İSTANBUL TİCARET ODASI NA KAYITLI FİRMALARIN KURULUŞUNDA YABANCI ORTAK ve SERMAYE DURUMU 2006 YILI DEĞERLENDİRMESİ

Transkript

1 İSTANBUL TİCARET ODASI NA KAYITLI FİRMALARIN KURULUŞUNDA YABANCI ve SERMAYE DURUMU 2006 YILI DEĞERLENDİRMESİ Yabancõ sermaye yatõrõmlarõ için Hazine Müsteşarlõğõ ndan ön izin alma mecburiyetinin 2003 Haziran ayõnda kaldõrõlmasõndan sonra yabancõ sermayeli şirket kuruluşlarõ ile ilgili istatistiki bilgiler ticaret siciline kayõt aşamasõnda derlenmektedir. Söz konusu bu çalõşmamõz şirket kuruluşlarõ esas alõnarak hazõrlanmõştõr. Mevzuatõmõz gereği sermaye şirketlerinde hisse devirleri tescile tabi olmadõğõndan bu husus çalõşmamõza yansõtõlmamõştõr. İstanbul da Odamõz bünyesinde bulunan ticaret sicili kayõtlarõna göre 2006 yõlõnda yabancõ yatõrõmcõ tarafõndan toplam YTL lik sermaye tutarõnda şirket kurulmuştur. Bu dönemde bir yõllõk periyotta İstanbul da yeni şirket kuruluşunda taahhüt edilen yabancõ sermayenin 153 milyon dolar olduğu görülmektedir yõlõnõn ikinci yarõsõnda yabancõ ortaklõ firma kuruluşlarõ daha yoğun olurken, birinci altõ aylõk döneme göre yabancõ ortak sayõsõ ile yabancõ sermaye değeri artõş göstermiştir. Sektörel Dağõlõm : 2006 yõlõnda yeni kurulan şirketlerde yabancõ sermayenin en çok ilgi gösterdiği sektörler sõralamasõnda; toplam yabancõ yatõrõmcõ sayõsõ itibariyle 455 yatõrõmcõ ile Müşavirlik Hizmetleri, yatõrõlan sermaye toplamõ itibariyle ise 47,3 milyon YTL ile Tekstil ve Giyim sektörü ön plandadõr. İstanbul a gelen yabancõ yatõrõmcõ sayõsõnõn % 38 i, taahhüt edilen sermayenin % 50 si üç ana sektörde yoğunlaşmõştõr. En çok yabancõ yatõrõmcõ çeken sektörler sõralamasõnda, toplam yabancõ yatõrõmcõ içinde % 19,48 pay ile Müşavirlik Hizmetleri, % 9,67 pay ile Elektrik- Elektronik ve Bilişim, % 8,39 ile Tekstil ve Giyim ilk sõralarõ paylaşmaktadõr. Ancak yabancõ sermaye değerlerinde ise sektörler farklõlõklar göstermektedir. Toplam yabancõ sermayenin % 21,97 si Tekstil ve Giyim, % 14,61 i Sağlõk ve Eğitim, % 13,77 si Müşavirlik Hizmetlerine yönelik kullanõlõrken, geri kalan % 49,65 i tanõmlanmõş başka sektörlere dağõlmõştõr. Yabancõ ortak sayõsõ ile taahhüt edilen yabancõ sermaye arasõnda doğru orantõlõ bir ilişki söz konusu değildir. Özellikle Müşavirlik Hizmetleri ile Elektrik-Elektronik ve Bilişim sektörlerinde katõlõm gösteren yabancõ ortak sayõsõ diğer sektörlere göre fazla olmasõna rağmen, sermaye değerlerinde aynõ beklenti gerçekleşmemiş ve oransal dağõlõmlarõ Tekstil sektörüne göre toplam içersinde düşük kalmõştõr. En az yabancõ sermaye girişi olan sektör toplam içerisinde % 0,41 pay oranõ ile Deri ve Saraciye, en az yabancõ ortak alan sektör ise 20 katõlõmcõnõn bulunduğu ve % 0,86 pay oranõ ile Kağõt-Kağõt Ürünleri ve Basõm sanayidir. 1

