Yrd. Doç. Dr. Ercan ŞAHBUDAK Cumhuriyet Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Sosyoloji Bölümü,

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Yrd. Doç. Dr. Ercan ŞAHBUDAK Cumhuriyet Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Sosyoloji Bölümü,"

Transkript

1 ISSN: Yıl: 2, Sayı: 3, Mart 2016, s Yrd. Doç. Dr. Ercan ŞAHBUDAK Cumhuriyet Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Sosyoloji Bölümü, Yrd. Doç. Dr. Dilek ŞAHİN Cumhuriyet Üniversitesi, Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu, Konaklama İşletmeciliği Bölümü, TÜRKİYE DE İŞSİZLİĞİN BELİRLEYİCİLERİ ÜZERİNE AMPİRİK ANALİZ ÖZET Bu çalışma işsizlik, gayri safi yurt içi hasıla, enflasyon oranı ve nüfus artış hızı arasındaki ampirik ilişkiyi inceleyerek yılları arasında Türkiye de işsizliğin belirleyicilerini analiz etmektedir. İşsizliğin belirleyicilerinin test edilmesinde Otoregresif Gecikmesi Dağıtılmış (ARDL) yöntem kullanılmıştır. Uzun dönem hesaplamaları, Türkiye de gayri safi yurt içi hâsıla, enflasyon oranı, nüfus artış hızı ve işsizlik oranı arasında negatif ve anlamlı ilişki olduğunu göstermiştir. Kısa dönem sonuçları gayri safi yurt içi hâsıla ve işsizlik oranı arasında negatif ve anlamsız ilişki olduğunu göstermiştir. Enflasyon oranı ile işsizlik oranı arasında negatif ve anlamlı ilişki bulunmaktadır. Nüfus artış hızı ile işsizlik oranı arasında pozitif ve anlamlı bir ilişki bulunmaktadır. Hata düzeltme terimi (ECM-1) negatif ve istatistiksel olarak anlamlıdır. Buna göre, uzun dönem denge değerinden sapmaların her dönem yaklaşık % 77 si ortadan kalkmaktadır. Anahtar Kelimeler: İşsizlik, Ekonomik Büyüme, Enflasyon Oranı, Nüfus Artış Hızı, ARDL Sınır Testi.

2 AN EMPIRICAL ANALYSIS ON DETERMINANTS OF UNEMPLOYMENT IN TURKEY Abstract This study analyzes the determinants of unemployment in Turkey over a period of by examining the emprical relationship among the unemployment, gross domestic product, inflation rate and population growth rate. Autoregressive Distributed Lag (ARDL) approach has been applied to test determinants of unemployment. The long run estimated results reveal that gross domestic product, inflation rate, population growth rate has negative and significant relationship with unemployment rate in Turkey. The short run results show that gross domestic product has negative and insignificant relationship with unemployment rate. Inflation rate has negative and significant relationship with unemployment rate. Population growth rate has positive and significant relationship with unemployment rate. Error correction term (ECM-1) is negative and statistically significant. According to this, the deviation of the long-term stability is eliminated approximately 77 % each period. Keywords: Unemployment, Economic Growth, Inflation Rate, Population Growth Rate, ARDL Bounds Testing GİRİŞ Günümüzde toplumların en önemli sorunlarından biri de işsizliktir. İşsizlik kavramı, çalışma gücü ve isteği olduğu halde, cari ücret düzeyinde iş arayıp da bulamayanların toplamı olarak tanımlanmaktadır (Güney, 2009: 137). İşsizlik ekonomik faaliyetlerdeki dengesizliği gösteren ve toplumsal yapıyı önemli ölçüde etkileyen ekonomik ve sosyal bir olgudur. (Habees ve Rumman, 2012: 673). İşsizlik arttıkça ekonomik ve toplumsal sorunlar gittikçe yoğunlaşmaktadır. Ülkemizde de işsizlik önemli sorunlardan biridir. Yüksek nüfus artışı, sermaye birikiminin yetersizliği, mesleki eğitim-işgücü piyasası arasındaki uyumsuzluk ve hızlı teknolojik değişmeler nedeniyle ülkemizde işsizlik sorununun boyutları artmaktadır (Kanca, 2012:2). Türkiye de işsizlik tüm gelişmekte olan ülkelerde olduğu gibi büyük ölçüde tarımdan, sanayi ve hizmetler sektörüne geçişten kaynaklanmaktadır. Bu çalışmada Türkiye de işsizliğin belirleyicileri analiz edilmiştir. Çalışmada bağımlı değişken olarak işsizlik oranı, bağımsız değişken olarak da enflasyon oranı, nüfus artış hızı ve ekonomik büyümeyi temsilen GSYH oranı esas alınmıştır. Çalışmada ilk olarak değişkenlerin birim kök içerip içermedikleri ADF ve PP birim kök testleri ile sınanmıştır. Ardından, seriler arasındaki eş bütünleşme ilişkisi ARDL sınır testi yöntemi kullanarak belirlenmiştir. Son olarak ise Toda-Yamamoto Granger nedensellik analizi ile değişkenler arasındaki nedensellik ilişkisi tespit edilmiş ve sonuçlar yorumlanmıştır.

3 2. LİTERATÜR TARAMASI Literatürde işsizlik ve işsizliğin belirleyicileri üzerine yapılan çalışmalardan bazılarını aşağıdaki gibi özetlemek mümkündür: Eita ve Ashipala (2010), dönemleri arasında Namibya da işsizliğin belirleyicileri analiz edilmiştir. Çalışmada işsizlikle enflasyon arasında negatif yönlü ilişki bulunmuştur. Yatırımlardaki artışın işsizliği önemli oranda azalttığı görülmüştür. Peker ve Bölükbaş (2012), Türkiye de işsizliğin belirleyicileri Johansen eş bütünleşme yöntemi ile 2000:Q1-2011:Q2 dönemi verileri kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışmada elde edilen bulgular değişkenler arasında eş bütünleşme ilişkisinin olduğunu göstermiştir. Reel kesim güven endeksindeki artışlar beklenildiği yönde işsizliği azaltırken; özel sektör toplu iş sözleşme sayısındaki artışların işsizliği artırıcı yönde etki ettiği tespit edilmiştir. Maqbool vd., (2013), dönemleri arasında Pakistan da işsizliğin belirleyicileri analiz edilmiştir. Çalışmada işsizlik, nüfus, doğrudan yabancı sermaye yatırımları, gayri safi yurt içi hâsıla, enflasyon ve dış borç değişkenleri kullanılmıştır. ARDL sınır testi yöntemi kullanılmıştır. Çalışmada sonuç olarak gayri safi yurt içi hâsıla, nüfus, enflasyon ve doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının işsizlik üzerindeki kısa ve uzun dönemde önemli etkisinin olduğu görülmüştür. Umair ve Ullah (2013), Pakistan da dönemleri arasında enflasyonun işsizlik ve GSYH üzerindeki etkisi analiz edilmiştir. Sonuç olarak, enflasyonun GSYH ve işsizlik üzerinde önemli bir etkisinin olmadığı ve korelasyon ilişkisinin negatif olduğu görülmüştür. İşsizlik ve enflasyon arasındaki korelasyonun pozitif (0.477) ve %10 anlamlılık seviyesinde önemsiz olduğu; GSYH ve işsizlik arasındaki korelasyonun ise değeri ile önemsiz olduğu görülmüştür. Velnampy vd., (2013), Sri-Lanka da dönemleri arasında doğrudan yabancı sermaye yatırımları, ekonomik büyüme ve işsizlik oranı arasındaki ilişki ele alınmıştır. Çalışmada doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının ekonomik büyüme üzerinde önemli bir etkisinin olmadığı görülmüştür. Ancak doğrudan yabancı sermaye yatırımları ile ekonomik büyüme arasında uzun dönemli ilişkiye rastlanılmıştır. Ekonomik büyümenin istihdam üzerinde önemli etkisi olduğu görülmüştür. Buna rağmen uzun dönemde ekonomik büyüme ile istihdam arasında ilişki olmadığı görülmüştür. Akeju ve Olanipekun (2014), Nijerya da Okun Kanunun geçerliliğini test etmek amacıyla işsizlik oranı ve ekonomik büyüme oranı arasındaki ilişki analiz edilmiştir. Çalışmada kısa ve uzun dönemli ilişki Johansen eş bütünleşme testi ve hata düzeltme modeli ile analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda, Nijerya da işsizlik oranı ve ekonomik büyüme arasında kısa ve uzun dönemde ilişki olduğu görülmüştür. Aqil vd., (2014), Pakistan da istihdam seviyesini etkileyen faktörler analiz edilmiştir. GSYH oranı, enflasyon oranı, nüfus artış hızı ve doğrudan yabancı sermaye yatırımları bağımsız değişken olarak ele alınmıştır. Korelasyon ve çoklu regresyon analizi sonucunda, büyüme oranı ve enflasyonun işsizlik ile önemli ilişkisinin olmadığı görülmüştür. Ancak, doğrudan yabancı sermaye yatırımları ve nüfus artış hızının işsizlik üzerinde önemli ve negatif etkisi olduğu görülmüştür. 87

