HAYVANLARDA SOLUNUM SİSTEMLERİ. YRD. DOÇ. DR. ASLI SADE MEMİŞOĞLU kisi.deu.edu.tr/asli.memisoglu

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "HAYVANLARDA SOLUNUM SİSTEMLERİ. YRD. DOÇ. DR. ASLI SADE MEMİŞOĞLU kisi.deu.edu.tr/asli.memisoglu"

Transkript

1 HAYVANLARDA SOLUNUM SİSTEMLERİ YRD. DOÇ. DR. ASLI SADE MEMİŞOĞLU kisi.deu.edu.tr/asli.memisoglu

2 GAZ ALIŞVERİŞİ Oksijenli solunum yapan hücreler besinlerle alınan monomerlerden ATP üretebilmek için çevreden oksijen (O 2 ) almak ve reaksiyon sonucunda üretilen karbondioksiti (CO 2 ) atmak zorundadır. Bir hayvan vücudunda, çevre ile gaz alışverişi yapan bölüme solunum yüzeyi denir. Tek hücreli canlılarda çevre ile doğrudan temas varken çok hücreli organizmalarda her hücrenin çevreyle teması olamaz. Bu da özelleşmiş bir solunum yüzeyini zorunlu kılar. Dış çevre ve hücreler arasında gaz alışverişi sadece difüzyonla olur. Biyolojik zarlardan solunum gazlarının geçebilmesi için herhangi bir aktif taşıma sistemi yoktur

3 GAZ ALIŞVERİŞİ Difüzyon bir molekülün yoğun olduğu bir ortamdan daha az yoğun olduğu ortama geçişidir. Gazların yoğunluğu basınca ve ilgili sıvıdaki çözünürlüğüne göre değişir. Hava, suya göre daha iyi bir solunum ortamıdır çünkü: O 2 difüzyonu suda, havaya göre 8000 kat daha yavaştır. Suda bulunan O 2 miktarı, aynı hacimdeki havada bulunan O 2 miktarından çok daha azdır Bu durum suda solunum yapan hayvanları olduğu kadar karadakileri de etkiler çünkü:

4 GAZ ALIŞVERİŞİ Oksijenli solunum mitokondride gerçekleşir, mitokondri sulu bir ortam olan sitoplazmada bulunur Hücreler de hücre dışı sıvı içerisinde bulunurlar. Tüm solunum yüzeyleri kurumalarını önlemek için ince bir sıvı tabaka ile korunurlar. Bu sulu ortamların hepsinden O 2 difüzyonla geçmek zorundadır. Suda O 2 difüzyonu o kadar yavaştır ki, hücrelerin herhangi bir O 2 kaynağına uzaklığının birkaç milimetreden fazla olmaması gerekir. O 2 i vücutlarında dağıtmak için özel sistemleri olmayan omurgasızlarda, vücut büyüklüğü ve şekil yönünden sınırlar oluşmasını gerektirir.

5 1. Süngerlerde vücudun ince duvarları arasında su geçişine izin veren bir yapı vardır. Her hücre su ile temas halindedir GAZ ALIŞVERİŞİ 2. Deniz anası ve yassı solucanlarda vücut yapısı ince ve geniş bir düzlem biçimindedir: Yüzey alanını gaz alışverişi için genişletir hiçbir hücre suya 1mm den fazla uzaklıkta değildir

6 GAZ ALIŞVERİŞİ 3. Deri solunumu: oksijen deriden kılcal damarlara geçer Toprak solucanı, ergin kurbağalar, yumuşakçalar Oksijenin difüzyonla alınabilmesi için derinin nemli olması gerekmektedir. Kılcal damar sistemiyle oksijen vücut hücrelerine taşınır 4. Özelleşmiş solunum sistemleri Vücut yapısı daha büyük hayvanlarda vücut yüzeyi gereken gaz miktarını alabilecek yeterlikte değildir. Yüzey alanı katlanma ve dallanmalarla artırılmış bir solunum organı bu sorunu çözer Ör: Trake, solungaç ve akciğer solunumu

7 Dış solungaç: İki yaşamlı larvaları böcek larvaları İç solungaç: Yumuşakçalar Kabuklular tüm balıklar Akciğer: Kara salyangozları Omurgalılar Trake: Eklem bacaklılar

8 GAZ ALIŞVERİŞİ Trake solunumu Eklembacaklılarda görülür. Doku hücrelerine oksijeni en hızlı taşıyan sistem trakedir. Oksijen ve karbondioksit kanla taşınmadığından, alyuvar ve solunum pigmenti bulunmaz. Kan renksizdir. Trakeler, vücut boyunca dallanan çok sayıda küçük borucuklardan meydana gelmiştir. Vücut dışında stigma denilen bir açıklıkla başlar. Stigma; böceklerde karın halkalarının alt tarafında her bölmede bir çift bulunan deliktir. Göğüs stigmaları Hava keseleri Karın stigmaları Trake

9 GAZ ALIŞVERİŞİ Trake solunumu (devam) Trake vücut içine doğru dallanırken, giderek incelir. Bu çok incelmiş trake uzantılarına trakeol denir. Trakeler, içine giren oksijeni trakeollerle hücrelere kadar götürür. Hücrelerde üretilen CO2 trakeollere geçer Gaz alışverişi trakeolleri döşeyen nemli epitel aracılığıyla olur Küçük gövdeli böceklerde bu sistem hücresel solunum için yeterlidir Büyük böcekler vücutlarını kasıp gevşeterek stigmalardan hava giriş çıkışını daha verimli hale getirirler Trake sisteminde borular kitinle desteklenmiş olup, tıkanmaz ve yapışmaz.

10 GAZ ALIŞVERİŞİ Örümcek ve akreplerde trakelerin dallanma biçimi, sayfaları açılmış kitap görünümündedir. Bu türlü dallanmış trakelere kitapsı akciğer denir. Fark!!! Kitapsı akciğerler dokulara ulaşmaz ve gazlar kan dolaşımı ile taşınır

11 GAZ ALIŞVERİŞİ-Solungaç solunumu Solungaç solunumu Kurbağa ve böcek larvaları, kabuklular, yumuşakçalar ve balıklarda solungaç solunumu görülür. Vücudun dış yüzeyinin suya doğru yapmış olduğu kıvrımlardır Saçaklı ve tüy şeklinde olup doğrudan doğruya vücut dışına uzanan solungaçlara dış solungaç denir. Akciğerli balıklarda ve iki yaşamlı larvalarının ilk dönemlerinde bu tip solungaç görülür. Meksika semenderi

12 GAZ ALIŞVERİŞİ-Solungaç solunumu İç solungaçlar ise yaprak şeklindedir. Solungaç yaprakları kemik ve kıkırdaktan yapılmış olup, solungaç yaylarını taşır. Solungaçlar, dallanmalar yaparak geniş yüzey oluşturur ve kan damarları bakımından çok zengindir. Yuvarlak ağızlı ve kıkırdaklı balıklarda solungaç yarıklarının her biri ayrı ayrı dışarı açılırken, kemikli balıklarda solungaç kapağı (operkulum) ile örtülüdür.

13 GAZ ALIŞVERİŞİ-Solungaç solunumu Gaz değişimi: başlangıçta solungaç kapağı kapalıdır. Ağız açılır ve su alınır. Ağız kapatılır, solungaç kapağı açılır. Basınçla su solungaç yarıklarına girer. Oksijen difüzyonla kılcal damarlara ve hücrelere geçer. Gaz alışverişin,n yapıldığı yassı epitel kaplı yüzeye lamel denir Hücrelerde metabolizma artığı olan CO 2 zıt yönde hareket eder. CO 2 solungaç kılcal damarlarına geçer, solungaçlardan suya yani dışarı atılır.

14 Ters akım prensibi Kan akımı suyun akış yönünün tersinedir Lamel Kan ilerledikçe oksijenle daha zengin suyla karşılaşır Çözünmüş oksijenden %80 oranında faydalanabilirler

15 GAZ ALIŞVERİŞİ-Solungaç solunumu Sudaki oksijen miktarı, suyun sıcaklığı ile ters orantılıdır. Dolayısıyla soğuk sularda oksijen miktarı, sıcak sulara göre daha fazladır. Soğuk suların balıkları daha hızlı büyür ve iri yapılıdır. Oksijence fakir sularda yaşayan balıklar, hava kabarcıklarını yutarak solunumu destekler. Bu kabarcıklar, solungaçlar arasında tamamen emilinceye kadar alınır.

16 GAZ ALIŞVERİŞİ-Akciğer solunumu Ergin iki yaşamlılar, sürüngenler, kuşlar ve memelilerde görülür.

17 İki yaşamlılar Akciğerler basit, bölmesiz yapıdadır. Doğrudan bronşla ağız boşluğuna açılır. Soluk borusu (trake) yoktur. Ağızları açıkken solunum yapamazlar. Dış burun kapakçıkları açılarak hava ağıza dolar, basınçla akciğerlere gider. Geniş yüzey sağlayamayan ve yeterince büyük olmayan akciğerler deri solunumuyla desteklenmek zorundadır. Sürüngenler GAZ ALIŞVERİŞİ-Akciğer solunumu Su yılanı ve timsah dahil akciğer solunumu görülür. Genellikle yılanların sol akciğerleri körelmiştir. Akciğer aveolsüzdür, iç yüzeydeki kıvrım sayısı kurbağalarınkinden daha çoktur.

