TÜRKİYE DE KIRMIZI ET VE SÜT SEKTÖRLERİNDE YAŞANAN BİLGİ KİRLİLİĞİ VE YANSIMALARI

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "TÜRKİYE DE KIRMIZI ET VE SÜT SEKTÖRLERİNDE YAŞANAN BİLGİ KİRLİLİĞİ VE YANSIMALARI"

Çağatay Kıraç
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 TÜRKİYE DE KIRMIZI ET VE SÜT SEKTÖRLERİNDE YAŞANAN BİLGİ KİRLİLİĞİ VE YANSIMALARI MURAT YÖRÜK SETBİR YÖNETİM KURULU BAŞKANI 09 KASIM 2013 / ANKARA

2 GIDA GÜVENLİĞİ Gıda ve gıda güvenliği multidisipliner yaklaşımın ve meslekler arası iletişimin son derece önemli olduğu bir konudur. Gıda güvenliği bilime dayalı yönetilmediği takdirde çok sayıda riski taşıyabilir. Ülkemizde, gıda güvenliği konusunda ciddi bir bilgi kirliliği sorunu yaşanmaktadır.

Gıda güvenliği bilime dayalı yönetilmediği takdirde çok sayıda riski

3 BİLGİ KİRLİLİĞİ Bilgi sahibi olmadan fikir sahibi olan çok sayıda kişi özellikle tarım ve gıda hakkında medyada çok rahatlıkla konuşabilmektedir. Tüketicilere, yazılı ve görsel medyada, gıda', gıda güvenliği', tehlikeli ürünler' anlatılmaktadır. Bu durum konuyu reyting açısından gün geçtikçe daha da cazip hale getirmektedir.

Tüketicilere, yazılı ve görsel medyada, gıda', gıda güvenliği', tehlikeli

4 BİLGİ KİRLİLİĞİ Medyada, tarım, gıda ve beslenme konusunda uzman olduğunu düşünen ilgili ilgisiz birçok kişi görüşlerini kamuoyu ile paylaşmaktadır. Üstelik bu kişilerin akademik unvanları da bulunmaktadır. Açıklama yapan kişiler, unvanlarını da kullanınca, tüketicilerin gıda ürünlerine olan güveni azalmaktadır.

Üstelik bu kişilerin akademik unvanları da bulunmaktadır.

5 Süt hakkında yanlışlar!! Süt, çok faydalı bir içecekken pastörizasyon, UHT ve homojenizasyonla çok zararlı bir ürün haline geliyor. Bazı hekimler tarafından, UHT ve pastörize süt içmemek, mümkünse çiğ süt tüketmek tavsiye edilebilmektedir. Süt ve kanser gibi birbiriyle asla yan yana gelemeyecek iki kelime birlikte telaffuz ediliyor.

6 Süt hakkında yanlışlar!! Temiz olduğuna güveniliyorsa, sokak sütçüsünden süt alınabilir. Tüketici sağlığı açısından düşünüldüğünde, otoritelerce ve araştırma laboratuarlarınca açıkta satılan sokak sütünde saptanan hastalık yapıcı mikroorganizmaların varlığı, pastörizasyon zorunluluğunu tartışmaya yer bırakmayacak biçimde açıklamaktadır.

Tüketici sağlığı açısından düşünüldüğünde, otoritelerce ve araştırma

7 Süt hakkında yanlışlar!! Pastörize veya UHT sütten, gerek insan sağlığı gerekse beslenmesi açısından, daha uygun başka bir içme sütü bulunmamaktadır. Kaynatılmış süt, bu ürünlerin alternatifi değildir. Kaynatma, pastörize ya da UHT içme sütüne ulaşma olanağı yoksa ancak o zaman başvurulabilecek bir yöntemdir.

açısından, daha uygun başka bir içme sütü bulunmamaktadır.

8 Süt hakkında yanlışlar!! Okul Sütü Programında ülke genelinde, öğrencilerin UHT sütten gıda zehirlenmesi yaşadığı haberleri bilgi kirliliğine verilebilecek en güzel örneklerden biridir.

9 Süt hakkında yanlışlar!! Bazı bilim adamları; çiğ sütün doğal olarak probiyotik mikroorganizma kaynağı olduğunu savunuyor. Çiğ süt bir probiyotik kaynağı değildir, probiyotik ürünlere insan sağlığına faydalı olması için dışarıdan katılmaktadır.

