Habis tümörler bulundukları doku ve organda iģlev bozukluklarına yol açarak etki ederler. Daha sonra çevredeki komģu organlara veya uzak organlara

Transkript

1 KANSER NEDĠR? Vücuttaki her organ değiģik hücrelerden meydana gelmiģtir. Bu hücreler ihtiyaç olduğunda, belli bir düzen içinde bölünür ve çoğalırlar. Kanser hücrelerin kontrolsüz olarak bölünmesi ve ihtiyacın ötesinde çoğalması sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. Hücrelerin kontrolsüz olarak büyüyüp çoğalması sonucunda kitle (tümör) oluģur. Bu kitleler Selim ve Habis Tümörler olmak üzere ikiye ayrılır. Habis tümörler hem bulundukları bölgede hem de vücudun uzak bölgelerine yayılma eğilimleri mevcuttur.

2 Habis tümörler bulundukları doku ve organda iģlev bozukluklarına yol açarak etki ederler. Daha sonra çevredeki komģu organlara veya uzak organlara yayılarak tüm vücudun hayatsal fonksiyonlarında bozukluklara yol açarlar. Tedavi edilmemesi halinde ölüme sebebiyet verirler.

3 MEME KANSERİ Kadınlarda en sık görülen kanser meme kanseridir. Aynı zamanda bir çok ülkede kanserden ölümlerin baģlıca nedenidir. Ülkemizde de kadınlar arasında en sık görülen 10 kanser tipi arasında meme kanseri birinci sırada yer almaktadır.

4 Meme Yapısı: Meme süt salgılayan bir salgı bezidir ve iki ana yapıdan oluģur. 1- Süt salgılayan kısım (Lobül) 2- Salgılanan sütü meme ucuna getiren kanallar (Duktus).

5 MEME KANSERĠNĠN TĠPLERĠ Meme iki ana yapıdan oluģtuğundan meme kanserinin 2 tipi vardır: 1-Süt salgılayan kısımdan geliģen Lobuler kanser. 2-Süt kanallarından geliģen Duktal kanser. En yaygın görülen meme kanser tipi Duktal Kanserdir ve tüm meme kanserlerinin %75' ini oluģturur.

6 MEME KANSERĠNĠN GÖRÜLME SIKLIĞI Kadınlarda en sık görülen kanser türü meme kanseridir. Meme kanserinin kadınlarda yaģam boyu görülme sıklığı %10-12 dir. Bir baģka deyiģle her 9 kadından birisi hayatının bir döneminde meme kanserine yakalanmaktadır.

7 MEME KANSERĠNĠN GÖRÜLME SIKLIĞI Günümüzde meme kanserinin görülme sıklığı eski yıllara göre daha da artmaktadır li yıllarda her 18 kadının birinde, li yıllarda her 13 kadının birinde, lı yıllardan sonra ise her 9 kadından birinde meme kanseri görülmektedir.

8 MEME KANSERĠNĠN NEDENLERĠ VE RĠSK FAKTÖRLERĠ Meme kanserinin oluģ nedeni tam olarak bilinmemektedir. Ancak bazı faktörlerle iliģkili olduğu saptanmıģtır. Bu risk faktörlerinin bazıları hasta tarafından kontrol edilebilirken bazıları kontrol edilememektedir.

9 Kontrol Edilemeyen Risk Faktörleri: 1-YaĢ : YaĢ ilerledikçe meme kanseri riski artmaktadır. Meme kanseri 20 yaģın altında pek görülmez. Hastaların çoğunluğu 50 yaģın üzerindedir.

10 Kontrol Edilemeyen Risk Faktörleri: 2-Cinsiyet. Tüm meme kanserlerinin %99 u kadınlarda %1 kadarı da erkeklerde görülür. Sadece kadınlara özgü bir kanser değildir.

11 Kontrol Edilemeyen Risk Faktörleri: 3-Aile öyküsünün olması: KiĢinin yakın akrabalarında(anne, kız kardeģ teyze gibi) meme kanseri varsa risk iki misli artmaktadır. Meme kanserlerinin %5-10 kadarının genetik olduğu ispatlanmıģtır. Meme kanseri ile iliģkili olan BRCA1 ve BRCA2 genlerini taģıyan bir kiģinin 70 yaģına kadar meme kanserine yakalanma riski %55 civarındadır.

