K., irileşmiş gözleriyle polis şefine baktı. Kendisinden belki daha genç olan bu adam, karşısında bir öğrenci varmış gibi ona ders veriyordu.

Transkript

1

2 K., irileşmiş gözleriyle polis şefine baktı. Kendisinden belki daha genç olan bu adam, karşısında bir öğrenci varmış gibi ona ders veriyordu. Biraz açık sözlü olduğu için ceza mı görüyordu? Üstelik tutuklanmasının gerekçesi, ya da buna karar veren yetkili konusunda da kendisine hiçbir bilgi verilmiyordu! Tedirginliğe kapılıp sabırsızca bir aşağı bir yukarı gidip gelmeye başladı; bunu engelleyen de çıkmadı. Gömleğinin kollarını çekti, göğ sünü yokladı, saçlarını düzeltti, üç adamın yanından geçerken, Bu işte mantıktan eser yok, dedi. Bunun üzerine adamlar da başlarını çevi rip hem uyarıcı hem de ciddi bakışlarını ona diktiler. Sonunda K., geri dönüp polis şefinin masasının önünde durdu. Savcı Bay Hasterer yakın dostumdur, dedi, kendisine telefon edebilir miyim? Elbette, dedi jandarma şefi. Ne anlamı var bilmem, ama kendi siyle özel bir iş görüşmek istiyorsanız, o başka. Ne anlamı mı var? diye bağırdı K. Sinirli olmaktan çok, şaşkındı. Siz kim oluyorsunuz? Anlamsız ve mantıksız davranan siz ol duğunuz halde, telefon görüşmemin anlamlı olmasını mı istiyorsunuz? Gel de aklını oynatma! Önce baskına uğruyorum, ardından etrafım sarılıyor, karşı nızda bana cambazlık yaptırılıyor! Tutuklandığım ileri sürüldüğü halde, bir savcıya telefon etmem ne işe yararmış. Peki, ben de et mem. Haydi edin, dedi jandarma şefi, holde duran telefonu göstererek. Lütfen telefon edin. Hayır, vazgeçtim, dedi K. pencereye doğru ilerleyerek. Üç meraklı hâlâ karşı pencerede duruyordu. İzlemeye öylesine dalmışlardı ki, K. onlara bakıncaya dek rahatsız olmuşa benzemiyorlardı. İki ihtiyar oradan ayrılmak istediler, ancak arkalarında duran adam onları yatıştırdı. İzleyicilerimiz var! diye bağırdı K. jandarma şefine dönüp işaret parmağıyla onları göstererek. Çekip gidin! diye seslendi onlara. Hemen birkaç adım gerilediler; hatta iki ihtiyar, iri gövdesiyle kendilerine siper olan adamın arkasına geçtiler. Dudaklarının kıpır- 15

3 damasına bakılırsa, aradaki uzaklık yüzünden anlaşılamayan bir şeyler söylüyor olmalıydılar. Ancak tamamen kaybolmadılar; göze çarpma dan pencereye geri dönebilecekleri anı bekliyor gibiydiler. Ne kaba insanlar! dedi K. geri dönerken. Polise bir göz attığında, kendisini onaylıyor gibi geldi ona. Ancak şef duymamış da olabilirdi, çünkü masa üzerinde ellerini açmış, parmaklarının uzunluğunu karşılaştırır gibi bir hali vardı. İki gözcü, üstü örtülü bir bavulun üzerine oturmuş, dizlerini ovuşturuyorlardı. Üç genç adam elleri kalçalarında, aylak aylak etrafa bakınıyorlardı. İçerisi terk edilmiş bir çalışma odası kadar sakindi. Beyler, dedi K. bir an bütün bu insanları omzunda taşıyormuş gibi bir hisse kapıldı tavrınızdan anlaşıldığı kadarıyla işim bitmiş görünüyor. Bence en iyisi, dava dayanağınızın doğruluğu ya da yanlışlığı hakkında kafa yormadan, el sıkışarak bu işi dostça sona erdirmek olacak. Benimle aynı fikirdeyseniz, hazırım. Elini uzatarak, polis şefinin masasına doğru ilerledi. Şef kaşlarını kaldırdı, dudaklarını ısırdı, K. nın hâlâ tutacağını um duğu eline baktı. Sonra ayağa kalktı, Bayan Bürstner in yatağı üzerin deki silindir şapkasını aldı ve yeni bir saç biçimi denercesine, iki eliyle çevirerek başına geçirdi. Bütün bunlar size çok basit görünüyor, diyordu bir yandan da K. ya. Size göre bu işi dostça sona erdirmeliyiz, öyle mi? Yok, hayır, mümkün değil! Bu, umutsuzluğa kapılmanız gerektiği anlamına da gelmez. Neden kapılasınız ki? Sadece tutuklusunuz, o kadar. Size bunu bildirmem gerekiyordu; nasıl karşıladığınızı gördüm, bugünlük bu kadarı yeter ve artık birbirimizden ayrılabiliriz, tabii geçici olarak. Şimdi herhalde bankaya gitmek istersiniz. Bankaya mı? diye sordu K. Tutuklu olduğumu sanıyordum. K. kibirli bir ses tonuyla konuşuyordu, çünkü uzattığı el geri çev rilmiş olsa da, kendini gitgide bu insanlardan bağımsız hissediyordu, özellikle de polis şefi ayağa kalktığından beri. Onlarla oyun oy nuyordu. Gidecek olurlarsa, onları kapıya kadar izleyip kendisini tut malarını önermeye niyetliydi. 16

