuna atandığında veya vekil olarak veya fiilen bu görevi yerine getirdiğinde aylık kapsamındaki özlük haklarının nasıl yürütüleceğine ilişkin bir düzenleme bulunmamaktadır. Uzman Jandarma Kanununda, hangi durumlarda 926 sayılı TSK Personel Kanununun Uzman jandarmalar için de uygulanacağı hususu atıf yöntemi ile açıkça belirlenmiştir. Uzman Jandarma Kanununun aylıklar başlıklı 21 inci maddesi aşağıdadır. Madde 21 - Uzman Jandarmalara 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanununda Uzman Jandarmalar için belirlenen gösterge tablosuna göre aylık verilir... TSK Personel Kanununun 21. maddesi 2. fıkra kapsamında hangi hallerde 926 sayılı kanunun uzman jandarmalar için de uygulanacağı sayma yöntemi ile belirlenmiştir. Bu durumlar, Silahlı Kuvvetler Tazminatı, aile yardım ödeneği, doğum yardım ödeneği, ölüm yardımı ödeneği ve yakacak yardımı konularıdır. Ayrıca Uzman Jandarma Kanununun 33 üncü maddesinin ve 21 inci maddesinin birinci fıkrasının 926 sayılı Kanunun 137 inci maddeye yaptığı yollama aracılığı ile Uzman Jandarmalara uygulanacak aylıklara ilişkin göstergeler 137 inci maddenin Kanunun Ek- IX

2 sayılı cetvelde çizelge şeklinde belirlenmiştir. TSK Personel Kanununun 137 inci maddesi kapsamında :.. uzman jandarmaların aylıkları, rütbe, rütbedeki kıdem ve kademe esasına göre saptanacaktır Sayılı Kanunun 1 inci maddesinde Bu kanun subaylar, astsubaylar ile harb okulları, fakülteler, yüksek okullar ve astsubay okullarında öğrenim yapan asker öğrencilere uygulanır düzenlemesi mevcuttur. Açıkça kanun kapsamında bir düzenlemenin Uzman Jandarmalar için uygulanacağı belirtilmediği veya 3466 sayılı kanun aracılığı ile atıf yapılmadığı durumlarda 926 sayılı Kanun Uzman Jandarmalar için uygulanmayacaktır. Ayrıca Uzman Jandarma Kanunu ve 926 sayılı kanunda vekil olarak atanmayıp, fiilen vekil olarak görev yapan personele verilecek tazminat ve aylık miktarına ilişkin yürürlükteki hükümlere açık bir düzenleme bulunmamaktadır. 926 Sayılı Kanunun 149. maddesinde ek görev verilen personele yapılacak ödemelerle ilgili 7356 sayılı Kanunun ilgili maddeleri gereğince ek görev verilen subay ve astsubaylara mezkur kanunun 11 inci maddesi gereğince ek görev aylığı verilir. düzenlemesi mevcut olup 7356 sayılı kanun ise 3225 sayılı Millî Savunma Bakanlığı ile Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanlıklarına Bağlı Kurumlarda Döner Sermaye Teşkili ve İşletilmesine İlişkin Kanunun 16. maddesi ile yürürlükten kaldırılmıştır. Kaldı ki bu düzenleme de Uzman Jandarmaları kapsamamaktadır. Diğer taraftan 926 sayılı Kanunda vekil olarak atanan personele ödenecek aylıklarla ilgili diğer bir düzenleme kanunun Ek-17 inci maddesinde mevcut olup, düzenleme aşağıdadır. Bu düzenleme de vekil olarak görevlendirilen veya atanan bütün personeli, rütbesi ne olursa olsun vekil olarak atanmaksızın fiilen vekil olarak görev yapan personeli veya uzman jandarmaları kapsamamaktadır. (Değişik paragraf: S.K./5. md.) Bu Kanunun 121 inci maddesi gereğince, Tabur Komutanlığı ve Bölük Komutanlığı görevleri ile bu görevlerin Genelkurmay Başkanlığınca belirlenecek eşidi görev yerlerine asaleten veya boş kadrolara asaleten vekil olarak atamaları yapılan subay ve astsubaylara, Orgeneral aylığının (ek gösterge dahil) brüt tutarının %15 i oranında ek hizmet tazminatı ayrıca ödenir.

