LEAS NG SÖZLEfiMES ÜZER NDEK ETK VE SONUÇLARI

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "LEAS NG SÖZLEfiMES ÜZER NDEK ETK VE SONUÇLARI"

Transkript

1 KONUT F NANSMAN KANUNU NUN LEAS NG SÖZLEfiMES ÜZER NDEK ETK VE SONUÇLARI Av. Cengiz Topel ÇEL KO LU G R fi Hukukumuzda T. ve 3226 Say l Kanunla düzenlenen Leas ng Finansal Kiralama Sözleflmesinden, ülkemiz uygulamas nda yat r m mallar n n finansman na yönelik olarak yararlan lmaktad r (FKK m. 1, 28, 30, 32). Genel olarak Mortgage Yasas olarak bilinen, Gün ve 5582 Say l Konut Finansman Sistemi liflkin Çeflitli Kanunlarda De ifliklik Yap lmas Hakk nda Kanun, 3226 S. FKK n n yukar da belirtti imiz amaç ve kapsam na iliflkin önemli de ifliklikler getiren baz düzenlemeler içermektedir. An lan kanunun çerçeve m. 26 hükmü ile FKK da, leasing mal zilyedli inin kirac taraf ndan baflkas na devir yasa n öngören m.15 hükmüne iki f kra eklenmifl ve bununla dolayl olarak leas ng konusu mal n niteli i ve leasing alan yönünden adeta yeni bir leasing sözleflmesi türü düzenlenmifltir. Ayn flekilde di er özel yasal düzenleme de ifliklikleri ile de leas ng sözleflmesi yönünden FKK de iflikli ini tamamlay c içerikte önemli etki ve sonuçlar oluflmaktad r. Bu meyanda, KFK çerçeve m. 12 ve 14 hükümleri ile SerPK ya iliflkin de iflikliklere göre BDDK ca izin verilecek Leas ng fiirketlerine konut finansman kuruluflu s fat ile konut tüketicilerine sa lanan (SerPK m.38/a) konut finansman na dayal alacak ve varl klar n bizzat veya bir sermaye piyasas kurumu olarak düzenlenen ipotek finansman kuruluflu na ifltiraken dolayl olarak menkul k ymetlefltirilmesi ile yeni bir refinansman imkan oluflturulmufltur (SerPK m.39/a). Di er taraftan, konut finansman, KFK çerçeve m. 24 hükmü ile TüketicininKorunmas Hakk nda Kanun da yap lan de ifliklikle tüketici hukuku ile iliflkilendirilerek leas ng veren konut finansman kuruluflu bir nevi sa lay c olarak ve leasing alan kullan c da kendisine konut finans-

2 2016 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 81 Say : 5 Y l 2007 man sa lanan tüketici olarak kabul edilmifltir. Böylece Tüketicinin Korunmas Hakk ndaki Kanun hükümlerinin konut finansman kuruluflu yönünden s n rland r c ve tüketici yönünden de koruyucu hükümleri sebebiyle akdin kuruluflu ve sona ermesinde önemli baz etki ve sonuçlar da ortaya ç kmaktad r (TKHK m.10/b). Bu incelemede, bahse konu Konut Finansman Kanunu ile getirilen FKK ve leas ng sözleflmesine iliflkin de iflikliklerin incelenmesi amaçlanm flt r. Bu kapsamda, FKK ya göre, leas ng sözleflmesinin konusu ile buna ba l olarak leas ng veren kurulufl ve leas ng alan kullan c n n özelliklerine k saca de inildikten sonra; KFK düzenlemeleri kapsam nda ihdas olunan konut finasman leas ng sözleflmesinin kuruluflu ve kullan c n n temerrüdü sebebiyle sona ermesi konular anahatlar ile incelenip de erlendirilecektir. I-KFK ÖNCES NDE LEASING SÖZLEfiMES N N KONUSU VE TARAFLARI A-GENEL OLARAK LEAS NG Ülkemizde leasing sözleflmesinin ilk örnekleri, 24 Ocak 1980 kararlar ile bafllayan ekonominin d fla aç lmas sürecinde, ülkeye gelen yabanc finans kurulufllar ve onlar izleyen yerli finans kurulufllar n n iflletmelerin finansman gereksinimlerinin karfl lanmas na yönelik olarak hizmet vermeleriyle görülmeye bafllam flt r 1. Leas ng pek çok ülkede özel bir yasal düzenleme d fl nda genel hükümlere tâbi olarak uygulanmakla 2 birlikte hukukumuzda, ilk defa, T. ve 83/7506 Say l Özel Finans Kurumlar na iliflkin Bakanlar Kurulu Kararnamesi ve ilgili /18323 RG. S. Tebli de ve daha sonra da T. ve 3226 Say l FKK da düzenlenmifltir 3. Leas ng kelimesi (to lease), ngiliz dilinde kiralamak kiraya vermek anlam nda olup 4 k ta avrupas dillerine kira finansman, kredili kira, finansman kiras fleklinde çevrilmifltir 5. Doktrinde, FKK da benimsenen finansal kiralama sözleflmesi kavram kullan lmakla birlikte uygulamada (1) Altop Atilla, Özellikle Tafl n r Yat r m Mallar na liflkin Finansal Kiralama Sözleflmesi, Bat der Yay nlar, Ankara s.1( lk örneklerine sanayi devrimi sonras nda rastlanan leas ng, özellikle 1960 l y llardan sonra bölgesel ve giderek küresel rekabetçi ekonomi etkileri ile s nai yat r mlar için kaynak sa lama aray fl na uygun olarak bir finansman modeli olarak ngiltere ve Amerika dan Japonya, k ta Avrupas ve di er ülkelere geçmifltir, bkz. Ergül/Dumano lu, Finansal Kiralama, Der Yay nlar, st.2003, s.55vd.);leas ngin Anglo Amerikan Hukuku ndaki kökeni ve Avrupas na geçifli hakk nda bkz.köteli Argun, Karfl laflt rmal Hukuk ve Türk Hukukunda Finansal Kiralama, Kazanc Kitapevi, stanbul 1990, s (2) Reiso lu Seza, Finansal Kira Sözleflmesi ve Uygulama Sorunlar, Bankac lar Dergisi, S.2004/48, s.47. (3) Köteli, s.2. (4) Frans zcadaki karfl l Locatin Financiere, talyanca da Lecaziene Finanzlaric tir, bkz. Ergül/Dumano lu s.1. (5) Yavuz,Cevdet, Borçlar Hukuku Özel Hükümler C. I,Beta Yay nevi, stanbul 2002 s.323(yazar, FKK daki finansal kiralama fleklindeki adland rmada, yabanc kelimeye Türkçe son ekle türetilen bu terim yerine finansman kiras veya mali kira teriminin uygun olabilece ini belirtmektedir).

3 Konut Finansman ve Leasing Av. Cengiz Topel Çeliko lu 2017 leas ng sözleflmesi terimi de kullan lmakta; leas ng kuruluflu leasing veren/lessor, kullan c da leasing alan/ lessee olarak, adland r lmaktad r 6. Avrupa Leasing Birli i ne göre leasing: Belirli bir süre için kiralayan ve kirac aras ndaki sözleflme ile kirac taraf ndan seçilip kiralayan taraf ndan sat n al nan mülkiyeti kiralayana ait bir mal n kullan m n n belirli bir kira bedeli karfl l nda kirac ya b rak lmas d r 7. Mevzuat m zda Leasing, ilk defa Özel Finans Kurumlar Tebli inde: Mal ve hizmet üretiminde kullan lacak teçhizat n, mülkiyet finans kurumunda kalmak kayd ile ve sözleflme serbestisine göre iflletmelere kiraya verilmesi fleklinde tan mlanm flt r(m.20) 8. Bilahere yürürlü e giren, FKK m. 4 göre de Leas ng: Kiralayan n, kirac n n talebi ve seçimi üzerine üçüncü kifliden sat n ald veya baflka bir surette temin etti i bir mal n zilyedli ini her türlü fayday sa lamak üzere ve belirli bir süre feshedilmemek flart ile kira bedeli karfl l nda kirac ya b rakmas n öngören bir sözleflmedir(m.4).yasada benimsenen içeri e göre yap lan bir tan ma ise leasing: Kiraya verenin, kiralanan mala ait bütün risk ve menfaatleri aynen malikiymiflcesine kirac ya devretti i bir tür kiralamad r 9. Leasing, kira sözleflmesine benzedi i gibi sözleflme süresi sonunda kirac ya al m hakk tan nan hallerde taksitle sat ma veya sat ma çevrilebilir kiraya da benzemekte ise de; o nun ay r c özelli i, kullan c kirac ile finans kurumu aras nda bir kredi iliflkisini de içermesi ve mal n kredi ifllemi için sat n al nmas ndad r 10. Leas ngin hukuki niteli i konusunda, karfl laflt rmal hukukta farkl görüfller ileri sürülmüfl olup, sviçre Hukukunda, hukukumuzda da ileri sürülen 11, kendine has özellikleri olan bir kulland rma sözleflmesi görüflü hakimdir 12. FKK ya göre yap lan yukar daki her iki tan mda da Leasing sözleflmesi kiraya indirgenmifl gibi görünmekte ise de kanunun di er hükümleri de dikkate al narak ö retide farkl görüfller de ileri sürülmüfltür. Buna göre, kanunun m. 4 hükmünün m. 26 ve 27 hükümleriyle birlikte de erlendirilmesi halinde; bu kanunda hüküm bulunmayan konularda BK genel hükümleriyle niteli e uygun özel hükümlerin (k yasen) de uygulanacak olmas ve tafl n rlarda taksitli sat ma iliflkin m hüküm- (6) Ergül/Dumano lu, s.2(biz incelememizde, leasing veren ve leasing kuruluflu ve leasing alan ve kullan c terimlerini kullanaca z). (7) Kocaa a Köksal, Türk Özel Hukukunda Finansal Kira Sözleflmesi, Yetkin Yay nevi, Ankara 1999, s.63. (8) Köteli, s.2,3. (9) Kocaa a, s.63;ergül/dumano lu, s.2. (10) Köteli, s.8,13,14;taksitli sat m n sosyal himaye niteli i sebebi ile yat r m mallar Leas nginde ve bu sebeble de FKK için uygun düflmedi i bildirilmektedir, bkz.altop, s.139. (11) Yavuz, s.332(yazar, ayr ca, FKK m.31 göre sözleflmeden do an ihtilaflar n ticari dava olarak kabul edilmesine ba l olarak ticari hükümlerin uygulanmas gere ine de iflaret etmifltir); Ayn yönde Köteli, s.157; Farkl görüflte Altop, s.125(bu yazar, atipik bir kullan m devri sözleflmesi görüflünde olup finansman unsuru ve bu husustaki üçlü iliflkilere k yasen adi kira hükümlerinin uygulanmas n kabul etmektedir.yazar Alman Hukukunda bask n olan görüflünde atipik kira oldu unu belirlemektedir). (12) Bkz.Altop, s.109(doktrindeki görüfller hakk nda ayr nt l bilgi için bkz., s );köteli, s , 157

