Latif Osman Çıkıgil. Latif Osman Çıkıgil ve Keşiştepe'de Yeni Rota

Transkript

1 Serkan Ertem 1924 tarihine uzanan Türkiye'deki dağcılık tarihine pencere açan yazısında, ağırlıklı olarak Latif Osman Çıkıgil'in Türk dağcılığı ve Uludağ için öneminden bahsediyor. Ayrıca Bülent Aktaş ile birlikte, 2012 kışında gözlerine kestirip 2013'te Keşiştepe üzerinde açtıkları yeni rotalarına da Latif Osman Çıkıgil'in anısına, ismini vermişler. Keyifle okumanız dileğiyle... Dağcılık gösteriş sporu değildir. Dağlara, şehirde anlatılacak konu olsun ve modadır diye çıkma. O Latif Osman Çıkıgil Osmanlı Devletinin, 1. Dünya savaşı yıllarında dağcılık sporuna askeri amaçlı ilgi ve girişimlerinden sonra Türkiye de bilinen ilk dağcılık hareketleri 1924 yılında Albay Cemil Cahit ve arkadaşlarının Erciyes tırmanışlarıyla başlar yılında, Osman Şevki Bey, Bursa ya gelerek Keşiş Dağı'nın Cumhuriyet yıllarında bilinen ilk çıkışını yapar ve sonra dağa Uludağ ismi verilir yılı yaz aylarında Dr. Georg Künne, Dr. Wilhelm Martin ve eşi Marianne'den oluşan ekip ile beraber Demirkazık Köyü'nden Veli çavuşun da Demirkazık ilk Türk çıkışını yaptığı bilinmektedir yılında, 3 yabancının Erciyes in doğu ve batı zirvelerine birer defter bırakmaları Kayseri den birçok kişinin Erciyes'e çıkmasını teşvik etmiştir. Yine 1928 yılında Eğirdir dağ talimgahında askeri amaçlı dağcılık eğitimleri verilmiş olup Türk Dağcılık Cemiyeti adı altında ilk dağcılık örgütü kurulmuştur yılı ocak ayında; Galatasaray lisesinden birkaç Fransız öğretmenin, Uludağ a ilk kış çıkışlarından sonra, çıkışın Bursa ve İstanbul gazetelerinde oldukça fazla yer bulmasıyla, ülkemizde ilk dağcılık kulüpleri kurulmaya başlar. Aynı yıl İstanbul da Türk yürüyüşçülük, dağcılık ve kış sporları kulübü ve Bursa dağcılık kulübü kurulmuştur yılında Dağcılık ve Binicilik Federasyonu adı altında ilk federasyon kurulmuştur. Daha sonra 1936 yılında Kış olimpiyatlarına katılabilmek için Dağcılık ve Kış Sporları Federasyonu olarak adı değiştirilmiştir yılında Dağcılık ve Kış Sporları Federasyonu yasal bir kuruluş haline gelmiştir ve başkanlığına Latif Osman Çıkıgil getirilmiştir. Latif Osman Çıkıgil, 21 mayıs 1909 tarihinde İstanbul da doğdu. Cumhuriyetin ilk yıllarında yurtdışına yüksek öğrenime gönderilen öğrenciler arasında bulunan Çıkıgil, yılları 1 / 7

2 arasında Almanya da bulunduğu dönemde dağcılık sporuyla ilgilendi ve yüksek makine mühendisi olarak yurda döndü. Yurda döndükten sonra Latif Osman Çıkıgil in 1938 yılında Erciyes dağı tırmanışı bilinmektedir. Latif Osman Çıkıgil Latif Osman Çıkıgil Erciyes zirvede Dağcılık ve Kış Sporları Federasyonu başkanlığına geldikten sonra Çıkıgil in girişimleriyle eğitmenlik eğitimleri düzenlenmiştir kışında, 18 bölgeden katılan spor eğitmenlerine Uludağ da kış dağcılık eğitimleri, 20 Mayıs ve 10 Haziran 1940 tarihleri arasında, Eğirdir dağ talimgahında kaya tırmanış eğitimleri verilmiştir. Yine Çıkıgil in girişimleriyle 1941 yılı ağustos ayında Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğü'nün düzenlediği ilk organize tırmanışlar gerçekleştirilerek, Erciyes ve Bolkar dağlarında tırmanışlar gerçekleşmiştir. Latif Osman Çıkıgil Erciyes batı zirvesinden iniş 2 / 7

