MALATYA BATTALGAZİ VAKIFBANK ORTAOKULU BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ ve YAZARLIK DERSİ MİCROSOFT OFFICE 2010 DERS NOTLARI

Transkript

1 MİCROSOFT OFFICE 2010 DERS NOTLARI MİCROSOFT WORD 1. Başlangıç Bu eğitimin amacı, katılımcıların çalışma hayatlarında Microsoft Word programını daha etkili ve verimli kullanmalarını sağlamak ve karşılaştıkları sorunların çözümlerine ulaşma konusunda deneyim kazandırmaktır. Katılımcıların bu eğitimi tamamladıklarında: Word dokümanları oluşturma ve farklı formatlarda kaydetme, Etkili doküman şekillendirme, Tablo, resim ve şekil ekleme, Mektup birleştirme özelliğini kullanma, Sayfa yapısını değiştirme, Yazım kontrolü yapma becerilerini kazanmış olmaları beklenmektedir. Bu eğitimde Microsoft Word 2010 Türkçe sürümü kullanılacaktır. 1.1 Microsoft Word Yazılımı Microsoft Word, bilgisayarınızda metin belgeleri oluşturmanızı sağlayan ve Microsoft Office paketine dâhil bir yazılımdır. Bu yazılımı kullanarak oluşturduğunuz metin belgelerini tablo ve grafikler ile zenginleştirebilir, resim ve çizim gibi araçlar ile renklendirebilirsiniz. Microsoft Word 2010 ara yüzündeki bölümler aşağıdaki resim üzerinde gösterilmiştir. Hızlı Erişim Çubuğu Sekmeler Şerit YAZIM ALANI Kaydırma Çubuğu Durum Çubuğu ~ 1 ~

2 MİCROSOFT OFFICE 2010 DERS NOTLARI Microsoft Word 2010 sürümünde menüler sekmeler şeklinde karşımıza çıkmaktadır. Ekranda sürekli yer alan 8 sekme temel kullanım amaçları aşağıda listelenmiştir: 1. Dosya: Doküman yönetimi ile ilgili Aç, Kaydet, Farklı Kaydet ve Yazdır gibi işlemler yer alır. 2. Giriş: Bir belge üzerinde çalışırken sıklıkla kullanılan Yazı Tipi ve Paragraf Düzenleme gibi araçlar yer alır. 3. Ekle: Dokümana eklenebilecek Tablo, Resim, Grafik ve Sayfa Numarası gibi nesneler ve özellikler yer alır. 4. Sayfa Düzeni: Kenar Boşlukları, Yönlendirme ve Sayfa Kenarlıkları gibi sayfa yapısı ile ilgili özellikler yer alır. 5. Başvurular: Dokümana İçindekiler Tablosu, Dipnot ve Alıntı gibi özellikler eklemek için kullanılır. 6. Postalar: Zarf veya Etiket hazırlamak ve Adres Mektup Birleştirme için kullanılır. 7. Gözden Geçir: Yazım Denetimi ve Dil seçimi araçları yer alır. 8. Görünüm: Çalışma alanını şekillendirmek için kullanılan Belge Görünümleri ve Yakınlaştırma araçları yer alır. Sürekli görünen sekmelere üzerinde çalıştığınız nesne ile ilgili araçların yer aldığı sekmeler de eklenmektedir. Örneğin, bir tablo üzerinde çalışırken Tasarım ve Düzen sekmelerinden oluşan Tablo Araçları bölümü görülürken bir resim üzerinde çalışırken Biçim sekmesinin yer aldığı Resim Araçları bölümü görülür. Microsoft Word 2010 yazılımında açılır menüler yerine Şerit uygulaması kullanılır. Şerit üzerinde araçlar küçük resimler ile simgelenir. İsterseniz şeridi, şeridin sağ üst köşesinde yer alan düğmesi ile gizleyerek çalışma alanınızı genişletebilirsiniz. Menülere tıklayarak şeridi görünür hale getirebilirsiniz. Şeridi sürekli görünür yapmak için ise yine şeridin sağ üst köşesinde yer alan düğmesi tıklanmalıdır. Microsoft Word 2010 yazılım penceresinin sol üst köşesinde yer alan Hızlı Erişim Çubuğu ile Kaydetme, Geri Alma, Yenileme ve Baskı Önizleme araçlarına kolaylıkla erişilebilir. İsterseniz Hızlı Erişim Çubuğuna yeni araçlar ekleyerek özelleştirebilirsiniz. Bunun için Hızlı Erişim Araç Çubuğu nu Özelleştir açılır menüsünü kullanabilirsiniz. 1.2 Klavye Kısayolları Klavye kısayolları ile sık kullandığınız işlemleri daha hızlı yapabilmeniz için sunulmuş araçlardır. Şerit üzerinde kullandığınız aracın üzerinde imlecinizi bekletirseniz kısayolunu görebilirsiniz. ~ 2 ~

3 MİCROSOFT OFFICE 2010 DERS NOTLARI Bu araçlardan en sık kullanılanlar aşağıda listelenmiştir: Doküman Aç CTRL + O Kes CTRL + X Kaydet CTRL + S Kopyala CTRL + C Yazdır CTRL + P Yapıştır CTRL + V Kapat CTRL + W Kalın Yazı CTRL + K Geri Al CTRL + Z İtalik Yazı CTRL + T Yenile CTRL + Y Altı Çizili Yazı CTRL + SHIFT + A Tümünü Seç CTRL + A Yardım F1 1.3 Yardım Microsoft Word yazılımı ile çalışırken yardıma ihtiyaç duyduğunuzda şeridin sağ üst köşesindeki düğmesini kullanarak veya klavyedeki F1 tuşuna basarak Word Yardımını açabilirsiniz. Açılan Yardım penceresinde yaşadığınız sorun ile ilgili anahtar kelimeleri Ara Çubuğuna yazarak arama yaparak çevrimiçi ve çevrimdışı ilgili kaynaklara erişebilirsiniz. Bilgisayarınızın İnternet bağlantısı var ise Office.com aracılığıyla çevrimiçi kaynaklara ulaşabilirsiniz. Çevrimdışı kaynaklarda arama yapmak istiyorsanız, Ara Çubuğunun üstündeki tıklayabilirsiniz. Tekrar çevrimiçi arama yapmak için ise yanındaki düğmesini kullanabilirsiniz. Bu işlemi Word Yardımı penceresinin sağ alt köşesindeki Bağlantı Durumu düğmesini kullanarak da gerçekleştirebilirsiniz. düğmesine ~ 3 ~

4 MİCROSOFT OFFICE 2010 DERS NOTLARI 2. Temel İşlemler Bu bölümde Microsoft Word yazılımının kullanımı ile ilgili temel işlemlere yer verilmiştir. Microsoft Word yazılımını başlatmak için: 1. Başlat düğmesine tıklayın. 2. Tüm Programlar seçeneğine tıklayın. 3. Microsoft Office klasörüne tıklayın. 4. Microsoft Word 2010 seçeneğine tıklayın. Masaüstü kısayolu oluşturmak için Microsoft Word 2010 seçeneğine sağ tıkladığınızda açılan menüde önce Gönder seçeneğine tıklamalı, açılan alt menüde ise Masaüstü (Kısayol Oluştur) seçeneğine tıklamalısınız. Bu işlemden sonra Microsoft Word yazılımını açmak için masaüstünde yer alan ikona tıklamanız yeterli olacaktır. 2.1 Yeni belge açma Microsoft Word yazılımını açtığınızda boş bir belge de açılmış olacaktır. Bir doküman üzerinde çalışırken yeni bir belge açmak için: 1. Dosya sekmesine tıklayın. 2. Soldaki menüden Yeni seçeneğine tıklayın. 3. Açılan şablonlardan amacınıza uygun olana çift tıklayarak açın. Yeni bir boş belge açmak için CTRL ve N tuşları da kullanılabilir. Kullanılabilir Şablonlar arasında en sık kullanılan ve yazılımı ilk açtığınızda açılan Boş Belgedir. Bu ekrandaki şablonlar aracılığıyla belli amaçlar için önceden belirlenmiş biçimlerde belgeler oluşturabilirsiniz. Örneğin Ajandalar ile bir toplantı akışını hazırlayabilir, Listeler ile yapılması gereken işlerinizin listesini hazırlayabilirsiniz. 2.2 Var olan belgeyi açma Daha önce üzerinde çalıştığınız bir belgeyi tekrar açmak için: 1. Dosya sekmesine tıklayın. 2. Soldaki menüden Aç seçeneğine tıklayın. 3. Açılan pencere aracılığıyla belgenizi bulun ve belgeye çift tıklayarak açın. ~ 4 ~

5 MİCROSOFT OFFICE 2010 DERS NOTLARI Aç penceresine ulaşmak için CTRL ve O tuşlarına basabilirsiniz. 2.3 Birden fazla belge ile çalışma Aynı anda birden fazla belge ile çalışırken belgeler arasında geçiş yapmak için: 1. Görünüm sekmesine tıklayın. 2. Pencere bölümünden Pencerelerde Geçiş Yap düğmesine tıklayın. 3. Açılan menüden geçiş yapmak istediğiniz belgeye tıklayın. Ayrıca imlecinizi araç çubuğunda göreceğiniz Microsoft Word ikonu üzerinde bekletirseniz açık olan belgelerinizi görebilirsiniz. Bu pencerelere tıklayarak da istediğiniz belgeye geçebilirsiniz. Bir diğer yöntem ise ALT ve TAB tuşlarına beraber basmaktır. Bu durumda bilgisayarınızda açık olan bütün belgeler ekranınızın ortasında gösterilecektir.bu belgelere tıklayarak istediğiniz belgeyi açabilirsiniz. Bu özellik herhangi bir programda açmış olduğunuz belge ile Word belgesi arasında da geçiş yapmanıza olanak sağlar. Örneğin; açmış olduğunuz Microsoft Excel tablosundaki verileri üzerinde çalıştığınız Word belgesine kolaylıkla kopyalayabilirsiniz. Birden fazla belgeyi bir arada görmek isterseniz Görünüm sekmede yer alan Tümünü Yerleştir seçeneğini kullanabilirsiniz. Bu seçeneğe tıkladığınızda açık olan tüm Word belgeleriniz ekranınıza alt alta sığdırılacaktır. Belgeler yerleştirildikten sonra aktif hale gelecek olan Yan Yana Görüntüle seçeneği ile belgelerinizin yan yana yerleştirilmesini sağlayabilirsiniz. Böylece belgeler arasında geçiş yapmadan bir belgeden diğerine metin veya biçim kopyalama yapabilir ya da belgeleri karşılaştırabilirsiniz. 2.4 Dil seçimi Microsoft Word yazılımı kurulum diline göre varsayılan dilini ayarlamaktadır. Yazılım kurulumu Türkçe yapıldı ise varsayılan yazım dili Türkçedir ve değiştirilmediği sürece bütün belgelere uygulanır. Çalışılan belgenin yazım dilini Word penceresinin en altındaki durum çubuğundan görebilirsiniz. Belge dilini özellikle yazım ve dilbilgisi denetimi için önem taşımaktadır. Belge dili ile kullandığınız dil farklı ise yazdığınız tüm kelimelerin altı kırmızı ile çizilecektir. ~ 5 ~

6 MİCROSOFT OFFICE 2010 DERS NOTLARI Bütün belgenin dilini değiştirmek için: 1. CTRL ve A tuşlarına basarak tüm belgeyi seçin. 2. Gözden Geçir sekmesine tıklayın. 3. Dil bölümünde yer alan Dil düğmesine tıklayın. 4. Yazım Denetimleme Dilini Ayarla seçeneğine tıklayın. Açılan Dil penceresinden belge dilini ayarlayabilirsiniz. Örneğin; Microsoft Word yazılımı İngilizce kurulduysa, varsayılan dil İngilizce olacaktır. Türkçe belgelerde yazım denetimi yapmak için Dil penceresinden Türkçe seçilmelidir. Genellikle çalışma diliniz Türkçe ise Türkçeyi varsayılan dil olarak yine bu pencereyi kullanarak ayarlayabilirsiniz. Bu işlemi Türkçe seçtikten sonra Dil penceresinin altındaki Varsayılan Olarak Ayarla düğmesine tıklayarak gerçekleştirebilirsiniz. Tamam düğmesine tıklayarak ayarlarınızı uygulayarak pencereyi kapatabilirsiniz. Ayrıca Dil penceresine durum çubuğundaki düğmesine tıklayarak ulaşabilirsiniz. 2.5 Yazım denetleme Seçtiğiniz belge diline göre Microsoft Word otomatik olarak yazım denetimi yapacaktır. Denetim sırasında yanlış yazılmış olan kelimeler kırmızı çizgi ile işaretlenecektir. Yanlış yazılmış olan kelimeyi düzeltmek için: 1. Altı çizili kelimeye sağ tıklayın. 2. Açılan menünün en üstünde bu kelime için yazım önerileri yer almaktadır. 3. Yazmak istediğiniz kelime bunlardan biri ise kelimeye tıklayarak düzeltebilirsiniz. 4. Yazdığınız kelimenin doğru olduğunu düşünüyorsanız Yoksay seçeneğini tıklayabilirsiniz. Böylece kelime değiştirilmeyecek ve altındaki kırmızı çizgi kaldırılacaktır. 5. Aynı kelimeyi belge içinde pek çok kez kullandıysanız ve doğru yazıldığını düşünüyorsanız Tümünü Geç seçeneğini tıklayabilirsiniz. 6. Yazdığınız kelimenin doğru yazıldığından emin iseniz Sözlüğe Ekle seçeneği ile kelimeyi sözlüğe ekleyerek bundan sonra doğru kabul edilmesini sağlayabilirsiniz. Microsoft Word, dilbilgisi denetimi de yapmaktadır ve yanlış kullanımları yeşil çizgi ile işaretlemektedir. Yeşil çizgi ile işaretlenmiş olan bölümler ile ilgili düzenlemeler için: 1. İşaretli bölümü sağ tıklayın. 2. İşaretli bölüm ile ilgili bir öneri var ise açılan menünün en üstünde yer alır. 3. Doğru kullanımın bu öneri ise öneriye tıklayarak düzeltmeyi yapabilirsiniz. 4. Önerinin doğru olmadığını düşünüyorsanız Tümceyi Yoksay seçeneği ile değişiklik yapmadan yeşil çizgiyi kaldırabilirsiniz. ~ 6 ~

7 MİCROSOFT OFFICE 2010 DERS NOTLARI Yeşil çizgi ile işaretlenmiş olan bazı bölümler ile ilgili bir öneri verilmeyecektir. Bu durumda işaretli bölümün tekrar gözden geçirmesi yararlı olacaktır. Eğer bölüm uygun bulunuyorsa Tümceyi Yoksay seçeneği seçilerek yeşil çizgi kaldırılabilir. Otomatik yazım denetimi özelliğini kullanmak istemiyorsanız Dil penceresini açıp dilbilgisi denetimi yapma kutucuğunu tıklayarak işaretleyebilirsiniz. Yazım veya 2.6 Metin işlemleri Bu bölümde belgenizde değişiklik veya düzenleme yapmak istediğinizde ihtiyaç duyacağınız işlemler ile metin girişini kolaylaştıracak araçlara yer verilmiştir Dolaşma Belge içinde dolaşmak için Word penceresinin sağ tarafındaki gezinti çubuğunu kullanabilirsiniz. Kaydırma çubuğunu aşağı ya da yukarı hareket ettirerek sayfalar arasında hızla geçiş yapabilirsiniz. Çubuğun altındaki Önceki Sayfa Sonraki Sayfa düğmesine ile bir sayfa yukarıya, düğmesi ile bir sayfa aşağı gidebilirsiniz. Ayrıca Word penceresinin altındaki durum çubuğunda yer alan Sayfa bilgisine tıklayarak istenen sayfaya ulaşılabilir. Açılan Bul ve Değiştir penceresinin Git sekmesine ulaşılmak istenen sayfanın numarası yazılabilir. Ayrıca + ve - işaretleri ile ileri veya geriye doğru kaç sayfa gidileceği de bu pencerede belirtilebilir. Klavye tuşları kullanılarak da belge içinde dolaşılabilir. Bir sayfa aşağı Bir karakter sola Bir sayfa yukarı Satır başı Bir satır aşağı Satır sonu Bir satır yukarı Bir karakter sağa Belge başı Belge sonu CTRL + CTRL Seçme ve Taşıma Hazırladığınız metinde bir paragraf, cümle ya da kelimeyi belgenin farklı bir yerine taşımak için taşımak istediğiniz bölümü imlecinizin sol tuşuna basılı tutarak seçmelisiniz. Seçme işlemini ~ 7 ~

8 MİCROSOFT OFFICE 2010 DERS NOTLARI klavyedeki yön tuşlarını kullanarak da gerçekleştirebilirsiniz. Bunun için seçmek istediğiniz bölümün başına veya sonuna tıklamalısınız. Seçim için gereken tuş kombinasyonları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. Sola doğru bir karakter seçme Sağa doğru bir karakter seçme Alt doğru bir satır seçme Üste doğru bir satır seçme Sola doğru tüm satırı seçme Sağa doğru tüm satırı seçme Sola doğru bir kelime seçme SHIFT + SHIFT + CTRL + Sağa doğru bir kelime seçme SHIFT + SHIFT + CTRL + Alta doğru bir paragraf seçme SHIFT + SHIFT + CTRL + Üste doğru bir paragraf seçme SHIFT + SHIFT + CTRL + Belge başına kadar tüm metni seçme SHIFT + SHIFT + CTRL + Belge sonuna kadar tüm metni SHIFT + seçme SHIFT + CTRL + Seçilmiş bölümü yine fareniz ile sürükleyerek istediğiniz yere taşıyabilirsiniz. Seçili bölümü belge içinde taşımaya başladığınızda imleciniz yanda görüldüğü gibi noktalı olacaktır ve sürüklemeyi bıraktığınızda seçtiğiniz bölüm imlecinizin olduğu noktaya taşınacaktır Kopyalama Belge içinde veya belgeler arasında istediğiniz bölümleri kopyalayarak çoğaltabilirsiniz. Kopyalama işlemi için bölümü seçin ve aşağıdaki işlemlerden birini kullanarak işlemi tamamlayın: a. Giriş sekmesi: 1. Kopyala düğmesine tıklayın. 2. Seçili bölümü yapıştırmak isteğiniz yere tıklayın. 3. Yapıştır düğmesine tıklayın. b. Seçili bölümü sağ tıklayınca açılan menü: 1. Kopyala seçeneğine tıklayın. 2. Seçili bölümü yapıştırmak isteğiniz yere sağ tıklayın. 3. Yapıştır seçeneğine tıklayın. c. Klavye kısayolları: 1. CTRL ve C tuşlarına basın. 2. Seçili bölümü yapıştırmak isteğiniz yere tıklayın. 3. CTRL ve V tuşlarına basın. Belge içinde veya belgeler arasında taşıma yapmak için ise yukarıdaki adımları Kopyala yerine Kes özelliği ile uygulayabilirsiniz. Kes işleminin klavye kısayolu ise CTRL ve X tuşlarıdır. ~ 8 ~

9 MİCROSOFT OFFICE 2010 DERS NOTLARI kopyalama sırasında görülen seçenekler: Yapıştırma seçenekleri Kopyaladığınız veya kestiğiniz bir bölümü yapıştırma sırasında biçimlendirebilirsiniz. Giriş sekmesindeki Yapıştır düğmesinin altındaki küçük oka tıkladığınızda Yapıştırma Seçenekleri menüsü açılacaktır. Bu menüye yapıştırma işlemini yaptıktan sonra yapıştırdığınız bölümün yakınında ortaya çıkan simgesine tıklayarak da erişebilirsiniz. Bu menüde yer alan seçenekler kopyalamış olduğunuz bölüme göre farklılık göstermektedir. Metin Kaynak Biçimlendirmesini Koru: Bu seçenek özgün metnin görünümünü korur. Biçimlendirmeyi Birleştir: Bu seçenek, çevreleyen metinle eşleşecek biçimde biçimlendirmeyi değiştirir. Yalnızca Metni Koru: Bu seçenek metindeki özgün biçimlendirmenin tümünü kaldırır Geri alma ve Yenileme Yaptığınız işlemleri geri almak için Hızlı Erişim Çubuğunda yer alan Geri Al düğmesini kullanabilirsiniz. Geri Al düğmesinin yanındaki oka tıklayarak birkaç işlemi aynı anda da geri alabilirsiniz. Belgeyi kaydetme gibi Dosya sekmesinden gerçekleştirilen bazı işlemler geri alınamaz. Geri alma işleminin 2 klavye kısayol vardır: 1. CTRL ve Z tuşları 2. F2 fonksiyon tuşu Geri aldığınız işlemleri yenilemek için ise Hızlı Erişim Çubuğunda yer alan Yenile kullanabilirsiniz. Yenileme işleminin 2 klavye kısayol vardır: düğmesini 1. CTRL ve Y tuşları 2. F3 fonksiyon tuşu Bulma ve Değiştirme Üzerinde çalıştığınız belge içinde arama yaparak düzeltmek veya bulmak istediğiniz metinlere kolaylıkla ulaşabilirsiniz. Bunun için Giriş sekmesinde yer alan Düzenleme bölümündeki Bul düğmesine tıklamalısınız. Bul işleminin klavye kısayolu CTRL ve F tuşlarıdır. Bu düğmeye tıkladığınızda Word penceresinin sağ tarafında Gezinti bölmesi açılacaktır. Belge Ara kutucuğuna bulmak istediğiniz kelimeyi yazarak arama yapabilirsiniz. Arama sonuçları yine bu pencerede listelenecek ve belgeniz üzerinde Sarı renk ile işaretlenecektir. Listede yer alan sonuçlardan birine tıklayarak o bölüme gidebilir veya düğmeleri ile sonuçlar arasında dolaşabilirsiniz. Belge içinde kullanmış olduğunuz bir kelimeyi başka bir kelime ile değiştirmeniz gerekiyor ise Değiştir işlemini kullanabilirsiniz. Bunun için Giriş sekmesinde yer alan Düzenleme bölümündeki Değiştir düğmesine tıklamalısınız. Değiştir işleminin klavye kısayolu CTRL ve H tuşlarıdır. Değiştir düğmesine tıkladığınızda Bul ve Değiştir penceresi açılacaktır. ~ 9 ~

10 MİCROSOFT OFFICE 2010 DERS NOTLARI Açılan pencerede Aranan ve Yeni Değer kutuları yer almaktadır. Aranan kutusuna belgede var olan kelimeyi, Yeni Değer kutusuna ise bu kelime ile değiştirmek istediğiniz yeni kelimeyi yazmalısınız. Değiştirme işlemini tamamlamak için Değiştir düğmesine tıklamalısınız. Değiştir düğmesine tıkladığınızda önce aradığınız kelime bulunacak ve gösterilecektir. Tekrar Değiştir düğmesine tıklarsanız, görüntülenen kelime yeni kelime ile değiştirilecek ve bir sonraki kelime bulunacaktır. Bu işlemi tekrarlayarak belgenizdeki tüm kelimeleri değiştirebilirsiniz. Bu şekilde tek tek bütün kelimeleri değiştirmek yanlış veya gereksiz bir değiştirme olmasını engellemeye yardımcı olur. Ancak böyle bir kontrole ihtiyaç duymuyorsanız Tümünü Değiştir düğmesine tıklayarak kontrol etmeden bütün kelimeleri değiştirebilirsiniz. Tümünü Değiştir özelliği ile ilgili dikkat edilmesi gereken en önemli konu aradığınız kelimenin aynı zamanda başka bir kelimenin de parçası olma durumudur. Örneğin; bilir kelimesini olur kelimesi ile değiştirmek isterseniz içinde bilir geçen bütün kelimeler de bulunacak ve eğitilebilir kelimesi eğitileolur olarak değiştirilecektir. Bu durumu engellemek için Arama Seçenekleri bölümü Bul ve Değiştir penceresindeki Tüm Seçenekler düğmesine tıklanarak açılmalıdır. Bu bölümde yer alan seçeneklerden Yalnızca tam sözcükleri bul seçeneği tıklanmalıdır. Bu seçeneğin uygulandığı değiştirme işlemlerinde sadece tam kelimeler bulunacak, yukarıdaki örnekte olduğu gibi başka bir kelimenin içinde geçen bölümler göz ardı edilecektir Simge ekleme Belgenize klavyenizde olmayan birtakım simgeleri (,, ±, gibi) ekleyebilirsiniz. Bunun için Ekle sekmesinde yer alan Simgeler bölümünde yer alan Simge düğmesine tıklamalısınız. Açılan menüde sık kullanılan simgeler yer almaktadır. Bu simgelere tıklayarak simgeyi imlecinizin bulunduğu yere ekleyebilirsiniz. Eğer eklemek istediğiniz simge sık kullanılanlar listesinde yer almıyorsa, Tüm Simgeler seçeneğine tıklamalısınız. Açılan pencere aradığınız simgeyi bulabilirsiniz. Kullandığınız simgeler sık kullanılanlar listesine eklenecektir Otomatik düzeltme Yazım hataları ve yanlış hecelenmiş sözcükleri, Microsoft Word tarafından otomatik olarak düzeltilmektedir. Ayrıca sık kullanılan bazı simgeler de otomatik olarak düzeltilirler. Örneğin; simgesi için (c), simgesi için ise (tm) yazmanız yeterli olacaktır. Otomatik düzeltme özelliğinin varsayılan bir listesi olmakla beraber, bu listeye eklemeler yaparak yazım sırasında yararlanabilirsiniz. Örneğin; Personel Dairesi Başkanlığı yazmak için listeye pdb kısaltmasını ekleyebilirsiniz. Böylece her pdb yazdığınızda bu karakterler Personel Dairesi Başkanlığı olarak düzeltilecektir. Otomatik düzeltme listesini düzenlemek için: 1. Dosya sekmesine tıklayın. 2. Sol menüdeki Seçenekler düğmesine tıklayın. ~ 10 ~

