İş Kazalarında Hukuki Sorumluluk ve 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası

Transkript

1 İş Kazalarında Hukuki Sorumluluk ve 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası Bu dersin sonunda öğrenciler; İş kazalarından kaynaklanan hukuksal ve idari sorumluluklar hakkında temel bilgilere sahip olacaklar, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası tarafından çerçevesi çizilen hukuksal ve idari sorumluluklar ve şantiyelerde yapılması gereken hususları öğreneceklerdir, Mühendis olarak çalışma yaşamında kendilerini bekleyen hukuksal problemler konusunda bilgilenmiş olacaklardır.

2 TÜRKİYE DE İŞ GÜVENLİĞİ KONUSUNDAKİ HUKUKSAL SORUMLULUK VE YAPTIRIMLAR İş güvenliğinin sağlanamaması sonucu meydana gelen iş kazaları, Devlet, işveren, işçi, sigorta kurumları ve diğer bazı kuruluşlar arasında çeşitli hukuksal sorunların doğmasına neden olmakta, yürürlükteki yasa tüzük ve yönetmeliklerde konuyla ilgili çok sayıda hüküm yer almaktadır. Bu bölümde, ana hatlarıyla, iş güvenliği konusunun Türk Hukuk Sistemi ndeki yeri, hukuksal sorumluluk ve yaptırımların neler olduğu, aykırı davranışların hukuksal ve cezai bakımdan ne gibi sonuçlar doğurduğu hakkında genel bir bilgi vermek amacı güdülmüştür.

3 İŞVERENIN ( VE DOLAYISIYLA İŞVEREN VEKILININ ) SORUMLULUĞU İş güvenliği tedbirlerinin alınması konusunda işverenin sorumluluğu ve gerekli tedbirlerin alınmamasının hukuki sonuçları hususunda, Türkiye de yürürlükte bulunan yasalarda çeşitli hükümler yer almaktadır. İlgili yasalar arasında önemli olmaları bakımından, Borçlar Kanunu, İş Kanunu, Sosyal Sigortalar Kanunu bulunmaktadır.

4 İŞVERENIN ( VE DOLAYISIYLA İŞVEREN VEKILININ ) SORUMLULUĞU Borçlar Kanunu na Göre İşverenin Sorumluluğu Borçlar Kanunu temel kanunlar arasında yer alan bir kanun olup, buradaki hususların bağlayıcılığı, özellikle tazminat hukuku açısından önemlidir. Bu bakımdan çeşitli başlıklarda incelemek, haksız fiil, müteselsil sorumluluk, kusursuz sorumluluk kavramlarının bilinmesi gerekmektedir.

5 İŞVERENIN ( VE DOLAYISIYLA İŞVEREN VEKILININ ) SORUMLULUĞU Borçlar Kanunu na Göre İşverenin Sorumluluğu Haksız Fiillerden Doğan Sorumluluklar Kusurlu veya hukuka aykırı bir fiile başkasına zarar veren, bu zararı gidermekle yükümlüdür. Zarar gören, zararını ve zarar verenin kusurunu ispat etmekle yükümlüdür. Tazminatın miktarı ve ödeme biçimi kusurun ağırlığı dikkate alınarak hâkim tarafından belirlenir. Zarar gören, zararı doğuran fiile razı olmuş veya zararın doğmasında kusuru olmuşsa, tazminatın miktarı azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir.

6 İŞVERENIN ( VE DOLAYISIYLA İŞVEREN VEKILININ ) SORUMLULUĞU Borçlar Kanunu na Göre İşverenin Sorumluluğu Haksız Fiillerden Doğan Sorumluluklar Zarara, birden çok kişi birlikte zarar verdilerse, haklarında müteselsil sorumluluğa ilişkin hükümler uygulanır. Kusur oranları % ile ifade edilir. Zarar gören herhangi birinden, zararın tamamının tazminini talep edebilir. Ancak, zararın tazmininden kusurları oranında sorumludurlar. Bir kişi, kendi sorumluluk oranına düşenden daha fazla tazminat ödediyse, diğerlerine rücu etme hakkına sahiptir.

