HIV SÜRECİNDE DEPRESYON VE OLASI İLİNTİLİ DURUMLARI ELE ALMAK. Dr. M.Kemal Kuşcu. Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri ABD

Transkript

1 HIV SÜRECİNDE DEPRESYON VE OLASI İLİNTİLİ DURUMLARI ELE ALMAK Dr. M.Kemal Kuşcu Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri ABD

2 I GÜNDEM HIV.. AKUT-ÖLDÜRÜCÜ KRONİK

3 HIV.. AKUT-ÖLDÜRÜCÜ KRONİK HEKİM HASTA İLİŞKİSİ HASTA DENEYİMİ YAŞAM ORTAMI-İLİŞKİLER EŞLİK EDEN TIBBİ DURUMLAR- SORUNLAR- Depresyon

4 2. GÜNDEM TOPLUMSAL DEĞERLER VE POLİTİKALAR ALGI / TOPLUMSAL DEĞERLENDİRME KİŞİSEL DEĞERLENDİRME HASTALIK DENEYİMİ

5 TOPLUMSAL DEĞERLER VE POLİTİKALAR ALGI / TOPLUMSAL DEĞERLENDİRME KİŞİSEL DEĞERLENDİRME STİGMA ETİK GÜNDEMLER HASTALIK DENEYİMİ TEDAVİLERLE İLGİLİ ÖNYARGILAR BİREYSEL BAŞETME BİÇİMLERİ / SERVİS MODELLERİ- POLİTİKALAR

6 III. GÜNDEM KRONİK HASTA TAKİBİ Olumlu uç tepkileri (Beklenti) Olumsuzuç tepkileri (Tepki)

7 Olumlu uç tepkileri (Beklenti) Olumsuzuç tepkileri (Tepki) BİREYSEL BECERİLER

8 Makul tepkiler-ilişki TEDAVİ EDİCİ DENEYİMLER-KLİNİK KÜLTÜR

9

10 HIV I KARŞILAMAK TOPLUMSAL POLİTİKALAR PSİKOSOSYAL MODELLER

11 HIV ALGILANMASI VE OLUŞTURDUĞU İLİŞKİSEL SORUNLAR HIV TANISINI BASKIN OLARAK ALAN GRUPLARIN ÖZELLİKLERİ HIV SÜRECİNE EŞLİK EDEN DEPRESYON BENZERİ PSİKOLOJİK ÖRÜNTÜLER

12 HIV ALGILANMASI VE OLUŞTURDUĞU İLİŞKİSEL SORUNLAR

13

14 Vaka 1 60 yasında karı-koca + 5 yıl önce (2010) tanı alınmış. 2 çocuk, kızlarından biri 40 yaşında ve beraber yaşıyor. 1 ve 3 yaşında 2 torunları var. İlişkilerinde sorun yok, mutlu aile tablosu. Çocuklarımıza sözlersek.. Ya torunları göstermezlerse??

15 ORTAK DENEYİM KÜLTÜR

16 HIZLI VE TELAŞLI HAREKET ETME DİNLE- TAM OLARAK ANLA ENDİŞELER NELER? KENDİ İNANÇ SİSTEMİNİ GÖZDEN GEÇİR PAYLAŞ- EKİBİNE TAŞI FARKLI FİKİRLERİ AL İYİ UYGULAMALAR VAR MI?

17 HIV TANISINI BASKIN OLARAK ALAN GRUPLARIN ÖZELLİKLERİ

18 TÜRKİYE DE BİLDİRİLEN YILLARA GÖRE HIV/AIDS VAKA DAĞILIMLARI 01 EKİM HAZİRAN 2015 THSK Bulaşıcı Hastalıklar Daire Başkanlığı Hasta sayıları 2200 hasta (Kasım 2015) Yıllar Source: National HIV Symposium 2015, Turkish Public Health Institute Data

19 TÜRKİYE DE BİLDİRİLEN OLASI BULAŞ YOLU DAĞILIMLARI 01 OCAK HAZİRAN 2015 THSK Bulaşıcı Hastalıklar Daire Başkanlığı Bulaş Yolu %24,5 Unknown %56,7 %16,7 %1 %0,6