10 Süt hakkında yanlışlar!! Sadece ekşiyen veya kesilen süt ve yoğurtları yiyiniz. Piyasada satılan yoğurtların üretiminde sağlanan kontrollü fermantasyon sayesinde ikincil asitlerin oluşumu engellenmektedir. Yoğurdun düşük ph'sında ise sadece maya ve küfler aktif olabilmektedir. Toplumumuz yanlış yerlere götürülerek, sağlıksız beslenmeye itilmektedir.

ikincil asitlerin oluşumu engellenmektedir.

TÜRKİYE SÜT ÜRETİMİ (ton) TOPLAM SÜT ÜRETİMİ İNEK KOYUN KEÇİ MANDA 2008 12,2 milyon 11,3 milyon 746 872 209 570 31 422 2009 12,5 milyon 11,6 milyon 734 219 192 210 32 443

11 TÜRKİYE SÜT ÜRETİMİ (ton) TOPLAM SÜT ÜRETİMİ İNEK KOYUN KEÇİ MANDA ,2 milyon 11,3 milyon ,5 milyon 11,6 milyon ,5 milyon 12,4 milyon ,1 milyon 13,8 milyon ,4 milyon 15,98 milyon Kaynak: TUİK

443 2010 13,5 milyon 12,4 milyon 816 832 272 811 35 487 2011 15,1 milyon 13,8 milyon

12 DÜNYADA İNEK SÜTÜ ÜRETİCİLERİ AB BİRLEŞİK DEVLETLER 89 HİNDİSTAN 57,7 ÇİN 36,6 BREZİLYA 32,9 RUSYA 31,6 YENİ ZELANDA 19 TÜRKİYE 15,98 MİLYON TON

SÜT ÜRÜNLERİ ÜRETİMİ (TON) 2008 2009 2010 2011 2012 2013 (Ağustos a kadar) Süt 1 045 119 1 097 309 1 090 605 1 164 748 1 250 168 756 072 Peynir 260 399 271 704 473 057 518 850 564 191 370 287 Yoğurt

13 SÜT ÜRÜNLERİ ÜRETİMİ (TON) (Ağustos a kadar) Süt Peynir Yoğurt Ayran Süttozu Tereyağı Kaynak: TUİK

777 134 908 269 1 006 791 1 052 657 639 644 Ayran 265 268 283 195 397 935 459 075 508 444 320 129

14 SÜT ÜRÜNLERİ TÜKETİMİ (KG/KİŞİ.YIL) * 2012** Süt 15,5 16,0 15,7 15,7 16,0 Peynir 3,4 3,5 6,1 6,3 6,5 Yoğurt 10,5 10,6 12,2 13,5 14,7 Ayran 3,7 3,9 5,3 5,6 5,8 Tereyağı 0,45 0,59 0,60 0,62 0,64 Süttozu 0,59 0,87 1,00 1,12 1,20 Source: TÜİK, TEPGE 2012 *Outlook **Forecast Ülkemiz, içme sütü tüketiminde dünya ortalamasının oldukça altında yer almasına rağmen, sütü daha çok yoğurt, peynir ve ayran olarak tüketmekteyiz.

12,2 13,5 14,7 Ayran 3,7 3,9 5,3 5,6 5,8 Tereyağı 0,45 0,59 0,60 0,62 0,64 Süttozu 0,59 0,87 1,00 1,12 1,20

15 SÜT TÜKETİMİ Gelişmekte olan ülkelerde süt tüketimindeki artış, gelişmiş ülkelerdekinden daha yüksektir. Ülkemizde süt tüketiminin az olmasının en önemli sebeplerinden birisi ehil olmayan kişilerin sektör hakkında sürekli açıklamalarda bulunarak tüketicilerin yanlış bilgilendirilmesidir. Ülkemizde süt tüketiminin artırılması için ülke genelinde büyük boyutta kampanyalar yapılması gerekmekte, sağlıklı ve güvenli süt tüketimi teşvik edilmelidir.

sürekli açıklamalarda bulunarak tüketicilerin yanlış bilgilendirilmesidir.

TÜRKİYE KIRMIZI ET ÜRETİMİ (ton) 1.Çeyrek 2.Çeyrek 3.Çeyrek 4.Çeyrek TOPLAM 2010 157.282 175.247 173.842 274.347 780.