7 İŞVERENIN ( VE DOLAYISIYLA İŞVEREN VEKILININ ) SORUMLULUĞU Borçlar Kanunu na Göre İşverenin Sorumluluğu Kusursuz Sorumluluk Adam çalıştıranın sorumluluğu: Adam çalıştıran, çalışanın kendisine verilen işin yapılması sırasında başkalarına zarar verdiği zararı gidermekle yükümlüdür. Adam çalıştıran, çalışanını seçerken, işiyle ilgili talimat verirken, gözetim ve denetimde bulunurken, zararın doğmasını engellemek için gerekli özeni gösterdiğini ispat ederse, sorumlu olmaz.

8 İŞVERENIN ( VE DOLAYISIYLA İŞVEREN VEKILININ ) SORUMLULUĞU Borçlar Kanunu na Göre İşverenin Sorumluluğu Kusursuz Sorumluluk İşçinin kişiliğinin korunması: İşveren, iş yerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için gerekli her türlü önlemi almak, araç ve gereçleri noksansız bulundurmak, işçiler de iş sağlığı ve güvenliği konusunda her türlü önleme uymakla yükümlüdür. İşveren bu yükümlülüğe uymazsa, zararı tazmin etmekle yükümlüdür.

9 İŞVERENIN ( VE DOLAYISIYLA İŞVEREN VEKILININ ) SORUMLULUĞU İş Kanunu na Göre İşverenin Sorumluluğu Madde 77 - İşverenler işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için gerekli her türlü önlemi almak, araç ve gereçleri noksansız bulundurmak, işçiler de iş sağlığı ve güvenliği konusunda alınan her türlü önleme uymakla yükümlüdürler.

10 İŞVERENIN ( VE DOLAYISIYLA İŞVEREN VEKILININ ) SORUMLULUĞU İş Kanunu na Göre İşverenin Sorumluluğu İşverenler işyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği önlemlerine uyulup uyulmadığını denetlemek, işçileri karşı karşıya bulundukları mesleki riskler, alınması gerekli tedbirler, yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmek ve gerekli iş sağlığı ve güvenliği eğitimini vermek zorundadırlar. Yapılacak eğitimin usul ve esasları Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir. İşverenler işyerlerinde meydana gelen iş kazasını ve tespit edilecek meslek hastalığını en geç iki iş günü içinde yazı ile ilgili bölge müdürlüğüne bildirmek zorundadırlar.

11 İŞVERENIN ( VE DOLAYISIYLA İŞVEREN VEKILININ ) SORUMLULUĞU İş Kanunu na Göre İşverenin Sorumluluğu İşçiler, iş sağlığı ve güvenliği konusunda alınan önlemlere uymadıkları takdirde, işverenden tazminat isteme hakları azalabilir veya tamamen ortadan kalkabilir. Ayrıca, işveren haklı sebeple bildirimsiz fesih ile işçiyi işten çıkarabilir.

12 İŞVERENIN ( VE DOLAYISIYLA İŞVEREN VEKILININ ) SORUMLULUĞU Sosyal Güvenlik Kanunu na Göre İşverenin Sorumluluğu Bir iş kazası meydana geldiğinde, işveren derhal kolluk kuvvetlerine ve kazadan sonra en geç üç iş günü içerisinde kuruma haber vermekle yükümlüdür. Kendi adına ve hesabına bağımsız olarak çalışan sigortalı ise bir ayı geçmemek şartıyla rahatsızlığını bildirmesine engel olmadığı günden sonra üç iş günü içerisinde kuruma haber vermekle yükümlüdür.

13 HUKUKSAL SONUÇLAR VE TAZMİNAT DAVALARI Sosyal Güvenlik Kurumu nun Sağladığı Yardımlar ve Rücu Hakkı Sosyal Güvenlik Kurumu, kazaya uğrayan sigortalıya sağlık durumunun gerektirdiği tedaviyi yaptırmakla, geçici iş göremezlik süresince günlük ödenek verip sürekli iş göremezlik hallerinde gelir bağlamakla, ölüm halinde cenaze yardımı yapmakla ve sigortalının hak sahiplerine gelir bağlamakla yükümlüdür. Eğer kazanın meydana gelmesinde işverenin kastı, mevzuat hükümlerine aykırılığı veya suç sayılır bir eylemi varsa, SGK işverene veya zarara sebep olan 3. Kişilere rücu davası açar. Dava sonucunda kusurları oldukları kesinleşirse, işveren ve 3. Kişiler kusurları oranında SGK nın uğradığı zararı tazmin edeceklerdir.

