RESİM 1 RESİM 2. Bilgisayar açıldığında karşımıza gelen ekranın adı masaüstüdür. Masaüstünde uygulamaları açmak için simgeler ve görev çubuğu bulunur.

Transkript

1 Temel Kullanım Bilgisayarı kullanabilmek için işletim sisteminin sorunsuz olarak çalışması gerekmektedir. Bilgisayarı Açmak-Kapamak Bilgisayarı kasanın önündeki power(güç) tuşuna basarak açarız.(resim 1) Bilgisayarı kapatmak için Başlat->Kapata basarak bilgisayarı kapatırız. Bilgisayarımızı düzgün olarak kapatmamız, bilgisayarın uzun ömürlü olması açısından önemlidir. RESİM 1 RESİM 2 Bilgisayar açıldığında karşımıza gelen ekranın adı masaüstüdür. Masaüstünde uygulamaları açmak için simgeler ve görev çubuğu bulunur. Simgeler Başlat Görev Çubuğu MASAÜSTÜNÜ DÜZENLEMEK Masaüstünü düzenlemek için masaüstüne sağ tıklanır. Görünüm menüsünden simgelerimizi, büyük, orta ve küçük simge olarak düzenleyebiliriz. Simgeleri otomatik düzenleyi seçerek masaüstüne kaydettiğimiz dosyaları alfabetik olarak sıralayabiliriz. Simgeleri kılavuz çizgisine hizalaya tıklayarak simgelerin aynı hizada görünmesi sağlanır. Masaüstü öğelerini gösteri tıklayarak masaüstünü gösterebilirsiniz. Ya da masaüstü simgelerini gizleyebilirsiniz. 1

2 Masaüstü simgelerini ada boyuta öğe türüne ve değiştirme tarihine göre hizalayabilirsiniz. Simgeyi fareyle üzerine tıklayarak tek olarak seçebilirsiniz. Ya da fareyle bir kaç simgeyi aynı anda seçebilirsiniz. Eğer simgeleriniz arasından birkaç tanesini seçmek isterseniz, Ctrl tuşuna basarak istediğiniz simgeyi seçebilirsiniz. (Sınıfta uygulaması yapılmıştı). Simgeleri seçtikten sonra farenin sol tuşuna basılı tutarak istediğimiz yere taşıyabiliriz. Tekli seçim Çoklu Seçim Sıralı olmayan Çoklu Seçim CTRL tuşu PENCERELERLE ÇALIŞMAK Pencerelerin en üstünde başlık çubuğu yer alır. Başlık çubuğunun en sağında 3 tane buton bulunur. Simge Durumuna Getir : Pencereyi kapatmadan görev çubuğuna küçültmek için kullanılır. Ekranı Kapla: Pencereyi tüm ekranı kaplayacak şekilde genişletir. Önceki Boyut: Boyutlandırılmış pencereyi eski boyutuna çevirir. Yani pencereyi küçültür. Kapat: Pencereyi kapatmak için kullanılır. KİŞİSELLEŞTİRMEK Masaüstünde boş bir yerde sağ tıklanır. Kişiselleştir düğmesine tıklanır. Gelen ekrandaki resimlerden bir tema seçilerek masaüstü arka planı ayarlanır. Ayrıca buradan masaüstü simgelerini değiştirebilir ve ekran koruyucuyu ayarlayabilirsiniz. (Uygulaması yapıldı). 2

3 ----> Görev Çubuğu: Başlat menüsü, uygulamalar arası geçiş yapmamıza, saat ve tarihi görebilmemize olanak sağlayan bölümdür. Denetim Masası Başlat menüsünden denetim masasına tıklayarak bu bölüme ulaşabiliriz. Bu bölümde bilgisayarımızla ilgili tüm ayarlamaları yapabiliriz. Kullanıcı hesabı oluşturma, program ekleyip kaldırma, bilgisayarımızın özelliklerine bakma gibi tüm işlemleri kolaylıkla yapabiliriz. Kullanıcı Hesabı Bir bilgisayar birden fazla kullanıcı tarafından kullanılacaksa birden fazla kullanıcı hesabına ihtiyaç duyulur. Böylece bilgisayarı kullanan kişiler birbirlerinin masaüstünü resimlerini belgelerini göremeyecek, sadece kendi bilgilerini görebileceklerdir. Kullanıcı hesabı bölümünden yeni kullanıcı oluşturabilirsiniz. Oluşturduğunuz kullanıcının resmini değiştirebilir, şifre atayabilir ve gerektiğinde silebilirsiniz. Yönetici olarak 3

