ÖZEL SEYMEN EĞİTİM KURUMLARI EĞİTİM ÖĞRETİM YILI REHBERLİK BÜLTENİ MESLEK SEÇİMİNİN ÖNEMİ

Transkript

1 ÖZEL SEYMEN EĞİTİM KURUMLARI EĞİTİM ÖĞRETİM YILI REHBERLİK BÜLTENİ MESLEK SEÇİMİNİN ÖNEMİ Değerli Velimiz; Meslek seçiminin öneminin anlatıldığı ve siz değerli velilerimize yönelik önerileri de içeren bu bültenimizin sizler için faydalı olmasını diliyoruz. Rehberlik Servisi İnsan hayatının en önemli dönüm noktalarından birisi olan meslek seçimi insanın yaşam biçiminin de seçilmesi demektir. Günümüzün büyük bir bölümünün iş ortamında ve işe yönelik faaliyetlerle geçtiğini düşünürsek, meslek seçiminin ne kadar önemli bir karar olduğunu daha iyi anlayabiliriz. Meslek seçimi sadece ne iş yapılacağı ile değil aynı zamanda nasıl bir yaşam sürüleceği ile de ilgilidir. Bireyin seçtiği meslek gelecekteki yaşam standardını, tarzını ve sosyal yaşantılarını belirleyici bir rol oynamaktadır. Mesleğe adım attıktan sonraki yaşam, genellikle, seçilen meslek çevresinde gelişir. İleriki dönemlerde meslek ya da iş değiştirme şansımız olsa da, ülkemiz koşulları, bireysel kabullenmişlik ya da riski göze alamama gibi nedenlerle bu iş değiştirme alternatifini kullanan kişi sayısı oldukça azdır. Bu nedenle meslek seçimi ile ilgili vereceğimiz karar bir anlamda geleceğimizle ilgili vereceğimiz önemli bir karardır. Yaşamın ilk dönemlerinden başlayarak aile, okul ve çevre ile yapılacak çalışmalarla bireyin kendisine en uygun mesleği seçmesine yardımcı olunmalıdır. Doğru kararlar mutlu ve istendik bir yaşam demektir. Bireyin gelecekteki yaşam tarzının belirlenmesinde dönüm noktası olan mesleki tercihini yaparken doğru ve isabetli karar vermesi gerekmektedir. İş hayatında yaptığımız faaliyetlerin bireysel mutluluğumuza doğrudan etkisi vardır. Dolayısıyla çalışma hayatında ve özel hayatımızda mutlu olmanın, iyi bir kariyer elde etmenin ilk adımı da kişiliğimize uygun meslek seçiminden geçer.

2 Meslek seçiminde bulunacak bireyin öncelikli olarak kendini tanıması yani ilgi ve yeteneklerini bilmesi sonrasında ise ilgi ve yeteneklerinde örtüşen noktaların neler olduğunu farkında olması gerekir. Daha sonra çeşitli meslekler arasından kendi ilgi ve yeteneklerine uygun olanı tercih edebilmek adına mesleklerin tanınması önemlidir. Meslek seçiminde bulunacak bireyin kendisini ve mesleğini tanımasında başlıca kriterler şunlardır; Ben neler yapabilirim? (Bireyin yeteneklerinin belirlenmesi) Ben neleri yapmaktan hoşlanırım? (İlgi alanlarının belirlenmesi) Karakterim nasıl? (Kişilik özelliklerinin belirlenmesi ) Ben ne istiyorum? (İş değerlerinin belirlenmesi) İlgi duyulan mesleklerin incelenmesi. YETENEK: Meslek gelişimini etkileyen en önemli özelliktir. Bireyin bir işi başarma potansiyeline işaret eder, belli bir eğitim ve hazırlıktan sonra gelebileceği noktayı anlatır. Bu anlamda yetenek daha çok bir bireyin öğrenme gücü, belli bir eğitimden yararlanabilme gücü anlamına gelir. Böylece yetenek, bireyin gelecekte elde edebileceği başarı düzeyini kestirmemiz konusunda ipuçları verir. İLGİ: Bir kimsenin bir kişiye, nesneye veya faaliyete karşı gösterdiği hoşlanma, hoşlanmama ya da kayıtsız kalma şeklinde verdiği tepkidir. İlgi, belli faaliyetlere isteyerek yönelme, bu faaliyetleri kısıtlayıcı koşullar altında bile başka faaliyetlere tercih etme ve bu faaliyetleri yaparken yorgunluk yerine dinlenmişlik, bıkkınlık yerine devam etme isteği duyma durumlarında varlığına hükmettiğimiz bir iç uyarıcıdır.