14 HUKUKSAL SONUÇLAR VE TAZMİNAT DAVALARI İşçinin Tazminat İsteme Hakkı İş kazasına uğrayan bir işçi, kazanın oluşumunda işverenin kusuru var ise, zararının tazmini için işverene veya zarara neden olan 3. Şahıslara dava açabilir. İşçi, bir aracının emir ve kumandası altında çalışıyorsa hem aracı hem de işveren aleyhine tazminat davası açabilir. Bu davayı, Borçlar Kanunu na dayanarak açabilir. Çünkü İş Kanunu nda tazminata ilişin herhangi bir hüküm bulunmuyor. Kazaya uğrayan işçi ancak SGK dan karşılayamadığı zararların tazminini talep edebilir. Yani, işçinin uğradığı kayıp, SGK nın kendisine verdiği yardımdan daha fazla ise, aradaki farkı talep edebilir. Zararın meydana gelmesinde işçinin de kusuru var ise, tazminat miktarı azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir.

15 HUKUKSAL SONUÇLAR VE TAZMİNAT DAVALARI İşçinin Ölümü Halinde Yakınlarının Tazminat İsteme Hakkı İş kazası sonucunda hayatını kaybeden işçinin yardımdan yoksun kalan yakınlarının da işverenden tazminat istemeye hakkı vardır. Destekten Yoksun Kalma kavramıyla anılan bu tür desteklerin miktarı belirlenirken, yoksun kalanların ve ölenin yaşayabilecekleri muhtemel süreler dikkate alınarak, şayet işçi ölmeseydi ne kadar kazanabileceği ve yakınlarına bu kazancından ne kadar ayırabileceği dikkate alınmaktadır.

16 HUKUKSAL SONUÇLAR VE TAZMİNAT DAVALARI Manevi Tazminat İsteme Hakkı Zarar görenin veya ölümü halinde yakınlarının manevi tazminat isteme hakkı vardır. Tazminat Davalarında Zaman Aşımı İşçinin, işveren aleyhine açacağı tazminat davaları 10 yıllık zaman aşımına tabidir. İşçinin ölümü halinde yakınlarının işveren aleyhine açacakları tazminat davaları ile SGK nın işveren aleyhine açacağı rücu davaları 10 yıllık zaman aşımına tabidir. İşçinin ölümü halinde yakınlarının 3. Kişiler aleyhine açacakları tazminat davaları ile SGK nın 3. Kişiler aleyhine açacağı rücu davaları 1 yıllık zaman aşımına tabidir.

17 İNŞAAT SEKTÖRÜNDE BAZI ÖNEMLİ STATÜLERDE ÇALIŞANLARIN SORUMLULUKLARI İş Kanunu nun 2. Maddesinde, işveren adına hareket eden ve işin, işyerinin ve işletmenin yönetiminde görev alan işveren vekillerinin de (proje yöneticisi, şantiye şefi, kısım şefi, saha mühendisi, vb.) işveren ile aynı sorumluluğu taşıdığı belirtilmiştir. Şantiye Şefi ve Yapı Denetim Kuruluşlarında Görev alan teknik elemanların sorumlulukları ilgili yasalarda tanımlanmıştır.

18 İNŞAAT SEKTÖRÜNDE BAZI ÖNEMLİ STATÜLERDE ÇALIŞANLARIN SORUMLULUKLARI Şantiye şefinin sorumlulukları Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği (bu yönetmelikte şantiye şefinin teknik olarak sorumluluklarından bahsedilmiştir) ve Yapı Müteahhitlerinin Kayıtları İle Şantiye Şefleri Ve Yetki Belgeli Ustalar Hakkında Yönetmelik te bahsedilmiştir. Yapı Müteahhitlerinin Kayıtları İle Şantiye Şefleri Ve Yetki Belgeli Ustalar Hakkında Yönetmeliğin 10. Maddesinde; Şantiye şefi görev aldığı yapım işinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için gerekli her türlü önlemin aldırılması yetkisine sahiptir. Bu yetkinin yapı müteahhidi tarafından kullandırılmaması halinde şantiye şefi sorumlu tutulamaz.

19 İNŞAAT SEKTÖRÜNDE BAZI ÖNEMLİ STATÜLERDE ÇALIŞANLARIN SORUMLULUKLARI Şantiye şefi görev aldığı yapım işinde iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili eksiklik ve kusurları, öneri ve önlemleri belirlemek, yapı müteahhidine rapor etmek ve şantiyede görev alan ilgili kişilere bildirmekle yükümlüdür. Raporda yer alan hususların yerine getirilmemesinden yapı müteahhidi sorumludur. Şantiye şeflerinin iş güvenliği uzmanlığı belgesine haiz olması zorunludur.

