Veritabanı Tasarımı. Dönüşüm Fonksiyonları

Transkript

1 Veritabanı Tasarımı Dönüşüm Fonksiyonları

2 Konular Açık veri türü dönüştürme ve örtülü veri türü dönüştürme örnekleri Bir dil için yerleşik veri dönüşüm yetenekleri neden önemli olduğunun bir iş perspektifinden açıklanması İstenilen sonucu elde etmek için TO_CHAR, TO_NUMBER ve TO_DATE tek satır fonksiyonlarını SQL sorgusu ile oluşturma İstenen çıkışı üretmek için uygun tarih ve / veya karakter biçimi modeli uygulama Veritabanında saklanan doğru yılı döndürmek için YYYY ve RRRR formatlarının kullanımı ve uygulaması 2

3 Amaç Tüm okul kitaplarınızı metinlerde hiçbir paragraf ve hiçbir büyük harf olmaksızın okumak zorunda olduğunuzu düşünün. Okunması zor olacaktır. Neyse ki, metinlerde renklendirme, kalınlaştırma, altını çizme ve grafik ekleme gibi işlemleri gerçekleştiren yazılım programları mevcut. Veritabanları için, biçim ve ekran değişimleri dönüşüm fonksiyonları kullanılarak yapılır. Bu fonksiyonlar numaraları yerel para birimi olarak gösterebiliyor, farklı formattaki tarihleri biçimlendirebiliyor, zamanları saniye olarak görüntüleyebiliyor ve tarihin hangi yüzyılı ifade ettiğini izleyebiliyor. 3

4 Veri Tipleri Bir veritabanı için bir tablo oluşturulduğunda, SQL programcı tablo alanlarında saklanacak veriler için ne tür bir tanımla yapması gerektiğini bilmeli. SQL de birkaç farklı veri türü bulunmaktadır. Bu veri türleri, her sütunun içerebileceği değerleri tanımlayabilecek bir düzlemde olmalıdır. Bu derste şunları kullanacağız: VARCHAR2 CHAR NUMBER DATE 4

5 Tanımlanan Veri Tipleri VARCHAR2: Sayılar, tire ve özel karakteri içeren değişken uzunlukta karakter veriler için kullanılacaktır. CHAR: Sayılar, tire ve özel karakterler de dahil olmak üzere, sabit uzunlukta metin ve karakter veriler için kullanılacaktır. NUMBER: Değişken uzunlukta sayısal veri depolamak için kullanılır. Tire, metin veya diğer sayısal olmayan verileri içermesine izin verilmez. Döviz bir NUMBER veri türü olarak depolanır. DATE: Tarih ve saat değerleri için kullanılır. Varsayılan tarih bilgisi DD / MON / YYYY (örneğin, 23/Oct/2013) olarak görüntülenir. 5

6 Tip Dönüşümü Oracle Server dahili olarak VARCHAR2 ve CHAR veri türlerini NUMBER ve DATE veri türlerine dönüştürebilir. Bu işlemi tersine de gerçekleştirebilir. Bu uygun bir özellik olmasına rağmen, açıkça SQL ifadeleri güvenilirlik sağlamak için tarih-tip dönüşümleri yapmak için her zaman en iyisidir. AÇIK TARİH-TİP DÖNÜŞÜMÜ SAYI KARAKTER TARİH 6

7 Tip Dönüşümü (devam ) Dört veri türü dönüştürme fonksiyonu şunlardır: Tarih veri türünü karakter veri türüne dönüştürme Sayı veri türünü karakter veri türüne dönüştürme Karakter veri türünü sayı veri türüne dönüştürme Karakter veri türünü tarih veri türüne dönüştürme AÇIK TARİH-TİP DÖNÜŞÜMÜ SAYI KARAKTER TARİH 7

8 Tarih - Karakter Veri Dönüşümü Varsayılan DD-MON-YYYY biçimindeki formattan belirtilen başka bir biçime dönüştürmek için şu fonksiyon kullanılır: TO_CHAR (tarih sütun adı, belirlediğiniz format modeli') Belirlenen format tek tırnak arasında yazılmalıdır. Tarih ile format virgül ile ayrılmalıdır. Her hangi geçerli bir tarih formatı alınabilir. boşlukları kaldırmak veya çıkıştan gelen sıfırları kaldırmak için bir fm elemanı kullanın. 8