2 TABLO - 1 İTİBARİYLE YABANCI UYRUKLU İŞYERİ ve LIKLARDA SAYI ve SERMAYE DAĞILIMI SAYISI YABANCI SERMAYE - YTL Genel Toplam İçinde Pay Ortak Sayõsõ Yabancõ Sermaye % % 01-TARIM-GIDA ,88 7,14 02-MADENCİLİK ,28 0,53 03-TEKSTİL-GİYİM ,39 21,97 04-DERİ-SARACİYE ,98 0,41 05-AĞAÇ-ORMAN, MOBİLYA ,16 0,37 06-KAĞIT, KAĞIT ÜRÜNLERİ ve BASIM ,86 0,96 07-KİMYA-PLASTİK, KAUÇUK ,51 3,35 08-DEMİR-ÇELİK, METAL EŞYA ,01 0,72 09-MAKİNE ,18 3,72 10-ELEKTRİK, ELEKTRONİK ve BİLİŞİM ,67 3,40 11-İNŞAAT ,96 9,49 12-YAPI MALZEMELERİ ,87 0,74 13-OTOMOTİV ve YAN SAN ,84 1,13 14-ULAŞTIRMA ,82 2,53 15-BANKA-SİGORTA ,00 6,34 16-SAĞLIK-EĞİTİM ,54 14,61 17-TURİZM-OTEL-LOKANTA ,95 1,52 18-MÜŞAVİRLİK HİZMETLERİ ,48 13,77 19-DİĞER ,62 7,30 TOPLAM ,00 100, YILINDA YABANCI UYRUKLU İŞYERİ ve LIKLARDA TAAHHÜT EDİLEN YABANCI SERMAYENİN SEKTÖREL DAĞILIMI 18-MÜŞAVİRLİK HİZMETLERİ 13,77% 19-DİĞER 7,30% 01-TARIM-GIDA 7,14% 02-MADENCİLİK 0,53% 03-TEKSTİL-GİYİM 21,97% 04-DERİ-SARACİYE 0,41% 17-TURİZM-OTEL-LOKANTA 1,52% 05-AĞAÇ-ORMAN, MOBİLYA 0,37% 16-SAĞLIK-EĞİTİM 14,61% 06-KAĞIT, KAĞIT ÜRÜNLERİ ve BASIM 0,96% 15-BANKA-SİGORTA 6,34% 07-KİMYA-PLASTİK, KAUÇUK 3,35% 14-ULAŞTIRMA 2,53% 11-İNŞAAT 9,49% 08-DEMİR-ÇELİK, METAL EŞYA 0,72% 13-OTOMOTİV ve YAN SANAYİ 1,13% 12-YAPI MALZEMELERİ 0,74% 10-ELEKTRİK, ELEKTRONİK ve BİLİŞİM 3,40% 09-MAKİNE 3,72% 2

3 2006 yõlõnda bir yõllõk dönemde içerisinde Odamõza kayõt yaptõran yabancõ ortak sayõsõnõn taahhüt ettikleri sermayeleri dikkate alõndõğõnda yabancõ ortak başõna düşen ortalama sermaye genel toplamda 92 bin YTL dir. En fazla yabancõ ortak başõna düşen sermaye miktarõnda, 106 yabancõ ortağõn yer aldõğõ Sağlõk ve Eğitim sektörü yaklaşõk 297 bin YTL ile ön plandadõr. 241 bin YTL ile Tekstil ve Giyim, 195 bin YTL ile Banka-Sigorta, 135 bin YTL ile Tarõm ve Gõda yabancõ ortaklarda üye başõna düşen ortalama sermayesi en fazla değere sahip sektörleri teşkil etmektedir. TABLO - 2 İTİBARİYLE YABANCI BAŞINA DÜŞEN ORTALAMA SERMAYE Ortalama Sermaye YTL Ortalama Sermaye YTL 01-TARIM-GIDA İNŞAAT MADENCİLİK YAPI MALZEMELERİ TEKSTİL-GİYİM OTOMOTİV ve YAN SAN DERİ-SARACİYE ULAŞTIRMA AĞAÇ-ORMAN, MOBİLYA BANKA-SİGORTA KAĞIT, KAĞIT ÜRÜNLERİ ve BASIM SAĞLIK-EĞİTİM KİMYA-PLASTİK, KAUÇUK TURİZM-OTEL-LOKANTA DEMİR-ÇELİK, METAL EŞYA MÜŞAVİRLİK HİZMETLERİ MAKİNE DİĞER ELEKTRİK, ELEKTRONİK ve BİLİŞİM TOPLAM Firma Nevilerine Göre Dağõlõm : Firma nevileri itibariyle yabancõ sermaye girişleri Anonim ve Limited şirketlerde yoğunlaşmõştõr YTL ile toplam sermayenin % 55,36 sõnõ teşkil eden yabancõ sermaye Limited şirket statüsünde olup, % 43,33 ü ise Anonim Şirket türüne yönelmiştir. Ortak sayõsõ, sermaye değeri ile aynõ doğrultuda gelişim göstermiştir. Yabancõlarõn ü Limited, 889 u Anonim şirketlere ortak olmuştur. Ortak sayõsõ itibariyle 37 ile toplam içerisinde % 1,58 paya sahip olan Fert firma kuruluşunda bulunulan sermaye girişi ancak genel toplamõn % 1,12 sini oluşturmaktadõr. Holding yapõsõndaki şirketlerde de bu durum paralellik göstermiştir. Bu yapõdaki 45 yabancõ ortağõn sermaye girişleri YTL ve % 0,19 oran