İŞLETME BÜTÇELERİ VE KONTROL. Prof. Dr. Dursun ARIKBOĞA

Transkript

1 İŞLETME BÜTÇELERİ VE KONTROL

2 Stratejik planın bir parçası olan bütçelerin hazırlanması ve etkin bir kontrol aracı olarak kullanılması konularında bilgi vermek, ilgi uyandırmak. Bütçeler, faydaları Bütçelerin hazırlanması, muhtemel sorunlar Örnek çalışma

3 Planlamanın amacı, kurumların faaliyetlerini, önceden belirlenmiş amaç ya da amaçlara yöneltmek ve arzulanan sonuçlara en az kaynak ve en kısa zamanda ulaşmasını sağlamaktır. NEREDEYİZ? NEREYE ULAŞMAK İSTİYORUZ? GİTMEK İSTENİLEN YERE NASIL ULAŞIRIZ? BAŞARININ (PERFORMANSIN) TAKİBİ Durum Analizi Misyon, Vizyon, Amaç ve Hedefler Stratejiler, Faaliyetler ve Projeler İzleme, Performans Ölçme ve Değerlendirme

4 Planlama Stratejik Plan Kontrol Gerçekleşen faaliyetlerin izlenmesi Uzun vadeli amaçlar Kısa vadeli amaçlar Bütçe, rakamlarla ifade edilmiş planlardır Kısa vadeli planlar Bütçeler Gerçekleşen ile planlananın kıyaslanması Geri bildirim Sapmaların araştırılması Düzeltici önlemler

5 Yöneticileri plan yapmaya teşvik eder. Karar almaya yardımcı bilgiler üretir. Başarı değerlemesi için standartları oluşturur. Birimler arası iletişim ve koordinasyonu sağlar. Çalışanları motive eder. İzleme ve değerlendirme süreci kurumsal öğrenmeyi ve sürekli gelişimi sağlar. Hesap verme sorumluluğunun oluşmasına katkı sağlar. Mali saydamlığı artırır.

6 Faaliyet Bütçeleri Finansal Bütçeler Master Bütçe Statik Bütçe Esnek Bütçe Sürekli Bütçeleme Kaizen Bütçeleme Faaliyet Tabanlı Bütçeleme

7 Yukarıdan aşağıya Aşağıdan yukarıya Bütçe ve insan faktörü

8 Üst düzey yöneticilerin desteği Bilgi akışının düzenli ve sağlıklı olması Bütçe hedeflerinin ulaşılabilir olması Düzenli gözden geçirme ve gerekli düzeltmelerin yapılması

9 Özen gösterilmemesi Sağlıklı verilere dayanmaması Bütçe hedeflerinin ulaşılabilir olmaması Aşırı ayrıntı Üst yönetim tarafından baskı aracı olarak kullanılması Bütçenin tüm sorunları çözeceği kanısı

10 Temel göstergelerin belirlenmesi Bütçelerin hazırlanması Gerekli koordinasyon ve düzeltmelerin yapılması Bütçe kitabının hazırlanması Aylık takiplerin yapılması geri bildirimler Gerekli düzeltici eylemler

11 İşletmenin amaçları ve uzun vadeli planlar Geçmiş dönem sonuçları İşletme içi veriler İşletme dışı veriler BÜTÇE KOMİTESİ Anahtar (temel) tahminlerin yapılması Taslak bütçenin hazırlanması

12 Bütçe verilerinin kontrolü Varsa uyumsuzlukların giderilmesi Master bütçenin hazırlanması İlgili kurul tarafından onayı Bütçenin basılması

13 Satış Bütçesi Üretim Bütçesi Direkt Malzeme Maliyeti Bütçesi Direkt malzeme satın alma bütçesi Direkt İşçilik Maliyeti Bütçesi GÜG Bütçesi Üretim Maliyeti Bütçesi Satılan Mamuller Maliyeti Bütçesi Satış ve Yönetim Giderleri Bütçesi Bütçelenmiş (Proforma) Gelir Tablosu