20 İNŞAAT SEKTÖRÜNDE BAZI ÖNEMLİ STATÜLERDE ÇALIŞANLARIN SORUMLULUKLARI Yapı Denetim Kuruluşlarında görev yapan teknik elemanların sorumlulukları ise 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun da ve Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği nde tanımlanmıştır. Yapı Denetimi Hakkında Kanunun 2. Maddesinde yapı denetimi görevlilerinin; İş yerinde, iş güvenliği ve işçi sağlığı konusunda gerekli tedbirlerin alınması için yapı müteahhidini yazılı olarak uyarmak, uyarıya uyulmadığı takdirde durumu ilgili bölge çalışma müdürlüğüne bildirmekle yükümlü oldukları belirtilmektedir.

21 İNŞAAT SEKTÖRÜNDE BAZI ÖNEMLİ STATÜLERDE ÇALIŞANLARIN SORUMLULUKLARI Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği nin 5. Maddesinde yapı denetimi görevlilerinin; İnşaat alanında işçi sağlığı ve iş güvenliği ile çevre sağlığı ve güvenliğinin korunması için gereken tedbirlerin alınıp alınmadığını kontrol etmekle yükümlü oldukları belirtilmektedir.

22 KANUNU VE SORUMLULUKLAR 30 Haziran 2012 tarih ve sayılı resmi gazetede yayınlanan 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu 01 Ocak 2013 tarihi itibari ile yürürlüğe girmiş bulunmaktadır. Bu kanunun amacı, İş yerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması ve mevcut sağlık ve güvenlik şartlarının iyileştirilmesi için işveren ve çalışanların görev, yetki, sorumluluk, hak ve yükümlülüklerinin düzenlenmesinden ibarettir. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu hiçbir ayrım yapmaksızın kamu ve özel sektöre ait tüm işlere ve işyerlerine, faaliyet konularına ve işçi sayısına bakılmaksızın, bu işyerlerinin işveren, işveren vekili, çırak ve stajyerler de dâhil olmak üzere tüm çalışanlarına uygulanacaktır.

23 KANUNU VE SORUMLULUKLAR 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu uygulanmasına ilişkin; - İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri yönetmeliği, - İş güvenliği uzmanlarının görev yetki sorumluluk ve eğitimleri hakkında yönetmelik - İş sağlığı ve güvenliği risk değerlendirmesi yönetmeliği, - İş sağlığı ve güvenliği kurulları hakkında yönetmelik olmak üzere 4 yönetmelik tarihli Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.

24 KANUNU VE SORUMLULUKLAR İşyerlerinde Yasa Kapsamında İzlenecek Yol İşverenler, işyerlerinin tehlike sınıfını «İş Sağlığı Ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliği» uyarınca belirleyeceklerdir. Bu tebliğe göre inşaat işleri «ÇOK TEHLİKELİ» işler sınıfına girmektedir. İşverenler, işyerlerinde tehlike sınıflarına göre, Çok tehlikeli işyerlerinde A sınıfı, Tehlikeli işyerlerinde B sınıfı ve Az tehlike işyerlerinde ise C sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı ile işyeri hekimi çalıştırmakla yükümlü kılınmıştır. (Sektörde yeterli sayıda A sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı olmaması sebebiyle 2020 yılına kadar B ve C sınıfı belgeye sahip uzmanlar çalışabilir)

25 KANUNU VE SORUMLULUKLAR İşyerlerinde Yasa Kapsamında İzlenecek Yol Bununla ilgili tehlike sınıfı bildirimlerinin, e-bildirge yoluyla ve İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNE İLİŞKİN İŞYERİ TEHLİKE SINIFLARI TEBLİĞİ uygun şekilde Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılmış olması gerekmektedir. Bildirim yapmayan işyerlerinin sistem üzerinden işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanı görevlendirmesi mümkün değildir.