4 Arslan ve Zaman (2014), Pakistan da dönemleri arasında işsizliğin belirleyicileri analiz edilmiştir. Bağımsız değişken olarak, doğrudan yabancı sermaye yatırımları, gayri safi yurt içi hâsıla, enflasyon oranı ve nüfus artış hızı alınmıştır. Çalışmada en küçük kareler yöntemi kullanılmıştır. Sonuç olarak, doğrudan yabancı sermaye yatırımları, gayri safi yurt içi hâsıla ve enflasyon oranının işsizlik üzerinde negatif etkisinin olduğu görülmüştür. Nüfus artış hızının işsizliği pozitif yönde etkilediği görülmüştür. Çalışma aynı zamanda işsizlik ve enflasyon arasındaki değiş tokuşu (trade-off) teyit etmiştir. Chowdhury ve Hossain (2014), Bangladeş de dönemleri arasında işsizlik oranını belirleyen makro ekonomik göstergeler analiz edilmiştir. Regresyon modeli kurularak analiz yapılmıştır. Çalışmada işsizlik oranı, büyüme oranı, döviz kuru ve enflasyon oranı kullanılmıştır. Enflasyon oranının işsizlik üzerinde pozitif etkisi bulunurken; büyüme oranı ve döviz kurunun işsizlik üzerinde negatif etkisinin bulunduğu görülmüştür. Khaliq vd., (2014), 9 Arap ülkesinde dönemleri arasında işsizlik ve GSYH büyümesi arasındaki ilişki analiz edilmiştir. Çalışmada panel veri analizi yöntemi kullanılmıştır. Sonuç olarak ekonomik büyümenin işsizlik üzerinde negatif ve önemli etkisinin olduğu görülmüştür. Ekonomik büyüme %1 arttığında işsizlik oranı %0,16 azalmaktadır. Resurreccion (2014), Filipinler de dönemleri arasında işsizlik, ekonomik büyüme ve enflasyon arasındaki ilişki analiz edilmiştir. Çalışmada birim kök testi ve en küçük kareler yöntemi kullanılmıştır. Sonuç olarak işsizliğin ekonomik büyüme ve enflasyonla negatif ilişkisinin olduğu görülmüştür. Bu durum Filipinlerde Okun Kanunu ve Philips Eğrisinin geçerli olduğunu göstermektedir. Şentürk ve Akbaş (2014), Türkiye de 2005:01 ve 2012:07 dönemleri arasında ekonomik büyüme, işsizlik oranı ve enflasyon arasındaki ilişki araştırılmıştır. Çalışmada öncelikle serilerin durağanlıkları PP ve KPSS birim kök testleri ile sınanmıştır. Ayrıca serilerde meydana gelen kırılmaları tespit etmek amacıyla Zivot-Andrews yapısal kırılmalı birim kök testi yapılmıştır. Son olarak da Toda-Yamamoto ve Bootstrap nedensellik testleri yapılmış ve sonuç olarak sanayi üretim endeksi, enflasyon oranı ve işsizlik oranı arasında çift yönlü nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Gur (2015), dönemleri arasında BRIC (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin) ülkelerinde işsizliğin belirleyicileri üzerine analiz yapılmıştır. Çalışmada panel veri analizi yöntemi kullanılmıştır. Analiz sonucunda BRIC ülkelerinde işsizliğin en önemli nedeni olarak nüfus artışını takip eden enflasyon olduğu görülmüştür. Ayrıca gayri safi yurt içi hâsıladaki artış, ticaret hacmi, toplam yatırım ve sanayi üretimdeki artışın işsizliğin azaltılmasında ana faktör olduğu görülmüştür. Oniore vd., (2015), Nijerya da işsizliğin makro ekonomik belirleyicileri zaman serisi analizi ile test edilmiştir. Büyüme oranı, enflasyon oranı, açıklık derecesi ve özel sektör yatırımları ile işsizlik arasında kısa dönemde istatistiksel olarak anlamlı ilişki bulunmuştur. Johansen eş bütünleşme testi değişkenler arasında uzun dönemli ve negatif anlamlı ilişki bulunduğunu onaylamıştır. Sabir ve Naz (2015), Pakistan da dönemleri arasında işsizliğin belirleyicileri analiz edilmiştir. Çoklu doğrusal regresyon modeli kullanılmış ve sonuç olarak işsizlik oranı ile 88

5 okuma yazma oranı ve nüfus artış hızı arasında pozitif ve anlamlı ilişki bulunmuştur. GSYH nın işsizlik üzerinde pozitif ancak anlamsız etkisinin olduğu görülmüştür. Enflasyon ve işsizlik arasında negatif ilişki bulunmuş ancak işsizlik üzerindeki etkinin yüksek olduğu görülmüştür. 3. VERİ SETİ Çalışmada kullanılan regresyon modeli aşağıdaki gibidir: ln İO 0 1 ln GSYH 2 ln ENF 3 ln NA t Çalışmada kullanılan değişkenlere ait açıklamalar şu şekildedir: İO: İşsizlik oranını, GSYH: Gayri Safi yurt içi hasıla oranı, ENF: Enflasyon oranı, NA: Nüfus artış hızını göstermektedir. Çalışmanın hipotezleri şu şekildedir: H1: Nüfus artış hızı işsizliği pozitif yönde etkilemektedir. H2: GSYH işsizliği negatif yönde etkilemektedir. H3: Enflasyon ve işsizlik arasında ters yönlü ilişki vardır. Çalışmada kullanılan veriler dönemine ait yıllık veriler olup, Dünya Bankası ve IMF veri tabanından elde edilmiştir. Değişkenlerin seyri görsel olarak şekil 1 de sunulmuştur. Yapılan analizlerde değişkenlerin logaritmik değerleri kullanılmıştır. Şekil 1. Kullanılan Değişkenlerin Seyri (1) 89 LNIO LNNA LNGSYH LNENF YÖNTEM VE AMPİRİK SONUÇLAR Çalışmada kullanılan yöntemler; birim kök testi, ADRL sınır testi ve Toda-Yamamoto nedensellik testi olarak sıralanmaktadır. Burada yöntemlere ilişkin gerekli açıklamalar yapıldıktan sonra, uygulama bulguları sunulmuştur Birim Kök Testi Zaman serilerinde durağanlık kavramı çok önemlidir. Bir zaman serisi, ortalaması ile varyansı zaman içinde değişmiyor ve iki dönem arasındaki kovaryansı bu kovaryansın hesaplandığı döneme değil de yalnızca iki dönem arasındaki uzaklığa bağlı ise durağandır. Serilerin durağanlığının belirlenmesinde Genişletilmiş Dickey-Fuller (ADF) birim kök testi kullanılmaktadır.

6 ADF testi için üç model bulunmaktadır. Bunlar: m (2) Y Y Y t t1 1 ti1 t i2 Y Y Y t 0 t1 1 ti1 t i2 m (3) Y Y Y t 0 t1 1 1 ti1 t i2 m (4) Bu testin sonucunda elde edilen değer Dickey-Fuller tarafından hesaplanan (Mackinnon tarafından yeniden düzenlenen) tablo değerleri karşılaştırılarak 0 hipotezi test edilmektedir. Sıfır hipotezi serinin durağan olmadığını ve birim köke sahip olduğunu( H0 : 0) alternatif hipotez ise serinin durağan olduğunu yani birim kök içermediğini göstermektedir. Phillips-Perron Birim Kök Testi Dickey-Fuller testinde otokorelasyon sorununu ortadan kaldırmak için bağımlı değişkenin gecikme uzunlukları modele eklenirken bu serbestlik derecesinin düşmesine neden oluyordu. Phillips-Perron birim kök testinde ise ilave gecikme ekleme yerine t testine parametrik olmayan bir düzeltme yapılmaktadır. Bu sayede serbestlik derecesi kaybı olmamaktadır. PP testleri için denklemler şu şekildedir: Y Y t 0 1 t1 t Yt 0 Yt 1 2( t T / 2) t Bu regresyonda T gözlem sayısını, ut hata terimlerinin dağılımını göstermektedir. Hata teriminin beklenen ortalaması 0 a eşit olmaktadır. Ancak burada hata terimleri arasında içsel bağlantı olmadığı veya homojenlik varsayımı gerekli bulunmamaktadır. Bu nedenle PP testinde DF testinin bağımsızlık ve heterojenlik varsayımı terk edilmiştir. Aksine hata terimlerinin zayıf bağımlılığı ve heterojen dağılımı kabul edilmektedir. Böylelikle Phillips Perron, DF t istatistikleri geliştirilmesinde hata terimlerinin varsayımları hakkındaki sınırlamaları dikkate almamıştır. Çalışmada ilk olarak değişkenlerin durağanlık mertebesini tespit edebilmek için ADF ve PP birim kök testleri yapılmıştır. ADF birim kök testi sonucuna göre, GSYH değişkeni düzeyde durağan iken, İO, EO, NA değişkenleri ise birinci farkı alındığında durağan hale gelmektedir. PP birim kök testinde de benzer bir durum söz konusudur. Dolayısıyla çalışmada kullanılan GSYH değişkeni I(0) iken İO, EO ve NA değişkenleri I(1) düzeyindedir. (5) (6) 90

7 Tablo 1. ADF ve PP Birim Kök Testlerinin Sonuçları ADF PP Değişkenler Düzey/Birinci Fark Sabitli Sabitli Sabitli- Sabitli- Trendli Trendli LİO Düzey Birinci Fark * * * * LGSYH Düzey * * * * Birinci Fark * * * * (-2.960) (-3.562) 91 LENF Düzey Birinci Fark * * * * LNA Düzey Birinci Fark * * * * Not. %5 anlamlılık düzeyini göstermektedir. 4.2.ARDL Sınır Testi Seriler arasındaki eşbütünleşme ilişkisini belirlemede yaygın olarak Engle ve Granger (1987), Johansen (1988), Johansen ve Juselius (1990) tarafından geliştirilen yöntemler kullanılmaktadır. Engle ve Granger yöntemi ikiden fazla değişken olduğunda birden fazla eşbütünleşme ilişkisi olabileceği için tercih edilmemektedir. Johansen (1988), Johansen ve Juselius (1990) testleri için tüm serilerin düzeyde durağan olmamaları ve aynı derecede farkı alındığında durağan olmaları gerekmektedir. Gecikmesi Dağıtılmış Otoregresif (ARDL) sınır testi yönteminde ise değişkenlerin I(0) veya I(1) olmalarına bakılmaksızın değişkenler arasında hem uzun dönem ilişkisi hem de kısa dönemli ilişki test edilebilmektedir. ARDL sınır testi yaklaşımı temel olarak üç aşamadan oluşmaktadır. İlk aşamada ilgili değişkenler arasında uzun dönemli bir ilişkinin olup olmadığı

8 belirlenmektedir. İkinci ve üçüncü aşamada eş bütünleşme varlığı koşulu altında, uzun ve kısa dönem elastikiyetler elde edilir. Testin ilk aşamasında kullanılan sınırsız hata düzeltme modelinin çalışmamıza uyarlanmış şekli aşağıdaki gibidir: k k k k LİO 0 1 LİO t i 2 LGSYH t i 3 LENF t i 4 LNA t i 5 LİO t i 6 LGSYH t i 7 LENF t i LNA 8 t i 1 i i 0 i i 0 i i 0 i (7) Modelde yer alan, birinci dereceden farkı göstermektedir. Bu denklemde farkı alınmış değişkenlerin gecikme uzunluğunu gösteren k değerine karar vermek gerekmektedir. Bu amaçla literatürde kullanılan Akaike (AIC) ve Schwarz (SIC) gibi bilgi kriterleri kullanılmaktadır. Gecikme uzunluğunun belirlenmesinden sonra ilgili değişkenler arasında eş bütünleşme ilişkisi olmadığını gösteren temel hipotez için sınanması gerekmektedir. Burada test edilen temel hipotezin çalışmamıza uyarlanmış hali şu şekildedir: H Değişkenler arasında eş bütünleşme ilişkisinin olması durumunda ARDL sınır testi yaklaşımının ikinci aşamasında, değişkenler arasındaki uzun dönem ilişkisinin analizi için gecikme uzunluğu bilgi kriterleriyle tespit edilen uzun dönem için gecikmesi dağıtılmış otoregresif model (ARDL) kurulması gerekmektedir. Bu çalışmada aşağıdaki uzun dönem ARDL modelinden faydalanılmıştır. k l m n (8) LİO LİO LGSYH LENF LNA 0 1i ti 2i ti 3i ti 4i ti t i1 i1 i1 i1 92 Değişkenler arasındaki kısa dönem ilişki ise ARDL ye dayanan hata düzeltme modeliyle aşağıdaki gibi elde edilebilir: k l m n (9) LİO LİO LGSYH LENF LNA HDT 0 1i ti 2i ti 3i ti 4i ti t1 t i1 i1 i1 i1 Bu modelde HDT, hata düzeltme terimidir. Bu katsayının 0 ile -1 arasında olması halinde uzun dönem denge değerine tek düze bir şekilde yakınlaşması söz konusudur. Katsayının -1 ile -2 değerleri arasında yer alması ise hata düzeltme sürecinin uzun dönem denge değerleri etrafında azalan dalgalanmalar göstererek, dengeye ulaşıldığını göstermektedir. Bu değerin pozitif veya -2 den küçük olması ise dengeden uzaklaşıldığını gösterir. Tablo 2 de görüldüğü üzere hesaplanan F test istatistik değeri (4.66) üst kritik değerden (4.35) daha büyüktür. Dolayısıyla değişkenler arasında eş bütünleşme ilişkisi olmadığını gösteren temel hipotez reddedilecektir. Elde edilen bulgulara göre değişkenler arasında eş bütünleşme ilişkisi olduğu görülmüştür.

