1993 YıLıNDA BELEDİYELERDE

Transkript

1 1993 YıLıNDA BELEDİYELERDE İDARİ PARA CEZASıNıN UYGULANMASI Şevki PAZARCI* Para cezalarının artırılmasıyla ilgili 1988 yılında yapılan değişiklikten sonra, ceza miktarlarının tespitinde sık sık hatalı işlemlerle karşılaşılmaktadır. Konunun, genel hatlarıyla ele alınarak aydınlatılması ve hatalı işlemlerin önlenmesi amacıyla aşağıdaki başlıklar altında incelenmesi uygun görülmüştür VE 3591 SAYILI KANUNLARIN İDARI PARA CEZALARIYLA İLGİLİ HÜKÜMLERI Paranın satın alma gücünde görülen değer kayıpları karşısında uygulanan para cezaları etkinlik ve caydırıcılık niteliklerini kaybetmektedir. Bu durum suç ve ceza arasında bulunması gereken hassas dengeyi, bozmuş ve ceza adaleti yönünden bazı sakıncaların doğmasına yol açmıştır. Kanunlarda yapılan değişikliklerle sakıncaların giderilmesine çalışılmışsa da, kanunların hazırlanıp yürürlüğe konulmasının belli usullere bağlı olması ve belirli bir zamana ihtiyaç göstermesi sebebiyle gecikmiş olarak gerçekleştirilebilmiştir. Paranın belli bir ölçüde satın alma gücünü kaybetmesi durumunda para cezalarının bu değer düşüşü ile orantılı ve otomatik olarak artırılması için "katsayı" sistemini getiren ve tarih ve sayılı Resmi Gaze- Emekli Vali. Çajdaş Yerel Yönetimler, Cilt 2, Sayı 4, Temmuz B

2 72 ÇAGDAŞ YEREL YÖNETİMLER te'de yayınlanan, tarih ve 3506 sayılı Kanunun idari para cazalarının uygulanmasına ilişkin başlıca hükümleri aşağıya aynen alınmıştır. 765 Sayılı Türk Ceza Kanununun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesine, Bu Kanuna bazı Maddeler İlave Edilmesine, 647 Sayılı Cezaların infazı Hakkında Kanunun Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılmasına ve Tarihli 5435 Sayılı Kanunun Yürürlükten Kaldınlmasına Dair Kanun. ilgili Maddeler: ~~Madde sayılı Türk Ceza Kanununun 19 ve 24 üncü maddelerinin birinci fıkraları sırasıyla aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir." Ağır para cezası, yirmibin liradan yüzmilyon liraya kadar tayin olunacak bir paranın Devlet Hazinesine ödenmesinden ibarettir. Nisbi para cezasının yukarı sınırı yoktur. Hafif para cezası, beşbin liradan onmilyon liraya kadar tayin olunacak bir paranın Devlet Hazinesine ödenmesinden ibarettir. Madde sayılı Türk Ceza Kanununa aşağıdaki ek maddeler ilave edilmiştir. Ek Madde 1 - Nisbi nitelikteki vergi ve resim cezaları, nisbi para cezaları ve tazminat kabilinden olup mütezayit nispete tabi bulunan para cezaları hariç olmak üzere, kanun ve tüzüklerde alt ve üst sınırları veya bunlardan biri gösterilen veya hiç gösterilmeyen veya sabit bir rakam olarak gösterilmiş bulunan para cezalarından (idari ve disiplin para cezaları dahil); a. Türkiye Büyük Millet Meclisinin ilk kurulduğu tarihten önce yürürlüğe girmiş bulunan bütün kanun ve tüzüklerde yazılı olup da daha sonraki tarihlerde Türkiye Büyük Meclisince miktarına dokunulmamış olan para cezaları üçyüz misline, b. Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından kabul olunup da; tarihine kadar yürürlüğe girmiş bulunan kanunlardaki para cezaları yüzseksen misline, tarihinden tarihine kadar yürürlüğe girmiş bulunan kanunlardaki para cezaları yüzyirmi misline, tarihinden tarihine kadar yürürlüğe girmiş bulunanlardaki para cezaları altmış misline,