26 KANUNU VE SORUMLULUKLAR İşyerlerinde Yasa Kapsamında İzlenecek Yol Tehlike sınıfı belirlendikten sonra işyerinde aşağıdaki işlemler yapılacaktır. 1. Tüm işyerleri risk analizini yaptıracak, 2. Acil eylem planını hazırlayacak, 3. Çalışanların eğitimlerini tamamlayacak, 4. Ölçüm ve muayene işlemleri tamamlanacak, 5. Çalışanlar kendi aralarında temsilci atamalarını yapacaklar,

27 KANUNU VE SORUMLULUKLAR İşyerlerinde Yasa Kapsamında İzlenecek Yol Tehlike sınıfı belirlendikten sonra işyerinde aşağıdaki işlemler yapılacaktır. 6. İşyerinde İş Sağlığı ve İş Güvenliği Kurulu oluşturulacak, 7. Daha sonra akış şemasına göre İş yeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı çalıştırma zorunluluğu, sayısı ve çalışma saatleri belirlenecektir

28 KANUNU VE SORUMLULUKLAR 6331 Sayılı Yasaya Göre İşverenlerin Yükümlülükleri 1. İşveren, çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlüdür. 2. İşyeri dışındaki uzmanlardan, kuruluşlardan işçi sağlığı ve iş güvenliği hizmeti alınması, işverenin sorumluluklarını ortadan kaldırmayacaktır. 3. Çalışanların işçi sağlığı ve iş güvenliği alanındaki yükümlülüklerinin, işverenlerin sorumluluklarını etkilemeyeceği belirtilmelidir. 4. İşverenler, işçi sağlığı ve iş güvenliği konusunda alınan önlemlerin, verilen eğitimlerin, satın alınan toplu veya kişisel koruyucuların maliyetini kesinlikle çalışanlara yansıtamaz.

29 KANUNU VE SORUMLULUKLAR 6331 Sayılı Yasaya Göre İşverenlerin Yükümlülükleri Kanunda yükümlülüklerin yerine getirilmemesi veya geç yerine getirilmesi halinde TL ila 80 bin TL arasında idari para cezası uygulanacaktır. Bazı cezalar aykırılığın devam ettiği için her ay için ayrı ayrı uygulanacaktır. Burada bir kez daha, bu kanunun cezai müeyyideleri ve tazminat hukukunu düzenlemediğinin, idari cezaları düzenlediğinin altı çizilmelidir.

30 KANUNU VE SORUMLULUKLAR 6331 Sayılı Yasaya Göre İşveren Vekillerinin Yükümlülükleri İş Kanunu'na göre işveren adına hareket eden ve işin, işyerinin ve işletmenin yönetiminde görev alan kimseler işveren vekili olarak kabul edilmektedir. Buna göre, işveren adına hareket eden, işin ve işyerinin yönetiminde görev alan işveren vekilleri, yasanın uygulanması bakımından işveren sayıldıklarından, işçi sağlığı ve iş güvenliği ile ilgili yükümlülüklerden işverenle birlikte sorumludurlar.

31 KANUNU VE SORUMLULUKLAR 6331 Sayılı Yasaya Göre Çalışanların Yükümlülükleri İşçi sağlığı ve iş güvenliği ile ilgili aldıkları eğitim ve işverenin bu konudaki talimatları doğrultusunda, kendilerinin ve hareketlerinden veya yaptıkları işten etkilenen diğer çalışanların sağlık ve güvenliklerinin tehlikeye düşürmemesi, İşyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tehlikeli madde, taşıma ekipmanı ve diğer üretim araçlarının kurallara uygun şekilde kullanılması, bunların güvenlik donanımlarının doğru olarak kullanması, keyfi olarak çıkarılmaması ve değiştirilmemesi, Kendilerine sağlanan kişisel koruyucu donanımın doğru kullanılması ve korunması,

32 KANUNU VE SORUMLULUKLAR 6331 Sayılı Yasaya Göre Çalışanların Yükümlülükleri İşyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tesis ve binalarda sağlık ve güvenlik yönünden ciddi ve yakın bir tehlike ile karşılaştıklarında ve koruma tedbirlerinde bir eksiklik gördüklerinde, işverene veya çalışan temsilcisine derhal haber verilmesi, Teftişe yetkili makam tarafından işyerinde tespit edilen noksanlık ve mevzuata aykırılıkların giderilmesi konusunda, işveren ve çalışan temsilcisi ile iş birliği yapılması, Kendi görev alanında, iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için işveren ve çalışan temsilcisi ile iş birliği yapılması, şeklinde yükümlülükler öngörülmüştür.