ile toplam yabancõ sermayenin en düşük kõsmõnõ teşkil etmiştir yõlõ ikinci altõ aylõk dönemde birinci altõ aya göre şirket kuruluşlarõnda önemli artõşlar görülürken, Limited Şirketler gerek ortak sayõsõ ve gerekse yabancõ sermaye olarak ilk sõrayõ teşkil etmiştir. TABLO - 3 FİRMA NEVİLERİ İTİBARİYLE YABANCI UYRUKLU İŞYERİ ve LIKLARDA SAYI ve SERMAYE DAĞILIMI SAYISI YABANCI Genel Toplam İçinde Pay SERMAYE -YTL Ortak Sayõsõ % Yabancõ Sermaye % 00-FERT FİRMA ,58 1,12 01-ANONİM ŞİRKET ,06 43,33 02-HOLDİNG ,93 0,19 11-LİMİTED ŞİRKET ,39 55,36 31-KOLLEKTİF ŞİRKET ,04 0,00 TOPLAM ,00 100,00 3

4 FİRMA NEVİLERİNE GÖRE YABANCI SERMAYE DAĞILIMI 11-LİMİTED ŞİRKET 55,36% 00-FERT FİRMA 1,12% 01-ANONİM ŞİRKET 43,33% 02-HOLDİNG 0,19% Yabancõlarõn ortaklõk için başvurduklarõ türlerde Limited ve Anonim şirket kuruluşlarõ tüm sektörlerde ön plandadõr. Müşavirlik Hizmetleri, Otomotiv ve Yan Sanayi, Tarõm-Gõda ile Banka-Sigorta sektörü dõşõnda kalan sektörlerde Limited şirket kuruluşlarõ ilk sõradadõr. Toplam yabancõ sermayenin % sini teşkil eden Tekstil ve Giyim sektörünün % 13,57 sini Limited, % 8,38 ini ise Anonim şirketler oluşturmuştur. Toplam yabancõ sermayenin % 43,33 ünü oluşturan Anonim şirket ortaklõklarõnõn % 27,21 i 4 sektör de toplanmõş olup, Müşavirlik Hizmetleri % 11,63 ünü, Tarõm-Gõda % 5,79 unu, Banka-Sigorta % 6,12 sini, % 3,67 sini ise İnşaat teşkil etmiştir. Bu firma türünde geri kalan sektörlerdeki dağõlõm oranlarõ ise çok düşük oranlarda temsil edilmiştir. Limited şirket türünde; Sağlõk-Eğitim, Tekstil-Giyim, İnşaat ile Kimya-Plastik ve Kauçuk sektörlerin ağõrlõk kazandõğõ görülmektedir. Toplam sermayenin % 55,36 sõnõ teşkil eden bu firma nevinde % 14,42 sini Sağlõk-Eğitim, % 13,57 sini Tekstil-Giyim, % 4,88 ini İnşaat, % 2,63 ünü ise Kimya-Plastik ve Kauçuk sektörü oluşturmuştur. Yabancõ sermaye içerisinde % 1,12 gibi çok küçük paya sahip olan ve ortaklõk statüsünü kapsamayan Fert firma kuruluşuna yabancõlarõn ağõrlõkla başvurduğu sektör İnşaat olmuştur. Ülke Gruplarõna Göre Dağõlõm : Gerek ortak sayõsõ ve gerek taahhüt edilen yabancõ sermaye açõsõndan ülke gruplarõ itibariyle ilk üç sõra aynõdõr yõlõnda Odamõza yeni kayõt yaptõran firma kuruluşuna katõlõm gösteren ortaklarõn % 58,78 i Avrupa Birliği ülkelerinden olurken, toplam taahhüt edilen yabancõ sermayenin % 70,08 ini karşõlamõştõr. Avrupa Birliğini nin YTL lik semaye tutarõnõ, YTL ve % 14,45 pay ile Orta Doğu Ülkeleri ikinci sõrada, YTL ve 9,42 pay ile Diğer Avrupa Ülkeleri üçüncü sõrada takip etmiştir. Kuzey Amerika Ülkelerinden yatõrõmda bulunmak isteyenlerin oranõ % 2,49 ile düşük olmasõna rağmen dikkat çekicidir. Avrupa Birliği de; Sağlõk-Eğitim, Tekstil ve Müşavirlik Hizmetleri, Orta Doğu Ülkelerinde; Tekstil, Diğer Avrupa Ülkelerinde ise İnşaat en fazla yatõrõmda bulunan sektörlerdir. 4