18 GAZ ALIŞVERİŞİ-Akciğer solunumu Kuşlar Akciğerlerinde alveol bulunmaz, hava keseleri bulunur. Hava keseleri, uçmayı kolaylaştırır, yedek hava deposu görevi yapar. Hava keseleri, kan damarları yönünden fakirdir. Akciğerlerde havanın sürekli olarak tek yönlü olmasını sağlar. Memelilerde çift yönlüdür Akciğerlerdeki hava geri çıkarken keselerdeki hava akciğere dolar ve bronşçuklarda (parabronş) gaz değişimine yardımcı olur. Böylece akciğerdeki kılcal damarlar her zaman bol oksijen içeren hava ile temas eder.

19

20

21 GAZ ALIŞVERİŞİ-Akciğer solunumu Nefes alırken taze hava arkada yer alan hava keselerine çekilir. Az miktarı da akciğerin arka kısmına girer. Sistemde daha önce bulunan hava aynı anda akciğerler boyunca ileriye doğru hareket ederek öndeki hava keselerine dolar. Öndeki hava keselerinden hava dışarıya verildiğinde, arkadaki hava keselerinden hava öne doğru hareket ederek akciğere dolar ve gaz değişim yüzeyleriyle karşılaşır. Nefes alırken ve nefes verirken oksijence zengin hava akciğerler boyunca tek yönde hareket eder. Havanın akış yönü ile kanın akış yönü çaprazdır

22 GAZ ALIŞVERİŞİ-Akciğer solunumu Memeliler Akciğerlerin yüzeyi alveollerle genişletilmiştir. Alveoller ince çeperli ve nemli olup, çok sayıda kılcal kan damarları ile çevrilmiştir. Hava akışı çift yönlüdür Nefes verme sırasında bir miktar her zaman içerde kalır: Ölü boşluk Akciğer hacminin bir bölümü hiçbir zaman tamamen temiz hava ile dolmaz Kuşlarda tek yönlü hava akımı sayesinde bu ölü boşluk neredeyse yoktur Gaz alışverişi alveoller ve kılcal damarlar arasında olur Alveollerde oksijen yoğunluğu eşit olarak dağılmıştır Kaslı diyafram bulunur: Karın ve göğüs boşluğunu birbirinden ayırır.

23 Memeli akciğer Balık solungacı Kuş akciğer Kan Ters akım Eşit havuz Çapraz akım

24 Bazı hayvanlarda birden fazla solunum organı görülür. Bunun en tipik örneği Afrika nın bazı nehirlerinde yaşayan Dipneusti (akciğerli balık) denilen bir balık çeşididir. Bu balıklar hem solungaçlara, hem de akciğer benzeri hava keselerine sahiptir. Nehir suları azalınca, hava keseleriyle havanın serbest oksijeninden yararlanır ve yaşamını sürdürür.

25 İNSANDA SOLUNUM SİSTEMİ Solunum sisteminin, oksijeni alıp karbondioksiti vücuttan uzaklaştırmasının yanında başka görevleri de vardır. Konuşma seslerinin oluşması, mikroplara karşı vücudu koruma vb. Solunum sistemi organları, işlevlerini yapmak üzere özelleşmiş yapılara sahiptir. İnsanda solunum sistemi; burun, yutak, gırtlak, soluk borusu ve akciğerlerden oluşur.

26

27 İNSANDA SOLUNUM SİSTEMİ Burun Burun iç yüzeyinde mukus bezi, koku alma reseptörleri, siller bulunur. Alınan hava mukus tarafından nemlendirilir. Aynı zamanda koku duyusunun oluşmasında kimyasal maddelerin çözünmesini sağlar Burnun iç yüzeyindeki kılcal damarlar havayı ısıtır. Kıllar yabancı cisimlerin (toz vs.) tutulmasını sağlar.

28 İNSANDA SOLUNUM SİSTEMİ Yutak (farinks) Ağız ve burun boşluğunun birleştiği yerdir. Yutak alınan havanın soluk borusuna geçmesini sağlar. Gırtlak (larinks) Soluk borusunun başlangıç kısmıdır. Yutak ile soluk borusunu birbirine bağlar. Gırtlağın üst açıklığına glottis denir ve yutma esnasında epiglottis tarafından kapatılmasının dışında, sürekli açıktır. kıkırdaktan yapılmıştır, içinde ses telleri bulunur. Sakin durumda iken ses telleri birbirinden ayrı durur. Ses meydana gelirken birbirine yaklaşır ve kısmen temas ederler. Hava ses tellerini titreştirir, ses oluşur. Ağız, dil, diş, dudaklar, farinks (yutak) sayesinde gırtlakta oluşan ses konuşma şekline döner.

29 İNSANDA SOLUNUM SİSTEMİ Soluk borusu (trake) Gırtlağın devamı olup yemek borusunun ön tarafında yer alır ve bronşlara kadar uzanır. Üst üste dizilmiş yarım ay şeklindeki kıkırdak halkalardan oluşur. Epitel hücreleri silli (titrek tüylü) dir. Burada mukus salgılayan goblet hücreleri bulunur. Mukus, soluk borusunun iç yüzeyinin nemli kalmasını sağlar ve havadaki küçük tozları tutar. Bu tozlar, sillerin yutağa doğru hareketleri sayesinde mukusla birlikte ağızdan dışarı atılır. Soluk borusunu astarlayan içteki dokudan sonra düz kas demetleri yer alır.

30 İNSANDA SOLUNUM SİSTEMİ Soluk borusu akciğerlere yaklaştığında iki kola ayrılır. Bu kollardan her birine bronş denir. Bronşlar, akciğer içinde bronşçuk denilen daha ince borucuklara ayrılır. Bronşçuklar da alveollere açılır. Kıkırdak tabaka bronşçuklara kadar devam eder fakat bronşçuklarda bulunmaz Bronşçuklar düz kas yapısındadır

31 İNSANDA SOLUNUM SİSTEMİ Akciğerler Akciğerler göğüs kafesindeki boşlukta bulunur. Göğüs boşluğu ile karın boşluğu diyafram kası ile ayrılır. Diyafram, akciğerleri alttan çevreler. Akciğerler sağ ve sol akciğer olmak üzere iki tanedir. Sağ akciğer üç bölmeli (loplu), sol akciğer iki bölmeli (loplu) dir. Sol akciğerin sağ akciğerden daha küçük olmasının sebebi alt tarafında kalbin bulunmasıdır.

32 İNSANDA SOLUNUM SİSTEMİ Akciğerlerin üzeri plevra zarı ile örtülüdür. Bu zar iki katlıdır. Akciğerleri basınç ve darbeden korur. İki zar arasında bulunan sıvı sayesinde akciğerlerin rahat genişlemesini sağlar

33 İNSANDA SOLUNUM SİSTEMİ Akciğerlerde gaz değişimini sağlayan çok sayıda hava keseleri yani alveol bulunur. Alveoller akciğer solunum yüzeyini arttırırlar. Tek katlı epitel dokudan oluşan alveollerin etrafı çok sayıda kılcal kan damarları ile çevrilidir. Alveollere giren havanın oksijeni difüzyonla kılcal damarlara geçer, alyuvarlardaki hemoglobin ile birleşir. Karbondioksit ise kandan difüzyonla alveollere geçer, dışarı atılır.

34 SOLUK ALIP VERME İnsanda soluk alıp verme; kaburgalar arası kaslarla, diyafram kasının kasılıp gevşemesiyle meydana gelir. Otonom sinir sistemiyle düzenlenir Solunum merkezi omurilik soğanı (medulla oblangata) ve pons da bulunur Bu bölgeler kan ve beyin omurilik sıvısındaki ph değişimlerini algılar CO2 arttığında karbonik asit oluşur ve ph düşer Soluk alıp verme hızlanır

35 SOLUK ALIP VERME Soluk alırken; Diyafram kasılır (düzleşir). Kaburgalar arası kaslar kasılır. Göğüs boşluğu hacmi artar, iç basınç azalır. Akciğerler genişler. Karın boşluğu hacmi azalır, karın iç basıncı artar. O2 alveollere geçer. Soluk verirken; Diyafram gevşer (kubbeleşir). Kaburgalar arası kaslar gevşer. Göğüs boşluğu daralır, iç basınç artar. Akciğerler daralır. Karın boşluğu hacmi artar, karın iç basıncı azalır. Co2 dışarı atılır.

36 İME_CONTİNUE=15&V=23-KAUBF-JS

37 SOLUNUM GAZLARININ TAŞINMASI Gazların kanda taşındığı solunum sistemlerinde solunum pigmentleri bu görevi üstlenir Bu sebeple kanın oksijen tutma ve taşıma kapasitesi yüksektir. Solunum pigmentlerinin yapısında protein bulunur. Ayrıca demir, bakır gibi elementler de yer alır. Pigmentler kana özel rengini verirler. Hayvan gruplarında pigmentlerin çeşidi ve kandaki yeri farklılık gösterir.