3 1993 YıLıNDA BELEDİYELERDE İDARİ tarihinden tarihine kadar yürürlüğe girmiş bulunan kanunlardaki para cezaları otuz misline, tarihinden tarihine kadar yürürlüğe girmiş bulunan kanunlardaki para cezaları onsekiz misline, tarihinden tarihine kadar yürürlüğe girmiş bulunan kanunlardaki para cezaları altı misline, tarihinden tarihine kadar yürürlüğe girmiş bulunan kanunlardaki para cezaları üç misline, Çıkarılmıştır. Ek Madde 2 Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren Ek 1 inci madde kapsamına giren para cezaları; 1988 yılı Bütçe Kanununda her 30 puan artış, bir birim olarak kabul edilerek, Ek 1 inci maddeye göre tespit edi 1en ceza miktarlarının bulunacak birim sayıyla çarpılması suretiyle belirlenir; Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra kabul edilecek kanunlardaki para cezaları için de, müteakip yıllar, Bütçe Kanununda belirlenen katsayı miktarlarında artırma yapıldığı takdirde birim sayısının tespitinde başlangıç olarak o kanunun yürürlüğe girdiği tarihteki Bütçe Kanununda geçerli olan Devlet memurları aylıkları katsayısı esas alınır. Ek Madde 3- Kanunlarda alt ve üst sınırlarından biri veya bunlardan her ikisi gösterilmemiş olmakla birlikte, alt ve üst sınırları arasında uygulama yapılmasını gerektiren nitelikteki para cezalarının alt ve üst sınırlarının tespitinde, bu Kanunun 19 ve 24 üncü maddelerindeki alt ve üst sınırlar esas alınır. Ek Madde 4- Hükmedilecek ağır ve hafif para cezaları; bu Kanunun 19 ve 24 üncü maddelerindeki alt sınırları gösteren miktarların, Ek 2 nci maddeye göre bulunacak birim sayısıyla çarpımı sonucu elde edilecek miktarlardan az olamaz. Ek Madde 5- Para cezasının üst sınırının gösterilmemiş olması halinde hükmedilecek ağır ve hafif para cezaları, ilgisine göre bu Kanunun 19 ve 24 üncü maddelerindeki üst sınırları gösteren miktarların Ek 2 nci maddeye göre bulunacak birim sayısıyla çarpımı sonucu elde edilecek miktarları geçemez." Ancak, Türk Ceza Kanunu'nda değişiklik yapan gün ve 3591 sayılı Kanunla 3506 sayılı Kanuna eklenen ek madde 2 nin birinci fıkrasında yer alan 30 rakamı 75 olarak değiştirilmiş ve bu suretle, memur maaş katsa

4 74 ÇAGDAŞ YEREL YÖNETIMLER yısının artırılması halinde Bütçe Kanunu'nda her 75 puan artışı bir birim olarak kabul edilmiştir YıLıNDA BELEDİYELERDE UYGULANACAK İDARİ PARA CEZALARı Belediyelerde 12 ayrı konuda kanunlara dayanılarak idari para cezası uygulaması yapılmakla beraber, konunun aydınlatılmasına yardımcı olmak üzere 3 tanesi örnek olarak alınmıştır. Bunlardan ilk ikisi misil uygulamasına tabi bulunmakta, üçüncüsünde ise misil uygulanmamaktadır. Belediye Yasaklarına Aykın Hareketler Belediye cezalarına ilişkin 1608 sayılı Kanun, 15 Mayıs 1930 tarihinde kabul edilmiş ve birinci maddesi, tarihinde değişikliğe uğramıştır. Bu madde uyarınca; "Belediye meclis ve encümenlerinin kendilerine kanun, nizam ve talimatnamelerin verdiği vazife ve selahiyet dairesinde ittihaz ettikleri kararlara muhalifhareket edenlerle belediye kanun ve nizam ve talimatnamelerin men veya emrettiği fiilleri işleyenlere veya yapmayanlara 50 liraya kadar hafif para cezası tertibine... " belediye encümenleri yetkili kılınmıştır. Para cezası miktarını belirleyen 1608 sayılı Kanunun değişik birinci maddesi 1940 yılında yürürlüğe girmiş bulunduğuna göre, 3506 sayılı Kanunun ek maddesi l/b hükmü uyarınca, misil uygulamasında 50 liranın 120 katı alınmak suretiyle 50 x 120 = 6000 TL temel para cezası tespit edilmektedir. Ancak Kanunda sözü geçen para cezası yetkisi 50 liraya kadar olduğuna göre, misil uygulaması sonucu bulunacak temel para cezası 5000 liradan az ve 6000 liradan çok olmayacaktır yılı bütçesiyle memur maaş katsayısı 740 olarak tespit edilmiştir sayılı Kanundaki 84 rakamına göre artış = 656 olduğundan ve her 75 puan artış bir birim olarak kabul edildiğinden birim sayısı 656 : 75 = 8.74 olarak bulunduğundan, küsurlar dikkate alınmamak suretiyle 8 birim elde edilmiştir. Ayrıca, 3506 sayılı Kanunda Bütçe Kanunu'nun puan artışları esas alındığından, 1993 yılı Temmuz ayında memur maaş katsayısındaki artış hesaba katılmayarak, belediye yasaklarına aykırı hareket edenler hakkında 5000 x 8 = TL ile TL para cezası uygulanması gerekmektedir.