12 Kontrol Edilemeyen Risk Faktörleri: 4-Diğer memede kanser varsa: Bir memesinde kanser geliģen kiģinin diğer memesinde kanser çıkma riski diğer kadınlardan çok daha fazladır. ġöyleki meme kanseri geliģen bir kadında yaģamı boyunca ikinci bir meme kanseri geliģme riski %25-30 civarındadır.

13 Kontrol Edilemeyen Risk Faktörleri: 5-Erken adet görme ve geç menapoz: Ġlk adet yaģı 12 den küçük ve menapoz yaģı 50 den büyük olan kadınlarda meme kanseri riski artmaktadır.

14 Kontrol Edilemeyen Risk Faktörleri: 6-Doğum öyküsü: Hiç doğum yapmamıģ kadınlar meme kanseri açısından riskli gruba girerler. Ġlk doğum yaģı 30 ve üzerinde olan kadınlarda meme kanseri riski ilk doğum yaģı 20 olan kadınlara göre 4-5 kat daha fazladır

15 Kontrol Edilemeyen Risk Faktörleri: 7-Irk: Beyaz ırka ait kadınlarda meme kanseri siyah ırka mensup olanlardan daha fazladır.

16 Kontrol Edilebilir Risk Faktörleri: 1-Alkol: Günde iki bardak ve daha fazla alkol alınması durumunda risk artmaktadır. 2-Yağlı diyet ve ĢiĢmanlık: Özellikle hayvansal yağlardan zengin bir diyetle beslenmenin meme kanseri riskini artırdığı saptanmıģtır.

17 Kontrol Edilebilir Risk Faktörleri: 3-Radyasyon: 30 yaģın altında radyasyona maruz kalma riski artırır. 4-Doğum kontrol haplarının kullanılması: Oral kontraseptiflerin özellikle 35 yaģın altında ve uzun süre kullanılması durumunda meme kanseri riskinin hafifçe arttığı saptanmıģtır. Birinci derece akrabasında meme kanseri olan kadınların kesin gerekli olmadıkça kullanmamaları önerilmektedir.

18 Kontrol Edilebilir Risk Faktörleri: 5- Menapoz sonrası hormon tedavisi: 10 ve daha uzun süreli aralıksız hormon kullanılması durumunda risk artmaktadır. Ancak 5 yıla kadar kullanımının önemsenecek bir risk artıģına sebep olmadığı tespit edilmiģtir. 6- Egzersiz: Düzenli olarak fiziksel egzersiz yapan kadınlarda meme kanseri yapmayanlara göre daha az görülmektedir. Özellikle atletizm yapan kadınlarda meme kanseri riskinin azaldığını gösteren önemli sayıda bilimsel çalıģma mevcuttur.

19 MEME KANSERİNİN BELİRTİ VE BULGULARI 1-Memede Kitle: Meme kanserli hastaların %70 kadarında ilk ve önemli bulgu bir kitlenin varlığıdır. En fazla memenin üst dıģ kadranında ele gelir,kitlenin sınırları genelde iyi tespit edilemez üzeri kaba yada pürtüklü olabilir. Kansere ait kitlelerin %90 ı ağrısızdır. Kanserde ağrı geç dönemde ortaya çıkar.memede tespit edilen her 10 kitlenin 8 tanesi iyi huylu kitlelerdir. Ancak memedeki her kitle aksi ispat edilinceye kadar kanser belirtisi kabul edilmeli ve gerekli araģtırmalar mutlaka yapılmalıdır.

20

21 MEME KANSERİNİN BELİRTİ VE BULGULARI 2-Meme BaĢı Akıntısı: Kendiliğinden gelen tek taraflı ve kanlı olan meme baģı akıntılarının %8-10 kadarı kansere bağlıdır.%90 kadarı da iyi huylu meme hastalıklarına bağlıdır. Meme ucundan kahverenkli yada kanlı akıntılar mutlaka ciddiye alınmalıdır. 3-Ağrı: Meme kanserli hastaların büyük çoğunluğunda baģlangıçta ağrı olmaz. Ağrı daha çok geç dönemde ortaya çıkar.memede baģka herhangi bir klinik belirti olmadan tek baģına ağrı olması nadiren kansere bağlıdır. Genelde fibrokistik hastalık gibi iyi huylu hastalıklarda görülür.

