Ekonomi Bülteni. 10 Haziran 2013, Sayı: 22. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler

Transkript

1 Ekonomi Bülteni, Sayı: 22 Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Ekonomik Araştırma ve Strateji Dr. Saruhan Özel Ercan Ergüzel Ali Can Duran 1

2 DenizBank Ekonomi Bülteni Yurt Dışı Gelişmeler ECB faizleri sabit tuttu. ECB beklentilere paralel politika faizini değiştirmeyerek bir önceki toplantıda indirdiği %.5 seviyesinde sabit tuttu. ECB Başkanı Mario Draghi faiz kararı sonrasında gerçekleştirdiği basın toplantısında ekonomik toparlanmaya destek vermesi için gevşek para politikasına gerekli olduğu sürece devam edileceğini belirtti. Son günlerde gündeme gelen KOBİ lere fon akışının hızlandırılması için ek adımlar atılması konusunda varlığa dayalı tahvillere (ABS) yönelik teşvikin arttırılması için farklı yollar üzerinde çalışılmaya devam ettiğini belirtti. (ABS ler bankaların KO- Bİ lere verdikleri krediler de dahil perakende kredilerinin bir kısmını paket halinde bir enstrümana dönüştürüp pazarlamasına olanak sağlayacak ve riskini azaltarak KOBİ lere kredi verme iştahını arttıracak). Bankaların ECB de tuttukları mevduatlara negatif faiz uygulanmasının tartışıldığını, bu konuda teknik olarak hazır olduklarını fakat olumsuz sonuçları ve doğru bir zaman olmadığı için şimdilik bu seçeneği rafa kaldıklarını belirtti. Draghi Euro Bölgesi ekonomik görünümü konusunda ise bölge ekonomisinin 213 yılında %.6 oranında daralacağı, önümüzdeki yıl ise %1.1 oranında büyüyeceğini belirtti. Mario Draghi 213 ün ikinci yarısından itibaren 214 yılı boyunca gerçekleşeceğini tahmin ettiği toparlanma sürecinin motorunun ihracatlar olacağını belirtti. Mario Draghi nin konuşmasında mevcut piyasa koşullarının yanıltıcı olabileceğini ve çok iyimser bakılmaması konusunda uyarıda bulunması ise sorunlu bölge ekonomilerinde satış baskısına neden oldu. Euro Bölgesi nde büyüme olumsuz resim çizmeye devam ediyor. Eurostat Euro Bölgesi nin ilk çeyrekte GSYH sının bir önceki çeyreğe göre %.2 lik daraldığını teyit ederken bir önceki yılın aynı dönemine göre daralma oranını ise %1 den %1.1 e revize etti. Arka arkaya 6 çeyrektir çeyreklik bazda daralarak kuruluşundan bu yana yaşadığı en uzun resesyon içerisinde olan Euro Bölgesi nde çeyreklik bazda daralma hızı %.6 dan %.2 ye yavaşlasa da iç talebe yönelik açıklanan veriler büyümenin ikinci çeyrekte de olumsuz seyredeceğine işaret ediyor. İlk çeyrek büyüme rakamlarında hane halkı harcamaları uzun bir aradan sonra ilk kez aşağı yönlü bir katkı yapmamıştı, fakat tüketici talebinin önemli bir göstergesi olan perakende satışları Mayıs ayında %.2 lik daralmanın arından Nisan ayında da %.5 oranında daraldı. Avrupa dan sonra ABD ve Çin de de PMI daralmayı işaret etti. Euro bölgesinde Temmuz 211 den bu yana 5 nin altına kalarak daralmayı işaret eden üretim