5 ÜLKE GRUPLARINA GÖRE YABANCI SERMAYE DAĞILIMI DİĞER AVRUPA ÜLKELERİ 9,42% ORTA DOĞU ÜLKELERİ 14,45% AVRUPA BİRLİĞİ 70,08% KUZEY AMERİKA ÜLKELERİ 2,49% UZAK DOĞU ASYA ÜLKELERİ 2,20% DİĞER ÜLKE GRUPLARI 1,35% Ülkelere Göre Dağõlõm : 2006 yõlõnda Hollanda, İtalya, Almanya, İsrail ve Fransa şirket kuruluşlarõnda en fazla yabancõ sermaye ile ortak olan ilk beş ülke konumunda olup, toplam yabancõ sermayenin % 57,72 sini kapsamaktadõr. Hollanda gerek yabancõ ortak gerekse yabancõ sermaye ile ilk sõrada yer alamaktadõr. 347 Hollanda lõ ortağõn firma kuruluşu için taahhüt ettikleri yabancõ sermaye değeri toplam içerisinde % 18,42 pay ile YTL dir. Bunu İtalya 101 yabancõ ortak ve YTL ile ikinci sõrada, Almanya 342 ortak ve YTL ile üçüncü konumda takip etmiştir. İlk beş ülke itibariyle İsrail 46 yabancõ ortak sayõsõ ile bu grup içersinde en az ortak veren ülke statüsünde olmasõna rağmen yabancõ sermaye değeri olarak YTL ile dördüncü, Fransa 114 ortak ve YTL ile beşinci sõrada yer almõştõr yõlõ 1. altõ aylõk dönemde taahhüt edilen yabancõ sermaye açõsõndan Lüksemburg ilk sõra, Azerbaycan ise 5. sõrada yer almõştõr. 2. altõ aylõk dönemde Hollanda bir basamak yükselerek ilk sõrayõ teşkil ederken, Almanya ise 1. altõ aylõk döneme göre daha fazla yabancõ sermaye taahhüt etmesine rağmen bir basamak gerileyerek 5. sõrayõ inmiştir. Toplam yabancõ sermaye değeri içerisinde % 18,42 paya sahip olan Hollanda uyruklu ortaklarõn yatõrõmda bulunduklarõ sektörler itibariyle, sermayelerinin % 12,33 ile Sağlõk- Eğitim, % 2,31 ile Müşavirlik Hizmetleri ön plandadõr. Yine bu uyrukta, kendi içinde büyük bir çoğunluğu oluşturan ve genel toplamda ise % 13,94 oran ile Limited, % 3,48 oran ile de Anonim şirket statüsü ortaklõk yapõlan firma nevileri olmuştur. 2. sõrayõ teşkil eden ve toplam yabancõ sermaye içerisinde % 11,53 paya sahip olan İtalya en fazla yatõrõmda bulunduğu sektörler % 5,42 ile Tekstil-Giyim, % 4,65 ile Tarõm-Gõda olmuştur. Kuruluş türü itibariyle sermayenin tamamõna yakõnõ Anonim şirket kapsamõndadõr. Anonim Şirketlerin genel toplam içinde % 10,79 pay aldõğõ bu ülke grubunda, Limited şirket statüsünde bulunan firmalarda ortak sayõsõnõn yüksek olmasõna rağmen taahhüt ettikleri yabancõ sermaye değeri ise % 0,75 ile çok düşük düzeydedir. 5

6 TABLO - 4 ÜLKELER İTİBARİYLE LIKLARDA SAYI ve SERMAYE DAĞILIMI ÜLKELER SAYISI YABANCI Genel Toplam İçinde Pay SERMAYE-YTL Ortak Sayõsõ % Yabancõ Sermaye % HOLLANDA ,85 18,42 İTALYA ,32 11,53 ALMANYA ,64 9,74 İSRAİL ,97 9,31 FRANSA ,88 8,72 LÜKSEMBURG ,94 7,33 AVUSTURYA ,05 3,90 BELÇİKA ,11 3,68 İNGİLTERE ,98 3,00 AZERBEYCAN ,47 2,81 AMERİKA ,94 2,16 İSVİÇRE ,37 1,86 KAZAKİSTAN ,11 1,86 DİĞER ,36 15,67 TOPLAM ,00 100,00 Toplam içerisindeki % 9,74 yabancõ sermaye payõ ile 3. sõrada bulunan Almanya, bütün sektörlerde katõlõm payõ düşükte olsa yatõrõmda bulunmuştur. Ancak yinede sermayenin % 1,65 ini İnşaat, % 0,87 sini Elektrik, Elektronik ve Bilişim ile % 0,60 õnõ Makine sektörüne yönelik kullanmõştõr. Bu sermayenin % 8,77 gibi önemli kõsmõnõ Limited, % 0,90 nõnõ Anonim şirket teşkil etmiştir. Fert firma ile Holding iştiraklerine çok düşük oranlarla da olsa rastlanmaktadõr. 