17a EK 17-A ÖYKÜ KONTROL LÝSTESÝ. ² Rahim Ýçi Araçlar - Ek 17-A²

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "17a EK 17-A ÖYKÜ KONTROL LÝSTESÝ. ² Rahim Ýçi Araçlar - Ek 17-A²"

Hande Yağmur Yüksel
6 yıl önce
İzleme sayısı:

1 EK 17-A RÝA ÝÇÝN DEÐERLENDÝRME KONTROL LÝSTESÝ ÖYKÜ KONTROL LÝSTESÝ Hizmet verenin sorularý: Hizmet alana aþaðýdaki sorularý sorun: Hizmet veren için kurallar: Eðer yanýtlar evet sütununda ise aþaðýdaki kurallarý izleyin: 1. Son sekiz hafta içinde doðum yaptýnýz mý? (normal ya da sezaryen) 2. Son dört hafta içinde düþük yaptýnýz ya da kürtaj oldunuz mu? RÝA postpartum ilk 48 saat dýþýnda 6. haftaya kadar (sezaryende 8. hafta) uygulanmamalýdýr. Bu dönemde uterusun perforasyon riski, uterusun involüsyonu nedeniyle oldukça yüksektir. Yakýn zamanda düþük yapmýþ bir kadýna, eðer pelvik muayenede hiçbir enfeksiyon belirtisi yoksa, RÝA uygulanabilir. Emin deðilseniz, uzmana sevk edin. 3. Gebelik olasýlýðýnýz var mý; adetiniz gecikti mi? Gebelik olasýlýðý varsa, RÝA uygulamayýn. Pelvik muayene þüpheli ise, idrarda gebelik testi (mümkünse) yapýn. Alternatif olarak bir bariyer yöntem kullanmasýný ve dört hafta içinde veya adet sýrasýnda gelmesini isteyin. 4. Adet kanamalarýnýz fazla mý? Aktivitelerinizi kýsýtlayacak kadar þiddetli adet sancýlarýnýz (kramp) olur mu? Eðer sorulardan birine verilen yanýt evet ise, kadýný baþka bir yöntem düþünmeye teþvik edin. Eðer hala RÝA yý tercih ediyorsa uygulayýn ve yakýndan izleyin. 501

2 ² Ulusal Aile Planlamasý Hizmet Rehberi ² 5. Son üç ayda aþýrý adet kanamasý/adetler arasý ve iliþki sýrasýnda kanamanýz oldu mu? Bu belirtiler servisit, servikal polip ya da nadiren kanser gibi bir saðlýk sorununun göstergesi olabilir. 6. Son üç ayda ateþ veya titreme ile karnýnýzýn alt kýsmýnda aðrý oldu mu? Bu semptomlar pelvik inflamatuvar hastalýðýn göstergesi olabilir. 7. Ciddi pelvik enfeksiyon (rahimde aðrý ve/veya akýntýnýn da eþlik ettiði ateþ, titreme) geçirdiniz mi? RÝA uygulamayýn, çünkü PÝH öyküsü olan RÝA kullanýcýlarýnda enfeksiyon ve buna baðlý infertilite riski artar. Baþka bir kontraseptif yöntem seçmesine yardýmcý olun. 8. Aþaðýdaki sorularý sormadan önce kadýna gizliliðin korunacaðýný bildirin: Eþinizin baþka cinsel eþleri olabilir mi? Sizin baþka cinsel eþiniz var mý? Sorulardan birinin yanýtý evet ise GYE ve CYBH olasýlýðýný elemek için ayrýntýlý inceleme gerekir. Hizmet alana GYE/CYBH lere baðlý olasý riskler konusunda danýþmanlýk verin. Baþka bir kontraseptif yöntem seçmesine yardýmcý olun. Bu hastalýklara karþý kendini korumak amacýyla kondom ve/veya spermisit kullanmasýný önerin. 502