4 2018 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 81 Say : 5 Y l 2007 leri ile tafl nmaz kiras na iliflkin 6570 s. Kira Kanunu hükümleriyle ayr - ca TMK mülkiyeti muhafaza hükümlerinin uygulanmayacak olmas, karfl s nda, hukukumuzda leasing sözleflmesinin atipik bir sözleflme mahiyeti arzetti i kabul edilmektedir 13. B-FKK KAPSAMINDA LEASING SÖZLEfiMES N N KONUSU Leas ng sözleflmesinin köken ülkeler ve k ta avrupas ndaki de iflik uygulamalar dolay s ile farkl konu ve tür ayr mlar yap lmaktad r.buna göre, öncelikle akdin kapsam bak m ndan leasing konusu mal n sadece kullan m hakk ile s n rl olarak de il ayn zamanda sahip olma amac n içerir flekilde al m hakk n da zorunlu bir unsur olarak kabul eden düzenlemeler oldu u gibi bunu ihtiyari bir unsur olarak kabul eden düzenlemeler de vard r 14. Ayr ca akdin konusu yönünden; imalatç n n veya sa lay c n n leas ng vermesine nazaran do rudan ve dolayl leas ng, kullan c n n bizzat kendi mal n leas ng kurulufluna sat p ondan leas ng almas fleklinde sat kirala leas ngi, mal n niteli i dolay s ile tafl n r ve tafl nmaz leasingi ya da yat r m veya tüketim (dayan kl ) mal leasingi, mal n yeni olup olmamas na göre birinci el ve ikinci el leas ngi, ifllemin geçici veya sürekli olmas na göre faaliyet leasingi ve finansman leasingi, fleklinde tür ayr m yap lmaktad r 1 5. Sözleflmenin konusunu oluflturan mal n niteli i bak m ndan da, leasingin özel kanunla düzenlendi i Belçika ve Frans a da mal n mesleki amaçl olmas, talya da yat r m mal olmas, gerekm e k t e d i r 1 6. FKK bak m ndan, akdin kapsam yönünden kullanma hakk d fl nda, al m hakk zorunlu olmay p ihtiyaridir (m. 9/2). Leas ng veren itibar ile ise mal n 3. kifliden temin edilmesi öngörülmekle direkt leas ng ve sat-kirala leas ngleri kanunun kapsam d fl ndad r (m.4) 17. Leas ng konusu bak m ndan tafl n r veya tafl nmaz mal leas ngi (m.5) ve istisnai olarak birinci el veya ikinci el leas ngi FKK kapsam nda mümkündür 18. Leasing konusu mal n niteli i bak m ndan, yasada üretim mal veya tüketim amaçl mal ya da dayan kl tüketim mal veya yat r m mal leas ngi konusunda (13) Bkz. Altop, s.137vd.; Reiso lu, s.48; Kocaa a, s.60,64(yazar, FKK. m.1 hükmündeki finansman sa lama amac n n kiradan ay rmada belirleyici bir özellik olarak kanuni tan mdaki eksikli i tamamlay c oldu unu belirtmektedir); atipik karz görüflünün de kabul edilebilece i yönünde bkz., Köteli, s kabul etmektedir. (14) Altop, s.55(yazar, Fransa,Belçika,Ispanya Hukukunun al m zorunlu unsur olarak düzenledi ini belirlemektedir). (15) Bu hususta kapsaml bilgi için bkz.altop, s.50-76;köteli, s ;ergül/dumano lu, s (16) Köteli, s.63; Altop, s.68(yazar, leas ngin özel kanunla düzenlendi i Fransa,Belçika ve Ispanya da da kapsam n yat r m mallar ile s n rl oldu unu bildirmektedir). (17) Aksi görüflte Reiso lu, s.50(yazar, sat-kirala L.ni yasa kapsam nda kabul etmeyen Yarg tay kararlar n belirleyici olmas gerekenin kirac ya finansman sa lanmakta olmas gerekçesi ile elefltirmifltir) (18) Reiso lu, s.48;kocaa a s.68.

5 Konut Finansman ve Leasing Av. Cengiz Topel Çeliko lu 2019 bir belirleme yap lmam flt r (m. 3). Ancak leasing esasen bir yat r m finansman arac olup bu konuda temel bir ilke kabul edilen amortisman - kendi kendini finanse etme özelli inin mevcut olmamas dolay s ile tüketim mallar n n yasan n kapsam d fl nda kalmas tabiidir 19. Buna göre yasa kapsam ndaki leas ngin konusu, yat r m mallar ile s n rl olmaktad r. Bu husus yasan n amac na iliflkin olarak m.1 de finansman sa lamaya yönelik leasingin düzenlenmesine iflaret olunmas ile belirgindir 2 0. Nitekim yasan n m.10/5 hükmüne göre leasing veren yönünden leas ng sözleflmesinin, ancak bu kanuna göre faaliyette bulunmas na izin verilmifl FKfi taraf ndan akdolunabilece inin kabul edilmifl olmas ; m. 1 gerekçesinde iflletmelerin sabit k ymet ihtiyaçlar n n k a r fl l a n m a s ndan bahsedilmesi; sözleflmenin tan m na yönelik m. 4 gerekçesinde kiray kabul edenin iflletmesi için ihtiyaç duydu u mallar dan bahsedilmesi; sözleflmenin konusuna iliflkin m. 5 gerekçesinde iflletmenin sabit de erlerinin tafl n r veya tafl nmaz olabilece i n i n aç klanm fl olmas ; ayn sonucu ortaya koymaktad r 2 1. Yasa kapsam ndaki tafl nmaz leas nginin de yukar daki kapsamda iflletmenin sabit k ymet unsuru olarak gelir elde etme amac na yönelik olmas özellik arzetmektedir.tafl nmaz leas ngi, fabrika, iflyeri,hastahane, arazi ve benzerine iliflkin olarak akdedilmekte ve bu tür leasingte genellikle kullan c lehine bir al m hakk tan nmaktad r 22.Yine bu tür leasingin baz ülkelerde tafl n r leas nginden ayr olarak düzenlenmesi de o nun farkl özelliklerine ba lanabilir 23. C-FKK KAPSAMINDA LEASING SÖZLEfiMES N N TARAFLARI Dar anlamda leasing sözleflmesi, leasing alan kullan c ile leasing veren kurulufl aras nda akdedilirken sözleflmenin kurulmas nda, kullan c ile imalatç veya sat c aras ndaki temas sebebi ile üç köfleli bir ekonomik iliflki oluflmaktad r. Ancak ekonomik aç dan üç köfleli iliflki, hukuki aç - dan bu akdi çok tarafl k lmaz; zira ortada iki ayr sözleflme mevcut olup taraflar ikili olarak farkl laflmaktad r. Buna göre leasing sözleflmesinin taraflar, leasing alan kullan c ile leas ng veren olarak mal n(yat r m n) finansman n sa layan leasing kurulufludur Leas ng Veren Kurulufl Leasingin yap s ve kredi iliflkilerinin gerektirdi i kamusal güvenin sa lanmas bak m ndan, çok ülkede, leasing veren için genel sözleflme (19) Bkz.Yavuz, s.328;kocaa a, s.54 (20) Reiso lu, s.49;finansman sa lama amac d fl ndaki leas ngin FFK hükümleri d fl nda genel hükümlere göre yap labilece i kabul edilmektedir,bkz.yavuz, s.329. (21) Reiso lu, s.48. (22) Altop, s.67. (23) Frans z ve Alman Hukuklar ndaki düzenleme hk.bkz.köteli, s.112 (24) Köteli, s.58;

6 2020 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 81 Say : 5 Y l 2007 ehliyeti yan nda belirli baz özellik ve flartlar n varl gerekli görülmüflt ü r 2 5. FKK uyar nca, leasing verenin (kiralayan), bir finansal kiralama flirketi olmas gerekmekle (m.3) bu flirket Hazine Müsteflarl n n verece i ön izinle ancak Afi fleklinde bir Türk flirketi olarak veya yurtd fl nda yerleflik bu özellikteki yabanc flirketin flubesi olarak(m.10) kurulmak veya yabanc sermaye mevzuat na göre do rudan yurtd fl ndan leasing vermek suretiyle; BDDK gözetim denetiminde ve ancak leasing ifllemlerine yönelik olarak faaliyette bulunabilmektedir (11,12, 32) 26. FKK m.10/5 hükmü bu kanuna göre izinsiz faliyette bulunanlar için cezai yapt r m içermekle birlikte, doktrinde, kanuni flartlar tafl mayan tüzel kifliler ve gerçek kiflilerin, kanun kapsam d fl nda kalan ve finansman sa lamaya yönelik olmayan(tüketim mallar leasingi ve faaliyet leasingi) sözleflmeleri, genel hükümlere göre akdedebilece i ileri sürülmüfltür Leasing Alan Kullan c Çeflitli ülke uygulamalar nda leasing alan kullan c lar, iflletmeler,yat r mc flirketler,kamu tüzel kiflileri ve gerçek kifliler olabilir; genel olarak leasing alan n gerçek veya tüzel kifli olmas önem arzetmemektedir.ancak, kullan c n n mutlaka iktisadi bir iflletme sahibi olmas -sözleflmenin mahiyeti gere i- gerekli görülmekte; ve fakat iflletmenin mutlaka ticari iflletme olmas gerekmeyip kullan c n n esnaf iflletmesi veya serbest meslek faaliyeti yeterli kabul edilmektedir 28. FKK da leasing alan kirac n n özelliklerine iliflkin herhangi bir belirlemeye yer verilmemifltir (m.3). Ancak kanunun madde gerekçelerinde aç kland üzere (m.1, 4, 5), leasing konusu mal n bir yat r m mal olmas n n tabii bir sonucu olarak, kullan c n n mutlaka bir iktisadi faaliyet içinde olmas gerekir 29. (25) Köteli, s.68(yazar ABD de sigorta flirketleri ve bankalar n, Fransa da da banka ve finans kurumu yan nda tafl nmaz leas ngi için özellikli baz özel flirketlerin yetkilendirildi ini kaydetmektedir, bkz ); Almanya ve sviçrede yasal k s tlama olmamas na karfl n, bankalarca do rudan de il ifltirakleri kanal ile leasing verdikleri hususunda bkz.altop, s.84,85. (26) Prosedür hakk nda ayr nt l bilgi için bkz /26315 RG T. ve S. FK.fiirketleri Kurulufl ve Faaliyet Yönetmeli i. (27) Yavuz, s.329 (28) Köteli, s.59-61(yazar, Frans z Hukuku nda tafl n r mallar için leasing alan n tacir olmas aranmazken tafl nmaz mallar için oldukça dar kapsaml flekilde s nai ve ticari kullan m amac gerekli say l p esnaf ve serbest mesleki kullan mla birlikte tar msal üretim amaçl kullan m dahi leasing kapsam nda kabul edilmedi ini belirlemifltir); Altop, s.90;ergül/dumano lu, s.5 (29) Köteli, s.61;koca a, s.90.