11 MİCROSOFT OFFICE 2010 DERS NOTLARI 3. Açılan Word Seçenekleri penceresinin solunda yer alan Yazım Denetleme düğmesine tıklayın. 4. Otomatik Düzeltme seçenekleri bölümündeki Otomatik Düzeltme Seçenekleri düğmesine tıklayın. 5. Açılan Otomatik Düzelt: Türkçe penceresinde Metni yazarken değiştir özelliğinin altındaki Değiştir kutucuğuna yazmak istediğiniz kısaltmayı ya da kelimeyi girin. 6. Yerine kutucuğuna ise düzeltme sonucu yazılacak olan kelime ya da kelime grubunu girin. Buraya yazdığınız metin aynen kullanılacaktır. Bu sebeple büyük küçük harf kullanımına dikkat etmelisiniz. 7. Ekle düğmesine tıklayın. 8. Tamam düğmesine tıklayarak işlemi tamamlayın. 9. Word Seçenekleri penceresini de Tamam düğmesine tıklayarak kapatın. 2.7 Belgeyi kaydetme Çalıştığınız belgeyi.docx uzantısı ile kaydetmek için aşağıdaki yöntemlerden birini kullanabilirsiniz: a. Hızlı Erişim Çubuğu: 1. Kaydet düğmesine tıklayın. b. Dosya sekmesi: 1. Kaydet seçeneğine tıklayın. c. Klavye kısayolu: 1. CTRL ve S tuşlarına basın. Belgeyi ilk defa kaydediyorsanız Farklı Kaydet penceresi açılacaktır. Bu pencere aracılığıyla belgeyi kaydetmek istediğiniz yeri seçmeli ve Dosya adı kutucuğuna belgenize vermek istediğiniz ismi yazmalısınız. Kaydet düğmesine basarak işlemi tamamlayabilirsiniz. Farklı Kaydet işlemi ile belgeleriniz farklı formatlarda ve isimlerde kaydedebilirsiniz. Farklı Kaydet işlemi için Dosya sekmesindeki Farklı Kaydet seçeneğine tıklamalısınız. Farklı Kaydet penceresi açılacaktır. Dosya adı bölümünden belgenizi yeni bir isimle kaydedebilirsiniz. Kayıt türü bölümünde ise belgenizi.doc,.pdf ve.html gibi uzantılar ile kaydetmeniz mümkündür. ~ 11 ~

12 MİCROSOFT OFFICE 2010 DERS NOTLARI 3. Biçimleme 3.1 Metin biçimleme Hizalama Word dokümanlarınızda oluşturduğunuz veya oluşturacağınız metinlerin hizalamasını yapabilirsiniz. Bu işlem için: 1. Hizalamak istediğiniz metni seçin. 2. Giriş sekmesini tıklayın. 3. Paragraf bölümünde seçili olan veri üzerinde değişiklik yapabileceğiniz seçenekler bulunmaktadır. 4. Hizalama düğmelerinden istediğiniz seçiniz. 1. Metni Sola Hizala: Seçili/yazılacak metni sayfanın soluna doğru hizalar. Örnek: Eğitimde, farklı öğretim teknolojilerinin uygulanması ve kullanılmasını bir toplumsal sorumluluk projesi olarak algılayarak, özellikle e-öğrenimin üniversitemizde ve ülkemizde öğrenciler ve öğretim görevlileri tarafından kullanımının yaygınlaştırılması amaçlanmaktadır. 2. Ortalama: Seçili/yazılacak metni yatay olarak sayfanın ortasına doğru hizalar. Örnek: Eğitimde, farklı öğretim teknolojilerinin uygulanması ve kullanılmasını bir toplumsal sorumluluk projesi olarak algılayarak, özellikle e-öğrenimin üniversitemizde ve ülkemizde öğrenciler ve öğretim görevlileri tarafından kullanımının yaygınlaştırılması amaçlanmaktadır. 3. Metni Sağa Hizala: Seçili/yazılacak metni sayfanın sağına doğru hizalar. Örnek: Eğitimde, farklı öğretim teknolojilerinin uygulanması ve kullanılmasını bir toplumsal sorumluluk projesi olarak algılayarak, özellikle e-öğrenimin üniversitemizde ve ülkemizde öğrenciler ve öğretim görevlileri tarafından kullanımının yaygınlaştırılması amaçlanmaktadır. 4. Yasla: Gerektiğinde sözcüklerin arasına fazladan boşluk ekleyerek seçili/yazılı metni hem sol hem sağ kenar boşluklarına hizalar. Bu seçenek, sayfanın sol ve sağ kenarı boyunca temiz bir görünüm oluşturur. Örnek: Eğitimde, farklı öğretim teknolojilerinin uygulanması ve kullanılmasını bir toplumsal sorumluluk projesi olarak algılayarak, özellikle e-öğrenimin üniversitemizde ve ülkemizde öğrenciler ve öğretim görevlileri tarafından kullanımının yaygınlaştırılması amaçlanmaktadır. Hizalama seçeneklerinin kısayolları aşağıda verilmiştir: Metni sola CTRL + L Metni sağa hizala CTRL + G hizala Ortalama CTRL + R Yasla CTRL + D ~ 12 ~

13 MİCROSOFT OFFICE 2010 DERS NOTLARI Büyük-Küçük Harf Değiştirme Word de hazırladığınız dokümanlarınızda büyük-küçük harf değişikliği yapabilirsiniz. Bunun için öncellikle değişiklik yapmak istediğiniz metni seçmeniz gerekmektedir. 1. Giriş sekmesini tıklayınız. 2. Yazı Tipi bölmesinden düğmesine tıklayın. 3. Büyük-küçük harf değiştirme seçenekleri örnek yazımları ile açılacaktır. Uygulamak istediğiniz seçeneğe tıklayın. Büyük-küçük harf değiştirme işlemi SHIFT ve F3 tuşlarına basılarak da yapılabilir. İşlemi uygulamak istediğiniz metni seçtikten sonra kısayol tuşlarına basarak değişimleri uygulayabilirsiniz. Ancak hangi değişimi uygulayacağınızı seçemezsiniz. İstediğiniz değişimi bulmak için SHIFT ve F3 tuşlarına basmaya devam etmelisiniz Büyük-Küçük Harf Değiştirme Seçenekleri Tümce Kullanımı: Bir cümlenin ilk harfini büyük harfe çevirmek için kullanabilirsiniz. Bu komutun seçili olan metnin bir cümle olduğunu anlaması için cümlenin yeni bir satırda başlaması gerekmektedir. Önce: sorularınız ve önerileriniz için iletişim bağlantısını kullanabilirsiniz. Sonra: Sorularınız ve önerileriniz için iletişim bağlantısını kullanabilirsiniz. Küçük Harf: Seçili olan tüm metni küçük harfe dönüştürür. Önce: Sorularınız ve Önerileriniz için iletişim BAĞLANTISINI kullanabilirsiniz. Sonra: sorularınız ve önerileriniz için iletişim bağlantısını kullanabilirsiniz. Büyük Harf: Seçili olan tüm metni büyük harfe dönüştürür. Önce: Sorularınız ve Önerileriniz için iletişim BAĞLANTISINI kullanabilirsiniz. Sonra: SORULARINIZ VE ÖNERİLERİNİZ İÇİN İLETİŞİM BAĞLANTISINI KULLANABİLİRSİNİZ. Her Sözcüğü Büyük Harfe Çevir: Seçili tüm metnin her bir kelimesinin baş harfini büyük harf, diğer harfleri de küçük harf yapar. Önce: sorularınız ve önerileriniz için iletişim bağlantısını kullanabilirsiniz. Sonra: Sorularınız Ve Önerileriniz İçin İletişim Bağlantısını Kullanabilirsiniz. Büyük Küçük Dönüştür: Seçili metnin her bir harfini tersine çevirir; büyük harfleri küçük, küçük harfleri de büyük harfe dönüştürür. Önce: Sorularınız ve Önerileriniz için iletişim BAĞLANTISINI kullanabilirsiniz. Sonra: sorulariniz VE önerileriniz İÇİN İLETİŞİM bağlantısını KULLANABİLİRSİNİZ Madde İmleri ve Numaralandırma Sıralı veya sırasız listeler oluşturmak için madde imleri ve numaralandırma seçeneğini kullanabilirsiniz. ~ 13 ~

14 MİCROSOFT OFFICE 2010 DERS NOTLARI Madde İşaretli ve Numaralandırılmış Listeler Oluşturma Yazılı olan metinleri madde işaretli veya numaralandırılmış liste haline getirmek istiyorsanız öncellikle o metni seçmeniz gerekmektedir. Yazacağınız metni liste şeklinde yazmak istiyorsanız metni gireceğiniz noktaya tıklayınız. Daha sonrası için üç farklı yöntem kullanabilirsiniz. a. Giriş sekmesi: 1. Paragraf bölümünde Madde İşaretleri veya Numaralandırma seçeneklerinden istediğinize tıklayın. b. Fare ile sağ tıklayınca açılan menü: 1. Madde İşaretleri veya Numaralandırma seçeneklerinden istediğinizi tıklayın. c. Elle madde işareti veya liste numarası ekleme: 1. Kullanmak istediğiniz bir şekil veya rakamı dokümanınıza ekleyin. 2. Boşluk (Space) veya Tab tuşuna basın. 3. Listenin ilk maddesini girin. Word girmiş olduğunuz şekil veya rakamı madde işareti veya liste numarası olarak otomatik olarak atayacaktır. 4. Enter tuşuna basın. 5. Listenizi bu şekilde tamamlayın. 6. Listelemeden çıkmak için 2 kere Enter tuşuna basmalısınız. Giriş sekmesinde ya da sağ tıkladığınızda açılan menüde yer alan Madde İşaretleri ile listenizde işaretler kullanabilirsiniz. Madde İşaretlerine tıkladığınızda açılan seçeneklerden istediğiniz birini tıklayarak seçebilirsiniz. Ayrıca yeni bir madde işareti de tanımlayabilirsiniz. Bu işlem için Yeni Madde İşareti Tanımla seçeneğini seçtikten sonra madde işaretiniz için uygun resim veya şekli seçmeniz ve yazı tipini belirlemeniz yeterli olacaktır. Numaralandırma ise listeniz için şekil yerine rakamlar ya da harfleri kullanmanızı sağlar. Giriş sekmesinde ya da sağ tıkladığınızda açılan menüde Numaralandırma tıklandığında açılan seçeneklerden istediğinizi seçebilirsiniz. Ayrıca yeni bir sayı biçimi oluşturabilirsiniz. Bu işlem için Yeni Sayı Biçimi Tanımla seçeneğini seçebilirsiniz. Açılan pencerede sayı stilini, sayı biçimini ve hizasını ayarlamanız yeterli olacaktır. Önceden eklemiş olduğunuz madde işaretleri ya da numaralandırmayı bu işlem adımlarını uygulayarak değiştirebilirsiniz. ~ 14 ~

15 MİCROSOFT OFFICE 2010 DERS NOTLARI Çok Düzeyli Listeler Oluşturma Listeniz içinde alt düzeyler oluşturmak için yukarıda anlatılan yöntemlerden biri ile liste oluşturmaya başlamalısınız. Alt düzey eklemek istediğiniz liste elemanından sonra Enter tuşuna bastıktan sonra Tab tuşuna da basılmalıdır Giriş sekmesindeki Girintiyi Artır düğmesi de kullanılabilir. Tab tuşu aracılığı ile hem alt düzeyde girinti oluşturulacak hem de üst düzeyden farklı bir madde işareti ya da numaralama kullanılmış olacaktır. Alt düzeyden bir üst düzeye geçmek için Giriş sekmesindeki Girintiyi Azalt veya Tab tuşu ile beraber Silme (Backspace) tuşuna basabilirsiniz. düğmesi tıklayabilir Çok düzeyli liste örneği: 1. Üst düzey elemanı 1 a. 1. Alt düzey elemanı 1 i. 2. Alt düzey elemanı 1 b. 1. Alt düzey elemanı 2 c. 1. Alt düzey elemanı 3 2. Üst düzey elemanı 2 Alt düzeylerde kullanılan madde işaretlerini veya numaralandırmayı Madde İşaretleri veya Numaralandırma seçeneklerini kullanarak değiştirebilirsiniz. Ayrıca Giriş sekmesindeki Çok Düzeyli Liste düğmesini kullanarak da biçimlendirme yapabilirsiniz Listeden Numara ve Madde İşaretlerini Kaldırma Eklemiş olduğunuz madde işaretlerini ve numaralarını kaldırabilirsiniz. Bu işlem için öncellikle ilgili işaretleri veya numaraları seçmeniz gerekmektedir. Seçim işlemini yapabilmek için maddelerden herhangi birine tıklamanız yeterlidir. a. Giriş sekmesi: 1. Paragraf bölümünde Madde İşaretleri veya Numaralandırma seçeneklerinden uygun olana tıklayın. 2. Bu tıklama ilgili seçeneği etkisiz kılacaktır. Pasif (Madde İşareti yok) b. Fare ile sağ tıklayınca açılan menü: 1. Madde İşaretleri veya Numaralandırma seçeneklerinden uygun olana tıklayın. 2. Bu tıklama ilgili seçeneği etkisiz kılacaktır. c. Elle madde işareti veya liste numarası kaldırma: 1. Kaldırmak istediğiniz madde işareti ve numaranın yanına farenin sol tuşuyla tıklayın. 2. Silme (Backspace) tuşuna basın. ~ 15 ~

16 MİCROSOFT OFFICE 2010 DERS NOTLARI 3.2 Paragraf ve Satır Biçimleme Satır ve Paragraf Aralığı Metinler veya paragraflar arasındaki satır aralığını ayarlama Satır aralığı, bir paragrafta yer alan satırlar arasındaki dikey aralığın ölçüsünü belirler. Paragraf aralığı ise paragraflar arasındaki aralığın ölçüsünü belirler. Belgenin bir bölümünde satır aralığını değiştirmek için: 1. Satır aralığını değiştirmek istediğiniz bölümü seçin. 2. Giriş sekmesinde Paragraf bölümünde Satır Aralığı seçeneğini tıklayın. 3. Açılan seçeneklerden istediğiniz satır aralığı sayısını seçin. İstediğiniz seçenek listede bulunmuyor ise Satır Aralığı Seçenekleri öğesini tıklayın. Paragraf penceresi açılacaktır. Bu pencerede Aralık bölümünde düzenleme yapabilirsiniz. Satır Aralığı Seçenekleri: Tek: Bu seçenek satırdaki en büyük yazıcı tipine ve beraberinde küçük bir miktar fazladan boşluğa uygun bir aralık bırakır. Fazladan boşluğun miktarı kullanılan yazı tipine bağlı olarak değişir. 1.5: Bu seçenek tek satır boşluğunun bir buçuk katıdır. Çift: Bu seçenek tek satır boşluğunun iki katıdır. En az: aralığını ayarlar. Bu seçenek, satırdaki en büyük yazı tipi veya grafiğin sığabileceği en küçük satır Tam: Bu seçenek, Değer kutusuna yazılan sabit satır aralığını ayarlar. Örneğin, metin 10 nokta biçimindeyse 12 noktayı satır aralığı olarak belirleyebilirsiniz. Birden çok: Bu seçenek, 1'den büyük rakamlarla ifade edilebilen satır aralığını ayarlar. Örneğin, satır aralığının 1,15 olarak ayarlanması aralığı %15 oranında artırır. Satır aralığının 3 olarak ayarlanması aralığı %300 oranında artırır (üçlü aralık) Paragraflardan önceki veya sonraki aralığı değiştirme Varsayılan olarak paragrafların ardından boş bir satır gelir ve paragrafların üzerindeki başlıklarda daha fazla aralık yer alır. Paragraflar arasına boşluk eklemek ya da var olan boşluğu kaldırmak için Giriş sekmesinde Paragraf bölümünde Satır Aralığı seçeneğini kullanabilirsiniz. Aralığını değiştirmek istediğiniz paragrafa tıkladıktan sonra Paragraftan Önce/Sonra Boşluk Ekle veya Paragraftan Önceki/Sonraki Boşluğu Kaldır seçeneklerinden uygun olanı tıklayın. ~ 16 ~

17 MİCROSOFT OFFICE 2010 DERS NOTLARI Paragraf aralıklarını belirlemek isterseniz; Sayfa Düzeni sekmesindeki Paragraf bölümünü kullanabilirsiniz: Girinti 1. Aralığını değiştirmek istediğinizden önceki veya sonraki paragrafı seçiniz. 2. Sayfa Düzeni sekmesini tıklayın. 3. Paragraf bölümünde, Aralık seçeneğinin altında yer alan Önce veya Sonra seçeneklerinin yanındaki oku tıklayın ve istediğiniz aralık miktarını girin. Girintiler, paragrafın sol veya sağ kenar boşluklarına olan uzaklığını belirler. Kenar boşluklarının içinde, bir paragrafın veya paragraf grubunun girintisini artırabilir veya azaltabilirsiniz. Ayrıca, paragrafı sol kenar boşluğundan çeken negatif girinti (çıkıntı olarak da adlandırılır) de oluşturabilirsiniz. Ayrıca asılı bir girinti de oluşturabilirsiniz; burada paragrafın ilk satırı girintili değildir, ancak geri kalan satırların hepsi girintilidir. 1: Sayfa Kenar Boşluğu 2: Girinti Paragrafın yalnızca ilk satırına girinti ekleme 1. Girinti eklemek istediğiniz satırın başlangıcını tıklayın. 2. Sayfa Düzeni sekmesinde Paragraf İletişim Kutusu Başlatıcısını tıklayın. 3. Açılan Paragraf penceresinde Girintiler ve Aralıklar sekmesini tıklayın. 4. Girinti bölümündeki Özel listesinde, İlk Satır seçeneğini tıklayın. 5. İsterseniz girinti miktarını Değer kutusuna giriş yaparak düzenleyebilirsiniz. Bu düzenleme seçili paragraf ve sonrakilere uygulanacaktır. Önceki paragraflara uygulamak için aynı adımlar takip edilmelidir. Bu işlemi ilk paragrafı yazmaya başlarken TAB tuşuna basarak da uygulayabilirsiniz. Word, otomatik olarak yazdığınız diğer paragraflara girinti ekleyecektir. ~ 17 ~

18 MİCROSOFT OFFICE 2010 DERS NOTLARI Tüm paragrafın sol veya sağ girintisini artırma veya azaltma 1. Değiştirmek istediğiniz paragrafı seçin. 2. Sayfa Düzeni sekmesini tıklayın. 3. Paragraf bölümündeki Girintile seçeneğinin Sol ve Sağ kutularına girinti miktarlarını yazın. Sola girinti ekleme işlemini tüm paragrafı seçtikten sonra TAB tuşuna basarak da yapabilirsiniz Paragrafın ilk satırı dışındaki tüm satırlarını girintilendirme 1. İlk satırı dışındaki tüm satırlarını girintilendirmek istediğiniz paragrafı seçin. Buna asılı girinti de denir. 2. Yatay cetvel üzerinde, Asılı Girinti işaretçisini girintinin başlamasını istediğiniz yere sürükleyin. 3. Eğer ekranınızda cetveli göremiyorsanız dikey kaydırma çubuğunun üzerindeki Cetveli Göster seçeneğine tıklanır. Asılı Bir Girinti Oluşturmak için Kesin Ölçümler Kullanın 1. Sayfa Düzeni sekmesinde Paragraf İletişim Kutusu Başlatıcısını tıklayın. 2. Açılan Paragraf penceresinde Girintiler ve Aralıklar sekmesini tıklayın. 3. Girinti bölümündeki Özel listesinde, Asılı seçeneğini tıklayın. 4. İsterseniz girinti miktarını Değer kutusuna giriş yaparak düzenleyebilirsiniz. 3.3 Biçim Kopyalama Daha önceden oluşturmuş olduğunuz bir biçimi tekrardan oluşturmanıza gerek yoktur. Örneğin: Öğretim Teknolojileri Destek Ofisi yazısının stilini başka bir yazı da uygulamak istiyorsunuz. Bunun işlem için bu metinde yapılan değişikliklerin hepsini yeni metinde de yapmak zorunda değilsiniz. Metnin biçimini kopyalamak için: 1. Biçimlendirmesini kopyalamak istediğiniz metne veya grafiğe gidin. 2. Metin biçimlendirmesini kopyalamak için, paragrafın bir kısmını seçin. Metin ve paragraf biçimlendirmesini kopyalamak isterseniz, paragraf işareti de dâhil olacak şekilde paragrafın tümünü seçin. 3. Giriş sekmesini tıklayın. 4. Pano grubunda Biçim Boyacısını tıklayın. 5. İmleç bir boya fırçası simgesine dönüştüğünde, biçimlendirmek istediğiniz metni veya grafiği seçin. ~ 18 ~

19 MİCROSOFT OFFICE 2010 DERS NOTLARI Eğer biçim kopyalamayı birden fazla yere yapacaksanız Biçim Boyacısına çift tıklamalısınız. Bu durumda biçim kopyalamayı bitirmek için ESC tuşuna basın ya da Biçim Boyacısına bir kez daha tıklayın. 3.4 Sayfa Biçimleme Sayfa biçimleme ilgili tüm seçeneklere Sayfa Düzeni sekmesinden ulaşabilirsiniz Kenar Boşlukları Kenar boşlukları, sayfa kenarlarındaki boş alanlardır. Genellikle, metin ve grafikleri bu kenar boşluklarının arasında kalan yazdırılabilir alana eklersiniz. Ancak, kenar boşluklarını değiştirdiğinizde, her bir sayfada metin ve grafiklerin bulunduğu yeri de değiştirirsiniz. Kenar boşluklarını, Word'ün Kenar Boşlukları galerisindeki önceden tanımlanmış ayarlardan birini seçerek veya özel kenar boşlukları oluşturarak değiştirebilirsiniz Önceden tanımlanmış ayarları kullanarak sayfa kenar boşluklarını seçme 1. Sayfa Düzeni sekmesini tıklayın. 2. Sayfa Yapısı grubunda Kenar Boşluklarını tıklayın. Kenar boşlukları galerisi görülecektir. 3. Uygulamak istediğiniz kenar boşluğu türünü tıklayın Özel sayfa kenar boşluğu ayarları oluşturma Kenar Boşlukları galerisinin altındaki Boşlukları nı seçin. Sayfa Yapısı penceresi açılacaktır. girin. Özel Kenar Kenar Boşlukları bölümüne kullanmak istediğiniz değerleri Tamam düğmesine tıklayarak pencereyi kapatın Yönlendirme Dokümanınızı dikey ya da yatay olarak kullanmanız mümkündür. 1. Sayfa Düzeni sekmesini tıklayın. 2. Sayfa Yapısı grubunda Yönlendirme seçeneğine tıklayın. 3. Açılan seçeneklerden Dikey veya Yatay seçeneğine tıklayın. ~ 19 ~

20 MİCROSOFT OFFICE 2010 DERS NOTLARI Boyut Oluşturduğunuz dokümanların boyutlarını ayarlayabilirsiniz. 1. Sayfa Düzeni sekmesindeki Sayfa Yapısı grubundan Boyut seçeneğini tıklayın. 2. Tanımlı olan kâğıt boyutları listelenecektir. Uygun olanı tıklayın. 3. Listede olmayan bir boyut istediğiniz de Tüm Sayfa Boyutları seçeneğine tıklamanız gerekmektedir. 4. Açılan Sayfa Yapısı penceresinde özel kâğıt boyutlarını girebilirsiniz Sütunlar Word'de bir sayfayı sütunlara bölmek için aşağıdaki adımları takip edebilirsiniz. 1. Sayfa Düzeni sekmesindeki Sayfa Yapısı grubunda Sütunlar seçeneğini tıklayın. 2. Açılan pencereden istediğiniz sütun sayısını seçebilirsiniz Filigran Filigranlar, belge metninin arkasında, tüm sayfalarda yer alan metin veya resimlerdir. Filigranları Sayfa Düzeni veya Tam Ekran Okuma görünümünde ya da yazdırılan bir belgede görebilirsiniz. Resim kullanıyorsanız, belge metniyle karışmaması için rengini açabilir veya kaldırabilirsiniz. Metin kullanıyorsanız, hazır metinlerden birini seçebilir veya kendi metninizi girebilirsiniz Metin Filigranı Ekleme Filigranlı metin galerisinden önceden tasarlanmış bir filigranı ekleyebilir veya özel metne sahip bir filigran ekleyebilirsiniz. 1. Sayfa Düzeni sekmesindeki Sayfa Arka Planı grubunda Filigranı tıklayın. 2. Açılan hazır filigranlardan birini seçin. 3. Farklı bir filigran oluşturmak için Özel Filigran seçeneğini seçin. 4. Basılı Filigran penceresi açılacaktır. Metin Filigranı seçeneğini tıklayın ve dilediğiniz metni Metin kutusuna yazın. 5. Filigran görünümü ile ilgili renk, boyut, yazı tipi gibi özellikleri de ayarlayabilirsiniz. 6. Önce Uygula, sonra da Tamam düğmelerine basarak pencereyi kapatın. ~ 20 ~

21 MİCROSOFT OFFICE 2010 DERS NOTLARI Resmi Filigrana Dönüştürme Belgeyi damgalamak veya süslemek amacıyla kullandığınız resmi, küçük resmi veya fotoğrafı filigrana dönüştürebilirsiniz. 1. Basılı Filigran penceresinde Resim Filigranı seçeneğini tıklayın. 2. Resim Seç düğmesine tıklayarak filigran olmasını istediğiniz resmi seçin. 3. Seçtiğiniz resmi boyutlandırmak için Ölçek listesinden bir yüzde değeri seçebilirsiniz. 4. Resmin belge metniyle karışmayacak şekilde rengini açmak için Silerek Geç onay kutusunu işaretleyin. 5. Önce Uygula, sonra da Tamam düğmelerine basarak pencereyi kapatın Sayfa Rengi Sayfanızın arka plan rengini değiştirebilirsiniz. 1. Sayfa Düzeni sekmesinden Sayfa Rengi seçeneğine tıklayın. 2. Açılan pencereden istediğiniz rengi seçebilirsiniz. 3. Ayrıca Renk Yok seçeneğini seçerek arka plan rengini kaldırabilirsiniz. 4. Tüm Renkler seçeneği Tema Renkleri ve Standart Renkler bölmelerinde verilen renklerden daha fazla ve değişik tonlarda renk seçimi yapabileceğiniz bir pencere açar. 5. Dolgu Efektleri seçeneğine tıkladığınızda arka planınıza Gradyan, Doku, Desen ve Resim ekleyebilirsiniz Sayfa Kenarlıkları Sayfanızın daha çekici görülmesi için kenarlık ekleyebilirsiniz. 1. Sayfa Düzeni sekmesinden Sayfa Rengi seçeneğine tıklayın. 2. Açılan pençede eklemek istediğiniz çerçevenin özelliklerini seçin. 3. Oluşturduğunuz kenarlığın önizlemesini açılan pencerenin solunda Önizleme bölümünde görebilirsiniz. Böylelikle ekleme işlemini yapmadan önce kenarlığınızın nasıl göründüğünü görüp gerekli değişiklikleri yapabilirsiniz. ~ 21 ~