4 kullanıcı hesabı oluşturulursa bilgisayara program yükleyip kaldırabilir, bilgisayarın her kısmına erişim sağlayabilir. Sınırlı kullanıcı olarak kullanıcı eklersek bilgisayara sınırlı olarak erişim sağlar. Bilgisayarın her bölümüne erişemez. Yazılım Yüklemek Bilgisayara herhangi bir yazılım yükleneceği zaman kurulum dosyası çalıştırılır. Kurulum dosyası (Setup, install, kur) çalıştırılarak, yönergeler takip edilir ve program kurulur. Program kurulduktan sonra masaüstüne kısayol gelir. Bu kısayola tıklanarak program çalıştırılır. YAZILIM KALDIRMAK Bilgisayarda kurulu olan bir yazılımı kaldırmak için Başlat->Denetim Masasına tıklanır. Gelen pencerede Programlar yazısına tıklanarak, program ekle kaldır penceresi gelir. Bu pencerede kaldırılmak istenen program seçilir ve sonra yukarıdan kaldır butonuna tıklanır. Yönergeler izlenerek program kaldırılır. Fare Fare kullanımıyla ilgili düğme yapılandırması, işaretçi hızı gibi ayarların değiştirilmesini sağlar. Düğmeler sekmesinde farenin sol/sağ tuş düğmeleri Birincil ve ikincil düğmeleri değiştir seçeneği işaretlenerek (solaklar için ters olması gerektiğinden) değiştirilebilir. Çift tıklatma hızı yine aynı sekme aracılığıyla ayarlanabilir. İşaretçiler sekmesinde farenin görünümü değiştirilebilir. İşaretçi Seçenekleri sekmesinde işaretçi izleri aktif edilebilir. Tekerlek sekmesinde ise tekerleğin her hareketinde kelime işlemci programlarında kaç satır atlanacağı belirlenebilir. DOSYA YÖNETİMİ Dosya Nedir? Bilgisayarda bilgilerin kaydedildiği birimlere dosya adı verilir. Dosya içerisindeki bilgi; resim, yazı, çizim, ses gibi her şey olabilir. Dosya Yapısı:Bir dosya ismi 3 kısımdan oluşur. 4

5 Dosya Adı Dosyaya kendimizin verdiği isimdir. Bu isim ile dosya içerisinde ne olduğunu dosyayı açmadan bilebiliriz. Örneğin, Anneler Günü Şiiri.txt dosyasında anneler gününe ait bir şiir olduğunu açmadan anlayabiliriz. Dosya isminde aşağıdaki karakterleri kullanamayız. Nokta:Dosya adı ile dosya uzantısı ayıran işarettir. Tüm dosyalarda bulunur. Dosya Uzantısı Dosyanın türünü, hangi yazılım tarafından oluşturulduğunu ve açılabileceğini gösteren kısımdır. Genellikle 3 harften oluşur. Bu harfler dosya türünün İngilizce karşılığının kısaltmasıdır. Örneğin şiir yazdığımız bir dosyanın uzantısı TXT dir. TXT uzantısı TEXT kelimesinin kısaltılmış hali olup yazı anlamına gelir. Bir dosyanın sadece uzantısına bakarak içerisindeki bilginin türünü öğrenebiliriz. Örneğin MP3 uzantılı bir dosyada müzik, PDF uzantılı bir dosyada bir kitap olduğunu dosyayı açmadan anlayabiliriz. Popüler Dosya Uzantıları Uzantı Açıklama Uzantı Açıklama Exe Çalıştırılabilir dosya Ppt, pptx Microsoft PowerPoint dosyası Txt Yazı dosyası Zip, rar Sıkıştırılmış dosya Bmp, jpg, png, tif, jpeg Resim dosyası Mp3, wma, wav Müzik dosyası Gif Hareketli resim dosyası Mpg, avi, wmv, mp4, mkv Film dosyası Doc, docx Microsoft Word dosyası Pdf Elektronik kitap dosyası Xls, xlsx Microsoft Excel dosyası Html, asp, php İnternet sayfası dosyası Klasör Nedir? Ortak bir özelliğe sahip dosyaları bir arada bulunduran birimlere klasör (dizin) denir. Klasörleri günlük hayatımızda kullandığımız dosya klasörlerine benzetebiliriz. Nasıl ki alışveriş merkezlerinde binlerce ürün içerisinden almak istediğimizi reyonlar sayesinde kolayca bulabiliyorsak klasörler de dosyalarımızı gruplamamızı ve dilediğimizde kolayca ulaşmamızı sağlar. Klasör İsimleri Dosya adlarında kullanılmayan karakterler klasör isimlerinde de kullanılamaz. Sürücü Nedir? Dosya ve klasörlerin saklanabileceğini fiziksel ortamlardır. Örneğin sabit disk, CD/DVD ROM sürücüsü, hafıza kartı, USB bellek gibi. SÜRÜCÜ İSİMLERİ Sürücüler A dan Z ye kadar bir harf ile adlandırılırlar. A ve B sadece disket sürücüye verilen harflerdir. Bunun dışındaki harfler sırasıyla diğer sürücülere verilir. Harften sonra iki nokta (:) işareti kullanılır. A: veya C: gibi. 5