16 TÜRKİYE KIRMIZI ET ÜRETİMİ (ton) 1.Çeyrek 2.Çeyrek 3.Çeyrek 4.Çeyrek TOPLAM Kaynak: TÜİK

347 780.718 2011 157.932 171.595 173.177 274.210 776.

AVUSTRALYA AB-27 RUSYA JAPONYA ÇİN HİNDİSTAN 55,7 55,2-0,5 96,2 106,4 10,2 58 52 39,8 49,1 9,3 94 106,9 12,8 42 46 38,2

17 ÜLKE DÜNYADA KİŞİ BAŞI ET TÜKETİMİ (kg/kişi.yıl) SIĞIR TOPLAM ET SIĞIR/TOPLAM ET / / ARJANTİN BREZİLYA AMERİKA AVUSTRALYA AB-27 RUSYA JAPONYA ÇİN HİNDİSTAN 55,7 55,2-0,5 96,2 106,4 10, ,8 49,1 9, ,9 12, ,2 38-0,1 109, , ,3 34,7-0,7 92,7 96, ,4 16-0,4 77,7 80,1 2, ,5 0,4 56,1 67,3 11, ,5 11,6 2,1 44,7 50,6 5, ,2 6,1 1, ,9 19, ,8 2 0,2 4,1 4,4 0,

18 TÜRKİYE KİŞİ BAŞI KIRMIZI ET TÜKETİMİ Ülkemizde kırmızı et tüketimi, dünya ülkeleri ile kıyaslandığında oldukça düşüktür. Bu düşüklüğün sebebi ise, canlı hayvan arzındaki yetersizlik ve bunun sebep olduğu yüksek fiyatlar ile beraber ülkemizdeki alım gücünün düşük olmasıdır. Türkiye de tüketim ile ilgili çalışma yapmanın zorluluğundan dolayı kısıtlı veriler bulunmaktadır. Tahmini olarak ülkemizde kırmızı et tüketimi kişi başı 16 kg civarındadır.

Bu düşüklüğün sebebi ise, canlı hayvan arzındaki yetersizlik ve bunun sebep olduğu yüksek fiyatlar ile beraber

19 Ülkemizde et talebini ve tüketimini etkileyen faktörler bulunmaktadır. Bunlardan bazıları: - Tüketicinin gelir seviyesinin durumu, - Kırmızı etin satış fiyatı - Tüketici tercihleri - Yanlış bilgilendirme olarak sıralanabilir.

20 Ayrıca tüketici alışkanlıklarında, bölgenin sosyal ve ekonomik yapısının da etkili olduğu söylenebilir. Et üretimini artırmaya yönelik çabaların yanında, tüketicilerin et tüketim alışkanlıklarının da belirlenmesi büyük bir öneme sahiptir.

Et üretimini artırmaya yönelik çabaların yanında,

21 Kırmızı et hakkında yanlışlar!! Kırmızı et her koşulda sağlık için zararlıdır. Kırmızı et, vücut tarafından en iyi kullanılabilen protein kaynaklarından biri olmakla birlikte demir mineralinin en zengin besin kaynağıdır. Yüksek kolesterol sorunu yaşayan kişiler haftada 2 kez yağsız kırmızı et tüketebilir. Demir yetersizliği olanların ise kırmızı eti düzenli olarak tüketmeleri gerekmektedir.

22 Kırmızı et hakkında yanlışlar!! Kırmızı etin ızgara yapılarak tüketilmesi her zaman sağlıklıdır. Mangalda yapılan ızgara etler direk ateş ile temas ediyorsa karsinojen madde üretirler. Direk ateşe değerek pişen etlerin, mide ve barsak kanserine yakalanma riskini arttırdığı bilinmektedir.

23 KIRMIZI ET TÜKETİMİ Ülkelerin et tüketim miktarı gelişmişlik düzeyi göstergesi olarak kabul edilmektedir. Ülkemize baktığımızda et tüketiminin gelişmiş ülkelere göre az olmasının en önemli nedeni ekonomik gerekçelerdir. Ancak bu noktada halkın doğru şekilde bilgilendirilmesi de tüketim miktarını önemli ölçüde etkilemektedir.