3 3. Vekil olarak atama yapılan personele yapılacak ödemeler ve aylıklarla ilgili Milli Savunma Bakanlığının ve Maliye Bakanlığının kararları ve görüşleri ise aşağıdadır. T.C. MİLLİ SAVUNMA BAKANLIĞI MLY. : /MALİ YNT. (5) M Haziran 1997 tarihli ve Ek Hizmet Tazminatının verilmesine ilişkin kararı :.. c) 2629 Sayılı Kanuna göre tazminat almakta olup, tabur komutanlığı ve bölük komutanlığı görevlerine asaleten veya asaleten vekil olarak atananlara, (bunların Deniz ve Havadaki eşitleri dahil) 2629 Sayılı Kanuna göre verilmekte olan tazminat ile ek hizmet tazminatının toplamından oluşacak miktarda tazminat ödeneceği, bu şekilde tazminatı hak edenlerin yüzer birliklere atanmış olup, fiilen görev yapmaları durumunda bu tazminat toplamlarına, 570 Sayılı KHK ile öngörülmüş olan ek hizmet tazminatının ayrıca ilave edilmesi.. T.C. MALİYE VE GÜMRÜK BAKANLIĞI, BÜTÇE VE MALİ KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ nün SAYI : B.07.0.BMK Haziran 1997 Sayılı Tabur ve Bölük Komutanlıklarına Ödenecek Ek Hizmet Tazminatı konulu görüşü: "Bu Kanunun 121 inci maddesi gereğince, Tabur Komutanlığı ve Bölük Komutanlığı (bunların Deniz ve Hava'daki eşitleri dahil) görevlerine asaleten veya boş kadrolara vekil olarak atamaları yapılan subaylara, Orgeneral aylığının (ek gösterge dahil) brüt tutarının %15'i oranında ek hizmet tazminatı ayrıca ödenir. T.C. MALİYE BAKANLIĞI Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü nün SAYI : B.07.0.BMK OCAK 1994 tarihli Ek Tazminat Konulu görüşü:, b) Açıktan vekil olarak atananlar ile kadrosuz usta öğreticilere ek tazminat ödenmez. 4. Gerek 3466 sayılı Kanunda gerekse 926 sayılı kanunda ve yukarıda belirtilen görüş ve kararlarda vekil olarak atanan veya fiilen vekil olarak hizmet yürüten uzman jandarmalara verilecek aylık ve tazminatlara ilişkin bir düzenleme mevcut değildir. Bu konuda bir düzenlemenin olmaması, kanun koyucu tarafından kasten bu konuda bir düzenleme yapılmadığı ve vekil olarak atanan veya vekil olarak bir kadro görevini fiilen yerine getiren uzman jandarmalara vekil aylığı ve tazminatı verilmeyeceği anlamına gelmemektedir. Zira bütün devlet memurları ve kamu görevlileri için mevcut olan bu hak uzman jandarmalar içinde mevcuttur. Sadece bahse konu kanunlarda bu konuda bir düzenleme bulunmamaktadır. Kanundaki boşluk gerçek olmayan bir boşluktur. Bu konuda bize yol gösterici olan normlar

4 aşağıda belirtildiği gibi 657 sayılı kanunda mevcut bulunan normlar ve içtihatlardır. 5. TSK 926 sayılı Personel Kanununun 209 uncu maddesinin konumuzla ilgili hükümleri aşağıdadır. Bahse konu maddede 926 sayılı kanunun aylıklarla ilgili hükümleri 657 sayılı Kanunun mali hükümleri ile birlikte uygulanacaktır. Uzman Jandarmaların aylıklarına ilişkin hususlarda 926 sayılı kanunun 137 inci maddesinde düzenlenmiştir. Bu tespit kapsamında uzman jandarmaların aylıklarına ilişkin hususlarda 657 sayılı kanunun mali hükümlerinin de dikkate alınacağı açıktır. Madde Bu Kanunun; a).., b) (Değişik bent: S.K./1. md.) Kademe ilerlemesi, aylıklar, harçlıklar, mahrumiyet yeri ödeneği, öğrenim yurtları ve burslar, aile yardım ödeneği, doğum yardımı ödeneği, ölüm yardımı ödeneği, temsil giderleri, emeklilik ikramiyesi (49 uncu madde uyarınca verilecek tazminatlar hariç) ve yakacak yardımına ait hükümleri 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun mali hükümleri ile birlikte; bu Kanunun, 28, 37-46, 50-57, 