Yasal Durum, Ölçüm Standartları, Kalibrasyon, Cihaz ve Ekipman

Transkript

1 Yasal Durum, Ölçüm Standartları, Kalibrasyon, Cihaz ve Ekipman Betül KESKİN ÇATAL Çevre ve Orman Uzmanı Ölçüm ve İzleme Dairesi Başkanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü

2 Amaç Çevresel gürültünün kontrolü ve yönetimi aşamalarından sadece bir tanesi olan çevresel gürültü ölçümlerinin uygulanması

3 Sunum İçeriği Ulusal Mevzuat Gürültü Ölçümleri Anketi Ölçüm Standartları Kalibrasyon Cihaz Ekipman

4 Ulusal Mevzuat (1/3) 04 Haziran 2010 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği tarihli ve sayılı Çevre Ölçüm ve Analiz Laboratuvarları Yeterlik Yönetmeliği

5 Ulusal Mevzuat (2/3) 04 Haziran 2010 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği

6 Ulusal Mevzuat (3/3) tarihli ve sayılı Çevre Ölçüm ve Analiz Laboratuvarları Yeterlik Yönetmeliği Çevre mevzuatı kapsamında her türlü izin, izleme ve denetimlere esas teşkil eden ölçüm ve analizleri yapacak, özel veya kamuya ait kurum ve kuruluş laboratuvarlarının yetkilendirilmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemek

7 Gürültü Ölçümleri Anketi (1/3) Gürültü ölçümlerinden sorumlu personel Personelin gürültü konusunda katıldığı eğitimler Ölçüm standartlarının mevcudiyeti Cihazın mevcudiyeti Marka Tip Seri no En son kalibrasyon tarihi Doğrulama cihazı mevcudiyeti Cihazın ölçüm yetenekleri Aktif kullanımda olup olmadığı

8 Gürültü Ölçümleri Anketi (2/3) Ölçümler açısından uygun İl Müdürlüğü sayısı Çalışır vaziyette ve aktif kullanımda Tip 1 cihaza ve doğrulama cihazına sahip olma Cihazların kalibrasyonlarının tam olması Sorumlu personelden en az birinin gürültü konusunda eğitim almış olması

9

10 Ölçüm Standartları (1/13) TS 9315 ISO TS ISO TS ISO TS ISO 8297 TS EN ISO 3744 TS EN ISO

11 Ölçüm Standartları (2/13) TS 9315 ISO TS ISO Kalite sistemi Eğitim sertifikası Standartlara hakimiyet Cihaz özellikleri Kalibrasyon

12 Ölçüm Standartları (3/13) TS 9315 ISO TS ISO Göstergeler Ölçümün genel kuralları Düzeltmeler (penalty)

13 Ölçüm Standartları (4/13) TS ISO TS ISO 8297 TS EN ISO 3744 TS EN ISO 3746 Kalite sistemi Eğitim sertifikası Lisanslı yazılım Standartlara hakimiyet Cihaz özellikleri Kalibrasyon Sahada denetim ölçümü

14 Ölçüm Standartları (5/13) TS ISO Belirli mesafedeki çeşitli kaynaklara ait çevresel gürültü seviyelerini tahmin etmek amacıyla, sesin dış ortamda yayılırken azalmasının hesaplanması için bir mühendislik yöntemini kapsar. Karayolu veya demiryolu trafiği, endüstriyel gürültü kaynakları, inşaat faaliyetleri ve yeryüzünde bulunan diğer birçok gürültü kaynaklarıyla ilgili çoğu duruma doğrudan veya dolaylı olarak uygulanabilir. Ancak, bu yöntem, uçuş halindeki uçaklardan kaynaklanan ses ile madencilik, askeri ve benzer faaliyetlerden kaynaklanan patlama dalgalarına uygulanmaz

15 Ölçüm Standartları (6/13) TS ISO 8297 Ağırlıklandırılmamış ses basınç seviyeleri, oktav bantlarda ölçülür. Elde edilen sonuçlar, oktav bantlarda, ses güç seviyeleri cinsinden ve gerektiğinde A-Ağırlıklı ses güç seviyeleri olarak ifade edilir. Teçhizatının önemli bir bölümü yapı içerisinde bulunmayan açık ortamda çalıştırılan sanayi tesislerinde uygulanır. En büyük yatay boyutu 16 m ile yaklaşık 320 m arasında olan sanayi tesislerine uygulanır. Münferit ses enerjisi patlamalarına uygulanmaz. En uygun olduğu durum, geniş bant sürekli durum gürültüsüdür