46 yabancõ ortağõn yer aldõğõ İsrail % 9,31 yabancõ sermaye payõ ile dördüncü sõradadõr. Tekstil-Giyim en fazla yatõrõm yapõlan sektördür. Toplam yabancõ sermaye içersinde çok düşük oranlarla da olsa % 0,08 ile Ulaştõrma, % 0,07 ile Demir-Çelik, % 0,07 ile Ağaç-Orman ve Mobilya diğer yatõrõm yapõlan sektörlerdir. Söz konusu bu ülke yatõrõmõnda yabancõ sermaye değerinde itibariyle Limited şirket ağõrlõklõ olarak ilk sõrada olup, toplam sermayenin % 9,21 sõnõ teşkil etmiştir. Anonim şirkette ise ortak sayõsõnõn Limited şirket statüsüne göre biraz daha fazla olmasõna rağmen sermaye oranõ % 0,09 düzeyindedir. % 8,72 ile 5. sõrada yer alan Fransa dan iştirak eden yabancõ ortak sayõsõ 114 dür. Bu ülkeden gelen yatõrõmcõlarõn önemli kõsmõ Banka-Sigorta, Tekstil-Giyim sektörleri ile Müşavirlik Hizmetlerinde iştigal etmeyi tercih etmiştir. Fransa uyruklu yatõrõmlarda toplam yabancõ sermayenin % 8,10 unun bu üç sektörde toplandõğõ görülmektedir. Bu rakamõn dağõlõmõnda ise taahhüt edilen yabancõ sermayenin % 5,45 ile Banka-Sigorta sektörü ilk sõrada yer almõş bunu, % 2,36 ile Tekstil-Giyim, % 0,29 ile Müşavirlik Hizmetleri takip etmiştir. Toplam yabancõ sermayenin % 5,77 sinin Anonim şirket kapsamõnda bulunduğu bu ülke yatõrõmõnda, Limited şirketlerin sermaye payõ % 2,89 seviyesindedir. İlk Dört Sõrayõ Alan Sektörlerde Yabancõ Sermaye Girişlerinin Ülkelere Göre Dağõlõmõ: Kuruluşunda % 21,97 pay ile en fazla yabancõ sermaye bulunduran Tekstil sektöründe İsrail toplam yabancõ sermaye içersinde % 8,92 pay ve 3 ortak sayõsõ ile en fazla yabancõ sermaye yatõrõmda bulunan ülke olarak dikkat çekmektedir. Bu sektöre önemli oranda kaynak sağlayan yabancõ sermayenin % 5,42 si 17 ortak ile İtalya, % 3,00 õ 3 ortak ile Avusturya menşelidir. 6

7 Tüm sektörler içersinde % 14,61 pay ile 2. sõrada bulunan Sağlõk-Eğitim sektöründe Hollanda en çok yatõrõm yapan ülke konumundadõr. Toplam yabancõ sermayenin % 12,33 ü Hollanda uyrukludur. Amerika, Lüksemburg ve Rusya bu sektörde yatõrõmda bulunmuş olup, taahhüt ettikleri sermayeler toplam içinde % 0,80- % 0,24 aralõğõndadõr. Toplam yabancõ sermaye içerisinde % 13,77 pay alan Müşavirlik Hizmetleri sektöründe en fazla yatõrõmda bulunan ülkeler Lüksemburg, Hollanda, Belçika ve Suudi Arabistan olup, bu ülkelerin toplam sermayeden aldõklarõ paylar sõrasõyla % 6,64, % 2,31, % 1,97 ve % 1,24 olarak gerçekleşmiştir. Çin ve Kolombiya nõn çok azda olsa yatõrõmda bulunduğu bu sektörde Yeni Zelanda uyruklu yatõrõmõn da bulunmasõ dikkat çekicidir. TABLO 5 EN FAZLA YABANCI SERMAYE BULUNAN DE ÜLKELER İTİBARİYLE SAYI ve SERMAYE DAĞILIMI ÜLKELER SAYISI YABANCI Genel Toplam İçinde Pay SERMAYE YTL Ortak Sayõsõ % Yabancõ Sermaye % TEKSTİL ,39 21,97 İSRAİL ,13 8,92 