PMI verisinin Mayıs ayı nihai değeri 47.8 den 48.3 e revize edilerek daralmanın hızının yavaşladığına işaret etti. ABD de ISM tarafından açıklanan üretim PMI endeksi büyüme ile daralmayı ayıran 5 seviyesinin ve beklentilerin altında 49 olarak açıklandı. Nisan ayında da 51.3 den 5.7 gerileyen endeks arka arkaya 3.kez gerilemiş oldu. Haziran 29 dan bu yana en düşük değerine gerilemesi ekonomik toparlanmanın halen yeteri kadar güçlü olmadığının sinyalini verirdi. Çin de özel bir banka tarafından açıklanan üretim endeksi de Ekim ayından bu yana ilk defa 5 seviyesinin altına gerileyerek 49.2 olarak açıklanarak global ekonomideki durgunluğun devam ettiğinin teyidi oldu. ABD Bej Kitap Raporu yayınlandı Haziran tarihlerinde gerçekleşecek olan FED FOMC toplantısı öncesi ekonominin genel durumu hakkında genel bir veren Bej Kitap raporunda ABD ekonomisinin ılımlı büyüdüğü belirtildi. Toplantı kararları için temel oluşturan 12 bölgeden toplanan bilgilerle oluşturulan raporda açıklanan ISM Üretim endeksinin aksine üretimin bir çok bölgede genişlediği bilgisine yer verildi. Konut sektöründeki toparlanmanın ılımlı bir seviyeden daha güçlü bir seviyeye yükseldiğine değinilirken, istihdam tarafında ise işe alımların ölçülü bir oranda büyüdüğü belirtildi. ABD İstihdam piyasası ölçülü toparlanmaya devam etti. ABD de merakla beklenen istihdam verileri istihdam piyasasında toparlanmanın ölçülü olarak devam ettiğini fakat FED in desteğini azaltması için yeterli oranda toparlanmadığına işaret etti. Mayıs ayında tarım dışı istihdam değişimi 165 bin adet olan beklentilerin üzerinde 175 bin adet ek istihdam yaratıldığına işaret etti; işsizlik oranında ise değişim beklenmezken işgücüne katılım oranının artmasıyla %7.6 ya yükseldi. Bir süredir gerileyen işgücüne katılım oranındaki.1 puanlık artış ekonomiye olan güvenin toparlanmaya başladığına işaret ediyor, fakat işgücüne yeni katılacak olan nüfusa istihdam sağlanabilmesi için aylık minimum 2 bin adet ek istihdam sağlanması gerekiyor. Ana trendde çok net bir değişime işaret etmeyen verilere piyasalardan önemli bir tepki gelmezken, FED yetkililerinin önümüzdeki dönemde yapacağı yorumlar yeniden önem kazandı. Brezilya Kur savaşlarından çıkıyor. Latin Amerika nın en büyük ülkesi Brezilya iki yıl kadar önce yabancı yatırımcıların tahvil alımlarına getirdiği %6 lık finansal işlemler vergisini (IOF) % a indirdiğini açıkladı. Ülkeye sıcak para akışının girmesini sınırlamak için konulan verginin kaldırılmasıyla ilgili olarak Brezilya Maliye Bakanlığı nın yaptığı açıklamada piyasanın normalleşmesi ve FED in genişlemeci politikalarının azaltmaya başlayacağı beklentilerini dile getirilerek Real in daha fazla değer kaybetmesinden endişe edildiğinin sinyalini verdi. Brezilya geçtiğimiz yıllarda FED in aşırı gevşek para politikasını gelişmekte olan ülkelere çok fazla miktarda likidite akışına neden olduğu için eleştiriyordu. 2

