Turizm ve Toplumsal Çevre & Turizm ve Fiziksel Çevre

Transkript

1 Turizm ve Toplumsal Çevre & Turizm ve Fiziksel Çevre Turizm ve Toplumsal Çevre Turizmin yapısal özelliği gereği bir bölgeyi ziyaret eden ziyaretçiler ile o bölgede yaşayan ve gerek turizm endüstrisinde doğrudan görev alan gerek sahip olduğu kültürel değerlerle bir turizm ürünü oluşturan bölge halkı arasında sosyo-kültürel ve sosyo-ekonomik etkileşimlerin olması kaçınılmaz bir gerçektir. Turistler, seyahatlerinde değer yargılarını, yaşam biçimlerini ve toplumsal alışkanlıklarını da beraberinde götürürler. Sürenin kısa olması nedeniyle alabildikleri kadar deneyim almak isteyecekler ve dolayısıyla çevreyi göz ardı edeceklerdir TURİZM ve FİZİKSEL ÇEVRE Fiziksel Çevre: İnsanın içinde yaşadığı varlığını, özelliğini ve niteliğini fiziksel olarak algıladığı ortamdır. Belirli bir yöreye ya da ülkeye yönelik turizm talebinin oluşması ve bu talebin sürdürülmesi sırasında fiziksel çevre önemli bir etkendir. Turistlerin gidecekleri yeri ve kalış sürelerini de fiziksel çevre etkilemektedir. TURİZM ve FİZİKSEL ÇEVRE Turizm fiziksel çevrede oluşmakta ve fiziksel çevrenin çekicilikleri turizm talebini etkilemektedir. Turizmin çevre üzerinde oluşturduğu tahribat turizmin çevre ile olan ilişkisini daha net olarak ortaya koymaktadır Dünya nüfusundaki artış turizm rakamlarında da görülmektedir. İnsanların seyahat ederken kullandıkları taşıtların çevreye yaydığı gazlar ya da konaklama işletmelerinin çevreye verdiği zararlar da bu artışla paraleldir.

2 TURİZM ve FİZİKSEL ÇEVRE Turizm faaliyetleri doğal ve tarihi çevrenin tahrip olmasına neden olabildiği gibi onların kazanılmasına yönelik olumlu etkilerde sağlayabilir. Genel Turizm Hafta 9 Türkiye'de Turizm 0 TURİZM ve FİZİKSEL ÇEVRE Turizmin Fiziksel Çevre Üzerindeki Olumlu Etkileri: Tarihi yöre, anıt ve yapıların restorasyonu Eski yapıtların yeni kimlikleriyle yaşatılması Çevre kalitesinin yükseltilmesi Çevrenin politikalarının arttırılması Alt yapının geliştirilmesi TÜRKİYE DE TURİZM Osmanlı imparatorluğu döneminde 863 yılında düzenlenen Sergi-i Umumi-i Osmani, iç turizme yönelik ilk etkinlikler arasında yer alır. Yapılan araştırmalar 20. yüzyılın başlarında Orient Express in İstanbul a sefer düzenlemeye başlamasıyla birlikte Otellerin açılmaya başladığını ortaya koymaktadır. 924 yılında Wagon Lifts in Türkiye de vagon sözleşmesi yapmasıyla Türkiye nin ilk yataklı Vagon seferi 23 Temmuz 924 tarihinde başlamıştır. TURİZM ve FİZİKSEL ÇEVRE Turizmin Fiziksel Çevre Üzerindeki Olumsuz Etkileri: Doğal Çevrenin Tahribatı Sürdürülebilir Turizm Olgusunun Eksikliği Çöp ve Atıklar Sorunu Gürültü Kirliliği Görüntü Kirliliği -Betonlaşma Su ve Hava Kirliliği Kalabalık ve İzdiham TÜRKİYE DE TURİZM Tren yolculuğunda ilk yemek servisi hizmeti ise; 7 Aralık 925 tarihinde Haydarpaşa-Sincanköy arasında çalışan trende sunulmuştur. Tren yolculuğundaki önemli atılımlardan biri de 927 yılında Haydarpaşa-Ankara arasında çalışmaya başlayan Lüks Anadolu Express i ile olmuştur. 927 yılında Haydarpaşa-Trablusşam 930 da Haydarpaşa-Sivas 935 te de Haydarpaşa-Elazığ hatlarında yataklı vagonlar hizmete sunulmuştur. 2