İTALYA ,73 5,42 AVUSTURYA ,13 3,00 FRANSA ,47 2,36 DİĞER ,93 2,26 SAĞLIK-EĞİTİM ,54 14,61 HOLLANDA ,47 12,33 AMERİKA ,51 0,80 LÜKSEMBURG ,13 0,44 RUSYA ,17 0,24 DİĞER ,26 0,81 MÜŞAVİRLİK HİZMETLERİ ,48 13,77 LÜKSEMBURG ,43 6,64 HOLLANDA ,97 2,31 BELÇİKA ,21 1,97 SUUDİ ARABİSTAN ,09 1,24 DİĞER ,78 1,61 İNŞAAT ,96 9,49 ALMANYA ,28 1,65 KAZAKİSTAN ,56 1,63 İNGİLTERE ,07 1,59 HOLLANDA ,17 1,35 DİĞER ,88 3,27 Toplam yabancõ sermaye içerisinde % 9,49 pay ile yer alan İnşaat sektörüne sõrasõ ile Almanya, Kazakistan ve İngiltere birbirlerine yakõn oranlarda ilgi gösteren ülkeler olmuştur. Bu üç ülkenin yabancõ sermaye yatõrõmõndaki paylarõ % 1,65 ve % 1,59 aralõğõndadõr. Ortak sayõsõ itibariyle Hollanda lõlarõn daha az katõlõm sağlamasõna rağmen toplam yabancõ sermaye içersindeki payõ % 1,35 ile bu üç ülkeye yakõndõr. Ortaklõk Yapõsõ : 2006 yõlõnda kurulan firmalara ortak olan yabancõlarõn katõlõmlarõnda ağõrlõk şahõs ortaklõğõndadõr yabancõ ortak sayõsõnõn % 72,60 õnõ oluşturan kişi şahõs, % 27,40 õ ise tüzel ortaklõk kapsamõnda bulunmaktadõr. Toplam yabancõ sermayenin % 63,86 sõ tüzel, % 36,14 ü ise şahõs ortaklõklarõ şeklindedir. Kağõt ve Kağõt Ürünleri dõşõndaki sektörlerde genel yapõya uygun olarak yabancõ ortak sayõsõnda şahõslar ön plandadõr. 7

8 Tüzel ortaklõk sayõ itibariyle şahõs ortaklõklarõnõn 1/3 ünden azda olsa yabancõ sermaye değeri olarak şahõs ortak sermayesinden fazladõr yõlõnda yabancõlarõn iştirak ettiği firma kuruluşlarõnda Tüzel ortak sermayesi, YTL lik Şahõs ortaklõk sermayesinin % 76,7 fazlasõ ile YTL dir. Madencilik, Tekstil-Giyim, Deri-Saraciye, Ağaç- Orman-Mobilya, Elektrik, Elektronik ve Bilişim, İnşaat, Yapõ Malzemeleri ve Turizm sektörlerinde şahõs ortaklõk sermayesi, bunlarõn dõşõnda kalan sektörlerde ise tüzel ortaklõk sermayesi daha fazladõr. Önemli miktarda yabancõ sermayenin taahhüt edildiği Tekstil-Giyim sektöründe ortaklõk yapõsõ şahõs türü olarak öne çõkmasõna rağmen tüzel ortaklõkla arasõndaki fark çok fazla değildir. Tüzel ve Şahõs sermaye değerleri arasõndaki farkõn en belirgin olduğu sektör YTL şahõs sermayesine karşõlõk YTL Tüzel sermaye ile Sağlõk- Eğitim sektörü olmuştur. Özellikle toplam yabancõ sermaye içerisinde ilk dörtte yer alan sektörlerden Tekstil-Giyim ile İnşaat sektörlerinde Şahõs ortaklõk, Sağlõk-Eğitim ile Müşavirlik Hizmetlerinde ise tüzel ortaklõk statüsündedir. Sağlõk-Eğitimde sermayenin % 93,73 ü, Müşavirlik Hizmetlerinde sermayenin % 82,34 ü tüzel, Tekstil-Giyimde sermayenin % 58,04 ü, İnşaatta ise sermayenin % 79,53 ü şahõs ortaklõğõ statüsündedir. TABLO - 6 İTİBARİYLE LIKLARDA SAYI ve SERMAYE DAĞILIMI ŞAHIS TÜZEL TOPLAMI ŞAHIS SERMAYE YTL TÜZEL SERMAYE YTL TOPLAM SERMAYE YTL 01-TARIM-GIDA MADENCİLİK TEKSTİL-GİYİM DERİ-SARACİYE AĞAÇ-ORMAN, MOBİLYA KAĞIT, KAĞIT ÜRÜNLERİ-BS KİMYA-PLASTİK, KAUÇUK DEMİR-ÇELİK, METAL EŞYA MAKİNE ELEKTRİK, ELEKTRONİK- BİL İNŞAAT YAPI MALZEMELERİ OTOMOTİV ve