9 Tablo 2. Sınır Testi Sonuçları k F-istatistiği %5 Anlamlılık Düzeyinde Kritik Değer Alt Sınır Üst Sınır Not. k, bağımsız değişken sayısıdır. Kritik değerler Pesaran vd.(2001:300) deki Tablo CI(III) ten alınmıştır. ARDL (1,4,0,4) modelinin tahmin sonuçlarına göre hesaplanan uzun dönem katsayıları Tablo 3 te yer almaktadır. Uzun dönem katsayıları incelendiğinde ekonomik büyüme, enflasyon ve nüfus artış hızının işsizlik üzerinde negatif yönde ve istatistiki olarak anlamlı etkisinin olduğu görülmektir. Tablo 3. Uzun Dönemli ARDL (1,4,0,4) Modeli Değişkenler Katsayı Standart Hata t-ist Olasılık Değeri lngsyh * LnENF * 93 LnNA * Not. *%5 anlamlılığı göstermektedir. Kısa dönem katsayılar değerlendirildiğinde hata düzeltme teriminin(ecm) istatistiksel olarak anlamlı ve negatif işaretli olduğu görülmektedir. Dolayısıyla kısa dönemde meydana gelen dengeden sapmalar uzun dönemde dengeye yaklaşmaktadır. Kısa dönemde enflasyon ve işsizlik arasında negatif ve istatistiki olarak anlamlı bir ilişki görülmektedir. GSYH ile işsizlik arasında ise negatif ve istatistiki olarak anlamsız bir ilişki görülmektedir. Nüfus artış hızı ile işsizlik arasında pozitif ve istatistiki olarak anlamlı bir ilişki bulunduğu dikkat çekmektedir. Tablo 4. Kısa Dönem ARDL (1,4,0,4) Modeli Değişkenler Katsayı Standart Hata t-ist Olasılık Değeri lngsyh lnenf * lnna ** ECM(-1) * Not:*%5, **%10 da anlamlılığı göstermektedir. 4.3.Toda Yamamoto Nedensellik Testi

10 Toda ve Yamamoto (TY-1995), Granger nedenselliğini araştırmak amacıyla düzeltilmiş VAR modelin tahminine dayalı bir yöntem geliştirmiştir. Bu test için önemli olan VAR modelinin gecikme uzunluğu (k) ve ilgilenilen serilerdeki maksimum bütünleşme derecesidir ( d ) Bu iki değer belirlendikten sonra k d gecikme uzunluğunda bir VAR modeli tahmin edilir max ve nedensellik analizi yapılır. Her iki serinin I(0) olması durumunda VAR modeline herhangi bir gecikme eklenmemekte ve bu durumda TY testi Granger nedensellik testi ile benzerlik göstermektedir. TY testi için aşağıda verilen VAR model görünürde ilişkisiz regresyon yöntemi ile tahmin edilmektedir. kdmax kdmax (10) y y y x t 0 1i t1 1i t1 1t i1 i1 kdmax kdmax (11) x y y x t 0 2i t1 2i t1 2t i1 i1 max İlk modelde x değişkeninin y değişkeninin Granger nedeni olmadığını gösteren temel hipotez 0 1i H : 0, Granger nedeni olduğunu gösteren temel hipotez, H0: 1 i 0 alternatif hipotezine karşın ( i k olmak üzere) k serbestlik dereceli, 2 dağılımına uygunluk gösteren Wald testi ile sınanır. İkinci model içinde benzer durum geçerlidir. Burada eklenen ilave terimler ( d max ) sınırlamaya dâhil edilemez. Burada Toda-Yamamoto yöntemine dayalı Granger nedensellik testi kullanılarak işsizlik oranı ile enflasyon, ekonomik büyüme ve nüfus artış hızı arasındaki nedensellik ilişkisi analiz edilmiştir. Tablo 5 de görüldüğü üzere, sadece nüfus artış hızından işsizlik oranına doğru bir nedensellik ilişkisine rastlanılmıştır. 94 Tablo 5. Toda Yamamoto Yöntemine Dayalı Granger Nedensellik Testi Sonucu Hipotez Gecikme Uzunluğu 2 İstatistiği lngdp İO (k=4)+(dmax =1) = (0.189) lnenf İO (k=4)+(dmax=1)= (0.531) lnna İO (k=4)+(dmax=1)= (0.004) Not: Parantez içindeki değerler, ilgili test istatistiğinin olasılık değerleridir. Uygun VAR modeli için p değeri Akaika Bilgi Kriterine göre belirlenmiştir. 5.SONUÇ İşsizlik, ekonominin yapısı ne olursa olsun gelişmiş veya gelişmekte olan bütün ülkelerin en büyük problemidir. Bu çalışmada Türkiye de işsizliği belirleyen faktörler analiz edilmiştir. Çalışmada işsizlik oranı bağımlı değişken olarak, GSYH, enflasyon oranı ve nüfus artış hızı bağımsız değişken olarak kullanılmıştır. Çalışmada dönemi analiz edilmiş ve yön-

11 tem olarak ARDL sınır testi yaklaşımı kullanılmıştır. Çalışmadan elde edilen bulgular şu şekilde özetlenebilir: Uzun dönem katsayıları incelendiğinde ekonomik büyüme, enflasyon ve nüfus artış hızının işsizlik üzerinde negatif yönde ve istatistiki olarak anlamlı etkisinin olduğu görülmektir. Kısa dönemde enflasyon ve işsizlik arasında negatif ve istatistiki olarak anlamlı bir ilişki görülmektedir. GSYH ile işsizlik arasında ise negatif ve istatistiki olarak anlamsız bir ilişki görülmektedir. Nüfus artış hızı ile işsizlik arasında pozitif ve istatistiki olarak anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Toda-Yamamoto yöntemine dayalı Granger nedensellik analizinde nüfus artış hızından işsizlik oranına doğru nedensellik ilişkisi olduğu görülmüştür. KAYNAKLAR Akeju, K., Olanipekun, D., (2014). Unemployment and Economic Growth in Nigeria. Journal of Economics and Sustainable Development, 5(4): Aqil, M., Qureshi, M., Ahmed, R., Qadeer, S., (2014). Determinants of Unemployment in Pakistan. International Journal of Physical and Social Sciences, 4(4): Arslan, M., Zaman, R., (2014). Unemployment and Its Determinants: A Study of Pakistan Economy ( ). Journal of Economics and Sustainable Development, 5(13): Chowdhury, M., Hossain, T., (2014). Determinants of Unemployment in Bangladesh: A Case Study. Developing Country Studies, 4(3): Eita, J., Ashipala, J., (2010). Determinants of Unemployment in Namibia. International Journal of Business and Management. 5(10): Gur, B., (2015). An Analysis of Unemployment Determinants in BRIC Countries. International Journal of Business and Social Science, 6(1): Güney, A., (2009). İşsizlik, Nedenleri, Sonuçları ve Mücadele Yöntemleri. Kamu-İş, 10(4): Habees, M., Rumman, M., (2012). The Relationship Between Unemployment and Economic Growth in Jordan and Some Arab Countries. World Applied Sciences Journal, 18(5): Kanca, O., (2012). Türkiye de İşsizlik ve İktisadi Büyüme Arasındaki Nedenselliğin Ampirik Bir Analizi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(2): Khaliq, S., Soufan, T., Shihab, R., (2014). The Relationship Between Unemployment and Economic Growth Rate in Arab Country. Developing Country Studies, 4(7): Maqbool, M., Sattar, T., Bhallı, M., (2013). Determinants of Unemployment Empirical Evidences from Pakistan. Pakistan Economic and Social Review, 51(2):

12 Oniore, J., Bernard, A., Gyang, E., (2015). Macroeconomic Determinants of Unemployment in Nigeria. International Journal of Economics Commerce and Management, 3(10): Peker, O., Bölükbaş, M., (2012). An Empirical Analysis of the Factors Determine Unemployment in Turkey. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(3-4): Resurreccion, P., (2014). Linking Unemployment to Inflation and Economic Growth: Toward a Better Understanding of Unemployment in the Philippines. Asian Journal of Economic Modelling, 2014, 2(4): Sabir, G., Naz, S., (2015). Economic Determinants of Unemployment: Empirical Result from Pakistan. Journal of Economics and Sustainable Development, 6(9): Şentürk, M., Akbaş, Y., (2014). İşsizlik-Enflasyon ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Karşılıklı İlişkinin Değerlendirilmesi: Türkiye Örneği. Journal of Yaşar University, 9(34): Umair, M., Ullah, R., (2013). Impact of GDP and Inflation on Unemployment Rate: A Study of Pakistan Economy in International Review of Management and Business Research, 2(2): Velnampy, T., Achchuthan, S., Kajananthan, R., (2013). Foreign Direct Investment, Economic Growth and Unemployment: Evidence from Sri Lanka. Annamali Business Review, 4(1).

Faiz Döviz Kuru İlişkisi Üzerine Ampirik Bir Çalışma

Faiz Döviz Kuru İlişkisi Üzerine Ampirik Bir Çalışma Faiz Döviz Kuru İlişkisi Üzerine Ampirik Bir Çalışma Bünyamin DEMİRGİL 1, Coşkun KARACA 2 Özet Faiz oranları önemli bir makroekonomik fiyat olarak ekonomi üzerinde önemli etkiler meydana getirmektedir.