22 MİCROSOFT OFFICE 2010 DERS NOTLARI 3.5 Sayfa Sonu Ekleme Sayfanın sonuna geldiğinizde Word otomatik olarak bir sayfa sonu ekler. Sayfanın başka bir yerde kesilmesini isterseniz el ile sayfa sonu ekleyebilirsiniz. Ayrıca her sayfaya eklenen altbilgi ve üstbilgi bölümlerinin belge içindeki bölümlerde farklı olmasını istiyorsanız, bölüm sonu ekleyerek düzenleme yapabilirsiniz. Bu işlemler Kesme olarak adlandırılmaktadır ve Sayfa Düzeni sekmesinde yer almaktadır. Kesmeler düğmesine tıkladığınızda açılan seçenekler arasında en sık kullanılan Sayfa Sonudur. İmlecinizin bulunduğu nokta bu sayfanın sonu olarak işaretlenir ve girişler yeni sayfada yapılır. Bu işlemin kısayolu CTRL ve ENTER tuşlarıdır. 3.6 Köprü Ekleme Köprüler, belgeniz ile başka dokümanlar ve kaynaklar arasında veya belge içinde farklı bölümler arasında bağlantı kurar. Word, bir web sayfasına otomatik olarak köprü verir. Bunun için web sitesinin adresini yazıp boşluk veya Enter tuşuna basmanız yeterlidir. Köprüler, genellikle mavi renkle ve altı çizili olarak yazılır. Belge içindeki bir köprüyü kullanmak için CTRL tuşuna basılırken köprüye tıklanmalıdır. Örnek: Belge içindeki herhangi bir nesneye ile de köprü oluşturabilirsiniz. Böylece seçtiğiniz resim, grafik ya da kelimeye tıklandığında bağlantı kurduğunuz web sayfası ya da belge açılacaktır. 1. Köprü olarak görüntülemek istediğiniz metni veya resmi seçin. 2. Ekle sekmesini tıklayın. 3. Bağlantılar grubunda Köprüyü tıklayın. 4. Açılan Köprü Ekle penceresiden bağlantı eklemek istediğiniz dosyayı, belgeyi veya web sitesini seçmeniz gerekmektedir. 5. Bağlantı kuracağınız belge veya dosyayı Konum bölümünde bilgisayarınızda bulabilir ve seçebilirsiniz. 6. Eğer bir web sitesine bağlantı kurmak istiyorsanız Adres bölümüne web sitesinin adresinin tamamını şeklinde yazmalısınız. Örnek: ~ 22 ~

23 MİCROSOFT OFFICE 2010 DERS NOTLARI 3.7 Altbilgi-Üstbilgi ve Sayfa Numarası Ekleme Sayfa Numarası Ekleme 1. Ekle sekmesi tıklayın. 2. Üstbilgi ve Altbilgi grubundaki Sayfa Numarasını tıklayın. 3. İstediğiniz sayfa numarası konumunu tıklayın. 4. Galeride, seçeneklerde dolaşıp istediğiniz sayfa numarası biçimini tıklayın. 5. Sayfa numarası seçtiğiniz yere eklenecektir. Bu sırada açılan Üstbilgi ve Altbilgi Araçları sekmesinde yer alan Üstbilgi ve Altbilgiyi Kapat tıklayarak belgenize geri dönebilirsiniz. düğmesine Üstbilgi Veya Altbilgi Ekleme Belgenizin en üstüne veya en altına her sayfada tekrarlanan bir grafik ya da metin eklemek isterseniz, üstbilgi veya altbilgi eklemeniz gerekir. 1. Ekle sekmesi tıklayın. 2. Üstbilgi ve Altbilgi grubundaki Üstbilgi veya Altbilgi düğmesine tıklayın. 3. Var olan tasarımlardan uygun olanı tıklayarak seçin. 4. Eklemek istediğiniz metin veya grafiği ekleyin. 5. Bu sırada açılan Üstbilgi ve Altbilgi Araçları sekmesinde yer alan Üstbilgi ve Altbilgiyi Kapat düğmesine tıklayarak belgenize geri dönebilirsiniz. ~ 23 ~

24 MİCROSOFT OFFICE 2010 DERS NOTLARI 4. Tablo İşlemleri 4.1. Tablo Ekleme Word dokümanlarınıza beş farklı yöntemle tablo ekleyebilirsiniz Tablo Kılavuzunu Kullanarak Tablo Ekleme Tablo eklemenin en hızlı yolu istediğiniz tablo boyutunu Tablo kılavuzundan kılavuzunu kullanmak için aşağıdaki aşamaları takip edebilirsiniz: seçmektir. Tablo 1. Ekle sekmesinden Tablo seçeneğini tıklayın. 2. Açılan sekmeden Tablo Ekle bölmesinde bulunan kutucuklar, tablonuzun satır ve sütun sayılarını simgelemektedir. Sütun tablonuzdaki dikey alanlar, satır ise sayfanızdaki yatay alanlardır. Dolayısıyla sütün seçerken dikey kareleri, satır seçerken de yatay kareleri seçmeniz gerekmektedir. Örnek: 3 sütunlu ve 2 satırlı bir tablo oluşturmak istiyorsunuz. Bunun için Tablo Ekle Bölmesi ndeyken farenizi sürükleyerek aşağıdaki figürde görülen kutuları seçmeniz gerekecektir. Seçtiğimiz kutular turuncu renk ile işaretlenecek ve boyutları Sütun sayısı x Satır sayısı olarak gösterilecektir. 3. Seçiminizi yaptıktan sonra tablonuz şekildeki gibi dokümanınıza eklenecektir Tablo Ekle Komutunu Kullanarak Tablo Ekleme Tablo satır ve sütunlarını rakamla girerek tablo oluşturabilmek için Tablo Ekle seçeneğini tıklamanız gerekmektedir. Bu yöntemi şu şekilde kullanabilirsiniz: 1. Ekle sekmesinden Tablo seçeneğini tıklayın. 2. Açılan menüden Tablo Ekle seçeneğini tıklayın. 3. Oluşturacağınız tablonun özelliklerini seçebileceğiniz bir pencere açılacak. Bu pencerenin ögelerini inceleyelim: Sütun sayısı: Tablonuzun sütun sayısını bu kısımdan belirleyebilirsiniz. tuşlarına basarak rakamı arttırabilir ve azaltabilirsiniz. Klavyeden de rakam girmek mümkündür. Satır sayısı: Tablonuzun satır sayısını bu kısımdan belirleyebilirsiniz. tuşlarına basarak rakamı arttırabilir ve azaltabilirsiniz. Klavyeden de rakam girmek mümkündür. Sabit sütun genişliği: Tablonuzun genişliğinin belirlenmesine yardımcı olur. Otomatik seçeneği kayıtlı genişliği atar, tuşlarına basarak tablonuza rakamsal bir genişlik verebilirsiniz. ~ 24 ~

25 MİCROSOFT OFFICE 2010 DERS NOTLARI İçindekilere göre Otomatik Sığdır: Tablonuzun genişliğini içindeki verilerin genişliğine göre otomatik olarak belirleyecektir. Pencereye Otomatik Sığdır: Tablonuzun genişliğini sayfanın enine göre ayarlayacaktır. Yeni tablolar için boyutları anımsa: Bu tablo dışında oluşturulan tablolarda da aynı boyutları uygulayacaktır. 4. Tablonuza dilediğiniz değerleri verdikten sonra Tamam düğmesine basarsanız tablonuz dokümanınıza eklenecektir Tablo Çiz Komutunu Kullanarak Tablo Ekleme Karmaşık bir tablo, örneğin farklı yükseklikte hücreler veya her satırdan farklı sayıda sütun içeren bir tablo çizebilirsiniz. 1. Ekle sekmesinden Tablo seçeneğini tıklayın. 2. Açılan sekmeden Tablo Çiz seçeneğini tıklayın. 3. Fare imleci kalem şeklini alacaktır. 4. Kalem şekli tablonuzu çizmeye hazır olduğunuz gösterir. Öncellikle farenin sol tuşuna basılı tutarak bir dikdörtgen çizin. Boyut isteğe bağlıdır. Bu dikdörtgen tablonuzun dış kenarlığını oluşturacaktır. 5. Çizdiğiniz tablonuza sütun ve satır eklemek için farenin sol tuşuna basılı tutarak yukarıdan aşağıya veya aşağıdan yukarıya fareyi sürüklerseniz sürüklediğiniz noktada sütun oluşacaktır. veya Farenin sol tuşuna basılı tutarak soldan sağa veya sağdan sola doğru fareyi sürüklerseniz sürüklediğiniz noktada satır oluşacaktır. veya Böylelikle dilediğiniz sayıda ve farklı genişliklerde sütun ve satırlar oluşturabilirsiniz Metni Tabloya Dönüştür Komutunu Kullanarak Tablo Ekleme Hazır bir metni tabloya dönüştürmek istiyorsanız bu yöntemi kullanmanız daha pratik olacaktır. 1. Metni sütunlara bölmek istediğiniz yerlere ayırıcı karakterler (virgül veya sekme gibi) ekleyin. 2. Her yeni satır da tabloya bir satır olarak eklenecektir. Bunun için satırları ayırmak için Enter tuşuna basın. Örnek: Bir satırında iki sözcük olan bir listede iki sütunlu bir ~ 25 ~

26 MİCROSOFT OFFICE 2010 DERS NOTLARI tablo oluşturmak için, ilk sözcüğün sonuna virgül veya sekme ekleyin. 3. Dönüştürmek istediğiniz metni seçin. 4. Ekle sekmesinin Tablolar grubunda Tablo yu ve sonra da Metni Tabloya Dönüştür ü tıklayın. 5. Metni Tabloya Dönüştür iletişim kutusunda Ayrı Metin bölümünde metninizi ayırmak için kullandığınız ayırıcı karakteri seçin. Örnek: Ayrı sütun olmasını istediğiniz kelimeleri (,) karakteriyle ayırdıysanız, bu noktada Virgül seçeneğini seçin. Örnek: Daire Başkanlıkları, Başkanlar, Telefon Bilgi İşlem, Ferdi Ayaydın, 3301 Personel, Selda Bilgin, 2148 Öğrenci İşleri, Nesrin Ünsal, 3411 Daire Başkanlıkları Başkanlar Telefon Bilgi İşlem Ferdi Ayaydın 3301 Personel Selda Bilgin 2148 Öğrenci İşleri Nesrin Ünsal Satır/Sütun/Hücre Ekleme Oluşturduğunuz tabloya satır, sütun ve hücre ekleyebilirsiniz. Bunun için ekleme yapacağınız hücreye tıklayın ve aşağıdaki adımlardan birini takip edin: a. Tablo araçları sekmesi: 1. Düzen sekmesine tıklayın. 2. Satırlar ve Sütunlar bölmesinde Üstüne Ekle, Altına Ekle, Sola Ekle ve Sağa Ekle seçeneklerinden isteğinize uygun olanı seçin. Üstüne Ekle: İmlecinizin bulunduğu hücrenin üstüne bir satır ekler. Altına Ekle: İmlecinizin bulunduğu hücrenin altına bir satır ekler. Sola Ekle: İmlecinizin bulunduğu hücrenin soluna bir sütun ekler. Sağa Ekle: İmlecinizin bulunduğu hücrenin sağına bir sütun ekler. b. Fare ile sağ tıklayınca açılan menü: 1. Açılan seçeneklerden Ekle seçeneğine tıklayın. 2. Açılan seçeneklerden de uygun olanını seçin. Hücreleri sağa kaydır: Seçili sütun kadar sola sütun ekler. Hücreleri aşağıya kaydır: Seçili satır kadar yukarıya satır ekler. Tüm satır ekle: Tek bir satır ekler. Tüm sütun ekle: Tek bir sütun ekler Satır/Sütun/Hücre Silme Silmek istediğiniz satır/sütun/hücre yi seçin ve aşağıdaki adımlardan birini takip edin: a. Tablo araçları sekmesi: 1. Düzen sekmesine tıklayın. 2. Satırlar ve Sütunlar bölmesinde Sil seçeneğine tıklayın. 3. Açılan pencerede Hücreleri Sil, Sütun Sil, Satır Sil ve Tablo Sil seçenekleri vardır. Bu seçeneklerden amacınıza uygun olanı seçin. ~ 26 ~

27 MİCROSOFT OFFICE 2010 DERS NOTLARI Hücreleri Sil: Bu seçenek tıklandığında Hücre Sil penceresi açılır. Hücreleri sola kaydır seçeneği seçili hücreyi silerek sağdaki hücreleri sola kaydırır. Hücreleri yukarı kaldır seçeneği seçili hücreyi silerek alttaki hücreleri bir üst satıra kaydırır, Tüm satırı sil seçeneği seçili hücrenin bulunduğu satırı siler ve Tüm sütunu sil seçeneği seçili h ücrenin bulunduğu sütunu siler. Sütun Sil: Seçili hücrenin bulunduğu sütunu ya da seçili sütunu siler. Satır Sil: Seçili hücrenin bulunduğu satırı ya da seçili satırı siler. Tablo Sil: Bu düğmenin işlevini Tablo Silme başlığında öğreneceksiniz. b. Fare ile sağ tıklayınca açılan menü: 1. Hücre Sil seçeneğine tıklayın. 2. Karşınıza yukarıda incelenen Hücre Sil penceresi çıkacaktır. İşlemin devamı yukarıda anlatıldığı gibidir. c. Silme (Backspace) tuşu ile: 1. Silme tuşuna basın. 2. Seçili olan satır veya sütunsa satır ve sütun silinecektir. 3. Seçili olan hücre ise Hücre Sil penceresi açılacaktır Hücre Birleştirme/Bölme Hücreleri Birleştirme Birleştirmek istediğiniz hücreleri seçin ve aşağıdaki adımlardan birini takip edin: a. Tablo araçları sekmesi: 1. Düzen sekmesine tıklayın. 2. Birleştirme bölümündeki Hücreleri Birleştir seçeneğine tıklayın. b. Fare ile sağ tıklayınca açılan menü: 1. Hücreleri Birleştir seçeneğini tıklayın. Örnek: Hücreleri Bölme Bölmek istediğiniz hücreyi seçiniz ve aşağıdaki adımlardan birini takip edin: a. Tablo araçları sekmesi: 1. Düzen sekmesine tıklayın. 2. Birleştirme bölümündeki Hücreleri Böl seçeneğine tıklayın. 3. Hücrenizi kaç satır ve sütuna bölmek istediğinizi yazın. 4. Tamam düğmesine basın. ~ 27 ~

28 MİCROSOFT OFFICE 2010 DERS NOTLARI Örnek: b. Fare ile sağ tıklayınca açılan menü: 1. Hücreleri Böl seçeneğini tıklayın Hizalama Hücrelere girilen veya girilecek olan verilerin yatay ve dikey olarak hizalamasını yapmak mümkündür. Hizalamak istediğiniz hücreleri seçin ve aşağıdaki yöntemlerden birini takip edin: a. Tablo araçları sekmesi: 1. Düzen sekmesi tıklayın. 2. Hizalama bölümünde bulunan Hücre Hizalama seçeneklerinden isteğe uygun olan seçin. b. Fare ile sağ tıklayınca açılan menü: 1. Hücre Hizalama seçeneğinin üzerine gelin. 2. Açılan hücre hizalama seçeneklerinden istediğinizi seçin Hücre Hizalama Seçenekleri Üst Sola Hizala: Hücre içerisindeki veriyi üst ve sola doğru hizalar. Üst Ortaya Hizala: Hücre içerisindeki veriyi üst ve ortaya hizalar. Üst Sağa Hizala: Hücre içerisindeki veriyi üst ve ortaya hizalar. Orta Sola Hizala: Hücre içerisindeki veriyi orta (dikey olarak) ve sola doğru hizalar. ~ 28 ~

29 MİCROSOFT OFFICE 2010 DERS NOTLARI Dikey Ortaya Hizala: Hücre içerisindeki veriyi dikey ve yatay olarak hücrenin ortasına doğru hizalar. Orta Sağa Hizala: Hücre içerisindeki veriyi orta (dikey olarak) ve sağa doğru hizalar. Alt Sola Hizala: Hücre içerisindeki veriyi alt ve sola doğru hizalar. Alt Ortaya Hizala: Hücre içerisindeki veriyi alt ve ortaya doğru hizalar. Alt Sağa Hizala: Hücre içerisindeki veriyi alt ve sağa doğru hizalar Kenarlıklar Tabloya Kenarlık Ekleme Bir resme kenarlık eklediğinizde veya bir metnin çevresine kenarlık koyduğunuzda, hatta tek bir sayfaya kenarlık eklediğinizde belgenizdeki bu öğelerin gerçek anlamda göze çarpmasını sağlayabilirsiniz. Aynı şey belgelerinizdeki tablolar için de geçerlidir. Bu kenarlıkları ne kadar sade veya süslü yapacağınız ise size bağlıdır. Oluşturmuş olduğunuz tabloya kenarlık eklemek için: 1. Tablonuzun herhangi bir hücresine farenin sol tuşuyla tıklayın. 2. Tablo Araçları sekmesinden Tasarım sekmesini tıklayın. 3. Kenarlığı çizmeden önce özelliklerini belirleyebilirsiniz. 4. Kenarlığı çizmek için kullanılan çizginin stilini değiştirebilirsiniz. Bu işlem için Tasarım sekmesindeki Kenarlıkları Çiz bölümündeki Kalem Stili seçeneğini kullanın. Bu seçeneğin yanındaki şekline tıkladığınızda seçebileceğiniz kalem stilleri görülecektir. Bunlardan herhangi birini seçmek için tıklayın. 5. Kenarlığı çizmek için kullanılan çizginin genişliğini değiştirebilirsiniz. Bu işlem için Tasarım sekmesindeki Kenarlıkları Çiz bölümündeki Kalem ~ 29 ~

30 MİCROSOFT OFFICE 2010 DERS NOTLARI Ağırlığı seçeneği kullanılır. Bu seçeneğin yanındaki şekline tıkladığınızda seçebileceğiniz kalem ağırlıkları görülecektir. Bunlardan herhangi birini seçmek için tıklayın. 6. Kenarlığı oluşturacak çizginin rengini de değiştirebilirsiniz. Bu işlem için Tasarım sekmesindeki Kenarlıkları Çiz bölümündeki Kalem Rengi seçeneği kullanılır. Bu seçeneğin yanındaki şekline tıkladığınızda renk seçenekleri görülecektir. Bunlardan herhangi birini seçmek için tıklayın. Gerekli özelleştirmeleri yaptıktan sonra kenarlık çizmek için: a. Tablo Çiz seçeneği: 1. Tabloya tıklayın. 2. Tablo araçları sekme grubunda Tasarım sekmesini tıklayın. 3. Kenarlıkları Çiz bölümündeki Tablo Çiz seçeneğine tıklayın. Fare imleci şeklini alır. 4. Kalem şeklindeki imleci kenarlık çizmek istediğiniz noktaya getirin ve farenin sol tuşuna basılı tutarak kenarlığın bitmek istediği noktaya kadar fareyi sürükleyin. b. Tablo Stilleri: 1. Tabloya tıklayın. 2. Tablo araçları sekme grubunda Tasarım sekmesini tıklayın. 3. Tasarım sekmesindeki Tablo Stilleri bölmesinden Kenarlıklar seçeneğinin yanındaki şekline tıklayın. 4. Açılan seçeneklerden eklemek istediğiniz kenarlığı seçin Tablodan Kenarlık Silme Tablonuzdan herhangi bir kenarlığı silmek mümkündür. Bu işlem için öncellikle silmek istediğiniz kenarlığın bulunduğu hücreye tıklayın veya seçin. a. Silgi seçeneği: a. Tablo Araçları sekmesinden Tasarım sekmesine tıklayın. b. Kenarlıkları Çiz bölümündeki Silgi seçeneğine tıklayın. c. Fare imleci silgi şeklini aldığında silmek istediğiniz kenarlığın üzerine gelip bir kez tıklayın. b. Tablo Stilleri: a. Tablo Araçları sekmesinden Tasarım sekmesine tıklayın. b. Tablo Stilleri bölümündeki Kenarlıklar seçeneğinin yanındaki şekline tıklayın. c. Açılan seçeneklerden silmek istediğiniz kenarlığı seçin Kenarlığa Stil Verme Tablonuzun kenarlık ve dolgu renklerini değiştirebilirsiniz. Bu işlem için tablonuzun herhangi bir hücresine tıklayın veya tablonuzu seçin. 1. Tablo Araçları sekmesi: 1. Tasarım sekmesini tıklayın. 2. Tablo Stilleri bölümündeki farklı seçenekleri deneyin. ~ 30 ~

31 MİCROSOFT OFFICE 2010 DERS NOTLARI Hazır Tablo Stilleri: Mevcut tablo stillerinden herhangi birisini seçerek tablonuzun görünümü değiştirebilirsiniz. Seçmek istediğiniz stilin üzerine gelip tıklamanız yeterlidir. Ayrıca daha fazla stil görebilmek için yandaki oklardan birine basın. 2. Fare ile sağ tıklayınca açılan menü: 1. Stilini değiştirmek istediğiniz kenarlığın bulunduğu hücreye tıklayın. 2. Farenin sağ tuşuna basın. 3. Kenarlıklar ve Gölgelendirme seçeneğini tıklayın. 4. Açılan pencerede Kenarlıklar sekmesine tıklayın. Stil: Kenarlığınızın türünü (kesik çizgi, düz çizgi vs.) belirlemenize yardımcı olur. Renk: Kenarlığınıza renk seçmenize yardımcı olur. Genişlik: Kenarlığınızın genişliğini ayarlamanıza yardımcı olur. Örnek: 5. Her bir seçenek için şekline basarak uygun seçenekleri görebilir ve bu seçenekler arasından istediğinizi seçebilirsiniz. 6. Kenarlığınızın özelliklerini seçtikten sonra bu özelliklerin hangi kenarlığa uygulanmasını istediğinizi belirtmelisiniz. Bu işlem için Önizleme ile gösterilen bölmedeki kenarlık şekillerini kullanın. ~ 31 ~

32 MİCROSOFT OFFICE 2010 DERS NOTLARI 5. Çizim Araçları Word programında hazırladığınız dokümanlara resim, otomatik şekil, SmartArt ve grafik gibi nesneler ekleyebilir, bunlar üzerinde temel düzenlemeler yapabilirsiniz. Bu tür nesneler hazırladığınız dokümanının daha etkin ve etkileyici olmasını sağlayacaktır. Çizim araçlarına ulaşmak için öncellikle Ekle sekmesine tıklamanız gerekmektedir. Açılan seçeneklerde çizim araçlarının bulunduğu bir bölüm vardır. Bu bölümden istenilen aracı seçin Otomatik Şekil Ekleme ve Düzenleme Belgelerinize geometrik şekiller, blok oklar, denklem şekilleri, akış çizelgeleri, yıldızlar ve başlık sayfaları ve belirtme çizgileri gibi nesneleri eklemek istiyorsanız çizim araçlarından Şekiller seçeneğini tıklamanız gerekmektedir. Şekiller seçeneğine tıkladığınızda küçük bir pencere açılır. Bu pencerede kullanabileceğiniz şekiller bulunmaktadır. Şekillerin arasından istediğiniz bir şekli tıklayarak seçtikten sonra, dokümanınızda şeklin bulunmasını istediğiniz noktaya gelmelisiniz. Daha sonrasında iki farklı yöntem uygulayabilirsiniz: 1. Farenin sol tuşuna bir kez basıp bırakın. Bu durumda Word seçmiş olduğunuz şekli varsayılan boyutta dokümanınıza ekleyecektir. 2. Farenin sol tuşuna basılı tutarak fareyi hareket ettirip, şekli istenilen boyutta eklemektir. Daha ayrıntılı anlatım için aşağıdaki örneğin adımlarını inceleyin. Örnek: Dokümanınıza bir daire şekli eklemek istiyorsunuz. Bu durumda yapılacak işlemler sırasıyla şu şekildedir: 1. Şekli seçtikten sonra fare imleci şeklindedir. Bu aşamada şekli çizmek istediğiniz noktaya gelin. 2. Farenin sol tuşuna basılı tutarak fareyi sağa ve aşağıya doğru sürükleyin. Seçtiğiniz şeklin, yandaki şekilde görüldüğü gibi, büyüyerek çizildiğini göreceksiniz. Bu aşamada imleç hala şeklindedir. 3. Şekliniz dilediğiniz boyuta ulaştığında parmağınızı farenin sol tuşundan çekin. Şeklin son hali şu şekildedir: Ayrıca eklediğiniz bu şekiller üzerinde metin ekleme, renk, yön ve boyut değiştirme gibi farklı düzenlemeler yapabilirsiniz Renk Değiştirme Eklemiş olduğunuz şeklin dolgu ve kenarlık renklerini değiştirmek ve şeklinize farklı görünümler vermek için: 1. Eklediğiniz şekli seçin. ~ 32 ~