3 TÜRKİYE DE TURİZM Türkiye nin ilk oteli olma niteliğini taşıyan Otel d angleteer 84 yılında, ardından 892 yılında Büyük Londra Oteli hizmete girmiştir. O dönemde açılan otellerden en ünlüsü bugünde hizmetine devam eden Pera Palas dır. 923 yılı ile birlikte yeni toplum dönüşümünü yaşayan Türkiye de yerel acente ve firmalar ilk olarak bilet satışları ve pasaport işlemleri gibi faaliyetlerle turizme adım atmışlardır. TÜRKİYE DE TURİZM 960 SONRASI Otelcilik ve turizm alanında lise düzeyinde ilk mesleki okul, 96 yılında eğitime açılan Anka Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesidir. 963 yılında Turizm ve Tanıtım Bakanlığı kurulmuştur. 972 yılında Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği(TÜRSAB) kurulmuştur. TÜRKİYE DE TURİZM Turizmle ilgili diğer bir alan olan havacılık, Cumhuriyet döneminde Türkiye Tayyare Cemiyeti nin kurulmasıyla ilk adımlarını atmıştır. 925 yılında kurulan Cemiyet, 933 yılında Türk Havayolları İşletme İdaresi adını almıştır. 933 yılında İstanbul da Otelciler ve Hancılar Cemiyeti kurulmuştur. 940 yılına gelindiğinde turizmin, tanıtım ve duyuru ile yakın ilişkisi de anlaşılmıştır. 943 te Basın Yayın Genel Müdürlüğü adını alan birim içerisine Turizm Müdürlüğü 30 Haziran 949 tarihinden başlayarak da Basın, Yayın ve Turizm Genel Müdürlüğü ne bağlı Turizm Dairesi tarafından sürdürülmüştür. BİRİNCİ BEŞ YILLIK KALKINMA PLANI ( ) Bu dönemde, Türkiye nin ödemeler dengesi açığının kapatılmasında turizmden daha fazla yararlanmak, zengin, doğal ve tarihi kaynaklardan yararlanmak, gerekli yatırımları yapmak, tanıtma faaliyetlerine ağırlık vermek temel ilkeler olarak benimsenmiştir. TÜRKİYE DE TURİZM yılında 5647 sayılı Turizm Müesseseleri Teşvik Kanunundan sonra 953 yılında ikinci bir teşvik yasası çıkarılmıştır sayılı Turizm Endüstrisini Teşvik Kanunu ile turizm alanında yatırım yapacak özel teşebbüsler teşvik edilmiştir. Bu yasayla getirilen teşvik önlemlerinden en önemlisi turizm yatırımlarının 0 yıl süreyle vergi indiriminden yararlanmalarının sağlanmasıdır. 957 yılında 495 sayılı yasa ile Basın Yayın ve Turizm Vekaleti kurulmuştur. Bu düzenleme ile Türkiye de ilk kez Turizm, bakanlık düzeyinde bir organizasyonda temsil edilmeye başlanmıştır. İKİNCİ BEŞ YILLIK KALKINMA PLANI ( ) İkinci plan döneminde, turizmin ekonomik, sosyal ve kültürel işlevlerinden tam olarak yararlanmak ve turizm gelirini, yabancı turist sayısını ve ortalama tüketim harcamalarını arttırmak amaçlanmıştır. Ayrıca bu dönemde iç turizmin geliştirilmesi, turizm yatırımlarının kitle turizmine dönük olarak yasal ve finansal kolaylıklarla desteklenmesi, sektöre uygulanacak fiyat politikalarının uluslar arası rekabet koşullarına göre düzenlenmesi ilkeleri benimsenmiştir. 3