Detaylı

Türkiye de İmalat, Madencilik, Enerji Ve İnşaat Sektörlerindeki Büyümenin Tarım Sektöründeki Büyümeye Etkisi: Ekonometrik Bir Analiz

Türkiye de İmalat, Madencilik, Enerji Ve İnşaat Sektörlerindeki Büyümenin Tarım Sektöründeki Büyümeye Etkisi: Ekonometrik Bir Analiz Türkiye de İmalat, Madencilik, Enerji Ve İnşaat Sektörlerindeki Büyümenin Tarım Sektöründeki Büyümeye Etkisi: Ekonometrik Bir Analiz Dr. Yüksel OKŞAK 1 1 Uludağ Üniversitesi İnegöl MYO, yukseloksak@uludag.edu.tr,

Detaylı

SESSION 4C: Uluslararası Ticaret II 455

SESSION 4C: Uluslararası Ticaret II 455 SESSION 4C: Uluslararası Ticaret II 455 Kırgızistan da Dış Ticaret ve Yurtdışından Transferlerin Gayri Safi Yurtiçi Hasılaya Etkisi: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı The Effect of Foreign Trade and Remittances

Detaylı

Avrasya Ekonomik Birliği Elektrik Piyasası Entegrasyonu Kapsamında Kırgızistan ın Enerji Tüketim Projeksiyonu

Avrasya Ekonomik Birliği Elektrik Piyasası Entegrasyonu Kapsamında Kırgızistan ın Enerji Tüketim Projeksiyonu Avrasya Ekonomik Birliği Elektrik Piyasası Entegrasyonu Kapsamında Kırgızistan ın Enerji Tüketim Projeksiyonu Prof. Dr. Ahmet BurçinYERELİ Hacettepe Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi,

Detaylı

EKONOMETRİK SERİLERDE UZUN DÖNEM EŞBÜTÜNLEŞME VE KISA DÖNEM NEDENSELLİK İLİŞKİLERİ Eviews ve STATA Uygulamaları

EKONOMETRİK SERİLERDE UZUN DÖNEM EŞBÜTÜNLEŞME VE KISA DÖNEM NEDENSELLİK İLİŞKİLERİ Eviews ve STATA Uygulamaları EKONOMETRİK SERİLERDE UZUN DÖNEM EŞBÜTÜNLEŞME VE KISA DÖNEM NEDENSELLİK İLİŞKİLERİ Eviews ve STATA Uygulamaları EKONOMETRİK SERİLERDE UZUN DÖNEM EŞBÜTÜNLEŞME VE KISA DÖNEM NEDENSELLİK İLİŞKİLERİ Eviews

Detaylı

Türkiye de Ticaret, Ulaşım, Finans Ve Konut Sektörlerindeki Büyümenin Tarım Sektöründeki Büyümeye Etkisi: Ekonometrik Bir Analiz

Türkiye de Ticaret, Ulaşım, Finans Ve Konut Sektörlerindeki Büyümenin Tarım Sektöründeki Büyümeye Etkisi: Ekonometrik Bir Analiz Türkiye de Ticaret, Ulaşım, Finans Ve Konut Sektörlerindeki Büyümenin Tarım Sektöründeki Büyümeye Etkisi: Ekonometrik Bir Analiz Dr. Yüksel OKŞAK 1 1 Uludağ Üniversitesi İnegöl MYO, yukseloksak@uludag.edu.tr,

Detaylı

Türkiye de Ar-Ge, Patent ve Ekonomik Büyüme İlişkisi ( )

Türkiye de Ar-Ge, Patent ve Ekonomik Büyüme İlişkisi ( ) B.E.A. TÜRKİYE DE AR-GE, PATENT VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ (1970-2012) YALOVA SOSYAL BİLİMLER DERGİSİ 127 Türkiye de Ar-Ge, Patent ve Ekonomik Büyüme İlişkisi (1970-2012) Mehmet KARAKAŞ 1* Mehmet ADAK

Detaylı

Sağlık ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin Analizi: BRIC Ülkeleri Üzerine Bir Panel Regresyon Analizi

Sağlık ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin Analizi: BRIC Ülkeleri Üzerine Bir Panel Regresyon Analizi İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi Cilt 3, Sayı 4, 2015, ss.154-160 ISSN:2147-804X http://www.isletmeiktisat.com Sağlık ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin Analizi: BRIC Ülkeleri Üzerine Bir Panel

Detaylı

TÜRKİYE, KURU İNCİR İHRACATININ EKONOMETRİK ANALİZİ. AN ECONOMETRIC ANALYSIS OF DRIED FIGS EXPORT in TURKEY

TÜRKİYE, KURU İNCİR İHRACATININ EKONOMETRİK ANALİZİ. AN ECONOMETRIC ANALYSIS OF DRIED FIGS EXPORT in TURKEY Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Y.2017, C.22, S.2, s.439-448. Suleyman Demirel University The Journal of Faculty of Economics and Administrative Sciences Y.2017,

Detaylı

TÜRK BANKACILIK SEKTÖRÜNDE KARLILIK VE MAKRO EKONOMİK DEĞİŞKENLERLE İLİŞKİSİ

TÜRK BANKACILIK SEKTÖRÜNDE KARLILIK VE MAKRO EKONOMİK DEĞİŞKENLERLE İLİŞKİSİ TÜRK BANKACILIK SEKTÖRÜNDE KARLILIK VE MAKRO EKONOMİK DEĞİŞKENLERLE İLİŞKİSİ Canan DAĞIDIR Marmara Üniversitesi Bankacılık ve Sigortacılık Enstitüsü Göztepe Kampüsü İbrahim Üzümcü Binası Kadıköy/İstanbul

Detaylı

TÜRKİYE NİN NET PETROL İTHALATININ FİYAT VE GELİR ESNEKLİKLERİ: ARDL MODELLEME YAKLAŞIMI İLE EŞBÜTÜNLEŞME ANALİZİ

TÜRKİYE NİN NET PETROL İTHALATININ FİYAT VE GELİR ESNEKLİKLERİ: ARDL MODELLEME YAKLAŞIMI İLE EŞBÜTÜNLEŞME ANALİZİ Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, Cilt 9, Sayı 18, 2013 Int. Journal of Management Economics and Business, Vol. 9, No. 18, 2013 TÜRKİYE NİN NET PETROL İTHALATININ FİYAT VE GELİR ESNEKLİKLERİ:

Detaylı

Eğitim / Danışmanlık Hizmetinin Tanımı

Eğitim / Danışmanlık Hizmetinin Tanımı Eğitim / Danışmanlık Hizmetinin Tanımı 1. Proje Kapsamında Eğitim Talep Edilmiş ise, Eğitimin İçeriği Hakkında bilgi veriniz. Ekonometri alanı iktisat teorisi, işletme, matematik ve istatistiğin birleşmesiyle

Detaylı

Sayı 10 Haziran 2014

Sayı 10 Haziran 2014 Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi Sayı 10 Haziran 2014 TÜRKİYE DE TASARRUF VE BÜYÜME İLİŞKİSİ: SINIR TESTİ YAKLAŞIMI 1 2 3 ÖZET Ekonomik büyüme ile tasarruflar arasındaki ilişkiler

Detaylı

DİCLE ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ DERGİSİ YIL: 7 * CİLT/VOL.: 7 * SAYI/ISSUE:

DİCLE ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ DERGİSİ YIL: 7 * CİLT/VOL.: 7 * SAYI/ISSUE: YÜKSELEN PİYASA EKONOMİLERİNDE FİNANSAL GELİŞME VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN ANALİZİ Öz Dilek ŞAHİN Bu çalışmanın amacı finansal gelişme ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkiyi analiz etmektir. Bu kapsamda

Detaylı

10 McKinnon ve Shaw Tamamlayıcılık Hipotezinin Türkiye İçin Sınanması 1

10 McKinnon ve Shaw Tamamlayıcılık Hipotezinin Türkiye İçin Sınanması 1 Dünden Bugüne EKONOMİ YAZILARI 10 McKinnon ve Shaw Tamamlayıcılık Hipotezinin Türkiye İçin Sınanması 1 Muhammed Erkam DOĞRU Nuran COġKUN Süleyman DEĞĠRMEN Özet Bu çalışmanın amacı, Türkiye gibi gelişmekte

Detaylı

TÜRKİYE DE DIŞ BORÇLARIN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİ

TÜRKİYE DE DIŞ BORÇLARIN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİ ÖZET Ekonomi politikası açısından dış borçların sürdürülebilirliği, özellikle 1980 li yıllarda gelişmekte olan ülkelerin yaşadıkları borç krizinden sonra önem kazanmıştır. Borçlu bir ülkenin ödeyebilirlik

Detaylı

KISA VADELİ SERMAYE HAREKETLERİNİN MAKROEKONOMİK DEĞİŞKENLER İLE OLAN ETKİLEŞİMİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

KISA VADELİ SERMAYE HAREKETLERİNİN MAKROEKONOMİK DEĞİŞKENLER İLE OLAN ETKİLEŞİMİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ KISA VADELİ SERMAYE HAREKETLERİNİN MAKROEKONOMİK DEĞİŞKENLER İLE OLAN ETKİLEŞİMİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ Doç. Dr. Tuba B. Direkçi Gaziantep Üniversitesi İ.İ.B.F. İktisat Bölümü Sinan Kaygusuz Defterdarlık Uzman

Detaylı

TÜRKİYE DE KUR REJİMİ UYGULAMASI VE ENFLASYON İLİŞKİSİ ÜZERİNE BİR ANALİZ

TÜRKİYE DE KUR REJİMİ UYGULAMASI VE ENFLASYON İLİŞKİSİ ÜZERİNE BİR ANALİZ Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Güz 2013, Cilt:9, Yıl:9, Sayı:2, 9:65-77 TÜRKİYE DE KUR REJİMİ UYGULAMASI VE ENFLASYON İLİŞKİSİ ÜZERİNE BİR ANALİZ Şahabettin GÜNEŞ * AN ANALYSIS ON THE EXCHANGE

Detaylı

ENERJĠ VE EKONOMĠK BÜYÜME ĠLĠġKĠSĠ: TÜRKĠYE ÖRNEĞĠ

ENERJĠ VE EKONOMĠK BÜYÜME ĠLĠġKĠSĠ: TÜRKĠYE ÖRNEĞĠ ENERJĠ VE EKONOMĠK BÜYÜME ĠLĠġKĠSĠ: TÜRKĠYE ÖRNEĞĠ Gökhan KARHAN 1*, Murat SĠLĠNĠR 2, Mücahit ÇAYIN 1 ve Nihat AYDENĠZ 3 1 Batman Üniversitesi, İİBF, İktisat Bölümü, Merkez Yerleşkesi, 72100 Batman 2 Batman

Detaylı

Türkiye de Eğitim Harcamaları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı

Türkiye de Eğitim Harcamaları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı Türkiye de Eğitim Harcamaları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: ARDL Türkiye de Eğitim Harcamaları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı Özet Mürüvvet PAMUK İstanbul Üniversitesi

Detaylı

Anahtar Kelimeler: Ekonomik Büyüme, Enflasyon, Kointegrasyon,Granger Nedensellik Analizi

Anahtar Kelimeler: Ekonomik Büyüme, Enflasyon, Kointegrasyon,Granger Nedensellik Analizi TÜRKĐYE DE ENFLASYON ĐLE GSYĐH ARASINDAKĐ ĐLĐŞKĐNĐN KOĐNTEGRASYON YÖNTEMĐYLE ĐNCELENMESĐ * ÖZET Bu çalışmada, Türkiye de enflasyon ile GSYĐH arasındaki ilişki kointegrasyon yöntemi kullanılarak 987:2004:3