6 Sürücü harflendirilmesi işletim sistemi tarafından yapılır. Buna ek olarak biz de harfin yanına bir etiket yazabiliriz. Örneğin; Yerel Disk (C:) gibi. Sürücü Adlandırma Örneğin bilgisayarımızda bir disket sürücü, bir sabit disk ve bir de DVD-ROM olduğunu düşünürsek sürücüler şöyle adlandırılacaktır: Disket Sürücü (A:) Sabit Disk (C:) DVD-ROM (D:) Bilgisayara sonradan bir USB bellek taktığımızda bu belleğe (E:) harfi verilecektir. USB belleği çıkarmadan bir hafıza kartı takarsak bu kart ise (F:) harfini alacaktır. Sürücüleri Görüntüleme Bilgisayara takılan tüm sürücüler Bilgisayarım simgesine tıklandığında açılan ekranda görülebilir. Dosya, Klasör ve Sürücü Adresleri Bir dosyanın/klasörün adresi o dosyanın/klasörün hangi sürücü ve klasör içerisinde olduğunu gösterir. Dosya, klasör veya sürücü adreslerinde sürücü ve klasör isimlerinden sonra ters bölü işareti (\) kullanılır. Örneğin CD-ROM sürücümüzün adresi: D:\ CD-ROM daki Filmler klasörünün adresi D:\Filmler CD-ROM daki Filmler klasörünün içerisindeki Çanakkale.AVI film dosyamızın adresi: D:\Filmler\Çanakkale.AVI Önemli Notlar Bir klasör içerisinde aynı ada ve uzantıya sahip birden fazla dosya olamaz. Bir klasör içerisinde aynı isme fakat farklı uzantıya sahip dosyalar bulunabilir. Örneğin, Çanakkale.avi filmi ile Çanakkale.txt şiiri aynı klasörde bulunabilir. Bir klasör içerisinde aynı ada sahip başka bir klasör bulunamaz. Dosya ve klasör adlarında büyük/küçük harfler aynı kabul edilir. Örneğin ÇANAKKALE.TXT ile Çanakkale.txt dosyaları aynıdır. Bazı donanımlar üzerinde birden fazla sürücü oluşturulabilir, örneğin tek bir sabit disk C: ve D: şeklinde 2 sürücüye ayrılabilir. FAYDALI PROGRAMLAR Hesap Makinesi Basit matematiksel işlemlerin gerçekleştirilmesini sağlar, ileri seviye işlemler için Görünüm menüsünden bilimsel/istatikçi/programcı seçenekleri tercih edilir. 6

7 Paint Bu program aracılığıyla basit çizimler oluşturularak resim formatında kaydedilebilir. Wordpad: Kelime işlemci programıdır, Windows 7 de bulunan kelime işlemci programları ilkelden gelişmişe doğru sıralanacak olursa bu sıra: metin belgesi, wordpad, Microsoft word şeklinde olur. Not defteri: Metin dosyalarını (bunlar genellikle.txt uzantılıdır) görüntülerken veya basit değişiklikler yaparken kullanabileceğiniz pratik bir uygulamadır. KLAVYE : Bilgisayara veri girmekte ve komut vermekte kullanılır.klavye üzerinde Alfabe Tuşları, Sayı Tuşları, Fonksiyon Tuşları (F1- F12), Yön Tuşları, Klavye Göstergeleri ve bazı özel görevleri olan tuşlar bulunur.iki çeşit klavye vardır:f ve Q klavye. 7