4 ÜÇÜNCÜ BEŞ YILLIK KALKINMA PLANI ( ) Dış turizmi, iç turizmi ve sosyal turizmi geliştirmek, tanıtmak, organizasyon ve denetim faaliyetlerini kitle turizmi esaslarına göre yürütmek temel hedef olarak belirlenmiştir. Turizmin hızla geliştiği alanlarda arazi kullanımı ve tesis altyapısı ilişkilerini düzenlemek, otel ve rekreasyon tesislerinin düzensiz olarak gelişmesini önlemek amacıyla fiziksel planlama çalışmalarına devam etme kararı da bu dönem içinde alınan kararlar arasında yer almaktadır. EKONOMİK İSTİKRAR TEDBİRLERİ 24 OCAK KARARLARI 24 Ocak kararlarının turizm sektörünü doğrudan etkileyen maddeleri - Devalüasyon kararı - Yabancı Sermaye çerçeve kararnamesi - Kambiyo mevzuatının değiştirilmesi sayılı Turizmi Teşvik Kanunu - Yurtdışına turistik çıkışlar ile ilgili kararlar 978 PROGRAMI Bu programda; Türkiye nin doğal, tarihi ve kültürel zenginliklerini değerlendirerek halka sağlıklı dinlenme olanakları sağlamak amacıyla planlama çalışmalarına öncelik verilecek, turizm sektörünün gelişmesine ilişkin uzun dönemli hedeflerin organizasyonuna ve bunun mekanla ilişkisini belirleyen Turizm Sektörü Ana Politikası çalışmalarına hız verilecektir. Kıyı yasasının çıkartılması için çalışmalar yapılacak, organize turizm bölgeleri saptanacak, tanıtma, pazarlama ve enformasyon hizmetlerinde eşgüdüm sağlanacak ve Türkiye ye yönelik bir tanıtma kampanyası başlatılacaktır. 980 YILI SONRASINDA TÜRKİYE DE TURİZM 980 sonrası turizm ile ilgili alınan kararlar içerisinde en önemli olanı 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu dur. Bu yasal düzenlemeyle, Türkiye de turizm sektöründe o zamana kadar uygulanmayan pek çok teşvik getirilmiştir. Bunlar; DÖRDÜNCÜ BEŞ YILLIK KALKINMA PLANI ( ) Bu plan döneminde, organize turizm bölgelerinin geliştirilmesine başlanması, sektörün işleyişinin öncelikle kitle turizmi ilkesine göre düzenlenmesi, yabancı sermayenin turizm yatırımlarına özendirilmesi ilkeleri yer almaktadır. 980 YILI SONRASINDA TÜRKİYE DE TURİZM Düşük faizli kredi Yatırım İndirimi Finansman fonu istisnası Bina inşaat istisnası Vergi, resim, harç istisnası Teşvik Pirimi Döviz Tahsisi Katma Değer Vergisi ertelemesi Yabancı Personel Çalıştırma Elektrik, havagazı ve su ücretlerinde indirim Haberleşme kolaylıkları 4

5 PROGRAMI 995 PROGRAMI Turizmin öncelikli yöre ve yerleşim merkezlerinde geliştirilmesine özen gösterilmesi, turizm merkez ve güzergahlarındaki yerleşim merkezlerinin öncelikle geliştirilmesi, Türkiye ye seyahat düzenleyen tur operatörleri ve hava yolu şirketlerinin desteklenmesi amaçlanmaktadır. 7. Planın zamanında yürürlüğe sokulamaması dolayısıyla 995 programında turizmin geleceğini güvence altına alabilmek için turizmin sürdürülebilir bir gelişim içinde olmasına özen gösterilmesi amaçlanmıştır. Turizmde yeni potansiyel içeren alanlar yaratmak amacı ile golf, dağ, kış, yayla, termal, sağlık, yat, kongre ve eğlence turizmi ile ilgili planlama faaliyetlerine devam edilmesi öngörülmüştür. BEŞİNCİ BEŞ YILLIK KALKINMA PLANI ( ) Bu plan döneminde Türkiye nin doğal, tarihi ve kültürel varlıklarının ya da değerlerinin turizm amacıyla değerlendirilmesi, doğal ve çevre değerlerinin turizm amaçlı kullanımı, korunmaları ile turizm geliştirme stratejilerinin entegrasyonunun sağlanması ilkeleri yer almaktadır.. YEDİNCİ BEŞ YILLIK KALKINMA PLANI ( ) Doğal ve kültürel değerlerin sürekli kullanımının sağlanması ve korunması, turizmin mevsimlik ve coğrafi dağılımının iyileştirilmesi, tanıtma ve pazarlama çalışmalarının teşvik edilmesi yer almaktadır. Bu planda yer alan politikalar artık Türkiye de yatak kapasitesinin arttırılmasına yönelik politikaların geride kaldığını göstermesi açısından önemlidir. ALTINCI BEŞ YILLIK KALKINMA PLANI ( ) Turizm çeşitlendirilmesi amacıyla gerekli teşviklerin uygulanması, eğitilmiş personel açığının kapatılması, turizm altyapı ve üst yapı kalitesinin arttırılması, tarihsel ve fiziksel çevrenin korunmasına özen gösterilmesi, seyahat acentelerinin teşvik edilmesi, turizm mevsimini uzatmayı amaçlayan önlemlerin alınması, aile pansiyonculuğunun ve sosyal turizmin teşvik edilmesi amaçlanmıştır. SEKİZİNCİ BEŞ YILLIK KALKINMA PLANI ( ) Bu dönemle ilgili olarak dikkat çeken politikalar arasında; rekabet gücünün geliştirilmesi, değişen tüketici tercihlerinin dikkate alınması, yerel halkın turizmle ilgili kararlara katılmasının sağlanması, Turizm Sektörü Ana Planı nın uygulanması, mevsimlik yoğunlaşmanın azaltılması gibi konular bulunmaktadır. 5