33 KANUNU VE SORUMLULUKLAR 6331 Sayılı Yasaya Göre İşyeri Hekiminin Yükümlülükleri İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanları; görevlendirildikleri işyerlerinde İşçi sağlığı ve iş güvenliğiyle ilgili alınması gereken tedbirleri işverene yazılı olarak bildirmekle, Bildirilen hususlardan hayati tehlike arz edenlerin işveren tarafından yerine getirilmemesi halinde ise bu hususu bakanlığın yetkili birimine intikal ettirmekle yükümlü olacaklardır.

34 KANUNU VE SORUMLULUKLAR 6331 Sayılı Yasaya Göre İşyeri Hekiminin Yükümlülükleri İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanlarının hak ve yetkileri, görevlerini yerine getirmeleri nedeniyle hiçbir şekilde kısıtlanamayacak ve bu kişiler, görevlerini mesleğin gerektirdiği etik ilkeler ve mesleki bağımsızlık içerisinde yürüteceklerdir. Hizmet sunan kuruluşlar ile işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanları, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yürütülmesindeki ihmallerinden dolayı, hizmet sundukları işverene karşı sorumlu olacaklardır. Ayrıca, çalışanın ölümü veya maluliyetiyle sonuçlanacak şekilde vücut bütünlüğünün bozulmasına neden olan iş kazası veya meslek hastalığının meydana gelmesinde ihmali tespit edilen işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanının yetki belgesi Bakanlıkça belirlenen sürece askıya alınacaktır.

35 KANUNU VE SORUMLULUKLAR Çalışanların Hakları 1. Çalışmaktan Kaçınma Hakkı: Ciddi ve yakın tehlike ile karşı karşıya kalan çalışanlar, "iş sağlığı ve güvenliği kurulu"na, bu kurulun bulunmadığı işyerlerinde ise işverene başvurarak durumun tespit edilmesini ve gerekli tedbirlerin alınmasına karar verilmesini talep edebileceklerdir. Kurul veya işverenin, çalışanın talebi yönünde karar vermesi halinde çalışan, gerekli tedbirler alınıncaya kadar çalışmaktan kaçınabilecektir. Çalışanların çalışmaktan kaçındığı dönemdeki "ücreti ile kanunlardan ve iş sözleşmesinden doğan diğer haklarında herhangi bir kesinti yapılmayacaktır.

36 KANUNU VE SORUMLULUKLAR Çalışanların Hakları 1. Çalışmaktan Kaçınma Hakkı: Ciddi ve yakın tehlikenin önlenemez olduğu durumlarda ise, çalışanlar iş sağlığı ve güvenliği kuruluna veya işverene başvurmaksızın işyerini veya tehlikeli bölgeyi terk edebileceklerdir. Çalışanların bu hareketlerinden dolayı da hakları kısıtlanamayacaktır. 2. Sözleşmeyi fesih hakkı: İş sözleşmesiyle çalışanlar, talep etmelerine rağmen işçi sağlığı ve iş güvenliği ile ilgili gerekli tedbirlerin alınmadığı durumlarda, tabi oldukları kanun hükümlerine göre iş sözleşmelerini feshedebileceklerdir.

37 KANUNU İLE BİLİNMESİ GEREKENLER İş Kazası veya Meslek Hastalığının Bildirimleri İş kazası sonucu bir işçinin ölümü halinde işveren tarafından yapılacak ilk iş; işyerinin bulunduğu kolluğun derhal, Sosyal Güvenlik Kurumunun da en geç kazadan sonraki üç işgünü içinde iş kazası ve meslek hastalığı bildirgesi ile doğrudan ya da taahhütlü posta ile haberdar edilmesi gerekir. Üç günlük bu süre, iş kazasının işverenin kontrolü dışındaki yerlerde meydana gelmesi halinde iş kazasının öğrenildiği tarihten itibaren başlar. Sağlık hizmeti sunucuları veya işyeri hekimi tarafından kendisine bildirilen meslek hastalıklarını ise öğrendiği tarihten itibaren üç iş günü içinde, SGK'ya bildireceklerdir,

38 KANUNU İLE BİLİNMESİ GEREKENLER İş Kazası veya Meslek Hastalığının Bildirimleri Kuruma bildirilen olayın iş kazası sayılıp sayılmayacağı hakkında bir karara varılabilmesi için gerektiğinde soruşturma yapılır. Bu soruşturma ile; olayın iş kazası olup olmadığı, iş kazası ise kazanın meydana gelmesinde işverenin iş güvenliği mevzuatına aykırı bir hareketi sonucunda meydana gelip gelmediği ve kusur durumu da tespit edilir. Soruşturma sonucunda verilecek rapora göre ölenin hak sahiplerine gelir bağlanıp bağlanmayacağına ve diğer haklarının verilip verilmeyeceğine karar verilir.