7 Konut Finansman ve Leasing Av. Cengiz Topel Çeliko lu 2021 II- KFK SONRASINDA LEASING SÖZLEfiMES N N KONUSU VE TARAFLARI A- GENEL OLARAK KFK 5582 S. KFK, düzenleme amac tafl d konut finansman modeline münhas r bir özel yasa olmay p torba yasa fleklinde birden çok genel ve özel yasay de ifltiren bir yasad r. Yasan n: çerçeve 1, 2, 3, 4, 5, 6. maddeleri ile K ; çerçeve 7, 8, 9, 1 0, 1 1, 12, 13, 14, 15, 16, 17,18, 1 9, 20. maddeleri ile S e r P K; çerçeve 21, 2 2, 2 3, 2 4, 2 5. maddeleri ile T K H K; çerçeve 26. maddesi ile F K K; çerçeve 27. maddesi ile Toplu Konut K.; çerçeve 28, 2 9. maddeleri ile Gelir VK; çerçeve 30. maddesi ile Gider V.K.; çerçeve 31, 3 2, 3 3. maddeleri ile Harçlar K.; çerçeve 34. maddesi ile Damga V.K.; çerçeve 35. m addesi ile de Katmade er VK da de ifliklikler y a p l m fl t r 3 0. Yasan n amac,hükümet teklifi gerekçesine 31 göre:standartlara uygun konut üretiminin sa lanmas, konut imalat ndaki kay td fl ekonominin kay t alt na al nmas ve inflaat sektörü vas tas yla ekonomik piyasalara ivme kazand r lmas, fleklindeki tali amaçlar n yan s ra, asli olarak; tasarruf sahipleri ile konut al c lar aras nda bir köprü kurup uzun vadeli bir konut finansman modeli oluflturmakt r (Genel Gerekçe s.1, 2). Y a s a (KFK), öngörülen bu amac gerçeklefltirmek üzere konut finansman alacaklar n n menkul k ymetlefltirilmesini sa layacak ve bunlara yat r m yapanlar koruyacak baz kurum ve araçlar getirmektedir. B ö y- lece yurtd fl ve yurtiçinde uzun vadeli kaynak sa layabilecek tasarruf sahiplerinin fonlar ile düflük faizli ve uzun vadeli kredi imkan oluflturulup orta ve alt gelir grubu konut al c lar n n kira öder gibi kredi iade taksidi ödeyerek konut sahibi olmas na olanak sa lanabilecektir. ( G e n e l gerekçe s.1). Yasan n amaçlad sistem, ilk defa ABD de gelifltirilen mortgage ad ile bilinen 32 finans kurulufllar na uzun vadeli kaynak sa lamak üzere menkul k ymetlefltirme esas na dayanmakta olup yasan n a rl k noktas n SerPK de iflikliklerinin oluflturdu u görülmektedir. Nitekim yasa: Dünya Bankas, AB Tüketici Konseyi, Avrupa potek Birli i ve baz ülkeler konut finansman normlar ndan yararlan larak SPK taraf ndan haz rlan lm flt r 33. (30) Kanunun bu düzenleme tarz tasar halinde iken, özel kanun fleklinde düzenlenmesi gere i yönünde elefltirilmifltir, bkz. B YÜ.Gayr menkul ve Takip Hukuku Aç s ndan Mortgage Sistemi Paneli, stanbul , s.1-17, Mortgage Panel (Kaynak B Panel CD). (31) Baflbakanl k Kanunlar ve Kararlar Genel Müdürlü ü, T. ve B.02.0.KKG.0.10/ /5248 S. Kanun Tasar s ve Gerekçesi(Kaynak Eriflim Tarihi ) (32) Bu hususta kapsaml bilgi için bkz. Ö n a l / T o p a l o l u, potekli Konut Finansman Mortgage- (Tutsat),Karahan Kitabevi, Adana (33) Bkz.Plan Bütçe Komisyon Raporu s.2.

8 2022 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 81 Say : 5 Y l 2007 Yasa de ifliklikleri demetiyle oluflturulan yukar da an lan sistemin baflar l olabilmesi için gerekli ön koflullar n sa lanmas bak m ndan KFK kapsam nda:gayr menkullerin de er tespitinin do ru yap lmas n sa lamak ve geri ödemelerin aksamas durumunda kanuni takip sürecinin çabuk sonuçlanmas n sa lamak üzere teminat niteli indeki ipotekli konutlar n k sa sürede paraya çevrilebilmesine yönelik olarak, K ya iliflkin düzenleme de ifliklikleri benimsenmifl; sistemdeki ifllem maliyetini azalt p ilgilileri teflvik etmek üzere baz avantajlar oluflturulmas ve sistemi desteklemek üzere kamu kesimine faaliyet imkan sa lanmas, yönünde ilgili baz kamu kurumu ve vergi yasalar nda da de ifliklik yap lm fl; ve ayr - ca konut edinecek tüketicinin korunmas bak m ndan, leasing yolu ile yap lacak konut finansman iflleminin TKHK kapsam na al nmas gerekli görülmüfltür (Genel Gerekçe s.3) 34. Di er yönden sistemin derinlik kazanabilmesi için bankalarla birlikte, BDDK ca yetkilendirilen leasing ve finans kurulufllar konut finansman kuruluflu olarak kabul edilmifl (38/A); konut finansman ndan do an alacak haklar karfl l nda bunlara uzun vadeli kredi sa lamak üzere yeni bir sermaye piyasas kurumu olarak potek Finansman Kuruluflu oluflturulmufltur (m. 39/A). potek Finansman Kuruluflu ve bankalara, konut finansman kurulufllar na verdi i krediler karfl l nda onlardan devrald - alacak haklar ve teminatlar ndan oluflan teminat havuzu vas tas ile garanti etmek suretiyle menkul k ymet ihraç imkan tan nm flt r (m.13/a) 35. Böylece, oluflturulan sisteme göre konut finansman kurulufllar, konut finansman alacak hakk karfl l nda bu kredinin çevrilebilir ve sürdürülebilir olmas için bunu ipotek finansman kurulufllar na devredecek; bu kurulufllar ise aktifindeki alacaklar karfl l nda (teminat havuzu), garanti vererek menkul k ymet ç karacak; menkul k ymetler talep gördükçe de tasarrufçudan sa lad fonlar, konut kredisi kayna olarak kredi kurulufllar na aktaracakt r (m.13/a). B- KFK KAPSAMINDA LEASING SÖZLEfiMES N N KONUSU FKK kapsam nda, leasing konusu mallar n, yat r m mallar niteli indeki tafl n r ve tafl nmazlarla s n rl oldu u yukar da saptanm fl (II. B, prg. 4, 5, 6); leasing sözleflmesini özel yasa ile düzenleyen baz ülkelerden farkl olarak leasing alan kullan c ya sözleflme dönemi sonunda al m hakk tan nmas n n sözleflmenin kuruluflu bak m ndan zorunlu bir unsur ol- (34) Ayr ca bkz.plan Bütçe Komisyon Raporu, s.1(kaynak, Eriflim T ) (35) Yat r m mal finansman leasing konusu alacak ve varl klar karfl l nda FKfi leri SPK mevzuat na göre Varl a Dayal Menkul K ymet ihraç edebilmektedir, bkz. SPK VDMK Tebli i(kaynak spk.gov.tr.eriflim ). lgili SPK tebli i yay mland ktan sonra, KFK m.9 hükmü ile de iflik SerPK m.13/b hükmü kapsam nda varl k teminatl menkul k ymet ihraç edebilmeleri de mümkün görünmektedir.

9 Konut Finansman ve Leasing Av. Cengiz Topel Çeliko lu 2023 mad n da belirtmifltik (II.B ). Ancak KFK ile FKK n n bu özellikleri farkl laflmaktad r. KFK çerçeve m. 26 hükmü ile FKK n n 15. maddesine eklenen iki f kradan ilkinde yer alan Ancak tüketicilerin konut edinmesine veya yat r mlara finansman sa layan finansal kira ifllemlerinde fleklindeki 1.yar m cümle ve ikincisinde yer alan konut finansman kapsam nda yap lan finansal kiralama ifllemlerinde fleklindeki 1. yar m cümle içeriklerine göre: art k sadece yat r m mallar na de il tüketicilerin konut edinmelerine de finansman sa lanmas imkan tan nm fl; böylece yat r m mal leasingine ilaveten ihtiyaç mal leasinginin kabulü ile sözleflmenin konusu bak - m ndan kanunun kapsam genifllemifltir (m.15/2,3). Ancak burada ihtiyaç konusu tafl nmaz n, konut niteli inde olmas zorunlu olup iflyeri vas fl tafl nmazlar ticari veya mesleki bir yat r m unsuru olmas dolay s ile yine de ifliklik öncesi dönemdeki gibi yat r m mal leasing sözleflmesine konu olabilecektir 36. KFK çerçeve m. 20 ile de iflik SerPK geçici m. 11 hükmüyle, bu yasan n yürürlü ünden sonraki 3 ay içinde olumsuz yönde bildirimde bulunulmamas halinde kredi ve teminatlar KFK kapsam na girecek kifliler aras nda, bu yasadan önce konut finansman tan m na uyan kredi kullan c lar kapsam nda finansal kiralama sözleflmesi akdetmifl tüketicilerden de bahsolunmas, sanki yasa de iflikli i öncesinde konut leasing sözleflmesi yap lm fl olabilece ine dair bir izlenim uyand rmakta ise de bu hal FKK n n aç k içeri i karfl s nda, kanaat m zca herhalde bir zuhulden ibarettir 37. Di er taraftan yasaya (FKK m.15) ikinci f kra olarak eklenen f krada yer alan tüketicilerin konut edinmesine finansman sa layan finansal kiralama terimi ile: FKK ya göre leasing sözleflmesinin unsurlar ve niteli i bak m ndan belirleyici olmayan, kirac n n sözleflme mal n dönem sonunda al m hakk na, sözleflmenin kurulmas nda bu unsurun ihtiyarili ini aflar tarzda bir vurgu yap lm fl oldu u görülmekle; bu, konut finansman na yönelik leasing sözleflmeleri yönünden, sat ma çevrilebilir kira veya taksitle sat m hukuki nitelemini ve art k yasadaki bu de ifliklikten sonra sözleflmenin kurulmas nda al m hakk n n zorunlu bir unsur teflkil edip etmeyece ini düflündürmektedir 38. (36) Bkz.KFK Tasar s Plan Bütçe Komisyon Raporu, s.2. (37) Bu konuda, ev eflyas konulu bir leasing sözleflmesini, kiflilerin ev eflyalar n n ne tür bir finansman kayna olaca n n sözleflmede belirtilmedi i gerekçesi ile FKK m.1 ve 4 ayk r bulan Yarg tay karar n n farkl bir yorumu için bkz.reiso lu, s.49. (38) Bkz.yukar da dn.10(bu konuda, Yarg tay n emsal olabilecek bir içtiahad nda, sözleflme s ras nda mal n mülkiyetinin teminat amac ile kiralayanda kald n kabul edilmifltir, bkz. YHGK, T. ve 2000/ E.2001/6 K. S. içtihat, kaynak,dinamik Hukuk Mevzuat çtihat Program, Eriflim, ).

