Serüveni PERİYODİK SİSTEM TARİHÇESİ

Transkript

1 Serüveni PERİYODİK SİSTEM TARİHÇESİ

2 PERİYODİK SİSTEM Antoine-Laurent de Lavoisier 1789 yılında, dünyanın ilk modern kimya kitabı olarak kabul edilen Kimyanın Bilimsel İncelemesi adlı kitabı yazdı. Bu kitapta elementler; metal, ametal ve gaz olarak gruplanmıştı. Bugün bu gruplamayı yanlış olarak bilsek de o günler için yeni keşiflerin önünü açması dolayısıyla çok önemli bir gelişmeydi. 1-TRİADLAR KURALI:İlk sınıflandırma 1 DÖBEREİNER Elementleri üçerli gruplar halinde sınıflandırmıştır. 7 Li 23 Na 39 K Döbereiner üçlü element gruplarında ortada bulunan elementin atom kütlesi,yoğunluk,en,kn,gibi bazı özelliklerinin diğer iki elementin ortalamasına yakın değerlere sahip olduğunu gösterir. 2- De Chancourtis Dö Şankortua Elementleri ilk kez periyodik olarak tablolama girişiminde bulundu. Chancourtois Benzer fiziksel özellik gösteren elementleri dikey sıralarda olacak şekilde sarmal olarak sıralamıştır Tellür elementini merkeze yerleştirdiği tellür spirali tablosunda elementlerin kütle numaralarına göre grupladı. 16 parçalı bir silindire kütle numaralarına göre spiral şeklinde yerleştirilince dikey olarak sıralanan elementlerin benzer olduğunu ve her 7 elementte bir tekrarladığını keşfetti. Çok doğru tahminde bulunmasa da periyodik tablonun ilk resmedilmiş hali olduğu kabul edilir.

3 OKTAVLAR KURALI(Newlands) Bilinen 63 elementi fiziksel özelliklerine göre 8 gruba ayırdı ve her sekizinci elementin birbiriyle benzerlik gösterdiğini gördü; müzikal benzerliğinden ötürü bu yasaya Oktavlar Kuralı adını verdi. Aslında Newlands Oktavlar Kuralı nı doğru çözümlemişti ama çalışmalarında aralık 8 değil 7 idi. Bunun nedeni, soygazların varlığını öngörememesiydi. Soygazlar 1894 yılında Sir William Ramsey tarafından keşfedilip periyodik tabloya 0 Grubu olarak, tabloyu bozmadan eklenecekti. Dimitri Mendelyev -Bugünkü kullandığımız periyodik sisteme en yakın elementler tablosunu DİMİTRİ MENDELYEV yapmıştır. Mendelyev o dönemde bilinmeyen GALYUM;SKANDİYUM;GERMANYUM elementlerinin özelliklerini tahmin etmiştir. Örneğin Silisyum elementinin altındaki yeri boş bırakmıştır. Buradaki bulunması gereken elemente Eka- Silisyum adını vermiş ve fiziksel ve kimyasal özellikleri hakkında tahminlerde bulunmuştur. 63 elementten oluşan periyodik çizelgesinde 12 yatay sıra ve 8 dikey sütun kullanmıştır. Periyodik tablosu ile GRUP kavramını kazandırmıştır. Elementleri artan atom ağırlıklarına göre yatay sıralamıştır.

4 Mendeleyev in tek eksik noktası olarak ise soygazları öngörememesini gösterebiliriz. NOT:Dimitri mendelyev ve Lothar Meyer aynı zamanda birbirlerinden habersiz birbirine çok benzer elementler tablosu oluşturarak periyodik sistemin ilk en düzenli örneğini oluşturmuştur yılında Lothar Meyer, elementlerin değerlik elektron sayısını göz önüne alarak bir periyodik tablo hazırlamıştır. Kütle numarasını yoksaydığından ve ileride keşfedilecek elementleri öngörmemiştir. HENRY MOSELEY Moseley X ışınları deneyi ile elementlerin kimyasal özelliklerinin atomlarındaki proton sayısına (atom numarasına) bağlı olduğunu ortaya koydu yılında Henry Moseley, Mendeleyev in bir şekilde çözdüğü ama nedenini anlayamadığı tellüriyot problemine ışık tuttu. O güne kadar, periyodik tabloda kütle numaraları kullanılıyordu; Bu sistem büyük ölçüde doğru sonuç verse de bazen yanılabiliyordu. Moseley, X-ışını tabancasıyla bu iki elementin atom numaralarını belirledi ve bu sistemin doğruluğu ispatlandı. Ne yazık ki Moseley, 1914 yılında Çanakkale Savaşı nda öldü. Ramsey soygazları keşfederek 8.sütun olarak sisteme eklemiştir. Glenn Seaborg periyodik sistemin en altında yer alan iki sıra halindeki yapay elementlerin bir kısmını keşfederek periyodik sisteme son şeklini vermiştir.