3 9. Hiç dýþ gebelik geçirdiniz mi? RÝA ektopik gebeliðe karþý tam koruma saðlamadýðýndan, bu yöntem en iyi seçenek olmayabilir. Özellikle eðer kadýn baþka çocuk isteyip istemediðinden emin deðilse, baþka bir yöntem seçmesinde yardýmcý olun. 10. Hiç kalbinizde üfürüm olduðu söylendi mi? (Kapak veya romatizmal kalp hastalýðý) 11. Yüksek doz kortikosteroid, immünosüpresif, antikoagülan tedavi ya da radyasyon tedavisi görüyor musunuz? Semptomatik kapak ya da romatizmal kalp hastalýðý, herhangi bir kaynaktan bakterinin kana karýþmasýyla oluþan enfeksiyon sonucu (örneðin bakteriyel endokardit) þiddetlenebilir. RÝA uygulamasý sýrasýnda bakterinin kana karýþma olasýlýðý vardýr (Bazý klinisyenler, böyle durumlarda RÝA uygularken profilaktik antibiyotik kullanýrlar, fakat bunun yararý açýk deðildir). Yüksek doz kortikosteroid ve immünosüpresif ilaç kullanan insanlar veya radyasyon tedavisi alanlar yüksek enfeksiyon riski altýndadýr. Ayrýca, antikoagülan tedavi de RÝA kullanýcýlarýnda uterin kan kaybýnýn artmasýna neden olabilir. 503

4 ² Ulusal Aile Planlamasý Hizmet Rehberi ² BÝMANÜEL MUAYENE KONTROL LÝSTESÝ Hizmet verenin gözlemleri: Hizmet veren için kurallar: Aþaðýdaki durumlarý deðerlendirin: Eðer yanýt evet ise, aþaðýdaki kurallarý izleyin: 1. Servikste, uterusta, adnekslerde belirgin hassasiyet var mý? Bu pelvik inflamatuvar hastalýðý ya da servisiti düþündürür. RÝA uygulamayýn. Baþka bir yöntem seçmesine yardýmcý olun. AIDS ve diðer GYE/CYBH lere karþý korunmak için kondom ve/veya spermisit kullanmasý konusunda bilgi verin. 2. Serviks hareketlerinde kýsýtlýlýk ve aðrý var mý? Ele gelen bir kitle ya da ülser var mý? Bu bulgular bir tümörün ya da nadiren servikal kanserin göstergesi olabilir. RÝA uygulamayýn. Bir baþka yöntem seçmesine yardýmcý olun ve ileri tetkik için sevk edin. 3. Uterusun pozisyonunu saptamakta zorlanýyor musunuz? Eðer bimanüel palpasyon sonunda uterusun pozisyonundan emin deðilseniz, RÝA uygulamayýn. Konsültasyon isteyin ya da sevk edin. 4. Uterus normalden büyük, yumuþak ve düzgün mü? Eðer kadýnýn bir adeti geçmiþse, büyük bir olasýlýkla gebedir. Gebe olmadýðýndan emin oluncaya kadar RÝA uygulamayýn. 5. Uterus normalden büyük, sert ve/veya düzensiz mi? Bu, uterusun þeklini deðiþtiren miyom belirtisi olabilir. Eðer deneyimli iseniz RÝA uygulayýn, aksi takdirde sevk edin ya da baþka bir yöntem seçmesine yardýmcý olun. 504

5 6. Adneks bölgesinde ele gelen bir kitle var mý? Bu pelvik inflamatuvar hastalýk, over ya da tüpe ait tümör belirtisi olabilir. RÝA uygulamayýn. Kadýna, sorun çözülünceye kadar baþka bir yöntem kullanmasý için yardýmcý olun. Uygun bir merkeze sevk edin. 7. Histerometrik ölçümde uterin kavite düzensiz ve derinliði 10 cm den fazla mý? Bu bulgular submukoz miyom, olasý gebelik veya histerometreyle uterus perforasyonu belirtisi olabilir. Eðer perforasyon kuþkusu varsa karýn içi kanama, düþük kan basýncý, nabýz artýþý ve/veya bayýlma durumlarý için kadýný gözleyin; RÝA uygulamayýn. 505

Benzer belgeler

Geçmiþte kullanýlan RÝA lar çeþitli biçimlerde ve deðiþik maddelerden yapýlýyordu.

Geçmiþte kullanýlan RÝA lar çeþitli biçimlerde ve deðiþik maddelerden yapýlýyordu. ² Rahim Ýçi Araçlar² RAHÝM ÝÇÝ ARAÇLAR GÝRÝÞ Giderek daha popüler bir kontraseptif yöntem haline gelen rahim içi araçlar (RÝA), 40 yýla yakýn bir süredir kullanýlmaktadýr. Dünyanýn her yerinde kadýnlar,