TEK SAĞLIK YAKLAŞIMIYLA ZOONOTİK HASTALIKLARA BAKIŞ (SAĞLIK BAKANLIĞI PERSPEKTİFİ)

Transkript

1 TEK SAĞLIK YAKLAŞIMIYLA ZOONOTİK HASTALIKLARA BAKIŞ (SAĞLIK BAKANLIĞI PERSPEKTİFİ) Dr. Ebru AYDIN Zoonotik ve Vektörel Hastalıklar Daire Başkanı 1

2 SAĞLIK BAKANLIĞINDA ZOONOTİK HASTALIKLAR İLE İLGİLİ YAPILANMA : Zoonozlara yönelik çalışmalar; 1996 yılına kadar Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü bünyesinde Bulaşıcı ve Salgın Hastalıklar Kontrolü Daire Başkanlığının Zoonotik Hastalıklar Şube Müdürlüğü tarafından yürütüldü yılında Veteriner Halk Sağlığı (VHS) Dairesi kuruldu. VHS Dairesi 1999 yılında kapatılarak Zoonoz Hastalıklar Şube Müdürlüğü olarak yeniden Bulaşıcı ve Salgın Hastalıklar Kontrolü Daire Başkanlığına bağlandı tarihinde Zoonotik Hastalıklar Daire Başkanlığı kuruldu. Bugün ise tarihli 663 sayılı KHK ile kurulan bünyesinde faaliyet gösteren Zoonotik ve Vektörel Hastalıklar Daire Başkanlığı bu çalışmaları yürütmektedir. T.C. Sağlık Baka lığı

3 TÜRKİYE HALK SAĞLIĞI KURUMU 3

4 4

5 ZOONOTİK VE VEKTÖREL HASTALIKLAR DAİRE BAŞKANLIĞI PERSONEL DAĞILIMI 3 veteriner hekim 3 pratisyen hekim halk sağlığı uz a ı e feksiyo hastalıkları uz a ı 2 biyolog çevre ühe disi he şire araştır a ı diş heki i 6 şef ilgisayar işlet e i tı i tek olog VHKİ 5

6 ZOONOTİK HASTALIKLARIN ÖNEMİ: Zoonotik hastalıklar dünyada olduğu gibi ülkemizde de önemli halk sağlığı sorunlarına neden olmaktadır. Sebep olduğu işgücü ve ekonomik kayıplarla ülke ekonomisine önemli bir yük getirmektedir. Tüm insan patojenlerin %60 ını zoonozlar teşkil etmektedir. Son on yıl süresince ortaya çıkan bulaşıcı hastalıkların %75 i zoonotik karakterlidir. Zooonotik hastalıklar grubunda yer alan etkenlerin önemli bir kısmı (%80) potansiyel biyoterör etkenleri arasında bulunmaktadır. Zoonotik hastalıklarla mücadelede multisektörel ve multidisipliner bir işbirliğine ihtiyaç duyulmaktadır.

7 7

8 ZOONOTİK HASTALIKLARLA MÜCADELEDE BAŞARI TEK SAĞLIK YAKLAŞIMI İLE MÜMKÜNDÜR. Tek Sağlık Yaklaşımı yerel, ulusal ve evrensel anlamda insanların, hayvanların ve çevrenin tam sağlığa ulaştırılması için farklı disiplinlerin birlikte çalışması ve işbirliğini ifade eder. Nüfus artışı sonucu artan ihtiyaçlar, Şehirleşmenin getirdiği sorunlar, Hayvansal kaynaklı gıdalara olan ihtiyacın giderek artması ve bunların getirdiği sorunlar, Uluslararası ulaşımın kolaylığı, Teknoloji ve endüstriyel gelişmenin getirdiği sonuçlar, İnsan ve hayvanların mikrobiyal direnç ve adaptasyonlarının değişmesi, İklim değişiklikleri ve bunun getirdiği olumsuzluklar, Ekosistem ve yaban hayata olan insan müdahalesi gibi sorunlar tek sağlık yaklaşımı ihtiyacının doğmasına sebep olmaktadır.