20 Şu ana odaklı Ödül merkezli Duygu odaklı HASTALIK DENEYİMİ TEPKİLERİ Cezadan kaçınan Gelecek odaklı İşlev odaklı

21 YENİDEN ODAK OLUŞTURAN HEDEF ŞEKİLENDİREBİLENLER YÜKSEK UYUM

22 UYUM TAMPONLAMA STİLLERİ ENFEKSİYON PROGRESYONU

23 I. Model- ele geçirme/ikna Siz Görüşülen GÖRÜŞÜLEN HEDEF

24 I. Model- ele geçirme/ikna Siz Görüşülen GÖRÜŞÜLEN HEDEF (Geri çekilme / Savunma) İkircikli Telaşlı-- Kendi merkezli - Bencil

25 I. Model- ele geçirme/ikna Siz GÖRÜŞÜLEN HEDEF II. Model- paylaşım/ortaklaşma/araştırma Siz Gündem Görüşülen

26 Eşit mesafe- Kendi deneyimini dokunmayan eşit mesafe oluşturamaz İhtiyaç merkezli- Karşısındaki takip eden / kendi endişesini teskin edebilen Anlamaya yönelik- Sonuçlardan çok süreçleri gözeten

27 HER KİŞİYE AYNI YÖNTEM İYİ GELMEZ TEKRARLAYAN DAVRANIŞ DÖNGÜLERİ NELER? NASIL BİR BAŞA ÇIKMA STİLİ VAR? İŞE YARIYOR MU? DAVRANIŞ RİSKİ TAŞIYOR MU? RİSKİ ARTTIRAN FAKTÖRLER NELER?

28 HIV SÜRECİNE EŞLİK EDEN DEPRESYON BENZERİ PSİKOLOJİK ÖRÜNTÜLER

29 HEM TEDAVİYE ULAŞIMI HEM HAYATTA KALIMI BELİRLİYOR!!!

30

31 ANKSİYETE /GERGİNLİK BİLİŞSEL DEĞİŞİKLİKLER DEMORALİZASYON/ UYUM GÜÇLÜKLERİ DEPRESYON YORGUNLUK SEND. BİLİŞSEL BOZUKLUKLAR/ DELİRYUM

32 DEMORALİZASYON -Ödüle karşı duyarlılık- keyif alma -Aile öyküsü yok -Başlangıçta uyku bozukluğu -Hayat akışını etkilemiyor -Pozitif olaylara olumlu etki DEPRESYON -Keyif alamama -Aile öyküsü varlığı -Uyku bozuklukları -Hayat akışının etkilenmesi -Pozitif olaylra tepkisizlik

33 HAART (Highly Active Antiretroviral therapy Tedavi öncesi ve tedavi sırasında Antidepresan kullanımı-----tedaviye katılımı arttırıyor..

34 Antidepresan tedavi > Psikoterapi seansları

35 Stres Demoralizasyon MSS inflamasyonu Subkortikal örselenme Ilaç etkileri Bilişsel kayıplar Madde kullanımı DEPRESYON HIV Impulsivite Umutsuzluk Aldırmazlık Bilişsel kayıplar Madde /Alkol kullanımı Riskli davranış

36

37 Maudsley Prescribing Guidelines 2009

38

39 KÜÇÜK DOZLA BAŞLA YAVAŞ YAVAŞ YÜKSELT BASİT DOZ REJİMLERİ SEÇ (ZATEN HASTAMIZIN KOMPLEKS BİR REJİMİ VAR) YAN ETKİSİ- İLAÇ ETKİLEŞİMİ EN DÜŞÜK,YARILANMA ÖMRÜ DÜŞÜK BİR İLAÇ SEÇ MUHAKKAK HIV TAKİBİNİ YAPAN HEKİM VE EKİPLE YAKIN ÇALIŞ Maudsley Prescribing Guidelines 2009

40 ENGELİ OLUŞTURAN HASTALIK KADAR BİZİM KULLANDIĞIMIZ DİLDİR DİL E.Goffman KÜLTÜR