10 2024 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 81 Say : 5 Y l 2007 C-KFK KAPSAMINDA LEASING SÖZLEfiMES N N TARAFLARI 1-Konut Finansman Leas ng Kuruluflu FKK kapsam nda, leasing verenin, Afi olarak kurulmufl olmas (m.10) ve BDDK taraf ndan verilen faaliyet belgesi ile o nun gözetim ve denetimi alt nda çal flan(m.32/b) bir finansal kiralama flirketi(m.3) olmas gerekti- ine yukar da de inildi i(ii.c.1) üzere;bddk taraf ndan yay mlanan, FKfi Kurulufl ve Faaliyet Esaslar Tebli i 39 uyar nca, leasing flirketleri kural olarak ana faaliyet konular d fl nda faaliyette bulunamamaktad r(m.22/1a). KFK m.12 ile de iflik SerPK m.38/a hükmüne göre, finansal kiralama yapan bankalar ile BDDK taraf ndan konut finansman faaliyetinde bulunmas uygun görülen FKfi konut finansman kurulufllar aras nda kabul edilmifltir. Böylece evvelce akredite olarak faal olan veya yeni kurulufl izni alm fl olan FKfi lerinin konut finansman faaliyetinde bulunmak istemesi halinde, Tebli m. 22/1a uyar nca bu hususu da ana faaliyet konular na dahil etmek suretiyle ve ikincil mevzuatta öngörülebilecek baflkaca kriterlere uygunlu un da sa lanmas ile konut leasing faaliyetinde bulunmalar mümkün olabilecektir 40. Bu noktada, KFK n n konut leasingine yönelik düzenlemelerinin FKK yerine SerPK da yap lm fl olmas dolay s yla, FKK d fl nda ayr ca SerPK leasing kurumlar m oluflmufl olaca akla gelmekte ise de; izin ve denetim merciinin FKK kapsam nda belirlenen kamu kurumu (BDDK) olmas, konut finansman leasingi yönünden FKK n n, sözleflmelerden do an ihtilaflar n ticari dava say laca yönündeki m.31 hükmünün uygulanmayaca n n kabul edilmifl olmas, ayr ca alt kira yasa na iliflkin FKK m.15 hükmünün konut finansman kullan c s na yönelik olarak de ifltirilmifl olmas, karfl s nda de iflikli in FKK ya iliflkin etkilerinin leasing veren yönünden de il, leasing konusu ve leasing alan yönünden sonuç do urdu- u anlafl lmaktad r. KFK n n leasing kurulufllar na iliflkin di er bir etkisi SerPK alan nda ortaya ç kmaktad r; ki bu da, leasing flirketlerinin, ba l flirket olarak yeni bir refinansman 41 imkan elde etmesi bak m ndan, konut finansman - na dayal menkul k ymet ç karabilmesi ve yasada bir sermaye piyasas kurumu olarak düzenlenen ve bankalarla birlikte ipotek teminatl menkul k ymet ihrac na yetkili olan ipotek finansman kurulufluna, BDDK izni ve SPK onay ile kurucu veya ifltirakçi olarak kat labilmeleridir (Çerçeve m.14 de iflik SerPK 39/A son). (39) Tarih ve S.Resmi Gazetede Yay nlanm flt r. (40) KFK çerçeve m.20 hükmü ile de iflik SerPK Geçici m.12 hükmü uyar nca, FKfi kanunun yürürlük tarihinden itibaren 6 ay süre ile konut finansman faaliyetinde bulunamamakla tarihine dek bu hususta gerekli akretidasyon haz rl klar n n tamamlanaca anlafl lmaktad r. (41) Uygulamada leasing flirketleri yeterli finansman hacmi için ya tek tek ifllem baz nda, ya çerçeve iliflki ile ya da özellikle bankalarla ba l flirket iliflkisi ile refinansman oluflturmaktad r, kapsaml bilgi için bkz.altop, s.45 vd.

11 Konut Finansman ve Leasing Av. Cengiz Topel Çeliko lu Leasing Alan Tüketici KFK düzenlemeleri ile leasing alan kullan c yönünden oluflan en belirgin sonuç, tüketicilerin konut edinmelerine yönelik finansal kiralama sözleflmesi akdolunabilece inin kabulüyle (FKK m.15/2) konut al c lar - n n ya da konut ihtiyaç sahiplerinin FKK kapsam nda ticari ve mesleki faaliyetlerine yönelik olmaks z n leasing kullan c s olabilmeleridir. Bu husus, KFK n n amaç ve hedeflerinden birisinin orta ve alt gelir grubunun konut ihtiyaçlar n n karfl lanmas na imkan sa lanmas 42 olarak belirlenmifl olmas itibar ile de belirgindir. Nitekim, FKK kapsam na adeta yeni bir leasing türü olarak dahil olunan konut finansman na yönelik leasing al c s ndan, kanunda tüketici vasf ile sözedilmekle (m. 15/2, 3) konut finansman na yönelik leasing ifllemleri de tüketici hukukuna tâbi k l nm flt r.bu husus yasa gerekçesinde Konut finansman na iliflkin finansal kiralama ifllemleri de 4077 say l kanun kapsam na al nm flt r fleklinde aç klanm flt r (çerçeve m. 24 gerekçe prg 1). Böylece, konut finansman leasingi alan kullan c, TKHK kapsam ndaki tüketici olarak belirlenmektedir (m. 3/r, 10/B) 43. Tüketici, TKHK da : Bir mal veya hizmeti ticari veya mesleki olmayan amaçlarla edinen, kullanan veya yararlanan gerçek ya da tüzel kifl i olarak tan mlanm flt r ( m. 3 / e ). Buna göre, konut finansman leasing kullan c s, münhas ran TKHK na göre tüketici say lan gerçek veya tüzel kifli olabilecektir 44. Böylece örne in bir avukat büro olarak kullanmak üzere 45 mesken nitelikli bir tafl nmaz için leasing al c s olamayac a k t r. Karma amaçla kullan mda ticari mesleki faaliyet d fl l k tam olarak mevcut olmad ndan ayn sonuç kabul edilecektir 46.Ticaret flirketleri veya ticari iflletme iflleten di er tüzel kifliler de, tüketici olarak kabul e d i l m e m e l e r i 47 sebebiyle, ayn flekilde konut finansman leasing kullan - c s olamayacakt r. (42) Bkz.yukar da sh.7 dn.32. (43) Konut ve tatil amaçl olarak kullan lan tafl nmazlar TKHK kapsam nda olmakla birlikte tafl nmaz n sat m kapsam d fl nda kabul edildi i gibi di er taraftan kira sözleflmeleri de kapsam d fl kabul edilmekte iken(zevkliler/aydo du s.78) mevcut de ifliklik tüketici hukuku bak m ndan da kanun kapsam n geniflletmifl olmaktad r. (44) Kanunun haz rlay c s SPK taraf ndan,kanun tasar s n n plan bütçe komisyon görüflmelerinde yap lan aç klamalarda, finansal kiralama flirketleri ve di er konut finansman kurulufllar nca sa lanacak konut finansman ndan yaln zca gerçek kiflilerin yararlanabilece i bildirilmifltir.ancak yasan n ilgili maddeleri ve gerekçesinde dahi böyle bir s n rlama yap lmam fl olmas ve sistemin tüketici hukukuna ba lanmas karfl s nda, ticaret flirketleri d fl nda tüketici vasf kabul edilen di er tüzel kiflilerin de konut finansman leasing al c s olabilmeleri kanat m zca mümkün görünmektedir. (45) Önal/Topalo lu, s.316 (46) Zevkliler/Aydo du, Tüketicinin Korunmas Hukuku, 3.Bask,Seçkin Yay nevi, Ankara 2004, s.84. (47) Zevkliler / Aydo du, s.80 vd(yazar, AB mevzuat nda tüketici vasf n n salt gerçek kifliler için kabul edildi ini belirlemektedir).

12 2026 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 81 Say : 5 Y l 2007 III-KONUT F NANSMAN LEAS NG SÖZLEfiMES N N KURULMASI VE KULLANICININ TEMERRÜDÜ LE SONA ERMES A-GENEL OLARAK Konut finansman leasingi olarak adland rabilece imiz, leasing türü esasen bir tafl nmaz leasingi olmakla, kural olarak yat r m mal niteli indeki klasik tafl nmaz leasingine iliflkin sözleflmenin kurulufl ve sona erme ilkelerinin, bu türün niteli ine ayk r olmad ölçüde burada da uygulanaca tabiidir. Yine karfl t yönden, konut finansman na iliflkin hükümlerin de konut finansman leasingi yönünden FKK ve ilgili di er emredici yasa hükümleri ile bir arada uygulanmas gerekecektir 48. Leasingin özel yasa ile düzenlendi i baz ülkelerde klasik tafl nmaz leasingi de ayr bir yasa ile düzenlenmifl olup bunlar n ortak özelli i olarak belirlendi i üzere; sözleflme, genel olarak 10 ila 20 y ll k bir kullan m dönemi için ve al m hakk unsurlu flekilde akdedilebilmekte ve bu sözleflmeden arazi veya bina d fl nda bina inflas na yönelik olarak leasing alacak kullan c n n arsas üzerinde üst hakk yolu ile bina inflas için de yararlan labilmektedir 49. Klasik tafl nmaz leasingi, ay p tekeffül ve hasar n intikali konular nda tafl n r leasinginden esasta bir farkl l k arzetmemekle birlikte, doktrinde, ödenen kira bedellerinin sonraki al m hakk bedeline de mahsup edilmesi halinde sözleflmenin sat ma çevrilebilir kira niteli inde olaca ; keza al m hakk itibar ile noterlik resmi flekli d fl nda bizzat tapu sicilince düzenlenmesinin gerekli oldu u ileri sürülmüfltür 50. FKK kapsam nda, klasik tafl nmaz leasing sözleflmesi, -al m hakk ve bu hakk n flerhi haricinde- akdin kurulmas (m.8), kullanma yararlanma ve sona erme hükümleri bak m ndan tafl n r leasinginden bir farkl l k arzetmemekte iken konut finansman n n tüketici hukuku kapsam nda düzenlenmesi karfl s nda, hukukumuzda yeni ihdas olunan konut finansman leasing sözleflmesinin kurulmas ve kullanma yararlanma (m. 15/3) ile sona erme hükümleri yönlerinden özellikle leasing alan tüketicinin temerrüdü bak m ndan farkl l k arzetti i görülmektedir (TKHK10/B). B-SÖZLEfiMEN N KURULMASI 1- Prosedür Leasing sözleflmesi, leasing veren kurulufl ve leasing alan kullan c aras nda r zai bir sözleflme olarak taraflar n iradelerinin flekle uygun bi- (48) Örne in KFK ile TKHK da yap lan de iflik hükme göre konut finansman kuruluflunun kendi belirledi i sat c -sa lay c dan konut temin olunmas flart n n FKK m.4 hükmü karfl s nda leasing yönünden uygulanmas mümkün olmamal d r.yine konut finansman sözleflmelerinin yaz l olarak düzenlenece i yönündeki hükmün(m.10/b) FKK m.8 deki özel düzenleme sebebi ile noterlikçe tanzimli resmi yaz l flekil hükmüne tesir etmeyece i tabiidir. (49) Köteli, s.113,114,115. (50) Altop, s.67.

