Onkolojide Sık Kullanılan Terimler. Yrd.Doç.Dr.Ümmügül Üyetürk 2013

Transkript

1 Onkolojide Sık Kullanılan Terimler Yrd.Doç.Dr.Ümmügül Üyetürk 2013

2 Kanser Hücrelerin aşırı kontrolsüz üretiminin, bu üretime uygun hücre kaybıyla dengelenemediği, giderek artan hücre kütlelerinin birikimi.. Aslında kanser hücreleri normal hücrelerden daha fazla ölmekte,ama bu ölüm aşırı yapım ile baş edememekte, Bu dengesizlik hem kanser hücrelerindeki genetik anormallik, hem de organizmanın bu hücreleri saptayıp yok edememesine bağlı

3 Hücre Siklusu G0: Bölünmenin olmadığı istirahat evresi, G1: Hücrenin DNA sentezi için hazırlık ve bekleme dönemi, S: Sentez:DNA sentezi, hücre DNA içeriği tam iki katına çıkması, G2: Hücrenin bölünme öncesi bekleme dönemi, M: Mitoz:Hücrenin iki yavru hücreye bölünmesi

4

5 Kanser Hücrelerinin Özellikleri 1-Klonal Orjin, 2-Ölümsüzlük ve Telomerler, 3-Genetik Dengesizlik (instabilite), 4-Temas inhibisyonunun ve tutunarak bölünme özelliklerinin kaybı, 5-Büyüme faktörlerinden ve besinden bağımsız olarak giderek artan proliferasyon,

6 Kanser Hücrelerinin Özellikleri 1-Klonal Orjin: Aslında birçok kanser tek bir anormal hücreden kaynaklanmakta, Bazı kanserlerde dokunun birden fazla hücresinin karsinojene maruz kalmasından kaynaklanmaktadır (alan kanserizasyon etkisi)

7 2-Ölümsüzlük ve Telomerler: Birçok normal hücre olgunlaşırken bölünür ve bölünme sayısı sınırlıdır.kanser hücrelerinin ise sınırsızdır. Bu mekanizmalardan biri telomerlerdir. Normalde hücreler farklılaştıkça bu telomerler kısalır. Tersine kanser hücreleri ve kök hücrelerde telomeraz enzimi sayesinde yenilenir. Hücre ölümsüz olur.

8 3-Genetik Dengesizlik(instabilite) DNA tamirindeki veya DNA uygunsuzluğunda saptanan eksikliklere bağlı olarak kanser hücreleri çoğalma kontrol mekanizmalarına daha az yanıt verir. Yabancı çevrede (metastaz) artmış sağkalım kapasitesine sahip klonlar oluştururlar. 4-Temas inhibisyonunun ve tutunarak bölünme özelliklerinin kaybı 5-Büyüme faktörlerinden ve besinden bağımsız olarak giderek artan proliferasyon

9

10 Değişik evrelerde yaklaşım farklı, Kişisel özellikler tedavide önemli, Yaş ve komorbid hastalıklar önemli bir değişken, Tümör homojen bir doku değil, Birden çok doğru aynı durum için var olabilir. Bütün bu nedenlerden dolayı kanser tedavisi küçük hastalık gruplarına ve hatta son yıllarda bireye özgü hale gelmiştir.

11 Kemoterapi Koşulları 1-Kesin tanı sağlanması (doku tanısı), 2-İlaçlarla ilgili özelliklerinin hastaya göre değerlendirilmesi, 3-Tedaviden beklenen fayda/ zarar oranının değerlendirilmesi, 4-Yanıt kriterlerinin belirlenmesi, 5-Destekleyici tedavi olanaklarının bulunup bulunmaması.

12 Kemoterapatik ilaçların Klinik Kullanımı 1-Bazı maligniteleri şifaya kavuşturmak için (küratif kemoterapi), 2-Yaygın hastalıkta kemoterapinin potansiyel faydaları yan etkileri geçiyorsa(palyatif kemoterapi), 3-Tedaviye ilk olarak kemoterapi,radyoterapi veya kombine başlamak daha az sakatlayıcı cerrahiye yol açacaksa(neoadjuvan kemoterapi),

13 Hasta asemptomatik ama; Kanser agresif ve tedavi edilebilir ise(lösemi,lenfoma ve küçük hücreli akciğer kanseri vb.) Makroskopik tümörün ortada kaldırıldığı, yüksek nüks riski olan hastalarda mikroskopik minimal hastalığa yönelik, tedavinin hastalıksız sağkalım ve genel sağkalımı arttırdığı kanıtlanmışsa (adjuvan kemoterapi)

14 Hastalıksız sağkalım:hastanın saptanabilir kanseri olmadığı zamandan nüks olana kadar geçen süre Genel sağkalım:tanı konulduktan sonra ölüme kadar geçen süre

15 1-Tam Yanıt:Tedavi sonrası klinik olarak saptanabilen tümör olmaması, 2-Parsiyel Yanıt:Tedaviden sonra ölçülebilen tümör kitlesinin %50 azalması,yeni gelişen tümör alanı olmaması,hiçbir tümör alanının ilerlememesi, 3-Minimal Yanıt: Parsiyel yanıt gibidir. Ancak yanıt kriteri %50 ulaşmaz. 4-Progresyon:Bir veya daha fazla alandaki tümör kitlesinin %25 den daha fazla artması,yeni tümör oluşması yada hastanın ölmesidir. 5-Stabil Yanıt:Hiçbir değişiklik olmaması,

16