38

39 SOLUNUM GAZLARININ TAŞINMASI Hemoglobin Hemoglobin (hem + globin), demir taşıyan bir proteindir. Hemoglobin yapısındaki 4 demir (fe) atomundan her biri, O2 ve CO2 taşınmasında iş görebilmektedir. Çok büyük bir molekül olan hemoglobin, 4 polipeptit zincirinden oluşmuştur. Her zincir hem grubuna sahiptir. Demir, hem grubunda bulunur.

40 SOLUNUM GAZLARININ TAŞINMASI Bir alyuvarda yaklaşık 280 milyon hemoglobin molekülü vardır. Hemoglobin, kanımızın oksijen taşıma kapasitesini 75 kat arttırır. Kanımızda hemoglobin olmasaydı, 5 kg kanı olan bir insanda 5 x 75 = 375 kg kan bulunması gerekecekti. Hemoglobin, oksijen ve karbondioksitin kanın ph değerinde çok az değişmeye sebep olarak taşınmasını sağlar. O 2 ve CO 2 taşınması diffüzyonla çok yoğun ortamdan az yoğun ortama doğru olur

41

42 TIRMANIŞÇILAR NEDEN BELİRLİ NOKTALARDA KAMP YAPIP BEKLERLER? DİNLENME HARİCİNDE

Gaz Alışverişi, İnsanda Solunum Sistemi

Gaz Alışverişi, İnsanda Solunum Sistemi A. GAZ ALIŞ VERİŞİ Gaz Alışverişi, İnsanda Solunum Sistemi Canlılarda hayatsal olayların sürdürülebilmesi için gerekli olan enerji hücresel solunumla elde edilir. Genellikle oksijenli olarak gerçekleşen

Detaylı

solunum >solunum gazlarının vücut sıvısı ile hücreler arasındaki değişimidir.

solunum >solunum gazlarının vücut sıvısı ile hücreler arasındaki değişimidir. GAZ ALIŞVERİŞİ O2'li solunum yapan canlıların bazılarında O2'in alınıp CO2'in atılmasını sağlayan yapılar bulunur.bu yapı ve organlar solunum sistemini oluşturur. solunum ------>solunum organlarıyla dış

Detaylı

Solunum, genel anlamda canlı organizmada gaz değişimini ifade etmek için kullanılır.

Solunum, genel anlamda canlı organizmada gaz değişimini ifade etmek için kullanılır. SOLUNUM SİSTEMLERİ Solunum, genel anlamda canlı organizmada gaz değişimini ifade etmek için kullanılır. 1. Dış Solunum Solunum organlarıyla dış ortamdan hava alınması ve verilmesi, yani soluk alıp vermeye

Detaylı

Mekanik zedelenmelerde nazik olan solunum yüzeylerinin korunması

Mekanik zedelenmelerde nazik olan solunum yüzeylerinin korunması SOLUNUM SİSTEMLERİ Hücre işlevlerinin yürütülmesi için gerekli enerji, genellikle biyolojik oksidasyonlardan elde edilir. Hücresel solunumda besin maddeleri parçalanarak enerji elde edilir. Burada O 2

Detaylı

GAZ ALIŞVERİŞİ. Bir Hücrelilerde Solunum: Bir hücreli canlılar gaz alışverişini hücre yüzeyinden difüzyonla gerçekleştirirler.

GAZ ALIŞVERİŞİ. Bir Hücrelilerde Solunum: Bir hücreli canlılar gaz alışverişini hücre yüzeyinden difüzyonla gerçekleştirirler. GAZ ALIŞVERİŞİ Canlıların hayatsal olaylarını sürdürebilmeler için enerjiye ihtiyaçları vardır. Bu enerji organik besin maddelerinin yıkılmasıyla elde edilir. Hücrelerin besin olarak alınan organik moleküllerdeki

Detaylı

GAZ ALIŞVERİŞİ. Uyarı: Canlılar O 2 ve CO 2 i zardan aktif taşıma ile değil, tamamen difüzyon ile geçirirler.

GAZ ALIŞVERİŞİ. Uyarı: Canlılar O 2 ve CO 2 i zardan aktif taşıma ile değil, tamamen difüzyon ile geçirirler. GAZ ALIŞVERİŞİ Canlılar yaşamlarını sürdürmek için enerji elde etmek zorundadır. Bu enerjiyi organik monomerlerden sağlarlar. Organik monomerlerin hücrelerde oksijenli veya oksijensiz olarak parçalanması

Detaylı

Burun, anatomik olarak, yüz üzerinde alınla üst dudak arasında bulunan, dışa çıkıntılı, iki delikli koklama ve solunum organı. Koku alma organıdır.

Burun, anatomik olarak, yüz üzerinde alınla üst dudak arasında bulunan, dışa çıkıntılı, iki delikli koklama ve solunum organı. Koku alma organıdır. Burun, anatomik olarak, yüz üzerinde alınla üst dudak arasında bulunan, dışa çıkıntılı, iki delikli koklama ve solunum organı. Koku alma organıdır. Burun boşluğu iki delikle dışarı açılır. Diğer taraftan

Detaylı

SOLUNUM SİSTEMLERİ 1

SOLUNUM SİSTEMLERİ 1 SOLUNUM SİSTEMLERİ 1 Yer yüzündeki tüm canlılar yaşamlarını sürdürebilmek için enerjiye ihtiyaçları vardır..bu enerji hücresel solunumla karşılanır.canlılar hücresel solunumda kullandıkları oksijeni hücre

Detaylı

ADIM ADIM YGS-LYS 52. ADIM CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI-12 HAYVANLAR ALEMİ 3- OMURGALI HAYVANLAR SORU ÇÖZÜMÜ

ADIM ADIM YGS-LYS 52. ADIM CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI-12 HAYVANLAR ALEMİ 3- OMURGALI HAYVANLAR SORU ÇÖZÜMÜ ADIM ADIM YGS-LYS 52. ADIM CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI-12 HAYVANLAR ALEMİ 3- OMURGALI HAYVANLAR SORU ÇÖZÜMÜ Halkalı solucanlar çift cinsiyetli olmalarına rağmen döllenme kendi kendine değil, iki ayrı

Detaylı

HAYVANLARDA DOLAŞIM SİSTEMLERİ. YRD. DOÇ. DR ASLI SADE MEMİŞOĞLU

HAYVANLARDA DOLAŞIM SİSTEMLERİ. YRD. DOÇ. DR ASLI SADE MEMİŞOĞLU HAYVANLARDA DOLAŞIM SİSTEMLERİ YRD. DOÇ. DR ASLI SADE MEMİŞOĞLU asli.memisoglu@deu.edu.tr kisi.deu.edu.tr@asli.memisoglu HAYVANLAR NEDEN DOLAŞIM SİSTEMİNE İHTİYAÇ DUYAR? Çevreden alınan besinlerin ve oksijenin

Detaylı

GAZ ALIŞ VERİŞİ ÜN TE 13

GAZ ALIŞ VERİŞİ ÜN TE 13 ÜN TE 13 Enerji veren besin maddeleri sonuna kadar metabolizmaya uğrarsa, yani tam okside olurlarsa, son ürün ve H 2 O dur. Bu nedenle moleküler oksijene ihtiyaç vardır. Bazı bir hücreli anaerob canlılar

Detaylı

Solunum Sistemi Fizyolojisi

Solunum Sistemi Fizyolojisi Solunum Sistemi Fizyolojisi 1 2 3 4 5 6 7 Solunum Sistemini Oluşturan Yapılar Solunum sistemi burun, agız, farinks (yutak), larinks (gırtlak), trakea (soluk borusu), bronslar, bronsioller, ve alveollerden

Detaylı

11. SINIF KONU ANLATIMI 48 DOLAŞIM SİSTEMİ 1 KALP KALBİN ÇALIŞMASI

11. SINIF KONU ANLATIMI 48 DOLAŞIM SİSTEMİ 1 KALP KALBİN ÇALIŞMASI 11. SINIF KONU ANLATIMI 48 DOLAŞIM SİSTEMİ 1 KALP KALBİN ÇALIŞMASI DOLAŞIM SİSTEMİ İki kulakçık ve iki karıncık olmak üzere kalpler dört odacıktır. Temiz kan ve kirli kan birbirine karışmaz. Vücuda temiz

Detaylı

CANLI ALEMLERİ HAYVANLAR ALEMİ

CANLI ALEMLERİ HAYVANLAR ALEMİ CANLI ALEMLERİ HAYVANLAR ALEMİ HAYVANLAR ALEMİ Çok hücreli canlılardır. Süngerler hariç, hepsinde sinir sistemi bulunur ve aktif olarak yer değiştirebilirler. Heterotrof beslenirler. Besinlerini glikojen

Detaylı

Sistemin Diğer Özellikleri Atar ve toplar damarlar birbirleriyle bağlantılı olduğu için devamlıdır. Bu bağlantıyı kılcal damarlar sağlar. Kan devamlı