5 PERİYOT Periyodik sistemde yatay sıralara PERİYOT denir.7 tane periyot vardır.bir atomun en büyük enerji düzeyi periyodunu verir. 1 periyot:2 element 4.ve 5.periyotta 18 element 2.ve 3. Periyotta 8 element 6. ve 7. periyotta 32 element Her periyot metalle başlayıp soygazla sona erer.(yalnız1.periyot Hidrojen ametalle başlar) İlk 3 periyotta B grubu elementi yoktur.b grubu elementleri 4.periyottan başlar. GRUP Periyodik sistemde düşey sütunlara GRUP denir IUPACA göre gruplar 1 den 18e kadar rakamla numaralandırılır. Aynı gruptaki elementlerin kimyasal özellikleri benzerdir. DEĞERLİK ELEKTRON SAYISI GRUP NO VERİR. A grubu elementlerine BAŞ GRUP elementleri;b grubu elementlerine YAN GRUP elementleri denir. B grubu elementleri 3B ile başlar 2B ile biter. 1A alkali metal 4A Karbon grubu 7A halojen 2A toprak alkali metal 5A Azot grubu 8A soygazlar 3A Toprak metal 6A Kalkojen

6 B grubu geçiş metalleri Lantanit ve Aktinitler İç geçiş metalleri He elementi değerlik elektron sayısı 2 olmasına rağmen 8A grubunda yer alır. 7A grubunda Flor bileşiklerinde sadece -1 değerlik alır. Bir element atomu iyon duruma geçtiğinde periyodik cetveldeki yeri değişmez. Geçiş metallerinde Hg(Civa) oda koşullarında sıvı haldedir. Geçiş metalleri birden fazla yükseltgenme basamağına sahiptir. Geçiş metallerinin EN,KN,Isı ve elektrik iletkenlikleri yüksektir. Aktinitlerin hepsi radyoaktif metaldir. ELEKTRON KATMAN DİZİLİMİ: DUBLET KURALI:Atomların tek son katmanlarındaki elektron deizilimlerini He soygazına benzeterek 2 yapmalarına denir. OKTED KURALI:Son katmanlarındaki elektron sayısını 8 e tamamlayarak He dışındaki diğer soygazlara benzetmeleridir. A grubu elementleri için; 20Ca: 35Br: b) B grubu elementleri için: Son katmanında her zaman 2 e bulunmalıdır. 21Sc: 26Fe:

7 1.TEST: 1.soru: periyodik cetveldeki elementleri artan atom ağırlıklarına göre sıralamışbenzer kimyasal özelliklere sahip olan elementleri grup adı verilen dikey sütunlarda toplamıştır. Yukarıdaki paragrafta verilen boşluğu aşağıdaki verilen bilin insanlarından hangisi getirilmiştir? A) Meyer B) Moseley C) Mendelyev D) Newlands E) Döbereiner 2.soru: Aynı periyotta bulunan farklı element atomları veya iyonlarında; I-Kütle numaraları aynı olabilir II-Elektron sayıları aynı olabilir III-Proton sayıları aynı olabilir Yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) I ve III E) I,II,III 3.soru: Periyodik sistemde ıupac dizilimine göre 18 grup vardır.buna göre 3 X, 9 Y, 21 Z element atomlarının IUPAC göre grubu aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? X Y Z A) B) C) D) E) soru: Periyodik cetvelle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A)B grubu elementlerinin tümü metaldir.ve bileşiklerinde birden fazla (+) yük alırlar B)s,p,d, ve f blokları vardır. C)Elementler proton sayılarının artışına göre dizilmişlerdir. D)Her periyot bir alkali metalle başlar. E)A gruplarında gup numarası ile değerlik elektron sayıları eşittir. 5.soru: Periyodik sistemde aynı grupta bulunan elementlere ilişkin aşağıdaki özelliklerden hangisi yanlıştır? A)Elektron sayıları aynıdır B)Fiziksel özellikleri farklıdır. C)Kimyasal özellikleri benzerdir. D)Çekirdek yükleri farklıdır. E)Nükleon sayıları farklıdır 6.soru: Kendilerine en yakın soygazdan 1 tane eksik proton içeren elementlerin nötr atomları için ; I-Elektron diziliminde son katmanında 7 elektron vardır II-En yakın alkali metalle aralarında 2 proton farkı vardır. III-Halojenler diye isimlendirilir. Yargılardan hangileri kesinlikle doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I,II,III