3 Erciyes buzulda düzenlenen ilk dağcılık kursu Latif Osman Çıkıgil ve Muvaffak Uyanık ın çabalarıyla 31 Temmuz 1944 tarihinde Erciyes Buzul Yaylası'nda ilk sivil dağcılık kursu açılmıştır. Kursa katılanların büyük çoğunluğu daha önce kayak sporuyla uğraşanlardan oluşmaktadır. Bu kursta katılımcılara kaya ve buzul tırmanış eğitimleri verilmiştir. Kurs bitiminde katılımcılarla birlikte Erciyes buzuldan zirve çıkışı yapılıp, Tekir yaylaya inilerek tırmanış tamamlanmıştır. Açılan bu ilk dağcılık kursunda Latif Osman Çıkıgil, Muvaffak Uyanık ve Asım Kurt eğitmen olarak bulunmuşlardır yılında federasyon tarafından Cilo ve Sat dağlarında tırmanışlar düzenlenmiş ve faaliyet kapsamında Reşko zirvesine çıkılmıştır. Tırmanışı gerçekleştirenler arasında yine Latif Osman Çıkıgil, Muvaffak Uyanık ve Asım Kurt isimleri ön plana çıkmaktadır yılında Dağcılık ve Kayak branşlarının birbirinden ayrılmasıyla Türkiye Dağcılık Federasyonu kurulmuş ve başkanlığına Latif Osman Çıkıgil gelmiştir ve 1973 yılları arasında federasyon başkanlığı yapmış olan Çıkıgil in girişimleriyle 1969'da Avusturya ve Almanya dağcılarıyla birlikte Cilo larda ve Ağrı Dağı'nda ortak tırmanışlar gerçekleştirildi. İlk dağcılık kursumuzdan bir resim Latif Osman Çıkıgil rotası Dağcılık Federasyonu yönetiminde bulunduğu yıllarda dağcılık eğitimlerine önem veren 3 / 7

4 Çıkıgil in mesleki ve sportif anlamda çevirisini yaptığı kitaplar ve kendi kaleminden kitapları mevcuttur yılında basımı yapılmış Kayak Sporu adlı ve Dağcılık Eğitim Planı Kaya Tırmanışları adlı 2 özgün kitabı vardır. Ayrıca Günter Sturm & Fritz Zinti nin Kaya Tırmanma Teknikleri adlı kitabının çevirisi 1986 yılında Anadolu Dağcılar Birliği tarafından bastırılmıştır. Yurt içinde ve dışında düzenlenen konferanslara dağcılıkla ilgili bildiriler sunan Latif Osman Çıkıgil, 1985 yılında vefat etmeden önce Ankara Dağcılık ve Kış Sporları Derneği Üyesi, Anadolu Dağcılar Birliği Şeref Üyesi, İstanbul Boğaziçi Üniversitesi Dağcılık Kulübü Şeref Üyesi ve Avusturya Dağcılık Örgütü Seksiyonlarından Viyana'daki Edelweiss Seksiyonu Senyör Üyesi idi. Keşiştepe de 2012 kışında gözümüze kestirdiğimiz çıkılmamış bir hat, yeni bir rota! İşte o rota için yine Keşiştepe deyiz. Latif Osman Çıkıgil için! Haftalardır devam eden lodos, klasik Uludağ havası, değişen birşey yok. Bu hafta yine sert rüzgarla beraber kar çukuruna doğru yükseliyoruz Bülent Aktaş, İsmet Emir ve ben. Rüzgara rağmen, hava açık, zemin de iyi sayılır, kar oturmuş. Kar çukuru girişinde sıcak kahvelerin ardından malzeme kuşanıp, İsmet i de aşağıya doğru uğurladıktan sonra rotanın altına doğru yükseldik. Rota girişine kadar kar iyi sayılır, batmıyoruz. Çanağın sol kısımında, Diamond rotasının solundaki kaya kütlesinin solundan yükselip kaya kütlesinin üzerine çıkıyoruz. Karşıdan bakınca görece rahat bir sete benzeyen bu kısım, yukarıdan akan kar yüzünden dik bir kar yüzüne dönüşmüş. 4 / 7

5 İlk ip boyu girişinde Serkan Bülent tırmanırken Set boyunca sağa doğru 20 metre kadar 1 ip boyu yan geçip, daha sonra 2. ip boyunu yukarı 55 metre miks bir etapla zirve sırtına bağlıyoruz. Keşiştepe nin çürük sayılacak kaya yapısına karşın 2. ip boyu görece sağlam kaya ve emniyet imkanı sunuyor. Bu ip boyunun ve rotanın kilidi sayılabilecek son miks etapta, sağlam çakılmış bir profil sikke bırakıp, kuvvetli rüzgarla sarsılarak Latif Osman Çıkıgil ile beraber Keşiştepe zirvesine kendimizi attık. Rotaya "zor eksi" ve Latif Osman Çıkıgil dedik. İkinci ip boyu miks etaplarda Bülent Rota biterken Rota: Latif Osman Çıkıgil Ekip: Bülent Aktaş, Serkan Ertem 5 / 7

6 İp Boyları: 1.ip 20 metre 60 derece kar 2.ip 55 metre M3, derece kar Ülkemiz dağcılığına hizmet eden niceleri var; kimilerinin adı unutulmuş, kimileri hafızalarda! Serkan Ertem 19 şubat 2013 / BURSA Referanslar: 1. Dağlarımız / Muvaffak Uyanık 2. Milliyet gazetesi arşivi Bursa Dağcılık Kulübü arşivi 6 / 7

7 7 / 7