BÖLÜM ALTI YÜK TAŞIMA. Fitting the Task to the Human. Sırt Rahatsızlıkları. İntervertebral Disk Basıncı. İntervertebral diskler üzerindeki yükler

Transkript

1 BÖLÜM ALTI YÜK TAŞIMA Fitting the Task to the Human Sırt Rahatsızlıkları İntervertebral Disk Basıncı 1 İntervertebral disk basıncının ölçülmesi. 2 Bel omurları üzerindeki sıkıştırma kuvvetlerini tahmin etmek için biyomekanik modellerin kullanılması. 3 Karın içi basıncının ölçülmesi. Şekil 7.1 Vücut postürünün yük kaldırırken üçüncü ve dördüncü bel omurları arasındaki intervertebral disk basıncı üzerindeki etkisi. A = dik duruş; B = her elde 10 kg yük varken dik duruş; C = 20 kg yükü dizler bükük, sırt düz şekilde kaldırma (yük kaldırmak için doğru duruş); D = 20 kg yükü dizler düz, sırt eğik şekilde kaldırma. Düz duruş (A) sırasındaki disk basıncı yüzde 100 olarak alınmıştır. Nachemson ve Elfstrom (1970). Disk problemleri İntervertebral diskler üzerindeki yükler

2 İntervertebral Disk Basıncı İntervertebral Disk Basıncı Tablo 7.1 Farklı iş ve postürler sırasında üçüncü ve dördüncü bel omurları arasındaki disk basınçları Postür/aktivite N Dik durma 860 Yavaşça yürümek 920 Gövdeyi 20 o yana bükmek 1140 Gövdeyi 45 o döndermek 1140 Gövdeyi 30 o öne bükmek kg yük tutarken gövdeyi 30 o öne bükmek kg yük tutarken dik durmak (her elde 10 kg) 1220 Şekil kg bir yük kaldırılırken üçüncü ve dördüncü bel omurları arasındaki intervertebral disk basıncının eğrileri. A = sırt eğik, dizler düz; B = sırt düz, dizler bükük. Nachemson ve Elfstrorn (1970). 20 kg yükü sırt düz, dizler bükük şekilde kaldırmak kg yükü sırt eğik, dizler düz şekilde kaldırmak 3270 Kaynak: Nachemson ve Elfstrom (1970) Kaldırma yöntemi ve disk basıncı Kaldırma yöntemi ve disk basıncı İntervertebral Disk Basıncı Şekil 7.3 Bir yük sırt düz ve eğik şekilde kaldırılırken intervertebral diskler üzerindeki basınçların nasıl dağıldığı. Eğik sırt (sol) diskin ön tarafında ağır basınçlara neden olur ve fıtık riskini arttırır. Düz bir sırt (sağ) ise diskler üzerindeki yüklerin dengeli şekilde dağılmasını sağlar, böylece diskin lifli halkası üzerindeki aşınma ve yırtılmayı azaltır. Yüklerin diskler üzerine dağılımı

3

4 Belin Biyomekanik Modelleri Şekil 7.4 Vücuttan dört farklı pozisyonda kaldırılan değişken yükler için bel bölgesi L5/S1 diski üzerindeki tahmin edilen sıkıştırma kuvvetleri. H = L5/S1 diskinden yükü tutan ele olan uzaklık. Chaffin ve Andersson a (1984) göre.

5 Karın İçi Basıncı Epidemiyolojik bir çalışmada araştırmacılar 100 mm Hg ve üzeri bir KİB na sahip olan işlerde rapor edilen sırt ağrılarına daha fazla yatkınlık olduğunu gözlemlemiştir. 150 mm Hg değerler düzenli olarak yük kaldıran kişilerde nadir olmamasına rağmen, 90 mm Hg lık güvenli bir sınır olarak önermişlerdir. Öznel Yargılar Öznel Yargılar Tablo 7.2 Kaldırma için maksimum kabul edilebilir yükler (kg). Bu tablo sadece Snook ve Ciriello nun (1991) Kuzey Amerikalı işçiler için yaptığı çok daha detaylı bir çalışmadan alınan bir alıntıdır. Ayrıntılar için ana kaynağa bakılmalıdır. Tablo 7.3 İndirme için maksimum kabul edilebilir yükler (kg). Bu tablo sadece Snook ve Ciriello nun (1991) Kuzey Amerikalı işçiler için yaptığı çok daha detaylı bir çalışmadan alınan bir alıntıdır. Ayrıntılar için ana kaynağa bakılmalıdır. Öznel Yargılar Tablo 7.4 İtme ve çekme için maksimum kabul edilebilir yükler (kg). Bu tablo sadece Snook ve Ciriello nun (1991) Kuzey Amerikalı işçiler için yaptığı çok daha detaylı bir çalışmadan alınan bir alıntıdır. Ayrıntılar için ana kaynağa bakılmalıdır.