33 MİCROSOFT OFFICE 2010 DERS NOTLARI 2. Çizim Araçları sekmesine tıklayın. Açılan menüde renk ile ilgili değişiklikleri yapabileceğiniz bir kısım bulunmaktadır. Şekil Dolgusu seçeneği eklediğiniz şeklin dolgu rengini değiştirmek için kullanılan bir seçenektir. Tıkladığınızda sol tarafta da görülen bir pencere açılacaktır. 1. Tema Renkleri ve Standart Renkler bölümlerinde şeklinize önerilen renklerden birini verebilirsiniz. 2. Dolgu Yok seçeneği şeklinizin renksiz (sadece kenarlık rengi olan) bir şekilde olmasını sağlayacaktır. 3. Resim seçeneği şeklinize dolgu rengi yerine resim koymanızı sağlayacaktır. 4. Gradyan seçeneği şeklinizin karışık renklerde bir dolgu renginin olmasını sağlar. 5. Doku seçeneği de şeklinizin dolgusunun kayıtlı ve seçtiğini bir dokuda olmasını sağlayacaktır. Tema Renkleri Dolgu Yok Resim Gradyan Doku Şekil Anahattı seçeneği eklediğiniz şeklin kenarlık biçimi değiştirmek için kullanılır. Tıkladığınızda sol tarafta görülen pencere açılacaktır. 1. Tema Renkleri ve Standart Renkler bölümleri yardımıyla şeklinizin kenarlığına mevcut verilen renklerden birini seçebilirsiniz. 2. Anahat Yok seçeneği şeklinizin kenarlık rengini kaldırmanızı sağlayacaktır. 3. Ağırlık seçeneği şeklinizin kenarlık çizgisinin kalınlığını belirlemenizi sağlar. 4. Tireler seçeneği de kenarlık çizgisinin şeklini (düz çizgi, tire, kare nokta ve benzeri) vermenize yardımcı olacaktır. Örneğin: Çizdiğiniz bir dikdörtgenin kenarlık renginin kırmızı, ağırlığının 3 nk ve türünün de yuvarlak nokta şeklinde olmasını istiyorsunuz. Bunun için izlemeniz gereken yol şu şekildedir. (Şekil Anahtarı menüsünün açık olduğunu varsayarak): 1. İstenilen rengi renk kutucuklarından bulup seçin. Bizim örneğimizde kırmızı rengi Standart Renkler kısmındadır. Bu kısımdan kırmızı rengine tıklayın. 2. Sonrasında Ağırlık seçeneğinin yanındaki simgesine tıklayın. 3. Açılan seçeneklerden 3 nk seçeneğine tıklayın. 4. Son olarak da Tireler seçeneğinin yanındaki simgesine tıklayın ve açılan seçeneklerden de Yuvarlak Nokta seçeneğini seçin. ~ 33 ~

34 MİCROSOFT OFFICE 2010 DERS NOTLARI Şekil Efektleri seçeneği eklediğiniz şekle gölge, 3 boyutlu döndürme, eğim, yumuşak kenarlar, parlama ve yansıma gibi efektler verecektir. Her bir özelliğin etkisin aşağıdaki şekillerde inceleyebilirsiniz. Eklenen Şekil Gölge Yansıma Parlama Yumuşak Kenarlar Eğim 3-D Döndürme Tema Dolgular seçeneği kenarlık ve dolgu renklerinin ayrı ayrı seçilmesine ihtiyaç bırakmayan tema dolgu ve kenarlık renkleri ve biçimlerinin olduğu kütüphane kısmıdır. İsterseniz dolgu ve kenarlık renkleri ve biçimleriyle ayrı ayrı uğraşmadan direkt bu açılan menüden isteğinize uygun tema dolgusunu seçebilirsiniz Boyut ve Yön Değiştirme Eklemiş olduğunuz şeklin boyutunu ve yönünü değiştirmek mümkündür. Boyut değiştirmek için: Şekillerinizin boyutlarını iki şekilde değiştirebilirsiniz: 1. Seçili şekillerin kenarlarında kutucuklar ve dairecikler görülür. Farenin sol tuşu ile herhangi bir daireciğe (yeşil dairecik hariç) basıp fareyi hareket ettirdiğinizde şekliniz farenin hareketine göre boyut değiştirecektir. 2. Çizim Araçları sekmesinde, sağ tarafta şekillerin boyutunda değişiklik yapabileceğiniz bir kısım bulunmaktadır. Dikey olarak görülen kısma şeklinizin uzunluğunun, yatay olarak görülen kısma da şeklinizin eninin boyutunu yazmanız gerekmektedir. Bu değerleri isterseniz klavyeyle girerek, isterseniz de rakamların yanındaki yukarı-aşağı ok tuşlarına tıklayarak verebilirsiniz. Yön değiştirmek için: Şekillerinizin yönlerini de iki şekilde değiştirebilirsiniz: 1. Seçili şekillerin üst kısmında yeşil bir dairecik görülür. İmleç bu daireciğe yaklaştığında benzeri bir şekil alır. Bu farenin sol tuşuna tıkladığınızda o şeklin yönünü değiştirebileceğiniz anlamına gelir. Sol tuşa bastığınız sürece şeklinizin yönü farenizle orantılı olarak değişecektir. 2. Çizim Araçları sekmesinde, sağ tarafta şekillerin yönünde değişiklik yapabileceğiniz bir kısım bulunmaktadır. Döndür düğmesine tıklandığında, döndürme şekillerini ayarlayabileceğiniz bir menü açılır. Ek Bilgi: Şeklin merkezini aynı yerde tutmak için, boyutlandırma tutamacını sürüklerken CTRL tuşunu basılı tutun. Nesnenin orantılarını korumak için boyutlandırma tutamacını sürüklerken SHIFT tuşunu basılı tutun. ~ 34 ~

35 MİCROSOFT OFFICE 2010 DERS NOTLARI Hem nesnenin orantılarını, hem de merkezini aynı yerde tutmak için boyutlandırma tutamacını sürüklerken CTRL ve SHIFT tuşlarını aynı anda basılı tutun Metin Ekleme Oluşturduğunuz şekillere metin ekleyebilirsiniz. Bunun için: 1. Şekliniz seçiliyken ve imleciniz de şeklin üzerindeyken farenin sağ tuşuna basın. 2. Açılan seçeneklerden Metin Ekle seçeneğini tıklayın. 3. İmleciniz şeklinizin üzerinde şeklinde görülecektir. Bu işaret klavyeden yazı karakterleriyle giriş yapılabileceğini göstermektedir. Daha sonrasında da ilgili metni klavyeden girebilirsiniz Resim Ekleme Hazırladığınız dokümanlara resim ve küçük resim ekleyebilirsiniz Küçük Resim Ekleme Belgenize küçük resim eklemek için: 1. Ekle sekmesinin Çizimler grubunda Küçük Resim i tıklayın. 2. Küçük Resim görev bölmesinde Aranacak Metin kutusuna istediğiniz küçük resmi tanımlayan bir sözcük veya deyim ya da küçük resim dosyasının adının tamamını veya bir kısmını yazın. 3. Git düğmesine basın. Yazılı kelimeyle ilgili sonuçlar listesi bölmesinde görülecektir. Aramanızı değiştirmek için aşağıdakilerden birini veya her ikisini yapmanız gerekmektedir: Web'deki küçük resimleri de içerecek biçimde aramanızı genişletmek için, Office.com içeriği ekle onay kutusunu işaretleyin. Arama sonuçlarını belirli bir medya türüyle kısıtlamak için, Sonuçlar aşağıdaki gibi olmalı kutusundaki oku tıklayın ve Çizimler, Fotoğraflar, Videolar ya da Ses yanındaki onay kutusunu işaretleyin. 4. Sonuçlar listesindeki resimlerden istediğiniz resmi tıklayarak seçin Dosyadan Resim Ekleme Belgenize bilgisayarınızda kayıtlı bir resmi eklemek için aşağıdaki aşamaları inceleyin: 1. Ekle sekmesinin Çizimler grubunda Resim i tıklayın. 2. Eklemek istediğiniz resmi bulun. Örneğin, Belgelerim klasöründe bulunan bir resminiz olabilir. 3. Eklemek istediğiniz resmi çift tıklayın. Böylelikle resminiz dokümanınıza eklenecektir. Eklediğiniz resmin ve küçük resmin boyutlarını ve yönünü, Otomatik Şekil Ekleme ve Düzenleme başlığı altındaki Boyut ve Yön Değiştirme alt başlığında anlatılan yöntemlerle değiştirebilirsiniz. ~ 35 ~

36 MİCROSOFT OFFICE 2010 DERS NOTLARI Sayfanıza resim ve küçük resim eklediğinizde menü çubuğunun üst kısmında yeni bir sekme görülecektir. Resim Araçları menüsüne tıklandığında açılan seçenekler yardımıyla resimleriniz üzerinde değişiklikler yapabilirsiniz. Yapabileceğiniz bazı değişiklikler: Resmi kırpma: Tam olarak istediğiniz görünümü elde etmek ve belgelerinizin göze çarpmasını sağlamak üzere resimleri kesmek ve istenmeyen bölümlerini etkili bir şekilde kaldırmak için Kırp seçeneğini kullanabilirsiniz. Bunun için: 1. Resmi seçip Resim Araçları altındaki Kırp seçeneğine tıklayın. 2. Daha sonrasında aşağıdaki seçeneklerden birini yapın: a. Bir kenarı kırpmak için, o kenarın ortasındaki kırpma tutamacını içe doğru sürükleyin. b. Aynı anda eşit oranda iki kenardan kırpmak için, CTRL tuşunu basılı tutarak iki kenardan birinin ortasındaki kırpma tutamacını içe doğru sürükleyin. c. Aynı anda her dört kenardan eşit oranda kırpmak için, CTRL tuşunu basılı tutarak bir köşe tutamacını içe doğru sürükleyin. 3. Tamamlandığında ESC tuşuna basın. Resim Stilleri: Resminizi gölge, parlama, yansıma, yumuşak kenar, eğim ve üç boyutlu (3-B) döndürme gibi efektler ekleyerek geliştirebilirsiniz. Farklı seçenekleri görmek için lütfen Resim Stilleri kutucuğunda yer alan ok işaretine basarak tüm seçenekleri görün ve daha sonrasında farklı seçeneklere tıklayarak değişik efektlerin resminizin üzerindeki etkisini inceleyin. Bunun dışında resminize Resim Kenarlığı seçeneği yardımıyla kenarlık ekleyebilirsiniz WordArt Ekleme WordArt, gölgeli veya aynalı (yansıtılmış) metin gibi dekoratif efektler oluşturmak için Office belgelerinize ekleyebildiğiniz bir metin stili galerisidir. Dokümanınıza WordArt eklemek için aşağıdaki aşamaları inceleyin: 1. Ekle sekmesinin Metin grubundan WordArt ı tıklayın. 2. Eklemek istediğiniz WordArt biçimini seçin. 3. Metninizi yazın. ~ 36 ~

37 MİCROSOFT OFFICE 2010 DERS NOTLARI Eklediğiniz WordArt ın stilini daha sonrasında değiştirmeniz mümkündür. Bunun için: 1. WordArt ı seçin. 2. Çizim Araçları sekmesine tıklayın. 3. Açılan seçeneklerden WordArt Stilleri bölmesinden farklı bir stil seçin. 5.4.Grafik Ekleme Microsoft Word 2010 uygulamasında, sütun grafiği, çizgi grafiği, pasta grafiği, çubuk grafiği, alan grafiği, dağılım grafiği, hisse senedi grafiği, yüzey grafiği, halka grafik, baloncuk grafiği ve radar grafiği gibi çok çeşitli veri grafiği ekleyebilirsiniz. Dokümanınıza grafik eklemek için: 1. Ekle sekmesinin Çizimler grubunda Grafik i tıklayın. 2. Grafik Ekle iletişim kutusunda, yön tuşlarını veya farenin sol tuşunu kullanarak grafik türleri arasında geçiş yaparak istediğiniz bir grafik türünü seçin. 3. İstediğiniz grafik türünü seçtikten Tamam düğmesine basın. Ek Bilgi: Fare imleci herhangi bir grafik türünün üzerine geldiğinde Ekran İpucu o grafiğin adını görüntüler. Bu durum seçim yapmanızı kolaylaştırabilir. 4. Excel uygulamasında verileri düzenleyin. Düzenleme işlemi bittiğinde de Excel i kapatın. 1,2 1,4 3,2 8, Grafik Verilerini Değiştirmek Grafiğinizin verilerini (değişken ve değişken değerlerini) daha sonrasında da değiştirebilmeniz mümkündür. Bunun için: 1. Öncellikle düzenlemek istediğiniz grafiği seçin. Grafik seçildiğinde menü çubuğunun üst kısmında Grafik Araçları şeklinde bir sekme belirir. 2. Beliren bu sekmeye tıklayın. Daha sonrasında da Tasarım sekmesine tıklayın. 3. Veri grubunda Verileri Düzenle seçeneğini seçin. Grafiği oluştururken çalıştığınız Excel tablosu ekrana gelecektir. Bu tablo üzerinde istediğiniz veri değişikliğini yapabilirsiniz. ~ 37 ~

38 MİCROSOFT EXCELL 2010 DERS NOTLARI Grafiğin Renklerini Değiştirmek Oluşturduğunuz bir grafiğin renklerini değiştirmeniz mümkündür. Bunun için aşağıdaki basamakları inceleyin: 1. Değişiklik yapmak istediğiniz grafiği seçin ve Grafik Araçları sekmesinden Tasarım a tıklayın. 2. Grafik Stilleri grubunda seçim yapabileceğiniz renk kombinasyonları bulunmaktadır. 3. Oklar yardımıyla diğer seçenekleri de görebilir ve ilginizi çeken renklerden herhangi birini seçebilirsiniz Grafiğin Türünü Değiştirme Oluşturduğunuz grafiğin türünü değiştirebilirsiniz. Bunun için aşağıdaki aşamaları inceleyin: 1. Değişiklik yapmak istediğiniz grafiği seçin ve Grafik Araçları sekmesinden Tasarım a tıklayın. 2. Tür grubundan Grafik Türünü Değiştir seçeneğine tıklayın. 3. Grafik eklerken karşımıza çıkan Grafik Ekle iletişim kutusu bu noktada tekrardan karşımıza çıkacaktır. ~ 38 ~

39 MİCROSOFT EXCELL 2010 DERS NOTLARI 6.Yazdırma Word programında hazırlamış olduğunuz dokümanlarınızı yazdırabilirsiniz. Bunun için bilgisayarınızın bir yazıcıya bağlı olduğundan emin olduktan sonra üç farklı yöntemden herhangi birisini kullanarak yazdırma işlemini yapmanız mümkündür. a. Dosya sekmesi: 1. Hazırladığınız dokümanı yazdırmak için Dosya sekmesine tıklayın. 2. Açılan seçeneklerden Yazdır seçeneğine tıklayın. 3. Yazdırma işlemleriniz için gerekli ayarlamaları yapabileceğiniz bir pencere açılır. İlgili pencere hakkında Yazdırma Seçenekleri başlığından bilgi alabilirsiniz. b. Hızlı Erişim Araç Çubuğu: 1. Hızlı Yazdır veya Baskı Önizle ve Yazdır araç çubuklarından birine tıklayın. 2. Hızlı Yazdır seçeneği hazırlanan dokumanın tamamını, kullanıcıya seçim yapma hakkı tanımadan yazıcıya gönderir. Bu seçenek, oluşturulan dokumanda hiçbir değişiklik yapılmadan, sayfalarının tamamının yazıcıdan çıkarılması istendiğinde başvurulması gereken bir yöntemdir. 3. Baskı Önizle ve Yazdır seçeneği ise yazdırma işlemleriniz için gerekli ayarlamaları yapabileceğiniz pencereyi açar. İlgili pencere hakkında Yazdırma Seçenekleri başlığından bilgi alabilirsiniz. c. Klavye kısayolu: 1. CTRL ve P tuşlarına basın. 6.1 Yazdırma Seçenekleri Yukarıdaki seçeneklerden herhangi birini kullandığınızda ekranda şu şekilde bir pencere açılacaktır: Belgenizi, istediğiniz seçenekleri seçtikten sonra, yazdırmak için Yazdır düğmesini tıklayın. 2 Bu açılır menü geçerli seçilmiş yazıcıyı gösterir. Menüyü açarak diğer mevcut yazıcıları görüntüleyebilirsiniz. 3 3 Bu açılır menü geçerli seçilmiş Ayarlar ı gösterir. Yazdırılacak olan belgenin tamamını veya bir bölümünü yazdırmak gibi seçeneklerin bulunduğu bu menüyü açmak için tıklayın. 5. Oluşturduğunuz belgenin tüm sayfalarını yazdırmak için menüden Tüm Sayfaları Yazdır seçeneğini tıklayın. 6. Belirli sayfalarını yazdırmak için Özel Aralığı Yazdır seçeneğini tıklayın. ~ 39 ~

40 Özel aralığı yazdır: Oluşturduğunuz dokumanın belli aralıklardaki sayfalarını yazıcıdan çıkarmak istiyorsanız Özel Aralığı Yazdır seçeneğini tıkladıktan sonra Sayfalar yazan boşluğa ilgili sayfa aralıklarını girin. Farklı sayfalarının yazdırılmasını istiyorsanız ilgili sayfa numaralarını virgülle, belli bir sıradaki sayfaları yazdırmak istiyorsanız ilgili sayfa numaralarını - işareti ile yazın. İki farklı örneği aşağıda inceleyebilirsiniz: Sayfa numaralarını bu şekilde yazdığınızda dokümanınızın üçüncü, dördüncü, beşinci ve altıncı sayfaları yazdırılacaktır. Sayfa numaralarını virgül ile ayırarak yazdığınızda ise dokümanınızın üçüncü ve altıncı sayfaları yazdırılacaktır. Yalnızca tek/çift sayfaları yazdır: Oluşturmuş olduğunuz Word belgenizi yazdırırken çift ve tek sayfa numaralarını ayırabilir ve bu ayarlamaya göre yazdırma işleminizi yapabilirsiniz. Bunun için de Yalnızca Tek Sayfaları Yazdır veya Yalnızca Çift Sayfaları Yazdır seçeneklerinden birini seçin. Geçerli sayfayı yazdır: Dokümanınızda sadece açık olan sayfanın yazdırılmasını istiyorsanız Geçerli Sayfayı Yazdır seçeneğine tıklayın. Yatay/Dikey yönde yazdır: Yazdıracağınız dokümanın yönünü yatay veya dikey olarak değiştirerek yazdırmak istiyorsanız Dikey Yönlendirme/Yatay Yönlendirme seçeneklerinden birisine tıklayın. Çoklu kopyalar halinde yazdır: Oluşturduğunuz Word dokümanının birden fazla kopya halinde yazdırmak için Kopya Sayısı kısmına istediğiniz rakamı yazın. Gerekli ayarlamaları yaptıktan sonra da son olarak Yazdır düğmesine basın. 6.2 Baskı Önizleme Yazdırma işleminden önce belgenizin kâğıt üzerinde nasıl görüneceğini görmek ve buna göre düzenlemeler yapmak istiyorsanız baskı önizleme seçeneği uygulanmalıdır. Yukarıda belirtilen 3 yöntemden (Dosya sekmesi, Hızlı Erişim Araç Çubuğu ve klavye kısayolu) herhangi birini seçtikten sonra açılan pencerenin sağ tarafında belgenizin baskı ön izlemesini görebilirsiniz. ~ 40 ~

41 EXCEL GĠRĠġ Excel; Microsoft firması tarafından geliģtirilmiģ Microsoft Ofis paketi içinde yer alan ve Windows iģletim sistemi altında çalıģabilen geliģtirilmiģ bir tablo-grafik ya da elektronik tablolama yazılımıdır. Tablo grafik yazılımları; Tabloların düzenlenmesi, Düzenlenen tablolarla ilgili matematiksel formüllerin tanımlanması, Biçimlendirmelerin yapılması, Sayfa ayarının yapılası, Tablolara ait grafiklerin çizilmesi, Hem tabloların hem de grafiklerin kağıda basılması, gibi amaçlar için geliģtirilmiģ uygulama yazılımlarıdır. Piyasada Open Ofis, Star Ofis gibi bir çok baģka Ofis yazılımı ve her Ofis yazılımı içinde de bir tablo-grafik yazılımı bulunmaktadır. Bununla birlikte piyasada en çok kullanılan olması ve kolay kullanımı nedeniyle burada Microsoft Ofis paketi içinde yer alan MS-Excel Tablografik yazılımı anlatılacaktır. Ġlk baģta kelime-iģlem için Word, tablo-grafik için Excel, sunum için Powerpoint, veri tabanı için Access ve iģlemleri için Outlook yazılımlarını ayrı ayrı üretip piyasaya süren Microsoft firması 1995 yılının baģında bu yazılımları bir paket içinde birleģtirerek Ofis 95 adıyla piyasaya sürmüģtür. Daha sonra ilgili firma söz konusu bu paketi sürekli geliģtirerek Ofis 97, Ofis 2000, Ofis XP (2002), Ofis 2003, Ofis 2007 ve Ofis 2010 olarak yeni versiyonlar halinde piyasaya sürmeye devam etmiģtir. Burada hali hazırda yaygın olarak kullanılan Ofis 2010 içinde yer alan Excel 2010 anlatılacaktır. MS-Excel ne görürsen onu alırsın mantığında çalıģan bir tablo-grafik yazılımıdır. Bu deyim daha geniģ anlamda Ģu Ģekilde özetlenebilir; Karakterler ekranda görüldüğü tipte, büyüklükte ve özellikte kağıda basılırlar. Satır aralıkları, karakter bölümleri ve satır ve sütunlar ekranda görüldüğü gibi kağıda aktarılırlar. ġekiller, resimler ve grafikler tablolara ilave edilebilir ve ekrandaki gibi kağıda aktarılırlar. Üst ve alt bilgi, sayfa kenar boģluk ayarları, sayfa numaraları, satır numaraları gibi sayfa ile ilgili tüm ayarlar ekranda görüldüğü kağıda basılırlar. MS-Excel de yapılabilecek iģlemler Ģöyle özetlenebilir: Tablolar: Sayı, metin ve formül gibi veriler bir çalıģma sayfasında tablo düzeninde saklanabilir, kullanılabilir, hesaplanabilir ve analiz edilebilir. Tablolara doğrudan bir grafik eklenebilir. Çizgi, dikdörtgen, metin kutusu ve düğme gibi grafik unsurları tablolara, makro ~ 41 ~

42 tablolarına ve grafiklere eklenebilir. Tablolar oluģturmak için önceden tanımlanmıģ biçimler kullanılabilir. Veri Tabanları: Standart veri tabanı iģlemlerini kullanarak, büyük miktarda bilgi çalıģma sayfasında sıralanabilir, aranabilir ve kullanılabilir. Grafikler: Veriler çalıģma sayfasında bir grafikte görsel olarak sunulabilir. Çok çeģitli iki boyutlu (2-B) ve üç boyutlu (3-B) grafik tipleri arasında seçim yapmanın yanında herhangi bir grafik istenildiği gibi görünmesi için özelleģtirilebilir. Sunular: Yüksek kaliteli sunular oluģturmak için hücre stilleri/biçimleri, çizim araçları, grafik galerisi ve tablo biçimleri kullanılabilir. Bunlar doğrudan ekranda görüntülenebilir ya da kağıda dökülebilir/yazdırılabilir. Makrolar: Kullanıcıya ait makro oluģturmak ve saklamak için sık sık yapılan iģler otomatikleģtirilebilir, özelleģtirilmiģ hesaplamalar yapılabilir ve Microsoft Excel özelleģtirilebilir. A. MS-EXCEL i BAġLATMA Microsoft Excel programı değiģik Ģekillerde çalıģtırılabilir: 1. BaĢlat düğmesini tıklayın. 2. Farenin okunu Tüm Programlar üzerine getirin. 3. Farenizin okunu Microsoft Office üzerine getirdiğinizde çıkan listeden Microsoft Ya da : Office Excel 2010 seçeneği üzerini tıklayın. Eğer bilgisayarınızın masaüstü ekranında Microsoft Excel e ait kısayol simgesi varsa bu simgeyi çift tıklayın. B. MS-EXCEL DEN ÇIKIġ Microsoft Excel programını kapatmanın da değiģik yolları vardır: Dosya menüsünden ÇıkıĢ komutunu tıklayın. Ya da: Alt tuģunu basılı tutarak D tuģuna arkasından da Ç tuģuna basın. Ya da: Alt tuģunu basılı tutarak F4 iģlev tuģuna basın. Ya da: NOT: Excel den çıkmadan önce üzerinde çalıģmakta olduğunuz çalıģma kitabını kaydetmiģ olmalısınız. Eğer kaydetmediyseniz Excel size kaydedip kaydetmeyeceğinizi soracaktır. Vereceğiniz karara göre çıkan seçeneklerden birini tıklayarak Excel den çıkarsınız ya da Excel de kalarak mevcut tablo üzerinde çalıģmaya devam edersiniz. ~ 42 ~

43 1. EXCEL ĠN GENEL YAPISI Excel çalıģtırıldığında standart olarak aģağıdaki Ģekilde görüldüğü gibi üzerinde çalıģmaların yapıldığı Excel ana ekranı görüntüye gelir. Hızlı Erişim Araç Çubuğu Başlık Çubuğu ncere Durum Düğmeleri Menü Şeridi Formül Çubuğu Aktif Hücre Sütunlar Satırlar Aktif Çalışma Sayfası Kaydırma Çubukları Sayfa Hareket Okları Çalışma Sayfaları Durum Çubuğu Görünüm Ekran Düğmeleri Yakınlaştırma 1.1. Dosya Menüsü görüntülenir. Bir Excel çalıģmasının baģlatılacağı yer Dosya menüsüdür. Dosya menüsü tıklandığında yandaki menü görüntülenir. Menünün solunda bir dosyayla ilgili tüm komutlar görüntülenir. Yeni bir çalıģma kitabının oluģturulduğu veya var olanın açıldığı yer burasıdır. Kaydet ve Farklı Kaydet komutları da buradadır. Menünün sağ tarafında, en son açılan çalıģma kitaplarının isimleri, kayıtlı olduğu klasörler ile sürücüler ~ 43 ~