Sistemin Diğer Özellikleri Atar ve toplar damarlar birbirleriyle bağlantılı olduğu için devamlıdır. Bu bağlantıyı kılcal damarlar sağlar. Kan devamlı DOLAŞIM SİSTEMLERİ Çok hücreli canlılarda, alınan besinlerin ve oksijenin hücrelere ulaştırmak ve artık maddeleri dokulardan uzaklaştırmak için bir taşıma sistemine ihtiyaç vardır. Hayvanlarda bu işlemleri

Detaylı

Solunum: Solunum sistemi" Eritrositler" Dolaşım sistemi"

Solunum: Solunum sistemi Eritrositler Dolaşım sistemi Solunum Fizyolojisi Solunum: O 2 'nin taşınarak hücrelere ulaştırılması, üretilen CO 2 'in uzaklaştırılması." Bu işlevin gerçekleştirilebilmesi için üç sistem koordinasyon içinde çalışır:" " Solunum sistemi"

Detaylı

11. SINIF KONU ANLATIMI 32 DUYU ORGANLARI 1 DOKUNMA DUYUSU

11. SINIF KONU ANLATIMI 32 DUYU ORGANLARI 1 DOKUNMA DUYUSU 11. SINIF KONU ANLATIMI 32 DUYU ORGANLARI 1 DOKUNMA DUYUSU DUYU ORGANLARI Canlının kendi iç bünyesinde meydana gelen değişiklikleri ve yaşadığı ortamda mevcut fiziksel, kimyasal ve mekanik uyarıları alan

Detaylı

Genel Amaç : İnsanda oksijenli solunumun hangi organda ve nasıl yapıldığını öğrenciye kavratma

Genel Amaç : İnsanda oksijenli solunumun hangi organda ve nasıl yapıldığını öğrenciye kavratma Geliştirenlerin adı: Çisem YAŞAR Ebru KURTOĞLU Hilal Merve BEKAR Tarih : 05.11.2013 Seda ÖNDER Program Başlığı : İnsanda Solunum Genel Amaç : İnsanda oksijenli solunumun hangi organda ve nasıl yapıldığını

Detaylı

11. SINIF KONU ANLATIMI 42 SİNDİRİM SİSTEMİ 1 SİNDİRİM SİSTEMİ ORGANLARI

11. SINIF KONU ANLATIMI 42 SİNDİRİM SİSTEMİ 1 SİNDİRİM SİSTEMİ ORGANLARI 11. SINIF KONU ANLATIMI 42 SİNDİRİM SİSTEMİ 1 SİNDİRİM SİSTEMİ ORGANLARI Canlılar hayatsal faaliyetlerini gerçekleştirebilmek için ATP ye ihtiyaç duyarlar. ATP yi ise besinlerden sağlarlar. Bu nedenle

Detaylı

ADIM ADIM YGS LYS Adım DOLAŞIM SİSTEMİ 2 DAMARLAR

ADIM ADIM YGS LYS Adım DOLAŞIM SİSTEMİ 2 DAMARLAR ADIM ADIM YGS LYS 174. Adım DOLAŞIM SİSTEMİ 2 DAMARLAR Dolaşım Sisteminde görev alan damarlar şunlardır; 1) Atardamarlar (arterler) 2) Kılcal damarlar (kapiller) 3) Toplardamarlar (venler) 1) Atardamar

Detaylı

FEN BİLİMLERİ TESTİ 6. SINIF

FEN BİLİMLERİ TESTİ 6. SINIF 6. SINIF FEN BİLİMLERİ TESTİ Bu testte, Fen Bilimleri alanına ait 20 soru bulunmaktadır. Bu testin çözümü için önerilen süre 40 dakikadır. 3. 1. I. Hücrenin enerji ihtiyacını karşılar. II. Bitki ve hayvan

Detaylı

4- Solunum Sisteminin Çalışması : Solunum sistemi soluk (nefes) alıp verme olayları sayesinde çalışır.

4- Solunum Sisteminin Çalışması : Solunum sistemi soluk (nefes) alıp verme olayları sayesinde çalışır. SOLUNUM SİSTEMİ Canlılar yaşamsal faaliyetlerini sürdürebilmek için enerjiye ihtiyaç duyarlar. İhtiyaç duyulan bu enerji besinlerden karşılanır. Hücre içerisinde besinlerden enerjinin üretilebilmesi için,

Detaylı

Canlılarda Solunum ve. Solunum Sistemleri ÜNİTE. Amaçlar. İçindekiler. Yazarlar Doç.Dr. A. Yavuz KILIÇ Yrd.Doç.Dr. A.

Canlılarda Solunum ve. Solunum Sistemleri ÜNİTE. Amaçlar. İçindekiler. Yazarlar Doç.Dr. A. Yavuz KILIÇ Yrd.Doç.Dr. A. Canlılarda Solunum ve Solunum Sistemleri Yazarlar Doç.Dr. A. Yavuz KILIÇ Yrd.Doç.Dr. A. Banu ASLANARGUN ÜNİTE 8 Amaçlar Bu üniteyi çalıştıktan sonra; hayvanlarda solunum organı çeşitlerini bitkilerde gaz

Detaylı

Akciğerin yapısı ve görevleri

Akciğerin yapısı ve görevleri On5yirmi5.com Akciğerin yapısı ve görevleri Akciğer, karaciğer, böbrek, kalp ve gözün yapı, çalışması ve görevleri Yayın Tarihi : 15 Kasım 2012 Perşembe (oluşturma : 3/17/2017) AKCİĞERİN YAPISI VE GÖREVLERİ

Detaylı

ADI SOYADI : OKUL NO : SINIFI : 4/ NOTU : FEVZİ ÖZBEY İLKOKULU FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ 1. DÖNEM 1. YAZILISI

ADI SOYADI : OKUL NO : SINIFI : 4/ NOTU : FEVZİ ÖZBEY İLKOKULU FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ 1. DÖNEM 1. YAZILISI FEVZİ ÖZBEY İLKOKULU FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ 1. DÖNEM 1. YAZILISI 1. Aşağıdaki iskeletin temel bölümlerinin isimlerini yazınız. İskeletin temel bölümlerinin görevlerini belirtiniz. ( 10 puan) Bölümleri

Detaylı

Anatomik Sistemler. Hastalıklar Bilgisi Ders-2 İskelet-Kas-Sinir Sistemleri

Anatomik Sistemler. Hastalıklar Bilgisi Ders-2 İskelet-Kas-Sinir Sistemleri Anatomik Sistemler Hastalıklar Bilgisi Ders-2 İskelet-Kas-Sinir Sistemleri Anatomik Sistem İskelet Sistemi İskeletin Görevleri Vücuda şekil verir. Vücuda destek sağlar. Göğüs kafes ve kafatası kemikleri

Detaylı

*Canlıların canlılık özelliği gösteren en küçük yapı birimine hücre denir.

*Canlıların canlılık özelliği gösteren en küçük yapı birimine hücre denir. Fen ve Teknoloji 1. Ünite Özeti Hücre Canlılarda Üreme, Büyüme ve Gelişme. *Canlıların canlılık özelliği gösteren en küçük yapı birimine hücre denir. *Hücrenin temel kısımları: hücre zarı, sitoplâzma ve

Detaylı

Şekil : Açık Dolaşım Şeması

Şekil : Açık Dolaşım Şeması DOLAŞIM SİSTEMLERİ Çok hücreli canlılarda, alınan besinlerin ve oksijenin hücrelere ulaştırmak ve artık maddeleri dokulardan uzaklaştırmak için bir taşıma sistemine ihtiyaç vardır. Hayvanlarda bu işlemleri

Detaylı

Tatlı su, deniz ve rutubetli topraklarda yaşarlar. Büyük bir kısmı insan ve diğer hayvanlarda parazittir. Bilateral simetriye sahiptirler.

Tatlı su, deniz ve rutubetli topraklarda yaşarlar. Büyük bir kısmı insan ve diğer hayvanlarda parazittir. Bilateral simetriye sahiptirler. Solucanlar Bu gruba dâhil olan canlılar yassı, yuvarlak ve halkalı solucanlar olmak üzere 3 ana başlık altında incelenmektedir. Yassı solucanlar Yumuşak, ince ve yassı bir vücut yapıları vardır. Serbest

Detaylı

GÖRSEL OLMAYAN DUYU SİSTEMLERİ

GÖRSEL OLMAYAN DUYU SİSTEMLERİ GÖRSEL OLMAYAN DUYU SİSTEMLERİ MEKANİK DUYULAR İnsanlarda dokunma, basınç, sıcaklık ve ağrı gibi bir çok duyu bulunmaktadır. Bu duyulara mekanik duyular denir. Mekanik duyuların alınmasını sağlayan farklı

Detaylı

SOLUNUM SİSTEMİ VE EGZERSİZ

SOLUNUM SİSTEMİ VE EGZERSİZ SOLUNUM SİSTEMİ VE EGZERSİZ Egzersiz sırasında çalışan kaslar, ihtiyaç duydukları enerji için oksijen (O 2 ) kullanır ve karbondioksit (CO 2 ) üretir. Akciğerler, hava ile kanın karşılaştığı ı organlardır.