6 TAL (Tavsiye edilen Ağırlık Limiti) kavramı aşağıdaki kriterler temel alınarak oluşturulmuştur: 1. Biyomekanik kriter: L5/S1 diski üzerindeki maksimum sıkıştırma kuvveti 3400 N u (770 lbs) geçmemelidir N genç işçilerin çoğu tarafından tolere edilebilir. 2. Fizyolojik kriter: Maksimum enerji sarfiyat hızı (kcal/dak) aşağıdaki sınırları aşmamalıdır: 3. Psikofiziksel kriter: Kadınların %75 ine ve erkeklerin %99 una (toplam popülasyonun yaklaşık %90 ı) uyan ve psikofiziksel olarak belirlenen maksimum kabul edilebilir ağırlık kaldırma değerleri seçilir. Bu kriter aynı zamanda işin kas kuvveti gereksinimini de değerlendirir. 4. Epidemiyolojik kriter: Risk faktörlerinin indeksleri.

7 NIOSH Tekli İş Örneği: Ürün Paketleme Şekilde gösterilen (sonraki sayfa) işte, tanesi 15 kg olan ürünler konveyör üzerinden 1 tane/dak hızla gelmektedir. İşçi bu ürünleri konveyörün üzerinden alıp bir kutunun içine koyarak paketlemektedir. Daha sonra paketlenmiş kutuyu masanın arkasındaki başka bir konveyöre kaydırmaktadır. Bitişte ciddi bir nesne kontrolü gerekmediğini varsayın. Ancak işçi ürünü almak için gövdesini döndürmektedir. Ayrıca işçinin nesneyi alırken parmaklarının 90 o fleksiyonda olduğunu varsayın. İş 8 saatlik standart araların olduğu normal bir mesaide yapılmaktadır.

8 Revize Edilmiş NIOSH Kaldırma Eşitliği aşağıdakilerden herhangi birisi varsa uygulanamaz: Ayakların bir iki adımdan daha fazla hareket ettiği indirme-kaldırma Tek elle yapılan indirme-kaldırma 8 saatten fazla yapılan indirme-kaldırma Oturarak veya dizler üzerinde yapılan indirme-kaldırma Sınırlı bir iş ortamında yapılan indirme-kaldırma Stabil olmayan nesneleri indirme-kaldırma Taşırken, iterken veya çekerken yapılan indirme-kaldırma El arabası veya kürekle yapılan indirme-kaldırma Yüksek hızda (yaklaşık 75 cm/s den daha hızlı) yapılan indirme-kaldırma Uygun olmayan ayak/yer tutuşu (<0,4 yer ile taban arasında sürtünme katsayısı) olan indirme-kaldırma Elverişsiz bir ortamda (örn; 19 o -26 o (66 o F-79 o F) aralığının çok dışında olan sıcaklık, %35-50 aralığının dışındaki nispi nem) kaldırma-indirme NIOSH Kaldırma Kuralları aşağıdaki durumlara uygulanır: Kaldırma akıcı şekilde yapıldığında (ani hareket yok) Kaldırma iki elle yapılmalı Kaldırılan kutunun (veya yükün) genişliği ortalama olduğunda (75 cm (30 ) maksimum) Kaldırma sınırlandırılmamış bir postürde yapıldığında Kaldırma elverişli bir ortamda (sıcaklık(19 o -26 o ) (66 o F-79 o F) / nem (%35-%50) / gürültü / ışık) yapıldığında Taşıma bir veya iki adımla sınırlı olduğunda Tutma birkaç saniyeyi geçmediğinde Öneriler Öneriler 1 Yükü Şekil 7.3 ve 7.5 te gösterildiği gibi sırt düz ve dizler bükük şekilde tutun ve kaldırın. 2 Şekil 7.5 te gösterildiği gibi, yükü mümkünse dizlerin arasında ve iyi bir ayak yerleşimiyle alın. Böylece yükü mümkün olduğunca vücuda yakın tutmuş olursunuz. 3 Yükü aldığınız yerin diz yüksekliğinden daha alçak olmadığından emin olun. Diz seviyesinden başlayan bir kaldırış kolayca kalça veya dirsek seviyesine kadar devam ettirilebilir. Dirsek yüksekliğinden alınan bir yük ise omuz yüksekliğine çıkartılabilir; daha yüksek seviyeler çok daha fazla kuvvet ister. 4 Eğer yük tutacaklara sahip değilse, yükün etrafına bir ip sarın ve kanca veya koşum kullanın. 5 Kaldırırken veya indirirken gövdeyi bükmekten veya döndürmekten kaçının. 6 Mümkün olduğunca troley, kaldırma rampası veya benzer mekanik yardımcılar kullanmaya çalışın. Şekil 7.6 da bir örnek gösterilmiştir. 7 Kaldırma ve indirme işlerini itme veya çekme işleriyle değiştirmeye çalışın. Çoğu zaman itme ve çekme işini kolaylaştırmak için bir konveyör kullanılabilir. Şekil 7.5 Yükleri uygun ayak yerleşimiyle mümkün olduğunca vücuda yakın kaldırın. Şekil 7.6 Varilleri taşımak. (Sol) Vücudun üst kısmı dik tutularak yapılan eğme ve döndürme (Sağ) İşi bir troley kullanarak hafifleştirmek. Pratik İpuçları Pratik İpuçları

9