6 DOKUZUNCU BEŞ YILLIK KALKINMA PLANI ( ) Dokuzuncu Planda Turizm sektörü ile ilgili yer alan politikalar incelendiğinde; turizmin bölgesel dengesizlikleri azaltıcı özelliklerinden yararlanılması, doğal, tarihsel ve sosyal çevreyi kollayıcı ve geliştirici bir yaklaşımın tercih edilmesi, turizmin mevsimlik ve coğrafi dağılımının iyileştirilmesi, hizmet kalitesinin arttırılması, dünya turizminden alınan payın arttırılması gibi konuların öncelikle yer aldığı anlaşılmaktadır. 34 TÜRKİYE DE TURİZM SEKTÖRÜNÜN YAPISI Konaklama İşletmeleri Seyehat Acentaları Yat İşletmeciliği Ev Pansiyonculuğu Yan Sektörler

7 TÜRKİYE EKONOMİSİNDE TURİZMİN YERİ Turizm Yatırımları Turizm ve Dış Ödemeler Dengesi Turizm ve Ulusal Gelir Turizm ve İstihdam Özel Sektör Tarım 2,6,8,0 2,3 3,0 3, Madencilik,5,5,5,6,7,6 İmalat 46, 45,3 39,8 38, 40,0 38,2 Enerji 3,3 3,9 7,2 5,6 7,3 7,0 Ulaştırma 6,9 8,3 22,9 20,3 20, 23,4 Turizm 5, 5,8 6,5 6,3 5,4 5, Konut 4,5 2,6,5 7, 5,2 4,6 Eğitim,0,3 0,8,,0,0 Sağlık 4,6 4,9 3,3 3, 2,7 2,5 Diğer Hizmetler 4,4 4,7 5,4 4,4 3,7 3,5 Toplam 00,0 00,0 00,0 00,0 00,0 00,0 Toplam - Milyon 40 YTL TÜRKİYE EKONOMİSİNDE TURİZMİN YERİ Turizm Yatırımları Altyapı yatırımları, Konaklama tesisleri yatırımları ve Diğer hizmet tesisleri yatırımlarıdır. 4 Tablo:IV.- Sektörler İtibarıyla Sabit Sermaye Yatırımları Toplam İçindeki Payları () (3) 202 (4) Kamu Sek Tarım 8,9 8,6 2,8 9,8 9,4,3 Madencilik 2,0,7 2,,9 2,8 2,0 İmalat,0 0,9, 0,8 0,8,3 Enerji 0,3 9,2 9,5 6,5 5, 6,6 Ulaştırma 29, 37,7 30,0 43,7 43,2 33,6 Turizm 0,4 0,4 0,3 0,5 0,6 0,7 Konut,6,5,6,5,7 2,0 Eğitim 2,2 9,9 2,3 0,4,6 3,7 Sağlık 6,7 5,6 6,8 4,8 4,2 4,7 Diğer Hizmetler 27,8 24,7 23,5 20,2 20,7 24,0 İktisadi 8,0 6, 8,0 6,2 6, 7,3 Sosyal 9,8 8,6 5,5 4,0 4,6 6,8 Toplam 00,0 00,0 00,0 00,0 00,0 00,0 Toplam - Milyon