Detaylı

Türkiye de Tarımsal Üretim ile Tarımsal Kredi Kullanımı Arasındaki Nedensellik İlişkisi

Türkiye de Tarımsal Üretim ile Tarımsal Kredi Kullanımı Arasındaki Nedensellik İlişkisi Araştırma Makalesi / Research Article Iğdır Üni. Fen Bilimleri Enst. Der. / Iğdır Univ. J. Inst. Sci. & Tech. 4(1): 67-72, 2014 Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi Iğdır University Journal

Detaylı

DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI İLE İSTİHDAM ARASINDAKİ İLİŞKİ: 1989-2011 DÖNEMİ İÇİN TÜRKİYE ÖRNEĞİ

DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI İLE İSTİHDAM ARASINDAKİ İLİŞKİ: 1989-2011 DÖNEMİ İÇİN TÜRKİYE ÖRNEĞİ DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI İLE İSTİHDAM ARASINDAKİ İLİŞKİ: 1989-2011 DÖNEMİ İÇİN TÜRKİYE ÖRNEĞİ Gülbahar Üçler Ahi Evran Üniversitesi, İİBF, İktisat Bölümü Yrd. Doç. Dr. gulbahar_boyaci@hotmail.com

Detaylı

TÜRKİYE EKONOMİSİNDE FİNANS SEKTÖRÜ VE REEL SEKTÖR ETKİLEŞİMİ

TÜRKİYE EKONOMİSİNDE FİNANS SEKTÖRÜ VE REEL SEKTÖR ETKİLEŞİMİ TÜRKİYE EKONOMİSİNDE FİNANS SEKTÖRÜ VE REEL SEKTÖR ETKİLEŞİMİ Abdulkadir KAYA Ünal GÜLHAN Bener GÜNGÖR Öz Bu çalışmada, finansal piyasalardaki gelişmelerin ekonomik büyümeye katkıda bulunduğunu iddia eden

Detaylı

EKONOMİK BÜYÜME, İŞSİZLİK VE ENFLASYON ARASINDAKİ İLİŞKİNİN VAR MODELİ İLE ANALİZİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ ( ) (*)

EKONOMİK BÜYÜME, İŞSİZLİK VE ENFLASYON ARASINDAKİ İLİŞKİNİN VAR MODELİ İLE ANALİZİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ ( ) (*) EKEV AKADEMİ DERGİSİ Yıl: 21 Sayı: 69 (Kiş 2017) 31 EKONOMİK BÜYÜME, İŞSİZLİK VE ENFLASYON ARASINDAKİ İLİŞKİNİN VAR MODELİ İLE ANALİZİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (2007-2014) (*) Özer ÖZÇELİK (**) Nuri USLU (***)

Detaylı

alphanumeric journal The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems

alphanumeric journal The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems Available online at www.alphanumericjournal.com alphanumeric journal The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems Received: May 8, 2017 Accepted: June

Detaylı

DÖVİZ KURU İLE HİSSE SENEDİ FİYATLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN AMPİRİK ANALİZİ: GELİŞEN ÜLKELER ÖRNEĞİ

DÖVİZ KURU İLE HİSSE SENEDİ FİYATLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN AMPİRİK ANALİZİ: GELİŞEN ÜLKELER ÖRNEĞİ DÖVİZ KURU İLE HİSSE SENEDİ FİYATLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN AMPİRİK ANALİZİ: GELİŞEN ÜLKELER ÖRNEĞİ Doç. Dr. Utku ALTUNÖZ utkual@hotmail.com ÖZET Çalışmada döviz kuru ile hisse senedi arasındaki ilişki

Detaylı

TÜRKİYE DE İNŞAAT SEKTÖRÜNÜN KISA VE UZUN DÖNEM DİNAMİKLERİ

TÜRKİYE DE İNŞAAT SEKTÖRÜNÜN KISA VE UZUN DÖNEM DİNAMİKLERİ TÜRKİYE DE İNŞAAT SEKTÖRÜNÜN KISA VE UZUN DÖNEM DİNAMİKLERİ Nebiye YAMAK Prof. Dr., Karadeniz Teknik Üniversitesi Sinem KOÇAK Arş. Gör., Karadeniz Teknik Üniversitesi Serkan SAMUT Arş. Gör., Karadeniz

Detaylı

Türkiye de Enerji Tüketimi, Ekonomik Büyüme ve Dışa Açıklık İlişkisi: ARDL Modeli

Türkiye de Enerji Tüketimi, Ekonomik Büyüme ve Dışa Açıklık İlişkisi: ARDL Modeli 7 Türkiye de Enerji Tüketimi, Ekonomik Büyüme ve Dışa Açıklık İlişkisi: ARDL Modeli Özet Mustafa ÖZÇAĞ 1 Çalışmanın temel amacı Türkiye de nihai enerji tüketimi ile ekonomik büyüme ve dışa açıklık arasındaki

Detaylı

alphanumeric journal The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems

alphanumeric journal The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems Available online at www.alphanumericjournal.com alphanumeric journal The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems Received: October 18, 2017 Accepted:

Detaylı

A. Regresyon Katsayılarında Yapısal Kırılma Testleri

A. Regresyon Katsayılarında Yapısal Kırılma Testleri A. Regresyon Katsayılarında Yapısal Kırılma Testleri Durum I: Kırılma Tarihinin Bilinmesi Durumu Kırılmanın bilinen bir tarihte örneğin tarihinde olduğunu önceden bilinmesi durumunda uygulanır. Örneğin,

Detaylı

Ch. 12: Zaman Serisi Regresyonlarında Ardışık Bağıntı (Serial Correlation) ve Değişen Varyans

Ch. 12: Zaman Serisi Regresyonlarında Ardışık Bağıntı (Serial Correlation) ve Değişen Varyans Yıldız Teknik Üniversitesi İktisat Bölümü Ekonometri II Ders Notları Ders Kitabı: J.M. Wooldridge, Introductory Econometrics A Modern Approach, 2nd. ed., 2002, Thomson Learning. Ch. 12: Zaman Serisi Regresyonlarında

Detaylı

ENFLASYON HEDEFLEMELİ REJİM ALTINDA TÜRKİYE EKONOMİSİNDE FAİZ ORANI VE DÖVİZ KURU İLİŞKİSİ

ENFLASYON HEDEFLEMELİ REJİM ALTINDA TÜRKİYE EKONOMİSİNDE FAİZ ORANI VE DÖVİZ KURU İLİŞKİSİ ENFLASYON HEDEFLEMELİ REJİM ALTINDA TÜRKİYE EKONOMİSİNDE FAİZ ORANI VE DÖVİZ KURU İLİŞKİSİ Prof. Dr. Özcan Karahan 1 Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi (okarahan@bandirma.edu.tr) Yrd. Doç. Dr. Olcay Çolak

Detaylı

E- VİWES 8 EKONOMETRİK MODELLEME ÇALIŞMASI

E- VİWES 8 EKONOMETRİK MODELLEME ÇALIŞMASI E- VİWES 8 EKONOMETRİK MODELLEME ÇALIŞMASI DEVLETİN TÜKETİM HARCAMALARI VE ENFLASYON İLİŞKİNİN EŞBÜTÜNLEŞME ANALİZİ İLE İNCELENMESİ 16 MAYIS 018 MARMARA ÜNİVERSİTESİ /İKTİSAT FAKÜLTESİ/İKTİSAT BÖLÜMÜ/İKTİSADİ

Detaylı

İstatistik ve Olasılık

İstatistik ve Olasılık İstatistik ve Olasılık KORELASYON ve REGRESYON ANALİZİ Doç. Dr. İrfan KAYMAZ Tanım Bir değişkenin değerinin diğer değişkendeki veya değişkenlerdeki değişimlere bağlı olarak nasıl etkilendiğinin istatistiksel

Detaylı

Global Business Research Congress (GBRC), May 24-25, 2017, Istanbul, Turkey.

Global Business Research Congress (GBRC), May 24-25, 2017, Istanbul, Turkey. Global Business Research Congress (GBRC), May 24-25, 2017, Istanbul, Turkey. EXAMINING RELATIONSHIP BETWEEN COMPOSITE LEADING INDICATORS AND BORSA ISTANBUL SECTOR INDICES DOI: 10.17261/Pressacademia.2017.666

Detaylı

ASKERİ HARCAMALAR İLE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE VE AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ NİN KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ

ASKERİ HARCAMALAR İLE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE VE AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ NİN KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ ASKERİ HARCAMALAR İLE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE VE AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ NİN KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ ÖZ Özge KORKMAZ 1 Tuba BİLGİN 2 Askeri harcamalar, ulusal güvenliği sağlayabilmek

Detaylı

DIŞA AÇIKLIK VE KALKINMA İLİŞKİSİ ( ): TÜRKİYE ÖRNEĞİ

DIŞA AÇIKLIK VE KALKINMA İLİŞKİSİ ( ): TÜRKİYE ÖRNEĞİ DIŞA AÇIKLIK VE KALKINMA İLİŞKİSİ (1968-2003): TÜRKİYE ÖRNEĞİ Bayram GÜNGÖR (*) Serdar KURT (**) Özet: Bu çalışmada, 1968-2003 dönemini kapsayan yıllık verilerle, Türkiye ekonomisinde dışa açıklık ve kalkınma

Detaylı

Tüketici Güven Endeksi ile Makro Değişkenler Arasındaki İlişki. The Relationship Between Consumer Confidence Index and Macroeconomics Variables

Tüketici Güven Endeksi ile Makro Değişkenler Arasındaki İlişki. The Relationship Between Consumer Confidence Index and Macroeconomics Variables Tüketici Güven Endeksi ile Makro Değişkenler Arasındaki İlişki Furkan BEŞEL 1 Fatih YARDIMCIOĞLU 2 Özet Bu çalışmada Türkiye de Tüketici Güven Endeksi ile Döviz Kuru, Petrol Fiyatları ve İşsizlik arasındaki

Detaylı

TÜKETİCİ KREDİLERİ VE CARİ AÇIK ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. Alınış Tarihi: 16 Ocak 2015 Kabul Tarihi: 15 Mart 2015

TÜKETİCİ KREDİLERİ VE CARİ AÇIK ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. Alınış Tarihi: 16 Ocak 2015 Kabul Tarihi: 15 Mart 2015 Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 29, Sayı: 2, 2015 407 TÜKETİCİ KREDİLERİ VE CARİ AÇIK ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ Cüneyt KILIÇ Alınış Tarihi: 16 Ocak 2015 Kabul Tarihi:

Detaylı

Yabancı Doğrudan Yatırımların Türkiye deki İşsizliğe Etkisi: Sınır Testi Yaklaşımı 1

Yabancı Doğrudan Yatırımların Türkiye deki İşsizliğe Etkisi: Sınır Testi Yaklaşımı 1 EGE AKADEMİK BAKIŞ / EGE ACADEMIC REVIEW Cilt: 10 Sayı: 4 Ekim 2010 ss. 1187-1194 Yabancı Doğrudan Yatırımların Türkiye deki İşsizliğe Etkisi: Sınır Testi Yaklaşımı 1 The Effect of Foreing Direct Investment