3 Birey kendi özellikleri ile mesleğin özelliklerini eşleştirerek kararını oluşturabilir. Üzerinde durulacak temel nokta "Bireyin kendini olmak istediği gibi değil olduğu gibi" objektif olarak tanıması ve ilgi duyduğu mesleği de olumlu, olumsuz özellikleriyle tanımasıdır. "Ben ne kadar çok kazanabilirim?" yerine "Ben hangi işi en iyi şekilde yapabilirim?", "Hangi ortamlarda ve koşullarda çalışmaktan mutlu olurum?" sorusuna cevap vermesi ve hayattaki mutluluğu yakalamak için ilk adımı doğru atması önemlidir. BİR MESLEK HAKKINDA HANGİ YÖNLERDEN BİLGİ TOPLAMALIYIZ? Bu sorular aşağıdaki şekilde listelenebilir: 1) Mesleğin gerektirdiği faaliyetler, yapılan işin özellikleri nelerdir? İşte gereken sorumluluklar, görevler, güçlükler nelerdir? Bu meslek ne gibi etkinlikleri kapsamaktadır? gibi işin esas yapısını ortaya koyacak bilgiler. 2) Çalışma ortamı ve koşulları nasıl? İş nasıl bir ortamda yürütülüyor? Bu ortamda neler kullanılıyor, kimlerle ilişki kuruluyor? Günlük, haftalık çalışma saatleri; çalışma koşullarının güç olup olmadığı gibi bilgiler. 3) Bu meslekle uğraşanlarda aranan nitelikler nelerdir? Yaş, cinsiyet, boy, ağırlık, duyu organlarının hassaslığı gibi nitelikler yönünden bir sınırlama ya da tercih durumu var mı? Genel ve özel yetenekler açısından iş, ne gibi yetenekler gerektiriyor? Bunun yanında yabancı dil bilme, bilgisayar kullanma vb. yeterlilikler gerektiriyor mu? gibi bilgiler. 4) Mesleğe hazırlanma ve giriş nasıl olmaktadır? Meslek nasıl bir eğitim gerektiriyor? Eğitimi veren kurumlar, eğitim süresi, bu okullara giriş koşulları, okuldan sonra staj-uygulama şartları İşe giriş sınavla mı, işe giriş koşulları nasıl? gibi bilgiler.