3 DenizBank Ekonomi Bülteni Yurt İçi Gelişmeler Enflasyon, Mayıs 213 Mayıs ayında TÜFE aylık bazda %.5 olan piyasa beklentilerinin altında %.15 oranında bir artış gösterdi. Bir önceki yılın aynı ayına göre ise TÜFE artışı %6.51 olarak gerçekleşti. Geçtiğimiz yılın aynı döneminde yıllık enflasyon %8.28 seviyesindeydi. Mayıs ayında TÜFE nin aylık bazda beklentilerin altında artış göstermesindeki en önemli faktör Nisan ayında olduğu gibi Gıda fiyatlarındaki aylık gerileme oldu. Son dönemde volatil bir seyir izleyen Gıda enflasyonu endeksteki %24.1 lik ağırlığıyla son iki aydır en büyük negatif katkıyı yapıyor. Mayıs ayındaki.31 puanlık negatif katkının ardından Nisan ayında da.53 puanlık negatif katkı yapan Gıda fiyatlarının yıllık artışı ise % 6.8 den %7.7 ye yükseldi. Nisan ayında olduğu gibi Mayıs ayında da mevsimsel etkilerle yükseldiği gözlemlenen Giyim Kaleminin Nisan ayındaki.87 lik pozitif katkısının ardından Mayıs ayında da.6 puanlık katkısı fiyatları yukarıya taşıyan en önemli kalem olmasına neden oldu. Üretici fiyatları tarafında ise endeksin %85.66 sını oluşturan Sanayi sektöründe fiyatların aylık bazda %.9 luk artış göstermesine karşın yalnızca %16.34 lük paya sahip Tarım sektöründeki fiyat artışı %5.8 olarak gerçekleşti ve aylık bazda ÜFE %1 oranında artış kaydetti. Sanayi nin alt kolu İmalat sektörünün gerileyen emtia fiyatlarının etkisiyle %.7 lik bir gerileme göstermiş olması maliyet yönlü enflasyonist baskıların halen sınırlı devam ettiğini gösteriyor. 4% Çekirdek I 2% % Özel kapsamlı endekslerde görülen düşüş trendinin son aylarda -1% yavaşlamasının ardından Nisan ayında yeniden gerileyen Enerji, Alkollü içecekler ve tütün ürünlerini dışarıda bırakan özel kap- TÜFE Gıda Giyim Diğer samlı TÜFE (I Endeksi) Mayıs ayında yıllık bazda %5.44 den %5.66 ya yükseldi. Son4 aydır yıllık bazda ilk defa yükselen çekirdek endeks aşağı yönlü tendin zayıfladığının göstergesi oldu. 14% 12% 1% 8% 6% 1% % Manşet ve Çekirdek TÜFE Manşet 6.51% 5.56% TÜFE Artışına Katkı Şubat 13 Mart 13 Nisan 13 Mayıs 13.15%.6%.7% Enflasyon tarafında TCMB Başkanı Erdem Başçı nın da belirttiği gibi veriler olumlu bir sürpriz yaparak beklentilerin altında bir artış sergiledi ve olumlu seyrin devam ettiğine işaret etti. Önümüzdeki dönemde geçtiğimiz yıllardaki baz etkisi nedeniyle Manşet TÜFE nin hafif yukarı yönlü bir seyir izlenmesi beklenirken TL nin son dönemde yaşadığı değer kaybının bu etkiyi bir miktar daha arttırması beklenebilir. Reel Efektif Döviz Kuru, Mayıs 213 Reel efektif döviz kuru (REK) Mayıs ayında 12 seviyesinin hemen altında seviyesinde açıklandı. Bir önceki ay Erdem Başçı nın önümüzdeki yıl 122 seviyesinin yeni sınır olarak kabul edebileceğini belirtmesinin ardından reel efektif döviz kuru seviyesinde açıklanarak önümüzdeki yılın referans seviyesine