22

23 MEME KANSERİNİN BELİRTİ VE BULGULARI 4-Meme Ucunun Ġçe Çekilmesi: Genelde meme baģına yakın yerleģen kanserlerde görülen bir bulgudur. Ancak bazı kadınlarda yapısal olarak meme ucu içe çekiktir. Bunlar çift taraflı ve doğuģtan itibaren mevcut olup patolojik değildir. Sonradan ortaya çıkan ve tek taraflı olan meme baģı çekilmesi kansere bağlı olabilir mutlaka araģtırılmalıdır.

24

25 MEME KANSERİNİN BELİRTİ VE BULGULARI 5-Meme Derisinde Ödem: Kanser hücrelerinin memedeki lenf damarlarını tıkaması sonucunda oluģur. Meme derisi kalınlaģır ve portakal kabuğu görünümünü alır. 6-Meme BaĢı ve Etrafındaki Deride Egzema Benzeri Pullanma: Meme baģları tahriģe açık olduğundan buna benzer lezyonlar sık görülür. TahriĢe bağlı lezyonlar genelde 1-2 haftalık uygun pomadlarla düzelirken kansere ait lezyonlar düzelmez, bu durumda mutlaka doktora baģvurulmalıdır.

26 Meme Derisinde ödem ve portakal kabuğu görünümü

27 Meme baģı ve etrafındaki deride egzema benzeri pullanma

28 MEME KANSERİNİN BELİRTİ VE BULGULARI 7-Koltuk Altı Lenf Bezlerinde Büyüme: Tümörün lenf kanallarından ilerleyip koltuk altındaki lenf bezlerine yayılması sonucu oluģur. Bahsedilen bu 7 belirtiden bir veya birden fazlası saptandığında gecikilmeden genel cerrahi uzmanına baģvurulması gerekir.

29 MEME KANSERİNDE ERKEN TANI Meme kanseri sıklığının giderek artması önemli bir sağlık sorunu oluģturmasına rağmen, erkenden tanı konulduğunda bu hastalıktan %95 tamamen kurtulma Ģansı vardır.

30 MEME KANSERİNDE ERKEN TANI Erken tanı için Amerikan kanser derneğinin önerisine göre: (KKMM:Kendi Kendine Meme Muayenesi) Yaş grubu Yöntem Uygulama Sıklığı KKMM -Her ay -Doktor muayenesi -3 yılda bir KKMM -Her ay -Doktor muayenesi -Her yıl -Mammografi -2 Yılda bir 50 yaş ve -KKMM -Her ay üzeri -Doktor muayenesi -Her yıl -Mammografi -Her yıl

31 MEME KANSERİNDE ERKEN TANI Bu kurallar hiçbir özel riski ve Ģikayeti olmayan kadınlar için geçerlidir. Ailesinde meme kanseri olan veya diğer risk faktörlerine sahip olan kadınlar mutlaka doktor muayenesinden geçmeli ve doktorunun önereceği aralıklarla kontrollerini yaptırmalıdırlar. Meme kanserinin erkenden tespiti için kadınların kendi kendilerine meme muayenesi yapmaları çok önemlidir. Çünkü memedeki kanser kitlelerinin, %70 i hastaların kendileri tarafından %20 i doktor tarafından %5-10 u mammografi ile saptanır.

32 MEME KANSERİNDE ERKEN TANI 20 yaģından sonra her kadın kendi kendine meme muayenesine mutlaka baģlamalıdır. KKMM için en uygun zaman adet kanamasının baģlangıcından itibaren 8. gündür. Menapoza girmiģ olan kadınlarda ise her ayın aynı günüdür. Her ay yapılan KKMM ile kiģi memesinin doğal yapısını daha iyi tanır ve memede geliģecek olağan dıģı bir geliģmeyi kolayca ayırt edebilir.