13 Konut Finansman ve Leasing Av. Cengiz Topel Çeliko lu 2027 çimde uyuflmas yla kurulmakla birlikte, sözleflme mal n n imalatç veya sair bir 3. kifliden tedariki, sözleflmenin kuruluflunda bir ön flart oluflturmaktad r 51. Bu husus FKK da kirac n n talebi üzerine kiralayan n üçüncü kifliden sat n ald veya baflka bir surette temin etti i mal n fleklinde ifade olunmufltur (m.4) Nitekim, sözleflme mal n n leasing alana teslim edilmemesi sebebiyle akdin tasfiyesine yönelik yasa hükmü kapsam nda Kiralayan n mal n imalatç veya sat c s ile zaman nda sözleflme yapmamas fleklindeki, düzenlemeden ç kan dolayl sonuç da akdin kurulufluna iliflkin yukar daki ön aflamay teyid etmektedir(m.16). Mukayeseli hukukta ve uygulamada akdin kurulmas sürecinde, farkl modeller ileri sürülmüfltür 52.Akdin kurulmas na iliflkin modellerin önemi, leasing verecek kuruluflun, asli olarak iflin finansman ile ilgili olmas yan nda; sözleflme mal n n belirlenmesi ve teslim al nmas s ras nda mal n kontrolü, ay p ihbar yükümlülü ü, kirac n n kullan m amac na uygunlu u, konular na iliflkin risk ve sorumluluklar n d fl nda kalma amac yla mal n nesnel varl ile fiziki iliflki kurmamas nda, ortaya ç kmaktad r 53. FKK da öngörülen prosedür itibar ile kurulufl süreci: leasing alacak müstakbel kullan c n n, sözleflme mal n n sat c s veya üreticisi ile temas edip tedarikin esasl flartlar n belirleyerek bu bilgilerle, bir leasing flirketine baflvurmas ;leasing kuruluflunun da mukabelen bildirdi i finansman ve sözleflme flartlar n müstakbel kullan c n n kabul etmesi halinde bir ön sözleflme akdolunarak, leasing flirketinin mal n ve leasing alacak olan n durumuna iliflkin mali ve teknik analiz sonuçlar na göre müstakbel leasing kullan c s n n talebinin kabulüyle sözleflmenin kurulmas ; fleklinde cereyan etmektedir 54.Buna göre, leasing flirketi, leasing sözleflmesinin kurulmas aflamas nda, imalatç veya sat c ile tedarik sözleflmesini de bozucu flarta ba l olarak akdedip as l sözleflmenin kurulmas (51) Köteli, s.82. (52) Mukayeseli hukukta ve uygulamada yararlan lan modeller kapsam nda kurulufl sürecinin flu 4 flekilde cereyan edebilece i belirlenmektedir. a)leasing kurumu ile leasing alan n, leasing akdine yönelik bir önsözleflme akdi ile leasing alan n vekil tayin edilerek sözleflme mal n n kirac taraf ndan sat n ve teslim al nmas akabinde leasing sözleflmesinin akdedilmesi. b)leasing alan n leasing kurumu ile bir vekalet sözleflmesi akdetmesi ve leasing kurumunun bununla sözleflme mal n sat n almas ndan sonra bu defa onun kirac ya bir verece i vekaletle mal kirac taraf ndan üçüncü flah stan teslim al nmas akabinde leasing sözleflmesinin akdedilmesi. c)leasing alan n üçüncü flah stan sözleflme mal na iliflkin bir teklif alarak bununla leasing kurumuna sözleflme teklifinde bulunup mal n sat n al nmas için vekalet vermesi ile mal n sat n ve teslim al nmas sonras nda vekalet sözleflmesine konulan bir hüküm gere i mülkiyetin teminat amaçl olarak leasing kurumuna intikali akabinde leasing sözleflmesinin kurulmas. d)leasing alan n üçüncü flah sla, vaat ettiren s fat ile sözleflme mal n n henüz belirlenmemifl bir leasing kurumuna sat m na yönelik sat m vaadi akdetmesi ve akabinde bu vaadi kabul edecek leasing firmas n tesbit ederek mal n sat n al nmas ile ayn zamanda leasing sözleflmesi akdi ile leasing alana verilecek vekaletle mal n sat c dan teslim al nmas.bu bilgiler ve ayr nt için bkz. Köteli, s.82-95;altop, s (53) Köteli, s.92. (54) Altop, s.91.

14 2028 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 81 Say : 5 Y l 2007 üzerine leasing alan kullan c y yetkilendirerek mal n kontrolü ve teslim al nmas n sa layabilmektedir. Konut leasinginde yukar daki prosedürün yeni yasal düzenlemelere göre belirlenmesi gerekmektedir. KFK çerçeve m. 24 hükmü ile de iflik TKHK da, leasing alacak tüketiciye, konut finansman leasing- kuruluflunca, sözleflme öncesinde, finansal kiralama sözleflmesinin koflullar n içeren Sözleflme Öncesi Bilgi Formu verilmesi zorunlulu u getirilmifl (m.10/bf k.1) olup bu formun içeri inin sanayi ve ticaret bakanl taraf ndan belirlenecek standartlara uygun olmas gerekli görülmüfltür (m.10/bf k2). Ayr ca konut finansman leasing sözleflmesinin de bu formun verilmesinden 1 iflgünü sonra imzalanmas öngörülmüfltür (m.10/bf k.2). Bu düzenlemenin FKK m. 4 hükmü ve hatta m.16 hükmü ile birlikte uygulanmas gerekecektir.buna göre, yukar da bahsedilen prosedür kapsam nda tüketicinin mal n ve sat m flartlar n n bilgisini leasing kurulufluna bildirerek baflvurdu u ilk aflamada taraflar aras nda bir önsözleflme yap lacak olmas halinde 55, bu aflamadan önce sözleflme öncesi form un tüketiciye verilmesi zorunlu olup bu durum önsözleflmenin as l sözleflmenin tâbi oldu u flartlara göre yap lmas n n do al sonucudur(bk m.22/2) 56. Sözleflme öncesi formun içeri inde, bakanl kça ç kar lan yönetmelikle 57 ; esasen TKHK m.10/bf k15 hükmüne göre sözleflme içeri inde yer verilmesi zorunlu asgari unsurlar olarak yer almas gereken:toplam kira bedeli, sözleflme konusu konut bilgileri, y ll k maliyet, toplam kiran n sabit,de iflken ve karma faiz seçeneklerine göre anapara faiz da l m ve de- iflken kira bedelinde buna esas al nacak referans faiz veya endeks, faiz d fl maliyet kalemleri, kira bedeli ödeme plan, teminat, kira gecikme faiz oran, temerrüdün hukuki sonuçlar, vadeden önce kira ödeme flartlar, yabanc para ile ödeme halinde kura esas tarih, konut k ymet takdir flartlar ve varsa sigorta bilgilerinin yer almas öngörülmektedir (m.7). Sözleflme öncesi formla, adeta tüm sözleflme flartlar n n leasing sözleflme- (55) KFK çerçeve m.34 ile de iflik Damg.K.2 say l tablo f k. 36 uyar nca konut finansman kuruluflu olarak leasing flirketinin konut finansman na iliflkin tüm ifllemleri noterlerce ifllem s ras nda tahsil edilmesi gereken damga vergisinden muaf olmakla ifllem maliyeti önsözleflme akdi bak m ndan bir handikap oluflturmayacakt r. (56) fiekil bak m ndan da önsözleflmenin as l sözleflmenin tâbi oldu u noterlikçe tanzim usulüne göre tanzimi gere i de ayn flekilde BK m.22 hükmü uyar nca zorunludur. Bu s rada leasing kuruluflunun, leasing alacak tüketicinin ve sözleflmeye konu olacak konutun durumunun mali ve teknik analizi s ras nda, konut de erini tesbit ettirmesi de gerekecektir De erleme iflleminin menkul k ymetlefltirme aflamas nda lisansl de erleme uzmanlar vas tas ile yap lmas zorunlu olup leasing kurumu kendisi varl k teminatl menkul k ymet ihraç etmezse(serpk m.13/b), sözleflmenin kuruluflu öncesinde bu ifllemi kendi imkanlar ile yapabilmesine engel aksi yönde bir mevzuat henüz mevcut de ildir.ancak uygulamada refinansman bak m ndan, menkul k ymetlefltirme ifllemlerinin de leasing ifllemi ile eflzamanl olarak yürütülmesi beklenebilir. (57) tarih ve say l RG de yay mlanm flt r.

15 Konut Finansman ve Leasing Av. Cengiz Topel Çeliko lu 2029 sinin kurulmas ndan (en az 1 gün) öncesinde belirlenip müstakbel tüketici kullan c ya bildirilmesi zorunlu olmaktad r 58. Buna göre, taraflar aras nda bir önsözleflme yap lacaksa bu aflamadan önce verilecek sözleflme öncesi bilgi formu ile as l sözleflme içeri i neredeyse birebir belirlenmifl olmaktad r 59. Bununla birlikte burada da di- er leasing sözleflmelerindeki gibi tedarikçiyle leasing flirketi aras nda sat m sözleflmesinin kurulmas için saik ve sebep teflkil etmesi dolay s yla önsözleflmeye ihtiyaç duyulacakt r. 2- fiekil Unsurlar FKK da emredici mahiyette, leasing sözleflmesinin noterlikçe düzenleme fleklinde yap laca ve tafl nmaza iliflkin sözleflmenin ilgili tapu kütü- ü beyanlar hanesine flerh edilece i düzenlenmifltir (m.8). KFK m. 24 hükmü ile de iflik TKHK na göre ise konut finansman sözleflmesinin adi yaz l flekilde tanzimi düzenlenmifltir (m.10/bf k3). Öncelikle burada, tüketici kredi sözleflmesi ile konut finansman sa lanmas ndan farkl olarak leasing sözleflmesi ile konut finansman sa lanmas n n farklar n n yasa koyucu taraf ndan dikkate al n p al nmad - n n belirsiz oldu unu söylemek gerekir. Zira ne yasada ne de gerekçesinde bu konuda bir aç kl k yoktur. Ancak TKHK m.10/b hükümlerinde konut finansman sözleflmelerinde asgari olarak yer verilmesi zorunlulu u öngörülen unsurlar fleklinde olarak sözedilen içeri e bak ld nda bunlar n: leasing sözleflmesinin FKK daki tan ma göre doktrinde belirlenen teknik anlamdaki unsurlar olmay p sözleflme konusu konutun bilgileri d fl nda esasen kullan c n n leasing bedeli ödeme borcunun kapsam, bu borcun ifa flekli ve ifada temerrüd ile temerrüde ba lanan sonuçlara iliflkin oldu u görülmektedir. Böylece, yasada, tüketici kullan c y koruma amac ile onun daha bafltan akdin do uraca ödeme borcu ve sonuçlar n alg lamas n kolaylaflt rma ve ifa aflamas nda da leasing kuruluflunun talep haklar n belirleyerek muhtemel ihlalleri önlemeye yönelik tedbir kurallar na yer verilmifltir(m.10/b f k.16) 60. (58) Ancak, bu bilgilerin oluflturulmas için gerekli olan sözleflme öncesi görüflme ve haz rl k giderlerinin sözleflme kurulmad nda tüketiciden talep edilememesi gerekirse de sözleflme öncesi bilgi formunun haz rlanabilmesi için gerekli olacak olan konut k ymet takdirinin de erleme uzman na tüketicinin bizzat müracaat yla yapt r lmas n n istenmesi kaç n lmaz olacakt r. (59) Böylece, ön sözleflmede as l sözleflme flartlar n n tamamen belirlenmesi gerekmeksizin belirlenebilir olmas n n yeterli olaca ve ayr ca önsözleflmenin as l sözleflmeye göre daha az belirli olabilece i yönündeki önsözleflme teorisine iliflkin çözümlere baflvurmaya burada ihtiyaç duyulmamaktad r.bu görüfller hakk nda kapsaml bilgi için bkz.ayranc Hasan, Önsözleflme,Yetkin Yay nevi, Ankara (60) Yasa madde gerekçesinde, tüketicilerin konut finansman ihtiyac na alternatif bir finansman arac olarak konut finansman sisteminde finansal kiralamaya iliflkin özel hükümlerle tüketicilerin korunmas n n amaçland aç klanm flt r.di er taraftan bu hüküm esasen yine TKHK da yer alan di er tüketici kredilerinden ayr ca özel düzenlenmesi tercih olunan konut finansman na yönelik karz sözleflmesi dikkate al narak konulmufl da olabilir(kfk Gerekçe m.24).