44 Hızlı EriĢim Araç Çubuğu BaĢlık çubuğunun sağında ve menü Ģeridinin üstünde yer alır. Sık kullanılan Yeni, Aç, Kaydet, Geri Al, Yenile ve Yazdır gibi iģlemlere ait simgelerin yer aldığı çubuktur. Çubuğun Herhangi bir sekmeye ait baģkaca sık kullanılan bir simge bu çubuğa eklenebilmektedir. Hızlı EriĢim Araç Çubuğunun sağında yer alan ok tıklandığında yan tarafta görüldüğü gibi bu çubuğa ait sık kullanılan komutlar görüntülenmektedir. Herhangi bir simge hızlı eriģim araç çubuğuna eklenmek istendiğinde ilgili simge üzerinde fareyi tıklamak yeterli olacaktır. Hızlı EriĢim Araç Çubuğundan bir simge silinmek istendiğinde ise, baģında onay iģareti olan ve görüntülenen komut tıklanarak ilgili simge hızlı eriģim araç çubuğundan kaldırılır BAġLIK ÇUBUĞU O anda ekranda çalıģılmakta olan Excel dosyasının adının görüntülendiği ve Microsoft Excel ifadesinin yer aldığı çubuktur. Burada dosya adı olarak Kitap-1, Kitap-2, Kitap-3 gibi bir ifade görüyorsanız bu dosya henüz kaydedilmemiģ demektir. Yani elektrik kesilse ya da bir Ģekilde bilgisayar kapanacak olsa üzerinde çalıģılmakta olan bu dosyadaki bilgiler silinecektir MENÜ ġerġdġ Menü isimlerinden (sekmeler), gruplardan ve komut simgelerinden oluģmaktadır. Menü Sekmeleri Komutlar Komut Grupları Menü Sekmeleri: Üst sırada Dosya, GiriĢ, Ekle, Sayfa Düzeni gibi ifadelerden oluģan sekiz temel sekme vardır. Her biri bir etkinlik alanını temsil eder. ~ 44 ~

45 Komut Grupları: Her sekmenin birbiriyle iliģkili ögelerini (simgelerini) bir arada gösteren birkaç grubu vardır. Komutlar: bağlanmıģ ifadelerdir. ÇalıĢma sayfası üzerinde değiģiklik yapmak üzere geliģtirilmiģ ve bir simgeye 1.4. FORMÜL ÇUBUĞU ÇalıĢma sayfası hücrelerine veri giriģlerinin ve hücrelerdeki bilgilerde düzeltmelerin yapıldığı çubuktur. AĢağıdaki Ģekilde de görüldüğü gibi, çubuğun sol tarafında aktif hücre adresi, sağ tarafında ise aktif hücre içersindeki bilgi görüntülenir. Eğer aktif hücrede formül varsa; aktif hücrede formülün sonucu, formül çubuğunda ise aktif hücrede gizli olarak yer alan formül görüntülenir. Formül Çubuğu Ayrıca formül çubuğunda yer alan ve aktif hücreye veri giriģi ve düzeltme yapıldığı sırada görüntülenen, aģağıdaki Ģekilde de görüldüğü gibi, üç düğme daha vardır ki; bunlar Ģöyle özetlenebilir: Ġptal Onay Formülü Düzenle Ġptal: Aktif hücreye girilmekte olan veri giriģini ya da yapılmakta olan düzeltme iģlemini iptal eder, Esc tuģu ile aynı anlamdadır. Onay: Aktif hücreye yapılmakta olan veri giriģini ya da yapılmakta olan düzeltme iģlemini son Ģekliyle onaylayarak hücrede yer almasını sağlar, Enter tuģu ile aynı anlamdadır. Formülü Düzenle: ÇalıĢma sayfası iģlevleriyle bir formül oluģturulmasına yardımcı olmak üzere aģağıdaki Ģekilde de görüldüğü gibi Formül Paleti ni görüntüler. Formüle bir iģlev girerken, Formül Paleti, iģlevin adını, bağımsız değiģkenlerinden her birini, iģlevin ve herbir değiģkenin tanımını, iģlevin geçerli sonucunu ve tüm formülün geçerli sonucunu görüntüler. ~ 45 ~

46 OluĢturulan Formül ĠĢlev Kategorisi ĠĢlev Türü 1.6. ÇALIġMA SAYFASI Excel de tablo-grafik iģlemleri çalıģma sayfalarının üzerinde yapılır. ÇalıĢma sayfası, aģağıdaki Ģekilde de görüldüğü gibi, sütun ve satırlardan oluģmaktadır. Bir çalıģma sayfasında; A dan baģlayıp harflerin kombinasyonu Ģeklinde (AA,AB gibi) XFD ye kadar devam eden sütun, 1 den baģlayıp ya kadar devam eden satır vardır. Sütunlarla satırların kesiģtiği noktalara hücre adı verilmektedir. Excel çalıģma sayfasında yapılan her iģlemi hücre adresi olarak takip etmektedir. Bir hücrenin adresi; ilgili sütunun harfi ~ 46 ~

47 ile ilgili satırın rakımının birleģiminden oluģmaktadır. Örneğin, A sütunu ile 2 satırının kesiģtiği noktadaki hücrenin adresi A2 dir. Normalde bir hücreye yazılan bilginin (seçilen ekran görünüm büyüklüğüne göre) ilk birkaç karakteri hücre içinde görülür, geri kalanları gizli olarak yer alır. Hücre aktif hale getirildiğinde hücre içindeki bilginin tüm karakterleri formül çubuğunda görüntülenir. Sütunlar daraltılıp geniģletilerek hücre içindeki bilginin ekranda görülen karakter sayısı artırılıp azaltılabilir AKTĠF HÜCRE Ġmlecin üzerinde bulunduğu hücredir. Bilgi giriģi ve düzeltme iģlemleri bu hücre üzerinde yapılır. Hangi hücrenin aktif olduğunu öğrenmek için formül çubuğunun sağ tarafındaki hücre adresine bakmak yeterlidir. Örneğin ÇalıĢma Sayfası baģlığı altında yer alan Ģekil üzerinde aktif hücre D2 dir. Bir hücreye bilgi giriģi ya da hücredeki bilgilerde düzeltme yapılacaksa öncelikle imleç o hücreye getirilmelidir. Ġmleci ilgili hücreye getirmek için ya klavyeden yön tuģları kullanılır ya da fare okuyla ilgili hücre üzerine gelinip tıklanır ÇALIġMA KĠTABI Excel de bir dosya kitap gibi düģünülmüģtür. Nasıl ki bir kitapta birden çok sayfa varsa bir Excel dosyasında da birden çok çalıģma sayfası vardır. Her bir çalıģma sayfası yukarda sözü edilen sütun ve satır sayısına sahiptir. Bir çalıģma kitabında en az 1 ama oldukça fazla sayıda sayfa olabilir. MS-Ofis düğmesinden Excel Seçenekleri tıklanarak Popüler sekmesinden Yeni çalıģma kitapları oluģtururken baģlığı altındaki bu kadar çok boģ sayfası ekle önünde yer alan rakam; Excel ilk açıldığında ya da yeni boģ bir çalıģma kitabı açıldığında çalıģma kitabında yer alacak olan çalıģma sayfası sayısını ifade etmektedir. Bu rakam artırılıp azaltılarak ilk baģta açılacak olan boģ sayfa sayısı ayarlanabilir AKTĠF SAYFA ÇalıĢma kitabında isminin üzeri parlak olan dolayısıyla içindeki bilgilerin ekranda görüldüğü sayfa aktif olan sayfadır. Örneğin yukarıdaki görüntüde aktif sayfa Sayfa1 dir. Hangi sayfa aktif ise Ģu anda her türlü çalıģma bu sayfa üzerinde yapılıyor demektir. ÇalıĢma kitabında hangi sayfayla çalıģılmak istenirse o sayfa isminin üzeri tıklanarak aktif hale getirilir SAYFA HAREKET OKLARI ÇalıĢma kitabında yer alan sayfa sayısı fazla ise tüm sayfa isimlerinin bir anda çalıģma sayfanın altında görüntülenmesi mümkün olmaz. Sayfa ~ 47 ~

48 isimlerinin bir kısmı yatay kaydırma çubuğu altına doğru kayar. ĠĢte sayfa hareket okları ile ismi ekranda görülmeyen sayfa isimleri ekrana getirilir. Sonra da bu sayfalardan hangisi ile çalıģılacaksa o sayfa adı tıklanır YATAY VE DĠKEY KAYDIRMA ÇUBUKLARI ÇalıĢma sayfasının ekranda görülmeyen satır ve sütunlarını fare yardımıyla ekrana getirmek için kullanılır. Önceki ya da sonraki satırları görmek için dikey kaydırma çubuğu, önceki ya da sonraki sütunları görmek için yatay kaydırma çubuğu kullanılır DURUM ÇUBUĞU Seçili bir komut veya ilerlemekte olan bir iģlemle ilgili bilgileri görüntüler. Durum çubuğu üzeri sağ tıklanarak Caps Lock, Num Lock veya Scroll Lock gibi tuģların açık olup olmadığının gösterilmesi sağlanabilir GÖRÜNÜM DÜĞMELERĠ görünüm vardır. Bu görünüm türlerine üstten burada yer alan kısa yol düğmeleri kullanılarak da ulaģılabilir EKRAN YAKINLAġTIRMA ÇUBUĞU Excel de Normal, Sayfa Düzeni ve Sonu Önizleme olmak üzere üç tür Sayfa Görünüm sekmesinden ulaģılabileceği gibi, ÇalıĢma tablosunun ekrandaki görünümünün büyütülmesini veya küçültülmesini sağlar. Bu iģlem ayrıca tekerlekli fare kullanılıyorsa klavyeden CTRL tuģu basılı tutularak fare tekerleği çevrilerek de yapılabilir. 2. BĠR ĠLETĠġĠM KUTUSUNU KULLANMAK Ek bilgi isteyen, ya da ismini üç (...) nokta takip eden bir komut seçtiğinizde, bir iletiģim kutusu görüntülenir. ĠletiĢim kutuları bilgi toplamak ve seçimlerinizi yapmanızda yardımcı olmak için içerisine bilgi yazılabilen metin kutusu ve kontroller adı verilen komut düğmesi, onay kutusu gibi bir takım seçenekler içerirler. Bir iletiģim kutusunu ilk açtığınızda varsayılan (default) ayarları gösterir. Bu ayarları olduğu gibi kullanabilir ya da isteğiniz Ģekilde değiģtirerek kullanabilirsiniz. AĢağıdaki Ģekilde örnek bir iletiģim kutusu görülmektedir. Bir iletiģim kutusunda istediğiniz öge üzerine tıklayabileceğiniz gibi, ALT tuģu ile birlikte altı çizili karakterlere basabilir ya da TAB tuģuyla öğeler arasında gezinebilirsiniz. ~ 48 ~

49 Seçenek Metin Liste Onay Komut Düğmesi Kutusu Kutusu Kutusu Düğmesi düğmesine tıklayabilir ya da ESC tuģuna basabilirsiniz. Sayaç Bilgileri girdikten ya da seçimlerinizi belirledik- ten sonra, komutu uygulamak için fareyle iletiģim Tamam kutusundaki düğmesini tıklayabilir, ya da ENTER basabilirsiniz. tuģuna Bir etkinlikte bulunmaksızın iletiģim kutusunu terk etmek için ise Ġptal 3. ÇALIġMA SAYFASINDA KLAVYE ĠLE HAREKET TuĢlar Sağ Ok Sol Ok Yukarı Ok AĢağı Ok Home Page Up Page Down Ctrl + Home Ctrl + End Ctrl + Sağ Ok Ctrl + Sol Ok Ctrl + Yukarı Ok Ctrl + AĢağı Ok F5 Görevleri Bir sağdaki hücre Bir soldaki hücre Bir üstteki hücre Bir alttaki hücre Satırdaki ilk hücre Bir pencere yukarı Bir pencere aģağı A1 hücresi Veri içeren son satır ve sütunun kesiģtiği hücre Seri halinde veri içeren sağdaki son hücre Seri halinde veri içeren soldaki son hücre Seri halinde veri içeren yukarıdaki son hücre Seri halinde veri içeren aģağıdaki son hücre Adresi girilen hücre ~ 49 ~

50 4. HÜCRELERE VERĠ GĠRMEK Excel de verileri değiģik yollarla girmek mümkündür. Burada amaç tek bir hücreye veri girmenin dıģında olabilir. Örneğin birden fazla hücreye aynı veriyi bir çırpıda girmek ya da bir veri dizisini çabucak oluģturmak gibi TEK BĠR HÜCREYE VERĠ GĠRMEK Öncelikle veri hangi hücreye girilecekse o hücre aktif hale getirilmelidir. Veri girilecek hücre aktif hale getirildikten sonra, sanki düz yazı yazıyormuģ gibi, klavye tuģları kullanılarak veri giriģi baģlatılabilir. Bir hücre ya klavyeden yön tuģları kullanılarak aktif hücre iģaretçisi ilgili hücreye getirilmek suretiyle ya da söz konusu hücre fare oku ile tıklanarak aktif yapılır. Bir hücreye veri giriģi yapılırken yazılanlar hem hücrenin içerisinde hem de formül çubuğunda görülür. Yazılması gerekenler tamamlandıktan sonra verinin hücreye yerleģimini sağlamak için veri giriģinin tamamlanması gerekir. Bu da Ģu yollardan birisi ile yapılabilir; Enter tuģuna basılabilir. Bu durumda veri aktif hücreye yerleģtirilerek bir alttaki hücre aktif yapılır. Eğer veri girildikten sonra bir alttaki değil de bir baģka hücre aktif hale getirilmek istenirse, farenin okuyla aktif yapılmak istenen hücre tıklanır. Klavyedeki yön tuģları kullanılarak veri giriģi onaylanıp kullanılan yön tuģu doğrultusundaki hücre aktif hale getirilir. Formül çubuğundaki onay düğmesi tıklanarak veri giriģi tamamlanıp aktif hücre üzerinde kalınır BĠRDEN FAZLA HÜCREYE AYNI VERĠ GĠRMEK Önce verinin girileceği hücreler seçilir veri yazılır ve arkasından Ctrl + Enter tuģlarına basılır. Böylece seçilen hücreler aynı veri ile doldurulur VERĠ GĠRĠLECEK HÜCRELERĠ ÖNCEDEN BELĠRLEMEK Veri girilecek olan hücreler ardıģık ise, bu hücreler seçilerek veri giriģine baģlanıp her giriģten sonra da Enter tuģuna basılırsa imleç sadece seçili hücreler üzerinde aģağı ya da sağa doğru hareket eder. Böylece imleci sadece veri girilecek olan seçili hücrelerde veri giriģi esnasında tutmuģ olursunuz VERĠ DĠZĠLERĠ OLUġTURMAK Eğer bir çalıģma sayfasında yan yana ya da alt alta duran birden fazla hücreye ardıģık verilerden oluģan (Kod01, Kod02, Kod03,... gibi.) bir veri dizisi girilmek istenirse, ilk iki veri ilk iki hücreye yazılır, bu iki hücre seçilir, imlecin sağ alt köģesindeki doldurma kulpundan fare ile tutulup istenilen hücreye kadar çekilir. Böylece ardıģık olan bu hücreler bir veri serisi ile doldurulmuģ olur. ~ 50 ~

51 Bu yöntemle serilerden oluģan bir sayı dizisi de oluģturulabilir. Sayı dizisinde ilk yazılan rakamla ikinci yazılan rakam arasındaki fark adım sayısıdır. Doldurma iģlemi; ikinci sayı büyükse adım sayısı kadar artırılarak, ikinci sayı küçükse adım sayısı kadar azaltılarak yapılır. Bu iģleme otomatik doldurma adı verilir. 5. HÜCRELERE GĠRĠLECEK VERĠ TÜRLERĠ 5.1. ALFABETĠK KARAKTERLER Tablo baģlıkları, açıklama satırları, kiģi ya da stok isimleri, stok cinsi gibi alfabetik harflerden (Adı Soyadı, Gömlek gibi) ya da alfabetik harflerle birlikte kullanılan rakamlardan (12. Ay, Ürün No 1 gibi) oluģan bilgilerdir. BaĢında boģluk karakteri olan ( 234 gibi) ya da tırnak içinde yazılan ( 456 gibi) sayılara alfabetik karakter olarak kabul edilmektedir. Bu tür sayıların bulunduğu hücrelere iliģkin hücre adresleri matematiksel iģlemleri içeren formüllerde kullanılmazlar. Alfabetik karakterlerden oluģan bilgiler normalde hücrenin soluna dayalı yerleģtirilirler. Sonradan istenilirse değiģik hücre ve karakter biçimlendirmeleriyle hücrenin baģka kısımlarını da yerleģtirilebilirler RAKAMLAR (SAYILAR) Stok miktarı, alıģ/satıģ fiyatı, net/brüt ücret gibi sayılardan oluģan verilerdir. Hücreye girilen sayının tam sayı, ondalıklı sayı ya da eksi değerlikli sayı olması önemli değildir. Rakamlar hücreye normalde sağa dayalı olarak yerleģtirilirler. Sonradan istenilirse hücreye yerleģim Ģekilleri karakter biçimlendirme komutları ile değiģtirilebilir FORMÜLLER Rakamların bulunduğu hücre adresleri ya da rakamların kendileri kullanılarak oluģturulan matematiksel iģlemlerin Excel deki ifadeleridir. Örneğin =A1+B1, =A3*0.5 gibi. Örnekte de görüldüğü gibi, formüller oluģturulurken baģlarına mutlaka eģit iģareti (=) konulmalıdır. Aksi halde girilen bilgi formül olarak değil de alfabetik veri olarak kabul edilir. Bir hücreye formül yazıldığında formül hücrede gizlenerek formülün sonucu olan rakam hücrede görüntülenir. Formül, ancak imlecin formül olan hücre üzerine getirilmesiyle formül çubuğunda görülebilir. Excel de üç tür formül mevcuttur. Bunlar; Göreli (Relative-DeğiĢken) Formüller Bulunduğu hücreden bir baģka hücreye kopyalandığında hem sütunu hem de satırı göreceli olarak değiģen formüllere verilen isimdir. Bunu bir örnekle açıklayalım: C3 hücresinde =A3+B3 formülü bulunsun. Excel de bu formülün mantığı C3 hücresine göre kuruludur. C3 hücresine göre bu formülün mantığı, kendinden iki önceki hücre değeri ile (A3) kendinden bir önceki hücre değerini (B3) topla Ģeklindedir. Kopyalama ~ 51 ~

52 iģleminde formülün içinde bulunduğu C3 hücresi dikkate alınarak formüldeki değiģiklikler yapılır. Burada kendisi olarak adı geçen hücre C3 tür. Bu formül D6 hücresine kopyalandığında yukarda açıklanan mantıkla formül =B6+C6 Ģeklinde otomatik olarak değiģecektir. Çünkü D6 dan iki önceki hücre B6 bir önceki hücre ise C6 dır. Bu özelliğinden dolayı göreli formüller Excel de en çok kullanılan formüllerdir. Çünkü bir sütunun ilk hücresine yazılan bir göreli formül yukardan aģağıya kopyalandığında ya da bir satırın ilk hücresine yazılan bir formül sağdan sola sütunlar boyunca kopyalandığında formülle ilgili matematiksel iģlem kopyalanılan yere kadar tüm satır ya da tüm sütun boyunca bir anda yapılmıģ olur. Dolayısıyla formüldeki göreli değiģime bağlı olarak kopyalanılan yerde formülün sonucu da değiģmektedir. Bu örnek bir iģlemle Ģöyle açıklanabilir; Doldurma Kulpu Yukarıdaki tabloda E2 hücresinde bulunan formül fare oku ile doldurma kulpundan tutularak E4 hücresine kadar sürüklenip bırakıldığında aynı formül E3 ve E4 hücresine göreli olarak kopyalanacaktır. Bu durumda E3 teki formül =B3+C3+D3, E4 teki formül de B4+C4+D4 olacaktır. Zaten Tabloyu hazırlayanın istediği A, B ve C sütunlarının toplamını E sütununda almaktır. Böylece bir formül yazılarak aynı formül tüm sütuna kolaylıkla uygulanmıģ olur Sabit (Fixed) formüller Bulunduğu hücreden bir baģka hücreye kopyalandığında değiģiklik göstermeden olduğu gibi kopyalanan formüllerdir. Bu formüller yazılırken sütunu temsil eden harf ve satırı temsil eden rakamdan önce sabitleģtirme karakteri olarak kullanılan $ (dolar) iģareti kullanılır. Örneğin yukarıdaki tabloda E2 hücresine =$B$2+$C$2+$D$2 formülü yazılmıģ olsun. Bu bir sabit formül olduğundan çalıģma sayfasında nereye kopyalanırsa kopyalansın formülde dolayısıyla formülün sonucu olan rakamda bir değiģiklik olmaz. Bu tür formüller; bir hücrede bulunan bir değerin tüm bir sütun ya da satırda kullanılması durumlarında çok kullanıģlıdırlar KarıĢık (Mixed) Formüller Göreli ve sabit formüllerin birlikte kullanılmasından oluģan formüllerdir. ~ 52 ~

53 Böyle bir formül bulunduğu hücreden baģka bir hücreye kopyalandığında, formülün sabit kısmı aynı kalırken göreli kısmı kopyalanılan hücreye göre değiģir. Örneğin yukarıdaki tabloda E2 hücresine =$B2+C$2 formülü yazılmıģ olsun. Formülün birinci kısmında B sütunu sabit 2 satırı göreli, ikinci kısmında ise C sütunu göreli 2 satırı sabittir. Bu formül D5 hücresine kopyalandığında =$B5+B$2 olacaktır. Dikkat edilecek olursa, formülün birinci kısmındaki sabit olan B sütunu ile ikinci kısmında sabit olan 2 satırı değiģmemiģ, formülün birinci tarafındaki 2 satırı ile ikinci tarafındaki C sütunu göreli olarak formülün mantığına göre değiģmiģtir. Formüllerle Birlikte Kullanılan Matematiksel ĠĢlem Sembolleri: Matematikteki sembol Excel deki Sembol ( ) ( ) Anlamı ĠĢlem Önceliği Parantez 1 Yandaki tabloda görüldüğü gibi Excel de matematiksel iģlem sembolü olarak kullanılan X 2 ^ (X^2) Üs alma 2 operatörler normal x * Çarpma 3 matematikte kullanılanlardan farklıdır. Excel de formüller / Bölme 3 oluģturulurken bunların + + Toplama 4 kullanılmasına dikkat - - Çıkarma 4 edilmelidir. Formüllerde ĠĢlem Önceliği: Ayrıca kurulacak formüllerde iģlem önceliği de çok önem taģır. Hangi iģlemin önce yapılması istenirse formülün ona göre kurulması gerekir. ĠĢlem önceliği verilecek olan iģlem kümesi parantez içine alınır. Bir iģlem kümesinde aynı iģlem önceliğine sahip birden çok operatör varsa iģlemin çözümüne soldakinden baģlanır. AĢağıdaki örneklerde bir iģlem kümesinde iģlem önceliği dikkate alınarak sonucun nasıl bulunduğu gösterilmiģtir * 18 / 3 ^ / 9-6 * 2 / 4 72 / ( 9-6) * 2 / 4 ĠĢlem kümesinin sonucu: ĠĢlem kümesinin sonucu: ĠĢlem kümesinin sonucu : 1. 3 ^2 = / 9 = = * 18 = * 2 = / 3 = / 9 = / 4 = * 2 = = = 4 (Sonuç) / 4 = 12 (Sonuç) = 6 (Sonuç) Ġkinci ve üçüncü iģlem kümelerinde rakamlarla iģlem operatörleri aynı olduğu halde üçüncü iģlemde parantez kullanıldığından ve parantezin de birinci iģlem önceliği olduğundan ~ 53 ~

54 sonuçlar farklılık göstermiģtir. Buna göre neyle neyin iģleme gireceğini ve hangisinin önce yapılması gerektiğini bilip formülün ona göre oluģturulması zorunluluğu vardır ĠġLEVLER (FONKSĠYONLAR) Bir takım matematiksel (sinüs, kosinüs, vs), istatistiksel (aritmetik ortalama, standart sapma, varyans vs.) ve finansal (Net bugünkü değer, bileģik faiz vs.) iģlemlerin daha kolay ve hızlı yapılmasını sağlamak için geliģtirilmiģ ve bir ifadeye bağlanmıģ formüllerdir. Bu ifade ilgili hücreye yazıldığında ifadeye bağlı olan formül çalıģarak iģlem yapılmaktadır. Örneğin A1 hücresinden A10 hücresine kadar rakamlar olsun. Bu rakamların aritmetik ortalamasını almak için formül kurmak yerine A11 hücresine =ORTALAMA(A1:A10) ifadesinin yazılması yeterli olacaktır. Sık kullanılan iģlevlerle ilgili ayrıntılı bilgi ilerdeki konularda ayrıca anlatılacaktır. NOT : Eğer bir hücreye rakam girildiğinde ya da bir formülün sonucu olarak bir rakam yer aldığında rakamın yerinde ###### iģaretleri görülüyorsa rakam hücreye sığmadı demektir. Bu durumda hücrenin içinde bulunan sütunun geniģletilmesi gerekir. Sütun gerektiği kadar geniģletildiğinde hücredeki rakam görülecektir. 6. VERĠLER ÜZERĠNDE ÇALIġMAK 6.1. DEĞĠġTĠRMEK 1. Herhangi bir hücredeki herhangi bir veriyi değiģtirmenin en kolay yolu o hücreyi çift tıklamak ya da F2 Düzelt tuģuna basmaktır. Bu yapıldığında imleç o hücrenin içersine yerleģir. Home, End ve yön tuģları kullanılarak veri istenilen Ģekilde değiģtirilir. Bu iģleme yerinde değiģtirme adı verilir. 2. Ġçeriğinde değiģiklik yapılacak olan verinin bulunduğu hücre tıklanarak seçilir ve formül çubuğunda yer alan veri istenilen Ģekilde değiģtirilebilir. 3. Verinin doğrusunu o hücreye yeniden girmektir. Eğer veriyi yeniden girmek düzeltmekten daha kolay olacaksa bu yol kullanılır GERĠ ALMAK Eğer bir hücredeki veri yanlıģlıkla silinir ya da değiģikliğe uğratılırsa veri eski haline çevirmek için ya Düzen menüsünden Geri Al komutu seçilir ya Hızlı EriĢim Araç Çubuğundan (Geri Al) simgesi tıklanır ya da Ctrl + Z kısayol tuģlarına basılır VAZGEÇMEK Eğer bir veri değiģtirilirken vazgeçmek istenilirse ya klavyeden ESC tuģuna basılır ya da formül çubuğundan Ġptal simgesi tıklanır. ~ 54 ~