Detaylı

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #19

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #19 YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #19 1) X Ağız Mide İnce bağırsak Şekildeki grafikte insanın sindirim kanalındaki X maddesinin değişimi gösterilmiştir. Buna göre X maddesi aşağıdakilerden hangisidir? A) Glikojen

Detaylı

Solunum Sistemi Fizyolojisi

Solunum Sistemi Fizyolojisi Solunum Sistemi Fizyolojisi Solunum Sistemi Solunum sistemi, kan ile atmosfer havası arasında gaz değişimini oluşturabilecek şekilde özelleşmiş bir sistemdir. Solunum sistemindeki gaz değişimi ile hücrelerde

Detaylı

Apertura thoracis superior (göğüs girişi) Apertura thoracis inferior (göğüs çıkışı) Toraks duvarını oluşturan tabakalar

Apertura thoracis superior (göğüs girişi) Apertura thoracis inferior (göğüs çıkışı) Toraks duvarını oluşturan tabakalar solunum sistemi 1 TORAKS (GÖĞÜS) DUVARI Toraks (göğüs) Apertura thoracis superior (göğüs girişi) Apertura thoracis inferior (göğüs çıkışı) Toraks duvarını oluşturan tabakalar Toraks duvarı kasları 2 SOLUNUM

Detaylı

13 HÜCRESEL SOLUNUM LAKTİK ASİT FERMANTASYONU

13 HÜCRESEL SOLUNUM LAKTİK ASİT FERMANTASYONU 13 HÜCRESEL SOLUNUM LAKTİK ASİT FERMANTASYONU Laktik Asit Fermantasyonu Glikozdan oksijen yokluğunda laktik asit üretilmesine LAKTİK ASİT FERMANTASYONU denir. Bütün canlılarda sitoplazmada gerçekleşir.

Detaylı

ADIM ADIM YGS-LYS 29. ADIM HÜCRE 6- HÜCRE ZARINDAN MADDE GEÇİŞLERİ 3

ADIM ADIM YGS-LYS 29. ADIM HÜCRE 6- HÜCRE ZARINDAN MADDE GEÇİŞLERİ 3 ADIM ADIM YGS-LYS 29. ADIM HÜCRE 6- HÜCRE ZARINDAN MADDE GEÇİŞLERİ 3 TURGOR BASINCI: Hücre içindeki suyun hücre çeperine yaptığı basınca TURGOR BASINCI denir. Turgor durumundaki bir hücrenin turgor basıncı

Detaylı

11. SINIF KONU ANLATIMI 43 SİNDİRİM SİSTEMİ 2 SİNDİRİM SİSTEMİ ORGANLARI

11. SINIF KONU ANLATIMI 43 SİNDİRİM SİSTEMİ 2 SİNDİRİM SİSTEMİ ORGANLARI 11. SINIF KONU ANLATIMI 43 SİNDİRİM SİSTEMİ 2 SİNDİRİM SİSTEMİ ORGANLARI 4) Mide Tek gözlü torba şeklinde olan, kaburgaların ve diyaframın altında karın boşluğunun sol üst bölgesinde, yemek borusu ve ince

Detaylı

Yüzmenin Faydaları \ Kas-İskelet Sistemi \ Kas-İskelet Sistemi YÜZMENİN KAS-İSKELET SİSTEMLERİ ÜZERİNE ETKİLERİ

Yüzmenin Faydaları \ Kas-İskelet Sistemi \ Kas-İskelet Sistemi YÜZMENİN KAS-İSKELET SİSTEMLERİ ÜZERİNE ETKİLERİ Yüzmenin Faydaları \ Kas-İskelet Sistemi \ Kas-İskelet Sistemi YÜZMENİN KAS-İSKELET SİSTEMLERİ ÜZERİNE ETKİLERİ Kas gerilebilme ve kasılabilme yeteneğine sahip liflerden oluşur. Kas dokusu üçe ayrılır.

Detaylı

1.ÜNİTE: VÜCUDUMUZ BİLMECESİNİ ÇÖZELİM. Fen ve Teknoloji-4.sınıf

1.ÜNİTE: VÜCUDUMUZ BİLMECESİNİ ÇÖZELİM. Fen ve Teknoloji-4.sınıf 1.ÜNİTE: VÜCUDUMUZ BİLMECESİNİ ÇÖZELİM Fen ve Teknoloji-4.sınıf A. DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ İSKELET Kemiklerden oluşan ve eklemlerle bağlanan, vücudumuzun dik durmasını ve hareket etmesini sağlayan yapıya

Detaylı

SİNİR SİSTEMLERİ. SANTRAL SİNİR SİSTEMİ Beyin. Anatomik Olarak PERİFERİK SİNİR SİSTEMİ His Motor

SİNİR SİSTEMLERİ. SANTRAL SİNİR SİSTEMİ Beyin. Anatomik Olarak PERİFERİK SİNİR SİSTEMİ His Motor ANATOMİ Anatomi, vücut bölümlerinin yapısını ve gelişimini inceleyen bir bilim dalıdır. Bu bilim dalı, vücut bölümlerinin yapılaşması ve biçimleri ile ilgilendiği için, Morfoloji'nin bir alt grubu veya

Detaylı

CLASSİS: ARACHNİDA (ÖRÜMCEKGİLLER)

CLASSİS: ARACHNİDA (ÖRÜMCEKGİLLER) CLASSİS: ARACHNİDA (ÖRÜMCEKGİLLER) Vücut prosoma ve opisthosomadan oluşmuştur. Cephalothorax bölümü kısadır. Abdomen ise bazı türlerde mesosoma ve metasoma olarak ikiye ayrılmış (akrep), bazı türlerde

Detaylı

SU VE HÜCRE İLİŞKİSİ

SU VE HÜCRE İLİŞKİSİ SU VE HÜCRE İLİŞKİSİ Oluşturacağı her 1 g organik madde için bitkinin 500 g kadar suyu kökleriyle alması ve tepe (uç) noktasına kadar taşıyarak atmosfere aktarması gerekir. Normal su düzeyinde hayvan hücrelerinin

Detaylı

FEN VE TEKNOLOJİ. İskeletin Görevleri İskeletin Kısımları 4. SINIF. Soru 1: Vücuda şekil veren ve harekete yardımcı olan sert yapılar nelerdir?

FEN VE TEKNOLOJİ. İskeletin Görevleri İskeletin Kısımları 4. SINIF. Soru 1: Vücuda şekil veren ve harekete yardımcı olan sert yapılar nelerdir? 4. SINIF 1. İskeletin Görevleri İskeletin Kısımları Soru 1: Vücuda şekil veren ve harekete yardımcı olan sert yapılar nelerdir? 3. Soru 2: Uzunlukları ve şekilleri farklı kemiklerin bir araya gelmesi ile

Detaylı

ADIM ADIM YGS-LYS 54. ADIM CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI-14 HAYVANLAR ALEMİ 5- OMURGALI HAYVANLAR-3 SORU ÇÖZÜMÜ

ADIM ADIM YGS-LYS 54. ADIM CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI-14 HAYVANLAR ALEMİ 5- OMURGALI HAYVANLAR-3 SORU ÇÖZÜMÜ ADIM ADIM YGS-LYS 54. ADIM CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI-14 HAYVANLAR ALEMİ 5- OMURGALI HAYVANLAR-3 SORU ÇÖZÜMÜ e) Memeliler Hayvanlar aleminin en gelişmiş sınıfıdır. Dünyanın her yerinde dağılış göstermişlerdir.

Detaylı

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #18

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #18 YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #18 1) Bakterilerin gerçekleştirdiği, I. Kimyasal enerji sayesinde besin sentezleme II. Işık enerjisini kimyasal bağ enerjisine dönüştürme III. Kimyasal bağ enerjisini ATP enerjisine

Detaylı

YGS ANAHTAR SORULAR #3

YGS ANAHTAR SORULAR #3 YGS ANAHTAR SORULAR #3 1) Bir insanın kan plazmasında en fazla bulunan organik molekül aşağıdakilerden hangisidir? A) Mineraller B) Su C) Glikoz D) Protein E) Üre 3) Aşağıdakilerden hangisi sinir dokunun

Detaylı

Solunum Fizyolojisi ve PAP Uygulaması. Dr. Ahmet U. Demir

Solunum Fizyolojisi ve PAP Uygulaması. Dr. Ahmet U. Demir Solunum Fizyolojisi ve PAP Uygulaması Dr. Ahmet U. Demir Solunum fizyolojisi Bronş Ağacı Bronş sistemi İleti havayolları: trakea (1) bronşlar (2-7) non respiratuar bronşioller (8-19) Gaz değişimi: respiratuar

Detaylı

CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞENLER

CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞENLER CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞENLER Canlıların yapısında bulunan moleküller yapısına göre 2 ye ayrılır: I. İnorganik Bileşikler: Bir canlı vücudunda sentezlenemeyen, dışardan hazır olarak aldığı

Detaylı

Solunum Sistemi Ne İş Yapar?