59-63, 76-78, 80, 84-99, ve 111 inci maddeleri ile 47 nci maddesinin (c) bendi ve 65 inci maddesinin (f) ve (g) bentleri 14/07/1965 tarih ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun mali hükümlerinin uygulandığı yılı takibeden yılın 31 Ağustos tarihinde, (*) c) Diğer hükümleri yayımı tarihinde yürürlüğe girer Sayılı Devlet Memurları Kanunun Vekalet, ikinci görev aylık ve ücretleri ile diğer ödemeler başlıklı 175 inci maddesi aşağıdadır. Madde (Değişik madde: 30/05/ KHK/12; Değiştirilerek kabul: S.K./1. md.) Bir göreve vekaleten atanan memurlara vekalet edilen görevin kadro derecesinin birinci kademesinin üçte biri, açıktan atananlara ise (Köy ve kasaba imamlığı kadrolarına atananlara 146 ncı maddede yazılı asgari ücret aylık tutarından aşağı olmamak üzere) üçte ikisi verilir. Bulundukları yerden başka bir yerdeki bir göreve vekalet suretiyle atananlara, Harcırah Kanununun geçici görevle başka yere gönderilenlere ilişkin hükümleri uygulanır.(***) (Ek fıkra: 04/07/ S.KHK/5. md.)(*) Ancak, kurum içinden veya diğer kurumlardan vekalet edenlere vekalet aylığı

5 ödenebilmesi için, vekilin asilde aranan şartları taşıması zorunludur. (Değişik fıkra: 26/06/ KHK 241/9 md.) 88 inci maddeye göre ikinci görev verilen memurlara, bu görevleri karşılığında aylık ödenebilmesi için boş bir kadroya ait görevin ikinci görev olarak yürütülmesi gerekir. Bu şekilde görevlendirilenlere, görevlendirildikleri kadro derecesinin ilk kademe aylığının üçte ikisi ödenir. Ancak, sağlık grup başkanlığı, baştabip ve baştabip yardımcılığı hizmetlerinin ikinci görev olarak yürütülmesi halinde kadro şartı aranmaz ve bu hizmetleri yürütenlere almakta oldukları aylığın üçte ikisi ikinci görev aylığı olarak ödenir.(**) (Değişik fıkra: 22/08/ KHK - 378/4 md) Açıktan vekil olarak atananlar bu Kanunla memurlara tanınan sosyal haklardan da yararlanırlar ve bunlara ödenecek vekalet aylığının hesabına memuriyet taban aylığı da dahil edilir. 7. Uzman Jandarma Kanununun 21 inci maddesinde, Uzman Jandarmalara dereceleri itibariyle Astsubaylar için belirlenmiş olan ek göstergelerin 2/3 ü uygulanır. (Ek cümle: S.K./65. md.) Ancak, bunlara uygulanacak ek gösterge rakamı 2200 ü geçemez. düzenlemesi mevcuttur. Anayasamızın 128 inci maddesinde, devletin ve diğer kamu tüzel kişilerinin, genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevlerin memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle görüleceği ve memurların nitelik, atanma, ödev, yetki, hak ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve diğer özlük işlerinin kanunla düzenleneceği belirtilmiştir. Uzman Jandarma Kanununda uzman jandarmaların hizmet şartları, nitelikleri, hak ve yükümlülükleriyle statüleri belirlenmiş, 926 sayılı Kanun, Uzman Jandarma Kanunu ve 926 sayılı Kanunun 209 uncu maddesiyle yaptığı atıf nedeniyle kapsamında 657 sayılı kanun uzman jandarmaların parasal ve özlük hakları objektif kurallara bağlanarak düzenlenmiştir. 8. Öte yandan, 657 s. Kanunun 43 üncü maddesinin gerekçesinde, aylığın tespitinde hizmetin Devlet için taşıdığı değer, hizmetin riski, zorluğu ve şartlarıyla önem derecesinin belirleyici olacağı kabul edilmiş ve aynı Kanunun 147 nci maddesinin gerekçesinde ise, aylık tabirinin, ister esas görev, ister vekalet görevi, ister ise ikinci görev şeklinde olsun, işgal edilen bir kadro karşılığında ay itibarıyla ödenen parayı ifade ettiği açıkça belirtilmiştir.