8 Genel Turizm Hafta Turizm ve İstihdam Hafta 0 Turizm Alanında Faaliyet Gösteren Sivil Toplum Kuruluşları Türkiye de Turizm Eğitimi Turizm Sektörünün Sorunları Uluslararası Turizm Hareketlerinde Geleceğe Yönelik Eğilimler Türkiye de Turizm Hareketlerinde Geleceğe Yönelik Eğilimler 47 Turizm Alanında Faaliyet Gösteren Sivil Toplum Kuruluşları Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği-TÜRSAB Türkiye Turizm Yatırımcıları Derneği- TTYD Turizm Yazarları ve Gazetecileri Derneği-TUYED Belek Turizm Yatırımcıları Derneği-BETUYAB Turist Rehberleri Birliği-TUREB Profesyonel Otel Yöneticileri Derneği- POYD Konaklama Sektör Örgütü Platformu TUROB Türkiye Otelciler Federasyonu TÜROFED

9 Türkiye de Turizm Eğitimi Yaygın Eğitim Mesleki Eğitim Örgün Eğitim Anadolu Otelcilik ve Turizm meslek Liseleri Önlisans Lisans Yüksek Lisans Doktora Turizm Sektörünün Sorunları Pazarlama ve Tanıtım eksikliği (politikazızlık,kaynak eksikliği, özerklik) Altyapı İşletmecilik Mali düzenlemeler (KDV, KOBİ sayılmama, Elek. Su ve tel, vergi ödeme zamanı, kredi faizlerinin yüksekliği) Konaklama tesislerinin yanlış yapılanması Çevre Kirliliği Turizmin çeşitlendirilmesi Mevsimlik yoğunlaşma Ulaştırma Turizm Politikasının Oluşturulamaması Örgütlenme Sosyo-ekonomik ve siyasal gelişmeler Uluslararası Turizm Kuruluşları Dünya Turizm Örgütü Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği Dünya Seyahat Acenteleri Birliği Uluslararası Otelciler Birliği Dünya Turist Rehberleri Birlikleri Federasyonu Uluslararası Turizm Hareketlerinde Geleceğe Yönelik Eğilimler Turist Sayısı Artmaya Devam edecek Boş zaman artacak Gezip görme isteği artacak Spor turizmi gelişecek Turizm çeşitlenecek Uzun menzilli seyahatler artacak Kültür turizmi gelişecek AB turizm hareketlerini etkileyecek Geleneksel turizm ürünlerine talep azalacak Özel ilgi turizmi gelişecek Kruvaziyer turizmi çekiciliğini koruyacak Turizm sektörü kendini yenileyecek

10 Uluslararası Turizm Hareketlerinde Geleceğe Yönelik Eğilimler Akdeniz bölgesine talep azalacak Üçüncü yaş turizmi artacak Eğitim turizmi gelişecek Kısa süreli seyahatler artacak Bilgi teknolojileri turizm talebini etkileyecek Uzaya seyahatler görülecek Marka şehirler önem kazanacak Çevre duyarlılığı artacak Küresel Isınma etkili olacak 55 Türkiye de Turizm Hareketlerinde Geleceğe Yönelik Eğilimler Turizm geliri artacak Ürün yelpazesi genişleyecek Kültür turizmi gelişecek Butik oteller çekici hale gelecek Spa turizmi gelişecek Turizm talebi çeşitlilik gösterecek AB turizm talebini etkileyecek İç turizm gelişecek Uluslararası gelişmeler turizm talebini etkileyecek Kısa süreli seyahatler artacak Yurtdışında yaşayan Türk vatandaşlarının katkısı artacak Turizm bilinci yaygınlaşacak Asayis sorunları turizm talebini etkilemeye devam edecek Eko turizm anlayışı önem kazanacak 56 0