Detaylı

Kredi Hacmi İle Cari Açık Arasındaki İlişki: Türkiye İçin Dinamik Bir Analiz

Kredi Hacmi İle Cari Açık Arasındaki İlişki: Türkiye İçin Dinamik Bir Analiz EconWorld Working Paper Series No: 2016-007 Research Article Kredi Hacmi İle Cari Açık Arasındaki İlişki: Türkiye İçin Dinamik Bir Analiz Pınar Karahan 1 ve Nilgün Çağlarırmak Uslu 2 Özet Türkiye nin en

Detaylı

3 KESİKLİ RASSAL DEĞİŞKENLER VE OLASILIK DAĞILIMLARI

3 KESİKLİ RASSAL DEĞİŞKENLER VE OLASILIK DAĞILIMLARI ÖNSÖZ İÇİNDEKİLER III Bölüm 1 İSTATİSTİK ve SAYISAL BİLGİ 11 1.1 İstatistik ve Önemi 12 1.2 İstatistikte Temel Kavramlar 14 1.3 İstatistiğin Amacı 15 1.4 Veri Türleri 15 1.5 Veri Ölçüm Düzeyleri 16 1.6

Detaylı

TÜRK İMALAT SANAYİİ NDE UZUN DÖNEM ÜCRET-FİYAT-İSTİHDAM İLİŞKİLERİNİN EKONOMETRİK OLARAK İNCELENMESİ. Kıvılcım METİN* Şenay ÜÇDOĞRUK** ÖZET

TÜRK İMALAT SANAYİİ NDE UZUN DÖNEM ÜCRET-FİYAT-İSTİHDAM İLİŞKİLERİNİN EKONOMETRİK OLARAK İNCELENMESİ. Kıvılcım METİN* Şenay ÜÇDOĞRUK** ÖZET TÜRK İMALAT SANAYİİ NDE UZUN DÖNEM ÜCRET-FİYAT-İSTİHDAM İLİŞKİLERİNİN EKONOMETRİK OLARAK İNCELENMESİ Kıvılcım METİN* Şenay ÜÇDOĞRUK** ÖZET Bu çalışmada 1962-1992 yılları arasında Türk İmalat Sanayiinde

Detaylı

Türkiye de Eğitim ve Ekonomik Büyüme: Eşbütünleşme Yaklaşımı

Türkiye de Eğitim ve Ekonomik Büyüme: Eşbütünleşme Yaklaşımı Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2017, 4(2), 77-89 Optimum Journal of Economics and Management Sciences, 2017, 4(2), 77-89 de Eğitim ve Ekonomik Büyüme: Eşbütünleşme Yaklaşımı Yılmaz KÖPRÜCÜ

Detaylı

DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI VE SABİT SERMAYE YATIRIMLARININ İHRACAT ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE ÜZERİNE EŞBÜTÜNLEŞME VE NEDENSELLİK ANALİZİ

DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI VE SABİT SERMAYE YATIRIMLARININ İHRACAT ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE ÜZERİNE EŞBÜTÜNLEŞME VE NEDENSELLİK ANALİZİ DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI VE SABİT SERMAYE YATIRIMLARININ İHRACAT ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE ÜZERİNE EŞBÜTÜNLEŞME VE NEDENSELLİK ANALİZİ ÖZET Ayberk ŞEKER 1 (Yalova Üniversitesi, ayberk.seker@yalova.edu.tr)

Detaylı

Türkiye nin Fasıllara Göre İthalat Talep Fonksiyonunun Ekonometrik Tahmini

Türkiye nin Fasıllara Göre İthalat Talep Fonksiyonunun Ekonometrik Tahmini Çukurova Üniversitesi İİBF Dergisi Cilt:16.Sayı:2.Aralık 2012 ss.95-110 Türkiye nin Fasıllara Göre İthalat Talep Fonksiyonunun Ekonometrik Tahmini Econometric Estimation of Sectoral Import Demand Function

Detaylı

TÜRKİYE EKONOMİSİNDE FİNANS SEKTÖRÜ VE REEL SEKTÖR ETKİLEŞİMİ INTERACTION OF FINANCE SECTOR AND REAL SECTOR IN TURKISH ECONOMY

TÜRKİYE EKONOMİSİNDE FİNANS SEKTÖRÜ VE REEL SEKTÖR ETKİLEŞİMİ INTERACTION OF FINANCE SECTOR AND REAL SECTOR IN TURKISH ECONOMY TÜRKİYE EKONOMİSİNDE FİNANS SEKTÖRÜ VE REEL SEKTÖR ETKİLEŞİMİ INTERACTION OF FINANCE SECTOR AND REAL SECTOR IN TURKISH ECONOMY Yrd. Doç.Dr. Abdulkadir KAYA Erzurum Teknik Üniversitesi, İİBF, İşletme Bölümü

Detaylı

TÜRKİYE EKONOMİSİNDE PETROL FİYATLARI VE ENFLASYON İLİŞKİSİ: AMPİRİK ANALİZ

TÜRKİYE EKONOMİSİNDE PETROL FİYATLARI VE ENFLASYON İLİŞKİSİ: AMPİRİK ANALİZ TÜRKİYE EKONOMİSİNDE PETROL FİYATLARI VE ENFLASYON İLİŞKİSİ: AMPİRİK ANALİZ Sultan KOÇAK Biga İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat Bölümü / TÜRKİYE, E-mail: sultankocak072010@hotmail.com Feyza

Detaylı

Türkiye de Reel Döviz Kuru, Tarımsal İhracat ve Tarımsal İthalat Arasındaki Nedensellik İlişkisi

Türkiye de Reel Döviz Kuru, Tarımsal İhracat ve Tarımsal İthalat Arasındaki Nedensellik İlişkisi TÜRK TARIM ve DOĞA BİLİMLERİ DERGİSİ www.dergipark.gov.tr/turkjans Türkiye de Reel Döviz Kuru, Tarımsal İhracat ve Tarımsal İthalat Arasındaki Nedensellik İlişkisi Ergün ŞİMŞEK Amasya Üniversitesi Amasya

Detaylı

SESSION 2C: Finansal Krizler 381

SESSION 2C: Finansal Krizler 381 SESSION 2C: Finansal Krizler 381 2000-2014 Yılları Arasında Türkiye ve Rusya da Finansal Risklerin Temel Ekonomik Veriler Üzerine Etkilerinin Analizi The Analysis of the Effects of Financial Risks in Turkey

Detaylı

Tarım Ekonomisi Dergisi

Tarım Ekonomisi Dergisi Tarım Ekonomisi Dergisi Turkish Journal of Agricultural Economics ISSN 33-83 http://journal.tarekoder.org Türkiye'de Tarımsal GSYH İle Tarımsal Yatırımlar Arasında Nedensellik İlişkisi F. Akın OLGUN, Şule

Detaylı

168 INTERNATIONAL CONFERENCE ON EURASIAN ECONOMIES 2017

168 INTERNATIONAL CONFERENCE ON EURASIAN ECONOMIES 2017 168 INTERNATIONAL CONFERENCE ON EURASIAN ECONOMIES 17 Dış Ticaret Açıklarında Gelir ve Fiyat Etkisinin Sektörel Bazda Ekonometrik Analizi: Türkiye Örneği The Econometric Analysis in the Sectorial Basis

Detaylı

REEL DÖVİZ KURU İLE İHRACAT ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ ( )

REEL DÖVİZ KURU İLE İHRACAT ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ ( ) REEL DÖVİZ KURU İLE İHRACAT ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (1997-2015) Yasemin YURTOĞLU Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Bölümü Doktora Öğrencisi yaseminyurtoglu@hotmail.com

Detaylı

TÜRKİYE DE FELDSTEİN HORİOKA HİPOTEZİNİN GEÇERLİLİĞİNİN SINANMASI: ADL EŞİK DEĞERLİ KOENTEGRASYON TESTİ ÖZET

TÜRKİYE DE FELDSTEİN HORİOKA HİPOTEZİNİN GEÇERLİLİĞİNİN SINANMASI: ADL EŞİK DEĞERLİ KOENTEGRASYON TESTİ ÖZET TÜRKİYE DE FELDSTEİN HORİOKA HİPOTEZİNİN GEÇERLİLİĞİNİN SINANMASI: ADL EŞİK DEĞERLİ KOENTEGRASYON TESTİ ÖZET Burak GÜRİŞ 1 Makale, 1968-2012 döneminde Türkiye de Feldstein Horioka hipotezinin geçerliliğini,

Detaylı

Đşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi Cilt 1. Sayı ss ISSN:

Đşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi Cilt 1. Sayı ss ISSN: Business and Economics Research Journal Volume 1. Number 3. 2010 pp. 57-68 www.berjournal.com Đşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi ss. 57-68 ISSN: 1309-2448 Gelişmekte Olan Ülkelerde Elektrik Tüketimi

Detaylı

İşsizliğin Azaltılmasında Kamu Kesimi Büyüklüğünün Rolü

İşsizliğin Azaltılmasında Kamu Kesimi Büyüklüğünün Rolü Finans Politik & Ekonomik Yorumlar 2016 Cilt: 53 Sayı: 615 M. DURKAYA - S. CEYLAN 23 İşsizliğin Azaltılmasında Kamu Kesimi Büyüklüğünün Rolü Öz Mehmet DURKAYA 1 Servet CEYLAN 2 Çalışmada, Türkiye de kamu

Detaylı

İÇİNDEKİLER. BÖLÜM 1 Değişkenler ve Grafikler 1. BÖLÜM 2 Frekans Dağılımları 37

İÇİNDEKİLER. BÖLÜM 1 Değişkenler ve Grafikler 1. BÖLÜM 2 Frekans Dağılımları 37 İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1 Değişkenler ve Grafikler 1 İstatistik 1 Yığın ve Örnek; Tümevarımcı ve Betimleyici İstatistik 1 Değişkenler: Kesikli ve Sürekli 1 Verilerin Yuvarlanması Bilimsel Gösterim Anlamlı Rakamlar

Detaylı

İnönü Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi (1999) Ekonometri Bölümü

İnönü Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi (1999) Ekonometri Bölümü Mahmut ZORTUK E-posta : mahmut.zortuk@dpu.edu.tr Telefon : 0274 265 2031-2020 Öğrenim Bilgisi Doktora İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler (2007) Enstitüsü Ekonometri Anabilim Dalı Yüksek -Tezli Dumlupınar

Detaylı

Örnek. Aşağıdaki veri setlerindeki X ve Y veri çiftlerini kullanarak herbir durumda X=1,5 için Y nin hangi değerleri alacağını hesaplayınız.