16 2030 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 81 Say : 5 Y l 2007 Yukar da an lan konular n leasing sözleflmesinin zorunlu unsur ve flartlar n içermemesi karfl s nda bu k smi içeri in leasing sözleflmesi kapsam dahilinde kalmas hali ile ayr bir sözleflme olarak akdolunmas n n mümkün ve gerekli olmad sonucuna ulafl labilir 61. Ayr ca bahse konu k smi içerik ancak sözleflme konusu konutun ve tedarik flartlar n n belirlenmesi sonras nda ortaya ç kabilecektir. fiu halde TKHK da an lan konut finansman sözleflmesinin leasing sözleflmesi d fl nda ve farkl bir sözleflme olmad n n kabulü mümkün ve hatta zorunlu görünmektedir. Di er taraftan, tüketicinin konut edinmesi amac na yönelik leasing (FKK m.15/2) sözleflmesinde dönem sonunda al m hakk n n-ya da art k teminat amac ile leasing verende kalm fl mülkiyetin iadesi borcununsözleflmenin bir unsuru mahiyetinde olarak s kl kla karfl lafl laca ndan buna nazaran da al m hakk ya da mülkiyeti iade yükümünün sözleflme içeri inde geçerli olarak kararlaflt r labilmesi bak m ndan resmi flekil gerekmektedir 62. Buna göre TKHK m. 10/B hükmünün FKK m. 15/2 de düzenlenen konut finansman leasing sözleflmesini m. 8 de düzenlenen resmi fleklin d fl nda tutmas sözkonusu olmay p akdin FKK m. 8 hükmündeki resmi flekle uygun olarak kurulmas gerekir; ki bu, tüketicinin korunmas bak m ndan flekil kurallar n n taraflar koruma amac ile ihdas 63 olunmas bak m ndan da uygundur. Ancak, yukar daki yorum ve de erlendirmemizin kabulü halinde TKHK m. 10/B hükmünde leasing yolu ile konut finansman sözleflmesinin resmi flekle tâbi oldu u yönünde bir de iflikli in gereklili i de aç kt r. 3-Tapu Kütü ü Nezdindeki fllem a-kfk Öncesinde FKK sözleflmenin noterlikçe tanzimi ile birlikte tapu sicili beyanlar hanesine flerh olunmas n öngörmektedir (m. 8). Bu konuda tapu sicili beyanlar hanesine flerh iflleminin de bir geçerlik flart olarak kurucu mu yoksa aç klay c m oldu u hususu yasada ve gerekçesinde aç klanmam flt r. Bu husus hukumuzda doktrin ve yarg kararlar nda tart fl lm flt r. Altop a göre: öncelikle tapu kütü ü flerhler hanesine sözleflmenin kendisinin de il ancak haklar n flerholunabilmesinin mümkün olabilmesi ve buna karfl n yasada beyanlar hanesine flerhten sözedilmifl olmas (61) TKHK m.10 hükmünde yer alan tüketici Kredilerinde de benzer flekilde bir zorunlu içerik belirlenmifl olmas, doktrinde genel ifllem flartlar n n tüketici hukukuna bir yans mas olarak görülmüfl ve tüketici kredisi ifllem flartlar olarak adland r labilece i ileri sürülmüfltür, bkz.zevkliler/aydo du, s.286. (62) Doktrinde, BK m.213 uyar nca al m hakk n n ba l oldu u resmi fleklin kanunda gösterilmemifl olmas dolay s ile Tapu K.göre ancak tapu sicilinde akdolunabilece i ileri s ü r ü l m ü fl s e d e (O u z m a n / S e l i ç i,eflya, s.481) hakim görüfl ve yarg tay içtihatlar, noterlerce yap labilece i yönündedir(yavuz,s.329; Karahasan, Eflya,CI,s.1140 ve orada yer alan YHGK emsal içtihatlar ). (63) O uzman/öz, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Filiz Kitapevi, stanbul 2000, s.117.

17 Konut Finansman ve Leasing Av. Cengiz Topel Çeliko lu 2031 karfl s nda, burada ya kullan c n n kullanma yararlanma flahsi hakk n n tapu kütü ü flerh olunmas veya sözleflmenin beyanlar hanesine ifllenmesi fleklinde bir düzenleme yap lmas gerekirken ikisinden birden sözedilmesi hatal d r. Yazara göre bu hata, amaca uygun bir yorumla 64, kullan - c n n kullanma yararlanmaya dair flahsi hakk n n kütü e flerh olunmas fleklinde bir çözümün kabulü ile giderilmelidir. Böylece yazar, yasada an lan tapu sicili nezdindeki flerh iflleminin, kullan c n n kullanma yararlanma hakk n n üçüncü kiflilere karfl ileri sürülebilmesine yönelik oldu unu belirlemekle bizi, flerhin, akdin geçerli i bak m ndan bir flekil unsuru olmad sonucuna ulaflt rmaktad r 65. Köteli de, 8.madde 2. f kras n n tafl nmazlar yönünden kullan c n n flahsi hakk n n (kullan m) korunmas na yönelik olarak yorumlanmas gerekti ini; ancak bunun için sözleflmenin tapu kütü ünün beyanlar hanesine kayd de il, flerhler hanesine flerhi iflleminin zorunlu oldu unu; yasan n mevcut düzenlemesi karfl s nda, sözleflmenin ancak beyanlar hanesine kaydolunmas yönünde ifllem yap labilece ini; bu iflleme de yasan n m. 18 hükmüne göre tafl nmaz devralan 3. kiflinin iyiniyetini ortadan kald r c bir etki tan nmas gerekti ini; ancak bunun da flerhteki gibi bir munzam etkisi olmayaca ndan devir sonras leasing sözleflmesinin müfltereken yenilenmesi gerekti ini kabul etmektedir 66. Böylece, bu yazar da bizi tapu sicili nezdindeki kay t iflleminin akdin geçerlili i bak m ndan bir flekil unsuru olmay p tafl nmaz n devri (m. 18) ve leasing kuruluflunun alacakl lar n n haciz veya iflas takibine konu olmas (m. 20), risklerine karfl kullan c y korucu mahiyette münhas ran aleniyet unsuru oldu u sonucuna ulaflt rmaktad r. Yavuz ise, tafl nmazlar ve gemiler bak m ndan yasada (m. 8) tescilden sözedilmemesi sebebi ile yasada öngörülen flerhin kurucu olmad ndan sözedilebilirse de kiralayan leasing flirketinin yurtd fl nda yerleflik olmas ve Türkiye de flubesi bulunmamas halinde sözleflmenin bakanl kça (BDDK) tescili iflleminin akdin geçerli i bak m ndan bir flekil unsuru oldu unu; tafl nmaz mallarda kiralayan n korunmas na yönelik m.8/2 hükmünün uygulama imkan olmasa da tafl nmazlara (ve gemilere) ilifl- (64) Yazar, yasan n (m.8) ikinci f kras nda, tafl nmazlarda malikin mülkiyet hakk n n sicilden anlafl lmas karfl s nda üçüncü kiflinin buna ra men ayni hak elde edemeyece ine göre, kirac n n hakk n n korunmas na yönelik oldu una iflaret ederek(ayn yönde bkz. Yavuz, s.330; Köteli, s.246), koruma konusunun yasan n m.18 ve 20 hükümlerine iliflkin oldu unu belirtmektedir.ancak m.18 e göre leasing alan n, tafl nmaz n malik taraf ndan sözleflmede sakl tutulan hakka dayan larak ve dayan lmayarak di er bir FKfi ne devri halinde devrin kirac ya karfl geçerli i bak m ndan onun haberdar edilmesi, sözleflmenin beyanlar hanesinde ifllenmifl olmas ile mümkün yeterlidir(bu yönde bkz.köteli s.249); m.20 göre de leasing verenin borcundan dolay tafl nmaz n haczedilememesi bak m ndan da yine tafl nmaz n leasinge konu edildi i, beyanlar hanesindeki kay ttan anlafl labilmekle korunan yarar bak m ndan yeterli olacakt r; bunlar için kullanma yararlanma hakk yönü ile flerhler hanesine bir flerh gerekli de ildir. (65) Altop, s.100(yazar tafl n rlar bak m ndan özel sicile tescilin de kurucu olmad n ve geçerlik flart olmad n kabul etmektedir,bkz.s.95-99). (66) Köteli, s.249,250.

18 2032 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 81 Say : 5 Y l 2007 kin leasing sözleflmesinin geçerlili i için flerh iflleminin flekil unsuru olarak kurucu oldu unu ileri sürmüfltür. Yazar ayr ca kullan c n n kullanma yararlanmaya yönelik flahsi hakk n n korunmas için m. 18 hükmüne gerek olmaks z n m. 8/2 hükmünün leasing kuruluflu yan nda kullan c y da koruyacak flekilde, kullanma yararlanma hakk n n yeni maliklere karfl da ileri sürebilece i yönünde düzenlenmesinin kanunun MK ve BK ile uyumlu olmas bak m ndan uygun ve yeterli olaca n belirtmektedir 67. Yazar, m. 8/2 hükmünün kullan c y korumamas sebebi ile m.18, 20 hükmü aras nda tapu sicil nezdindeki ifllemle bir ba lant kurmaks z n flerhin akdin geçerlili i bak m ndan flekil unsuru oldu unu kabul etmifltir. Reiso lu ise, Tescil olunmayan veya flerh verilmeyen sözleflmelerin iyiniyetli 3. kiflilere karfl ileri sürülemeyece ini; flerhin, leasing kuruluflunun alacakl lar n n haciz giriflimlerinden kullan c y koruyaca n ve ayr ca tafl nmaz n 3. flah slara devrine de engel olaca n belirtmekle 68 : bizi tapu sicili nezdindeki ifllemin akdin geçerli i bak m ndan zorunlu bir flekil unsuru olmad sonucuna ulaflt rmaktad r. Yarg tay, tafl n rlara iliflkin olarak bir özel daire(12 HD)nin aksi yöndeki kararlar na karfl n di er özel daire kararlar ve HGK karar ile yerleflik uygulamaya göre sözleflmenin tescilinin üçüncü kiflilerin iyiniyetili iktisaplar n ortadan kald ran bir nitelikte oldu unu kabulen flerh ifllemini flekil flart saymamaktad r 69. b-kfk Sonras nda Aç klanan bu görüfller ve içtihatlarda kabul edilen hakim yaklafl ma göre tapu sicili nezdindeki ifllemin sözleflmenin geçerli ine etkisiz olarak aleniyet unsuru görüflü klasik tafl nmaz leasingi bak m ndan kabul edilebilir ve hatta mevcut yasal düzenleme itibar yla konut finansman leasingi bak m ndan da ayn sonuca ulafl labilir. Ancak inceleme konumuz konut finansman leasing sözleflmesi özellik arzetmektedir. KFK m. 8 ile de iflik SerPK m.13/af k13 uyar nca ipotek teminatl menkul kiymet ihrac na konu edilen, KFK m.9 ile de iflik SerPK m.13/bf k5 uyar nca da varl k teminatl menkul k ymet ihrac na konu edilen, KFK m. 14 ile de iflik SerPK m. 39/A hükmü uyar nca refinansman amac ile potek Finansman Kuruluflundan kaynak temini amac yla teminat gösterilen, konutlar üzerinde, leasing kuruluflunun teminat amac haricinde tasarrufta bulunmas, rehnetmesi veya sair kiflilere te- (67) Y a v u z, s.331,345(yazar tafl n rlar yönünden de tescilin kurucu ve flekil unsuru oldu unu belirlemektedir). (68) Reiso lu, s.50. (69) YHGK T. ve 2003/12-560E.-2003/605 Kr.;21 HD T.ve 2006/90 E Kr.; 15 HD T.ve 2002/1899E.-2482Kr.;19 HD T.ve 2002/2957E.-2003/6938Kr.; Aksi yönde, 12HD T.ve 2003/21691E Kr.(Kaynak Dinamik Hukuk çtihat Bankas, Eriflim )