Solunum Sistemi Ne İş Yapar? Solunum Sistemi Solunum Sistemi Ne İş Yapar? O 2 değişimi Havadan kana Kandan hücrelere CO 2 değişimi Hücrelerden kana Kandan havaya Kan ph sının düzenlenmesi Ses çıkartma Solunum Sistemi: Genel Bakış

Detaylı

HAYVANSAL HÜCRELER VE İŞLEVLERİ. YRD. DOÇ. DR. ASLI SADE MEMİŞOĞLU RESİM İŞ ZEMİN KAT ODA: 111

HAYVANSAL HÜCRELER VE İŞLEVLERİ. YRD. DOÇ. DR. ASLI SADE MEMİŞOĞLU RESİM İŞ ZEMİN KAT ODA: 111 HAYVANSAL HÜCRELER VE İŞLEVLERİ YRD. DOÇ. DR. ASLI SADE MEMİŞOĞLU RESİM İŞ ZEMİN KAT ODA: 111 asli.memisoglu@deu.edu.tr KONULAR HAYVAN HÜCRESİ HAYVAN, BİTKİ, MANTAR, BAKTERİ HÜCRE FARKLARI HÜCRE ORGANELLERİ

Detaylı

Solunum Sistemi Fizyolojisi

Solunum Sistemi Fizyolojisi Solunum Sistemi Fizyolojisi Solunum Sistemi Ne İş Yapar? O 2 değişimi Havadan kana Kandan hücrelere CO 2 değişimi Hücrelerden kana Kandan havaya Kan ph sının düzenlenmesi Ses çıkartma Solunum Sistemi:

Detaylı

YGS ANAHTAR SORULAR #4

YGS ANAHTAR SORULAR #4 YGS ANAHTAR SORULAR #4 1) Düz ve çizgili kasları ayırt etmek için, I. Kasılıp gevşeme hızı II. Oksijensiz solunum yapma III. Çekirdeğin sayısı ve konumu IV. İstemli çalışma verilen özelliklerden hangileri

Detaylı

SOLUNUM SİSTEMİ FİZYOLOJİSİ 19/11/2015 SOLUNUM SİSTEMİ MEKANİZMASI SOLUNUM SİSTEMİ MEKANİZMASI SOLUNUM SİSTEMİ MEKANİZMASI

SOLUNUM SİSTEMİ FİZYOLOJİSİ 19/11/2015 SOLUNUM SİSTEMİ MEKANİZMASI SOLUNUM SİSTEMİ MEKANİZMASI SOLUNUM SİSTEMİ MEKANİZMASI VE FİZYOLOJİSİ FİZYOLOJİSİ Müge BULAKBAŞI Yüksek Hemşire Canlılığın sürdürülebilmesi için vücuda oksijen alınması gerekir. Solunumla alınan oksijen, kullanılarak metabolizma sonucunda karbondioksit açığa

Detaylı

VÜCUDUMUZDA SISTEMLER. Destek ve Hareket

VÜCUDUMUZDA SISTEMLER. Destek ve Hareket VÜCUDUMUZDA SISTEMLER Destek ve Hareket DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ Vücudun hareket etmesini sağlamak Vücutta bulunan organlara destek sağlamak Destek ve Hareket Sistemi İskelet Sistemi Kaslar Kemikler Eklemler

Detaylı

12. SINIF KONU ANLATIMI 23 BİTKİLERDE BESLENME BİTKİLERDE TAŞIMA

12. SINIF KONU ANLATIMI 23 BİTKİLERDE BESLENME BİTKİLERDE TAŞIMA 12. SINIF KONU ANLATIMI 23 BİTKİLERDE BESLENME BİTKİLERDE TAŞIMA BİTKİLERDE BESLENME Bitkiler inorganik ve organik maddelere ihtiyaç duyarlar. İnorganik maddeleri hazır almalarına rağmen organik maddeleri

Detaylı

BELKİDE BİYOLOJİNİN EN TEMEL KONUSU EN ZEVKLİ KONUSUNA BAŞLAYALIM ARKADAŞLAR!!!

BELKİDE BİYOLOJİNİN EN TEMEL KONUSU EN ZEVKLİ KONUSUNA BAŞLAYALIM ARKADAŞLAR!!! DERS : BİYOLOJİ KONU: HÜCRE BELKİDE BİYOLOJİNİN EN TEMEL KONUSU EN ZEVKLİ KONUSUNA BAŞLAYALIM ARKADAŞLAR!!! Canlıların canlılık özelliği gösteren en küçük yapı birimidir.( Virüsler hariç) Şekil: Bir hayvan

Detaylı

DOLAŞIM SİSTEMİ ve GAZ ALIŞ VERİŞİ

DOLAŞIM SİSTEMİ ve GAZ ALIŞ VERİŞİ DOLAŞIM SİSTEMİ ve GAZ ALIŞ VERİŞİ Yaklaşık 25 trilyon alyuvar hücresine sahibiz. Vücudumuzda 100.000 km uzunluğunda damar sistemi bulunur ve bu miktar dünyanın etrafını 2 kere dönmeye yeterlidir. Dolaşım

Detaylı

11. SINIF KONU ANLATIMI 39 İNSANDA DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ 3 KAS SİSTEMİ

11. SINIF KONU ANLATIMI 39 İNSANDA DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ 3 KAS SİSTEMİ 11. SINIF KONU ANLATIMI 39 İNSANDA DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ 3 KAS SİSTEMİ KAS SİSTEMİ Hayvanların çoğunda hareket, özelleşmiş kas hücrelerinin kasılmasıyla meydana gelir. Kaslar, vücudun şeklinin korunmasında

Detaylı

İSKELET YAPISI VE FONKSİYONLARI

İSKELET YAPISI VE FONKSİYONLARI İSKELET YAPISI VE FONKSİYONLARI 1- Vücuda şekil vermek 2- Kaslara bağlantı yeri oluşturmak ve hareketlerin yapılmasına olanaksağlamak 3- Vücut ağırlığını taşımak 4- Vücudun yumuşak kısımlarını korumak

Detaylı

FİZYOLOJİ LABORATUVAR BİLGİSİ VEYSEL TAHİROĞLU

FİZYOLOJİ LABORATUVAR BİLGİSİ VEYSEL TAHİROĞLU FİZYOLOJİ LABORATUVAR BİLGİSİ VEYSEL TAHİROĞLU Fizyolojiye Giriş Temel Kavramlar Fizyolojiye Giriş Canlıda meydana gelen fiziksel ve kimyasal değişikliklerin tümüne birden yaşam denir. İşte canlı organizmadaki

Detaylı

1- Kulakçıklar Gevşer, Karıncıklar Kasılır :

1- Kulakçıklar Gevşer, Karıncıklar Kasılır : DOLAŞIM SİSTEMİ : Canlılar yaşamsal faaliyetlerini sürdürebilmek için enerjiye ihtiyaç duyarlar. İhtiyaç duyulan bu enerji besinlerden sağlanır. Canlıların hücrelerinde enerjinin üretilebilmesi için gerekli

Detaylı

SİNDİRİM. Büyük yapılı besinlerin,hücre zarından geçebilecek yapılara dönüştürülmesi olayına sindirim denir.

SİNDİRİM. Büyük yapılı besinlerin,hücre zarından geçebilecek yapılara dönüştürülmesi olayına sindirim denir. SİNDİRİM SİSTEMİ SİNDİRİM Büyük yapılı besinlerin,hücre zarından geçebilecek yapılara dönüştürülmesi olayına sindirim denir. Sindirimin amacı: 1-Besinler hücre zarından geçebilecek hale gelir. 2-Besinler,hücre

Detaylı

İLAÇLARIN VÜCUTTAKİ ETKİ MEKANİZMALARI. Öğr. Gör. Nurhan BİNGÖL

İLAÇLARIN VÜCUTTAKİ ETKİ MEKANİZMALARI. Öğr. Gör. Nurhan BİNGÖL İLAÇLARIN VÜCUTTAKİ ETKİ MEKANİZMALARI Öğr. Gör. Nurhan BİNGÖL Vücudun İlaçlara Etkisi (Farmakokinetik Etkiler) Farmakokinetik vücudun ilaca ne yaptığını inceler. İlaçlar etkilerini lokal veya sistematik

Detaylı

İnsanda Destek ve Hareket Sistemi

İnsanda Destek ve Hareket Sistemi İnsanda Destek ve Hareket Sistemi A. HAYVANLARDA DESTEK VE HAREKET Canlı vücuduna desteklik görevi yapan, vücudun çeşitli kısımlarını koruyan ve hareketi sağlayan sisteme destek ve hareket sistemi denir.

Detaylı

*Bu alemde bulunan tüm canlılar ökaryot hücre yapısına sahiptirler ve genelde bir hücreli canlılardır.