9 Tarih - Karakter Veri Dönüşümü (devam ) Dönüşüm Fonksiyonları Varsayılan DD-MON-YYYY biçimindeki formattan belirtilen başka bir biçime dönüştürmek için şu fonksiyon kullanılır: TO_CHAR (tarih sütun adı, belirlediğiniz format modeli') Numaraları hecelemek için sp elemanı kullanın. Sıralı sayı olarak görünmesi için th kullanın (1st, 2nd, 3rd, vb.) Biçim modeli içinde karakter dizeleri çevrelemek için çift tırnak işareti kullanın. 9

10 Tarih - Karakter Veri Dönüşümü (devam ) Dönüşüm Fonksiyonları Verilen tablolar kullanılabilecek farklı biçim modellerini göstermektedir. Zaman unsurları belirtilirken, saatler (HH), dakikalar (MI), saniyeler (SS) ve AM veya PM de biçimlendirilebilir. YYYY YEAR MM MONTH MON DY DAY DD Sayılarla tam yıl Söylenen yıl Ay için iki hane Ayın tam adı Ayın ilk üç harfi Haftanın gününün üç harfi Haftanın gününün tam adı Sayısal olarak ayın günü 10

11 Tarih - Karakter Veri Dönüşümü (devam ) Dönüşüm Fonksiyonları Verilen tablolar kullanılabilecek farklı biçim modellerini göstermektedir. Zaman unsurları belirtilirken, saatler (HH), dakikalar (MI), saniyeler (SS) ve AM veya PM de biçimlendirilebilir. HH24:MI:SS AM DD of MONTH DDspth Ddspth ddspth DDD or DD or D 15:45:32 PM 12 of October FOURTEENTH Fourteenth fourteenth Day of year, month or week 11

12 Tarih - Karakter Veri Dönüşümü (devam ) Bir çalışanın işe alınma tarihi 04/May/2004 olsaydı, fm kullanarak aşağıdaki biçimi 4 Mayıs 2004 olacaktır. SELECT TO_CHAR (hire_date, 'fmmonth dd, YYYY') FROM employees; Aşağıdaki sorgunun sonucu ne olacaktır? Dönüşüm Fonksiyonları SELECT employee_id, TO_CHAR(hire_date, 'MONTH DD, YYYY') FROM employees; 12

13 Tarih ve Zaman Formatı Modelleri Aşağıdaki tablo tarih ve zamanlarla ilgili kullanılabilecek formatları göstermektedir. YYYY Sayılarla tam yıl HH24:MI:SS AM 15:45:32 PM YEAR Söylenen yıl DD of MONTH 12 of October MM Ay için iki hane MONTH Ayın tam adı DDspth FOURTEENTH MON Ayın ilk üç harfi Ddspth Fourteenth DY Haftanın gününün üç harfi ddspth fourteenth DAY DD Haftanın gününün tam adı Sayısal olarak ayın günü DDD or DD or D Day of year, month or week 13

14 Tarih ve Zaman Formatı Modelleri (devam ) Dönüşüm Fonksiyonları Şu tarihleri belirleyebilir misiniz? August 6th, 2007 August 06, 2007 AUG 6, 2007 August 6th, Friday, Two Thousand Seven 14 DDspth Ddspth ddspth DDD or DD or D FOURTEENTH Fourteenth fourteenth Day of year, month or week YYYY Sayılarla tam yıl YEAR Söylenen yıl MM Ay için iki hane MONTH Ayın tam adı MON Ayın ilk üç harfi DY Haftanın gününün üç harfi DAY Haftanın gününün tam adı DD Sayısal olarak ayın günü HH24:MI:SS AM 15:45:32 PM DD of MONTH 12 of October

15 Sayı Karakter Veri Dönüşümü (VARCHAR2) Dönüşüm Fonksiyonları Veritabanında saklanan sayılar biçimlendirmeye sahip değildir. Hiçbir döviz, işaret, sembol, virgül, ondalık veya diğer biçimlendirme anlamları taşımazlar. Biçimlendirme için, ilk önce numarayı bir karakter biçimine dönüştürmek gerekir. İstenen bir karakter biçiminde bir sayı dönüştürmek için kullanabileceğiniz SQL fonksiyonu: TO_CHAR(sayı, 'format modeli') 15