55 6.4. SĠLMEK Herhangi bir hücredeki veriyi silmek için o hücre seçildikten sonra klavyeden DEL yada Delete tuģuna basılması yeterlidir. Eğer birden çok hücredeki veriler silinecekse öncelikle o hücrelerin tamamının seçilir ardından da klavyeden DEL yada Delete tuģuna basılır. 7. SEÇME ĠġLEMLERĠ Windows uygulamalarının tümünde herhangi bir iģlemi yapmadan önce o iģleme maruz kalacak olan metin ya da nesneleri seçmek gerekir. Excel de eğer bir iģlemi herhangi bir seçim yapmadan uygulamaya kalkıģırsanız, iģlem aktif hücre üzerinde geçerli olur. Excel de seçili hücrelere Range (Bölge, Alan) adı verilir. En küçük alan bir hücre, en büyük alan ise çalıģma sayfasının tamamıdır BĠRTEK HÜCREYĠ SEÇMEK Seçme iģlemlerinin en temel ve en basit olanıdır. Tek bir hücreyi seçmek demek o hücreyi aktif hale getirmek demektir. Eğer bir hücreyi aktif yapmayı biliyorsanız seçmeyi de biliyorsunuz demektir BĠTĠġĠK HÜCRELERĠ SEÇMEK Alt alta ya da yan yana olan hücrelere bitiģik hücreler adı verilir. BitiĢik hücreler dörtgen alan içerisinde olurlar. Dörtgen bir alan içerisinde kalan hücreleri seçmenin temel mantığı, herhangi bir köģede fareyi tıklayıp basılı tutarak çekmek suretiyle karģı köģeye ulaģıncaya kadar ilerlemektir. Hangi köģeden baģlanıldığının ve hangi yönde ilerlendiğinin hiçbir önemi yoktur. Bu dörtgen alan içerisindeki bitiģik hücreleri seçmenin birkaç yolu vardır. Bunlar; 1. Dörtgenin köģelerindeki hücrelerden herhangi birini tıklayın ve parmağınızı farenin tuģundan kaldırmadan sürükleyerek dörtgenin tamamını seçtiğinizden emin olduğunuzda parmağınızı fareden kaldırın. Seçilen hücrelerin karartıldığını göreceksiniz. NOT: Seçme iģleminin baģlatıldığı hücre her zaman ilk halindeki gibi (seçilmemiģ gibi) görülür, bu sizi ĢaĢırtmasın. Çünkü bu hücre de seçilenler arasında yer almaktadır. 2. Klavyedeki yön tuģlarını kullanarak Ġmleci dörtgenin herhangi bir köģesindeki hücreye götürün. Shift tuģunu basılı tutarak iģaretlemek istediğiniz yönlerdeki Ok tuģlarına basın. ĠĢaretlemenin bittiğinden emin olduğunuzda parmağınız Shift tuģundan kaldırın. ~ 55 ~

56 3. Dörtgenin herhangi bir köģesindeki hücreyi tıklayın, sonra parmağınızı Shift tuģuna basılı tutarak, tam karģı köģedeki hücreyi tıklayın. Arada kalanların kendiliğinden seçildiğini göreceksiniz BĠTĠġĠK OLMAYAN HÜCRELERĠ SEÇMEK Birbirine bitiģik olmayan hücrelerden herhangi birini tıklayın, sonra klavyeden Ctrl tuģunu basılı tutarak baģka bir hücreyi sonra da üçüncü bir hücreyi tıklayın. Her üç hücrenin de seçildiğini göreceksiniz. Eğer seçmek istediğiniz hücrelerin bir kısmı bitiģik bir kısmı ayrı ise, önce bitiģik hücrelerden ilkini tıklayın, sonra klavyeden Ctrl tuģunu basılı tutarak bitiģik hücrelerin sonuncusuna kadar elinizi kaldırmadan fareyi sürükleyin. Daha sonra diğer hücre gurubunu aynı Ģekilde seçin. Son olarak ta Ctrl tuģundan parmağınızı kaldırın. Ġki ayrı blok halinde seçilmiģ alan elde etmiģ olursunuz. Bu Ģekildeki iģlemlerle çok sayıda birbirine bitiģik olmayan hücre alanı seçebilirsiniz. Örnek olarak aģağıdaki seçim iģleminin nasıl yapıldığını aģamalı olarak açıklayalım: 1. A2 hücresi tıklandı. 2. Klavyeden Ctrl tuģu basılı tutularak A6 ya kadar fare çekildi. 3. C2 hücresi tıklandı, farenin düğmesi basılı tutularak C3 e kadar aģağı, E4 e kadar sağa sürüklendi. 4. G2 hücresi tıklandı, farenin düğmesi basılı tutularak H2 ye kadar sağa H4 e kadar aģağı sürüklendi. 5. D6 hücresi tıklandı, farenin düğmesi basılı tutularak E6 ya kadar sağa sürüklendi. 6. Parmak Ctrl tuģundan kaldırılarak seçme iģlemi bitirildi TEK BĠR SATIR YA DA SÜTUNU SEÇMEK Hangi satır ya da sütun seçilmek istenirse o satır ya da sütunun baģlığının tıklanması yeterli olacaktır. Örneğin C sütunu seçilmek istenirse sütun baģlığı olan C harfinin ya da 2 satırı seçilmek istenirse satır baģlığı olan 2 rakamının tıklanması yeterlidir. ~ 56 ~

57 7.5. BĠTĠġĠK SATIR YA SÜTUNLARI SEÇMEK Seçilmek istenen ilk satır ya da sütun baģlığı tıklanarak parmak farenin düğmesinden kaldırılmadan seçilmek istenen son satır ya da sütun baģlığına kadar sürüklenir. Böylece birden çok satır ya da sütun seçilmiģ olur BĠTĠġĠK OLMAYAN SATIR VE SÜTUNLARI SEÇMEK Önce ilk satır ya da sütun seçilir, sonra klavyeden Ctrl tuģunu basılı tutularak diğer satır ya da sütunlar seçilir. Eğer bitiģik olarak birden çok satır ya da sütun gurubu ayrı ayrı seçilmek istenirse, önce ilk bitiģik satır ya da sütun gurubu seçilir, sonra klavyeden Ctrl tuģu basılı tutularak diğer bitiģik satır ya da sütun gurupları seçilir ÇALIġMA SAYFASINDAKĠ TÜM HÜCRELERĠ SEÇMEK Herhangi bir çalıģma sayfasındaki tüm hücreleri seçmek için, aģağıdaki Ģekilde de görüldüğü gibi, sayfanın sol üst köģesindeki Tümünü Seç kutusunu tıklayın. Tümünü Seç kutusu 7.8. SEÇĠM KAPSAMINI DEĞĠġTĠRMEK BitiĢik nesnelerin seçimini gerçekleģtirirken eğer seçilen nesne topluluğunun oluģturduğu dörtgen küçültülmek ya da büyütülmek, yani seçim kapsamının daraltılması ya da geniģletilmesi istenirse, Klavyeden Shift tuģu basılı tutularak yeni kapsamın son köģesi tıklanır. Böylece yeni seçim alanı belirlenmiģ olur. 8. EXCEL ĠLE ÇALIġMAK Burada sırayla bir çalıģmanın hazırlanması, sayfa ayarının yapılması, sayfanın kağıda yerleģim düzeninin ekran görünümünün elde edilmesi ve kağıda basılması, kaydedilmesi ekrana çağrılması gibi temel olarak bir kullanıcı tarafından mutlaka bilinmesi gereken Excel özelliklerinden söz edilecektir. Doç.Dr. YaĢar SARI - ESOGÜ Turizm Fakültesi - ~ 57 ~

58 8.1. YENĠ BĠR ÇALIġMA KĠTABI AÇMAK Excel açıldığında ekrana Excel tarafından önceden belirlenmiģ hazır değerlere sahip Kitap1 isimli boģ çalıģma sayfalarından oluģan kaydedilmemiģ dosya gelir. Bu sayfalar üzerinde ek bir iģleme gerek kalmaksızın hemen çalıģmalar hazırlamaya baģlayabilirsiniz. BaĢka yeni boģ bir çalıģma kitabı açmak için; ya Dosya menüsünden Yeni komutunu ya da Hızlı EriĢim Araç Çubuğundan Yeni komutunu ardından da söz konusu çubuk üzerinde görüntülenen OluĢtur simgesini tıklamanız gerekir. Excel de açılan hazır boģ çalıģma kitaplarının yanında ġablon adı verilen çeģitli amaçlar için kullanıcılara kolaylık sağlamak amacıyla hazırlanmıģ Elektronik Tablo Çözümleri de mevcuttur. Bu hazır elektronik tablo çözümleri; Faturalar, Bütçeler, Takvimler gibi isimlerde kullanıcıya sunulmuģ çeģitli tablo formatlarına göre düzenlenmiģ tablo kalıplarıdır. Eğer bu Ģablonlardan birisi kullanılmak istenirse, örneğin KiĢisel Aylık Bütçe; Dosya menüsünden Yeni komutu seçilir, üstteki Ģekilde de görüldüğü gibi, çıkan tablodan Kullanılabilir ġablonlar seçeneği tıklanarak Örnek ġablonlar görüntülenir. Mevcut Ģablon listesinden KiĢisel Aylık Bütçe tıklanıp ardından OluĢtur tıklanarak KiĢisel aylık bütçe Ģablonu yüklenir ve kullanıcının kolayca kiģisel aylık bütçesini oluģturması sağlanır BĠR ÇALIġMA HAZIRLAMAK AĢağıdaki Ģekilde de görüldüğü gibi, bir çalıģma tablosu hazırlanmıģ ve biçimlendirilmiģtir. ~ 58 ~

59 Tablo başlığı Alfabetik veri Sayısal veri Ġşlev Formüller =TOPLAM(H3:H8) Yukarıdaki çalıģma öncelikle, olduğu gibi veriler girilerek hazırlanmıģ daha sonra biçimlendirmeler yapılmıģtır. Yapılan biçimlendirmeler aģağıda sıralandığı gibidir. 1. A1 hücresine çalıģma baģlığı yazılmıģ, A1 den I1 e kadar iģaretlenerek GiriĢ sekmesi Yazı Tipi grubundan K (koyu) simgesi ve Hizalama grubundan da BirleĢtir ve Ortala simgesi tıklanmıģtır. 2. Tablo baģlığı her bir sütuna ayrı ayrı yazıldıktan sonra, A2 ten I2 e kadar yazılan baģlıklar seçilmiģ ardından da bu alan seçilerek seçili alan üzerinde farenin sağ butonu tıklanmıģ, çıkan komut listesinden Hücreleri Biçimlendir komutu tıklanmıģtır. Çıkan iletiģim kutusundan da Hizalama sekmesi tıklanmıģtır. Çıkan iletiģim kutusundan Metni kaydır onay kutusu iģaretlenmiģ, Metni hizalama baģlığı altındaki liste kutularından Dikey-Orta ve Yatay-Orta seçilerek Tamam tıklanmıģtır. 3. Sayısal veriler, formüller ve iģlevler girildikten sonra rakam olan tüm hücreler seçilmiģ, seçili alan üzerinde farenin sağ butonu tıklanmıģ, çıkan komut listesinden Hücreleri Biçimlendir komutu tıklanmıģtır. Çıkan iletiģim kutusundan da Sayı sekmesi ve çıkan listeden Sayı seçeneği tıklanmıģtır. Ekrana gelen iletiģim kutusundan Bin ayracı onay kutusu iģaretlenmiģ, Ondalık basamak sayısı: ifadesi önündeki sayaç sıfırlanarak Tamam düğmesi tıklanmıģtır. 4. Genel toplam satırı A9 dan I9 a kadar seçilerek GiriĢ sekmesi Yazı Tipi grubundan K (koyu) simgesi tıklanmıģtır. 5. Tablo A1 den I9 a kadar seçilerek seçili alan üzerinde farenin sağ butonu tıklanmıģ, çıkan komut listesinden Hücreleri Biçimlendir komutu tıklanmıģtır. Çıkan iletiģim kutusundan Kenarlık sekmesi, Çerçeve ve Ġç kutuları ve Tamam düğmesi tıklanarak tablo içindeki ve kenarındaki klavuz çizgileri gerçeğe dönüģtürülmüģ yani kenarlık çizilmiģtir. ~ 59 ~

60 8.3. HAZIRLANAN BĠR ÇALIġMANIN SAYFA AYARI VE KAĞIDA BASILMASI Windows tabanlı tablo-grafik programlarından önce kullanılan programlardaki en büyük sorunlardan birisi yazının Ģeklinin kağıda basılmadan önce belirsiz oluģuydu. Bu programlarda çalıģma defalarca kağıda basılarak deneme-yanılma yöntemiyle ancak kağıda yerleģimi ayarlanabiliyordu. Bu da büyük bir zaman, kağıt ve emek kaybına neden oluyordu. Windows tabanlı tablo-grafik programlarında bu sorun kağıt görünümünün öncelikle ekranda görülmesi mümkün hale gelmiģtir. Buna göre çalıģma öncelikle istenilen Ģekilde Excel çalıģma sayfasında hazırlandıktan sonra, yazının kağıda yerleģim düzeni Dosya menüsünden Yazdır komutu seçilerek yanda olduğu gibi görüntülenir. Eğer kağıda yerleģim düzeni istenilen Ģekilde değilse Sayfa Yapısı ayarı yapıldıktan sonra kağıda bastırılır. Böylece tek bir sayfa basılmak suretiyle iģlem tamamlanmıģ olur HAZIRLANAN ÇALIġMANIN SAYFA AYARININ YAPILMASI Excel de sayfa ayarı yapmak için üstte görüldüğü gibi Yazdır grubundan Sayfa Yapısı ifadesi tıklanır. Bu durumda aģağıda görülen Sayfa Yapısı iletiģim kutusu görüntülenir. Sayfa: Bu sekmede yer alan baģlıklar Ģunlardır; Yönlendirme yazılacak kağıdın yönü ayarlanır. Eğer tablo büyükse ve dikey olarak kağıda sığmıyorsa kağıt yatay çevrilerek yazdırılır. Ölçek baskı sırsında büyütme ya da küçültme yapılıp yapılmayacağı burada ayarlanır. Eğer tablonuz büyük olduğundan normal boyutta bir sayfaya sığmıyorsa o zaman normal boyuta göre % ifadesinden sonra gelen sayaç kutusundaki değeri 100 rakamından küçük bir rakamla değiģtirerek 100-verdiğiniz rakam oranında tablonuzun küçültülerek kağıda basılmasını sağlarsınız. Örneğin sayaç kutusuna 80 yazdıysanız bu durumda tablonuz normal boyuta göre %20 oranında (100-80=20) küçültülerek kağıda basılacaktır. Sayaç ~ 60 ~

61 kutusuna yazacağınız rakam 100 den büyükse bu durumda yazdığınız rakam-100 oranında tablonuz büyütülerek kağıda basılacaktır. Örneğin sayaç kutusuna 130 yazdıysanız tablonuz normal boyuta göre %30 oranında ( =30) büyütülerek kağıda basılacak demektir. Eğer tablonuz büyük olması nedeniyle istediğiniz kadar sayfaya sığmıyorsa ve siz de sığması için ne oranda küçülteceğinizi bilmiyorsanız bu durumda Sığdır düğmesini tıkladığınızda ve sığdırılacak sayfa sayısını belirttiğinizde, Excel tablonuzu kağıt kenarlarındaki boģlukları da dikkate alarak belirttiğiniz sayfa adedine sığacak Ģekilde otomatik olarak en uygun oranda küçülterek kağıda basar. Kenar BoĢlukları: Üstteki Ģekilde de görüldüğü gibi çalıģmanın sayfaya yerleģim düzenin ayarlandığı sekmedir. ÇalıĢma ile kağıt kenarları arasında bırakılacak boģluklar bu bölümde ayarlanır. Ayrıca kağıdın üst kenarı ile üstbilgi, kağıdın alt kenarı ile altbilgi arasındaki boģluk ayarları da burada yapılmaktadır. Ortala baģlığı altında yer alan Dikey ve Yatay onay kutuları ise, çalıģmanın kağıda ortalanmasını sağlarlar. Burada dikkat edilmesi gereken husus ortalama kağıt kenarlarındaki boģluklara göre yapılacağından, gerçek anlamda bir ortalamanın yapılabilmesi için karģılıklı kenar boģluklarının aynı olması gerektiğidir. Örneğin üst ve alt 2,5, sağ ve sol 2 gibi. Üstbilgi/Altbilgi: Hazırlanan çalıģmanın her sayfasının tepesinde ve dibinde bazı standart bilgiler bulunması istenirse, örneğin sayfa numaraları, bölüm baģlıkları, kitabın, raporun ya da kataloğun kapaktaki adı, yazarın adı, basım tarihi, bölüm numarası gibi, bu bilgiler bu sekme yardımıyla tanımlanmaktadır HAZIRLANAN ÇALIġMANIN KAĞIDA BASILMASI Her Ģey hazır olduğunda Dosya menüsünden Yazdır komutu tıklandığında yandaki Ģekilde görüldüğü gibi, Yazdır iletiģim kutusu çıkacaktır. Yazıcı listesini açarak, sisteminize tanıtılmıģ bulunan bir baģka yazıcı seçebilirsiniz. Eğer seçtiğiniz yazıcı ayarlarında bir değiģiklik yapmak isterseniz Yazıcı Özellikleri düğmesini tıklayın. Baskıyı bir kağıda değil de dosyaya yapmak isterseniz Dosyaya Yazdır seçeneğini iģaretleyin. Hangi sayfalar kağıda bastırılacaksa Etkin Sayfaları Yazdır sağındaki ok tıklanarak ilgili sayfa yada sayfaların seçilmesi sağlanır. ~ 61 ~

62 ÇalıĢma kitabının tamamını bastırmak için Tüm ÇalıĢma Kitabını Yazdır düğmesini tıklayın. Bir çalıģma tablosunun seçilen kısmını kağıda bastırmak Seçimi Yazdır seçeneğini tıklayın. ÇalıĢma tablosunda birden çok sayfa varsa ve bu sayfaların içinden bazıları kağıda bastırılacaksa bu durumda Sayfalar ifadesi önünde yazdırılacak ilk ve son sayfa numarası girilerek ilgili sayfaların kağıda basılması sağlanır. Ġstenilen sayfa yada sayfalar kaç kopya bastırılacaksa Kopya sayısı sayaç kutusundan kopya sayısını belirleyin. Eğer kopyalar ayrı ayrı basılacaksa yani birinci kopya, ardından ikinci kopya Ģeklinde bu durumda HarmanlanmıĢ seçeneğini seçin. HarmanlanmamıĢ seçerseniz kopyalar karıģık basılır, kopyalarına ayırma iģini siz elle yapmak durumunda kalırsınız. Her Ģey hazırsa Tamam düğmesini tıklayın ÇALIġMA KĠTABININ KAYDEDĠLMESĠ (SAKLANMASI) Eğer hazırlanan çalıģma önemli ise ya da ilerde bir tarihte tekrar kullanılacaksa bunun yardımcı bellek ünitelerinden disket ya da hard diske kaydedilerek kalıcı hale getirilmesi gerekir. Aksi halde saklanmayan çalıģma, elektrik kesildiğinde, makinenin düğmesi kapatıldığında ya da Excel programından çıkıldığında bir daha geri alınamayacak Ģekilde silinir. KaydedilmemiĢ çalıģmanın dosya adı baģlık çubuğunda Kitap1,2,3... gibi bir ifade olarak görülür. Ekrandaki çalıģmayı kaydetmek için ya Dosya menüsünden Kaydet komutu seçilir ya Ctrl + S tuģlarına birlikte basılır ya da Hızlı EriĢim Araç Çubuğundan Kaydet simgesi tıklanır. Bu durumda, aģağıdaki Ģekilde görüldüğü gibi, Farklı Kaydet iletiģim kutusu ekrana gelir. ~ 62 ~

63 Burada önce kaydedilecek sürücü ve klasör seçilir. Excel de varsayılan olarak kabul edilen kayıt yeri hard diskteki (C:) Belgelerim klasörüdür. Eğer çalıģma farklı bir sürücü ya da klasöre kaydedilecekse, öncelikle sol taraftan ilgili Sürücü tıklanır. Hangi sürücüye kaydedilecekse o sürücü tıklandığında o sürücü üzerindeki klasör listesi sağ tarafta görüntülenir. Buradan da hangi klasöre kaydedilecekse o klasör çift tıklanarak açılır. Daha sonra çalıģmaya verilecek isim Dosya adı seçeneği önündeki metin kutusu tıklanarak buraya yazılır. Normalde burada baģlık çubuğunda görülen Kitap1,2,3... dosya adı olarak görülür. Ancak bunun silinerek çalıģmaya uygun bir isim verilmesi daha doğrudur. Burada yazılacak isim 255 karaktere kadar harf, boģluk karakteri ve rakamlardan oluģan anlamlı ya da anlamsız bir karakter gurubu olabilir. Ancak toplama (+), düz kesme (/) ya da ters kesme (\) karakterleri dosya ismi içinde yer alamaz. Eğer Kayıt türü olarak Microsoft Excel ÇalıĢma Kitabı seçilirse kaydedilecek dosyaya.xlsx uzantısı verilir bu da Excel 2007 ve daha üst versiyonlarda açılacak dosya demektir. Bu dosya normal Ģartlarda (yama yüklenmeden) Excel 2003 ve daha alt versiyonlarda açılamaz. Eğer Kayıt türü olarak Excel ÇalıĢma Kitabı seçilirse kaydedilen dosyaya.xls uzantısı verilir ve tüm Excel versiyonlarında açılabilir. Ancak bu Ģekilde kayıt yapılırken Excel 2007 ve üst versiyonlara ait ek özellikler kaybolabilir. Eğer çalıģma Microsoft Excel ÇalıĢma Kitabı olarak değil de baģka bir program tarafından kullanılmak üzere baģka bir tür dosya olarak kaydedilmek istenirse, bu durumda Kayıt türü seçeneği önünde üzeri tıklanarak çıkan listeden kaydedilmek istenen dosya türü seçilir. Bu iletiģim kutusundaki bilgi seçim ve giriģ iģlemleri yukarıda anlatıldığı Ģekliyle tamamlandıktan sonra bu iletiģim kutusunun alt tarafında yer alan Kaydet düğmesi tıklanarak kayıt iģlemi tamamlanır. Ekrandaki çalıģma tüm çalıģma sayfalarıyla birlikte artık kalıcı hale gelmiģ olur. Bu durumda verilen dosya adı da baģlık çubuğundaki kaydedilmemiģ çalıģma anlamını veren Kitap1,2,3... ifadesi yerinde görüntülenerek kaydedilmiģ çalıģma anlamını taģır. ÇalıĢmaya yeni eklemeler ya da çalıģmada değiģiklikler yapıldıkça Kaydet simgesi ya da Kaydet komutu tekrar tıklanmalıdır ki, çalıģma son Ģekliyle tekrar kaydedilsin. Eğer bu yapılmazsa bu esnada herhangi bir Ģekilde makinenin ya da programın kapanması durumunda son durum kaydedilmemiģ olacağından son değiģiklikleri geri almak mümkün olmaz. ~ 63 ~

64 NOT: Farklı Kaydet iletiģim kutusu, çalıģma ilk defa kaydedilirken çalıģmaya bir isim vermek ve kayıt konumunu belirlemek üzere görüntülenir. ÇalıĢma bir defa kaydedildikten sonra çalıģmanın konumu ve ismi belirli olduğundan, daha sonraki Kaydet simgesi tıklamalarında ya da Kaydet komutu seçimlerinde görüntülenmez. Aynı isim altında son Ģekliyle mevcut konumuna kaydedilir KAYITLI BĠR ÇALIġMA KĠTABININ EKRANA ÇAĞRILMASI Kaydedilen bir çalıģma üzerinde iģlem yapılmak istenmesi halinde tekrar ekrana çağrılması gerekir. Bu iģlem için ya Dosya menüsünden Aç komutu seçilir ya klavyeden Ctrl + O ~ 64 ~ tuģlarına birlikte basılır ya da Hızlı EriĢim Araç Çubuğundan Aç simgesi tıklanır. Bu durumda, yandaki Ģekilde görülen Aç iletiģim kutusu ekrana gelir. Öncelikle kayıtlı dosyanın kaydedildiği sürücü ve klasör seçilir. Burada uygun olan sürücü tıklandığında bu sürücüdeki dosya ve klasörler listelenir. Eğer aranılan dosya bu listede ise buradaki dosya adının üzeri tıklandıktan sonra iletiģim kutusunun altındaki Aç düğmesi tıklanarak dosyanın ekrana gelmesi sağlanır. Eğer aranılan dosya sürücü üzerindeki baģka bir klasörde ise, klasör adı çift tıklanarak klasörün açılması sağlanır. Bu durumda açılan klasördeki tüm dosyaların listesi görüntülenir. Buradan aranılan dosya adının üzeri tıkladıktan sonra iletiģim kutusunun sağındaki Aç düğmesi tıklanarak dosyanın ekrana gelmesi sağlanır. Dosya adı: Listeden ekrana çağrılmak istenen dosya adı tıklandığında dosya adı nın önündeki metin kutusuna dosya direkt yazıldığından burada ayrıca dosya adı nın yazılmasına gerek yoktur. NOT: Çağırmak istediğiniz dosya türünü bilmiyorsanız liste kutusundan Tüm Dosyalar (*.*) seçeneğini tıkladığınızda yukarıdaki pencerede tüm dosya adları görüneceğinden sizin dosyanızın adı da görülecektir. 9. BĠÇĠMLENDĠRME Biçimlendirme iģlemlerini çeģitli bölümlere ayırmak gerekir. Eğer biçimlendirme iģlemleri tek bir bütün halinde düģünülmeye kalkıģılırsa konunun kavranması ve uygulanması zorlaģır. Excel de birisi karakter biçimlendirme birisi de sayı biçimlendirme olmak üzere temel olarak iki tür biçimlendirmeden söz edilebilir. Biçimlendirme iģleminde dikkat edilecek en önemli husus, biçimlendirme iģlemine baģlamadan önce biçimlendirilecek hücrelerin seçilmesi gerekliliğidir.