*Bu alemde bulunan tüm canlılar ökaryot hücre yapısına sahiptirler ve genelde bir hücreli canlılardır. DERS :BİYOLOJİ KONU : CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI DEVAM EDİYORUZ... B: PROTİSTA ALEMİ *Bu alemde bulunan tüm canlılar ökaryot hücre yapısına sahiptirler ve genelde bir hücreli canlılardır. *Pratista alemindeki

Detaylı

MAKEDONYA BİYOLOGLAR BİRLİĞİ. Çözümler

MAKEDONYA BİYOLOGLAR BİRLİĞİ. Çözümler MAKEDONYA BİYOLOGLAR BİRLİĞİ Biyoloji dersinden 8.sınıflar için Belediye Yarışması TOPLAM PUAN 100 Çözümler 1. Verilen resimde insan vücuduna bulunan dokuz tane organik sistem gösterilmiştir. Her birinin

Detaylı

ISPARTA HALIKENT ANADOLULİSESİ ÖĞRETİM YILI 9 A-B-C-D-E SINIFLAR BİYOLOJİ DERSİ 2. DÖNEM 3. YAZILI SINAVI RAKAMLA YAZIYLA PUAN

ISPARTA HALIKENT ANADOLULİSESİ ÖĞRETİM YILI 9 A-B-C-D-E SINIFLAR BİYOLOJİ DERSİ 2. DÖNEM 3. YAZILI SINAVI RAKAMLA YAZIYLA PUAN 1. Doğal sınıflandırmada aşağıdakilerden hangisi göz önünde bulundurulmamıştır? A) Genetik (soy) benzerliği B) Anatomik benzerlik C) Dünyadaki dağılımları D) Akrabalık derecesi E) Embriyonik benzerlik

Detaylı

Örtü Epiteli Tipleri:

Örtü Epiteli Tipleri: Tek Katlı: Tek Katlı Yassı Epitel Tek Katlı Kübik Epitel Tek Katlı Prizmatik Örtü Epiteli Tipleri: Basit Kinosilyalı Çizgili Kenarlı Yalancı Çok Katlı( Psödostratifiye) Prizmatik Epitel Çok Katlı: Çok

Detaylı

II.Hayvansal Dokular. b.bez Epiteli 1.Tek hücreli bez- Goblet hücresi 2.Çok hücreli kanallı bez 3.Çok hücreli kanalsız bez

II.Hayvansal Dokular. b.bez Epiteli 1.Tek hücreli bez- Goblet hücresi 2.Çok hücreli kanallı bez 3.Çok hücreli kanalsız bez II.Hayvansal Dokular Hayvanların embriyonik gelişimi sırasında Ektoderm, Mezoderm ve Endoderm denilen 3 farklı gelişme tabakası (=germ tabakası) bulunur. Bütün hayvansal dokular bu yapılardan ve bu yapıların

Detaylı

7 Solunum Sistemi Fizyolojisi

7 Solunum Sistemi Fizyolojisi ÜNİTE 7 Solunum Sistemi Fizyolojisi Bu üniteyi çalıştıktan sonra, Amaçlar Solunum sisteminin temel fonksiyonlarını, Solunum sisteminin fizyolojik anatomisini, Kanda oksijen ve karbondioksit taşınmasını,

Detaylı

12. SINIF KONU ANLATIMI 24 STOMA VE TERLEME (TRANSPİRASYON)

12. SINIF KONU ANLATIMI 24 STOMA VE TERLEME (TRANSPİRASYON) 12. SINIF KONU ANLATIMI 24 STOMA VE TERLEME (TRANSPİRASYON) STOMA Genellikle yaprakta bulunan bitkide gaz alışverişini sağlayan küçük gözeneklerdir. Bitkinin yaşadığı iklim koşuluna bağlı olarak konumu

Detaylı

A BÖLÜMÜ NÜ DEĞERLENDİRELİM

A BÖLÜMÜ NÜ DEĞERLENDİRELİM A BÖLÜMÜ NÜ EĞERLENİRELİM A. Aşağıdaki resimde numaralar ile gösterilen bölümlerin neler olduğunu ve bu bölümlerin görevlerini noktalı yerlere kısaca yazınız. 1... 1 2 3............... 2 3...... B. Aşağıda

Detaylı

Soluk Alıp Verme Konu Anlatımı

Soluk Alıp Verme Konu Anlatımı Soluk Alıp Verme Konu Anlatımı Yen B yoloj Eylül 16, 2017 >> OKUYUNCA ŞAŞIRACAKSINIZ: B yoloj Hakkında İlg nç B lg ler? B r canlı organ zma metabol k ve hayat fonks yonlarını yer ne get rmek ç n enerj

Detaylı

Prof. Dr. Necmi İŞLER M.K.Ü. Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü

Prof. Dr. Necmi İŞLER M.K.Ü. Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü Prof. Dr. Necmi İŞLER M.K.Ü. Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü ÜREME ORGANI ÇİÇEK ÇİÇEKLER BİTKİLERİN EŞEYLİ ÜREME ORGANIDIR. ÇİÇEĞİN KISIMLARI taç yaprak TAM ÇİÇEĞİN ŞEKLİ başçık sapçık dişicik

Detaylı

HÜCRE MEMBRANINDAN MADDELERİN TAŞINMASI. Dr. Vedat Evren

HÜCRE MEMBRANINDAN MADDELERİN TAŞINMASI. Dr. Vedat Evren HÜCRE MEMBRANINDAN MADDELERİN TAŞINMASI Dr. Vedat Evren Vücuttaki Sıvı Kompartmanları Vücut sıvıları değişik kompartmanlarda dağılmış Vücuttaki Sıvı Kompartmanları Bu kompartmanlarda iyonlar ve diğer çözünmüş

Detaylı

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #17

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #17 YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #17 1) Memeli bir hayvanın vücudunda gerçekleşen biyokimyasal tepkimelerden bazıları aşağıdaki gibidir. I Glikojen Glikoz ATP III Buna göre I, II ve III ile gösterilen metabolik

Detaylı

6.Sınıf. Soru Bankası 8. I. Hücre II. Hücre. 6. a. Hücre çeperi b. Sentrozom c. Kloroplast d. Lizozom

6.Sınıf. Soru Bankası 8. I. Hücre II. Hücre. 6. a. Hücre çeperi b. Sentrozom c. Kloroplast d. Lizozom Hücre 6. a. Hücre çeperi b. Sentrozom c. Kloroplast d. Lizozom I. Hücre II. Hücre d a c b d Bazı hücre organellerini şekildeki hücrelere yerleştiren öğrenci bir yerde hata yapmıştır. Hatanın giderilmesi

Detaylı

İNSAN VÜCUDU Hücre: İnsan vücudunun en küçük yapı taşına hücre denir. Hücrenin beslenmesinde hücre zarı yardımcı olur. İnsan Yapısı: Hücreler birleşerek dokuları,dokular birleşerek organları, organlar

Detaylı

11. SINIF KONU ANLATIMI 40 HUXLEY KAYAN İPLİKLER MODELİ KAS KASILMASI VE GEVŞEMESİ

11. SINIF KONU ANLATIMI 40 HUXLEY KAYAN İPLİKLER MODELİ KAS KASILMASI VE GEVŞEMESİ 11. SINIF KONU ANLATIMI 40 HUXLEY KAYAN İPLİKLER MODELİ KAS KASILMASI VE GEVŞEMESİ HUXLEY KAYAN İPLİKLER MODELİ Huxley in kayan iplikler modeline göre çizgili kasın kasılması Bu modele göre kasılma aktin

Detaylı

SOLUNUM SİSTEMLERİ. Ahmet BAGATIR 2010 LAAL

SOLUNUM SİSTEMLERİ. Ahmet BAGATIR 2010 LAAL SOLUNUM SİSTEMLERİ Dış solunum: Atmosfer ile solunum sistemi organları arasında gerçekleştirilen gaz değişimi İç solunum: Doku sıvısı ile taşıma-dolaşım ya da solunum(trake sist. de olduğu gibi) organları

Detaylı

Epitel hücreleri glikokaliks denen glikoprotein örtüsü ile çevrilidir. Epitel hücrelerinin birbirine yapışmasını sağlar. Epitel hücrelerinin üzerine

Epitel hücreleri glikokaliks denen glikoprotein örtüsü ile çevrilidir. Epitel hücrelerinin birbirine yapışmasını sağlar. Epitel hücrelerinin üzerine EPİTEL DOKU EPİTEL DOKU Birbirine bitişik hücrelerden yapılmıştır. Hücreler arası madde çok azdır. Ektoderm, mezoderm ve endoderm olmak üzere her üç embriyon yaprağından köken alır. Epitel dokusu mitoz

Detaylı

CANLILARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ Beslenme Boşaltım Üreme Büyüme Uyarıları algılama ve cevap verme Hareket Solunum Hücreli yapı

CANLILARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ Beslenme Boşaltım Üreme Büyüme Uyarıları algılama ve cevap verme Hareket Solunum Hücreli yapı CANLILARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ Beslenme Boşaltım Üreme Büyüme Uyarıları algılama ve cevap verme Hareket Solunum Hücreli yapı Hayvan hücreleri mikroskop ile incelendiğinde hücre şekillerinin genelde yuvarlak

Detaylı

Solunum Fizyolojisi. Solunum Fizyolojisi 23.05.2011

Solunum Fizyolojisi. Solunum Fizyolojisi 23.05.2011 Solunum Fizyolojisi Solunum Fizyolojisi Yrd.Doç.Dr.Tamer Albayrak Hayvan vücudunda meydana gelen her çeşit enerji, karbon taşıyan bileşikle rin oksidasyon ürünüdür. Enerji kaynağı besin maddeleri sonuna

Detaylı

VUCUDUMUZ BILMECESINI COZELIM

VUCUDUMUZ BILMECESINI COZELIM 4.SINIF VUCUDUMUZ BILMECESINI COZELIM İSKELET İSKELET Vücuda şekil veren, iç organlara destek sağlayan ve onları koruyan, vücudumuzdaki tüm kemiklerin bir araya gelerek oluşturduğu yapıya iskelet denir.