39 KANUNU İLE BİLİNMESİ GEREKENLER Çalışanların Sağlık Raporları Sağlık raporları, işyeri sağlık ve güvenlik biriminde veya hizmet alınan ortak sağlık ve güvenlik biriminde görevli olan işyeri hekiminden alınacaktır. Raporlara itirazlar Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenen hakem hastanelere yapılacak ve verilen kararlar kesin olacaktır. Güvenlik Raporu Ve Büyük Kaza Önleme Politika Belgesi Büyük endüstriyel kaza oluşabilecek işyerleri için işletmeye başlamadan önce işyerinin büyüklüğüne göre büyük kaza önleme politika belgesi veya güvenlik raporu hazırlanması gerekmektedir.

40 KANUNU İLE BİLİNMESİ GEREKENLER İş sağlığı ve güvenliği çalışan temsilcisi nasıl ve hangi sayıda belirlenecektir? Yasada çalışan temsilcisi "iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalara katılma, çalışmaları izleme, tedbir alınmasını isteme, tekliflerde bulunma ve benzeri konularda çalışanları temsil etmeye yetkili çalışan" şeklinde tanımlanmıştır.

41 KANUNU İLE BİLİNMESİ GEREKENLER İş sağlığı ve güvenliği çalışan temsilcisi nasıl ve hangi sayıda belirlenecektir? Buna göre; çalışanlar arasında yapılacak seçim veya seçimle belirlenemediği durumda atama yoluyla, 2-50 arasında çalışanı bulunan işyerlerinde 1, arasında çalışanı bulunan işyerlerinde 2, arasında çalışanı bulunan işyerlerinde 3, arasında çalışanı bulunan işyerlerinde 4, arasında çalışanı bulunan işyerlerinde 5, 2001 ve üzeri çalışanı bulunan işyerlerinde 6, çalışan temsilcisinin görevlendirilmesi gerekmektedir.

42 KANUNU İLE BİLİNMESİ GEREKENLER İş Sağlığı Ve Güvenliği Kurulu Oluşturulması Elli ve daha fazla çalışanın bulunduğu ve altı aydan fazla süren sürekli işlerin yapıldığı işyerlerinde işveren, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalarda bulunmak üzere iş sağlığı ve güvenliği kurulu oluşturacaktır. Altı aydan fazla süren asıl işveren-alt işveren ilişkisinin bulunduğu hallerde, kurulun oluşturulmasında alt işveren işçileri de dikkate alınacaktır.

43 KANUNU İLE BİLİNMESİ GEREKENLER Ortak Sağlık Ve Güvenlik Birimleri (OSGB) İş yeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı bulundurmak zorunda olan işletmeler bu ihtiyaçlarını kendi bünyesinde çalışan iş yeri hekimi ve iş güvenliği uzmanlarından alabilecekleri gibi Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimi şirketlerinden hizmet alarak da yerine getirebilirler.

44 KANUNU İLE BİLİNMESİ GEREKENLER Risk Değerlendirmesi Ve Risk Değerleme Ekibi İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği ne göre risk değerlendirmesi, işverenin oluşturduğu bir ekip tarafından gerçekleştirilecektir. Risk değerlendirmesi ekibi aşağıdakilerden oluşur. İşveren veya vekili, İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmetini yürüten iş güvenliği uzmanları ile işyeri hekimleri, İşyerinde çalışan temsilcileri, İşyerindeki destek elemanları, İşyerindeki tüm birimleri temsil edecek şekilde belirlenen ve işyerinde yürütülen çalışmalar, mevcut veya olası tehlike kaynakları ile riskler konusunda bilgi sahibi çalışanlar.

45 KANUNU İLE BİLİNMESİ GEREKENLER Risklerin Belirlenmesi Ve Analizi Risk değerlendirmesi sonucu tespit edilen tehlikelerin her biri ayrı ayrı göz önüne alınmak suretiyle, bu tehlikelerden kaynaklanabilecek risklerin hangi sıklıkta olabileceği ve bu risklerden kimlerin, nelerin, ne şekilde ve hangi şiddette zarar görebileceği belirlenecek ve hemen ardından da risk kontrol adımları atılacaktır.