19 Konut Finansman ve Leasing Av. Cengiz Topel Çeliko lu 2033 minat göstermesi mümkün olmad gibi; ayr ca onun veya kirac n n kamu dahil tüm alacakl lar taraf ndan haczettirilmesi, ihtiyati tedbire konu edilmesi ve iflas masas na dahil edilmesi de mümkün de ildir. Di er taraftan, KFK m.12 ile de iflik SerPK m.38/bf k7 uyar nca leasing kuruluflunca finansal kiralama alacaklar n n konut finansman fonuna devredilmesi halinde de SPK konut mülkiyetinin fon hesab na fon kurucusu ad na tapu tescilini talep edebilmektedir. Bahse konu düzenlemeler karfl s nda sözleflmenin her iki taraf n korumaya yönelik FKK m.18,19,20 hükümlerinde öngörülen risklerin gerçekleflmesi mümkün olmayabilecektir 70. Ancak ipotek finansman kuruluflu ve bankalar n teminata baflvurmas gere inde konutun bu s rada 3.kiflilerce iktisab halinde, kullan c - n n, leasing sözleflmesinin dönem sürecince kullanma yararlanmaya iliflkin flahsi hakk n tafl nmaz yönünden eflyaya ba l bir borç olarak ileri sürebilmesi bak m ndan, munzam etkiyi de haiz bir flerhe ihtiyaç duyulabilecektir 71. Ayr ca dönem sonu itibar ile al m hakk n n müktesiplere ileri sürülebilmesi için de flerh ifllemi zorunludur 72. Mevcut düzenleme itibar ile sözleflmenin tapu kütü ü beyanlar hanesine ifllenmesi FKK m.18 hükmüne göre kanunun sistemi itibar ile gerekli prosedürün tamamlanm fl oldu u faraziyesi ile çözüm sa lamal d r. Ancak TMK ve BK sistemi ile uyumlu bir çözüm bak m ndan da 5 y l aflan süreli leasingler için FKK m. 26 uyar nca k yasen uygulanmas mümkün olan BK m. 255 hükmünden yararlan larak kullanma hakk n n flerhi talep edilebilmelidir. Ancak yukar da de inilen tasarruf yetkisi k s tlama flerhinin leasing konusu konutun leasing kuruluflu taraf ndan sat n alma maliyetinin refinansman sebebi ile konutun leasing kuruluflu mülkiyetine intikal etti- i ilk anda teminat gösterilmesine ba l olarak tapu kütü üne ifllenmesi halinde kullan c n n flahsi hak flerhlerinin ifllenmesi mümkün olamayabilir. Bu sebeble ilk aflamada konut finansman leasing sözleflmeflmesinin kuruluflu s ras nda flahsi hak flerhlerinin tapu kütü üne ifllenmesi gerekebilecektir. Di er taraftan, yukar da belirtti imiz üzere sermaye piyasas kurumlar nca teminata baflvurulmas gere inin do mas halinde de kullan c - (70) Bu hususta, leasing flirketinin sözleflme konusu konutu, imalatç sat c dan tüketici kirac için sat n alma bedelinin refinansman için daha ilk aflamada FK na baflvurursa konut mülkiyetini iktisapla ayn anda teminat iflleminin de yap lmas s ras nda tapu kayd na, yasadan do an tasarruf yasa ve haczedilemez rehnedilemezlik ve sair takyitlerin ifllenmesi dolay s ile FKK m.18,19,20 riskleri daha bafltan bertaraf edilmifl olacakt r.ancak bahse konu tasarruf yasa n n kirac n n kullan m ve al m hakk flerhlerine engel olmamas gerekir. (71) Kirac, sözleflmenin salt tapu kütü ü beyanlar hanesine ifllenmesi ile sonraki müktesipleri akitle ba l k labilmesi onlar n kabulü haricinde mümkün olmayacakt r, munzam etki konusunda bkz.o uzman/seliçi, s.231,232. (72) Leasingli konutun süreç içinde de erlenmesi ve tüketici ile leasing flirketi dolay s ile muhatab olabilecek kurulufllar n menkul k ymet alacakl lar n tatmin çabalar ç kar çat flmas olas d r.

20 2034 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 81 Say : 5 Y l 2007 n n, kullan m ve al m haklar n n korunmas bak m ndan ilgili flerh ifllemlerinin sözleflmenin kuruluflu aflamas nda tamamlanmas nda yarar bulunmaktad r. Bu sebeble, sözleflmenin kurulufl aflamas nda noterlikçe düzenlemesi yan nda, kullan c tüketicinin kullan m ve al m haklar n n, tapu kütü- üne flerhinin de bir geçerlilik flart olarak flekil kapsam na al nmas yönünde ve ayr ca al m hakk flerhi etkisinin 10 y lla s n rl olmas karfl - s n d a (TMK m.736), konut finansman leasingi sözleflme döneminin y l olaca dikkate al narak bu yönde 7 3 de bir yasal düzenleme uygun olacakt r. C-SÖZLEfiMEN N FESH FKK m.23 hükmünde, kiralayan-leasing kuruluflunun, kirac -kullan c n n kira-taksit bedellerini ödeme borcunda temerrüde düflmesine dayal fesih hakk (f k 1) ve ayr ca iki taraftan birinin sözleflmeyi ihlali halinde di erinin hakl fesih imkan (f k 2) düzenlenmifl olup m. 25 hükmünde de feshin sonuçlar belirlenmifltir. ncelememizde KFK ile ortaya ç kan de ifliklik sonuçlar ele al nd ndan afla da, konut leasing sözleflmesinin TKHK kapsam na al nmas dolay s yla tüketicinin korunmas bak m ndan m.10/b hükümlerinde düzenlenen sözleflmenin konut leasing kullan c s olan tüketicinin leasing bedelini ödeme borcunda temerrüdüne ba l fesih ve sonuçlar na de inilecektir. 1-Leasing Alan n Temerrüdü ve Fesih a-kfk Öncesinde FKK ya Göre FKK ya göre kiralayan-leasing kuruluflu, finansal kiralama bedelini ödemede temerrüde düflen kirac -kullan c -ya verdi i 30 günlük süre içinde de temerrüde konu borcun ödenmemesi halinde sözleflmeyi feshedebilir; ancak sözleflmede kirac ya al m hakk tan nm flsa, bu halde son sürenin 60 gün olarak verilmesi gerekir(m.23/1). Leasing ödemeleri, sözleflme mal n n finansman na yönelik olmakla mala ve süreye göre de iflken olup mal n bedeli için kullan lan anapara, anapara faizi, ifllem giderleri ve leasing kuruluflunun kar toplam ndan oluflmaktad r. Buna göre, kira bedeli olarak an lan ödemeler, sözleflmenin kurulmas ile bir defada do an tek bir edimin taraflarca takside bölünmüfl parçalar d r 74. FKK ya göre leasing bedelinin Türk paras veya yabanc para cinsinden belirlenmesi mümkün oldu u gibi, ödeme flekli ve zaman da taraf- (73) Bu hususta bir düzenlemeye dek, 10y ll k dönem süresi sonunda kullan c ya Tapu Müdürlü üne münferiden müracaat etmeye yetkili oldu una ve leasing kuruluflunun flerhin yenilenmesine bafltan muvafakat etti ine dair bir sözleflme hükmünden yararlan labilmelidir. (74) Köteli, s.212,213(yazar bu durumun sözleflmenin sürekli borç iliflkisi olarak nitelenmesine engel olmad n belirtmektedir, bkz s.220).

YA DA MORTGAGE POTE E DAYALI KONUT F NANSMANI

YA DA MORTGAGE POTE E DAYALI KONUT F NANSMANI POTE E DAYALI KONUT F NANSMANI YA DA MORTGAGE Av. IfiIL EGEMEN (1) G R fi Son zamanlarda s kça duydu umuz ve baflta inflaat sektörü, sermaye piyasas olmak üzere genel olarak ekonomiye getirece i yararlardan

Detaylı

MENKUL KIYMETLEfiT RME & MORTGAGE: Genel ve Hukuki Esaslar

MENKUL KIYMETLEfiT RME & MORTGAGE: Genel ve Hukuki Esaslar MENKUL KIYMETLEfiT RME & MORTGAGE: Genel ve Hukuki Esaslar YAYIN KURULU* (Editorial Board) Prof. Dr. Hakan Pekcan tez Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Usul ve cra flas Hukuku Anabilim Dal

Detaylı

HUKUK GENEL KURULU KARARLARI

HUKUK GENEL KURULU KARARLARI HUKUK GENEL KURULU KARARLARI YARGITAY HUKUK GENEL KURULU E: 2005/14-386 K: 2005/419 T: 29.06.2005 TAfiINMAZ HUKUKU KAT KARfiILI I NfiAAT SÖZLEfiMES YÜKLEN C N N HAKLARI* (BK m. 162) Özet: Kural olarak

Detaylı

T.C. ANADOLU ÜN VERS TES YAYINI NO: 2646 AÇIKÖ RET M FAKÜLTES YAYINI NO: 1613 ÖZEL VERG HUKUKU-I

T.C. ANADOLU ÜN VERS TES YAYINI NO: 2646 AÇIKÖ RET M FAKÜLTES YAYINI NO: 1613 ÖZEL VERG HUKUKU-I T.C. ANADOLU ÜN VERS TES YAYINI NO: 2646 AÇIKÖ RET M FAKÜLTES YAYINI NO: 1613 ÖZEL VERG HUKUKU-I Yazarlar Prof.Dr. Nurettin B L C (Ünite 1, 2, 6-8) Doç.Dr. Adnan GERÇEK (Ünite 3-5) Editör Yrd.Doç.Dr. Do

Detaylı

ALT fiveren N fiç YA DA BAZI fiç LER N GEÇ C fi L fik S LE BAfiKA fiverene DEVRETMES :

ALT fiveren N fiç YA DA BAZI fiç LER N GEÇ C fi L fik S LE BAfiKA fiverene DEVRETMES : ALT fiveren N fiç YA DA BAZI fiç LER N GEÇ C fi L fik S LE BAfiKA fiverene DEVRETMES : Selahattin BAYRAM* I- G R fi: As l iflveren-alt iflveren iliflkisi 1936 y l nda 3008 say l ifl yasas ile mevzuat m

Detaylı

ADL TEBL GATLA LG L SORUNLAR

ADL TEBL GATLA LG L SORUNLAR ADL TEBL GATLA LG L SORUNLAR Av. NEZ H SÜTÇÜ Tebligat, adli ifllemlerin yap lmas nda bafllang ç teflkil eden ve bu ifllemlerin hukuki sonuçlar n n do mas n sa layan flekli bir ifllemdir. Tebligat ifllemi

Detaylı

Yay na Haz rlayan Av. Celal Ülgen - Av. Coflkun Ongun

Yay na Haz rlayan Av. Celal Ülgen - Av. Coflkun Ongun Genel Yay n S ra No: 168 2010/10 Yay na Haz rlayan Av. Celal Ülgen - Av. Coflkun Ongun Kapak Tasar m Savafl Çak r Tasar m / Uygulama Referans Ajans Tel: +90.212 347 32 47 e-mail: info@referansajans.com

Detaylı

T.C. ANADOLU ÜN VERS TES YAYINI NO: 2654 AÇIKÖ RET M FAKÜLTES YAYINI NO: 1620 GENEL MUHASEBE-I

T.C. ANADOLU ÜN VERS TES YAYINI NO: 2654 AÇIKÖ RET M FAKÜLTES YAYINI NO: 1620 GENEL MUHASEBE-I T.C. ANADOLU ÜN VERS TES YAYINI NO: 2654 AÇIKÖ RET M FAKÜLTES YAYINI NO: 1620 GENEL MUHASEBE-I Yazarlar Prof.Dr. Sait Y. KAYGUSUZ (Ünite 1, 2, 3, 4) Yrd.Doç.Dr. Ümmühan ASLAN (Ünite 5, 6) Doç.Dr. Nazl