Örnek. Aşağıdaki veri setlerindeki X ve Y veri çiftlerini kullanarak herbir durumda X=1,5 için Y nin hangi değerleri alacağını hesaplayınız. Örnek Aşağıdaki veri setlerindeki X ve Y veri çiftlerini kullanarak herbir durumda X=1,5 için Y nin hangi değerleri alacağını hesaplayınız. i. ii. X 1 2 3 4 1 2 3 4 Y 2 3 4 5 4 3 2 1 Örnek Aşağıdaki veri

Detaylı

Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD) Eurasian Journal of Researches in Social and Economics (EJRSE) ISSN:

Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD) Eurasian Journal of Researches in Social and Economics (EJRSE) ISSN: Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD) Eurasian Journal of Researches in Social and Economics (EJRSE) ISSN:2148-9963 www.asead.com EKONOMİK BÜYÜMEDE GÜVEN FAKTÖRÜNÜN ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Detaylı

TÜRKİYE DE CARİ İŞLEMLER AÇIĞININ SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİNİN ZAMAN SERİLERİ ANALİZİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ: DÖNEMİ

TÜRKİYE DE CARİ İŞLEMLER AÇIĞININ SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİNİN ZAMAN SERİLERİ ANALİZİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ: DÖNEMİ ANADOLU ÜNİVERS İTES İ S OS YAL BİLİMLER DERGİS İ ANADOLU UNIVERSITY JOURNAL OF SOCIAL SCIENCES Cilt/Vol. : 11 - S ayı/no: 3 : 135 148 (2011) TÜRKİYE DE CARİ İŞLEMLER AÇIĞININ SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİNİN ZAMAN

Detaylı

Dr. Ünzüle KURT Ardahan Üniversitesi, Iktisadi Ve Idari Bilimler Fakültesi,

Dr. Ünzüle KURT Ardahan Üniversitesi, Iktisadi Ve Idari Bilimler Fakültesi, ISSN: 2149-9225 Yıl: 2, Sayı: 6, Aralık 2016, s. 178-186 Dr. Ünzüle KURT Ardahan Üniversitesi, Iktisadi Ve Idari Bilimler Fakültesi, unzulekurt@ardahan.edu.tr TÜRKİYE EKONOMİSİNDE DÖVİZ KURU VE POLİTİK

Detaylı

İstatistik ve Olasılık

İstatistik ve Olasılık İstatistik ve Olasılık -II Prof. Dr. İrfan KAYMAZ İki Ortalama Farkının Güven Aralığı Anakütle Varyansı Biliniyorsa İki ortalama arasındaki farkın dağılımına ilişkin Z değişkeni: Güven aralığı ifadesinde

Detaylı

ENFLASYON VE NOMİNAL FAİZ ORANLARI ARASINDAKİ UZUN DÖNEM İLİŞKİNİN FİSHER HİPOTEZİ ÇERÇEVESİNDE TEST EDİLMESİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ 1

ENFLASYON VE NOMİNAL FAİZ ORANLARI ARASINDAKİ UZUN DÖNEM İLİŞKİNİN FİSHER HİPOTEZİ ÇERÇEVESİNDE TEST EDİLMESİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ 1 Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 4, 013 368 ENFLASYON VE NOMİNAL FAİZ ORANLARI ARASINDAKİ UZUN DÖNEM İLİŞKİNİN FİSHER HİPOTEZİ ÇERÇEVESİNDE TEST EDİLMESİ: TÜRKİYE

Detaylı

Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Sayı 37 Temmuz 2013

Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Sayı 37 Temmuz 2013 TÜRKİYE DE SAĞLIK-EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ Şadan ÇALIŞKAN Doç. Dr., Uşak Üniversitesi, İİBF İktisat Bölümü, sadan.caliskan@usak.edu.tr Mustafa KARABACAK Arş. Gör., Uşak Üniversitesi, İİBF İktisat Bölümü,

Detaylı

Kredi Hacmi İle Cari Açık Arasındaki İlişki: Türkiye İçin Dinamik Bir Analiz

Kredi Hacmi İle Cari Açık Arasındaki İlişki: Türkiye İçin Dinamik Bir Analiz EconWorld2016@ImperialCollege Proceedings 10-12 August, 2016; London, UK Kredi Hacmi İle Cari Açık Arasındaki İlişki: İçin Dinamik Bir Analiz Pınar Karahan 1 Nilgün Çağlarırmak Uslu 2 Özet nin en önemli

Detaylı

MEVDUAT FAİZ ORANLARINDAKİ DEĞİŞKENLİĞİN KREDİ HACMİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA 1

MEVDUAT FAİZ ORANLARINDAKİ DEĞİŞKENLİĞİN KREDİ HACMİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA 1 MEVDUAT FAİZ ORANLARINDAKİ DEĞİŞKENLİĞİN KREDİ HACMİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA 1 Ali BAYRAKDAROĞLU Doç. Dr., Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Gülşah Coşar AYDIN Özet Bu çalışma, mevduat

Detaylı

BİYOİSTATİSTİK Korelasyon Analizi Yrd. Doç. Dr. Aslı SUNER KARAKÜLAH

BİYOİSTATİSTİK Korelasyon Analizi Yrd. Doç. Dr. Aslı SUNER KARAKÜLAH BİYOİSTATİSTİK Korelasyon Analizi Yrd. Doç. Dr. Aslı SUNER KARAKÜLAH Ege Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Biyoistatistik ve Tıbbi Bilişim AD. Web: www.biyoistatistik.med.ege.edu.tr 1 Bir değişkenin değerinin,

Detaylı

Vergi Yükü ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: 1988-2011 Türkiye Örneği

Vergi Yükü ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: 1988-2011 Türkiye Örneği Vergi Yükü ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: 1988-2011 Türkiye Örneği Vergi Yükü ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: 1988-2011 Türkiye Örneği Fatih MANGIR * Hasan Murat ERTUĞRUL ** Özet Bu çalışmada Türkiye de vergi

Detaylı

Türkiye nin İhracat Talebi Fonksiyonunun Farklı Ülke Gruplarına Göre Eşbütünleşme Analizi

Türkiye nin İhracat Talebi Fonksiyonunun Farklı Ülke Gruplarına Göre Eşbütünleşme Analizi Yayın Geliş Tarihi: 05.05.2017 Dokuz Eylül Üniversitesi Yayın Kabul Tarihi: 06.08.2017 İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Online Yayın Tarihi: 04.12.2017 Cilt:32, Sayı:2, Yıl:2017, ss. 369-395

Detaylı

Türkiye de İşsizliğin Belirleyicileri

Türkiye de İşsizliğin Belirleyicileri KOSBED, 2017, 33: 1-18 Recep TARI Hakan BAKKAL Türkiye de İşsizliğin Belirleyicileri Determinants of Uneployment in Turkey Özet İşsizlik günümüzde dünya ekonomilerinde ana problemlerden biri olarak kalmaya

Detaylı

TÜRKİYE DE ENERJİ TÜKETİMİ, EKONOMİK BÜYÜME VE CARİ AÇIK İLİŞKİSİ

TÜRKİYE DE ENERJİ TÜKETİMİ, EKONOMİK BÜYÜME VE CARİ AÇIK İLİŞKİSİ TÜRKİYE DE ENERJİ TÜKETİMİ, EKONOMİK BÜYÜME VE CARİ AÇIK İLİŞKİSİ Rüstem YANAR Yrd.Doç.Dr., Gaziantep Üniv. İİBF, İktisat Bölümü E-posta: yanar@gantep.edu.tr Güldem KERİMOĞLU Gaziantep Üniv. SBE E-posta:

Detaylı

KISA VADELİ SERMAYE AKIMLARININ BELİRLEYİCİLERİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

KISA VADELİ SERMAYE AKIMLARININ BELİRLEYİCİLERİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ KISA VADELİ SERMAYE AKIMLARININ BELİRLEYİCİLERİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ Filiz ERATAŞ Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat Bölümü Uncubozköy Kampüsü / MANİSA E-posta: filizeratas@gmail.com

Detaylı

Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 6, Sayı: 72, Haziran 2018, s

Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 6, Sayı: 72, Haziran 2018, s Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 6, Sayı: 72, Haziran 2018, s. 276-292 Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date Yayınlanma Tarihi / The Publication Date 26.05.2018 30.06.2018 Dr. Öğr. Üyesi

Detaylı

Kayıtdışı Ekonominin Tahmini ve Vergi Gelirleri ile Arasındaki İlişki

Kayıtdışı Ekonominin Tahmini ve Vergi Gelirleri ile Arasındaki İlişki Finans Politik & Ekonomik Yorumlar 2016 Cilt: 53 Sayı: 612 H. ZENGİN - A. TÜTÜNCÜ 73 Kayıtdışı Ekonominin Tahmini ve Vergi Gelirleri ile Arasındaki İlişki Öz Hilmi ZENGİN 1 Asiye TÜTÜNCÜ 2 Türkiye ekonomisinde

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ Ahmet Kibar ÇETİN

ÖZGEÇMİŞ Ahmet Kibar ÇETİN KİŞİSEL BİLGİLER ÖZGEÇMİŞ Ahmet Kibar ÇETİN Doğum Yeri ve Tarihi : Arhavi/Artvin & 1971 Uyruğu Medeni Hali Adres E-mail EĞİTİM DURUMU : TC : Evli, 1 çocuk : Çankırı Karatekin Üniversitesi, İİBF İktisat

Detaylı

Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 3, Sayı: 14, Haziran 2015, s

Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 3, Sayı: 14, Haziran 2015, s Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 3, Sayı: 14, Haziran 2015, s. 15-38 Ali ERDOĞAN 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA VE TİCARİ DIŞA AÇIKLIK ORANI İLE DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN

Detaylı

Türkiye deki Enflasyon ve Nominal Faiz Oranı İlişkisinin Analizi: Bayer-Hanck Eşbütünleşme Testi

Türkiye deki Enflasyon ve Nominal Faiz Oranı İlişkisinin Analizi: Bayer-Hanck Eşbütünleşme Testi Türkiye deki Enflasyon ve Nominal Faiz Oranı İlişkisinin Analizi: Bayer-Hanck Eşbütünleşme Testi Fındık Özlem ALPER 1 Özet oranları ile ki ilişki ve bu ilişkinin yönü iktisat ve finans literatüründeki

Detaylı

Doğrudan Yabancı Yatırımların Makroekonomik Belirleyicileri Üzerine Bir Çalışma: Latin Amerika Türkiye Karşılaştırması 1*

Doğrudan Yabancı Yatırımların Makroekonomik Belirleyicileri Üzerine Bir Çalışma: Latin Amerika Türkiye Karşılaştırması 1* Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi Cilt: 39 Sayı: 1 Haziran 2017, ISSN: 2149-1844, ss/pp. 77-100 DOI: 10.14780/muiibd.329904 Doğrudan Yabancı Yatırımların Makroekonomik Belirleyicileri

Detaylı

KONUT SEKTÖRÜNÜN ELEKTRİK TALEBİ: TÜRKİYE İÇİN TALEP TAHMİNİ VE ÖNGÖRÜ. Prof. Dr. Muammer YAYLALI. Yrd. Doç. Dr. Fuat LEBE