33 Fizik muayene ve radyolojik tetkikler ile tespit edilen bir kitle varsa kitlenin habis olup olmadığının ayırımının yapılması gerekir. Bunun için biyopsi yapılması gereklidir. Biyopsi yöntemleri : Ġnce iğne aspirasyon biyopsisi, Tru-cut biyopsi, Ġnsizyonel biyopsi, Eksizyonel biyopsi.

34 KENDİ KENDİNE MEME MUAYENESİ NASIL YAPILIR: Muayene için belden yukarısı soyunuk olarak bir ayna karşısına geçilir. - Kollar iki yanda serbest halde iken,

35 - Kollar baş seviyesi üzerinde iken,

36 - Eller kalçalarda ve hafifçe bastırırken

37 KENDİ KENDİNE MEME MUAYENESİ NASIL YAPILIR: Memelerin büyüklüğüne simetrisine, meme baģlarına ve koltuk altlarına bakılır. Sonra sağ meme için sol, sol meme için sağ elin üç orta parmağının iç kısımları ile saat yönünde dairesel hareketler çizerek memenin tamamı ve koltuk altları muayene edilir.

38 Yatarak Muayene Ayakta Muayene Meme başının sıkılarak akıntı gelip gelmediğinin araştırılması

39 KENDİ KENDİNE MEME MUAYENESİ NASIL YAPILIR: Bu iģlem ayakta yatarak yada duģ altında yapılabilir. Bu muayene sırasında; - Olağan dıģı ĢiĢlik sertlik yada kitle - Her iki memenin Ģekil ve büyüklüğünde farklılık - Memede asimetri - Meme üzerindeki toplar damarlarda belirginleģme - Meme baģında içe çekilme -Meme derisi üzerinde içe çekilme gamze gibi çukurlaģmalar - Meme baģında kabuklanma pullanma gibi değiģikliklerden en az birisi, tespit edildiğinde vakit kaybedilmeden bir genel cerrahi uzmanına baģvurulmalıdır.

40 MEME KANSERİNDEN KORUNMA Meme kanserinden korunmada en önemli nokta kiģinin kendi risklerini bilmesi ve bu riskleri azaltacak tedbirleri almasıdır. - Genç yaģta (20 yaģ)sağlıklı doğum yapmak ve doğan çocuğu emzirmek, - AĢırı yağlı diyetle beslenmemek ve özellikle menapozdan sonra aģırı kilo alınmaması, - Alkol alınmaması, - Yeterli fizik egzersizin yapılması. - Ailesinde meme kanseri bulunanların hormon tedavisi yada doğum kontrol haplarını kullanmaması eğer kullanılması mutlak zorunlu ise kısa süreli kullanılması gibi tedbirlerin meme kanserine karģı koruyucu olduğu söylenebilir. Bu kurallara tamamen uyulması hiçbir zaman meme kanserinin oluģmayacağını garanti etmediğinden düzenli kontrol ve tetkiklerin yapılması Ģarttır.

41 TEDAVĠ Cerrahi Kemoterapi Radyoterapi

42 TEDAVĠ CERRAHĠ KEMOTERAPĠ RADYOTERAPĠ MEME KORUYUCU MASTEKTOMĠ NEO-ADJUVAN ADJUVAN NEO-ADJUVAN ADJUVAN LUMPEKTOMĠ BASĠT MASTEKTOMĠ SEGMENTAL MASTEKTOMĠ MODĠFĠYE RADĠKAL MASTEKTOMĠ RADĠKAL MASTEKTOMĠ LUMPEKTOMİ: YALNIZCA TÜMÖR VE ÇEVRESĠNDEKĠ MEME DOKUSUNUN SEGMENTAL MASTEKTOMİ: TÜMÖR VE ÇEVRESĠNDEKĠ MEME DOKUSUNUN GÖGUS KASLARINI SARAN ĠNCE ZARLA BERABER ÇIKARILMASI BASİT: MEMENĠN ÇEVRESĠNDEKĠ YAĞ DOKUSU ĠLE BERABER ÇIKARILMASI MODİFİYE: TÜM MEME, KOLTUK ALTI LENF BEZLERĠ, GÖGÜS KASLARINI SARAN ĠNCE ZAR RADİKAL: MEME, KOLTUK ALTI LENF BEZLERĠ, GÖĞÜS KASLARI