9 Tek Sağlık Çevre Sağlığı Ekoloji Veteriner Tı ı Bireysel Sağlık Halk Sağlığı Toplumun Sağlığı Moleküler Mikrobiyoloji Ekosistem Sağlığı Beşeri Tıp Sağlık Ekonomisi Bakterial infeksiyonlar Zoonotik İ feksiyo lar Gıda Güve liği Müdahale Surveyans Viral Enfeksiyon Vektör Kay aklı İ feksiyo la r Biyolojik tehditler Aşı ve Tedavi Vektör Ko trolü Parazit Enfeksiyon ları Küresel Sağlık Sanitasyon Karşılaştır alı Tıp/ Translasyonel Tıp İ sa ve Hayva larda Kanser ve Kardiovasküler Hastalıklar İ sa ve Hayva ları Eklem ve İskelet Sistemi Hastalıkları İ sa ve Hayva ları Maruz kaldığı Çevresel Tehlikeler ı İ sa ve Hayvanlarda Metabolik Hastalıklar İ sa - Hayva İlişkisi

10 ZOONOTİK HASTALIKLARLA MÜCADELEDE DSÖ NÜN ÖNERDİĞİ STRATEJİLER Öncelikli zoonotik hastalıkların kontrolü ve önlenmesi için politikalar, yaklaşımlar ve sürdürülebilir programlar tanımlamak, Ulusal ve uluslararası düzeyde zoonotik hastalıkların halk sağlığı risklerine yönelik erken uyarı, araştırma, risk değerlendirme ve hızlı yanıt verme kapasitesini güçlendirmek. Zoonotik hastalıkların insan sağlığı risklerinin belirlenmesi, önlenmesi, değerlendirilmesi ve yönetimi ile ilgili programlı çalışmayı destekleyecek araçları ve mekanizmaları geliştirmek.

11 TEK SAĞLIK YAKLAŞIMI ÇERÇEVESİNDE ZOONOTİK HASTALIKLARLA MÜCADELEDE BAKANLIĞIMIZIN YERİ VE AMACI : Sağlık Bakanlığı yaptığı programlarla: Zoonotik, vektörel ve paraziter hastalıklardan korunulmasını, Bu hastalıkların sürveyansının ve epidemiyolojik çalışmalarının yapılmasını, Hastalıkların görülmesi halinde durumun araştırılmasını ve ihtiyaç duyulan teşhis ve tedavi hizmetlerinin karşılanmasını, İlgili kurum ve kuruluşlarla işbirliğinin sağlanarak yeni vakaların, salgınların ortaya çıkmasının önlenmesini amaçlamaktadır.

12 ZOONOTİK HASTALIKLARLA MÜCADELEDE BAKANLIĞIMIZCA YÜRÜTÜLEN ÇALIŞMALAR : Ülkemizde halk sağlığı açısından önem arz eden Kuduz, KKKA, Bruselloz, Şarbon, Tularemi, Şark Çıbanı, Sıtma, Batı Nil Ateşi, Kist Hidatik gibi zoonotik ve vektörel hastalıkların tamamı bildirimi zorunlu hastalıklar listesinde olup takip edilmektedir. Bu kapsamda: Sağlık çalışanlarına yönelik eğitim materyalleri hazırlanarak eğitimler yapılmaktadır. Topluma yönelik bilgilendirme çalışmaları yürütülmektedir. Laboratuvar alt yapısı ve hastane alt yapıları güçlendirilerek teşhis ve tedaviye ilişkin hizmetlerin verilmesi sağlanmakta, Salgın araştırmaları, epidemiyolojik analizler yapılmaktadır.

13 ZOONOTİK HASTALIKLARLA MÜCADELEDE TEK SAĞLIK YAKLAŞIMINA ÖRNEK Türkiye Zoonoz Milli Komitesi Protokolu (Tek Sağlık Konsepti Komitesi?)

14 TEK SAĞLIK KONSEPTİNDE YÜRÜTÜLEN VE GELİŞTİRİLMESİ GEREKEN ÇALIŞMALAR Kuduz Kontrol Programı KKKA Mücadele çalışmaları Şarbon Olay Yönetimi Erken Uyarı ve Cevap Sistemi Hıfzıssıhha Kurulları BU KAPSAMDA YÜRÜTÜLMESİ HEDEFLENEN DİĞER ÇALIŞMALAR: Sağlık Güvenliği Çalışmaları Saha epidemiyolojisi çalışmaları Kistik Ekinokokkozis Kontrol Programı Bruselloz Kontrol Programı Yeni ve yeniden önem kazanan hastalıkların kontrolü 14

15 TEŞEKKÜR EDERİM. İLETİŞİM: Tel: (312)