4 Tutuklu olduğuma göre, bankaya nasıl gidebilirim? diye yineledi. Bakın, dedi kapıya varmış olan polis şefi. Beni iyi anlamadınız! Kuşkusuz tutuklusunuz, ancak bu durum işinize devam etme nizi engellemez. Gündelik yaşantınızı sürdürmenize kimse karışmaya cak. Demek ki tutuklanmak korkulacak bir şey değilmiş, dedi K., polis şefine yaklaşarak. Bence de öyle, diye yanıtladı öteki. Bu koşullar altında, tutuklandığımı bildirmeniz de gerekmezdi, diye ekledi K. biraz daha yaklaşarak. Ötekiler de yaklaştı. Şimdi kapının önünde sıkışıp kalmış bir topluluk oluşturuyorlardı. Bu benim görevimdi, dedi polis şefi. Saçma bir görev, dedi K. acımasızca. Olabilir, diye yanıtladı şef. Ama bu tür tartışmalarla kaybedilecek zamanımız yok! Bankaya gitmek istediğinizi sanıyordum. Sözlerin üzerinde durduğunuza göre, sizi zorlamadığımı da ek lemeliyim, bunu istediğinizi sanmıştım yalnızca. Dönüşünüzü kolay laştırmak, bunun göze çarpmadan gerçekleşmesini sağlamak için de, size eşlik etmelerini rica ederek, çalışma arkadaşlarınız olan şu üç beyi getirmiştim. Nasıl? diye haykırdı K., söz konusu üç kişiye şaşkın şaşkın ba karak. Belleğinde hâlâ Bayan Bürstner in fotoğraflarının etrafında canlandırdığı bu silik soluk gençler, gerçekten de onunla aynı ban kada çalışan memurlardı, ama çalışma arkadaşı olduklarını söyle mekle ileri gitmişti; şefin o çokbilmiş belleğinde şimdiden bir boşluk vardı. Bunlar aslında bankanın küçük memurlarıydı. Bunu nasıl fark ede memişti? Polis şefiyle gözcüler dikkatini öylesine çelmişlerdi ki, şu üç genci tanımamıştı! Ellerini sürekli sallayan dik duruşlu Rabensteiner, gözleri çukura kaçmış sarışın Kullich ve sinirli bir tik yüzünden dayanılmaz bir biçimde sürekli gülümseyen Kaminer duru yordu önünde. 17