Detaylı

DUYUSAL ve MOTOR MEKANİZMALAR

DUYUSAL ve MOTOR MEKANİZMALAR DUYUSAL ve MOTOR MEKANİZMALAR Duyu Algılama, Tepki Verme ve Beyin Algılama beyinsel analiz tepki Sıcaklık, ışık, ses, koku duyu reseptörleri: elektriksel uyarılara dönüşür Uyarı beyin korteksindeki talamus

Detaylı

Doç. Dr. Alev Gürol BAYRAKTAROĞLU

Doç. Dr. Alev Gürol BAYRAKTAROĞLU Doç. Dr. Alev Gürol BAYRAKTAROĞLU EXTRAEMBRİYONAL KESELERİN MEYDANA GELİŞİ Zigottan sonraki gelişmelerle uterusa ulaşmış olan blastosist in intrauterin tesirlere ve dış basınçlara karşı korunması gerekir.

Detaylı

Yukarıda Güneş Sistemimizde bulunan gezegenler Güneş e yakınlıklarına göre sıralanmış ve 1 den 8 e kadar numaralandırılmışlardır.

Yukarıda Güneş Sistemimizde bulunan gezegenler Güneş e yakınlıklarına göre sıralanmış ve 1 den 8 e kadar numaralandırılmışlardır. 8-9 EĞİTİM ÖĞRETİM ILI PUAN Adı :... Soyadı :... Sınıfı :... Numarası :... eneme. 7 8 ukarıda Güneş Sistemimizde bulunan gezegenler Güneş e yakınlıklarına göre sıralanmış ve den 8 e kadar numaralandırılmışlardır.

Detaylı

Mikroskobun Yapımı ve Hücrenin Keşfi Mikroskop: Robert Hooke görmüş ve bu odacıklara hücre demiştir.

Mikroskobun Yapımı ve Hücrenin Keşfi Mikroskop:  Robert Hooke görmüş ve bu odacıklara hücre demiştir. Mikroskobun Yapımı ve Hücrenin Keşfi Mikroskop: Gözümüzle göremediğimiz çok küçük birimleri (canlıları, nesneleri vs ) incelememize yarayan alete mikroskop denir. Mikroskobu ilk olarak bir kumaş satıcısı

Detaylı

SIVILAR YÜZEY GERİLİMİ. Bir sıvı içindeki molekül diğer moleküller tarafından sarılmıştır. Her yöne eşit kuvvetle çekilir.daha düşük enerjilidir.

SIVILAR YÜZEY GERİLİMİ. Bir sıvı içindeki molekül diğer moleküller tarafından sarılmıştır. Her yöne eşit kuvvetle çekilir.daha düşük enerjilidir. SIVILAR YÜZEY GERİLİMİ Bir sıvı içindeki molekül diğer moleküller tarafından sarılmıştır. Her yöne eşit kuvvetle çekilir.daha düşük enerjilidir. Yüzeydeki molekül için durum farklıdır Her yönde çekilmediklerinden

Detaylı

VÜCUDUMUZUN BİLMECESİNİ ÇÖZELİM

VÜCUDUMUZUN BİLMECESİNİ ÇÖZELİM ÜNİTE 1 VÜCUDUMUZUN BİLMECESİNİ ÇÖZELİM DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ - 1 Ad :... Soyad :... Vücudumuzu ayakta tutan, hareket etmemizi sağlayan ve bazı önemli organları koruyan sert yapıya iskelet denir. İskelet

Detaylı

BİTKİSEL VE HAYVANSAL DOKULAR

BİTKİSEL VE HAYVANSAL DOKULAR ÖZEL EGE İLKÖĞRETİM OKULU BİTKİSEL VE HAYVANSAL DOKULAR Hazırlayanlar: Aksel Adnan Yüksel TAN Çağlar BÜYÜKTOPÇU Denizhan ÇAKAR Dorukhan DEMİR Yunus SANCAK Rehber Öğretmen: Münire Savranoğlu Nisan,2002

Detaylı

SOLUNUM SİSTEMİ FİZYOLOJİSİ. Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN

SOLUNUM SİSTEMİ FİZYOLOJİSİ. Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN SOLUNUM SİSTEMİ FİZYOLOJİSİ Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN 2 Solunumun amacı, dokulara oksijen sağlamak ve karbon dioksidi uzaklaştırmaktır. Bu amaç gerçekleştirilirken, solunum dört büyük fonksiyonel olaylar

Detaylı

VÜCUDUMUZDAKİ SİSTEMLER. Boşaltım Sistemi

VÜCUDUMUZDAKİ SİSTEMLER. Boşaltım Sistemi VÜCUDUMUZDAKİ SİSTEMLER Boşaltım Sistemi İNSANLARDA BOŞALTIMIN AMACI NEDİR? VÜCUDUMUZDAN HANGİ ATIK MADDELER UZAKLAŞTIRILIR? İDRAR SU TUZ KARBONDİOKSİT BESİN ATIKLARI ÜRE ATIK MADDELERİ VÜCUDUMUZDAN HANGİ

Detaylı

Suyun Fizikokimyasal Özellikleri

Suyun Fizikokimyasal Özellikleri Suyun Fizikokimyasal Özellikleri Su bitkinin yaşamında yaşamsal bir rol oynar. Bitki tarafından yapılan her gram başına organik madde için kökler tarafından 500 gr su alınır. Bu su, bitkinin bir ucundan

Detaylı

ADIM ADIM YGS LYS Adım DUYU ORGANLARI 3 GÖRME DUYUSU VE GÖZ

ADIM ADIM YGS LYS Adım DUYU ORGANLARI 3 GÖRME DUYUSU VE GÖZ ADIM ADIM YGS LYS 159. Adım DUYU ORGANLARI 3 GÖRME DUYUSU VE GÖZ GÖRME DUYUSU VE GÖZ Vücudumuzdaki görme duyusu göz organında bulunur. Vücudumuzda göz içerisinde; Reseptör Mercek Sinirler görmeyi sağlayan

Detaylı

MAKEDONYA BİYOLOGLAR BİRLİĞİ Biyoloji dersinden 9.sınıflar için Belediye Yarışması TOPLAM PUAN 100. Çözümler: 1. Verilenleri Uygula!

MAKEDONYA BİYOLOGLAR BİRLİĞİ Biyoloji dersinden 9.sınıflar için Belediye Yarışması TOPLAM PUAN 100. Çözümler: 1. Verilenleri Uygula! MAKDONYA BİYOLOGLAR BİRLİĞİ 04.03.2017 Biyoloji dersinden 9.sınıflar için Belediye Yarışması Çözümler: TOPLAM PUAN 100 1. Verilenleri Uygula! 1.1. mbriyonun daha doğrusu fetüsün gelişimi sırasıyla numaralar

Detaylı

Hücre canlının en küçük yapı birimidir.

Hücre canlının en küçük yapı birimidir. Hücre canlının en küçük yapı birimidir. Bitkilerde bulunan hücredir.bu hücrelerde hücre duvarı bulunduğundan hayvan hücresinden ayrılır. Hücre duvarı vardır. Kofulu büyük ve az sayıdadır. Şekli dikdörtgen

Detaylı

Fizyoloji Nedir? 19/11/2015. FİZYOLOJİ KAVRAMI ve HÜCRE. Yaşayan organizmaların karakteristik özellikleri nelerdir?

Fizyoloji Nedir? 19/11/2015. FİZYOLOJİ KAVRAMI ve HÜCRE. Yaşayan organizmaların karakteristik özellikleri nelerdir? Fizyoloji Nedir? FİZYOLOJİ KAVRAMI ve HÜCRE Müge BULAKBAŞI Yüksek Hemşire Canlıyı oluşturan doku ve organların fonksiyonlarını ve bu fonksiyonların nasıl yerine geldiklerini inceleyen bilim dalıdır. Yaşayan

Detaylı

Hücrelerde gerçekleşen yapım, yıkım ve dönüşüm olaylarının bütününe metabolizma denir.

Hücrelerde gerçekleşen yapım, yıkım ve dönüşüm olaylarının bütününe metabolizma denir. METABOLİZMA ve ENZİMLER METABOLİZMA Hücrelerde gerçekleşen yapım, yıkım ve dönüşüm olaylarının bütününe metabolizma denir. A. ÖZÜMLEME (ANABOLİZMA) Metabolizmanın yapım reaksiyonlarıdır. Bu tür olaylara

Detaylı

HAYVANLARDA BOŞALTIM SİSTEMLERİ YRD. DOÇ. DR. ASLI SADE MEMİŞOĞLU

HAYVANLARDA BOŞALTIM SİSTEMLERİ YRD. DOÇ. DR. ASLI SADE MEMİŞOĞLU HAYVANLARDA BOŞALTIM SİSTEMLERİ YRD. DOÇ. DR. ASLI SADE MEMİŞOĞLU BOŞALTIM SİSTEMİ Kan, gözyaşı, ter gibi sıvıların tadı tuzludur çünkü hücreler arası sıvı ile çok benzer içeriğe sahiptir. Bu sıvının içeriği

Detaylı