4 5) Meslekte ilerleme ve gelir durumu vb. mesleğin başlangıçtaki kazanç ve statüsü nasıldır? Bu statü ve gelir nelere bağlı olarak ve nasıl artmaktadır? Meslek ömür boyu sürecek nitelikte midir? Emeklilik koşulları nasıldır? gibi bilgiler. SOSYAL ÇEVRE VE AİLE YAPISININ MESLEK SEÇİMİNDE ETKİSİ Bireyin dünyaya geldiği ve içinde yaşadığı sosyal çevre, meslek seçiminde etkilidir. Bir kimsenin ailesinin sosyoekonomik durumu onun göreceği eğitimin düzeyini, o da sonunda seçeceği mesleği belirlemesinde büyük rolü vardır. İstisnalar olmakla birlikte ülkemizde yapılan çalışmalarda bu görüşü desteklemektedir. Anne ve babalar, çocuklarının bazı yeteneklerini geliştirirken bazı yeteneklerini bastırmada, bazı mesleklere karşı olumlu ya da olumsuz tavır almalarında ve çocuğun kendini algılamasında etkili olmaktadır. Ebeveynler çocuklarının başarı şansını değerlendirerek onlara belli meslek değerleri aşılamaktadırlar. Bu değerler ebeveynlerin sosyoekonomik düzeyi ile bağlantılı görünmektedir. Değişik sosyal sınıflardan bireylerin sahip oldukları yetenekler ve geliştirdikleri beceriler yaşam koşullarını belirlemekte, yaşam koşulları da meslek değerlerini biçimlendirmektedir. Ebeveynlerin meslek seçiminde sürecinde destek olması, meslek seçimi yapacak öğrencinin kendisini ve meslekleri tanıyıp eşleştirmesi konusunda ona imkan sunmak olacaktır. EBEVEYNLER MESLEK SEÇİMİ SÜRECİNDE GENÇLERE NASIL DESTEK OLABİLİR? - Ebeveynler öğrencinin ilgi duyduğu alanları ve yeteneklerini bilmesinde yardımcı olmalıdır, - Okuldaki öğretmenleri ile iş birliği içinde olarak derslerdeki yönelim ve becerilerinin meslek seçiminde yol gösterici olması noktasında destek olmalıdır, - Günümüz iş dünyasında ne gibi değişiklikler olduğunu takip ederek yeri geldikçe öğrenci ile paylaşabilir, - Çocuğunuz hayattan ne istiyor? Beklentileri nelerdir? onunla konuşarak ileriyi görmesine yardımcı olabilirsiniz. - Her zaman bizim açımızdan hayata bakmak zorunda değiller onun fikir ve görüşlerine değer vererek çocuğunuzu tanımış olursunuz. - Deneyimlerinizi çocuklarınızın önlerindeki engelleri kaldırarak, bilgiye ulaşma yolların göstermede kullanabilirsiniz. -.. çocuğu oldu ama... : Komşularımızın, akrabalarımızın,arkadaşlarımızın çocukları ile sizin çocuğunuzun farklı olduğunu kabul

5 etmelisiniz. Çevrenizle rekabetinizde çocuklarınızı kullanmamalısınız. Bu rekabet çocuğumuzun benlik saygısının düşmesine neden olabileceği gibi gerçek yeteneklerini ve kapasitesini ortaya koymasına da engel olabilir. - Ben olamadım sen olacaksın/olabilirsin : Eğer böyle bir anlayışınız varsa belki kendi hayal kırıklığınızı çocuğunuza da yaşatıyor olabilirsiniz. - Meslek seçimi konusunda yol gösterilebilir, fikrinizi söyleyebilirsiniz ama son kararı sizin değil, çocuğunuz vermesi önemlidir. Öğrencilerimizin farklı meslekleri tanımalarına yardımcı olurken başlıca hedeflerimiz şöyledir; - Öğrencilerimize, İlgilendikleri meslekler hakkında doyurucu bilgi vermek. - Öğrencilerimize, varlığından haberdar olmadığı ya da hakkında yanlış ve eksik bilgi sahibi olduğu meslekleri tanıtmak, böylece görüş alanını genişletip daha zengin bir seçenek grubu arasından uygun seçimi yapmasına yardımcı olmak. - Öğrencilerimizin meslekleri sadece teorik olarak tanımakla kalmayıp pratik bilgiler edinebilmeleri adına Meslek Tanıtım Günleri etkinliğimizle çeşitli meslek mensuplarıyla buluşturarak meslekler hakkında sorularını ayrıca bir de meslek uzmanlarından almalarını sağlamak. - Topluma yararlı ve kişinin kendini gerçekleştirmesine olanak veren her mesleğin saygıya değer olduğu görüşünü vermek. - En önemli ve temel amacımız ise mutlu bireyler yetiştirmek.