8 7.soru: X,Y ve Z elementlerinin atom numaraları sırasıyla birbirini izleyen sayılardır. Bu elementlerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A)Y soygaz ise Z alkali metaldir. B)X halojen ise Z alkali metaldir C)X alkali metal ise Z 7A grubundadır. D)X toprak alkali metal ise hepsi aynı periyottadır E)Z soygaz ise X 6A grubundadır 10.soru: Moseleyin elementlerin sınıflandırılmasıyla ilgili yaptığı çalışmalar için I-Elementlerin fiziksel ve kimyasal özelliklerinin proton sayılarının periyodik işlevi olduğunu görmüştür. II-Çalışma yaptığı dönemdeki bilinen elementleri artan atom kütlelerine göre sıralayarak periyodik cetvel oluşturmuştur. III-X ışınlarıyla yaptığı çeşitli deneylerde bazı elementlerin proton sayılarını belirlemiştir. Yargılardan hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I,II,III 12.soru: Günümüzde kullanılan periyodik sistemle ilgili 7 tane periyot vardır 18 tane grup vardır. Mendelyev tarafından oluşturulmuştur. Benzer özellik gösteren elementler aynı grupta alt alta dizilmiştir. Sistemin sol tarafında genellikle ametal atomları bulunur İfadelerden kaç tanesi doğrudur? A)1 B)2 C)3 D) 4 E) 5 14.soru: X:3.periyot 4A grubu Y:4.periyot 4A grubu Z:4.periyot 3B grubu Periyodik sistemde yerleri verilen X,Y ve Z element atomları ile ilgili I_Y nin atom numarası X in atom numarasından 8 büyüktür. II- +2 yüklü Y nin elektron sayısı 30 dur. III-Z nin atom numarası 41 dir Yargılardan hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) YalnızII C) I ve III D) II ve III E) I,II,III 8.soru: 4.periyodun 14.elementi olan X elementinin proton sayısı kaçtır? A) 29 B) 30 C) 31 D) 32 E) 33 9.soru: Aynı periyotta bulunan X,Y ve Z metalleri ile ilgili şu bilgiler veriliyor. X in aktifliği en fazladır. Y 13.grup elementidir Z nin katman elektron dağılımındaki son katmanında 2 elektronu vardır. Buna göre X,Y,ve Z metallerinin atom numaraları arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A) Y>Z>X B) X>Y>Z C) Y>X>Z D) Z>Y>X E)Z>X>Y 11.soru: Element atomlarının katman elektron dizilimleri periyodik özellikleri ile ilgili bilgi verir.bu katman elektron diziliminden çıkarılan; I-Toplam katman sayısı=periyot sayısı II-Son katmanındaki elektron sayısı=değerlik elektron sayısı III-Toplam elektron sayısı=proton sayısı Eşitliklerinden hangileri tüm elementler için doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I,II,III 13.soru: X atomunun temel hal elektron dağılımında X: şeklindedir. Buna göre X elementi ile ilgili I-Periyodik sistemin 4.periyot 5B grubundadır II- Geçiş metalidir. III-Baş gruplarında yer alan bir elementtir. Yargılardan hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) II Ve III 15.soru: Atom numaraları p ve p+1 olan X ve Y elementi için I-Ametaldir II-Metaldir III-Soygaz atomudur Yargılardan hangileri kesinlikle yanlıştır? A)YalnızI B)Yalnız II C) YalnızIII D) I ve II E)II veiii