YAN SAN ULAŞTIRMA BANKA-SİGORTA SAĞLIK-EĞİTİM TURİZM-OTEL-LOKANTA MÜŞAVİRLİK HİZMETLERİ DİĞER TOPLAM Yabancõ şahõs ortaklõlarõnda en çok başvurulan firma kuruluş türü Limited şirket olurken, tüzel ortaklõkta Anonim Şirket yapõsõ öne çõkmaktadõr. Ortak sayõsõ itibariyle Şahõs ortağõn % 62,91 i Limited, % 33,37 ü Anonim, % 2,18 i ise Fert Firma şeklindedir. Şahõs ortaklõklarõnõn YTL tutarõndaki yabancõ sermayenin % 75,51 i Limited şirketi, % 21,23 ü Anonim şirket, % 3,11 i ise Fert Firma statüsündedir. 640 adet tüzel ortağõn % 50,47 si Anonim, % 46,41 i Limited, % 3,13 ü Holdinglere yöneliktir. Bu ortaklõk yapõsõnda YTL yabancõ sermayenin % 55,83 ü Anonim, % 43,96 sõ Limited ve % 0,21 i Holdingleri kapsamaktadõr. 8

9 TABLO - 7 FİRMA NEVİLERİ İTİBARİYLE LIKLARDA SAYI ve SERMAYE DAĞILIMI FİRMA NEVİLERİ ŞAHIS TÜZEL TOPLAMI ŞAHIS SERMAYE YTL TÜZEL SERMAYE YTL TOPLAM SERMAYE YTL 00-FERT FİRMA ANONİM ŞİRKET HOLDİNG LİMİTED ŞİRKET KOLLEKTİF ŞTİ TOPLAM YABANCI SERMAYEDE ŞAHIS ve TÜZEL LIK YAPISI TÜZEL SERMAYESİ 63,86% ŞAHIS SERMAYESİ 36,14% İptal Edilen Kayõtlarõn Dağõlõmõ : 2006 yõlõ içersinde yabancõ ortaklardan 63 ü çeşitli nedenlerden dolayõ kayõtlarõnõ iptal ettirmişlerdir. İptal edilen yabancõ sermaye değeri YTL olup, kuruluşta kayda geçen toplam değerin % 1,10 unu oluşturmaktadõr yõlõnõn 2. altõ aylõk döneminde 1. altõ aya göre ortaklõğõnõ iptal ettirenler sayõca 2 katõ, sermaye değerince 2,5 kat fazladõr yõlõ 1. altõ aylõk dönemde kaydõnõ iptal ettiren 21 yabancõ uyruk sayõsõ 2. altõ aylõk dönemde 42 ye yükselmiş, sermaye değeri de YTL den YTL ye ulaşmõştõr. İptal Nedenleri : Yabancõ uyruklu işyerlerinin kapanmasõ ve ortaklõk yapõlarõnõn sona erdirilmesi talebi ile 47 ortak Merkez Naklinde bulunmuştur. Bu işlemde YTL lik değer, iptal edilen yabancõ sermayenin % 73,73 ünü kapsamõştõr. Kapanõş için başvuran yabancõ ortaklarõn % 11,11 ini oluşturan 7 kişi Tasfiye Sonu işleminde bulunurken, iptal edilen sermaye değeri ise YTL ile toplam içerisinde % 26,27 oranõnda pay almõştõr. Limited şirketlerde Merkez Nakli, Anonim şirketlerde ise Tasfiye Sonu işlemi kapanma nedenleridir yõlõnõn 1. altõ aylõk döneminde Tasfiye Sonu, 2. altõ ayõnda ise Merkez Nakli İstanbul a gelen yabancõ sermayenin iptal edilme işlemlerini teşkil etmiştir. 9

10 TABLO - 8 YABANCI UYRUKLU İŞYERLERİ ve LIKLARIN İPTALİNDE SAYI ve SERMAYE DAĞILIMI İPTAL NEDENLERİ SAYI Genel Toplam İçinde Pay İPTAL EDİLEN SERMAYE-YTL Ortak Sayõsõ Yabancõ Sermaye % % Merkez Nakli ,60 73,73 Tasfiye Sonu ,11 26,27 Tasfiyesiz İnfisah (Devir Nedeni ile Kapanan) ,29 0 TOPLAM ,00 100, YILINDA YABANCI SERMAYEDE İPTAL NEDENLERİNİN DAĞILIMI Merkez Nakli 73,73% Tasfiye Sonu 26,27% Sektörlere Göre Dağõlõm : İptal edilen yabancõ sermaye değerleri itibariyle Kimya-Plastik-Kauçuk Sektörü % 55,51 ile ilk sõradadõr. Bunu, % 11,65 ile Ulaştõrma, % 6,99 ile Madencilik, % 4,24 ile Elektrik- Elektronik ve Bilişim