24 KIRMIZI ET TÜKETİMİ Ülkemizde kırmızı et ihtiyacı ortada iken, kamuoyunda sürekli olarak kırmızı etin zararlı olduğu, katkı maddesi kullanılarak hazırlanan kırmızı et ürünlerinin kanserojen etkiye sahip bulunduğu veya genel olarak et ürünlerinin kalp damar hastalıklarına yol açtığı söylenmektedir.

25 KIRMIZI ET TÜKETİMİ Ülkemizde genel anlamda bu yönde değerlendirmeler, ancak somut bilimsel veriler, hastane raporları ve epidemiyolojik çalışmalara dayandırılarak yapılmalıdır.

26 ÇÖZÜM ÖNERİLERİ Gıda güvenliği konusunda yaşanan bilgi kirliliği nedeniyle, tüketiciler gerçek risklerden uzaklaşmakta, kayıt dışına yönelmekte, resmi otorite tarafından yapılan açıklamalarda dahi doğru algı oluşmamaktadır.

27 ÇÖZÜM ÖNERİLERİ Gıdaların insan sağlığına varsa olumsuz etkilerini saptamak bir uzmanlar topluluğunun bağımsızca ve beraberce yapabileceği bir şeydir. Bu toplulukta gıda mühendisleri ve teknologları, toksikologlar, biyologlar,, ziraat mühendisleri, kimya mühendisleri, veteriner hekimler, tıp doktorları, diyetisyenler gibi birçok konuda uzman bilim adamı bulunması gerekmektedir.

28 ÇÖZÜM ÖNERİLERİ Gıda riskleri ile ilgili bilgiyi paylaşacak, güven oluşturacak, riskin değerlendirmesini yapacak güçlü bağımsız bir bilim kurulunun oluşması sağlanmalıdır. Gıda riskleri ile ilgili bilgilendirmeler bilimsel temelli olmalıdır.

29 ÇÖZÜM ÖNERİLERİ Bilgi kirliliğine yol açan, konuştuğu konuda uzman olmayıp yanıltıcı bilgiler vererek tüketiciyi paniğe sevk eden kişilere yaptırım uygulanmasını sağlayacak hukuki düzenlemeler yapılmalı; medyanın sorumluluklarına da kurallar getirilmelidir.

30 ÇÖZÜM ÖNERİLERİ Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından yapılan denetimlerde olumsuz çıkan sonuçların paylaşım yöntemleri, tüketici algısı açısından son derece önemlidir. Yapılan açıklamalar yanlış algılara yol açmamalıdır. Bu konularda usul ve esaslar net bir şekilde belirlenmelidir.

SONUÇ Bilimsel anlamda tüketiciyi yanıltan veya uzmanlık alanı dışında konuşan kişilere de yaptırım uygulanmasının ilkeleri belirlenmelidir.

31 SONUÇ Bilimsel anlamda tüketiciyi yanıltan veya uzmanlık alanı dışında konuşan kişilere de yaptırım uygulanmasının ilkeleri belirlenmelidir. Hiçbir bulgu ve araştırmaya dayanmadan gıdaları zan altında bırakan açıklamada bulunanlara karşı Ulusal Gıda Otoritesi olan Bakanlık ve sektör kuruluşları hukuki yolları mutlaka kullanmalıdır. Mevcut yasalarda bu konuda eksiklik varsa giderilmelidir.

32 SONUÇ Basın kuruluşlarının bu konuda duyarlı olması için azami çaba sarf edilmelidir. Yanlış yayın politikaları söz konusu olduğunda, RTÜK'ün devreye girmesi sağlanmalıdır. İlgili meslek odaları da kendi konusu dışında uzmanlık yapma gayretinde bulunan ve sürekli TV kanallarında tüketicinin kafasını karıştırıcı, kaygı ve panik ortamı yaratan açıklamalar yapan meslek mensuplarına karşı gerekli önlemleri almalıdır.

33 TEŞEKKÜR EDERİM MURAT YÖRÜK YÖNETİM KURULU BAŞKANI

Benzer belgeler

4.GIDA GÜVENLİĞİ KONGRESİ KAPANIŞ BİLDİRGESİ

4.GIDA GÜVENLİĞİ KONGRESİ KAPANIŞ BİLDİRGESİ Bu kapanış bildirgesinde yer alan aşağıdaki maddeler 4.Gıda Güvenliği Kongresinin çeşitli oturumlarında ve panellerinde dile getirilen ortak görüşlerin özetlenmesiyle