5 Günaydın beyler, dedi K. bir süre sonra, önünde nazikçe eğilen üç gence elini uzatarak. Sizi tanıyamadım. İşe gidiyoruz, değil mi? Üçü de, baştan beri sırf bunu bekliyormuşçasına, gülerek ve coşkulu bir baş hareketiyle onayladılar. Ancak K. şapkasını odasında unuttuğunu fark edince, birbirlerinin ardı sıra onu almaya koşturdular, bu bir ölçüde sıkıntılı olduklarını gösteriyordu. K. orada durup açık kapıdan onlara baktı; son giden elbette ki, zarifçe ama sportif bir bi çimde ileri atılan vurdumduymaz Rabensteiner oldu. Şapkayı Kaminer getirdi. K. almak için uzanırken, kendini tutabilmek için, bankada da yaptığı gibi Kaminer in gülümseyişinin kasıtlı olmadığını, hatta Kaminer in asla kasıtlı olarak gülümseyemeyeceğini düşünmek zorunda kaldı. Holde, Bayan Grubach herkese kapıyı açtı; hatasını fark etmiş gibi görünmüyordu. K. nın gözleri her zamanki gibi, onun ko caman karnını sımsıkı saran önlük bağına takıldı. Aşağıda saatine göz atınca, bir araba tutmaya karar verdi; yarım saatlik gecikmesini boş yere uzatmak istemiyordu. Kaminer, araba bulmak için köşeye koştu; diğer ikisinin K. yı oyalamaya çalıştıkları çok açıktı. Kullich ansızın karşı evin kapısını gösterdi; sarı sakallı iri yarı adam duru yordu orada. Kocaman cüssesini sergilediği için biraz sıkılan adam, aniden geri çekilip duvara yaslandı. İhtiyarlar hâlâ merdivende olma lıydı. K., zaten gördüğü, hatta görünmesini beklediği bu adama dik katini çektiği için Kullich e kızdı. Bakmasanıza, dedi, bu sözün özgür yurttaşlar üzerinde yaratacağı şaşırtıcı etkiyi dert edinmeden. Ancak açıklama yapmasına gerek kalmadı, çünkü araba gelmişti ve herkes yerleşince yola koyuldular. O anda, polis şefiyle göz cülerin gidişini görmediğini fark etti. Şef, memurları görmesini engel lemiş, memurlar da şimdi şefi gözden kaçırmasına neden olmuşlardı. Dikkati dağılmıştı ve daha uyanık olmaya karar verdi. Yine de, bir kez daha geri dönüp konukların gidişini görebilmek için arabanın arka ta rafında yarı beline kadar sarkmaktan kendini alamadı. Ama hemen toparlandı ve bakmaya bile çalışmadan arabanın içinde rahatça köşeye yaslandı. Belli etmese de, asıl şimdi desteğe ihtiyacı vardı, 18

6 ama beyler yorgun görünüyorlardı: Rabensteiner sağa, Kullich sola bakıyordu ve sabit gülümseyişiyle bir tek Kaminer elverişli görünüyordu, ama in sanlık duygusu ne yazık ki bu konuda her türlü şakacı imayı yasaklı yordu. * O yılın başlarında, genelde her akşam saat dokuza kadar iş yerinde kalan K., çıkışta ilk önce tek başına ya da çalışma arkadaşlarıyla bir likte küçük bir gezinti yapmayı, sonra da bir lokantada ayrılan özel bir masada saat on bire kadar yaşlı insanlarla oturarak akşamı noktalamayı alış kanlık edinmişti. Ama bu programa uymadığı zamanlar da olu yordu: işini ve ciddiyetini takdir eden banka müdürü, arada bir onu arabayla gezmeye ya da villasında yemeğe davet ediyordu. K. ayrıca haftada bir kez, gece boyu bir lokantada garsonluk yapan ve konukla rını gün düz vakti ancak yatağında kabul eden Elsa adlı bir kıza uğru yordu. Ancak o akşam sıkı çalışma ve dostça, övgü dolu bir sürü doğum günü kutlaması yüzünden zaman çok çabuk geçmişti hemen eve dönmeye karar verdi. Çalışırken verdiği her molada sürekli bunu düşünmüştü; nedenini bilmese de, gündüz olup bitenlerin Bayan Grubach ın evinde büyük bir sorun yarattığı ve ortalığa çekidüzen vermek için varlığının gerekli olduğu duygusuna kapılmıştı. Düzen yeniden kurulur kurulmaz, sa bahki olayların bütün izleri yok olacak ve hayat normal akışına döne cekti. Bankadaki üç memur konusunda kaygılanacak bir şey yoktu; çalışan kalabalık arasına dalmışlardı ve davranışlarında bir değişiklik göze çarpmıyordu. K. onları incelemek için, teker teker ya da toplu olarak birkaç kez yanına çağırmıştı. Her seferinde onları gönül rahat lığıyla geri göndermişti. Akşam saat dokuz buçukta evin önüne vardığında, araba kapısının altında, bacaklarını açmış sakin sakin pipo tüttüren bir delikanlı keş fetti. 19