8 TUŞLARIN GÖREVLERİ: Esc (Escape): Verilen komutları iptal etmekte, bazen de programlardan çıkışta kullanılır. Sekme (Tab): Yazıda imleci sağa doğru hızlı bir şekilde kaydırmaya yarar. (Başka tuşlarla birlikte farklı işlevler görür: Alt+Tab: Pencereler arasında geçişi sağlar.) Büyük Harf Kilitleme Tuşu (Caps Lock): Sürekli büyük veya küçük harf yazmakta kullanılır.tuşa basıldığında gösterge ışığı yanar. Kaldırma (Shift) Tuşu: Tek başına bir görevi yoktur, başka tuşlarla birlikte kullanılır.yazıda Shift'e basılı tutarken bir harfe basarsak büyük harf yazar.kelimenin yalnızca ilk harfini büyük yazacaksak Caps Lock yerine bu tuşu kullanmalıyız.ayrıca birden çok karakter içeren tuşlarda üstteki karakterin yazılmasını sağlar. Kontrol (Ctrl) Tuşu:Tek başına bir görevi yoktur, başka tuşlarla birlikte kullanılır.(ctrl+x vb.) Windows Tuşu: Başlat mönüsünün açılmasını sağlar. Alt: Açık pencerenin mönüsünün etkinleştirilmesini sağlar. Boşluk Çubuğu (Space Bar) : Yazıda iki kelime arasında boşluk bırakmaya yarar. Alt Gr : Tek başına bir görevi yoktur, başka tuşlarla birlikte kullanılır.yazıda birden çok karakter içeren tuşlarda üçüncü karakterin yazılmasını sağlar. Enter: Yapılan işlemi onaylamaya yarar.(bilgisayarı kapatmada olduğu gibi). Yazıda bir alt satıra geçmeye yarar.ayrıca seçili dosya ve klasörleri açar. Back Space: Yazıda imlecin solundaki karakteri silmeye yarar. Delete : Yazıda imlecin sağındaki karakteri siler.ayrıca seçili dosya ve klasörleri silmeye yarar. Insert : Bu tuşa basıldığında yazılan karakter imlecin sağındaki karakteri siler ve onu yerine geçer. Home : İmleci bulunulan satırın başına götürür. End : İmleci bulunulan satırın sonuna götürür. Page Up : Yazıda imleci bir ekran veya bir sayfa yukarı götürür. Page Down : Yazıda imleci bir ekran veya bir sayfa yukarı götürür. Num Lock : Sayı tuşlarının sayı yazması ile yön tuşu olarak kullanılması arasında geçiş yapmasını sağlar. Print Screen : Ekranda görülen her şeyin yazdırılmasını sağlar. Yön Tuşları : Yazıda imlecin sağa, sola, aşağı ve yukarı hareket ettirilmesini sağlar. FONKSİYON TUŞLARI : F1: Yardım penceresini açar F2: Dosya ve klasörlerin isimlerini değiştirmekte kullanılır. F3 : Arama penceresini açar. F4 : Adres çubuğu menüsünü açar. F5: Dosya veya klasörün içeriğini yeniler. F11 : Pencereyi tam ekrana dönüştürür. NOT : Klavye tuşlarına her program tarafından farklı görevler yüklenebilir.bu yüzden programa göre, burada yazılanlardan farklı işlevler de görebilirler. Bazı Önemli Kısayollar Ctrl + A : Tümünü Seç Ctrl + P : Yazdır Ctrl + O : Aç Ctrl + S : Kaydet Ctrl + X : Kes Ctrl + F : Bul Ctrl + C : Kopyala Ctrl + H : Değiştir Ctrl + V : Yapıştır Ctrl + Z : Geri Al Alt + F4 : Açık Pencereleri Kapat Shıft + Delete : Kalıcı Olarak Sil Ctrl + Home : Belge Başına Git Ctrl + End : Belge Sonuna Git Ctrl + Esc : Başlat Menüsünü Göster 8