14 Satış Bütçesi Üretim Bütçesi Uzun Vadeli Satış Tahminleri Direkt Malzeme Maliyeti Bütçesi Direkt İşçilik Maliyeti Bütçesi GÜG Bütçesi Satış ve Yönetim Giderleri Bütçesi DSS Bütçesi Birim Maliyetler Üretim Maliyeti Bütçesi SMM Bütçesi Yatırım Bütçesi Proforma Gelir Tablosu Nakit Bütçesi

15 Yatırım bütçesi Nakit Bütçesi Bütçelenmiş (Proforma) Bilanço

16 Kurumun işletme (çalışma) sermayesi ihtiyacının belirlenmesinde en önemli kaynak. Bütçe dönemi sonundaki nakit mevcudu Tahmini nakit açığı / fazlası Ek finansman ihtiyacının süresi ve kaynağının planlanması

17 SATIŞ BÜTÇESİ Birim ÜRÜNLER Miktar Satış Fiyatı TUTAR A , ,00 B , , ,00

18 ÜRETİM (MİKTAR) BÜTÇESİ Mamuller A 250 adet 350 adet B 450 adet 250 adet ÜRÜNLER SATIŞLAR + DSS - DBS = ÜRETİM A B

19 DİREKT MALZEME KULLANIM BÜTÇESİ Mamuller Malzemeler A B Birim maliyet X 500 gr gr 5 TL/kg Y - 4 adet 0,5 TL/adet Z 0,50 m 0,50 m 1 TL/m X Y Z ÜRÜNLER Miktar Tutar Miktar Tutar Miktar Tutar TOPLAM A , , ,00 B , , , ,00 TOPLAM , , , ,00

20 DİREKT MALZEME SATIN ALMA BÜTÇESİ Malzeme X 400 kg 200 kg Y 500 birim 600 birim Z 250 m 100 m Birim KULLANIM + DSS - DBS = ALIŞLAR Maliyet TUTAR X , ,00 Y , ,00 Z , , ,00

21 DİREKT İŞÇİLİK MALİYETİ BÜTÇESİ DEPARTMANLAR Mamuller İşleme Montaj Paketleme TOPLAM A 12 dakika 10 dakika 8 dakika 0,50 sa. B 15 dakika 30 dakika 15 dakika 1,00 sa. Saat Ücreti 5 TL/sa. 4 TL/sa. 5 TL/sa. İŞLEME MONTAJ PAKETLEME ÜRÜNLER Saat Tutar Saat Tutar Saat Tutar TOPLAM A , , , ,00 B , , , ,00 TOPLAM , , , ,00

22 GÜG BÜTÇESİ GÜG Direkt İşçilik Maliyeti Yükleme GÜG DEPARTMANLAR A B Oranı A B İŞLEME 2.100, ,00 0, , ,00 MONTAJ 1.400, ,00 0, , ,00 PAKETLEME 1.400, ,00 0,40 560, , , , , ,00

23 ÜRETİM (MALİYET) BÜTÇESİ A B TOPLAM Direkt Malzeme 6.300, , ,00 Direkt İşçilik 4.900, , ,00 GÜG 2.870, , ,00 TOPLAM , , ,00 Üretim Miktarı 2.100, ,00 Birim Maliyet 6,70 14,75

24 SMM BÜTÇESİ ÜRÜNLER DBS + ÜRETİM MALİYETİ - DSS = SMM A 2.000, , , ,00 B 5.400, , , , ,50 250* 8,00 = 2.000,00 450*12,00 = 5.400,00 350* 6,70 = 2.345,00 250*14,75 = 3,687,50

25 SATIŞ VE YÖNETİM GİDERLERİ BÜTÇESİ Satış ve Dağıtım Giderleri , ,00 Satış elemanları ücreti 5.000, ,00 Dağıtım giderleri 2.000, ,00 Reklam giderleri 6.000, ,00 Yönetim Giderleri , ,00 Ücretler , ,00 Kira giderleri 7.000, , , ,00

26 PROFORMA GELİR TABLOSU A B TOPLAM SATIŞLAR , , ,00 SMM (-) , , ,50 BRÜT SATIŞ KARI , , ,50 SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ ,00 YÖNETİM GİDERLERİ ,00 VÖK ,50