16 Ölçüm Standartları (6/13) TS ISO 8297 Ölçme güzergâhının dışında ses basınç seviyelerini etkileyebilecek yansıtıcı yüzeyler bulunmamalıdır. Fon gürültü seviyesi, ses basınç seviyesinin ölçüldüğü her frekans bandında, ölçülen seviyenin en az 6 db ve tercihan 10 db den daha fazla altında olmalıdır. Ölçme güzergâhı çevresinde ölçmeler yapılırken rüzgâr hızı ve yönü önemli ölçüde değişmemelidir. Belirtilen bu şartlardan her sapma raporda belirtilmelidir

17 Ölçüm Standartları (7/13)

18 Ölçüm Standartları (8/13) TS ISO 8297 d = 0,05 Sp ya da 5 m d = 0,5 Sp ya da 35 m Dm, 2d den büyük olmamalı Ortalama d hesaplanıp kontrol edilmeli Tesisin karakteristik yüksekliği, H, tesisteki gürültü kaynaklarının yükseklikleri ortalaması olarak, teçhizat listesinden ve bunların yerleştirilmelerini belirleyen çizimlerden sağlanan verilerle tayin edilir Mikrofon yüksekliği, h

19 Ölçüm Standartları (9/13) TS ISO 8297 Her bir oktav bantta ortalama ses basınç seviyesi hesaplanır (B) Ölçülen değerlerden (A) herhangi biri ortalama ses basınç seviyesinden (B) 5 db den fazla yüksekse A B > 5 db => A = B + 5 db Yeniden ortalama hesaplanır Düzeltmeler hesaplanır Alan Çevre Mikrofon Absorpsiyon Düzeltmeler eklenmiş ses gücü seviyesi hesaplanır. Gerekiyorsa ağırlıklandırma yapılır

20 Ölçüm Standartları (10/13) TS EN ISO 3744 TS EN ISO 3746 Makine ve ekipmanların ses gücü seviyelerinin belirlenmesi Ses kaynağı etrafında belirlenen bir ölçme yüzeyi üzerinde ses basınç seviyelerini ölçerek ve kaynak tarafından üretilen ses gücü düzeyinin hesaplanması Faktörler Testin yapılacağı ortamın akustik performansı Testin yapılacağı ortamdaki geri plan gürültü düzeyi Ölçüm noktası sayısı

21 Ölçüm Standartları (11/13)

22 Ölçüm Standartları (12/13)

23 Ölçüm Standartları (13/13)

24 Kalibrasyon (1/1) Kalibratörün IEC nin kurallarına uygunluğu yılda en az bir defa, ölçme sistemin IEC standartlarına uygunluğu en az iki senede bir Doğrulama ve kalibrasyonun karşıtırılması

25 Cihaz ve Ekipman (1/3) Ses düzeyinin ölçümü için her banttaki ses basıncı düzeyini bulup ağırlık eğrisini kullanarak, ağırlıklanmış toplam ses basıncını hesaplamak yerine; bu amaç için geliştirilmiş ses düzeyi ölçerler kullanılarak, istenilen bir noktadaki ses düzeyi doğrudan ölçülebilir. Ses dalgalarını algılayarak elektrik sinyaline dönüştüren bir mikrofon, Mikrofondan gelen sinyalleri güçlendiren bir yükselteç (amfi) donanımı, Elektronik oktav bant filtreleri (süzgeçleri) Elektronik olarak ağırlıklama işleminin yapılmasına olanak sağlayan devreler Ölçülen değerlerin okunduğu gösterge İlgili donanım Ses düzeyinin zamana göre integralini almaya olanak sağlayan elektronik devreler Kaydedici Çıkış terminalleri ya da uçları

26 Cihaz ve Ekipman (2/3) IEC : 2002, Electroacoustics - Sound Level Meters - Part 1: Specifications (TS EN : , Elektroakustik - Ses Seviye Ölçerleri - Bölüm 1: Teknik Özellikler) IEC 61260: 1995 Electroacoustics-Octave-Band and Fractional-Octave-Band Filters (TS EN 61260: , Elektroakustik-Oktav Band ve Kesirli Oktav Band Süzgeçleri) IEC 60942: 2003 Electroacoustics - Sound Calibrators (TS EN 60942: , Elektroakustik - Ses Kalibratörleri) IEC standardı, IEC ve IEC standartlarının birleştirilmiş halidir

27 Cihaz ve Ekipman (3/3) Tip 0 Tip 1 Sınıf 1 Tip 2 Sınıf 2 Tip

28 / 1206 betulkeskin@cob.gov.tr