6 9. Buna göre aylık, memurlara ve diğer kamu görevlilerine esas görevleri dolayısıyla bir aylık hizmetleri karşılığında, görevin önemi, riski ve devlet için taşıdığı değer dikkate alınmak suretiyle belirlenerek ödenen parayı ifade etmektedir. Ek gösterge ve değişik adlar altında yapılan ödemelerle aylık arasında niteliği itibarıyla bir farklılık bulunmakta, bunlar, aylık adı altında birleştirilebilecek; sebebi, amacı ve işlevi aynı olan parasal bir hakkın unsurlarını oluşturmaktadır. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 43 üncü maddesinde, ek göstergelerin bir takım görevlerin önem ve niteliklerinden ötürü kabul edildiğini, memura yapılacak aylık ödemenin gösterge tablosundaki rakama bu ek gösterge rakamlarının eklenmesi suretiyle bulunacak gösterge rakamı üzerinden hesaplanacağını belirten hükümler, bunların kesinlikle göreve bağlı, sunulan hizmetin ve yapılan görevin karşılığı olduğunu açıkça ortaya koymaktadır. Bu bağlamda ek gösterge, kadro görevini yürüten personele verilen önemin göstergesi, yetki ve sorumluluğunun karşılığıdır. Yetki ve sorumluluk ise, eğitim sonucu elde edilen unvana göre değil, kadro unvanına bağlı olarak kullanılır. Anılan Kanunun 33 üncü maddesinde ise, kadrosuz memur çalıştırılamayacağının hükme bağlandığı, ek göstergeden yararlanabilmek için cetvellerde karşılığı gösterilen kadroların birine atanmış ve bu görevi fiilen ifa ediyor olma şartlarının birlikte gerçekleşmesi gerektiği, ayrıca 147 nci maddesinde de aylığın hizmetlerin karşılığında kadroya dayanılarak ay itibarıyla ödenen parayı ifade ettiği belirtilmiştir. 10. Ayrıca 375 sayılı Kanun Hükmünde kararnamenin Ek-9. Maddesinde Aylıklarını 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununa göre almakta olan personele, 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye ekli (II) sayılı Cetvele dahil pozisyonlarda istihdam edilen sözleşmeli personele, subay, sözleşmeli subay, astsubay, sözleşmeli astsubay, sözleşmeli subay ve astsubay adayları ile uzman jandarma ve uzman erbaşlara, mali haklar kapsamında yapılan her türlü ödemeler dahil almakta oldukları toplam ödeme tutarı dikkate alınmak suretiyle aynı veya benzer kadro ve görevlerde bulunan personel arasındaki ücret dengesini sağlamak amacıyla, en yüksek Devlet memuru aylığına (ek

7 gösterge dahil), ekli (I) sayılı Cetvelde yer alan kadro ve görev unvanlarına karşılık gelen oranların uygulanması suretiyle hesaplanan tutarda ek ödeme yapılır. Düzenlemesi bulunmaktadır. SONUÇ Bu düzenlemeler karşısında gerek 657 sayılı kanun ve gerek 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ilgili maddeleri ve Anayasamızda düzenlenen angarya yasağı kapsamında kendi kadrosu dışında başka bir kadroya asil veya vekil olarak atanmamış personele aynı veya benzer kadrolarda görev yapan personel arasındaki maaş farkını dengelemek maksadıyla ödeme yapılması gerektiğini değerlendirmekteyiz. Av. Yalçın TORUN