16 Sayı Karakter Veri Dönüşümü (devam ) Dönüşüm Fonksiyonları TO_CHAR fonksiyonları ile kullanılabilir biçim elemanlarının bazıları tabloda gösterilmektedir. SELECT TO_CHAR(cost, '$99,999') COST FROM d_events; COST $8,000 $10, ELEMAN AÇIKLAMA ÖRNEK SONUÇ 9 Sayısal pozisyonu Baştaki sıfırları gösterme $ Ondalık dolar işareti $ $1234 L Ondalık yerel para birimi simgesi L FF1234. Belirtilen konumda ondalık nokta , Belirtilen konumda virgül 999,999 1,234 MI Sağa eksi işaretleri MI PR Negatif sayıları parentezleme PR <1234> EEEE Bilimsel gösterim EEEE 1,23E+03 V 10 n kat çarpım 9999V V99 B Sıfır değerleri boş gösterme B

17 Sayı Karakter Veri Dönüşümü (devam ) Dönüşüm Fonksiyonları Aşağıdaki çıktıları üretmek için kullanılan biçim modelini tanımlayabilir misiniz? $ ,500 9, ELEMAN AÇIKLAMA ÖRNEK SONUÇ 9 Sayısal pozisyonu Baştaki sıfırları gösterme $ Ondalık dolar işareti $ $1234 L Ondalık yerel para birimi simgesi L FF1234. Belirtilen konumda ondalık nokta , Belirtilen konumda virgül 999,999 1,234 MI Sağa eksi işaretleri MI PR Negatif sayıları parentezleme PR <1234> EEEE Bilimsel gösterim EEEE 1,23E+03 V 10 n kat çarpım 9999V V99 B Sıfır değerleri boş gösterme B

18 Karakter - Sayı Dönüşümü Bir karakter dizisini sayıya dönüştürmek çoğunlukla istenilen bir durumdur. Bu dönüşüm için gerekli fonksiyon: TO_NUMBER(character string, 'format model') Bu tek tırnak işareti olmayan "450" gibi sayısal olmayan bir değeri sayısal bir değere dönüştürür. Tek tırnak karakterlerdir. "450" veritabanında karakter verisi olarak saklanır ve aşağıdaki sorgu aritmetik işlemler bunu bir sayıya dönüştürür. Karakter verilerle hesaplama işlemleri yapılamaz. SELECT TO_NUMBER( 450 ) AS Number Change FROM DUAL; 18 Number Change 450

19 Karakter - Sayı Dönüşümü (devam ) SQL * Plus, basamak biçimi modelinde sunulan basamak sayısını aşan bir tam sayının yerine karma işaretleri (#) bir dize görüntüler. Oracle Application Express, şayet biçim modeli veritabanı tarafından döndürülen gerçek sayı ile eşleşmiyor ise Oracle - Geçersiz Numara - hatası dönecektir. SELECT TO_NUMBER('450', '9999') + 10 AS "Number Change" FROM DUAL; Number Change

20 Karakter Tarih Dönüşümü Bir tarih biçimi bir karakter katarına dönüştürmek için şu yapı kullanılır: TO_DATE('character string', 'format model') Bu dönüştürme "3 Kasım 2001" gibi tarih olmayan bir karakter dizisi değerini alır ve onu tarih değerine dönüştürür. Biçim modeli karakter dizesinin neye benzediğini sunucuya bildirir: TO_DATE('November 3, 2001', Month dd, yyyy') İfadesinden 03/Nov/2001 döner. 20

21 Karakter Tarih Dönüşümü (devam ) Bir karakter tarih dönüşümü yaparken, fx (format exact) niteleyici karakter argümanı ve tarih biçim modeli için tam eşleştirmeyi belirtir. Aşağıdaki örnekte, "May10" ifadesinde "May«ve "10" arasında boşluk yoktur. fx format modeli "Mon" ve "DD" arasında boşluk olmadığı gibi karakter argümanı ile eşleşir. SELECT TO_DATE('May10,1989', 'fxmondd,yyyy') AS "Convert" FROM DUAL; CONVERT 21 10/May/1989

22 fx Değiştirici Kuralları fx değiştirici kuralları: Noktalama ve karakter argüman alıntı metni tam biçimi modelin karşılık gelen kısımları aynı olmalıdır (harf hariç). Karakter argümanı fazladan boşluklar içeremez. fx olmadan, Oracle Server fazla boşlukları yok sayar. Karakter argümanındaki sayısal veriler format modelindeki ilgili eleman kadar eşit sayıda basamağa sahip olmalıdır. fx olmadan, karakter argümanındaki numaralar önde gelen sıfırları atlayabilir. 22