yaklaşmıştı. Bir önceki ayın REK endeksi den e revize edildi. TCMB nin para birimini değerli olarak nitelendireceği 12 referans seviyesinin altında açıklanan REK Erdem Başçı nın 31 Mayıs ta kura yaptığı sözlü müdahalede belirttiği üzere sürpriz bir veri olmadı. Başçı REK endeksinin döviz piyasasını rahatlatacak nitelikte olacağını belirtmişti. Açıklanan veri Merkez Bankasının kısa vadeli faizler (Politika faizi, koridor) tarafında bir süre indirime gitmeyip bekleyeceği algısını oluşturuyor Reel Efektif Döviz Kuru (23=) Aşırı Değerli Para Birimi Değerli Para Oca.8 Oca.9 Oca.1 Oca.11 Oca.12 Oca.13 3

4 H. Senedi Piyasaları Para Piyasaları Haftalık ve Aylık Getiri DenizBank Ekonomi Bülteni 5 Günlük Değ (%, $ Bazında) 1 Aylık Değ (%, $ Bazında) Emtia End. Altın Emtia End. Altın TL-Basket -1.5 TL-Basket -5.4 EURO/$ EURO/$ MSCI TR MSCI TR MSCI EM -2.4 MSCI EM Risk iştahı gerilemeye devam ediyor USD Libor 1 ay, 3 ay ve 12 ay (%) 12 Aylık USD Libor 3 Aylık USD Libor 1 Aylık USD Libor % Aylık Libor Faizi (%) USD JPY EUR.4 %.27.2 %.19. Ocak 1 Ocak 11 Ocak 12 Ocak 13.4 Ocak 1 Ocak 11 Ocak 12 Ocak 13 %.27 %.15 %.12 Libor faizleri çok sınırlı aşağı yönlü hareketine devam etti Endonezya-JCI Kore-Kospi Hindistan-Sensex Çin-Shangai TR- BIST Mac-Bux Rus-Micex Cz-Prague Pol-WIG Br-Bovespa Meks-Bolsa MSCI Emerging Jp-Nikkei225 Ger-Dax Fr-Cac4 UK-FTSE EU-DJ Stoxx 5 ABD-DJ Indus G-7 Ortalama MSCI Global 5 Günlük Değ (%) Hisse Senedi Endeksleri (Ocak 211=) MSCI Türkiye Endeksi MSCI GOÜ Endeksi Hisse senedi endekslerinde yurt içi politik endişelerle BIST deki düşüş daha belirgindi Not: Tüm veriler raporun çıktığı Cuma günü saat 12: itibarı ile güncellenmiştir. 4

5 Emtia Piyasaları Döviz Piyasaları Değer Kaybediyor Değerleniyor Tahvil Piyasaları DenizBank Ekonomi Bülteni Gösterge Tahvil Faiz Oranı Politika Faiz Oranları (%) 4 3 GOÜ CDS'leri ve Ratingler (5 Yıl; Fitch, LT FX) TR, BBB- Poland, A- Rus, BBB Bra, BBB 8 6 MB Haftalık Repo Faizi Gecelik Borç Alma ve Borç Verme Faiz Koridoru MB Ağırlıklı Ortalama Fonlama Faizi Ocak 11 Ocak 12 Ocak 13 Ocak 11 Ocak 12 Ocak 13 Global olarak tahvil piyasasından çıkışa ek yerel endişelerle gösterge tahvil koridorun üst bandını aştı USD'ye Karşı Değişim (%, Pozitif Değerler= $'a karşı değerleniyor) BRL MXN -.4 CZK PLN HUF 1. ZAR KRW -2.3 TRY JPY GBP Günlük Değ (%) EURO GOÜ Para Birimleri ($'a Karşı) Ocak 11 Mayıs 11 Eylül 11 Ocak 12 Mayıs 12 Eylül 12 Ocak 13 Mayıs TL GOÜ Ortalaması 13 ABD de istihdam verisi endişeleriyle USD hemen hemen tüm para birimlerine karşı değer kaybetti Emtia Endekslerinde Değişim (%) Tarım Tem. Maden Değ. Maden Enerji Top. Endeks 5 Günlük Değ (%) Endişe (VIX) Endeksi Emtialar USD nin değer kaybına ve genel olarak ekonomik toparlanma beklentilerine paralel yükseldi Not: Tüm veriler raporun çıktığı Cuma günü saat 12: itibarı ile güncellenmiştir. 5