65 9.1. KARAKTERLERĠ BĠÇĠMLENDĠRME Büyütme, küçültme, altını çizme, koyulaģtırma, rengini değiģtirme, yazı tipini değiģtirme gibi karakterlerde yapılan bu tür değiģikliklere karakter biçimlendirme adı 9.2. SAYILARI BĠÇĠMLENDĠRME verilmektedir. Karakter biçimlendirme iģlemleri hem alfabetik ifadelere hem de sayılara uygulanabilmektedir. Yandaki Ģekilde de görüldüğü gibi karakter biçimlendirme iģlemleri GiriĢ sekmesi altında yer alan Yazı Tipi grubundaki simgelerle gerçekleģtirilmektedir. GiriĢ sekmesi altında yer alan Sayı grubundaki simgelerle gerçekleģtirilen ve sadece görüntülenebilir HĠZALAMA rakamların yer aldığı hücrelere uygulanabilen biçimlendirmelerdir. Sayıya ondalık basamak sayısı ekleme, sayıyı hanelerine ayırma (bin ayracı koyma), sayıya para birimi ekleme vb. biçimlendirmelere verilen isimdir. Bu sayede sayısal veriler para cinsinden, % olarak, ondalık hane sayısı artırılarak ya da azaltılarak Verilerin bulundukları hücre içersideki yerleģimi (yatay, dikey, sola hizalı, belli bir açıda yerleģim vs.) GiriĢ sekmesindeki Hizalama grubunda yer alan simgelerle gerçekleģtirilmektedir. Hatta bir verinin yalnızca bulunduğu hücrede değil birkaç sütunda yerleģimi de (hücre birleģtirme) ayarlanabilmektedir. Ayrıca Metni kaydır iģlemi sayesinde bir hücre içerine yazılan uzunca bir cümle kelimelerine bölünerek alt alta kelimeler halinde aynı hücre içinde görüntülenebilmektedir. 10. SÜTUN GENĠġLĠKLERĠ VE SATIR YÜKSEKLĠKLERĠ ÇalıĢma sayfasının sütun geniģliklerini ve satır yüksekliklerini dilediğiniz gibi değiģtirebilirsiniz. Hangi sütunu geniģletecek ya da daraltacaksanız farenin okunu o sütun baģlığını gösteren harfin sağındaki baģlıkları birbirinden ayıran çizgi üzerine getirdiğinizde farenin oku çift taraflı oka dönüģecektir. Bu durumda farenin sol düğmesini basılı tutarak ok yönlerinde sürüklerseniz sütun daralır ya da geniģler. Aynı Ģekilde hangi satırı geniģletecek ya da daraltacaksanız farenin okunu o satırın baģlığını gösteren rakamın altındaki baģlıkları birbirinden ayıran çizgi üzerine getirdiğinizde farenin oku çift taraflı oka dönüģecektir. Bu durumda farenin sol düğmesini basılı tutarak ok yönlerinde sürüklerseniz satır daralır ya da geniģler. ~ 65 ~

66 Sütun ya da satırdaki en uygun geniģliği yakalamak isterseniz yukarıda anlatılan söz konusu çizgiyi çift tıklayın. Eğer birden fazla sütunu ya da satırı aynı geniģliğe getirmek isterseniz, önce o sütun ya da satırları seçin, sonra da birini yukarıda anlatılan Ģekilde geniģletin ya da daraltın. Seçilen hepsinin aynı olduğunu göreceksiniz. 11. SATIR/SÜTUN EKLEME/ÇIKARMA ÇalıĢma sayfası üzerinde, isterseniz yeni satır ya da sütunlar ekleyebilir ya da çıkartabilirsiniz. Hangi satır ya da sütunun yerine ekleme yapacaksanız öncelikle o satır ya da sütunun baģlığını tıklayarak seçin ve seçili durumda iken farenizin oku satır/sütün baģlığı üzerinde iken sağ butonu tıklayın. Çıkan komut listesinden Ekle yi tıklarsanız yeni bir satır/sütun eklendiğini, Sil i tıklarsanız seçili olan satırın/sütunun silindiğini göreceksiniz. 12. ÇALIġMA SAYFALARIYLA ĠLGĠLĠ ĠġLEMLER ÇalıĢma sayfalarıyla ilgili olarak değiģik iģlemler (adını değiģtirme, silme, taģıma, çoğaltma, vs.) yapılabilmektedir. Farenin oku bir sayfa adı üzerinde iken sağ buton tıklandığında yanda görüldüğü gibi sayfa iģlemelerinin gerçekleģtirileceği komut listesi görüntülenir. Buradan Ekle tıklanarak yeni sayfa eklenebileceği gibi, Sil tıklandığında ismi tıklanan sayfa silinir. Yeniden adlandır ile sayfanın adı değiģtirilir. Kısaca burada yazılan her bir komut tıklandığında sayfa ile ilgili olarak komut ile ifade edilen iģlem gerçekleģtirilir. Ayrıca sayfa ismi çift tıklandığında kısa yoldan adı değiģtirilebileceği gibi, sayfa ismi tıklanıp sağa-sola sürüklenerek taģınabilir. Bu sağa-sola sürükleme esnasında klavyeden Ctrl tuģu basılı tutulursa aynı sayfadan kopyalanarak çoğaltılır. 13. HÜCRELERDEKĠ VERĠLERĠ TAġIMAK Bir hücre gurubundaki verileri çalıģma sayfasının baģka bir yerine ya da baģka bir çalıģma sayfasına taģımak mümkündür. Bunun için; 1. Ġçindeki verilerin taģınacağı hücrelerin yer aldığı alanı seçin. 2. Ya GiriĢ sekmesindeki Pano grubundan makas simgesini tıklayın ya da klavyeden Ctrl + X kısayol tuģlarına basın. 3. ÇalıĢma sayfasında boģ bir hücreyi tıklayın. 4. Ya GiriĢ sekmesindeki Pano grubundan YapıĢtır simgesini tıklayın ya da klavyeden Ctrl + V kısayol tuģlarına basın. ~ 66 ~

67 14. HÜCRELERDEKĠ VERĠLERĠ KOPYALAMAK Bir hücre gurubundaki verileri çalıģma sayfasının baģka bir yerinde ya da baģka bir çalıģma sayfasında tekrar çoğaltabilirsiniz. Bu iģleme kopyalama adı verilmektedir. Bunun için; 1. Ġçindeki verilerin kopyalanacağı hücrelerin yer aldığı alanı seçin. 2. Ya GiriĢ menüsündeki Pano grubundan Kopyala simgesini tıklayın ya da kalvyeden Ctrl + C kısayol tuģlarına basın. 3. ÇalıĢma sayfasında boģ bir hücreyi tıklayın. 4. Ya GiriĢ sekmesindeki Pano grubundan YapıĢtır simgesini tıklayın ya da klavyeden Ctrl + V kısayol tuģlarına basın. 15. SIK KULLANILAN BAZI ĠġLEVLER ĠĢlevler (fonksiyonlar), bir takım matematiksel (sinüs, kosinüs, vs), istatistiksel (aritmetik ortalama, standart sapma, varyans vs.) ve finansal (Net bugünkü değer, bileģik faiz vs.) iģlemlerin daha kolay ve hızlı yapılmasını sağlamak için geliģtirilmiģ ve bir ifadeye bağlanmıģ formüllerdir. Bunlardan sık kullanılan bazıları aģağıdaki örnek çalıģma sayfası üzerinde gösterilmiģtir. =TOPLAM(B1:B9) : Belirtilen iki hücre arasındaki hücrelerde bulunan değerlerin toplamını alır. =ÇARPIM(B1:B3) : Belirtilen iki hücre arasındaki hücrelerde bulunan değerleri birbiriyle çarpar. =ORTALAMA(B1:B9) : Belirtilen iki hücre arasındaki hücrelerde bulunan değerlerin aritmetik ortalamasını alır. =STDSAPMA(B1:B9) : Belirtilen iki hücre arasındaki hücrelerde bulunan değerlerin standart sapmasını alır. =KAREKÖK(B4) : Belirtilen hücredeki değerin karekökünü alır. =TAMSAYI(B12) : Belirtilen hücredeki değerin ondalık kısmını atarak tamsayıya çevirir. =YUVARLA(B13,2) : Belirtilen hücredeki değerin ondalık kısmını belirtilen hane sayısı kadar yuvarlar. =EĞER(B4<B5; Mehmet ; Nurşin ) : Belirtilen iki hücredeki değeri karşılaştırır. Karşılaştırmanın sonucu doğru ise birinci işlem, yanlış ise ikinci işlem yapılır. Burada sonuç yanlış olduğundan ikinci işlem yapılmıştır. Eğer fonksiyonu ile birlikte kullanılan karşılaştırma operatörleri ve anlamları şöyledir: Operatör Anlamı = EĢit <> EĢit değil > Büyük < Küçük >= Büyük eģit ~ 67 ~

68 16. VERĠ LĠSTELERĠ ĠLE ĠLGĠLĠ ĠġLEMLER Değerlendirilecek veriler çok fazlaysa ve farklı tiplerdeyse bunların mutlaka listeler halinde düzenlenerek uygun bir yapıya kavuģturulması gerekir. Bu durumda her satır ve sütun anlamlı bir veri kümesi oluģturur. OluĢan bu düzene tablo adı verilir. Bu düzenleme yapılarak veriler bir tabana oturtulmuģ olur ki, buna veri tabanı adı verilir. AĢağıdaki Ģekilde görülen tablo buna bir örnektir. Bu veri tabanı, iç yapısı bakımından iliģkisel veri tabanıdır. Yani birbiriyle iliģkili veriler aynı satırda yer almaktadır. Veri tabanı kaynaklarında bu tablonun sütunlarına alan (field), satırlarına ise kayıt (record) adı verilmektedir. Her alanın bir adı olmalıdır. Adı olmayan sütun, alan değildir. Excel de bir liste oluģturulacaksa öncelikle sütunlara bir ad verilmelidir. Yukarıdaki örnekte bunlar Kod, Tür, Marka gibi sütun baģlıklarıdır VERĠLERĠ SIRALAMA Excel de veri listelerini sıralamak çok kolaydır. Verilerinizi, dilediğiniz anda dilediğiniz sütuna ya da aynı anda birden fazla sütuna göre çabucak sıralatabilirsiniz. Bunun için sırayla Ģu iģlemler yapılmalıdır; 1. BaĢlıklarıyla birlikte listenin tamamını seçin. 2. Veri Sekmesini tıklayın. Buradan A-Z ya da Z-A simgelerini tıklayarak bir özelliğe göre sıralama yapabileceğiniz gibi, bir özelliğin aynı olması halinde Sırala simgesini tıklayarak birden çok özelliğe göre de sıralayabilirsiniz. NOT: Birden çok özelliğe göre sıralama yapılabilmesi için birinci ya da ikinci özelliklerin aynı olması gerekir ki, sırlama belirgin olarak yapılabilsin. Birinci özellik her kayıtta farklı ise, aynı anda ikinci özelliğe göre sıralamanın zaten bir anlamı olmaz. ~ 68 ~

69 17. GRAFĠKLER Seçim Ġşleminin başlangıcı ölçeklendirilerek yerleģtirilir. Grafikler, çalıģma sayfasında oluģturulan veri listesinin görsel olarak ifadesidir. ÇalıĢma sayfası üzerinde oluģturulan veri düzeneklerini çabucak görselleģtirebilmek ve sürekli güncelleyebilmek için Excel beklenilenden çok daha fazla olanak sunmaktadır. Veriler görselleģtirilirken istenilen grafik türü tipi kullanılabilir. Aksi belirtilmedikçe varsayılan olarak sütun grafik oluģturulur. Veri tablosunun satır baģlarındaki metinler, oluģturulan grafiğin yatay eksenine yerleģtirilerek hangi sütunun hangi veriye ait olduğunun okunması kolaylaģtırılır. Sütun grafiğine dönüģtürülen sayısal veriler ise düģey eksene GRAFĠK OLUġTURMAK Öncelikle grafiği çizilecek verilerin listesi aģağıdaki örnekte olduğu gibi çalıģma sayfası üzerinde oluģturulması gerekir. Veriler yandaki Ģekilde görüldüğü gibi oluģturulduktan sonra, grafiği çizilecek alan, örnekte A2 hücresinden baģlamak üzere C8 hücresine kadar seçilir. Sonra Ekle sekmesi tıklanır. Ekle sekmesi altında Tablolar, Çizimler, Grafikler, Mini Grafikler, Filtre, Bağlantılar, Metin ve Simgeler isimlerinde 8 adet grup yer almaktadır. Adından da anlaģılacağı üzere grafik çiziminde kullanılacak olan grafikler, Grafikler grubunda yer alan komut seçeneklerdir. Buradan bir grafik türü örneğin; sütun tıklanarak sütun grafik türleri görüntülenir. Bunlardan da herhangi birisi tıklanarak seçilen alanın grafiği aynı çalıģma sayfası üzerinde oluģturularak görüntülenir. Söz konusu veri listesine ait yanda görülen grafik sütun grafik türünden 2-B sütundan ilk grafik türü seçilerek oluģturulmuģtur. OluĢturulan bu grafik sabit olmayıp aģağıda görüldüğü gibi Grafik Araçlarını içeren ~ 69 ~

70 Tasarım ve Düzen sekmeleri altında yer alan ve grafik seçenekleri simgeleriyle oluģturulan grafiğin türü değiģtirilebileceği gibi grafiğe ek özellikler de eklenebilmektedir. Bu durumda grafik özelliklerinin ve grafikte yer alan seçeneklerin ayrıntılı olarak gösterildiği aģağıdaki örnek grafik ekranda görüntülenir. Grafik alanı üzerinden farenin okuyla tutularak grafiğin yeri değiģtirilebileceği gibi, grafik alanını çevreleyen çizgiler üzerinde bulunan ve boyutlandırma kutusu adı verilen küçük kareciklerden tutularak grafiğin boyutları değiģtirilebilir, istenilen alanın üzeri tıklanarak desenlendirilebilir, istenilen baģlık ya da eksen çizgisi tıklanarak metin renkleri ve boyutları biçimlendirilebilir. Tüm biçimlendirme iģlemleri bittikten sonra da tablo ile grafik aynı sayfada olacak Ģekilde kağıda bastırılabilir. Grafik Alanı Grafik Başlığı Çizim Alanı Kılavuz Çizgileri Gösterge Seriler Değer Ekseni Başlığı Değer Ekseni Kategori Ekseni Kategori Ekseni Başlığı NOT: Farenin oku Grafik alanı üzerinde iken farenin sağ butonuna tıklandığında grafikte değiģiklikler yapmak üzere komut seçeneklerini gösteren Grafik kısayol menüsü ekrana gelir. Buradan istenilen komut tıklanarak mevcut grafikle ilgili değiģiklikler yapılabilir. ~ 70 ~

71 18. ÇALIġMAYA RESĠM, ġekġl, GRAFĠK GĠBĠ NESNELERĠ EKLEME Excel de yalnızca tablo hazırlanıp grafik çizilmez. ÇalıĢma içerisine resimler, haritalar, baģka uygulamalarda oluģturulmuģ nesneler, çizim Ģekilleri yerleģtirilebilir. Bunun için Ekle sekmesi tıklanır. Bu durumda Ekle sekmesine ait Grafikler sekmesinden baģka Tablolar, Çizimler, Bağlantılar ve Metin sekme grupları ve bu gruplara ait çalıģma sayfası içine eklenebilecek nesne grupları görüntülenir. ÇalıĢma sayfanızın içine örneğin bu nesnelerden MS Offis kitaplığından bir resim eklemek isterseniz Küçük Resim simgesini, harddisk, CD yada çıkarılabilir disk üzerindeki bir resmi çalıģma sayfası içine eklemek isterseniz Resim simgesini, çizgilerden oluģacak bir çizim nesnesi eklemek isterseniz ġekiller simgesini, kuruluģ Ģeması ve çeģitli diyagramlar eklemek istediğinizde SmartArt simgesini tıklamanız gerekir. ġekiller simgesi ile oluģturulmuģ bazı nesne örnekleri aģağıda görülmektedir. ~ 71 ~

72 POWERPOINT GĠRĠġ Ġlk baģta kelime-iģlem için Word, tablo-grafik için Excel, sunum için Powerpoint, veri tabanı için Access ve iģlemleri için Outlook yazılımlarını ayrı ayrı üretip piyasaya süren Microsoft firması 1995 yılının baģında bu yazılımları bir paket içinde birleģtirerek Office 95 adıyla piyasaya sürmüģtür. Daha sonra söz konusu bu paketi ilgili firma sürekli geliģtirerek Office 97, Office 2000, Office XP (2002), Office 2003, Office 2007 ve Office 2010, Office 2013 olarak yeni versiyonlar halinde piyasaya sürmeye devam etmiģtir. Burada hali hazırda yaygın olarak kullanılan Office 2010 içinde yer alan PowerPoint 2010 anlatılacaktır. Ġster bir Ģirketin mali kayıtlarının hissedarlara sunuluģu, ister bir iģ toplantısında satıģların incelenmesi söz konusu olsun, sunuların Ģekil ve içeriği iģ dünyasının iletiģiminde önemli bir rol oynar. Sunu grafik yazılımlarında önder olan Microsoft PowerPoint, profesyonel, etkili sunuları hızlı ve kolayca hazırlamak için ihtiyaç duyulan tüm araçlara sahiptir. Birkaç dakika ya da saat içerisinde çarpıcı görüntülerden oluģan sunular kolayca hazırlanabilir, fikirler, veriler, öneriler, durumlar kısacık zaman dilimleri içerisinde sorumlu ve yetkili kiģilere çabucak iletilebilir. Sunulara metin notlarının yanında ses ve video görüntüleri eklenerek zenginleģtirilebilir. Word belgeleri, Excel tablo ve grafikleri kullanılarak sunular oluģturulabilir. PowerPoint ile hem fiziksel slaytlar (projeksiyon için Ģeffaf asetatlar), hem de ses ve video görüntüleri içeren sanal slaytlar (bilgisayar destekli multi media slaytları) için gerekli olan tüm materyaller hazırlanabilir. PowerPoint ile, sunularda kullanılan Ģu materyaller hazırlanabilir: Slaytlar, Sunuyu oluģturan sayfalardır. Her slayt metin, grafik, tablo, ses ve video içerebilir. Slaytlar; Ekran sunusu Ģeklinde, Siyah/Beyaz asetata basılarak, Renkli asetata basılarak, 35 mm. Slayt kartuģuna basılarak, Dinleyici notları Ģeklinde sunulabilirler. KonuĢmacı Notları, her slayt için, gerekli notlarla birlikte slaydın resmini içeren yardımcı notlardır. Bu notları sununun yapıldığı dinleyiciler görmezler. Dinleyici Notları, Slaytları açıklayıcı ve dinleyicilere vermek üzere hazırlanan notlardır. Slayt baģına birkaç tane hazırlanabilir. Anahat Sayfaları, sunu metninin yazıcıdan alınmıģ çıktılarıdır. A. MS-POWERPOINT Ġ ÇALIġTIRMA Microsoft PowerPoint programı değiģik Ģekillerde çalıģtırılabilir: 1. BaĢlat düğmesini tıklayın. ~ 72 ~

73 2. Farenin okunu Tüm Programlar üzerine getirin. 3. Çıkan seçeneklerden Microsoft Office, ardından da Microsoft Office PowerPoint2010 seçeneği üzerini tıklayın. Ya da: Eğer bilgisayarınızın masaüstü ekranında Microsoft PowerPoint e ait kısayol simgesi varsa bu simgeyi çift tıklayın. B. MS-POWERPOINT DEN ÇIKIġ Microsoft PowerPoint programından çıkmanın da değiģik yolları vardır: Dosya menüsünden Ofis düğmesinden ÇıkıĢ komutunu tıklayın. Ya da: Alt tuģunu basılı tutarak D tuģuna arkasından da K tuģuna basın. Ya da: Ctrl tuģunu basılı tutarak W tuģuna basın. Ya da: Alt tuģunu basılı tutarak F4 iģlev tuģuna basın. Ya da: Ctrl tuģunu basılı tutarak F4 iģlev tuģuna basın. NOT: PowerPoint den çıkmadan önce hazırlamakta olduğunuz sunuyu kaydetmiģ olmalısınız. Eğer kaydetmediyseniz PowerPoint size kaydedip kaydetmeyeceğinizi soracaktır. Vereceğiniz karara göre çıkan seçeneklerden birini tıklayarak PowerPoint den çıkarsınız ya da PowerPoint de kalarak çalıģmaya devam edersiniz. 1. MS-POWERPOINT ĠN GENEL YAPISI Excel çalıģtırıldığında standart olarak aģağıdaki Ģekilde görüldüğü gibi üzerinde çalıģmaların yapıldığı Excel ana ekranı görüntüye gelir. Hızlı Erişim Araç Çubuğu Başlık Çubuğu Pencere Durum Düğmeleri Menü Şeridi Normal Görünüm Bölmesi Slayt Konuşmacı Notu Durum Görünüm Ekran Yakınlaştırma Çubuğu Düğmeleri Düğmeleri ~ 73 ~

74 1.1. DOSYA MENÜSÜ Bir PowerPoint çalıģmasının baģlatılacağı yer Dosya menüsüdür. Dosya tıklandığında yandaki menü görüntülenir. Burada gösterilen bu menünün görünümü önceki PowerPoint 2007 sürümündeki Ofis Düğmesine benzemektedir. Menünün solunda dosyayla ilgili tüm komutlar görüntülenir. Yeni bir çalıģma kitabının oluģturulduğu veya var olanın açıldığı yer burasıdır. Kaydet ve Farklı Kaydet komutları da buradadır. Menünün sağ tarafında, en son açılan sunuların ismi listelenir. Hızlı EriĢim Araç Çubuğu, Sık kullanılan Yeni, Aç, Kaydet, Geri Al, Yenile ve Yazdır gibi iģlemlere ait simgelerin yer aldığı çubuktur. Çubuğun Herhangi bir sekmeye ait baģkaca sık kullanılan bir simge bu çubuğa eklenebilmektedir. Hızlı EriĢim Araç Çubuğunun sağında yer alan ok tıklandığında yan tarafta görüldüğü gibi bu çubuğa ait sık kullanılan komutlar görüntülenmektedir. Herhangi bir simge hızlı eriģim araç çubuğuna eklenmek istendiğinde ilgili simge üzerinde farenin sağ butonu tıklanıp çıkan menüden Hızlı EriĢim Araç Çubuğuna Ekle komutunu tıklamak yeterli olacaktır. Hızlı EriĢim Araç Çubuğundan bir simge silinmek istendiğinde ise, silinmek istenen ilgili simge üzerinde ~ 74 ~

75 farenin sağ butonu tıklanıp ardından da çıkan menüden Hızlı EriĢim Araç Çubuğundan Kaldır komutu tıklanır BAġLIK ÇUBUĞU O anda ekranda çalıģılmakta olan Excel dosyasının adının görüntülendiği ve Microsoft PowerPoint ifadesinin yer aldığı çubuktur. Burada dosya adı olarak Sunu1, Sunu2, Sunu3 gibi bir ifade görüyorsanız bu sunu dosyası henüz kaydedilmemiģ demektir. Yani elektrik kesilse ya da bir Ģekilde bilgisayar kapanacak olsa üzerinde çalıģılmakta olan sunu dosyasındaki bilgiler silinecektir MENÜ ÇUBUĞU Menü isimlerinden (sekmeler), gruplardan ve komut simgelerinden oluģmaktadır. Sekmeler Komutlar Gruplar Sekmeler: Üst sırada Dosya, GiriĢ, Ekle, Tasarım gibi ifadelerden oluģan dokuz temel sekme vardır. Her biri bir etkinlik alanını temsil eder. Gruplar: grubu vardır. Komutlar: bağlanmıģ ifadelerdir. Her sekmenin birbiriyle iliģkili ögelerini (simgelerini) bir arada gösteren birkaç ÇalıĢma sayfası üzerinde değiģiklik yapmak üzere geliģtirilmiģ ve bir simgeye 1.4. NORMAL GÖRÜNÜM BÖLMESĠ Ekranda büyük konumda görülen slayt üzerindeki bilgilerde değiģiklik yapmak, yeni bilgi eklemek ya da bu bilgileri silmek üzere kullanılan görünüm türüdür. Ġki alt baģlığı vardır. Slaytlar: Yanda da görüldüğü gibi sol tarafta her bir slayt küçük konumda sağ tarafta ise seçili slayt büyük konumda görüntülenir. Sol taraftaki küçük slaytlardan hangisi tıklanırsa o slayt üzerinde değiģiklik yapılmak üzere sağ tarafta büyük konumda görüntülenir. ~ 75 ~

76 Anahat: Yanda da görüldüğü gibi, Sağ taraftaki büyük görüntü slaytlar baģlığında anlatılanla aynı kalmak ve aynı Ģekilde kullanılmakla birlikte, sol tarafta slaytlar küçük slayt görüntüleri Ģeklinde değil, slaytların içinde yer alan bilgiler alt alta satırlar halinde metin Ģeklinde görüntülenir. Soldan hangi metin grubu tıklanırsa sağda o gruba ait slayt görüntülenir DURUM ÇUBUĞU tıklanarak gizlenebilir. Ekranın en altında yer alan durum çubuğu, geçerli slayt ve toplam slayt sayısı, dil, yazım denetimi gibi özellilerin görüntülendiği çubuktur. Farenin oku üzerinde iken sağ buton tıklandığında yanda görüldüğü gibi bu çubuk üstünde görüntülenebilen özellikler listesi görülmektedir. ĠĢaretli olan özellikler Ģu anda görüntüleniyor yada özellik devreye girdikçe çubuk üzerinde görüntülenecek anlamına gelmektedir. Farenin oku durum çubuğu üzerinde iken sağ buton tıklanarak çubuk üzerinde görüntülenmek üzere ek özellikler tıklanarak eklenebileceği gibi, görüntülenmekte olan özellikler de 1.6. GÖRÜNÜM DÜĞMELERĠ PowerPoint teki görünüm türlerine kısa yoldan ulaģmayı sağlayan düğmelerdir. PowerPoint te Normal Görünüm, Slayt Sıralayıcısı Görünümü, Okuma Görünümü ve Slayt Gösterisi Görünümü olmak üzere yoğun olarak kullanılan üç tür görünüm türü mevcuttur. Normal Görünüm ile ilgili ayrıntılı bilgi yukarıda 1.4. baģlığında anlatıldığından burada diğer iki görünüm türü ile ilgili ayrıntılı bilgi verilecektir. ~ 76 ~