KONUT SEKTÖRÜNÜN ELEKTRİK TALEBİ: TÜRKİYE İÇİN TALEP TAHMİNİ VE ÖNGÖRÜ. Prof. Dr. Muammer YAYLALI. Yrd. Doç. Dr. Fuat LEBE 119 KONUT SEKTÖRÜNÜN ELEKTRİK TALEBİ: TÜRKİYE İÇİN TALEP TAHMİNİ VE ÖNGÖRÜ Prof. Dr. Muammer YAYLALI Erzurum Teknik Üniversitesi, muammer.yaylali@erzurum.edu.tr Yrd. Doç. Dr. Fuat LEBE Adıyaman Üniversitesi,

Detaylı

AZERBAYCAN DA FĠYATLAR GENEL DÜZEYĠ VE DÖVĠZ KURU ĠLĠġKĠSĠ

AZERBAYCAN DA FĠYATLAR GENEL DÜZEYĠ VE DÖVĠZ KURU ĠLĠġKĠSĠ H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 29, Sayı 1, 2011, s. 1-19 AZERBAYCAN DA FĠYATLAR GENEL DÜZEYĠ VE DÖVĠZ KURU ĠLĠġKĠSĠ Seymur AGHAYEV Öz Çalışmada 1995: 01 2010: 04 dönemine ait aylık

Detaylı

C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 13, Sayı 2, 2012 1

C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 13, Sayı 2, 2012 1 C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 13, Sayı 2, 2012 1 TÜRKİYE DE KÂĞIT TÜKETİMİ İLE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ: EŞBÜTÜNLEŞME VE NEDENSELLİK ANALİZİ Ali Rıza SANDALCILAR * Özet Bu çalışmanın

Detaylı

Türkiye de Araştırma Geliştirme Harcamaları ile Doğrudan Yabancı Yatırım İlişkisi: Sınır Testi Yaklaşımı

Türkiye de Araştırma Geliştirme Harcamaları ile Doğrudan Yabancı Yatırım İlişkisi: Sınır Testi Yaklaşımı Çukurova Üniversitesi İİBF Dergisi Cilt:18. Sayı:1. Haziran 2014 ss.77-87 Türkiye de Araştırma Geliştirme Harcamaları ile Doğrudan Yabancı Yatırım İlişkisi: Sınır Research and Development and Foreign Direct

Detaylı

Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 57, Kasım 2017, s

Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 57, Kasım 2017, s Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 57, Kasım 2017, s. 455-465 Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date Yayınlanma Tarihi / The Publication Date 21.09.2017 13.11.2017 Arş. Gör. Fatma Esra

Detaylı

Öğr. Gör. Cebrail TELEK Kilis 7 Aralık Üniversitesi SBMYO, Dış Ticaret Bölümü, Kilis/Türkiye

Öğr. Gör. Cebrail TELEK Kilis 7 Aralık Üniversitesi SBMYO, Dış Ticaret Bölümü, Kilis/Türkiye INTERNATIONAL JOURNAL of DISCIPLINES ECONOMICS & ADMINISTRATIVE SCIENCES STUDIES Open Access Refereed E-Journal & Indexed ISSN: 2587-2168 Social Sciences Indexed www.ideastudiesjournal.com / ideastudiesjournal@gmail.com

Detaylı

Koşullu Öngörümleme. Bu nedenle koşullu öngörümleme gerçekleştirilmelidir.

Koşullu Öngörümleme. Bu nedenle koşullu öngörümleme gerçekleştirilmelidir. Koşullu Öngörümleme Ex - ante (tasarlanan - umulan) öngörümleme söz konusu iken açıklayıcı değişkenlerin hatasız bir şekilde bilindiği varsayımı gerçekçi olmayan bir varsayımdır. Çünkü bazı açıklayıcı

Detaylı

Ham Petrol İthal Fiyatıyla Enflasyon Arasındaki İlişki: Türkiye Analizi*

Ham Petrol İthal Fiyatıyla Enflasyon Arasındaki İlişki: Türkiye Analizi* Finans Politik & Ekonomik Yorumlar 2010 Cilt: 47 Sayı:540 O. PEKER - M. MERCAN 25 Ham Petrol İthal Fiyatıyla Enflasyon Arasındaki İlişki: Türkiye Analizi* Özet Osman PEKER 1 Mehmet MERCAN 2 Bu çalışmada,

Detaylı

Ekonometri ve İstatistik Sayı: TÜRKİYE EKONOMİSİNDEKİ İSTİHDAMSIZ BÜYÜMENİN EKONOMETRİK ANALİZİ * Ömür URAS **

Ekonometri ve İstatistik Sayı: TÜRKİYE EKONOMİSİNDEKİ İSTİHDAMSIZ BÜYÜMENİN EKONOMETRİK ANALİZİ * Ömür URAS ** Ekonometri ve İstatistik Sayı:24 2016 94-108 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ İKTİSAT FAKÜLTESİ EKONOMETRİ VE İSTATİSTİK DERGİSİ TÜRKİYE EKONOMİSİNDEKİ İSTİHDAMSIZ BÜYÜMENİN EKONOMETRİK ANALİZİ * Ömür URAS ** Özet

Detaylı

TÜRKİYE DE AR-GE HARCAMALARI VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ NEDENSEL İLİŞKİNİN ANALİZİ

TÜRKİYE DE AR-GE HARCAMALARI VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ NEDENSEL İLİŞKİNİN ANALİZİ Ege Akademik Bakış / Ege Academic Review 9 () 2009: 25-259 TÜRKİYE DE AR-GE HARCAMALARI VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ NEDENSEL İLİŞKİNİN ANALİZİ ANALYSIS OF THE CASUAL RELATIONSHIP BETWEEN R&D EXPENDITURES

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ. Dağıtılmış Gecikmeli Modellerin Analizi ve Firma Verilerine Uygulanması, Prof. Dr. Ali Hakan Büyüklü

ÖZGEÇMİŞ. Dağıtılmış Gecikmeli Modellerin Analizi ve Firma Verilerine Uygulanması, Prof. Dr. Ali Hakan Büyüklü ÖZGEÇMİŞ Adı Soyadı: Ferda Yerdelen Tatoğlu Doğum Tarihi: 25 07 1978 Öğrenim Durumu: Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl Lisans Ekonometri İstanbul Üniversitesi 1998 Y. Lisans Ekonometri İstanbul Universitesi

Detaylı

İHRACAT VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ: BOOSTRAP PANEL GRANGER NEDENSELLİK TESTİ Nurgün TOPALLI*

İHRACAT VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ: BOOSTRAP PANEL GRANGER NEDENSELLİK TESTİ Nurgün TOPALLI* İHRACAT VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ: BOOSTRAP PANEL GRANGER NEDENSELLİK TESTİ Nurgün TOPALLI* Özet: Bu çalışmada Brezilya, Çin, Hindistan, Endonezya, Güney Kore, Filipinler, Malezya, Tayland ve

Detaylı

MAKROEKONOMİK İSTİKRARSIZLIĞIN EKONOMİK BÜYÜME ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ: TÜRKİYE ÜZERİNE YAPISAL KIRILMALI ZAMAN SERİSİ ANALİZİ ( )

MAKROEKONOMİK İSTİKRARSIZLIĞIN EKONOMİK BÜYÜME ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ: TÜRKİYE ÜZERİNE YAPISAL KIRILMALI ZAMAN SERİSİ ANALİZİ ( ) MAKROEKONOMİK İSTİKRARSIZLIĞIN EKONOMİK BÜYÜME ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ: TÜRKİYE ÜZERİNE YAPISAL KIRILMALI ZAMAN SERİSİ ANALİZİ (1983-2015) Ömer YALÇINKAYA 1, Halil İbrahim AYDIN 2 ÖZ Bu çalışmada, Türkiye

Detaylı

Zaman Serisi Verileriyle Regresyon Analizi

Zaman Serisi Verileriyle Regresyon Analizi Zaman Serisi Verileriyle Regresyon Analizi Hüseyin Taştan 1 1 Yıldız Teknik Üniversitesi Iktisat Bölümü Textbook: Introductory Econometrics (4th ed.) J. Wooldridge 13 Mart 2013 Ekonometri II: Zaman Serisi

Detaylı

CARİ İŞLEMLER DENGESİ VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ ( )

CARİ İŞLEMLER DENGESİ VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ ( ) The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science Doi number:http://dx.doi.org/10.9761/jasss3676 Number: 51, p. 539-548, Autumn III 2016 Yayın Süreci Yayın Geliş Tarihi

Detaylı

Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science

Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science ISSN: 2149-0821 Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science Yıl: 5, Sayı: 20, Şubat 2018, s. 473-497 Hüseyin USLU Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Ana Bilim Dalı, Yüksek

Detaylı

Dr.Mehmet Barış ASLAN Muş Alparslan Üniversitesi, Doktor Öğretim Görevlisi

Dr.Mehmet Barış ASLAN Muş Alparslan Üniversitesi, Doktor Öğretim Görevlisi ISSN: 2149-9225 Yıl: 3, Sayı: 7, Mart 2017, s. 389-404 Dr.Mehmet Barış ASLAN Muş Alparslan Üniversitesi, Doktor Öğretim Görevlisi b.aslan@alparslan.edu.tr TÜRKİYE-ALMANYA DIŞ TİCARETİNDE DÖVİZ KURU VE

Detaylı

TÜRKİYE DE İŞSİZLİK VE İŞSİZLİĞİ ETKİLEYEN MAKROEKONOMİK FAKTÖRLERİN EKONOMETRİK ANALİZİ *

TÜRKİYE DE İŞSİZLİK VE İŞSİZLİĞİ ETKİLEYEN MAKROEKONOMİK FAKTÖRLERİN EKONOMETRİK ANALİZİ * Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, Cilt 1, Sayı 2, 2018 Int. Journal of Management Economics and Business, Vol. 1, No. 2, 2018 TÜRKİYE DE İŞSİZLİK VE İŞSİZLİĞİ ETKİLEYEN MAKROEKONOMİK FAKTÖRLERİN

Detaylı

Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme İlişkisi Türkiye Örneği. Financial Development and Economic Growth in Turkey

Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme İlişkisi Türkiye Örneği. Financial Development and Economic Growth in Turkey İNSAN VE TOPLUM BİLİMLERİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Cilt: 5, Sayı: 7, 2016 Sayfa: 1757-1765 Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme İlişkisi Türkiye Örneği Hacı Bayram IŞIK Prof. Dr., Kırıkkale Üniversitesi, İktisat

Detaylı

ENFLASYON VE PARA İKAMESİ İLİŞKİSİ: TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN EKONOMETRİK BİR ANALİZ (1994:01-2009:12)

ENFLASYON VE PARA İKAMESİ İLİŞKİSİ: TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN EKONOMETRİK BİR ANALİZ (1994:01-2009:12) ENFLASYON VE ARA İKAMESİ İLİŞKİSİ: TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN EKONOMETRİK BİR ANALİZ (1994:01-2009:12) Taha Bahadır SARAÇ Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat Bölümü, Niğde E-posta:

Detaylı