izlemiştir. Merkez Naklinde bulunan firmalarõn % 33,90 õ Kimya- Plastik-Kauçuk sektöründe hizmet vermektedir. İptal nedenleri olarak gösterilen Tasfiye Sonu işleminde de yine bu sektör % 21,61 ile ön plandadõr. % 11,65 ile Ulaştõrma Merkez Naklinde, % 4,24 ile Elektrik-Elektronik ve Bilişim ise Tasfiye Sonu işleminde ikinci sõrada kaydõnõ iptal ettiren sektörlerdir. İptal için başvuran firmalarõn 33 ü Limited, 24 ü Anonim Şirket statüsündedir. İptal ettirilen sermayenin ise % 71,31 i Limited, % 28,69 u Anonim Şirketlere aittir. İptal için başvuran Anonim şirketlerin 4 ortak ve YTL sermaye değeri ile iptal edilen toplam sermayeye göre % 21,61 oranõnda yoğunlaştõğõ sektör Kimya- Plastik, Kauçuk iken, bunu 6 ortak sayõsõ ve YTL sermaye değeri ile Otomotiv ve Yan Sanayi takip etmiştir. Limited şirket türünde de ağõrlõklõ olarak % 33,90 ile Kimya- Plastik, Kauçuk, % 11,65 ile Ulaştõrma, % 6,99 ilke Madencilik iptal için başvurulan sektörlerdir. 10

11 TABLO - 9 İTİBARİYLE YABANCI UYRUKLU İŞYERİ ve LIKLARDA İPTAL EDİLEN SAYI ve SERMAYE DAĞILIMI SAYI İPTAL EDİLEN Genel Toplam İçindeki Dağõlõmõ % SERMAYE -YTL Ortak Sayõsõ % Yabancõ Sermaye % 01-TARIM-GIDA ,76 0,97 02-MADENCİLİK ,35 6,99 03-TEKSTİL-GİYİM ,17 0,21 04-DERİ-SARACİYE 0 0 0,00 0,00 05-AĞAÇ-ORMAN, MOBİLYA 0 0 0,00 0,00 06-KAĞIT, KAĞIT ÜRÜNLERİ ve BASIM 0 0 0,00 0,00 07-KİMYA-PLASTİK, KAUÇUK ,11 55,51 08-DEMİR-ÇELİK, METAL EŞYA ,70 3,48 09-MAKİNE ,17 0,21 10-ELEKTRİK, ELEKTRONİK ve BİLİŞİM ,17 4,24 11-İNŞAAT 0 0 0,00 0,00 12-YAPI MALZEMELERİ 0 0 0,00 0,00 13-OTOMOTİV ve YAN SANAYİ ,70 3,60 14-ULAŞTIRMA ,17 11,65 15-BANKA-SİGORTA 6 0 9,52 0,00 16-SAĞLIK-EĞİTİM ,76 3,44 17-TURİZM-OTEL-LOKANTA ,17 0,35 18-MÜŞAVİRLİK HİZMETLERİ ,11 1,13 19-DİĞER ,11 8,22 TOPLAM ,00 100,00 Ülkelere Göre Dağõlõmõ : İptal için başvuran 7 ortak sayõsõ ile toplamõn % 11,11 i gibi düşük bir kõsmõnõ teşkil eden İtalya, iptal edilen toplam sermaye değeri içindeki payõ % 33,90 ile en çok kapanmanõn görüldüğü ülke olmuştur. İtalya uyruklularõn başvurduğu en önemli kapanõş nedeni Merkez Nakli olup, Limited şirket statüsündedir. Yabancõ sermaye iptalinin en çok görüldüğü ikinci ülke % 28,96 ile Almanya dõr. Bu ülke uyruklu ortaklõklarda Anonim şirket statüsünde Tasfiye Sonu en fazla kapama için başvurulan neden olmuştur. İPTAL EDİLEN YABANCI SAYISININ E GÖRE DAĞILIMI MÜŞAVİRLİK HİZMETLERİ 11,11% DİĞER 11,11% TARIM-GIDA 4,76% TURİZM 3,17% MADENCİLİK 6,35% SAĞLIK-EĞİTİM 4,76% TEKSTİL 3,17% BANKA-SİGORTA 9,52% ULAŞTIRMA 3,17% OTOMOTİV 12,70% KİMYA-PLASTİK-KAUÇUK 11,11% ELEKTRİK-ELEKTRONİK 3,17% MAKİNE 3,17% DEMİR-ÇELİK 12,70% 11

12 İPTAL EDİLEN YABANCI SERMAYE DEĞERİNİN E GÖRE DAĞILIMI MADENCİLİK 6,99% TEKSTİL 0,21% DİĞER 8,22% TARIM-GIDA 0,97% MÜŞAVİRLİK HİZMETLERİ 1,13% KİMYA-PLASTİK-KAUÇUK 55,51% TURİZM 0,35% SAĞLIK-EĞİTİM 3,44% ULAŞTIRMA 11,65% OTOMOTİV 3,60% ELEKTRİK-ELEKTRONİK 4,24% MAKİNE 0,21% DEMİR-ÇELİK 3,48% 12