Detaylı

MEDEN YASA DA Z NA NEDEN NE DAYALI BOfiANMA VE SONUÇLARI

MEDEN YASA DA Z NA NEDEN NE DAYALI BOfiANMA VE SONUÇLARI MEDEN YASA DA Z NA NEDEN NE DAYALI BOfiANMA VE SONUÇLARI NC B ÇK N (*) 1.G R fi Aile denilen en küçük sosyal birimlerin bir araya gelmesiyle toplum oluflur. Aile toplumun temelidir sözü, bu yap dan kaynaklan

Detaylı

FARAB DE fi M PROGRAMI EL K TABI

FARAB DE fi M PROGRAMI EL K TABI FARAB DE fi M PROGRAMI EL K TABI 6.1.3. 2011-2012 E itim-ö retim Y l... 61 6.1.4. 2012-2013 E itim-ö retim Y l... 62 6.2. Ö retim Üyesi De iflimi statistikleri... 63 6.2.1. 2009-2010 ve 2010-2011 E

Detaylı

Mevcut yay nc lar ma dur edilmeyecek

Mevcut yay nc lar ma dur edilmeyecek Ayfle Kulin den RTÜK üyelerine flikâyet var sayfa 14 te BU GECEN N KORSAN I YOK! RATEM N korsana karfl düzenledi i Akl ma Bir Fikir Geldi iletiflim fikirleri yar flmas nda muhteflem final. Kültür ve Turizm

Detaylı

Av. HAL DE SAVAfi (1)

Av. HAL DE SAVAfi (1) ÖZEL HASTANELER N VE DOKTORLARIN TIBB FAAL YETLERDEN DO AN HUKUK SORUMLULUKLARININ RDELENMES (YARGITAY 13. HUKUK DA RE S N N 8.7.2005 TAR HL KARARI ÇERÇEVES NDE) Av. HAL DE SAVAfi (1) KARAR ÖZET Yarg tay

Detaylı

ESNAF VE SANATKARLAR MESLEK KURULUfiLARININ OLA AN GENEL KURUL TOPLANTILARINDA YAPILACAK fi VE filemler REHBER

ESNAF VE SANATKARLAR MESLEK KURULUfiLARININ OLA AN GENEL KURUL TOPLANTILARINDA YAPILACAK fi VE filemler REHBER ESNAF VE SANATKARLAR MESLEK KURULUfiLARININ OLA AN GENEL KURUL TOPLANTILARINDA YAPILACAK fi VE filemler REHBER ANKARA - 2013 TESK Tunus Cad. No: 4 Bakanl klar - ANKARA Tel: (0.312) 418 32 69-70 - 71-72

Detaylı

TAZM NAT VE ALACAK DAVALARINDA DAVA DE ER N N ARTIRILMASI

TAZM NAT VE ALACAK DAVALARINDA DAVA DE ER N N ARTIRILMASI TAZM NAT VE ALACAK DAVALARINDA DAVA DE ER N N ARTIRILMASI (YEN B R DAVA DE LD R) Çelik Ahmet ÇEL K SAVUNULAN GÖRÜfiLER (ÖZET) 1- Haks z eylemden zarar görenler için, hukuk ve yarg, özel bir koruma sa lamak

Detaylı

YEN fi GEL fit RME KILAVUZU. YEN fi GEL fit RME Ç N STRATEJ K KAVRAMLAR fi PLANI YATIRIMLA LG L PROJE YÖNET M

YEN fi GEL fit RME KILAVUZU. YEN fi GEL fit RME Ç N STRATEJ K KAVRAMLAR fi PLANI YATIRIMLA LG L PROJE YÖNET M YEN fi GEL fit RME 4 KILAVUZU YEN fi GEL fit RME Ç N STRATEJ K KAVRAMLAR fi PLANI YATIRIMLA LG L PROJE YÖNET M stanbul Sanayi Odas Kalite ve Teknoloji htisas Kurulu ( SO-KATEK) Yeni fl Gelifltirme K lavuzu

Detaylı

ÖNSÖZ. Turgay DURAK CEO. Rev: 0.0

ÖNSÖZ. Turgay DURAK CEO. Rev: 0.0 Tüm iliflkilerimizde adilane, karfl l kl yarar sa lamak amac yla, iyi niyet ve anlay flla davranmak, yasalara ve ahlak kurallar na daima uymak ilkemizdir. Vehbi Koç ÖNSÖZ fiirketimiz, Cumhuriyet tarihi

Detaylı

T ÜRK T CARET KANUNU TASARISI HAKKINDA TASLAK ta yer

T ÜRK T CARET KANUNU TASARISI HAKKINDA TASLAK ta yer TÜRK T CARET KANUNU TASARISI HAKKINDA TASLAK TA YER ALAN fi RKETLER N DENET M VE MUHASEBE STANDARTLARINA L fik N HÜKÜMLER N DE ERLEND R LMES Fatih DURAL Yeminli Mali Müflavir T ÜRK T CARET KANUNU TASARISI

Detaylı

JAPONYA'YA HRACAT Ç N LK ADIM

JAPONYA'YA HRACAT Ç N LK ADIM JAPONYA'YA HRACAT Ç N LK ADIM Ç NDEK LER [ S o r u - 1 ] hracat n kazan mlar nelerdir? 2 [ S o r u - 2 ] Japon pazar n n cazibeleri nelerdir? 4 [ S o r u - 3 ] Japon pazar nda baflar l olman n anahtar

Detaylı

DANIfiTAY 10. HUKUK DA RES

DANIfiTAY 10. HUKUK DA RES DANIfiTAY 10. HUKUK DA RES DANIfiTAY ONUNCU DA RE E: 2005/6392 K: 2007/948 T: 13.03.2007 ADL VE ÖNLEME ARAMALARI YÖNETMEL ARAMADA LG L N N RIZASI ÜST ARAMASINDA YÖNTEM (5271 S. CMK, 2559 SK) Özet:Adli

Detaylı

DAREN N TARAF OLDU U SÖZLEfiMELERDEN DO AN ALACAKLARIN 6183 SAYILI AATUHK KARfiISINDAK DURUMU

DAREN N TARAF OLDU U SÖZLEfiMELERDEN DO AN ALACAKLARIN 6183 SAYILI AATUHK KARfiISINDAK DURUMU mali ÇÖZÜM 253 DAREN N TARAF OLDU U SÖZLEfiMELERDEN DO AN ALACAKLARIN 6183 SAYILI AATUHK KARfiISINDAK DURUMU Av. Dr. Filiz KESK N I. Girifl darenin taraf oldu u sözleflmelerden do an alacaklar n AATUHK

Detaylı

½üpheli alacaklar, nitelik ve

½üpheli alacaklar, nitelik ve YURTDI½INDAN OLAN ALACAKLARDA ½ÜPHEL ALACAK KAR½ILI¼I UYGULAMASI Beytullah YURTTUTAN Gelirler Kontrolörü 1- G R ½: ½üpheli alacaklar, nitelik ve miktar itibariyle ¾üpheli duruma giren, fakat de ersiz hale

Detaylı

TÜRK YE DE VADEL filemler P YASASI VE BAZI TARIMSAL ÜRÜNLER ÜZER NDE UYGULANAB L RL

TÜRK YE DE VADEL filemler P YASASI VE BAZI TARIMSAL ÜRÜNLER ÜZER NDE UYGULANAB L RL T Ü R K Y E TÜRK YE DE VADEL filemler P YASASI VE BAZI TARIMSAL ÜRÜNLER ÜZER NDE UYGULANAB L RL Dr. Gülistan ERDAL Gaziosmanpafla Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Tar m Ekonomisi Bölümü O D A L A R V E B

Detaylı

Da Costa ve CILFIT Kararlar ndan Sonra Ön Karar Prosedürü Çerçevesinde Baflvuru Zorunlulu unun Kapsam

Da Costa ve CILFIT Kararlar ndan Sonra Ön Karar Prosedürü Çerçevesinde Baflvuru Zorunlulu unun Kapsam Uluslararas Hukuk ve Politika Cilt 3, Say 12, ss 55-65, 2007 Da Costa ve CILFIT Kararlar ndan Sonra Ön Karar Prosedürü Çerçevesinde Baflvuru Zorunlulu unun Kapsam Hakan TAfiDEM R * - P nar G RG N ** Özet

Detaylı

DO U VE GÜNEYDO U ANADOLU DA SOSYAL VE EKONOM K ÖNCEL KLER DO U VE GÜNEYDO U ANADOLU DA SOSYAL VE EKONOM K ÖNCEL KLER

DO U VE GÜNEYDO U ANADOLU DA SOSYAL VE EKONOM K ÖNCEL KLER DO U VE GÜNEYDO U ANADOLU DA SOSYAL VE EKONOM K ÖNCEL KLER DO U VE GÜNEYDO U ANADOLU DA SOSYAL VE EKONOM K ÖNCEL KLER DO U VE GÜNEYDO U ANADOLU DA Ülkemiz için önemli bir sorun olan Do u ve Güneydo u Anadolu'daki durumun normalleflmesi ve kalk nmaya katk da bulunacak

Detaylı

Mesle imize, Haklar m za Sahip Ç k yoruz!

Mesle imize, Haklar m za Sahip Ç k yoruz! Bas n Aç klamas Mesle imize, Haklar m za Sahip Ç k yoruz! De erli Meslektafl m z; Merkezi idare taraf ndan gündeme getirilen yasa taslaklar ile yürürlü e konulan yasalar ve yönetmelikler; bir yandan ülkemizdeki

Detaylı

KABAHATLER HUKUKUNDA SORUfiTURMA ZAMANAfiIMI

KABAHATLER HUKUKUNDA SORUfiTURMA ZAMANAfiIMI KABAHATLER HUKUKUNDA SORUfiTURMA ZAMANAfiIMI Cüneyd ALTIPARMAK Genel Olarak Kabahatleri suç olmaktan ve ceza kanunlar n n kapsam d fl na ç - karma e iliminin bir sonucu olarak; çeflitli hususlarda düzenleme

Detaylı

TÜRK YE DE BANKACILIK SEKTÖRÜ P YASA YAPISI, F RMA DAVRANIfiLARI ve REKABET ANAL Z

TÜRK YE DE BANKACILIK SEKTÖRÜ P YASA YAPISI, F RMA DAVRANIfiLARI ve REKABET ANAL Z fiubat 2012 TÜRK YE DE BANKACILIK SEKTÖRÜ P YASA YAPISI, F RMA DAVRANIfiLARI ve REKABET ANAL Z Prof.Dr. M. Necat Coflkun Doç. Dr. Hakan Naim Ardor Doç. Dr. A. Hakan Çermikli Doç. Dr. H. Ozan Eruygur Doç.

Detaylı

çindekiler Y ll k Rapor 2006

çindekiler Y ll k Rapor 2006 çindekiler Y ll k Rapor 2006 Bölüm I: SUNUfi 6 Y ll k Faaliyet Raporu Uygunluk Görüflü 7 Ola an Genel Kurul Gündemi 8 Garanti Hakk nda 10 Özet Finansal Bilgiler 12 Garanti'nin Vizyonu, Misyonu, Stratejisi

Detaylı