77 Slayt Sıralayıcısı Görünümü: AĢağıda görüldüğü gibi slaytların tümünün bir arada görüntülendiği görünüm türüdür. Bu görünüm türünde slayt taģıma, kopyalama, silme gibi her bir slayt ile ilgili slaydın bütünü üzerinde iģlem yapılabilmektedir. Slaydı taģımak: TaĢınacak slayt üzeri farenin sol butonu ile tıklanıp basılı tutularak taģınmak istenen yönde çekilip taģınmak istenen yerde sol buton bırakıldığında söz konusu slaydın taģındığı görülür. Slaydı Kopyalamak (Aynı slayttan çoğaltmak): Kopyalanacak slayt üzeri farenin sol butonu ile tıklanıp basılı tutularak kopyalanmak istenen yönde çekilirken klavyeden CTRL tuģu da basılı tutulur. Farenin oku istenilen konuma geldiğinde öncelikle farenin sol butonu ardından da CTRL tuģu bırakıldığında söz konusu slayttan bir adet çoğaltıldığı görülür. Birden çok slaydı seçmek: Bunun için öncelikle klavyeden CTRL tuģu basılı tutulur ardından da seçilmek istenen slayt üzeri tıklanır. CTRL tuģu bırakılmadan her bir slayt tıklandığında o slaydın diğer slaytlar ile birlikte seçime dahil olduğu görülür. Slayt Silmek: Öncelikle silinmek istenen slayt tıklanarak seçilir ardından da klavyeden DELETE ya da DEL tuģuna basılarak söz konusu slayt silinir. NOT: Slayt sıralayıcısı görünümünde iken herhangi bir slayt çift tıklandığında Normal görünüme geçilir. Slayt Gösterisi Görünümü: Sunu konuģmacı tarafından dinleyicilere sunulmak istenildiğinde bu görünüm türünden yararlanılır. Her bir slayt tam ekran olarak görüntüye gelerek dinleyicilerin sadece slaytları görmesi sağlanır. Her bir slayt anlatıldığında farenin sol butonu tıklanarak bir sonraki slaydın görüntülenmesi sağlanır. Ayrıca klavyeden PgUp ve PgDn tuģları kullanılarak önceki-sonraki slaytlar arasında hareket edilebilir, klavyeden ESC tuģuna basılarak da bu görünüm türü sonlandırılabilir. NOT: Slayt Gösterisi düğmesi tıklandığında ya da klavyeden SHIFT tuģu basılı tutularak F5 tuģuna basılırsa geçerli slayttan itibaren slayt gösterisi baģlatılır. Eğer Görünüm sekmesinden Sunu Görünümleri grubundan Slayt Gösterisi komutu tıklanırsa ya da doğrudan F5 tuģuna basılırsa gösteri ilk slayttan itibaren baģlatılır. ~ 77 ~

78 1.7. EKRAN YAKINLAġTIRMA ÇUBUĞU O anda ekranda görüntülenen slayt yada slaytların görünümlerinin büyütülmesini veya küçültülmesini sağlar. Bu iģlem ayrıca tekerlekli fare kullanılıyorsa klavyeden CTRL tuģu basılı tutularak fare tekerleği çevrilerek de yapılabilir KONUġMACI NOTLARI Sunum esnasında dinleyiciler tarafından görülmeyen sunum yapan kiģiye yardımcı olmak üzere geliģtirilmiģ bölmedir. Sunum yapan kiģi sunumunda kendisine yardımcı olacak nitelikteki hatırlatıcı notları buraya yazar. 2. YENĠ BĠR SUNU HAZIRLAMA PowerPoint XP ya da PowerPoint 2003 gibi önceki PowerPoint versiyonlarında Otomatik Ġçerik Sihirbazı yada Akıllı Ġçerik Sihirbazı olarak adlandırılan sunu hazırlama Microsoft Office PowerPoint 2007 de bulunmamaktadır. Bunun yerine Kullanılabilir Temalar ve ġablonlar seçeneği kullanılarak sunular hızla ve kolayca oluģturulabilir. Ofis düğmesinden Yeni komutu tıklandığında aģağıda görülen iletiģim kutusu görüntülenir. Bu iletiģim kutusundan BoĢ Sunu seçeneği çift tıklandığında içeriği ve zemin rengi olmayan boģ bir slayt ekranda görüntülenir. Ġçeriğini siz doldurur ve zemin rengini de siz ayarlarsınız. Ayrıca GiriĢ sekmesinden Slaytlar grubundan Yeni Slayt komutunu tıklayarak yeni bir slayt ekleyerek onun da içini doldurur ve zemin rengini ayarlarsınız. Sunu da anlatılacak tüm konular bitene kadar slayt eklemeye, içeriğini doldurmaya ve zemin rengini ayarlamaya devam edersiniz. Yandaki iletiģim kutusundan Temalar seçeneği tıklanarak içi boģ ancak zemin rengi var olan sunular hazırlanabilir. Her bir slaydın içi dolduruldukça konu bitene kadar GiriĢ sekmesinden Slaytlar grubundan Yeni Slayt komutunu tıklanarak yeni slaytlar eklenmesi ve sadece içlerinin doldurulması yeterli olacaktır. Çünkü eklenen yeni her bir slayt için zemin rengi seçilen tema dan otomatik olarak gelmektedir. ~ 78 ~

79 Bu iletiģim kutusundan Örnek ġablonlar seçeneği tıklandığında ise hem içeriği seçilen konuya göre dolu hem de zemin rengi var olan hazır sunular görüntülenmektedir. Bu sunulardan herhangi birisi çift tıklandığında zemin rengi olan ve içeriği dolu olan çok sayıda slayttan oluģan hazır bir sunu ekranda görülecektir. Yüklü Ģablonlardan biri kullanılarak oluģturulan sunuya ait her bir slayttaki metin ve tasarım değiģtirebilir, her bir slayda Ģirket logosu ve görüntüler eklenebilir veya her bir slayttaki metin ya da diğer içerik silinebilir. NOT: Eğer sunuda yer alan slaytlara ait zemin renkleri (Tema) değiģtirilmek istenirse sununun hazırlanması esnasında herhangi bir noktada Çizim Araçları - Biçim sekmesi tıklanarak Temalar grubundan herhangi bir tema tıklanarak bu gerçekleģtirilebilir. Burada Örnek ġablonlar seçeneği yardımıyla hazır bir sunu oluģturma ayrıntılı olarak anlatılacak ardından da aynı sunu üzerinde PowerPoint in diğer özellileri anlatılmaya çalıģılacaktır. Öncelikle Dosya tıklanıp çıkan komut listesinden Yeni komutu tıklandığında üstteki iletiģim kutusu görüntülenir. Buradan Örnek ġablonlar seçeneği tıklanarak hazır sunu seçenekleri görüntülenir. Buradan sunu hazırlanmak istenen konuyla ilgili sunu türü çift tıklanarak hızlı bir Ģekilde sunu hazırlanmıģ olur. Burada örnek olarak PowerPoint 2010 Tanıtımı isimli Ģablon çift tıklanarak kısa yoldan altta görülen hazır bir sunu oluģturulmuģtur. Her bir slayt üzerinde bulunan baģlık, alt baģlık ve metinlerin üzeri tıklanarak isteğe göre değiģtirilebilir SUNU NUN KAYDEDĠLMESĠ Eğer oluģturulan sunu önemli ise ya da ilerdeki bir tarihte tekrar kullanılacaksa bunun yardımcı bellek ünitelerinden harddiske, çıkarılabilir disk ünitelerine ya da CD lere kaydedilerek kalıcı hale getirilmesi gerekir. Aksi halde saklanmayan sunu, elektrik kesildiğinde, makinenin düğmesi kapatıldığında ya da PowerPoint programından çıkıldığında bir daha geri alınamayacak Ģekilde silinir. KaydedilmemiĢ sununun dosya adı baģlık çubuğunda Sunu1, Sunu2, Sunu3... gibi bir ifade olarak görülür. Ekrandaki sunuyu kaydetmek için ya Dosya menüsünden Kaydet komutu seçilir ya Ctrl + S tuģlarına birlikte ~ 79 ~

80 basılır ya da Hızlı EriĢim Araç Çubuğu ndan Kaydet simgesi tıklanır. Bu durumda yandaki Ģekilde de görüldüğü gibi, Farklı Kaydet iletiģim kutusu ekrana gelir. Burada öncelikle kaydedilecek sürücü ve klasör seçilir. Ardından da sunuya bir dosya adı yazılır. Eğer yazı PowerPoint sunusu olarak değil de baģka bir program tarafından kullanılmak üzere baģka bir tür dosya olarak kaydedilmek istenirse, bu durumda Kayıt türü seçeneği önündeki PowerPoint Sunusu üzeri tıklanarak çıkan listeden kaydedilmek istenen dosya türü seçilir. Ayrıca PowerPoint 2010 da kayıt türü PowerPoint Sunusu olursa verilen dosya isminin uzantısı.pptx olur. Bu dosyayı 2007 öncesi versiyon PowerPoint yazılımları ile açmakta zorluklar yaģanmakta yada bu dosyayı açacak ek yama yüklenmesi gerekmektedir. Bu tür sorunun oluģma ihtimaline karģı kayıt türü önünde PowerPoint Sunusu görüntülendikten sonra dosyaların kaydedilmesi daha uygun olmaktadır. Eğer kayıt türü olarak PowerPoint Gösterisi ya da PowerPoint Gösterisi seçilerek kaydedilirse daha sonra dosya açılmak için çift tıklandığında PowerPoint programı açılmadan direkt olarak gösteri baģlatılarak açılır. Bu iletiģim kutusundaki bilgi seçim ve giriģ iģlemleri yukarıda anlatıldığı Ģekliyle tamamlandıktan sonra bu iletiģim kutusunda yer alan Kaydet düğmesi tıklanarak kayıt iģlemi tamamlanır. Ekrandaki sunu artık kalıcı hale gelmiģ olur. Bu durumda verilen dosya adı da baģlık çubuğundaki kaydedilmemiģ sunu anlamını veren Sunu1,2,3... ifadesi yerinde görüntülenerek kaydedilmiģ sunu anlamını taģır. Sunu ya yeni eklemeler ya da sunuda değiģiklikler yapıldıkça Kaydet komutu yada simgesi tekrar tıklanmalıdır ki, sunu son Ģekliyle tekrar kaydedilsin. Eğer bu yapılmazsa bu esnada herhangi bir Ģekilde makinenin ya da programın kapanması durumunda son durum kaydedilmemiģ olacağından son değiģiklikleri geri almak mümkün olmaz. NOT: Farklı Kaydet iletiģim kutusu sunu ilk defa kaydedilirken sunuya bir isim vermek ve kayıt konumunu belirlemek üzere görüntülenir. Sunu bir defa kaydedildikten sonra sununun konumu ve ismi belirli olduğundan, daha sonraki Kaydet simgesi tıklamalarında ya da Kaydet komutu seçimlerinde görüntülenmez. Aynı isim altında son Ģekliyle mevcut konumuna yeniden kaydedilir. ~ 80 ~

81 2.2. SLAYTLARA GEÇĠġ EKLEME Sunum esnasında slayt değiģimlerinin dinleyiciler tarafından daha kolay algılanması ve ilgi uyandırması için bir slayttan diğer slayda geçerken geçiģler canlandırılabilmektedir. Bu iģlem GeçiĢler sekmesi kullanılarak yapılmaktadır. Gerek normal görünümde iken gerekse slayt sıralayıcısı görünümünde iken GeçiĢler sekmesi tıklanarak geçiģlerden birisi seçilerek seçili slayda istenilen geçiģ konulabileceği gibi, geçiģe ses eklenebilmekte ve slaydın ekrana geliģ hızı (geçiģ hızı) da ayarlanabilmektedir. AĢağıdaki görüntü slayt sıralayıcısı görünümünde iken Animasyonlar sekmesi tıklanması ile elde edilmiģtir. Bu görüntüde seçili olan (üzeri tıklanmıģ olan) slayt 2 no.lu slayttır. Ayarlanan geçiģ 2 no.lu slayda geçerken uygulanacaktır. Tümüne Uygula komutu tıklanırsa ayarlanan geçiģ türü sadece 2.nolu slayda değil sunudaki tüm slaytlara uygulanır. Bu durumda slaytların hepsi aynı geçiģ türü ile ekrana gelecektir. Normalde bir slayttan diğerine geçiģ fare tıklaması ile gerçekleģmektedir. Ancak bu geçiģ belli bir zaman ayarlaması ile otomatik olarak da yapılabilmektedir. Bunun için Zamanlama grubunda sağ tarafta yer alan Slaydı ilerlet baģlığı altındaki Fare tıklatmasında seçeneğindeki iģaret tıklanarak kaldırılıp Otomatik olarak iģaretlenip sağ taraftaki oklar yardımıyla slaydın ekranda görüntülenme süresi için saniye ayarlamasının yapılması yeterli olacaktır SLAYT ÜZERĠNDEKĠ NESNELERĠ CANLANDIRMA Sunumun izleyen dinleyiciler için daha da cazip, eğlenceli ve dikkat çekici olması için slaytlar üzerinde yer alan metin, resim, çizim gibi nesnelerin ekrana geliģi de ~ 81 ~

82 canlandırılabilmektedir. Bunun için de Animasyonlar sekmesi altında yer alan GeliĢmiĢ Animasyon grubu altındaki Animasyon Ekle komutu kullanılmaktadır. Burada bilinmesi gereken en önemli husus slaytlar üzerindeki nesnelere animasyon eklemenin Normal Görünüm modunda yapılabileceği konusudur. AĢağıda 1 no.lu slayt üzerindeki metnin canlandırılmasıyla ilgili menü ve komut seçimleri görülmektedir. Normal görünümde iken öncelikle 1 no.lu slayt tıklanarak ekranda büyük Özel Animasyon Görev Bölmesi görünmesi sağlanmıģ ardından slayt üzerindeki nesne tıklanarak seçilmiģtir. Daha sonra Animasyonlar sekmesi ardından da Animasyon Ekle komutu seçilmiģ, çıkan animasyon türlerinden GiriĢ altında yer alan bir animasyon seçilmiģtir. Özetle, önce slayt üzerindeki nesne seçilir ardından da bu nesneye eklenecek efekt seçilir. Efektler; GiriĢ, Vurgu ve ÇıkıĢ olmak üzere üç Ģekilde eklenebilmektedir. GiriĢ efekti, nesnenin ekrana geliģi esnasındaki geliģ Ģeklini, ÇıkıĢ efekti nesnenin ekrandan çıkıģ Ģeklini belirlerler. Vurgu efekti ise, nesne ekranda iken vurgulanmak istediğinde devreye girerek nesneye dikkat çekmek üzere nesneye eklenen efekttir. NOT: Bir nesneye önce giriģ ardından da çıkıģ efekti eklenerek aynı slayt üzerinde slayt değiģimine gerek kalmadan çok fazla sayıda nesne kullanılabilir. Çünkü her bir nesne slayt gösterisi sırasında slayt üzerinde sırayla görüntülenip görüntüden kaldırılacağından bir slayt üzerinde çok fazla sayıda nesne bulunmasında bir sakınca olmamaktadır SUNUNUN KAĞIT GÖRÜNÜMÜNÜN ELDE EDĠLMESĠ Windows tabanlı programlardan önce kullanılan programlardaki en büyük sorunlardan birisi hazırlanan çalıģmanın Ģeklinin kağıda basılmadan önce belirsiz oluģuydu. Bu ~ 82 ~

83 programlarda çalıģma defalarca kağıda basılarak deneme-yanılma yöntemiyle ancak kağıda yerleģimi ayarlanabiliyordu. Bu da büyük bir zaman, kağıt ve emek kaybına neden oluyordu. Windows tabanlı programlarında bu sorun kağıt görünümünün öncelikle ekranda görülmesini sağlayan Baskı Önizleme görünümünün geliģtirilmesi ile giderilmiģ oldu. Baskı Önizleme Görünümü Buna göre sunu öncelikle istenilen Ģekilde PowerPoint te hazırlandıktan sonra, sununun kağıda yerleģim düzeni Dosya dan Yazdır komutu ya da Hızlı EriĢim Araç Çubuğundaki Yazdır simgesi tıklanarak ekranda Slayt düzeninde görüntülenir. Üstteki görüntüde de görüldüğü gibi sunu kağıda; Tam Slayt, Dinleyici notu, Not sayfası, Anahat görünümü, Ģeklinde basılabileceği için her bir baskı özelliğine ait baskı önizleme görüntüsü de elde edilebilmektedir. Eğer elde edilen baskı önizlemede elde edilen görüntü istenilen Ģekilde değilse, Tasarım menüsüden Sayfa Yapısı grubundaki Yönlendirme ve Sayfa Yapısı komutu ile yatay yada dikey yönlendirme ve kenarlardan bırakılacak boģluklar gibi baskı öncesi baģka ayarlamalar da yapılabilmektedir. ~ 83 ~

84 2.5. SUNUNUN KAĞIDA BASILMASI Sayfaya yerleģim düzeni ayarlanan sunu kağıda basım için hazır demektir. Bunun için ya baskı önizleme durumundayken Yazdır grubundan Yazdır simgesi tıklanır yada normal yazım ekranında iken Dosya menüsünden Yazdır komutu tıklanır. Bu durumda aģağıki Yazdır iletiģim kutusu görüntülenir. Yazıcı; baģlığı altında kullanılacak yazıcıyla ilgili bilgi ve açıklamalar yer alır. Bunlar özetle Ģöyledir: Windows iģletim sisteminde BaĢlat-Ayarlar-Yazıcılar ve Fakslar bölümünde ne tür yazıcı varsayılan olarak belirlenmiģse o yazıcı adı direkt olarak burada görüntülenir. Eğer bilgisayarınıza bağlı yazıcı burada adı görülenden farklı ise yazıcı adının sağında görülen aģağı ok tıklanarak çıkan listeden baģka yazıcı da seçilebilir. Ayarlar baģlığı altındaki seçeneklerde yazılacak slaytlarla ilgili sınırlar belirlenir. Tüm Slaytları Yazdır; tüm slaytların kağıda basılmasını sağlar. Geçerli Slaydı Yazdır; seçili olan slaydın kağıda basılmasını sağlar. Seçimi Yazdır; sadece seçilen slaytların kağıda basılmasını sağlar. Slaytlar; kullanıcının yazacağı numaralı slaytların kağıda basılmasını sağlar. Buraya slayt numaraları Ģu Ģekilde yazılabilir: 2-5; 2 ve 5 dahil ikisi arasındaki slaytların, 7,10,13; sadece 7, 10 ve 13 üncü slaytların kağıda basılacağını ifade eder. Yani slayt numaraları arasına - (tire) konulursa önceki ve sonraki rakam dahil arasındaki slaytlar, eğer slayt numaraları arasına, (virgül) konulursa birbirinden bağımsız sadece yazılı numaralı slaytlar kağıda basılacak anlamındadır. Kopya sayısı; seçilen slaytlardan kaç adet basılacağını ifade eder. HarmanlanmıĢ; birden çok sayfadan oluģan yazının birden çok kopyasının basılması durumunda nüshaların ayrıģtırma iģleminin yazıcı tarafından otomatik olarak mı yoksa kullanıcı tarafından manuel olarak mı yapılacağının belirlenmesini sağlar. Onay kutusu iģaretlenirse ayrıģtırma yazıcı tarafından, onay kutusu iģaretlenmezse kullanıcı tarafından yapılacak demektir. Yazdırma Düzeni baģlığı altında yer alan; Tam Slayt: Herbir slaydın bir sayfaya yatay olarak birer birer basılmasını sağlamaktadır. ~ 84 ~

85 Dinleyici Notu: Birden çok slaydın (en çok 9 adet) bir kağıda basılmasını sağlamaktadır. Böylece bir sayfaya daha çok slayt basılarak daha az kağıt sayfası kullanılır ve bunlar dinleyicilere dağıtılarak dinleyiciler sununun tamamıyla ilgili bilgilendirilmiģ olur. Not sayfası: Sadece slaydın değil altındaki konuģmacı notlarıyla birlikte her bir slaydın ayrı bir kağıt sayfasına basılmasını sağlar. Yazdır iletiģim kutusundaki gerekli bilgiler girilip ve seçildikten sonra düğmesi tıklandığında sunu kağıda basılır. Tamam 2.6. VĠDEO ve SES EKLEME PowerPoint sunusuna film veya video eklenebilir. Bunun için, Ekle sekmesinden Medya grubundan Video seçildiğinde bilgisayarda kayıtlı bir video eklenmek istendiğinde dosyadan video seçeneği seçilir. Sonra da kayıtlı videolardan biri seçilerek ilgili video sunuya eklenir. Sununun etkileyici olması için önemli unsurlardan biri de ses eklemektir. Sayfalara kısa sesler eklenebileceği gibi konuģmalar eklenebilir ayrıca sununun arka planına da ses eklenebilir. Bununla birlikte ses ekleme konusunda dikkat edilecek bazı hususlar vardır. Bunlar; Sesin sunum bitene kadar arka planda çalmasını sağlamak. Eklenilen ses.wav formatında değilse PowerPoint bu ses dosyasını sununun içine kayıt etmez. Bu nedenle eklenilen ses dosyası da sunumun yanında taģınması gerekmektedir. Ses dosyası PowerPoint içine kayıt edilmek istenirse önce ses.wav formatına türüne çevrilir ardından da PowerPoint te bazı ayarlamalar yapılır. Bunlar Ģöyle yapılmaktadır: Yandaki Ģekilde gözüktüğü gibi ekle menüsünden ses ekle seçilir. Ardından Dosyadan ses tıklanarak ilgili ses dosyası seçilerek ses ilk slayda eklenir. Eklenen bu ses ilk slaytla birlikte çalmaya baģlar. Ancak slayt değiģtiğinde ses çalma sonlandırılacaktır. ~ 85 ~

86 Eklenen bu sesin tüm sununun gösterimi süresince çalması için, 1. Altta görüldüğü gibi öncelikle slayt üzerindeki ses simgesi tıklanarak seçilir, 2. Animasyonlar sekmesi tıklanır ardından da Animasyon bölmesi komutu tıklanır, 3. Eklenilen ses sağ tarafta Animasyon görüntülenecektir, Bölmesi nde 4. Görüntülenen sesin üzeri çift tıklanır, 5. Bu durumda yanda da görüldüğü gibi Yürüt iletiģim kutusu görüntülenecektir. Çıkan bu iletiģim kutusundan Efekt Seçenekleri tıklanır. Bu durumda aģağıda görüntülenen Ses Yürüt iletiģim kutusu Sunudaki son slayt numarasını yazın açılır. Burada önce Yürütmeyi baģlat baģlığı altında BaĢtan itibaren seçeneği seçilir, Yürütmeyi durdur baģlığı altından da 3.seçenek olan slayt sonra kutucuğu seçilerek buraya sunudaki son slaydın numarası yazılır, sonrada Tamam düğmesi tıklanır. Sesin Sunuyla birlikte kaydedilmesi; PowerPoint 2010 yazılımı 100 KB a kadar.wav dosyalarını kayıt etmektedir. Bu değer KB a kadar yükseltilebilmektedir. Bu yaklaģık 48 MB demektir. Bunun için, 1. Önce ayarlardan 100 KB lık sınır KB a yükseltilir. 2. Eklenecek ses dönüģtürücü bir yazılımla.wav türüne çevrilir. 3. Eklenecek ses aģağıda açıklandığı Ģekliyle sunumun içine kayıt edilir. ~ 86 ~

87 Ses ekledikten sonra eklenen ses simgesi tıklanır. Sonra ses araçlarından, Seçenekler sekmesi tıklanır. Açılan araçlardan Ses dosyası üst sınırı boyutu yapılır. Bu iģlemden sonra eklenecek sesler eğer.wav türündeyse sunumun içine kayıt olacaktır. Sunumunuzun içine gömmek istenilen ses dosyasının.wav türünde olmasına dikkat edilir. Eğer ekleyeceğiniz ses.mp3,.mp4 veya diğer ses türlerindeyse bu türlerin ses formatı dönüģtürme yazılımlarıyla.wav türüne dönüģtürülmesi gerekir. 3. SLAYTA RESĠM, ġekġl, GRAFĠK GĠBĠ NESNELERĠ EKLEME Word de yalnızca yazı yazılmaz. Metin içerisine resimler, grafikler, baģka uygulamalarda oluģturulmuģ nesneler, çizim Ģekilleri yerleģtirilebilir. Bunun için Ekle sekmesi tıklanır. Bu durumda ekle sekmesine ait ve yanda görülen Çizimler grubunun da yer aldığı metin içine eklenebilecek nesne grupları görüntülenir. MS Office kitaplığından bir resim eklemek isterseniz Küçük Resim simgesini, harddisk, CD yada çıkarılabilir disk üzerindeki bir resmi metin içine eklemek isterseniz Resim simgesini, çizgilerden oluģacak bir çizim nesnesi eklemek isterseniz ġekiller simgesini, kuruluģ Ģeması ve çeģitli diyagramlar eklemek istediğinizde SmartArt simgesini, veriler girerek metin içine bu verilere ait bir grafik eklemek isterseniz Grafik simgesini tıklamanız gerekir. ġekiller simgesi ile oluģturulmuģ bazı nesne örnekleri aģağıda görülmektedir. ~ 87 ~

88 UYGULAMALAR!!!??? Bu örnekte Alt-Print Screen tuşu kullanımı, resim ekleme, otomatik şekilleri kullanma, wordart, printscreen yapılan bölümü painte aktarıp istediğimiz kısımları kopyalayıp worde yapıştırmayı öğreniyorlar.. ~ 88 ~