23 RR Tarih Formatı ve YY Tarih Formatı Yüzyılın 1900 dan 2000 e değişmesi uzun zaman önce olmadı. Bu değişimle birlikte 02/Jan/2000 gibi yazılmış bir tarih 2 Ocak 1900 ya da 2 Ocak 2000 olarak yorumlanabilir ve önemli karışıklıklar ortaya çıkar. Şimdiki Yıl Belirlenen Tarih RR Formatı YY Formatı /Oct/ /Oct/ /Oct/ /Oct/ Yıl iki basamaklı ise: Belirtilen iki basamaklı yıl ise: Dönüş tarihi mevcut yüzyılda yer alır Dönüş tarihi bir sonraki yüzyılda yer alır Dönüş tarihi önceki yüzyılda yer alır Dönüş tarihi mevcut yüzyılda yer alır 23

24 RR Tarih Formatı ve YY Tarih Formatı (devam ) Karakter verisinden dönüştürülen tarih verisi sadece iki basamaklı bir yıl içeriyorsa, Oracle da bu tarihleri yorumlama için doğru bir yöntem vardır. Örneğin: '27-OCT- 95 '(sağ üst tabloda Belirlenen Tarih sütununa bakınız). Şimdiki Yıl Belirlenen Tarih RR Formatı YY Formatı /Oct/ /Oct/ /Oct/ /Oct/ Yıl iki basamaklı ise: Belirtilen iki basamaklı yıl ise: Dönüş tarihi mevcut yüzyılda yer alır Dönüş tarihi bir sonraki yüzyılda yer alır Dönüş tarihi önceki yüzyılda yer alır Dönüş tarihi mevcut yüzyılda yer alır 24

25 Bir Kaç Basit Kural Şayet tarih formatı YY veya YYYY biçiminde belirtilir ise, dönüş değeri aynı yüzyılda aynı yüzyıl olarak kalacaktır. Yani 1995 yılı olduğunu ve YY veya YYYY biçimini kullanırsanız, tarihlerde 1900'lerde olacaktır. Bununla birlikte yıl 2004 ve gibi 1989 gibi bir tarih için YY veya YYYY biçimini kullanırsanız, 2089 gibi bir değer alırsınız! Belki istediğiniz bir şey değildir. Şimdiki Yıl Belirlenen Tarih RR Formatı YY Formatı /Oct/ /Oct/ /Oct/ /Oct/

26 Bir Kaç Basit Kural (devam ) Tarih biçimi RR veya RRRR biçimi ile belirtilirse, dönüş değeri için iki olasılık vardır. Güncel yıl arasında ise: 0-49 Tarihleri: Tarih bulunduğumuz yüzyılda olacak Tarihleri: Tarih son yüzyılda olacak. Yıl iki basamaklı ise: Belirtilen iki basamaklı yıl ise: Dönüş tarihi mevcut yüzyılda yer alır Dönüş tarihi bir sonraki yüzyılda yer alır Dönüş tarihi önceki yüzyılda yer alır Dönüş tarihi mevcut yüzyılda yer alır 26

27 Bir Kaç Basit Kural (devam ) Güncel yıl arasında ise: 0-49 Tarihleri: Tarih bir sonraki yüzyılda olacak Tarihleri: Tarih bulunduğumuz yüzyılda olacak. Yıl iki basamaklı ise: Belirtilen iki basamaklı yıl ise: Dönüş tarihi mevcut yüzyılda yer alır Dönüş tarihi bir sonraki yüzyılda yer alır Dönüş tarihi önceki yüzyılda yer alır Dönüş tarihi mevcut yüzyılda yer alır 27

28 Bir Kaç Basit Kural (devam ) Aşağıdaki deyimi employee veritabanını kullanarak sorgulamak istersek, tabloda verilen satırları döndürür yılından önce işe alınan sadece birkaç çalışanın olduğu görülmektedir. Bir hata mı yapılmış? SELECT last_name, TO_CHAR(hire_date, 'DD-Mon-YY') FROM employees WHERE hire_date < TO_DATE('01-Jan-90','DD-Mon-YY'); 28