5 1993 YıLıNDA BELEDİYELERDE İDARİ 75 İmar Kanunu Hükümlerine Aykın Hareket Edilmesi tarih ve 3194 sayılı imar Kanunu'nun 42 nci maddesinde hangi hallerde ne kadar ceza uygulanacağı belirtilmiştir. Uygulanacak cezalar ile lira arasında değişmektedir. Aynı maddeye göre Kanunda belirtilen fiillerin tekrarı halinde para cezalarının bir kat artırılarak verilmesi gerekmektedir. imar Kanunu 1985 yılında yürürlüğe girdiğinden, 3506 sayılı Kanunun ek 1/b maddesi gereğince para cezalarının 3 misli alınmak suretiyle temel para cezası miktarları 1,5 milyon ile 75 milyon arasında tespit edilmektedir yılında Bütçe Kanunu'nda memur maaş katsayısının artırılması nedeniyle 8 birim elde edildiğinden, 1993 yılında imar para cezaları x TL ile x TL arasında değişmekte ve aynı madde uyarınca fiillerin tekrarı halinde para cezalarının bir kat artırılarak uygulanması gerekmektedir. Kıyı Kanunu Hükümlerine Aykın Hareket Edilmesi gün ve 3621 sayılı Kıyı Kanunu'nun, ceza hükümleriyle ilgili 15 inci maddesi uyarınca; "a) Kıyıda ve uygulama imar planı bulunan sahil şeritlerinde; 1 Duvar, çit, parmaklık, tel örgü, hendek, kazık ve benzeri engelleri oluşturanlara; kum, çakıl alan ve çekenlere 5 milyon lira, 2- Moloz, toprak, curuf, çöp gibi kirletici ve çevreyi bozucu etkisi olan atık ve artıkları dökenlere 10 milyon lira, 3- Kıyıyı değiştirecek boyutta kazı yapan, kum, çakıl alan veya çekenlere 50 milyon lira, para cezası verilir. b) Bu Kanun kapsamında kalan alanlarda Kanun hükümlerine uyulmadan ruhsatsız, ruhsat ve eklerine aykırı olarak yapılan yapıların sahiplerine ve müteahhidine, 3194 sayılı İmar Kanununda öngö~len para cezalarının iki misli para cezası verilir. Ancak, ruhsata bağlanması mümkün olmaması nedeniyle 3194 sayılı imar Kanununun öngördüğü süre içerisinde yapısını yıkandan tahakkuk ettirilen para cezası alınmaz.

6 76 ÇAGOAŞ YEREL YÖNETİMLER Para cezası, ilgisine göre doğrudan doğruya Vali veya Belediye Başkanı tarafından verilir... " 3506 sayılı Kanundan sonra, tarih ve 3621 sayılı "Kıyı Kanunu" 1990 yılında yürürlüğe girdiğinde memur maaş katsayısı 255 iken 1993 yılında Bütçe Kanunu ile 740'a yükseltilmiştir. Bu durumda = 485 puan memur maaş katsayısı artışında 6 adet tam 75 olduğundan ve 6 birim elde edildiğinden; Kıyı Kanunu'nun 15 inci maddesinde belirtilen miktarların 6 katı alınmak suretiyle 1993 yılında 30 milyon, 60 milyon ve 300 milyon olmak üzere para cezası uygulanacaktır.